Patriotism or nationalism? - analysis of selected 19th- century works of Croatian literature

Przedmiotem badań w mojej pracy są dziewiętnastowieczne, chorwackie utwory literackie – budnice. Dla pełnego zrozumienia problematyki prezentowanych pieśni, w pierwszej części pracy, zwracam uwagę na pojęcia nacjonalizmu oraz patriotyzmu. Krótko charakteryzuję epokę, zwracając szczególną uwagę na: rodzący się wówczas ruchu iliryjski, prezentuję najważniejsze wydarzenia związane z funkcjonowaniem tegoż ruchu, miejsca, instytucje oraz twórców działających w ramach chorwackiego odrodzenia narodowego. W swojej pracy nie pomijam istotnego dla historii literatury chorwackiej wpływu miasta Dubrownik oraz wyboru dialektu sztokawskiego na podstawę języka literackiego. W dalszej części pracy analizie poddałam dziewiętnastowieczne pieśni o charakterze patriotycznym. Szczególną uwagę zwracam na zastosowane w nich zabiegi oraz środki stylistyczne. Co więcej, w pracy staram się odpowiedzieć na pytanie, czy w zaprezentowanych tekstach mamy do czynienia tylko z przejawami patriotyzmu. Badam, czy niektóre z zastosowanych środków nie nadają tekstom charakteru o zabarwieniu nacjonalistycznym. Zaznaczam, że przez bliskość terminów nacjonalizm i patriotyzm, również w uwarunkowaniach psychologicznych człowieka, w bardzo łatwy sposób można przekroczyć barierę między nimi. W swoich rozważaniach, odwołuje się również do intencji twórców, którzy w większości byli przedstawicielami myśli ruchu iliryjskiego. W ostatniej części pracy, przedstawiam czym różni się manipulacja od perswazji. Co więcej, zastanawiam się, który z tych dwóch zabiegów został zastosowany w zaprezentowanych przeze mnie fragmentach dziewiętnastowiecznych tekstów. Celem pracy była próba podkreślenia specyfiki pieśni o charakterze narodowym, zwracając jednak uwagę na to, jak wiele zależy od intencji autora czy kontekstu historycznego. Można w tym miejscu zaryzykować stwierdzenie, że to one jednoznacznie dopełniają charakter, jaki przyjmuje dany tekst.

The subject of research in my work are nineteenth-century Croatian literary writings – budnice. In order to fully understand the problems of the presented cantos, in the first part of the work I pay attention to the terms of nationalism and patriotism. I describe the epoch, paying particular attention to: the Illyrian movement that uprised at that time. I present the most important events related to the functioning of the movement, places, institutions and authors working within the framework of the Croatian national revival. In my work, I do not overlook the influence of the city of Dubrovnik, which is significant for the history of Croatian literature, and the choice of the Shtokavian dialect as the basis of the literary language. In the next part of the work, I analyzed nineteenth-century patriotic cantos. I pay particular attention to the literary techniques used in them. What is more, I also try to answer the question whether the presented texts only deal with manifestations of patriotism or if some of the used techniques do not give the text a nationalist character?I would like to point out that the closeness of the terms nationalism and patriotism, also in terms of human psychological conditions, makes it very easy to cross the barrier between them. In my considerations, I also appeal to the intentions of the authors, who were mostly representatives of the ideas of the Illyrian movement. In the last part of the work, I present the differences between manipulation and persuasion. Moreover, I wonder which of these two techniques were used in the fragments of the nineteenth-century texts I have presented. The aim of the work was to emphasize the specificity of national canto, paying attention to how much depends on the author's intention or the historical context. At this point, I can risk a statement that they explicitly complement the character of a given texts.