Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Obraz rabacji galicyjskiej na podstawie dzienników i pamiętników
Galician inroad based on memoirs and diary
rabacja galicyjska, powstanie, chłopi, szlachta
inroad Galician, insurrection, peasants, nobles
Rabacja galicyjska stanowi jedno z najtrudniejszych zagadnień w polskiej historii. Rozpoczęła się 19 lutego 1846 roku i była zbrojnym wystąpieniem chłopów skierowanym przeciwko szlachcie. Swoim zasięgiem objęła przede wszystkim obwód Tarnowski, Sanocki, Nowosądecki oraz Jasielski. Rzeź galicyjska była największym powstaniem antyfeudalnym na ziemiach polskich objętych protektoratem zaborców. Wydarzenia z zimy 1846 roku były odpowiedzią chłopów na ich ówczesną sytuację życiową. Spośród wszystkich zaborów to właśnie na terenach należących do Austrii sytuacja była najtrudniejsza. Chłop galicyjski żył w skrajnym ubóstwie, uciskany przez pana sprawującego władzę patrymonialną. Dlatego też włościanie przy każdej nadarzającej się okazji walczyli o zniesienie pańszczyzny. Najdogodniejsza sytuacja pojawiła się wraz z rozpoczęciem powstania niepodległościowego w Wolnym Mieście Krakowie. Zryw narodowo – wyzwoleńczy miał rozpocząć się w tym samym czasie we wszystkich trzech zaborach, jednakże z powodu wykrycia spisku i aresztowania głównych konspiratorów powstanie udało wzniecić się tylko w Rzeczpospolitej Krakowskiej. Walki powstańcze na ulicach Krakowa rozpoczęły się w nocy z 20 na 21 lutego 1846 roku. Powstanie zakończyło się klęską Polaków już po dziewięciu dniach. Konsekwencją nieudanego zrywu niepodległościowego była przede wszystkim inkorporacja terenów Wolnego Miasta Krakowa do Austrii. Dla chłopów żyjących w ubóstwie powstanie stało się jedyną szansą zwrócenia uwagi na własne problemy. Podsyceni przez władze zaborcze skierowali swoje siły przeciwko powstańcom oraz szlachcie. Dla włościan rabacja stała się próbą zdjęcia jarzma, jakim było poddaństwo. Antyfeudalny ruch stanowił również możliwość dokonania bezkarnej zemsty na swoich panach za lata ucisku. Powstanie chłopskie miało masowy charakter, do rabacji przystępowali zarówno dorośli mężczyźni, jak i młodzieńcy oraz kobiety. Chłopi przeważnie byli niezorganizowani, a w ich szeregach panował chaos. Dowódcy „czerniaw”, jak nazywane były grupy chłopskie przystępujące do walki, najczęściej nie mieli żadnego pomysłu na przeprowadzenie starcia. Chłopi napadając na dwory szlacheckie nie tylko grabili dobytek dziedziców, lecz także dokonywali na nich mordów. Szlachta zupełnie nie znała realiów polskiej wsi, dlatego też zbrojne wystąpienie chłopów było dla nich zaskoczeniem. Do końca nie rozumieli jak ich poddani mogli skierować swój gniew przeciwko nim. Włościanie podczas rabacji nie tylko dokonywali napaści na powstańców oraz dziedziców, lecz także na kler. Wraz z rozwojem walk zasięg rabacji zaczął niepokoić samą władzę, która wkrótce rozpoczęła jej tłumienie. Austriacy rozpoczęli pacyfikację zmuszając chłopów do powrotu do pańszczyzny. Włościanie nie zyskali nic na swojej lojalności wobec zaborcy. Ostatecznie chłopi uzyskali uwłaszczenie dwa lata później, tj. w 1848 roku.Analizując źródła opisujące zimę 1846 roku, ciężko w sposób jednoznaczny ocenić rabację galicyjską. Przyczyn zbrojnego wystąpienia chłopów jest bardzo wiele. Niewątpliwie krwawe wydarzenia, mające miejsce w latach 40. XIX wieku, zwróciły uwagę na złożony problem społeczny występujący na terenach Galicji.
Galician inroad is the one of the most complicated case in the polish history.It started 19 february 1846 and was an armed occurence of peasants against nobility.Its range involved a Tarnowski, Sanocki, Nowosądecki and Jasielski area.Galician slaughter was the biggest anti-feudal rise under protectorate of invaders on the polish lands.Events of winter 1846 were a peasants response to the situation at the time of their living. From the all annexation , the most complicated situation were in Austria.Galician peasant lived in extreme poor, oppressed by patrimonial authority. Therefore, at every opportunity, peasants fought for the abolition of serfdom. The most convenient situation appeared with the start of the independent rise in the Free City Of Kraków.National-liberation impulse had to start in the same time in all annexations, but due to detection of conspiracy and arrest the main conspirators a rise took place only inthe Republic of Kraków.Insurgent fights on the Kraków streets had started on night 20 to 21 february 1846.The rise ended up with fail of Poles after 9 days. The consequence of a failed independence rise was mainly the incorporation of the Free City of Kraków area to Austria.For the poor peasants rise became the only chance to make anyoneto pay attention to their problems.They directed their forces against insurgents and nobility. For peasants inroad was an attempt to take off the shackle, which was serfdom. Anti-feudal movement was also the possibility to revenge on their masters for the years of oppression. Peasant rise involved literally everyone , even women and young men.Peasants mostly was disorganised and chaos reigned between them.Commanders of "Czerniawa" as they were called peasant groups joining the battle, most don't have any idea how ??conducting it.Peasants during attacking nobles mansions not only steals from them , but also murdering them.Nobility didn't know the reality of the Polish countryside at all, so the occurrence of armed peasants was a surprise for them. They couldn't understand why their anger was aimed on their masters.What is more , they attacked also a priesthood. With the increase of inroad range authorities began its suppression.Austrians began to pacify the peasants forcing them to return to serfdom. Peasants gained nothing on their loyality to invaders. Finally, there was the enfranchisement of the peasants in 1848.Analyzing the sources describing the winter of 1846, it's hard to clearly judge Galician inroads. Causes of peasants armed actions are very many.There is no doubt that bloody events that took place in the 40s the nineteenth century, drew attention to a complicated social problem that occured in Galicia.
dc.abstract.en | Galician inroad is the one of the most complicated case in the polish history.It started 19 february 1846 and was an armed occurence of peasants against nobility.Its range involved a Tarnowski, Sanocki, Nowosądecki and Jasielski area.Galician slaughter was the biggest anti-feudal rise under protectorate of invaders on the polish lands.Events of winter 1846 were a peasants response to the situation at the time of their living. From the all annexation , the most complicated situation were in Austria.Galician peasant lived in extreme poor, oppressed by patrimonial authority. Therefore, at every opportunity, peasants fought for the abolition of serfdom. The most convenient situation appeared with the start of the independent rise in the Free City Of Kraków.National-liberation impulse had to start in the same time in all annexations, but due to detection of conspiracy and arrest the main conspirators a rise took place only inthe Republic of Kraków.Insurgent fights on the Kraków streets had started on night 20 to 21 february 1846.The rise ended up with fail of Poles after 9 days. The consequence of a failed independence rise was mainly the incorporation of the Free City of Kraków area to Austria.For the poor peasants rise became the only chance to make anyoneto pay attention to their problems.They directed their forces against insurgents and nobility. For peasants inroad was an attempt to take off the shackle, which was serfdom. Anti-feudal movement was also the possibility to revenge on their masters for the years of oppression. Peasant rise involved literally everyone , even women and young men.Peasants mostly was disorganised and chaos reigned between them.Commanders of "Czerniawa" as they were called peasant groups joining the battle, most don't have any idea how ??conducting it.Peasants during attacking nobles mansions not only steals from them , but also murdering them.Nobility didn't know the reality of the Polish countryside at all, so the occurrence of armed peasants was a surprise for them. They couldn't understand why their anger was aimed on their masters.What is more , they attacked also a priesthood. With the increase of inroad range authorities began its suppression.Austrians began to pacify the peasants forcing them to return to serfdom. Peasants gained nothing on their loyality to invaders. Finally, there was the enfranchisement of the peasants in 1848.Analyzing the sources describing the winter of 1846, it's hard to clearly judge Galician inroads. Causes of peasants armed actions are very many.There is no doubt that bloody events that took place in the 40s the nineteenth century, drew attention to a complicated social problem that occured in Galicia. | pl |
dc.abstract.pl | Rabacja galicyjska stanowi jedno z najtrudniejszych zagadnień w polskiej historii. Rozpoczęła się 19 lutego 1846 roku i była zbrojnym wystąpieniem chłopów skierowanym przeciwko szlachcie. Swoim zasięgiem objęła przede wszystkim obwód Tarnowski, Sanocki, Nowosądecki oraz Jasielski. Rzeź galicyjska była największym powstaniem antyfeudalnym na ziemiach polskich objętych protektoratem zaborców. Wydarzenia z zimy 1846 roku były odpowiedzią chłopów na ich ówczesną sytuację życiową. Spośród wszystkich zaborów to właśnie na terenach należących do Austrii sytuacja była najtrudniejsza. Chłop galicyjski żył w skrajnym ubóstwie, uciskany przez pana sprawującego władzę patrymonialną. Dlatego też włościanie przy każdej nadarzającej się okazji walczyli o zniesienie pańszczyzny. Najdogodniejsza sytuacja pojawiła się wraz z rozpoczęciem powstania niepodległościowego w Wolnym Mieście Krakowie. Zryw narodowo – wyzwoleńczy miał rozpocząć się w tym samym czasie we wszystkich trzech zaborach, jednakże z powodu wykrycia spisku i aresztowania głównych konspiratorów powstanie udało wzniecić się tylko w Rzeczpospolitej Krakowskiej. Walki powstańcze na ulicach Krakowa rozpoczęły się w nocy z 20 na 21 lutego 1846 roku. Powstanie zakończyło się klęską Polaków już po dziewięciu dniach. Konsekwencją nieudanego zrywu niepodległościowego była przede wszystkim inkorporacja terenów Wolnego Miasta Krakowa do Austrii. Dla chłopów żyjących w ubóstwie powstanie stało się jedyną szansą zwrócenia uwagi na własne problemy. Podsyceni przez władze zaborcze skierowali swoje siły przeciwko powstańcom oraz szlachcie. Dla włościan rabacja stała się próbą zdjęcia jarzma, jakim było poddaństwo. Antyfeudalny ruch stanowił również możliwość dokonania bezkarnej zemsty na swoich panach za lata ucisku. Powstanie chłopskie miało masowy charakter, do rabacji przystępowali zarówno dorośli mężczyźni, jak i młodzieńcy oraz kobiety. Chłopi przeważnie byli niezorganizowani, a w ich szeregach panował chaos. Dowódcy „czerniaw”, jak nazywane były grupy chłopskie przystępujące do walki, najczęściej nie mieli żadnego pomysłu na przeprowadzenie starcia. Chłopi napadając na dwory szlacheckie nie tylko grabili dobytek dziedziców, lecz także dokonywali na nich mordów. Szlachta zupełnie nie znała realiów polskiej wsi, dlatego też zbrojne wystąpienie chłopów było dla nich zaskoczeniem. Do końca nie rozumieli jak ich poddani mogli skierować swój gniew przeciwko nim. Włościanie podczas rabacji nie tylko dokonywali napaści na powstańców oraz dziedziców, lecz także na kler. Wraz z rozwojem walk zasięg rabacji zaczął niepokoić samą władzę, która wkrótce rozpoczęła jej tłumienie. Austriacy rozpoczęli pacyfikację zmuszając chłopów do powrotu do pańszczyzny. Włościanie nie zyskali nic na swojej lojalności wobec zaborcy. Ostatecznie chłopi uzyskali uwłaszczenie dwa lata później, tj. w 1848 roku.Analizując źródła opisujące zimę 1846 roku, ciężko w sposób jednoznaczny ocenić rabację galicyjską. Przyczyn zbrojnego wystąpienia chłopów jest bardzo wiele. Niewątpliwie krwawe wydarzenia, mające miejsce w latach 40. XIX wieku, zwróciły uwagę na złożony problem społeczny występujący na terenach Galicji. | pl |
dc.affiliation | Wydział Historyczny | pl |
dc.area | obszar nauk humanistycznych | pl |
dc.contributor.advisor | Pezda, Janusz - 131342 | pl |
dc.contributor.author | Horodyska - Madej, Daria | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/WH3 | pl |
dc.contributor.reviewer | Pijaj, Stanisław - 131393 | pl |
dc.contributor.reviewer | Pezda, Janusz - 131342 | pl |
dc.date.accessioned | 2020-07-24T10:45:42Z | |
dc.date.available | 2020-07-24T10:45:42Z | |
dc.date.submitted | 2012-09-18 | pl |
dc.fieldofstudy | historia | pl |
dc.identifier.apd | diploma-69488-113200 | pl |
dc.identifier.project | APD / O | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/182644 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | inroad Galician, insurrection, peasants, nobles | pl |
dc.subject.pl | rabacja galicyjska, powstanie, chłopi, szlachta | pl |
dc.title | Obraz rabacji galicyjskiej na podstawie dzienników i pamiętników | pl |
dc.title.alternative | Galician inroad based on memoirs and diary | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |