Wpływ metafory wertykalnej na ocenę społeczną

Metafory takie jak „On ma wzniosłe zasady”, „Nie zniżałbym się do tego”, „To by było poniżej mojej godności” (Lakoff, Johnson, 1980) obrazują wpływ metafor pojęciowych na sposób w jaki oceniamy innych ludzi. Teoria metafor pojęciowych Lakoffa i Johnsona przewiduje, że pojęcie wertykalności jest często używane jako podstawa do rozumienia pojęć takich jak dobry/moralny czy też zły/niemoralny. Biorąc pod uwagę, że wymiar moralności gra kluczową rolę w ocenach społecznych, można oczekiwać, że metafora wertykalna jest również powiązana ze społeczną ewaluacją. W następującej pracy przedstawione zostaną dwa badania. Rezultaty pierwszego eksperymentu sugerują, że ocena moralnie ambiwalentnych opisów zachowań jest bardziej przychylna gdy opisy te znajdują się na górze strony, w porównaniu z zaprezentowaniem ich na dole strony. Drugie badanie pokazuje, że uczestnicy po wjechaniu w górę schodami ruchomymi wyrażają większą chęć by zatrzymać się i porozmawiać z wolontariuszem zachęcającym do udziału w wolontariacie akcji charytatywnej, w porównaniu z warunkiem po zjechaniu w dół schodami ruchomymi. Wyniki te sugerują, że aktywizacja metafory wertykalnej wpływa na przemyślane i celowe oceny społeczne (pierwsze badanie) a także na automatyczne reakcje na inne osoby (drugie badanie).

Metaphors such as ‘she is so high minded’, ‘he is really of low moral character’, ‘she fell into disgrace’ (Lakoff, Johnson, 1994) depict how social judgment is influenced by verticality metaphor. Lakoff and Johnson’s theory of conceptual metaphor predicts that the notion of verticality is often used as a basis for understanding concepts, such as high-moral and low-immoral. As the moral dimension plays a crucial role when we judge other people, one would expect that verticality metaphor is also connected with social evaluation. In this thesis two experiments are presented to explore this issue. Results of the first experiment suggest that the judgment of morally ambivalent behavior descriptions is more favorable when presented at the top of the page in comparison to presenting it at the bottom of the page. The second experiment shows that participants are more willing to stop to talk to a volunteer asking for donation for charity after they ride up the escalator rather than after riding down. These results together lead to the conclusion that activation of verticality metaphor influences social judgment both when it comes to deliberate and conscious evaluation (first experiment) but also when the first impression and automatic reaction is taken into consideration (second experiment).