The history and situation of the Lemko language in the past century

Bibliografia na str. 62-66

Celem artykułu jest skrótowe rights przedstawienie sytuacji języka łemkowskiego w ujęciu historycznym w stuletniej perspektywie rozwojowej. Kształtowanie się świadomości i tożsamość językowej Łemków przed ich wysiedleniami (1945-1947) znalazło wyrazisty ślad w piśmiennictwie. Na jego bazie można odtworzyć główną, emancypacyjną linię tożsamościową rozwijaną w oparciu o „nasz język” jednoznaczny z miejscową mową ludu, jaką podążyła łemkowska inteligencja, konfrontując się jednocześnie z uwarunkowaniami społecznymi i politycznymi rodzimego obszaru. Drastycznym skutkiem tych uwarunkowań były wysiedlenia, destrukcja kultury i zanik warunków do kultywowania języka. Odzyskanie praw językowych po 1989 r. uruchomiło szereg wewnętrznych procesów i strategii rewitalizacyjnych, wspieranych także instytucjonalnie. Nie są one jednak w stanie zatrzymać masowych procesów destrukcyjnych powodujących, że język łemkowski obecnie należy do wysoce zagrożonych zanikiem.

The aim of this paper is to briefly present the situation of the Lemko language from the historical perspective covering one hundred years of its development. The creation of Lemkos’ linguistic awareness and identity before their displacements (1945-1947) has been clearly reflected in literature. It provides the foundation for reconstructing the main emancipatory identity line development based on “our language”, equivalent to the local speech, followed by the Lemko intelligentsia, while confronting the social and political considerations of the native area. A drastic effect of the considerations was displacements, destruction of culture and lack of conditions for fostering language. The recovery of language rights after 1989 has initiated a range of internal revitalization processes and strategies supported also institutionally. They are, however, not able to stop the mass destructive processes resulting in the Lemko language being currently among the endangered ones.