The influence of climatic conditions on laying date and clutch size in blue tit and great tit in the Niepołomice Forest.

W pracy podjęto zbadanie wpływu warunków klimatycznych, rozumianych jako wzrost temperatury oraz zmienność dwóch indeksów klimatycznych (Oscylacji Północnoatlantyckiej – NAO i Oscylacji Południowopacyficznej El Niño - ENSO), na datę zniesienia pierwszego jaja oraz wielkość lęgu u dwóch gatunków sikor: (Parus major) i modraszki (Cyanistes caeruleus) w Puszczy Niepołomickiej w latach 1997-2025. Dane fenologiczne uzyskano z wieloletniego monitoringu prowadzonego w budkach lęgowych, natomiast dane klimatyczne pochodziły z Krakowskiej stacji meteorologicznej – Kraków Obserwatorium, oraz stron rządowych. Analizy statystyczne przeprowadzono w programie Statistica z wykorzystaniem analizy kowariancji (ANCOVA). Wyniki wykazały istotne przesunięcie terminu przystępowania do lęgów u obu gatunków na wcześniejszą datę, co korelowało ze wzrostem średniej temperatury marca. Indeksy NAO i ENSO nie wykazały istotnego wpływu na ten parametr lęgowy. W badanym okresie wielkość zniesień wykazywała tendencję spadkową, niezależnie od wpływów parametrów klimatycznym, przy czym modraszki składały większe lęgi niż bogatki. Wnioskuje się więc, że lokalna temperatura ma kluczowe znaczenie dla fenologii lęgowej u obydwu gatunków w Puszczy Niepołomickiej, podczas gdy globalne zjawiska pogodowe wykazują marginalny wpływ. Obserwowane zmiany potwierdzają plastyczność fenotypową sikor w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiskowe.

This study aimed to investigate the impact of climatic conditions, understood as the rise in temperature and the variability of two climate indices (the North Atlantic Oscillation – NAO and the El Niño Southern Oscillation – ENSO) on the laying date of the first egg and clutch size in two tit species: the great tit (Parus major) and the blue tit (Cyanistes caeruleus) in the Niepołomice Forest during the years 1997–2025. Phenological data were obtained from long-term monitoring conducted using nest boxes, while climate data originated from the Kraków meteorological station – Kraków Obserwatorium, and official government sources. Statistical analyses were carried out using the Statistica software, applying analysis of covariance (ANCOVA). The results showed a significant shift in the timing of breeding toward earlier dates in both species, correlating with an increase in average March temperatures. The NAO and ENSO indices showed no significant effect on this breeding parameter. During the study period, clutch size showed a decreasing trend regardless of climatic influences, with blue tits laying larger clutches than great tits. It is therefore concluded that local temperature plays a key role in shaping breeding phenology in both species in the Niepołomice Forest, while global weather phenomena exert only a marginal influence. The observed changes confirm the phenotypic plasticity of tits in response to changing environmental conditions.