Crown witness in the Polish criminal process

Instytucja świadka koronnego wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, a następnie zaczęto stosować ją w kolejnych krajach gdzie rozwijała się przestępczość zorganizowana. W Polsce instytucja została wprowadzona ustawą z dnia 25 czerwca 1997 r. Art. 1 ustawy o świadku koronnym zawiera enumeratywne wyliczenie przestępstw, w odniesieniu, do których, może znaleźć zastosowanie instytucji świadka koronnego. Warunkiem zastosowania ww. instytucji jest przynależność do zorganizowanej grupy lub związku, mającego na celu popełnienie przestępstwa. Zakresem podmiotowym został objęty natomiast podejrzany, który został dopuszczony do składania zeznań w charakterze świadka koronnego na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Warunkiem dopuszczenia dowodu z zeznań świadka koronnego jest to, aby podejrzany, do chwili wniesienia aktu oskarżenia do sądu, w swoich wyjaśnieniach przekazał organowi prowadzącemu postępowanie informacje, które mogą przyczynić się do ujawnienia okoliczności przestępstwa, wykrycia pozostałych sprawców, a następnie ujawnił swój majątek oraz znany mu majątek pozostałych sprawców przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Stosowanie instytucji świadka koronnego wyłączone jest w przypadku, gdy podejrzany, który w związku z udziałem w przestępstwie lub przestępstwie skarbowym określonym w art. 1 u.ś.k.: usiłował popełnić albo popełnił zbrodnię zabójstwa lub współdziałał w popełnieniu takiej zbrodni; nakłaniał inną osobę do popełnienia czynu zabronionego, określonego w art. 1 u.ś.k., w celu skierowania przeciwko niej postępowania karnego; kierował zorganizowaną grupą albo związkiem mającym na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego. Właściwy do nadania statusu świadka koronnego jest Sąd Okręgowy jednak procedura nadania statusu świadka koronnego rozpoczyna się od złożenia wniosku przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie, o wyrażenie zgody na wystąpienie do sądu w przedmiocie dopuszczenia dowodu z zeznań świadka koronnego, do Prokuratora Generalnego. Po uzyskaniu zgody, można złożyć wniosek do Sądu Okręgowego. Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie dopuszczenia dowodu z zeznań świadka koronnego w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku. Gdy do Sąd wyda takie postanowienie, prokurator jest zobowiązany do zawieszenia postępowania, które w wyniku zaistniałych przesłanek z art. 10 ust. 2 i 4 u.ś.k. zostaje podjęte. Wyłączenie karalności wobec świadka koronnego stanowi wyłom od zasady legalizmu, natomiast nadzwyczajne złagodzenie kary może nastąpić w sytuacji, gdy sąd podejmie decyzję o podjęciu zawieszonego postępowania lub o wznowieniu umorzonego postepowania w trybie art. 9 u.ś.k. Omawiając instytucję świadka koronnego nie sposób pominąć kwestii związanej z ochroną. Ustawa o świadku koronnym wskazuje przesłanki na podstawie, których może zostać przyznana ochrona świadkowi koronnemu. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 14 u.ś.k. ochroną osobistą może zostać objęty świadek koronny, a także podejrzany, który spełnił warunki przewidziane w art. 3 ust. 1 u.ś.k. oraz osoby dla nich najbliższe w razie zagrożenia życia lub zdrowia. Ochrona może przybierać różną formę – od ww. ochrony osobistej, przez zmianę danych osobowych aż do przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego usuwającego charakterystyczne elementy wyglądu. Instytucja świadka koronnego do dziś budzi wiele kontrowersji, zwłaszcza, że motywy, dla których podejrzany decyduje się na obciążenie swoich wspólników, nie mają żadnego znaczenia. Jednak jak słusznie zostało podkreślone w polskim orzecznictwie – dowód z zeznań świadka koronnego należy traktować z dużą dozą ostrożności.

The institution of the Crown witness originated in the United States and was later used in other countries where organized crime has developed. In Poland, the institution was introduced by the Act of 25 June 1997. Article 1 of the Act on the Crown Witness contains an enumerative enumeration of crimes in respect of which the Crown Coroner may apply. Condition of application of the aforementioned. The institution is affiliated to an organized group or association for the purpose of committing a crime. However, the subject was subjected to a suspect, who was allowed to testify as a crown witness on the principles and in the manner specified in the law. It is a condition for the witness to admit evidence from the testimony of a Crown witness that, in their explanations, he has provided the investigating authority with information that may help to reveal the circumstances of the crime, detect the other perpetrators, and then disclose his assets and known him property of other perpetrators of crime or fiscal crime. The application of the Crown witness institution is excluded if the suspect, who in connection with the participation in the offense or the tax offense referred to in Art. 1 u.ś.k .: tried to commit or committed the crime of murder or co-operated in the commission of such crime; urged another person to commit the offense referred to in Art. 1 u.ś.k., in order to criminal proceedings against it; He directed an organized group or union to commit a crime or a fiscal offense. The District, however, has a procedure for conferring the status of a Crown witness, starting with a request from a prosecutor conducting or supervising proceedings, to agree to apply to the court for admission of evidence from the witnesses of the Crown witness to the Attorney General. After obtaining consent, you can apply to the District Court. The court issues a decision on the admissibility of evidence from the testimony of the Crown witness within 14 days of the date of application. When the Court issues such a decision, the prosecutor is obliged to suspend proceedings, which, as a result of the conditions set out in Art. 10 sec. 2 and 4 u.ś.k. is taken. The exclusion of the punishment of a crown witness is a breach of the principle of legalism, while the extraordinary easing of punishment may occur when the court decides to take a suspended trial or to resume a discontinued proceeding pursuant to Art. 9 u.k. When discussing the institution of a crown witness, it is impossible to overlook the issue of protection. The Crown Witness Act specifies the conditions under which the Crown witness may be granted protection. According to the wording of art. 14 u.ś.k. Personal protection may be afforded to a Crown witness, as well as a suspect who has met the conditions provided for in Art. 3 sec. 1 u.ś.k. and the persons closest to them in case of danger to life or health. Protection can take many forms - from the above. personal protection, by changing personal data until the surgical removal of characteristic features of the appearance. The institution of the crown witness has aroused many controversies today, especially since the motives for which the suspect decides to charge his partners are of no importance. However, as is rightly emphasized in Polish case law, the evidence of the witness of a crown witness should be treated with great caution.