The day to day variability of air temperature profile Mt. Turbacz – Mt. Kasprowy Wierch

W pracy scharakteryzowano zmienność z dnia na dzień średniej dobowej temperatury powietrza w profilu wysokościowym czterech stacji meteorologicznych: Turbacza, Nowego Targu, Zakopanego i Kasprowego Wierchu w latach 1956-1970. Stacje w Nowym Targu i Zakopanem reprezentują wklęsłe formy terenu, natomiast na Kasprowym Wierchu i Turbacz partie szczytowe Tatr i Gorców. Scharakteryzowano średnią wielkość spadków i wzrostów temperatury z dnia na dzień, ich częstość o różnej wielkości oraz przebieg roczny i wieloletni największych zmian. W przebiegu rocznym największy zakres średniej wielkości zmian z dnia na dzień temperatury stwierdza się w Nowym Targu, wynosi od 3,3˚C w styczniu do 1,7˚C w sierpniu. W badanym 15-leciu w analizowanych charakterystykach termicznych, spośród wszystkich klas zmienności, najczęściej występowały zmiany małe (do 2˚C). Udział zmian dużych i bardzo dużych natomiast był największy w Nowym Targu i Zakopanem. Zmiany z zakresu skrajnie dużych nie wystąpiły na Kasprowym Wierchu. W opracowaniu powiązano także zmienność temperatury z cyrkulacją atmosferyczną w Polsce Południowej. Duże wzrosty temperatury powietrza związane były z obecnością typów cyrkulacji, które przynosiły ocieplenie (NWa, Sc, Wa), wiatr halny (Ka, Ca, SWc, Sc) i duże inwersje temperatury (Ka, Ca, Na). Spadki temperatury były kształtowane przez typy cyrkulacji: Nc, Wc, NWc, SWc i Bc. Rzeźba terenu jest głównym czynnikiem wpływającym na zróżnicowanie zmienności dobowej między stacjami.

This study describes day to day variability average daily air temperature in a profile of four meteorological stations: Turbacz, Nowy Targ, Zakopane, Kasprowy in the period 1956-1970. Stations in Nowy Targ and Zakopane represent concave landforms, while Mt. Kasprowy Wierch and Mt. Turbacz peaks of the Tatra Mountains and Gorce Mountains. Characterized average size of the decreases and temperature increases from day to day, their frequency of different sizes and annual and long-term course of major changes. In the course of the annual widest range of medium-sized changes from day to day temperatures found in Nowy Targ, is from 3,3˚C in January to 1,7˚C in August. In the analyzed 15 years in the analyzed thermal characteristics of all orders of volatility, the most frequent changes in small (up to 2 ° C). The share of changes large and very large were greatest in Nowy Targ and Zakopane. Changes in the field of extremely large, there were at Mt. Kasprowy Wierch. The study also been linked to temperature variations of atmospheric circulation in the Southern Poland. Large increases in the air temperature were associated with the presence of circulation types that bring warming (NWa, Sc, Wa), wind foehn (Ka, Ca, SWc, Sc) and high temperature inversions (Ka, Ca, Na). Large decreases caused by the types Nc, Wc, NWc, SWc, Bc. Landform is a major factor in the differentiation of changes from day to day between the stations.