Przekład literatury eksperymentalnej: Analiza kognitywna i stylistyczna powieści George’a Saundersa „Lincoln w bardo”

Niniejsza praca poświęcona jest analizie prozy eksperymentalnej w tłumaczeniu z perspektywy kognitywnej i stylistycznej na przykładzie powieści George’a Saundersa „Lincoln w bardo”. W rozdziale pierwszym przedstawiony zostaje zarys literatury współczesnej i eksperymentalnej wraz z uwzględnieniem narratologii i opisu koncepcji powieści polifonicznej w celu gruntowego ukazania złożoności podanego dzieła literackiego. Rozdział drugi jest poświęcony omówieniu myśli Lawrence’a Venutiego i Jerzego Jarniewicza, które podkreślają istotę swobody twórczej tłumacza oraz jego obecności w tłumaczonym tekście. Ponadto w tej części zostaje zarysowana sylwetka Michała Kłobukowskiego – tłumacza polskiej wersji omawianej powieści. Rozdział trzeci prezentuje wybrane narzędzia stylistyczne i kognitywne. Znajdują one zastosowanie w rozdziale czwartym, który przedstawia analizę porównawczą wybranych angielskich fragmentów powieści oraz ich polskich przekładów. Celem pracy jest zaobserwowanie i opisanie przesunięć tekstualnych, które wpływają na konceptualizację postaci, a także pokazanie przekładu jako przedsięwzięcia twórczego, a nie wtórnego.

This thesis is devoted to the cognitive and stylistic analysis of experimental fiction in translation based on George Saunders’s Lincoln in the Bardo. The first chapter presents the state of contemporary and experimental literature with the addition of narratology and the concept of polyphonic novel, so that the complexity of the novel in question could be described thoroughly. The second chapter shows some of Lawrence Venuti’s and Jerzy Jarniewicz’s ideas on the importance of the translator’s creative freedom and his/her presence in the translated text. Moreover, the figure of Michał Kłobukowski, who translated the novel into Polish, is presented. The third chapter is devoted to the description of selected stylistic and cognitive tools. They are applied in the fourth chapter which provides the comparative analysis of the English and Polish excerpts from the novel. The aim of this study is to observe and describe translation shifts which affect the conceptualization of the characters and to show that translating is a creative and not derivative endeavour.