Thebes in 404-379/8 BC. An Outline of History

Tematem niniejszej pracy są beockie Teby w latach 404-379/8. Początek czwartego stulecia był czasem przełomu w dziejach tej środkowogreckiej polis. To właśnie w tym czasie Tebańczycy stali się czołową siłą polityczną Hellady, co pozwoliło im na uzyskanie przewagi nad innymi greckimi państwami w latach siedemdziesiątych i sześćdziesiątych tego wieku. Pierwsze ćwierćwiecze czwartego stulecia stało pod znakiem odejścia Teb od sojuszu ze Spartą, który determinował tebańską politykę zagraniczną od połowy piątego wieku. Jako sojusznicy Tebańczycy i Spartanie odnieśli zwycięstwo w wojnie peloponeskiej z Atenami (431-404). Po zakończeniu tego konfliktu drogi dotychczasowych sprzymierzeńców rozeszły się i stopniowo Teby zaczęły przechodzić do obozu przeciwników Sparty. Zmiana ta była wywołana w dużej mierze rosnącym w siłę imperializmem spartańskim. Lacedemon przestał liczyć się ze swymi sojusznikami i zaczął bezwzględnie wykorzystywać swoją wzmocnioną po 404 roku pozycję, co wywołało opór innych państw. Wojna koryncka (395-387/6), w której Teby wraz z Atenami, Koryntem i Argos stanęły do walki z potęgą lacedemońską zakończyła się utrzymaniem status quo ante dzięki poparciu udzielonemu Spartanom przez Persję. Pokój królewski (387/6) usankcjonował hegemonię Sparty w Grecji właściwej. Zasada autonomii, na której traktat ten się opierał, doprowadziła do wymuszonego przez Spartan rozwiązania Związku Beockiego, w którym Teby odgrywały kierowniczą rolę. Po pokoju królewskim Sparta pod wodzą swego króla Agesilaosa prowadziła politykę imperialistyczną i łamała postanowienia traktatowe. Najjaskrawszym tego przykładem było zajęcie w roku 382 Teb i ustanowienie tam marionetkowego rządu Leontiadesa. Jego prospartańska frakcja doprowadziła wówczas do wyeliminowania opozycyjnej grupy Ismeniasa. Trzyletnie rządy kliki Leontiadesa zakończył udany, wspierany przez Ateńczyków zamach stanu w grudniu 379/8 roku. Wówczas to Teby reaktywowały rozwiązany w 387/6 roku Związek Beocki i przystąpiły do otwartej wojny ze Spartą. Konflikt ten, zwany wojną beocką zakończyła bitwa pod Leuktrami (371). Jej efektem był upadek hegemonii spartańskiej i rozpoczęcie okresu przewagi tebańskiej w Grecji.Praca niniejsza przedstawia zarys dziejów Teb w początkach czwartego stulecia w ujęciu chronologicznym. We wstępie przedstawione zostały założenia pracy oraz źródła, którymi dysponuje badacz tego okresu. Rozdział pierwszy jest zarysem dziejów Teb do roku 404. Podzielony jest na dwa podrozdziały, z których pierwszy ukazuje sytuację w Tebach i całej Beocji przed wybuchem wojny peloponeskiej, drugi zaś poświęcony jest kluczowym z perspektywy tebańskiej przemianom, jakie dokonały się w trakcie tego konfliktu. Rozdział drugi poświęcony jest okresowi 404-382. Był to czas, gdy niezależne Teby prowadzić zaczęły nieprzychylną Sparcie politykę, której zwieńczeniem był ich udział w wojnie korynckiej. Początek tego konfliktu, rok 395, stanowi cezurę dzielącą ten rozdział na dwa podrozdziały. Szczegółowo została przeanalizowana tebańska polityka zagraniczna w tym okresie, a także walka polityczna między pro- i antyspartańską frakcją w samych Tebach. Dużo miejsca poświęcono działalności ich dwóch przywódców: Leontiadesa oraz Ismeniasa. Rozdział trzeci przedstawia trzyletni okres między dwoma zamachami stanu, jakie dokonały się w Tebach w latach 382 oraz 379/8. Wydarzenia te zostały zamieszczone w osobnym rozdziale, gdyż w ich przypadku historyk dysponuje większą ilością przekazów źródłowych, a ich znaczenie dla dziejów Grecji w czwartym stuleciu było wyjątkowe. Wyzwolone zimą 379/8 roku Teby stały się na powrót niezależne i w roku 371 położyły kres spartańskiej hegemonii w bitwie pod Leuktrami.

The subject of the following thesis is the history of Thebes in 404-379/8 BC. The beginning of the Fourth Century was a crucial period for this central Greek polis. It was the time when Thebans became the leading political force of Hellas. This political promotion helped them to reach the superiority over another Greek city-states in the 70s and the 60s of this century. The period between 404 and 379/8 BC was characterised by the Theban departure from alliance with Sparta which was concluded in the Mid-Fifth Century BC. Thebans and Spartans as allies gained a victory in the Peloponnesian War against Athens (431-404 BC). After this conflict these two poleis began to diverge and gradually the Thebes was taking up anti-Spartan attitude. This change was caused to a great extent by the rising of Spartan imperialism. Sparta was taking advantage of her strengthened position and it triggered resistance of other Greek states. The Corinthian War (395-387/6 BC) in which Thebes, Athens, Corinth and Argos faced the Lacedaemonian power ended with the keeping of the status quo ante. The King's Peace (387/6 BC) was concluded thanks to Persian support to Sparta and it sanctionned the Spartan hegemony in Greece proper. The principle of autonomy (the base of the treaty) led to the dissolution of the commanded by Thebans Boeotian League. After King's Peace Sparta governed by the king Agesilaos pursued an imperialistic politics and broke the principles of the treaty. The clearest example of this politics was taking control over Thebes and appointing of the puppet government of Leontiades in 382 BC. His pro-Spartan faction eliminated the majority of the oppositional group of Ismenias. Three-year rule of Leontiades' clique was ended in December 379/8 BC by the coup d'état. It was conducted by the small group of patriots with the Athenian support. Then Thebans reactivated the Boeotian League and started the war against Sparta. This conflict named the Boeotian War was finished by the battle of Leuctra (371). Its result was the downfall of Spartan hegemony and rise of Thebes.This following thesis shows an historical outline of Theban history in the beginning of the Fourth Century in the chronological order. In the introduction were depicted the premises of the thesis and the sources dealing with this period. The first chapter outlines the history of Thebes to the year 404 BC. It's divided into two sections: the first of them shows the situation in Thebes and in Boeotia before the Peloponnesian War, the other one depicts the crucial (from Theban perspective) changes that took place during this conflict. The second chapter presents the period 404-382 BC. It was the time when independent Thebes began to conduct hostile politics towards Sparta. This politics was crowned by the Theban participation in the Corinthian War. The beginning of this war, year 395 BC, is a turning point dividing this chapter into two sections. Theban foreign policy, the political strife between the pro- and anti-Spartan factions and the activity of two leaders (Leontiades and Ismenias) are the main topics in this part of thesis. The third chapter shows the three-year period between two coups d'état made in Thebes in 382 and 379/8 BC. These events are placed in separate chapter because of their unusual importance to the history of Greece in the Fourth Century. Thebes liberated in winter 379/8 BC became independent again. Thebans began the war against Sparta and in 371 BC put an end to the Spartan hegemony.