Legal provisions and regulations in the field of civil aviation safety

Celem tej pracy jest ukazanie w zarysie, w jaki sposób zapobiega się wypadkom i incydentom lotniczym – jak szczegółowe są wymagania dotyczące bezpieczeństwa i jak skomplikowany tworzą one system. Intencją autora było kompleksowe przedstawienie całości zagadnienia, aby przekonać czytelników, że za statystykami, z których wynika, że samoloty są najbezpieczniejszym środkiem transportu nie stoi przypadek, lecz wiele niezwykle precyzyjnych uregulowań, nieustanna dbałość o jakość usług, a także rzesze zaangażowanych w swą pracę specjalistów.Chronologicznie, jako pierwszy przedstawiony został proces badania wypadków i incydentów lotniczych – a więc reagowania na zaistniałe zdarzenie w taki sposób, aby zlikwidować szczeliny w barierach bezpieczeństwa. Decydującą rolę odgrywa tutaj odpowiednie zrozumienie praw i obowiązków, jakie ciążą na państwach zaangażowanych w owo zdarzenie – od ich bowiem prawidłowej realizacji zależy w dużej mierze wykrycie nieprawidłowości mogących mieć wpływa na bezpieczeństwo kolejnych statków powietrznych. Opis wymogów, jakie należy wypełnić podczas procedury badania, poprzedzają dane statystyczne potwierdzające postawioną powyżej tezę o wyjątkowym bezpieczeństwie podróży lotniczych. Obejmują one dane od początków tzw.„ery odrzutowej”, a zatem końca lat pięćdziesiątych XX wieku, aż po dzień dzisiejszy. Następnie opisany został szereg działań i regulacji, które związane są z certyfikowaniem statków powietrznych, tak aby zapewnić, że są one zdatne do lotu i zdolne zapewnić możliwie najwyższy poziom bezpieczeństwa, we wszystkich przewidywalnych warunkach takiego lotu. Przedstawiony jest również wieloaspektowy obszar aktywności, który ma za zadanie zagwarantować odpowiednią, niezakłóconą eksploatację statku, a więc między innymi różne rodzaje służb i wymagania odnośnie infrastruktury. Niezwykle istotną kwestią jest przygotowanie statku do możliwie najlepszego przetrwania sytuacji awaryjnych, w tym także tych zakończonych rozbiciem, jak również maksymalnie zwiększenie prawdopodobieństwa przeżycia załogi i pasażerów.Na zakończenie zaprezentowana została metoda nowa, jednak uznawana obecnie za fundamentalną i wielce skuteczną – mianowicie System Zarządzania Bezpieczeństwem. Jego zadaniem jest niejako wyprzedzenie możliwych zdarzeń i aktywne, nieustanne poszukiwanie mogących wystąpić zagrożeń. W tym kontekście niezwykle ważną rolę pełni szacowanie i łagodzenie ryzyka dla bezpieczeństwa.Bezpieczeństwo lotnictwa jest kwestią niezwykle rozbudowaną, łączącą w sobie bardzo wiele aspektów. Dlatego też, regulacjami dotyczącymi tego problemu zajmuje się szereg organizacji, zrzeszeń, a także podmiotów państwowych. Zatem, ze względu na charakter pracy, pod uwagę zostały wzięte przede wszystkim Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego – ICAO oraz unijna Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego – EASA, które są obecnie najważniejszymi podmiotami zajmującymi się bezpieczeństwem w sposób wieloaspektowy. Regulacje przyjmowane przez EASA są w bardzo dużym stopniu oparte na rozwiązaniach ICAO, dlatego też wymagania nakładane przez oba podmioty są komplementarne i wspólnie tworzą bardzo spójny i sprawnie funkcjonujący system.

The aim of this paper is to present an overview of strategies to prevent accidents and incidents in aviation. The author's intention was to present a whole, complex issue, to convince readers that the statistics which show that planes are the safest means of transport are not the coincidence. At the beginning there is presented the process of investigation of accidents and incidents and ways to eliminate gaps in the safety barriers. The decisive role here is played by countries involved in the event – they have to understand their responsibilities during the investigation. Finding the causes of the accident gives the possibility to introduce changes in the law to help prevent similar incidents in the future.In the second chapter there is described the process of certification the aircraft, which is imperative to ensure that airplane is able to fly and to provide the highest possible level of safety. There is also presented a big variety of services and infrastructure necessary for safe flight. The last chapter is about new, but now fundamental strategy called SMS – Safety Management System. Its task is constant searching for hazards that may be dangerous for airplanes. In this context, SMS has also extremely important role of assessing and mitigating the risk of accident. Aviation safety is a matter composed of a lot of aspects. Therefore, the regulations concerning this issue are created by a number of organizations, associations, and state entities. Thus, due to the nature of this paper, the author took into account especially the International Civil Aviation Organization - ICAO and the EU European Aviation Safety Agency - EASA, which are now key actors in the field of aviation safety. Regulations adopted by EASA are largely based on ICAO solutions, therefore, the requirements imposed by both of them are complementary and together form a very coherent and well-functioning system.