Parental competences of parents of school-aged children and youth

Rodzina jest podstawowym środowiskiem wychowawczym dla dziecka. To w nim jednostka kształtuje i rozwija swoją osobowość. Na przestrzeni XX i XXI wieku instytucja rodziny przechodziła wiele przemian. Pod wpływem wielu czynników, takich jak postępująca industrializacja czy rozwój techniki, szybki rozwój nauki i oświaty, struktura rodziny ewoluowała od formy patriarchalnej i instytucjonalnej do rodziny zmodernizowanej, bardziej bezpośredniej, pozbawionej dystansu miedzy jej członkami. Obecnie najczęściej spotykanym modelem rodziny jest tak zwany model „2 plus 1”. Inaczej nazywany modelem rodziny nuklearnej. Podstawową rolą przypadającą rodzicom w rodzinie jest wychowanie potomstwa. W szczególny sposób efektywność wychowania w rodzinie zależy od odpowiednich kompetencji i kultury pedagogicznej rodziny, przez którą rozumie się zdolność do reagowania w sytuacjach wychowawczych, zgodną z potrzebami dziecka, określoną wiedzą, wartościami i normami. Jest to także świadomość celów wychowania oraz umiejętność działania wychowawczego. Celem niniejszej pracy było zdiagnozowanie i rozpoznanie kompetencji rodzicielskich rodziców dzieci i młodzieży szkolnej, a także zdiagnozowanie jakie potrzeby poznawcze rodzice przejawiają w zakresie kompetencji rodzicielskich. Do przeprowadzenia badań wykorzystałam metodę sondażu diagnostycznego, zastosowałam technikę ankiety i wywiadu skategoryzowanego. Moją grupą badawczą było 120 rodziców dzieci i młodzieży szkolnej. Z kolei wywiad przeprowadziłam z sześcioma wychowawcami klas. Wynikiem mojej pracy badawczej są wnioski, które wskazują, że w pewnych obszarach wychowania rodzicom nadal brakuje odpowiedniej wiedzy. Nie wszyscy rodzice wykazują się umiejętnością wyszukiwania rzetelnych informacji oraz umiejętnością szukania specjalistycznej pomocy w sytuacjach kryzysowych. Wielu rodziców powinno podjąć pracę nad kształtowaniem swojego charakteru, zwłaszcza postaw, które prezentują wobec swoich dzieci. Kolejnym obszarem, który wymaga poprawy wśród rodziców jest umiejętność bycia konsekwentnym. Jednym z najważniejszych wniosków jednak wydaje się być to, że pewna cześć rodziców ma potrzebę rozwijania swoich kompetencji rodzicielskich. Dlatego istotnym wydaje się być działanie na rzecz podnoszenia świadomości rodziców i ich pedagogizacja. Większa rodzicielska świadomość pomoże rodzicom podejmować bardziej trafne decyzje, a tym samym zapobiegać wielu niepożądanym zjawiskom wychowawczym.

The family provides the primary educational environment for children. It shapes and develops a person’s personality. In the 20th and 21st centuries the family institution has changed. The influence of many factors, such as progressive industrialization, technological development, or rapid development of science and education caused the evolution of family structure from a patriarchal and institutional form to a modern family, more direct, without distance between its members. Currently, the most common model of the family is so-called nuclear family model which is a family group consisted of two parents and their children (one or more). The basic role assigned to parents is to bring up their children. The effectiveness of child-raising depends particularly on the appropriate competence and pedagogical culture of the family, which is understood as the consistent with the child's needs, specific knowledge, values and standards ability to react in different parenting situations. It is also an awareness of the goals of education.The aim of this study was to recognize and assess competences of parents of school-aged children and youth, as well as to diagnose parents' cognitive needs in terms of parental competences. The diagnostic survey method, as well as categorized survey and interview technique was used to carry out the research. The diagnostic survey’s study group was consisted of 120 parents of school-aged children and youth. Six class educators was interviewed.The result of this research are conclusions that in some areas of parenting, there is still a lack of relevant knowledge. Not all parents show the ability to search for reliable information and the ability to seek specialist to help in crisis situations. Many parents should work on shaping their own personalities, especially the attitudes to their children. Another room for improvement among parents is the ability to be consistent. One of the most important conclusion, however, is that some of the parents have a need to develop their parenting skills. Therefore, it is important to train parents and raise their awareness. Better awareness of parents will help them to make more right decisions, and thus prevent many undesirable phenomena related to parenting.