‘Tam za gajem, za gęstą leszczyną/ Tam zakwita lilijowy kwiat”, about linguistic and cultural view of the world in Lasowiacy’s and Rzeszowiacy’s folk songs

Tematyka pracy wpisuje się w badania etnolingwistyczne i folklorystyczne. Jej celem jest przedstawienie językowo-kulturowego obrazu flory w pieśniach ludowych Lasowiaków i Rzeszowiaków. Obie wymienione grupy etnograficzne zamieszkują teren dzisiejszego Podkarpacia i używają gwar małopolskich. Badania przedstawione w pracy opierają się na utworach zebranych głównie przez Franciszka Kotulę, Tomasza Czaplę, Aleksandra Saloniego oraz opublikowanych w śpiewniku Zespołu Pieśni i Tańca Uniwersytetu Rzeszowskiego „Resovia Saltans”. Ponadto część pieśni pochodzi z dzieł Oskara Kolberga i koncertu Pieśni lasowiackie.W swojej pracy opieram się głównie na koncepcji językowego obrazu świata, którą na gruncie polskim sformułował Jerzy Bartmiński. Ponadto posługuję się definicją kognitywną.W rozdziale pierwszym, czyli Informacjach wstępnych zakreśliłam obszar badań oraz scharakteryzowałam zawartość pracy. Następna część – Uwagi metodologiczne – przedstawia koncepcję językowego obraz świata, zaś kolejny rozdział skupia się na podstawie materiałowej. W Stanie badań przybliżyłam prace dotyczące obrazu roślin w języku i kulturze. Rozdział piąty prezentuje teren badań, czyli ziemie Lasowiaków i Rzeszowiaków, w tym też rys kulturowy tej grupy etnograficznej. Kolejny rozdział – Flora w pieśniach ludowych Lasowiaków i Rzeszowiaków opisuje językowo-kulturowy obraz roślin i przestrzeni w pieśniach ludowych. Ta część pracy została podzielona na następujące podrozdziały: 1) Kwiaty, 2) Drzewa i krzewy, 3) Zboża, warzywa, owoce oraz zioła, 4) Przestrzeń, 5) Pozostałe rośliny. Rozdział siódmy skupia się na erotyzmie i antropocentryzmie, który pojawia się w pieśniach ludowych. Zakończenie zaś zawiera podsumowanie całej pracy. Ostatnia część pracy składa się z aneksu, w którym są zawarte wszystkie omówione utwory.

The subject matter of the work is part of ethnolinguistic and folklore studies. Its purpose is to present the linguistic and cultural image of flora in the folk songs of the Lasowiacy and Rzeszowiacy. Both of the aforementioned ethnographic groups inhabit the area of today's Podkarpacie and use the dialects of Lesser Poland.The research presented in the paper is based on songs collected mainly by Franciszek Kotula, Tomasz Czapla, Aleksander Saloni and published in the songbook of the Song and Dance Ensemble of the University of Rzeszow “Resovia Saltans”. In addition, some of the songs come from the works of Oskar Kolberg and the concert Pieśni lasowiackie.In my work, I rely mainly on the concept of the linguistic image of the world, which was formulated by Jerzy Bartminski. In addition, I use a cognitive definition.In the first chapter, Preliminary Information, I outlined the research area and characterized the content of the work. The next section, Methodological Notes, introduces the concept of linguistic worldview, while the next chapter focuses on the material base. In the State of Research, I introduced the work on the image of plants in language and culture. The fifth chapter presents the research area, the lands of the Lasowiacy and Rzeszowiacy, including the cultural features of this ethnographic group. The next chapter – Flora in folk songs of the Lasowiacy and Rzeszowiacy – describes the linguistic and cultural image of plants and space in folk songs. This part of the work is divided into the following subsections: 1) Flowers, 2) Trees and shrubs, 3) Cereals, vegetables, fruits and herbs, 4) Space, and 5) Other plants. The seventh chapter focuses on eroticism and anthropocentrism that appears in folk songs. The conclusion, meanwhile, provides a summary of the entire work. The last part of the work consists of an appendix, in which all the discussed songs are included.