Analizując Shreka: dubbing i tłumaczenie kultury

Poprzez dostosowanie treści tekstu do kultury odbiorczej i łamanie schematów cechujących tradycyjne podejście do dubbingu w Polsce, dubbingowe tłumaczenie Shreka było przełomowe zarówno dla tłumaczenia audiowizualnego, jak i tłumaczenia kultury. Podczas przekładania ogromu odniesień kulturowych i międzytekstowych oraz słów kulturowych zawartych w dialogach, ścieżce dźwiękowej i obrazach w Shreku, człowiek odpowiedzialny za to tłumaczenie, Bartosz Wierzbięta, musiał zmierzyć się z wieloma problemami. Praca ta zgłębia temat tłumaczenia audiowizualnego oraz ograniczeń i możliwości, które takie tłumaczenie stawia przed tłumaczem, a także problematyczną naturę tłumaczenia kultury i jak z nim postępować. Opisana teoria znajduje zastosowanie w empirycznej części pracy, która prezentuje analizę dialogów w Shreku i reguły, za którymi podążał Wierzbięta podczas radzenia sobie z problemem synchronizacji i ekwiwalencji. Przeanalizowany materiał prowadzi do wniosku, że Wierzbięta w swojej pracy dążył do niemal całkowitej transplantacji kulturowej.Przetłumaczył dialogi w zgodzie z założeniami ekwiwalencji dynamicznej, tłumaczenia ukrytego, domestykacji i tłumaczenia komunikatywnego. Widoczne jest, że celem tłumacza było uczynienie tekstu bardziej zrozumiałym i humorystycznym dla polskiego widza. Zastosowane przez niego zabiegi objawiały się głównie w postaci licznych nacechowanych kulturowo uzupełnień i zamienników, w rezultacie pozbywając się pierwotnego powiązania z kulturą amerykańską i zapewniając Shrekowi miejsce wśród najbardziej docenianych dzieł polskiej popkultury.

By adapting the content of the text to the target culture and breaking the mould of the traditional approach to dubbing in Poland, the dubbed Polish translation of Shrek was revolutionary for both audiovisual translation, and culture translation. The person in charge of the said translation, Bartosz Wierzbięta, had to face a number of problems while rendering multiple cultural and intertextual references and cultural words included in the dialogues, soundtrack, and images of Shrek. This thesis researches the notion of AVT and the restrictions and opportunities it poses for a translator, as well as the problematic nature of culture translation and how to approach it. The theory covered has an application in the empirical part of the thesis, which presents an analysis of the dialogues in Shrek and the principles Wierzbięta followed while tackling a problem with synchronisation or equivalence. The material analysed leads to the conclusion that Wierzbięta, in his work, strived for an almost full culture transplantation. He translated the dialogues in accordance with the tenets of dynamic equivalence, covert translation, domestication and communicative translation. It is evident that his purpose was to make the text more intelligible and humorous for a Polish viewer. His actions were mainly manifested in numerous culture-coded additions and substitutions, in result eradicating the original link to American culture and placing Shrek amongst the most appreciated works of Polish pop culture.