Stary Sącz As Satellite Town of the Nowy Sącz City

Przedmiotem opracowania był Stary Sącz – miasto w widłach Dunajca i Popradu, u stóp Beskidu Sądeckiego, graniczące z 10-krotnie ludniejszym Nowym Sączem, ośrodkiem powiatu. Jest to najstarsze miasto regionu, założone w 1273 r., przez węgierską księżnę Kingę (małżonkę krakowskiego księcia Bolesława Wstydliwego), kanonizowaną w 1999 r. przez Jana Pawła II.W średniowieczu był to lokalny ośrodek handlu i rzemiosła, pod zaborem austriackim także się nie rozwinął, niewiele też zmieniła się jego zabudowa. Po II wojnie światowej pod wpływem Nowego Sącza liczba ludności wzrosła do 9 tys., powstały pierwsze osiedla mieszkaniowe, podjęto rewitalizację zabytkowego śródmieścia, wybudowano obwodnicę dla ruchu samochodowego, co poprawiło warunki aerosanitarne miasteczka i sprzyja ochronie jego zabytków. Są tam 3 stare kościoły, dawna synagoga i około 30 starych domów. Warunki mieszkaniowe są dobre. Jednak zaludnienie miasteczka ostatnio zmniejsza się – spadł przyrost naturalny i napływ nowych mieszkańców, co zagraża starzeniem się miejscowego społeczeństwa. Stary Sącz jest ośrodkiem gminy założonej z 13 wsi, o łącznej liczbie mieszkańców równej 23,2 tys. Pełni więc on liczne funkcje usługowe, w zakresie handlu, oświaty i administracji. W gospodarce miasta największe znaczenie mają usługi (73% spośród blisko 800 podmiotów gospodarczych), z małym udziałem przemysłu (10%) i budownictwa (15%). Mimo bliskości Nowego Sącza i dogodnym połączeniom z tym ośrodkiem, Stary Sącz nie jest jednak typowym miastem – satelitą – przeciwnie, posiada własną sferę wpływów (co najmniej gminę) i wyspecjalizowane funkcje – kulturalną i turystyczną. Jest miejscem słynnych Festiwali Muzyki Dawnej, organizowanych w zabytkowych kościołach, oraz celem pielgrzymek, od kanonizacji swej założycielki przez Papieża – Polaka. Miasto odwiedzają też w celach rekreacyjnych mieszkańcy Nowego Sącza i kuracjusze z uzdrowisk Beskidu Sądeckiego – Krynicy i innych.Plany rozwoju Starego Sącza zakładają jego zrównoważony wzrost, w oparciu o turystykę i nowoczesne rolnictwo, z wykorzystaniem walorów środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego. Ostatnio pojawił się projekt wybudowania tu niedużego lotniska. Realizacja tych planów powinna umocnić indywidualność tego niezwykłego miasteczka.

The author has dealt with Stary Sącz - the town situated at a confluence of the Dunajec and Poprad rivers, between the Beskid Sądecki Mts. and the Sądecki Basin. The City of Nowy Sącz, a centre of poviat, is its neighbour. Stary Sącz is the oldest urban unit of the region, founded in 1273 by Princess Kunegunde (Kinga) from Hungary (a wife of Cracow prince, Bolesław the Shy), canonised in 1999 by John Paul II. In the Middle Ages this was a small local centre of trade and craft, the same was under Austrian regime (1770-1918). A development of Stary Sącz began in the post-war years, when the town population grew to 9000, modern housing estates were built, a regeneration of the historic core began and ring roads decreased the level of pollution and noise in the centre of the town. The most precious objects of Stary Sącz are: 3 churches, a synagogue and some 30 houses. The housing standard is good. But the population number is falling, due the natural decrease and weak immigration, thus ageing of local population is probable. Stary Sącz is administrative centre of commune, consisted of 13 villages (total population number: 23,2 thous.). Its basic functions are thue education, trade and local management. Among nearly 800 economic entities, 73% represent the tertiary sector, much more than industry (10%) and construction (15%). In spite of Nowy Sącz vinicity, the city 10 times greater, Stary Sącz is not a typical satellite town. It has a zone of influence (the commune)and the specialized functions - culture and tourism. The famous Ancient Music Festivals are organized in this town, being also a pilgrimage centre, since Princess Kinga canonisation. Stary Sącz is also visited in recreational purposes by Nowy Sącz inhabitants and by tourists in their way to popular spas in the Beskid Sądecki Mts., like Krynica and others. According to the Stary Sącz development plans, the town should reach a sustainable growth, based on tourism and modern agriculture, using values of the natural environment and those of the cultural heritage. The project of the small airport is also discussed. These plans should streghten a position of this interesting town.