The Critical Critique of Culture according to Arnold Gehlen

Na tle Schnädelbachowskiego rozróżnienia podstawowych linii argumentacji w ramach tradycyjnej krytyki kultury (podejmującej problem kultury kolejno: - z zewnętrznego punktu widzenia z powołaniem się na naturę, - z punktu widzenia wewnątrzkulturowego, odwołującego się do instancji cywilizacji, - a w końcu również w kontekście życia jako ,,totalności przenikającej kulturę oraz jej krytykę”), przedstawiono Gehlenowską konserwatywną krytykę kultury jako - w przekonaniu autorki - z racji refleksyjności zasługującą w pełni na miano ,,nowoczesnej krytycznej krytyki kultury” (określenie Herberta Schnädelbacha). Uzasadniając powyższe, zarysowano główne obszary Gehlenowskiej krytyki: upadek instytucji, hipertrofię moralności, monopolizację etosu humanitarnego oraz egzaltację podmiotowości. Ze wskazaniem na antropologiczny fundament tej krytyki: empiryczną filozoficzną teorię człowieka jako istoty, która dla swego biologicznego wybrakowania ,,nie może nie działać”( G. Raulet, ,,Arnold Gehlen”). Empiryczna antropologia filozoficzna Gehlena - zdaniem autorki - dostarcza krytycznego pojęcia kultury, jakiego oczekują dziś rozważania naukowe oraz etyczno-polityczne ( zob. Schnädelbach, Kultura i krytyka kultury): zarazem pojęcia ,,deskryptywnego i normatywnego”.

Based on the background of Schnӓdelbach’s distinction of basic lines of reasoning within the borders of the traditional critique of culture (which takes up a problem of culture consecutively: - from the external point of view with an appeal to nature - from the intracultural point of view referring to an instance of civilization - and finally in the context of life as a ”totality diffusing culture and its critique”), Gehlen’s conservative critique of culture was presented, due to its reflective standpoint, as fully deserving – in author’s conviction – the name of ,,modern critical critique of culture” (Schnӓdelbach’s term). In order to validate that the main fields of Gehlen’s critique were presented: the fall of the institutions, hypertrophy of morality, monopolization of humanitarian ethos and exultation of subjectivity. An indication to his critique’s anthropological foundation: empirical philosophical theory of a man as a being, which for its biological defectiveness “cannot act” (G. Raulet, “Arnold Gehlen”), will also be made. In the author’s opinion Gehlen’s empirical philosophical anthropology provides critical idea of culture expected by contemporary scientific and ethical, intertwined with political, reflections (vide: Schnädelbach Kultur und Kulturkritik ) to be at the same time “descriptive and normative”.