Agnieszka Jurczyńska-Kłosok Nazewnictwo Tatr Wysokich Moim Rodzicom oraz Pani Prof. Zofii Cygal-Krupie Kraków 2020 Recenzenci Prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa Prof. dr hab. Bogusław Dunaj Redaktor Wiesław A. Wójcik Redakcja techniczna i skład Roman Zadora Projekt okładki Roman Zadora Zdjęcie na okładce i obwolucie Mieczysław Karłowicz: Widok ze szczytu Żółtej Turni w stronę Zmarzłego Stawu i Zawratu Zdjęcie autorki na obwolucie Natalia Figiel © Agnieszka Jurczyńska-Kłosok 2020 © COTG PTTK ISBN 978-83-958079-3-0 Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK ul. Jagiellońska 6, 31-010 Kraków www.cotg.pttk.pl Spis treści Wprowadzenie 7 Stan badań 8 Materiał badawczy Charakterystyka źródeł 11 Założenia metodologiczne pracy i zasady opisu materiału 14 Kontekst geograficzno-etnograficzny polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich 18 Etnografia i język 18 Górale Podhalańscy 18 Górale Orawscy 20 Górale Spiscy 20 Onomastyka jako dział językoznawstwa zajmujący się badaniem nazw własnych 22 Wprowadzenie 22 Historia badań onomastycznych 22 Przedmiot, zakres, kierunki oraz metodologia badań onomastycznych 23 Nominacja a onimizacja 25 Nomen appellativum a nomen proprium, czyli wyraz pospolity a nazwa własna 26 Etymologia a motywacja 29 Toponimy jako językowe świadectwo sposobów konceptualizacji przestrzeni 31 Nazwy wodne (hydronimy) 31 Nazwy terenowe (mikrotoponimy) 34 Nazwy górskie (oronimy) 38 Przestrzeń jako przedmiot badań różnych dziedzin nauki 40 Językowy obraz przestrzeni jako obraz jej konceptualizacji 41 Konceptualizator i jego rola w kształtowaniu przestrzeni 31 Opis i interpretacja polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich 46 Nazewnictwo obszarów pogranicznych 46 Nazwy polskie a nazwy obcojęzyczne 47 Proweniencja polskich toponimów Tatr Wysokich 52 Zróżnicowanie podstaw onomazjologicznych polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich 54 Semantyczno-motywacyjna interpretacja polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich 55 Hydronimy 57 Mikrotoponimy 59 Oronimy 62 Propozycja interpretacji semantyczno-motywacyjnej toponimów 64 Wyodrębnianie i nazywanie bytów przestrzennych 65 Lokalizacja obiektów przy pomocy przestrzennych użyć przyimków 67 Przestrzenna orientacja obiektów 70 Cechy przestrzenne obiektów 73 Konceptualizacja przestrzeni a metaforyzacja 76 Zakończenie 80 Bibliografia 83 Źródła 83 Słowniki 84 Literatura 85 Słownik polskich toponimów Tatr Wysokich 99 Wstęp 99 Słowniki 101 Zasady uporządkowania zgromadzonego materiału nazewniczego i budowa artykułu hasłowego 101 Wykaz stosowanych skrótów i symboli 103 Rozwiązanie skrótów źródeł 104 Rozwiązanie skrótów nazw kategorii, do których przyporządkowano nazwy 106 Hasła 107 Wprowadzenie P olskie nazewnictwo tatrzańskie od ponad stu lat cieszy się zainteresowaniem zarówno językoznawców, jak i badaczy-amatorów, o czym świadczą stosunkowo liczne publikacje dot yczące tego zagadnienia. I chociaż wśród nich można znaleźć także słowniki (por. Ivan Bohuš Od A po Z o názvoch Vysokých Tatier, Karl Gattinger Die Hohe Tatra. Die Berg- und Flurnamen der Tatra in vier Sprachen oraz tego samego autora quasi-słownik A Magas-Tátra. Metszetek, gerincrajzok négynyelvű névtárral), do tej por y nie powstała polskojęzyczna praca, która mogłaby pełnić taką funkcję. Być może więc tom, który Czytelnik właśnie trzyma w rękach, będzie mógł wypełnić tę lukę. Toponimia Tatr kryje odpowiedzi na wiele pytań dot yczących m.in. pocho dzenia, znaczenia czy nawet autorstwa poszczególnych nazw. Aby bliżej przyj rzeć się przywołanym tu zagadnieniom, zgromadziłam ponad 4,5 tysiąca topo nimów, co dało podstawę do utworzenia słownika. Następnie przeprowadziłam próbę rekonstr ukcji sposobu postrzegania górskiej przestrzeni przez tych, któ rzy nazwy nadali i którzy mogliby reprezentować zainteresowanych tatrzańską przestrzenią w ogóle. Dzięki temu można zaobserwować, co dla nazywających było ważne, jakie informacje w nadawanych przez siebie nazwach zawarli, co mogą one wnieść do ogólnej wiedzy na temat człowieka i jego stosunku do gór. Z pomocą temu przedsię wzięciu przyszło wiele napisanych wcześniej tek stów, które „oświetliły” podjęty tutaj problem. Ważne stało się przy tym pojęcie przestrzeni górskiej, definiowane w nawiązaniu do osiągnięć geografii humani stycznej, dla której reprezentat ywne są poglądy Yi-Fu Tuana (1987), wyprowa dzającego koncepcję przestrzeni z doświadczenia ludzkiego. Przestrzeń została tutaj przedstawiona nie t ylko w rozumieniu fizyczno-geograficznym, jako ta, która ma ściśle wyznaczone granice oddzielające ją od innych regionów. Pokaza- łam ją także w nieco innym ujęciu (i w tym przypadku chyba nawet ważniejszym) – jako przestrzeń postrzeganą (percepcyjną), powstającą w wyniku subiektywnej interpretacji rzeczywistości przestrzennej 1 w umyśle każdego z jej odbiorców. 1 W ten sposób przestrzeń postrzeganą definiuje A.S. Kostrowicki (1997: 132). Takie podejście do kwestii przestrzeni mieści się również w ramach jej ujęcia konceptualistycznego (por. Gale, Golledge 1982: 65), zwracającego uwagę na rolę osobowości i kultury Jako taka właśnie została utr walona w nadawanych przez nich toponimach i taka też dociera do szerokiego grona zainteresowanych Tatrami 2 . Zgromadzone tutaj i opisane polskie nazwy odnoszą się do obiektów tworzących przestrzeń Tatr Wysokich zarówno po ich polskiej, jak i po słowackiej stronie. Granica tego obszaru przebiega następująco: Liliowe – dno Doliny Suchej Wody Gąsienicowej – potok Sucha Woda – północne stoki Kobyły – Wawrzeczkowa Cyrhla – północne stoki Wysokiego Regla – las Ciemne Smreczyny – wylot Doliny Filipki – Droga Oswalda Balzera – Wierchporoniec – Łysa Polana – most na rzece Białce – Droga Wolności – Jaworzyna Spiska – dno Doliny Zadnich Koperszadów – Przełęcz pod Kopą Bielską – dno Doliny Przednich Koperszadów – dno Doliny Kieżmarskiej – Kieżmarskie Żłoby – Droga Wol-ności – Matlary – Tatrzańska Łomnica – Stary Smokowiec – Nowy Smokowiec – Tatrzańska Polanka – Wyżnie Hagi – Trzy Źródła – wylot Doliny Koprowej – masyw Kop Liptowskich – Liliowe (WET: 1249–1250, 1256–1257). Stan badań Badania nazw terenów górskich mają w Polsce ponad stuletnią tradycję zapoczątkowaną w drugiej połowie XIX w. przez Alojzego Altha, Walerego Eljasza i Bronisława Gustawicza, którzy badali nazewnictwo różnych rejonów Tatr 3 . W ostatnim dziesięcioleciu XIX w. aktywny na tym polu był syn Walerego Elja-sza – Stanisław, który w latach 1893–1894 opublikował pracę dotyczącą nazewnictwa Tatr Bielskich, uznawaną za jedno z bardziej szczegółowych opracowań nazewniczych (por. Paryski 1952: 155, Borucki 2003: 93). W 1914 r. wybitny indoeuropeista Jan Rozwadowski ogłosił trzy teksty dotyczące nazw pasm górskich: Karpat, Tatr i Beskidów. W swoich pracach analizował toponimy pod ką-tem obecności w nich elementów germańskich i iliryjskich. Nazwami górskimi w jej postrzeganiu, co znajduje odbicie w różnorakich językowych interpretacjach prze strzeni, łącznie z kreowaniem nazw własnych tworzących ją obiektów. 2 Należy tutaj zwrócić uwagę na problem treści nazw własnych i ich semantyki. Za treść uznawane jest znaczenie konotacyjne nazwy, a zatem to, jakie skojarzenia (wyobra-żenia) budzi nazwany obiekt. Drugi rodzaj znaczenia to jej znaczenie leksykalne, czyli znaczenie jej podstawy apelatywnej (por. Rzetelska-Feleszko 1988, Myszka 2006). Na odbiór danej przestrzeni z pewnością mają wpływ skojarzenia wywoływane przez nazwy własne tworzących tę przestrzeń obiektów, niezależnie od tego, czy znaczenie apelatywne nazwy jest żywe (znaczenie konotacyjne po cz ęści wynika ze znaczenia leksykalnego, jest z nim związane) czy zaginęło (znaczenie konotacyjne nie wiąże się ze znaczeniem apelatywnym, ponieważ to drugie jest już w pewnym sensie niedostępne dla przeciętne-go użytkownika języka – por. np. Karpaty, Tatry, Wołoszyn, Koszysta). 3 A. Alth – toponimy Doliny Chochołowskiej, W. Eljasz – nazwę Morskiego Oka, B. Gustawicz – hydronimy dorzeczy Białego i Czarnego Dunajca. Czarny Staw i Kościelec. Fot. M. Karłowicz. Zbiory Centralnej Biblioteki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Krakowie (dalej: CBG PTTK) interesował się również Kazimierz Nitsch, czego świadectwem są teksty doty-czące nazw Spisza i Magury (1920) oraz Kościeliska (1933). Analiza karpackich oronimów 4 była również częściowo przedmiotem badań Kazimierza Dobrowolskiego (1930). W sprawach nazewnictwa rejonu Tatr i Podtatrza głos zabierał także Juliusz Zborowski (1933). W pier wszej połowie XX w. pojawiły się ponadto 4 Oronim – nazwa górska. Widok na Żółtą Turnię. Po lewej Koszysta, po prawej Granaty, Czarne Ściany i fragment Koziego Wierchu. Fot. H. Poddębski. Zbior y Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem (dalej: MT Zakopane) obszerne monografie dotyczące nazewnictwa Karpat: Zdzisława Stiebera Nazwy miejscowe pasma Gorców w Beskidzie Zachodnim (1934) oraz Toponomastyka Łemkowszczyzny (1948–1949), Mikołaja Rudnickiego Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny (1939) i Stefana Hrabca Nazwy geograficzne Huculszczyzny (1950). Górskie nazwy ziemi sądeckiej stały się również przedmiotem analiz Eugeniusza Pawłowskiego, choć badacz zaliczył je do grupy nazw terenowych (1984). Poszczególne oronimy poddawali analizie również Felicja Wysocka (1968) i Jan Setkowicz (1975). W ostatnich latach nazwy przestrzeni górskiej zarówno pod względem teoretyczno-metodologicznym, jak i interpretacyjnym były przedmiotem zainteresowania m.in.: K azimierza Sprzączkowskiego (1995), Józefa Nalepy (1998), Roberta Mrózka (1998, 2001), Mariusza Rutkowskiego (1998, 2001), Aleksandry Cieślikowej (1999), Stefana Warchoła (1999), Danuty Kopertowskiej (2001), Marii Biolik (2001), Zbigniewa Babika (2001), piszącej te słowa (2009, 2011, 2012). Warte uwagi są także badania prowadzone przez onomastów-amatorów: Witolda Henryka Paryskiego zbierającego nazwy z rejonu Tatr, Józefa Nykę, wieloletniego redaktora naczelnego „Taternika” i autora poczytnych przewodników turystycznych, słowackiego autora licznych publikacji o tematyce nazewniczej i historycznej Ivana Bohuša, a ponadto Wojciecha Krukara, Tomasza Boruckiego, Andrzeja Wielochę. Materiał badawczy. Charakterystyka źródeł Źródłami, z których pochodzą nazwy są wybrane przewodniki turystyczne i taternickie z lat 1815–2012 obejmujące obszar Tatr Wysokich zarówno ich części polskiej, jak i słowackiej. Spośród, jak szacowano, ok. 30 tysięcy nazw tatrzańskich obiektów (WET: 813) tworzonych na przestrzeni wieków w kilku językach (niemieckim, polskim, słowackim, węgierskim) interpretacji poddano ponad 4,5 tysiąca nazw polskich. Są to onimy (nazwy) górskie, wodne i terenowe. Lista przewodników, z których wypisano nazwy (ich pełny wykaz znajduje się w bibliografii), została ograniczona do tych, które uznano za najbardziej reprezentatywne dla czasów, w których powstawały. Należy przy tym zaznaczyć, że są to wyłącznie przewodniki polskojęzyczne, wpisujące się w cztery etapy przewodnikowego opisu Tatr 5. Pierwszy (1815–1858) reprezentują itineraria, opisy podróży ich autorów, nie przewodniki turystyczne w ścisłym znaczeniu tego słowa. Niektóre z nich to teksty tworzone „na marginesie” wy praw naukowych. Zaliczone tu zostały m.in. pozycje Stanisława Staszica, Ludwika Zejsznera, Wincentego Pola, Seweryna Goszczyńskiego, Marii Steczkowskiej. Decyzja co do wyboru właśnie takich tekstów została podyktowana brakiem polskojęzycznej literatury przewodnikowej do 1860 r. Pierwszym górskim, polskim, tatrzańskim przewodnikiem turystycznym jest wydany w 1860 r. Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin autorstwa Eugeniusza Janoty, w którym oprócz opisu tras, znalazły się mapa i panorama Tatr. Do roku ok. 1907 aktywność na tym polu przejawiali także: Walery Eljasz (autor nie tylko przewodników, ale również licznych artykułów o temat yce tatrzańskiej), jego syn Stanisław Eljasz-Radzikowski, Leopold Świerz. Są to przewodniki niczym nie ustępujące pozycjom współczesnym. Każdy zawiera opis wybranych tras, a także mapę, panoramę Tatr i liczne ryciny. Lata 1860–1907 to zatem drugi etap kształtowania się polskiej literatury przewodnikowej. Etap trzeci otwiera wydawany przez kolejnych pięć lat czterotomowy Przewodnik po Tatrach Janusza Chmielowskiego, pier wszy o charakterze taternickim, uwzględniający nie tylko opis tras turystycznych, ale również dróg wspinaczkowych. Cechą wyróżniającą tę pozycję wśród innych było również jego przeznaczenie. Przewodnik był skierowany do ludzi chodzących po Tatrach samodzielnie, niekoniecznie korzystających z usług zawodowego przewodnika. Ponadto jest to dzieło niezwykle szczegółowe, zdające sprawę z rozległej wiedzy topograficznej jego autora. Na uwagę zasługuje również wydawany w latach 1925–1926 przewodnik autorstwa Janusza Chmielowskiego i Mieczysława Świerza, który, jak się ocenia, był „jedynym polskim i w chwili wydania najlepszym przewodnikiem tater nickim po Tatrach w okresie międzywojennym” (WET: 987). Pozycjami, które również potraktowałam jako źródła były trzy pomniejsze teksty: dwa zeszyty Skalnych dróg w Tatrach Wysokich (red. W. Stanisławski, później 5 Podział na etapy zaczerpnięto od W.H. Paryskiego, por. WET: 984–988. Na pierwszym planie masyw Staroleśnej (po lewej stronie Klimkowa Turnia, po prawej stronie Pawłowa Turnia) W głębi Sławkowski Szczyt. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane S. Bernadzikiewicz) oraz wydany w 1938 r. tomik autorstwa Zofii Radwańskiej- -Kuleszyny i Tadeusza Pawłowskiego Skalne drogi w Tatrach Wysokich. Miały one status suplementów do przewodnika Chmielowskiego i Świerza. Są to niezwykle cenne pozycje, ponieważ napisane zostały przez ludzi aktywnych wspinaczko-wo i doskonale orientujących się w szczegółowej topografii Tatr. Okres wojny i okupacji był z natur y rzeczy czasem, w którym na terenach okupowanych nie tylko turystyka i taternictwo właściwie zamarły, ale mocno ograniczono również działalność wydawniczą. Z tego względu czwarty etap tatrzańskiego przewodnikopisarstwa rozpoczyna wydany dopiero w roku 1951 pierwszy tom przewodnika taternickiego Tatry Wysokie, którego autorem jest W. H. Paryski. Przewodnik ten jest nie tylko kompendium topograficznym. Podaje informacje historyczne związane z opisywanymi w nim miejscami i obiektami oraz komentarze dotyczące wybranych tatrzańskich toponimów. Od roku 1994 na rynku wydawniczym pojawiają się kolejne tomy znacznie bardziej szczegółowego przewodnika o profilu taternickim, często aktualizującego opis, który stworzył Paryski. Mowa tu o serii przewodników Władysława Cywińskiego. To, co łączy obydwu znawców Tatr, i co przejawia się na kartach pisanych przez nich książek, to nie tylko chęć możliwie najdokładniejszej charakterystyki poszczególnych tatrzańskich rejonów, ale również nadawanie nazw obiektom, według autorów zasługujących na uwagę. Niestety, nie wszystkie dostępne źródła mogły być wzięte pod uwagę. Pomi-nięte zostały art ykuły zdające relacje z wycieczek tatrzańskich, mapy i spisy nazw łącznie z Urzędowym Spisem Obiektów Fizjograficznych. Wyjątki stanowią: Wielka encyklopedia tatrzańska oraz art ykuły publikowane w „Taterniku”, czaso-piśmie o jednoznacznym profilu taternicko-alpinistycznym, ukazującym się od 1907 r. Zostało to podyktowane rangą czasopisma wśród wydawnictw o podobnej tematyce, oraz tym, że kolejne redakcje periodyku wywarły znaczący wpływ na kształtowanie się naze wnictwa tatrzańskiego, o czym będzie jeszcze mowa. Przewodnik to książka kierowana do wyraźnie określonego adresata. Jest nim osoba, którą autor pragnie zainteresować opisywanym terenem, a wybór opisywanych obiektów podlega jego decyzji. Nie ulega wątpliwości, że w tym kontekście materiał naze wniczy pochodzący z przewodników turystycznych jest niepełny. Decyzja dotycząca zawężenia bazy źródłowej nie była jednak przypadkowa. Tatr y są obszarem, który z wielu względów (m.in. ukształtowanie terenu, historia, kultura) zajmuje niepoślednie miejsce w literaturze naukowej, popularnonaukowej, pięknej, jak również przewodnikowej, a także kartografii. Baza źródłowa dotycząca tego regionu jest niezwykle obszerna (czego świadectwem może być choćby liczba przewodników turystycznych dotyczących obszaru Tatr) 6 i bez dokonania selekcji źródeł ani zebranie, ani t ym bardziej opracowanie nazw nie byłoby możliwe. 6 Por. np. WET: 984–989. Założenia metodologiczne pracy i zasady opisu materiału Kierunek interpretacji, jakiej zostały poddane nazwy, mieści się w nurcie badań etnolingwistycznych rozumianych w sposób językoznawczy7. Oznacza to, że przedmiotem zainteresowań wspomnianej dziedziny nauki jest odkrywanie zawartych w języku sposobów konceptualizacji (ujmowania) świata właściwych członkom danej społeczności. Takie rozumienie terminu jest spójne z ujęciem proponowanym przez Jerzego Bartmińskiego, twórcę lubelskiego ośrodka etnolingwistycznego 8. Pojęcie „społeczności” jest tutaj rozumiane bardzo szeroko – jako ogół osób funkcjonujących na obszarze Tatr, związanych z nimi zawodowo lub hobbyst ycznie. Konceptualizacja natomiast jest definiowana w niniejszej rozprawie jako jeden z etapów procesu służącego wyrażaniu przy pomocy języka tego, co myślimy na temat różnych zjawisk (sądów o świecie). Przyjęto więc, że mówiący, chcąc wyrazić to, co obserwuje lub sobie wyobraża, nakłada subiektywną siatkę pojęć na obiektywną rzeczywistość już wówczas korzystając, jak zauważa Renata Przybylska (2002: 21) „z pojęć niesionych przez język”. Następnie mówiący dokonuje kodowania, nadając pojęciom (wyobrażeniom, sądom) kształt wyrażeń językowych. Są one ściśle związane z możliwo-ściami, jakie w kwestii kategor yzacji rzeczywistości daje język naturalny. Sądy o świecie zawarte zatem w języku przyjmują status interpretacji rzeczywistości, której kształt jest zależny od tego, kto sądy formułuje (czyli od konceptualiza-tora) i możliwości, jakie otwiera ten język naturalny, w którym osoba mówiąca sądy wyraża. Konceptualizator (podmiot – człowiek) najpier w konceptualizu-jąc, a następnie werbalizując swoje doświadczenie, tworzy językowy obraz danego wycinka rzeczywistości i jednocześnie informuje o swoim postrzeganiu świata. Badanie sposobów konceptualizacji rzeczywistości na podstawie danych 7 Jerzy Bartmiński przytacza jeszcze drugie ujęcie terminu etnolingwistyka, nazywając je ujęciem socjologicznym. Różnica między nimi polega na zdefiniowaniu przedmiotu badań. Etnolingwist yka socjologiczna bada miejsce języka w kulturze i społeczeństwie, a etnolingwistyka językoznawcza – kulturę w języku, m.in. rekonstruując obraz świata w nim zawarty i sposób myślenia użytkowników języka (Bartmiński 2008: 22). 8 Określenie „przynależności ideowej” do danego ośrodka naukowego jest istotne ze względu na przyjętą metodologię opisu zgromadzonego materiału. Nurt etnolingwistyczny nie jest przecież jedynym, który podejmuje problem język − kultura. Prężnie dzia-ła ośrodek wrocławski, którego aktywnym teoretykiem był Janusz Anusiewicz. Jednak założenia badawcze przyjęte przez Anusiewicza nie do końca pokr ywają się z profilem zgromadzonego w niniejszej rozprawie materiału i kierunkiem jego interpretacji. Uczony wykluczył bowiem ze sfer y zainteresowań lingwistyki kulturowej (bo taką nazwę przyjął dla promowanego przez siebie nurtu) dialektologię, folklorystykę i etnografię, a znaczna część zgromadzonych tu toponimów to nazwy ludowe lub na takie st ylizowane, posiadające gwarowe podstawy onomazjologiczne (por. Anusiewicz 1995, Bartmiński 2008). zawartych w materiale językowym to badanie jej językowego obrazu. Zagadnienie to jest ściśle związane z obszarem zainteresowań etnolingwistyki 9. Wobec powyższego należy również zaznaczyć, że wzięto po uwagę: tożsamość konceptualizatorów, charakterystykę przedmiotów konceptualizacji (tu: dany obiekt w górskiej przestrzeni, np. zbocze, szczyt, przełęcz, zbiornik wodny etc.) oraz procesy, jakie pomiędzy nimi zachodzą, czyli: punkt widzenia (decydujący o sposobie postrzegania przedmiotu), perspektywę, z jakiej jest on obserwowany, oraz profilowanie definiowane jako: „subiekt ywna (mająca swój podmiot) operacja językowo-pojęciowa polegająca na swoistym ukształtowaniu obrazu przedmiotu poprzez ujęcie go w określonych aspektach […], takich jak […] cechy, wygląd, funkcje, zdarzenia, przeżycia itp., w ramach pewnego typu wiedzy i zgodnie z wymogami określonego punktu widzenia” (Bartmiński 2008: 27–28). Efektem badań w duchu JOS jest rekonstr ukcja sposobu postrzegania rzeczywistości (tu: górskiej przestrzeni) przez konceptualizatorów (tych, którzy nadali nazwę danemu obiektowi). Z uwagi na powyższe założenia toponimy zostały przyporządkowane do danego systemu leksykalnego polszczyzny według podstaw, które mieszczą się w grupie słownictwa gwarowego 10, wspólnoodmianowego lub znanego tylko językowi ogólnemu. Jest też nieliczna grupa onimów, których podstawy skojarzeniowe nie są znane polszczyźnie. Nazwy sklasyfikowano według kryterium semantyczno-motywacyjnego Marka Kornaszewskiego (1986), które badacz opracował dla nazw terenowych. Zakłada ono podział onimów na dwie nadrzędne grupy: te, których źródłem motywacji są właściwości desygnatu istniejące obiektywnie (położenie, rozmiar, kształt itp.) i te, które wykazują relację zachodzącą pomiędzy obiektem 9 Jak pisze J. Bartmiński: „Językowy obraz świata (JOS) jest sztandarowym hasłem etnolingwistyki – wspólnym z lingwistyką kulturową, przejętym z antropologicznej lingwistyki amerykańskiej i niemieckiej. Problemat yka JOS weszła do programu badań polskich nad językiem i jest szeroko […] w Polsce uprawiana” (Bartmiński 2008: 23). 10 H. Kurek (2002: 114) gwarowy system leksykalny scharakter yzowała następująco: „W każdym gwarowym systemie leksykalnym wyróżnić można: 1. słownictwo wspólno-odmianowe, wspólne różnym odmianom polszczyzny (Markowski 1992: 16), a zatem występujące zarówno w gwarach, jak i w języku literackim, a także 2) słownictwo dyferencyjne, typowe wyłącznie dla gwar. Leksyka dyferencyjna to: 1) wyrazy całkowicie nieznane językowi ogólnemu a funkcjonujące jedynie w gwarze, 2) leksemy mieszczące się w zasobie języka ogólnopolskiego, ale przybierające też dodatkowe, typowo gwarowe znaczenie, 3) formy, które pod względem semantycznym i formalnym (np. M. l. poj.) są tożsame z językiem literackim, ale w gwarze mają inną odmianę, bądź inny rodzaj i wreszcie 4) wyrazy, które różnią się od polszczyzny ogólnej niesystemowymi cechami fonetycznymi. W zasobie słownictwa typowo gwarowego mieszczą się: 1) leksemy ogól-nogwarowe, spot ykane w całej Polsce, 2) wyrazy charakterystyczne tylko dla niektórych gwar i 3) jednostki leksykalne notowane tylko w określonym regionie”. a człowiekiem. Wśród nazw zawartych w grupie pierwszej badacz wyróżnił nazwy topograficzne-lokalizujące (obiekt względem innego obiektu) i topograficzne-charakteryzujące (motywowane: charakterem topograficznym obiektu, kształtem, wysokością lub głębokością, jakością podłoża, wrażeniem wzrokowym barwy, związkami obiektu z fauną lub florą). Do grupy drugiej zaliczył natomiast nazwy: dzierżawcze, gospodarcze (wynikające z działalności cywilizacyjnej i gospodarczej ludzi na danym terenie) mot ywowane: jakością obiektu – jego charakterem użytkowym, hodowlą zwierząt, uprawą roślin, walorami użytkowymi obiektu lub ich brakiem, „wiekiem” obiektu, formą prawną użytko-wania gruntu) oraz okolicznościowe (mot ywowane niecodzienną okolicznością, prawdziwym lub domniemanym wydarzeniem, legendą, wierzeniem ludowym) (Kornaszewski 1986: 12–14). Klasyfikacja Kornaszewskiego jest otwarta, na co badacz sam zwracał uwagę, konstatując: „możliwe […], że bogatszy materiał spowoduje konieczność wyodrębnienia jeszcze jakiejś grupy, a już z pewnością uwzględnienia innych jeszcze rodzajów motywacji szczegółowej” (Kornaszewski 1986: 14). Ze względu na jej przydatność nie t ylko do porządkowania nazw terenowych, ale także nazw górskich i wodnych, znalazła ona zastosowanie w niniejszej rozprawie. Praca składa się zasadniczo z dwóch części: pier wszej – teoretyczno-interpretacyjnej i drugiej, czyli Słownika polskich toponimów Tatr Wysokich. Część pier wsza zawiera sześć rozdziałów. W pierwszym przedstawiono stan badań nad nazewnictwem tatrzańskim, charakterystykę źródeł, założenia metodologiczne pracy i zasady opisu materiału. Treścią rozdziału drugiego jest krótka charakterystyka obszaru, z którego pochodzą nazwy oraz prezentacja grup etnograficznych zamieszkujących polskie Podtatrze wraz z gwarami, jakimi się posługują. W rozdziale trzecim przedstawiono onomastykę jako dziedzinę badań, której przedmiotem są nazwy własne. Rozdział czwart y zawiera charakterystykę toponimów jako językowych przykładów konceptualizacji przestrzeni. Przedmiotem rozdziału piątego są opis i interpretacja polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich z uwzględnieniem historycznego kontekstu tworzenia nazw i szczególnym zwróceniem uwagi na uwidoczniony w nich sposób konceptualizacji przestrzeni górskiej. Ostatni rozdział to krótkie podsumowanie oraz przedstawienie perspektyw badawczych. W Słowniku toponimów Tatr Wysokich umieszczono nazwy wraz z oznaczeniem kategorii, do których zostały przyporządkowane zgodnie z przyjętą metodologią. Szczegółowy opis Słownika znajduje się w części drugiej niniejszej pracy. Zdaję sobie jednak sprawę, że mimo dołożenia wszelkich starań, aby zgromadzony materiał był rzetelnie opracowany, to przy tak szerokim jego zakresie mogą pojawić się pomyłki bądź nieścisłości w interpretacji pojedynczych nazw. Dalsze szczegółowe badania nad polskim naze wnictwem Tatr mogą przyczynić się do rozwiania wątpliwości co do niejasnych kwestii oraz skorygować ewentualne błędy. Niniejsza książka jest – zmienioną w niewielu f ragmentach – wersją mojej rozprawy doktorskiej, napisanej pod kier unkiem dr hab. Zofii Cygal-Krupy prof. UJ i obronionej w 2014 r. na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Kończąc, chciałabym serdecznie podziękować Pani Profesor Zofii Cygal-Krupie za poświęcony mi czas, opiekę merytoryczną oraz niezwykle cenne lekcje silnej woli, cierpliwości i wytr wałości. Pragnę również podziękować mojej Rodzinie i Przyjaciołom, którzy w trakcie tworzenia rozprawy służyli mi nieocenioną pomocą i byli dla mnie ogromnym wsparciem. Jednocześnie dziękuję też Pani Dyrektor Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem − Annie Wende-Surmiak, Pani Danucie Janusz − kierowniczce Biblioteki tegoż Muzeum, Panu Jerzemu Kapłonowi – dyrektorowi Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie oraz Panu dr. Wiesławowi A. Wójcikowi − kierownikowi Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK w Krakowie za życzliwość i udostępnienie bogatych zbiorów. Kontekst geograficzno-etnograficzny polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich T atry są najwyższą grupą górską w paśmie karpat, rozciągających się od przełomu Dunaju na granicy austriacko-słowackiej do miejsca zwanego Żelazną Bramą na pograniczu rumuńsko-serbskim (Warszyńska 1995: 9). Zajmują powierzchnię 785 m2, a ich główna grań, położona równoleżnikowo liczy ok. 60 km długości (Skrzydłowski 2010: 11). Przebiega nią częściowo granica pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Słowacką. Grupy górskie usytuowane w ich pobliżu to: od strony zachodniej Gór y Choczańskie, oddzielone od Tatr Wąwozem Kwaczańskim, i Pogórze Skor uszyńskie oddzielone Przełęczą Huciańską, a od północnego-wschodu Magura Spiska oddzielona Przełęczą Zdziarską i Doliną Białego Potoku. Od południa Tatr y obniżają się w kierunku Kotliny Popradzko-Liptowskiej, a od północy – Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Otoczone są przez cztery krainy geograficzno-historyczne: Podhale (położone całkowicie po stronie polskiej), Orawę i Spisz (podzielone pomiędzy Polskę i Słowację) oraz Liptów (leżący po stronie słowackiej). Najwyższym szczytem Tatr jest Gierlach (2655 m n.p.m.) znajdujący się po stronie słowackiej, a w części należącej do Polski – najwyższą wysokość ma niższy wierzchołek Rysów (2499 m n.p.m.). Wyróżniane są trzy części opisywanego pasma górskiego: położone po stronie słowackiej Tatr y Bielskie, oraz znajdujące się po obydwu stronach granicy państwowej Tatr y Wysokie i Tatr y Zachodnie. Etnografia i język Historia osadnictwa na polskim i słowackim Podtatrzu jako kontekst nazewniczy została opisana w rozdziale 5. Warto natomiast przyjrzeć się grupom etnograficznym mieszkającym w pobliżu Tatr w szczególności pod kątem gwar, którymi się posługują. Leksyka gwarowa jest podstawą wielu tatrzańskich toponimów. Górale Podhalańscy Obszarem zamieszkiwanym przez Górali Podhalańskich jest Kotlina Orawsko-Nowotarska. Jako grupa etnograficzna od zachodu graniczą z Góralami Na pierwszym planie Capi Staw w Dolinie Młynickiej. W tle masyw Szatana. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane Orawskimi – granica biegnie wododziałem europejskim: grzbietem Pasma Pod-halańskiego, torfowiskami orawsko-podhalańskimi do granicy polsko-słowackiej. Linią Białki i Dunajca przebiega granica z Góralami Spiskimi, z Góralami Pienińskimi natomiast przez teren Gorców i Pienin. Ze względu na to, że północna granica zasięgu przebiega w rejonie głównego grzbietu Gorców, zatem w ten sposób graniczą oni z zamieszkującymi rejon K amienicy Góralami Biały-mi. Południowa granica opiera się na głównej grani Tatr. Obszar zamieszkiwany przez Górali Podhalańskich dzieli się na: leżące bliżej Tatr Skalne Podhale i leżące w pobliżu Nowego Targu (stolicy regionu) Niżnie Podhale (Ceklarz 2012: 18, 33). Gwary podhalańskie zaliczane są do dialektów małopolskich. Charakteryzują się m.in. mazurzeniem, fonetyką międzywyrazową udźwięczniającą, obecnością samogłosek pochylonych, przejściem wygłosowego -ch w -k. Cechą charakterystyczną jest natomiast obecność archaizmów fonetycznych: akcentu inicjalnego i archaizmu podhalańskiego (c-isty, z-ito). We fleksji oraz leksyce można dostrzec wpływy słowackie, a w samej leksyce także węgierskie, rumuńskie i ruskie. Zapo-życzone zostały przede wszystkim terminy pasterskie nazywane karpatyzmami, co jest związane z prowadzoną na Podhalu gospodarką pasterską, a także historią osadnictwa i późniejszymi kontaktami językowymi (Dialekty i gwary polskie 1995: 97–98). Górale Orawscy Region zamieszkiwany przez Górali Orawskich (Górna Orawa) podzielony jest granicą państwową na polską Górną Orawę i słowacką Górną Orawę. Po stronie polskiej wsie zamieszkiwane przez tę grupę etnograficzną to: Bukowina, Chyżne, Harkabuz, Jabłonka, Kiczory, Lipnica Mała, Lipnica Wielka, Orawka, Piekielnik, Podszkle, Podwilk, Zubrzyca Dolna i Zubrzyca Gór na. Górale Orawscy sąsiadują od południa i wschodu z Góralami Podhalańskimi, od zachodu ze Słowakami, a od północy z Góralami Babiogórskimi, gdzie granicą jest główny wododział europejski na linii pasm Babiej Gór y i Policy (Ceklarz 2012: 18). Gwary orawskie również są zaliczane do dialektów małopolskich. Cechują się obecnością mazurzenia, silnym zwężeniem samogłosek pochylonych, labializacją, przejściem wygłosowego -ch w -k w końcówkach fleksyjnych. Od gwar podhalańskich różnią się brakiem archaizmu podhalańskiego (wyjątkiem jest i po rz) oraz odnosowieniem ąw wygłosie. Zauważalne są również wpływy sło-wackie m.in. r zamiast rz, h zamiast g oraz zapożyczenia leksykalne (Dialekty i gwary polskie 1995: 93–94). Górale Spiscy Podobnie jak Górale Orawscy Orawę, tak Górale Spiscy zamieszkują obszar Spi-sza położonego dziś częściowo na terenie Polski, częściowo na terenie Słowacji. Po polskiej stronie opisywana grupa etnograficzna zamieszkuje 14 wsi: Czarną Górę, Dursztyn, Falsztyn, Frydman, Jurgów, Kacwin, Krempachy, Łapszankę, Łapsze Niżne, Łapsze Wyżne, Niedzicę, Nową Białą, Rzepiska i Trybsz. Zachodnia granica pomiędzy Podhalem i Spiszem biegnie rzeką Białką. Dunajec i Zalew Czorsztyński jest granicą pomiędzy Góralami Spiskimi a Pienińskimi, natomiast granica państwowa oddziela ich od Słowaków (Ceklarz 2012: 51–52). Gwary spiskie, tak jak opisane wyżej, zaliczane są do dialektów małopolskich, wobec czego również cechują się mazurzeniem oraz obecnością pochylonych sa-mogłosek. Wygłosowe -ch przechodzi tutaj jednak w -f, a nie w -k, jak to dzieje się w przypadku dwóch gwar opisanych wyżej. Z gwarami podhalańskimi łączy je natomiast obecność archaizmu podhalańskiego i akcentu inicjalnego, a także słaba wymowa ch lub jego zanik. Gwary spiskie ponadto wyróżniają się m.in. brakiem spółgłosek protetycznych, obecnością przednio językowo-zębowego l, przejściem g w h, na co wpływ ma bliskie sąsiedztwo języka słowackiego (Dialekty i gwary polskie 1995: 132). Onomastyka jako dział językoznawstwa zajmujący się badaniem nazw własnych Wprowadzenie S fera proprialna (dotycząca nazw własnych) języka budziła zainteresowanie już w XIX stuleciu, ale dopiero druga połowa XX w. stała się czasem tworzenia jej właściwych podstaw teoretycznych. Zagadnienia onomastyczne początkowo były przedmiotem badań historii, geografii, etnologii (Kaleta 1998b: 83). Okazało się jednak, że opracowywanie nazw zgodnie z właściwy-mi tym naukom metodologiami nie sprawdziło się. Wkrótce pojawiły się głosy próbujące włączyć onomastykę do językoznawstwa (Taszycki 1963: 13, Rospond 1972: 111) lub uznać ją za dziedzinę odrębną. Autorzy encyklopedii Polskie nazwy własne (1998) jednoznacznie zaliczają onomastykę do „działu wiedzy o języku” (PNW: 9) i w taki też sposób została ona potraktowana w niniejszym opracowaniu. Historia badań onomastycznych Pierwsze nazwy własne ekscerpowane (wypisywane) ze średniowiecznych dokumentów znalazły się w pracach Jana Baudouina de Courtenay’a (1870) i Jana Łosia (1927). Nazwami miejscowymi zainteresowali się historycy (Franciszek Bujak, Tadeusz Wojciechowski, Franciszek Piekosiński), a wodnymi Jan Rozwadowski i Mikołaj Rudnicki. Staropolskie antroponimy stały się przedmiotem pracy Witolda Taszyckiego. Nazwy osobowe badali etnograf i socjolog Jan Stanisław Bystroń oraz wspomniany już Mikołaj Rudnicki. Za właściwych twórców onomast yki polskiej uważa się jednak pięciu lingwistów, którzy wypracowali podstawy teoretyczne tej dziedziny językoznawstwa. Mowa tutaj o Witoldzie Taszyckim, Stanisławie Rospondzie, Hubercie Górnowiczu, Henryku Borku i Zdzisławie Stieberze (Cieślikowa 2002: 2). Z czasem właściwie w każdym większym polskim ośrodku uniwersyteckim (m.in. Kraków, Gdańsk, Warszawa, Opole, Łódź , Wrocław) rozwinęły się ośrodki onomast yczne, przy czym w krakowskim Inst ytucie Języka Polskiego PAN powstał Zakład Onomastyki Polskiej, patronujący wszelkim działaniom na tym polu. Nazwy własne są opracowywane z wykorzystaniem aktualnych kierunków językoznawczych m.in. str ukturalizmu, socjolingwistyki, kognitywizmu (Cieślikowa 2002: 60). Onomaści prezentują swoje dokonania zarówno podczas cyklicznych konferencji naukowych (m.in. Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna), jak i w wychodzącym od 1955 r. periodyku „Onomastica”. Referaty wygłaszane podczas spotkań naukowych ukazują się w tomach pokonferencyjnych. Od roku 1960 co dziesięć lat publikowana jest Bibliografia onomastyki polskiej, a w 1998 r. została wydana pierwsza encyklopedia sumująca dotychczasowe osiągnięcia w tej dziedzinie – Polskie nazwy własne pod red. Ewy Rzetelskiej--Feleszko. Polscy onomaści tworzą ponadto Prezydium Komisji Onomastyki Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów oraz współpracują z zagranicznymi ośrodkami naukowymi, czego efektem są m.in. wspólne publikacje („Hydronymia Europea”, „Namenforschung”, Słowiańska onomastyka, Dictionary of American Family Names) (Cieślikowa 2002: 61). Przedmiot, zakres, kierunki oraz metodologia badań onomastycznych Onomastyka wyróżnia się dwustopniowym podejściem do wyboru kryterium badań. Można bowiem spojrzeć na nią pod kątem przedmiotu badań (różne typy nazw własnych) lub metodologii. Ze względu zatem na rodzaj nazywanych obiektów w przeszłości wyróżniono dwie największe subdyscypliny nazewnicze: antroponomastykę (zajmującą się opisem nazw osobowych) i toponomastykę (badającą nazwy geograficzne). Ze względu na zmiany ilościowe, jakie zaszły w obrębie niektórych kategorii nazw własnych, dziś wyodrębniane są również m.in.: zoonomastyka (nazewnictwo zwierząt), chrematonomastyka (nazewnictwo obiektów i wytworów działalności ludzkiej), kosmonomastyka (nazewnictwo obiektów w przestrzeni pozaziemskiej), medioonomastyka (nazewnictwo tworów przestrzeni cybernetyczno-medialnej) (Kosyl 2010: 447–452, Rzetelska-Feleszko 2010: 411–429, Mrózek 2004a: 15–16, Rudnicka 2005: 100, Maćkiewicz 2006: 55–56). Każda z wymienionych subdyscyplin jest wewnętrz-nie zróżnicowana. Metody stosowane w onomastyce są natomiast związane z rozwojem szkół badawczych i nurtów panujących w językoznawstwie (m.in. strukturalizmu, socjolingwistyki, generatywizmu, kognitywizmu). Nazwy są badane dwukierunkowo: pod kątem interpretacji danych materiałowych oraz teoretycznym, szu-kającym możliwie najbardziej precyzyjnego opisu ich istoty i miejsca w języku w ogóle. Uważa się, że właściwym zadaniem onomastyki jest zarówno odkrywanie mechanizmów tkwiących u podstaw aktów nominacyjnych (nadawanie nazw obiektom), jak i obser wacja fazy postnominacyjnej, kiedy nazwy zaczynają funkcjonować w obiegu komunikacyjnym i zmian, jakim wówczas podlegają. Przez lata rozwoju onomastyki zachodziły więc przemiany na polu klasyfikacji i analizy propriów. Początkowo badano dwie ich klasy: antroponimy (nazwy osobowe) i toponimy (nazwy geograficzne). Z uwagi na zakres tematyczny niniejszej rozprawy, poniżej zostanie przedstawiony przegląd metod badawczych na polu toponomastycznym11. „Pierwszą i naczelną zasadą w klasyfikacji toponimów jest to, iż każda kategoria nazw musi posiadać odrębną klasyfikację dostosowaną do jej specyfiki” – pisała Ewa Rzetelska-Feleszko (2001: 34–36). Onomaści zainteresowani różnymi typami toponimów nieustannie pracują nad stworzeniem adekwatnych do tych grup klasyfikacji. Jak już wspomniano pierwsze przedstawili historycy (František Palacký, Franz Miklosich, Tadeusz Wojciechowski, Kazimierz Moszyński), ale prekursorami na polu językoznawczym byli Witold Taszycki (1946) i Stanisław Rospond (1957), autorzy odpowiednio klasyfikacji semantyczno-formalnej 12 i strukturalno-gramatycznej 13 stworzonych dla nazw miejscowych. Obydwa podziały znalazły zastosowanie w licznych publikacjach polskich onomastów, a z biegiem czasu pojawiły się prace modyfikujące pierwotne ustalenia lub wprowadzające nowe propozycje (np. Pawłowski 1965, Borek 1988a, Kopertowska 2001a). Własnych klasyfikacji doczekały się także nazwy terenowe (Dejna 1956, Kucała 1959, Lubaś 1963, 1964, Gołębiowska 1964, Zagórski 1984, Mrózek 1990, Rutkiewicz 2002). Sposób klasyfikacji odchodzący od profilu formalnego lub formalno-semant ycznego przedstawił w 1986 r. Marek Kornaszewski 14 . 11 Mając na uwadze prace, których przedmiotem jest tworzenia opisów poszczególnych klas onimów, nie należy zapominać o publikacjach dotyczących opisu nazw własnych w ogóle, por. m.in. metodologia badań onomastycznych (m.in. Górnowicz 1983, Borek 1983, Cieślikowa 1996), nazwy pluralne (Cieślikowa 1994), fleksja nazw (Cieśliko-wa 1998), mechanizmy tworzenia onimów (Šramek 1988, Cieślikowa 1996). 12 W. Taszycki pogrupował nazwy miejscowe na toponimy: będące od początku nazwami miejscowości i te, które najpierw były nazwami ludzi, a dopiero potem stały się nazwami miejscowości, dwuznaczne i ciemne. Do pierwszej grupy zaliczył nazwy: topograficzne, kulturalne, dzierżawcze, deminutywne, a do drugiej: etniczne, patronimiczne, służebne, rodowe. 13 S. Rospond podzielił nazwy na trzy grupy: prymarne, sekundarne, composita, a następnie w każdej z grup wydzielił odpowiednio nazwy: 1. pochodzące od apelatywów toponomastycznych lub apelatywów oraz pochodzące od nazw osobowych bez derywacji (formalnej); 2. der ywowane: sufiksalnie, prefiksalnie, sufiksalno-prefiksal-nie, akcentuacyjnie, fleksyjnie; 3. złożenia, zrosty toponomastyczne, zestawienia syntaktyczne. 14 Szczegółowa charakterystyka tej propozycji klasyfikacyjnej znajduje się w rozdz. 1. Różnorodność w budowie formalnej i semant yce (znaczeniu) podstaw nazw wodnych, a także ich motywacyjna niejednoznaczność sprawiły, że trudności nastręczało opracowanie adekwatnej dla nich klasyfikacji. Podejmowane nieliczne próby nie przynosiły oczekiwanych rezultatów (Rudnicki 1939, Hrabec 1950). Udało się to w 1969 r. Januszowi Riegerowi, który materiał nazewniczy dorzecza Sanu uporządkował według semantyki podstaw onimów. Klasyfikacja nazw wodnych znalazła się też w polu zainteresowań m.in. Ewy Rzetelskiej-Feleszko i Jerzego Dumy (1977), Marii Biolik (1987), Eugeniusza Pawłowskiego (1996). Pierwsze próby klasyfikacji nazw górskich, tak jak i nazw wodnych, podjęli Mikołaj Rudnicki (1939) i Stefan Hrabec (1950). Obydwaj autorzy oparli swoje podziały na semantyce podstaw onimów. W nowszych opracowaniach (Mrózek 1998a, Kopertowska 2001) spotykane są opisy kryterium semantyczno-formalnego. Niezbyt bogate zaplecze teoretyczno-metodologiczne dla problematyki oronimicznej nie oznacza zastoju w prowadzeniu badań, o czym była mowa w rozdziale pierwszym. Nominacja a onimizacja Podejmując próbę opisu pewnego zbioru nazw własnych, wypada zwrócić uwagę na ich stosunek do wyrazów pospolitych, zwłaszcza, że jest to problem ciągle aktualny i szeroko dyskutowany (np. Kuryłowicz 1956, Grodziński 1973, Lubaś 1983, Jakus-Borkowa 1987, Rzetelska-Feleszko 1988, Kaleta 1998, Mańczak 2001). Nazywanie (nominacja) to efekt decyzji człowieka wy pływającej z chęci wy-odrębnienia ważnego dla niego z pewnych względów obiektu. Aleksandra Cieślikowa (1996) zdefiniowała cztery sposoby nadawania nazw: nominacja przez kreację, deskrypcja sytuacyjna, nominacja przez wybór nazwy oraz przez wybór modelu. Spot ykane są zatem zarówno przemieszczenia jednostek wewnątrz systemu nazw własnych, jak i między systemami apelatywnym a proprialnym. Z pierwszą z wymienionych sytuacji mamy do czynienia najczęściej w przypadku nadawania mian ludziom, zwierzętom lub wytworom działalności człowieka. Nazywający wybiera wówczas istniejący już w systemie onim, biorąc pod uwagę związane z nim skojarzenia, jego walory estetyczne lub brzmieniowe (Cieślikowa 1996: 14). Takie migracje wewnętrzne cechuje operowanie jednostkami o ustalonym statusie, które przynajmniej od pewnego czasu tkwią w świadomości odbiorców jako nazwy własne. Pytania dot yczące miejsca poszczególnych jednostek w klasie wyrazów pospolitych, bądź w klasie nazw własnych rodzą się zwłaszcza, gdy jesteśmy świadkami „migracji zewnętrznych” (Rudnicka 2005: 105). Szczególnie wrażliwymi pod t ym względem grupami nazw są w antroponomastyce przezwiska, a w toponomastyce nazwy terenowe. Z uwagi na przedmiot niniejszej rozprawy, skupię się na nazwach wymienionych jako drugie. Nazwy plasujące się na pograniczu systemów apelatywnego oraz proprialnego i w związku z tym dość kłopotliwe, bo utrudniające ich przyporządkowanie do którejś z grup, powstają w wyniku deskrypcji sytuacyjnej, która charakteryzuje się w zasadzie brakiem kreatora onimu, ponieważ nazwa pospolita związana z obiektem traci swoje własności stopniowo, w związku z powtarzającymi się sytuacjami (np. Palenica najpierw jest palenicą, potem nazywa się Palenicą, spady > Spady, gronik > Gronik, kópka > Kópka, gładkie > Gładkie). Jeżeli uczestniczącej w tym procesie jednostce językowej nie towarzyszy żadna zmiana formalna, wówczas nie jest łatwo ocenić, czy nazwa „już jest”, czy „jeszcze nie jest” nazwą własną. Być może wówczas jedynym kryterium decydującym o przynależności jednostki do danej klasy jest onimizacja, rozumiana jako „zaakceptowanie i przyjęcie nazwy w odniesieniu do obiektu (stały związek) przez człowieka lub grupę społeczną” (Cieślikowa 1994: 198). Nomen appellativum a nomen proprium, czyli wyraz pospolit y a nazwa własna Starożytni stoicy twierdzili, że o nazwie własnej możemy mówić, gdy oznacza ona jeden desygnat 15, zaś o wyrazie pospolit ym, gdy oznacza on więcej niż jeden desygnat. Precyzując to stwierdzenie, Jerzy Kuryłowicz (1956) konstatował, że różnica pomiędzy wyrazami pospolit ymi a nazwami własnymi zasadza się na rozmiarach ich zakresu (w apelat ywach szeroki, w propriach wąski) i treści (w apelatywach niewielka, w propriach bogata). Prowadząc rozważania nad istotą nazw własnych, badacze zwracają również uwagę na problem jednostkowości onimów w stosunku do wyrazów pospolitych. Wyróżnienie jednego desygnatu spośród innych przy pomocy onimu jest charakterystyczne tylko dla sytuacji modelowej, gdy w danej wspólnocie komunikatywnej ktoś lub coś rzeczywiście było jedyne (Rzetelska-Feleszko 2010: 407, Kornaszewski 1986: 5–6, Šrámek 1988: 23)16. W związku z powyższym wysuwane są również inne propozycje dotyczące istoty nazw własnych. Witold Mańczak (2001: 25–30) twierdzi, że jest nią ich nieprzekładalność na inne języki, z czym nie do końca zgadza się Ewa Rzetelska-Feleszko (2010: 408–409), zauważając, że wprawdzie jest to jedna z cech pro-priów, ale nie obowiązująca powszechnie, ponie waż znane są zarówno przypadki 15 Desygnat – przedmiot, osoba lub zjawisko, do których odnosi się dana nazwa, zob. www.sjp.pwn.pl/sjp/desygnat; 2554873.html [dostęp: 4.07.2018 r.] 16 E. Rzetelska-Feleszko podkreśla, że nawet jeśli w jakiejś społeczności jest więcej ludzi o tym samym imieniu, trzeba pamiętać, że osoby te w swoich małych wspólnotach rodzinnych były rzeczywiście jedyne i jako takie otrzymały imię. Zresztą jeśli w większej grupie osób o tym samym imieniu jest więcej, to, jak zauważa badaczka, otrzymują one najczęściej dodatkowe określenia, które znowu pozwalają na ich indywidualizację. Zdaniem lingwistki to właśnie funkcja wyróżniania osoby lub obiektu spośród takich samych lub podobnych jest istotą nazw własnych i pozwala je odróżnić od wyrazów pospolitych (Rzetelska-Feleszko 2010: 406–407). Uwagi na ten temat również w: Lubaś 1973, Grodziński 1973, Mańczak 2001. Na pierwszym planie Żabie Stawy Mięguszowieckie, w tle od prawej: Żabi Koń, Żabia Turnia Mięguszowiecka, Wołowa Turnia. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane ich nieprzekładalności, jak i przekładalności na języki obce (por. Belgrad, Ocean Spokojny). Szeroko jest również dyskutowany problem semantyki nazw własnych. W polskim językoznawstwie zar ysowały się dwie tendencje: w pracach Zofii Kurzowej, Karola Dejny, Sławomira Gali utrzymywany jest pogląd, że nazwy własne nie mają znaczenia i że jest to jednocześnie cecha odróżniająca je od wyrazów pospolitych. Inaczej tę kwestię przedstawiał Władysław Lubaś, który zauważył, ze istnieją przecież onimy, które nie zatraciły swego związku treściowego z wyrazami pospolitymi, stanowiącymi ich podstawę (Lubaś 1963: 199), czego przykładem są m.in. nazwy terenowe. Podobne stanowisko zajął Marian Kucała (1967). Autorzy podnoszący wspomnianą problematykę różnie definiowali też pojęcia „treści” i „znaczenia”. Ewa Rzetelska-Feleszko (1988: 114–117) podjęła więc próbę uporządkowania informacji na temat znaczenia nazwy własnej. Dziś w onomastyce panuje zgoda co do jego wieloznaczności. Z jednej strony jest mowa o znaczeniu konotacyjnym nazwy (zespół wyobrażeń na temat desygnatu), z dr ugiej o jej znaczeniu leksykalnym, czyli znaczeniu wyrazu ją tworzącego. Trzecim wyróżnianym jest znaczenie strukturalne, uruchamiane w momencie uświadomienia sobie budowy strukturalnej nazwy 17. Przyjmuje się ponadto, że część nazw własnych jest raczej pozbawiona znaczenia leksykalnego (m.in. imiona, nazwiska, nazwy miejscowe), a część je posiada (m.in. przezwiska, nazwy terenowe). Co więcej istnieje pogląd, że kwestia posiadania znaczenia bądź jego braku jest w przypadku onimów stopniowalna (Myszka 2003, Rzetelska-Feleszko 2010: 408). Innymi zagadnieniami omawianymi w ramach ustalenia różnic pomiędzy wyrazami pospolit ymi a nazwami własnymi są m.in.: miejsce onimów w komunikacji, ich słowotwórstwo i gramatyka. W przypadku pierwszego z nich, kwestia zasadza się na t ym, czy nazwa własna tylko wskazuje daną jednostkę, czy jednocześnie ją charakteryzuje. Przyjmując za prymarną kwestię genezy nazw własnych w ogóle, należałoby oczekiwać od nich posiadania t ylko funkcji deiktycznej (wskazującej), bowiem zrodziły się one z potrzeby identyfikacji obiektów, nie zaś ich charakter yzacji. Jak jednak wiadomo, w grupie onimów istnieją takie, które funkcjonują na obydwu płaszczyznach (przezwiska, nazwy terenowe), tworząc kategorię przejściową i nie da się ich jednoznacznie zaklasyfikować (Kaleta 1998d: 17, Rzetelska-Feleszko 2010: 408). Zagadnienia przywołane jako drugie i trzecie w pewnym sensie łączą się ze sobą. Zauważono bowiem, że sfera proprialna, chociaż ufundowana na apelatywnej, wypracowała własne struktury 17 Tak kwestię „znaczenia” nazwy własnej przedstawia Ewa Rzetelska-Feleszko i jest to podział dość ogólny. Językoznawcy zajmujący się tym zagadnieniem w swoich pracach wyróżniają także inne jego rodzaje lub stosują inną terminologię, np. znaczenia: kategorialne, metaforyczne, asocjacyjne, genetyczne, strukturalne, etymologiczne u Zofii Kalety (1998d: 25–28), czy znaczenia: pierwotne (genetyczno-etymologiczne) i referencyjne u Roberta Mrózka (2004a: 9–10). słowotwórcze (m.in. funkcjonalne w zdrobnieniach i spieszczeniach formanty -ch-, -ś-, sufiks -ice dla nazw miejscowych). Dało to bodziec do prowadzenia badań mających na celu stworzenie odrębnej gramat yki nazw własnych, co zyskało zarówno aprobatę (S. Rospond 1972, H. Borek 1987), jak i dezaprobatę (W. Lubaś 1973). Argumentem za istnieniem odrębnej gramatyki nazewniczej mogłyby być także różnice fleksyjne, zauważalne bardzo wyraźnie w sferze antroponimicznej (por. gołąb – gołębia: Gołąb – Gołąba), problem nieodmienności nazwisk i nazw ulic, ograniczenia w użyciu liczby mnogiej, czy też brak możliwości występo-wania nazw własnych w funkcji orzekającej 18. Kwestia ta dot ychczas nie została rozstrzygnięta, bo chociaż istnieją przesłanki za t ym, by onomastykę traktować jako autonomiczną dziedzinę nauki, dostrzec można także argumenty przeciwne. Dostarczają ich same nazwy własne, wśród których występują jednostki „przejściowe” (Rzetelska-Feleszko 2010: 408), mniej prototypowe (Kaleta 1998d: 30–34), plasujące się na pograniczu kategorii propriów i apelatywów. Przenikanie się jednostek ma również miejsce, gdy dokonuje się onimizacja wyrazów pospolitych i, z drugiej strony, apelatywizacja nazw własnych. Trudności dostrzegalne są także podczas udziału nazw własnych w procesach metaforyzacji, co jest związane z nar uszeniem tradycyjnego związku pomiędzy nazwą a obiektem, opartego na referencji (Mrózek 2004a: 14–15). Płaszczyzny apelatywna i pro-prialna języka nie są więc przeciwstawne, ale się dopełniają. K ażda z nich jednak, by ich opis cechowała rzetelność, wymaga dostrzegania właściwej im specyfiki. Etymologia a motywacja Rudolf Šrámek (1988: 23–29) wyróżnił i opisał trzy fazy aktu nominacyjnego, dokonującego się na płaszczyźnie nazw własnych – prenominacyjną, nominacyjną i postnominacyjną. Zagadnienie motywacji nazwotwórczej jest w tym przypadku związane z planem wymienionym jako pier wszy, czyli z momentem poprzedzającym wykształcenie się nazwy. Motywacja jest wówczas rozumiana jako łącznik pomiędzy nazywanym obiektem a jego nazwą, między którymi zachodzi związek bezpośredni, a nie jak to dzieje się w przy padku nominacji apelatywnej, pośredni (Šrámek 1988: 27, Kaleta 1998d: 34, Rudnicka 2005: 105). Motywacja może być też definiowana tak, jak za Encyklopedią języka polskiego (1991) podaje Aleksandra Cieślikowa (1994: 193): „[Jest to – A.J.-K.] taki stosunek między dwoma (kilku) jednostkami języka, że forma i/lub funkcja jednej z nich (członu motywowanego) jest zdeterminowana przez drugą (człon motywujący)”. Wówczas termin „motywacja” będzie związany z bezpośrednią jednostką (z klasy apelatywów lub propriów), od której nazwa pochodzi, czyli która ją motywu je. Motywacja w onomastyce rozumiana na dwa wyżej przedstawione sposoby 18 Można również różnicy pomiędzy apelatywami a propriami dopatrywać się w od-rębnościach składniowych, okolicznościach ich powstania, pisania nazw własnych wielką literą. Na te tematy m.in. Kaleta 1998, Biolik 1998, Gala 1998. tworzy zatem plan motywacyjny (znaczenie mot ywacyjne) nazwy (Kornaszewski 1986, Šrámek 1976 za: Kornaszewski jw.). Czym innym jest natomiast w onomastyce płaszczyzna etymologiczna. Dostrzeżenie różnicy między planami motywacyjnym i etymologicznym może być kluczowe dla właściwego sposobu interpretacji poszczególnych onimów (np. dzięki znajomości motywacji nazwy Gęsia Szyja pozwalającej wyprowadzić ją od grupy imiennej gęsia szyja ‘szyja gęsi’, a nie np. ap. gęś i ap. szyja wiemy, że desygnat budził skojarzenia z długą szyją gęsi, a nie jest (t ylko) świadectwem tego, że np. w tym miejscu pasiono gęsi, lub teren należał do kogoś o nazwisku Gęś). Nie oznacza to jednak, że etymologia jest w badaniach onomastycznych bezużyteczna. Wszak „poznanie etymologii nazw własnych, tj. ich pochodzenia i budowy, było jedną z pier wszych przyczyn zainteresowania się nimi” (Słowiańska onomastyka I 2002: 128). Badacze zwracają jednak uwagę, że znaczenie etymologiczne (leksykalne) nazwy to znaczenie wyrazu, który ją tworzy, a dla klasy propriów bardziej odpowiednie jest pojęcie motywacji (Kornaszewski 1986, Šrámek 1976 za: Kornaszewski j.w., Wojtyła-Świerzowska 2007: 54–55). Wartość podejmowania prób odkrywania motywacji nazwotwórczej z uwzględnieniem bezpośredniej jednostki motywującej dany onim jest chyba dziś bezdyskusyjna (Kornaszewski 1986, Cieślikowa 1994, 1996, Kurek 2002, Mrózek 2004b). Stanowi ona zresztą podstawę proponowanych dla różnych typów nazw własnych klasyfikacji (Kornaszewski 1986, Mrózek 1990, Mrózek 2004b, Myszka 2006). Gdy jednak ustalenie motywacji nazwy jest niemożliwe, wówczas etymologia wyrazu tworzącego podstawę apelatywną onimu może być jedyną drogą do uzyskania jakiejkolwiek infor macji na jego temat. Z drugiej strony, ze względu na swoją identyfikującą funkcję, propria często były utrwalane w dokumentach pisanych wcześniej niż apelatywy. Mogą być zatem nieocenione dla etymologii, na co wielokrotnie zwracano uwagę (Wojtyła-Świerzowska 2007: 55). Toponimy jako językowe świadectwo sposobów konceptualizacji przestrzeni Nazwy wodne (hydronimy) P oczątki polskich badań hydronimicznych sięgają czasów przedwojennych i są związane z nazwiskiem Jana Rozwadowskiego (1900–1925, 1948). Prowadzone były początkowo w kontekście ustalenia praojczyzny Słowian. Cel ten przyświecał również innym badaczom, m.in.: Mikołajowi Rudnickiemu (1948), Tadeuszowi Lehrowi-Spławińskiemu (1946, 1960), Kazimierzowi Moszyńskiemu (1957), Tadeuszowi Milewskiemu (1964), Stanisławowi Rospondowi (1968). Z biegiem czasu wykształciły się dwa typy opracowań nazw wodnych: monografie hydronimii danego obszaru etniczno-językowego i monografie hydronimii poszczególnych dorzeczy. Obydwa ujęcia miały swoich zwolenników, jednak polscy naukowcy preferowali typ wymieniony jako drugi (Borek 1989: 9–10). Z tymi badaniami związani są m.in.: Janusz Rieger (1969) oraz wspólnie z Ewą Wolnicz-Pawłowską (1975), Ewa Rzetelska-Feleszko i Jerzy Duma (1977). Niezwykle cenne są również obszerne zbiory hydronimów dla dorzeczy Wisły (red. Przemysław Zwoliński 1965) i Odry (red. Henryk Borek 1983). Ponadto dzięki współpracy Instytutu Języka Polskiego PAN i Akademii Nauki i Literatur y w Moguncji powstała seria „Hydronymia Europaea”, wydawana od 1985 r. Zawiera ona dokumentację źródłową oraz etymologię podstaw hydronimów dorzeczy europejskich rzek (m.in. Pregoły, Dunajca, Wisły, Odr y) i jest wynikiem prac wielu polskich onomastów m.in.: Marii Biolik, Jerzego Dumy, Huberta Górnowicza, K azimierza Rymuta, Ewy Rzetelskiej-Feleszko. Nazwy wodne (hydronimy) to nazwy rzek, str umieni, kanałów i rowów, jezior i ich części oraz nazwy przybrzeżne dna morskiego (Rzetelska-Felesz-ko 2010: 422, Mrózek 2004b: 66). Nazwy stawów i potoków związanych z lokalnymi wspólnotami komunikatywnymi opisywane bywają jako elementy systemu mikrotoponimicznego (Mrózek 2004b: 66). W Polsce najliczniejsze są nazwy rzeczne i jeziorne. Te pier wsze dominują na terenach górskich, te Wodospad Siklawa w Tatrach Wysokich Fot J Oppenheim MT Zakopane drugie natomiast na terenach polodowcowych, czyli w przypadku naszego kraju raczej jego północnej części. Nazwy wodne obszar u Polski dzielone są na trzy grupy. Do pierwszej zalicza się nazwy posiadające cechy wspólne z hydronimią europejską (m.in. Wisła, Odra, Drwęca, Skrwa) i razem z licznymi nazwami wodnymi spoza terenu Polski tworzące grupę określaną jako archaiczna warstwa indoeuropejska, hydronimy staroeuropejskie (Mrózek 2004b: 82) lub po prostu nazwy wodne przedsłowiańskie, nieprzypisywane ściśle żadnym grupom językowym. Druga grupa nazw wodnych to onimy wykazujące cechy wspólne na całej Słowiańszczyźnie (Rzetelska-Feleszko 2010: 423, Mrózek 2004b: 82). Polskie hydronimy opisywane są ze względu na ich typy strukturalne oraz bazy leksykalne. Do pierwszej grupy zaliczane są nazwy przeniesione bez zmian z kategorii wyrazów pospolitych do kategorii nazw własnych (z uwzględnieniem der ywacji semantycznej) (por. przymiotnik biała – nazwa rzeki Biała; rzeczownik struga– nazwa rzeki Struga). Do drugiej grupy wchodzą onimy utworzone na drodze der ywacji sufiksalnej (por. przymiotnik biała – nazwa rzeki Białka). Ewa Rzetelska-Feleszko wymienia kilka popularnych formantów słowotwórczych, które służą do tworzenia rzecznych nazw wodnych: formanty rzeczownikowe -ica (-yca), -nica, -owica, -ka i pochodne: -ówka, -anka, -inka, -awka. Hydronimy rzeczne przymiotnikowe tworzone są głównie przez formanty -sk-, -ov-, -n-. Z reguły nazwy rzek mają rodzaj gramatyczny żeński, a nazwy jezior rodzaj gramatyczny nijaki. Jako trzecią grupę wyróżniono nazwy złożone z dwóch członów, w których przeważają połączenia przymiotnika z rzeczownikiem, gdzie człon określający (przymiotnik) zajmuje pierwszą pozycję, a człon określany (rzeczownik) drugą, np. Biała Woda, Zielony Staw. W nazwach z terenu Tatr Wysokich nazwy zyskują często dodatkowe okre-ślenie, precyzujące miejsce położenia danego desygnatu, np. Czarny Staw pod Rysami, Staw pod Kołem, Czarny Staw Gąsienicowy (położony w Dolinie Suchej Wody Gąsienicowej). Rzetelska-Feleszko przywołuje również kilka typów baz leksykalnych m.in.: wyrazy oznaczające cechy wody lub kor yta rzeki (jeziora), określające jej smak, wymiar y, szybkość nurtu, kształt zbiornika, czy nawet kolor gleby, dalej mówiące o topografii terenu, faunie i florze obecnych w pobliżu desygnatu, a nawet wskazujące na nazwy innych desygnatów lub osób, od których pochodzą interesujące nas tutaj hydronimy. Polskie nazwy wodne wykazują ścisły związek z leksyką ogólnosłowiańską, rzadko przyjmując zapo-życzenia. Charakteryzują się ponadto raczej stałością niż zmiennością rozumianą jako tendencja do przekształceń. Jest jeszcze trzecia grupa nazw, którą tworzą późne nazwy polskie, powstałe po ufor mowaniu się odrębnego języka polskiego, tworzone od nazw miast lub wsi, a także onimy pochodzenia obcego (niemieckiego, wołoskiego, litewskiego) (Rzetelska-Feleszko 2010: 423– 425, Mrózek 2004b: 83). Cechami charakterystycznymi określanej też jako „nowa warstwa nazw wodnych” grupy są: rozbudowany system słowotwórczy, tworzenie nazw od innych nazw własnych, zwłaszcza od nazw miejscowych i osobowych, skłonność do tworzenia różnorodnych wariantów językowych od tej samej podstawy oraz powstawanie nazw złożonych, wielowyrazowych. Wśród językoznawców panuje pogląd, że nazwy wodne wykazują się większą trwałością w porównaniu z klasami innych nazw (osobowe, miejscowe, górskie) i zawierają archaiczne struktury językowe (Rymut 2003: 228–230). Nazwy terenowe (mikrotoponimy) Pierwsze klasyfikacje stworzono, mając na uwadze nazwy miejscowe, a zatem nazwy obiektów zamieszkałych. Onomaści, których przedmiotem zainteresowań są nazwy terenowe uważają, ż e klasy te różnią się powodami nominacji (Rzetelska-Feleszko 2001: 35). Specyficzną cechą mikrotoponimów jest też niewielki zakres ich funkcjonowania ograniczający się do kręgu lokalnej grupy społecznej (Mrózek 1998b: 231; 2003: 198; 2004 b: 65, 71). Charakterystycznym komponentem sytuacyjnym towarzyszącym ich powstawaniu jest spontaniczność, a wybrane formy pełnią podwójną rolę: oznaczają konkretny obiekt i jednocześnie charakteryzują go (Mrózek 1998b: 233). Istotna jest też rzeczywistość postnominacyjna nazw terenowych, w której są one przekazywane „z pokolenia na pokolenie” w, przede wszystkim wiejskiej, wspólnocie językowej. Zainteresowanie polskimi nazwami terenowymi zrodziło się w latach międzywojennych (Adam Wolff, ks. Stanisław Kozierowski) (Duma 2006: 43). Pojawiły się też one w pracach Mikołaja Rudnickiego (1939), Zdzisława Stiebera (1949) i Stefana Hrabca (1950). W późniejszych latach stały się przedmiotem badań m.in.: Karola Dejny (1956), Mariana Kucały (1959), Teresy Gołębiowskiej (1964), Stanisławy Sochackiej (1969), Michała Łesiowa (1972), Edwarda Brezy (1978), Anny Pospiszylowej (1987), Eugeniusza Pawłowskiego (1984), Władysła-wa Lubasia (1963–1964, 1983), Roberta Mrózka (1990), Marii Biolik (1994), Zofii Cygal-Krupy (2000, 2002), Haliny Kurek (2002). Zbadano m.in. nazewnictwo terenowe Mazowsza, Śląska Cieszyńskiego, częściowo Warmii, Pomorza, ziemi sądeckiej, limanowskiej, jasielsko-krośnieńskiej, zachodniego Podkarpacia, Orawy, Lubelszczyzny, Śląska, ziemi lubuskiej. Wiele terenów nadal czeka na opracowania toponomastyczne (Mrózek 1998b: 242–256). Termin nazwa terenowa był różnie definiowany. Oznaczano nim obiekty o niewielkich rozmiarach, tj. m.in. pola, łąki, pastwiska, str umienie, stawy, doliny, drogi, f ragmenty wsi, gór czy wzniesień (np. Lubaś 1963: 198, Rzetelska-Feleszko 1986: 56–57, 2010: 411). Terminem tym określano także wszystkie nazwy terenów zamieszkałych (np. Górnowicz 1983: 7, Duma 2006: 43) i niezamieszkałych, których powstanie wynikało z potrzeb danej lokalnej wspólnoty, a ich zasięg jest ograniczony do miejsca przez tę grupę użytkowanego (np. Tomaszewska 1996: 3, Mrózek 1990: 8, 2004b: 77). W. Lubaś (1983: 26), nie różnicując Schronisko Téryego zwane Terinką w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich w słowackich Tatrach Wysokich W tle Czerwona Ławka, po lewej Spąga, a po prawej Mały Lodowy Szczyt Fot J Op-penheim MT Zakopane obiektów według powyższego kr yterium, definiuje nazwę terenową jako tę, która ma ograniczony zasięg komunikatywny. Uważa się, że mikrotoponimy nie mają tak wyrazistego jak nazwy miejscowe zespołu środków formalnojęzykowych, służących tworzeniu nowych nazw. Powszechne jest zatem wykorzystywanie apelatywów do tworzenia onimów, które w efekcie bywają niemal całkowicie zbieżne z wyrazami pospolitymi (por. Bagno, Doły, Grzęda, Groń, Skałka, Zarębek) (Mrózek 1998b: 239, Rzetelska-Felesz-ko 2010: 413). Obecność takich nazw jest jednak związana z liczbą podobnych obiektów na danym terenie i potrzebą (lub jej brakiem) dodatkowego ich rozróżniania (Śmiech 1983: 40). Do dodatkowej indywidualizacji obiektu służą człony przymiotnikowe (odapelatywne lub odproprialne), które początkowo funkcjonują w zestawieniach (Łężny Potok), a z czasem mogą się usamodzielnić (Łężny). Można spotkać także formy prefiksalne eliptycznych nazw przymiotnikowych Pośrednia Grań i Mała Pośrednia Grań Fot J Oppenheim MT Zakopane (Załężny) (Mrózek 1998b: 236–239). Nierzadko stosowane w mikrotoponimii są także wyrażenia przyimkowe (Kopanina pod Borem, Przedewsie u Szerokiej Niwy) pokazujące dużą potrzebę precyzyjnej lokalizacji obiektów w terenie (Mrózek 1998b: 234), a także nazwy będące rezultatem substant ywizacji wyrażeń przyimkowych (Dołężka, Podłęże) (Mrózek 2004b: 76). Za cechę wyróżniającą mikrotoponimy spośród innych klas onimów uwa-żane są ponadto wariant ywność nazewnicza i paralelizm. W tej funkcji często występują wspomniane już twory eliptyczne, które powstały w wyniku odcięcia jednego z członów nazwy: odróżniającego lub utożsamiającego. Takiemu procesowi podlegają często konstrukcje przyimkowe i zestawienia dwuskładnikowe, gdzie wynikiem elipsy bywa utr walenie się nazwy jednoskładnikowej. Są one świadectwem niestabilności nazw wieloskładnikowych. Zdarza się, że do takich form dodawane są sufiksalne derywaty toponimiczne (Rusinowa Polana, Rusinowa, Rusinka). Warto przy tym zwrócić uwagę na dwuwyrazowość nazw nieobjętych eliptycznością (Hala Gąsienicowa), które przeważają nad strukturami wie-loskładnikowymi typu Niżnia Cicha Polana, Wyżnia Cicha Polana, odznaczające się tym, że grupę nominalną uzupełniono o człon dyferencyjny (odróżniający) (Mrózek 1998b, Rzetelska-Feleszko 2010: 413). Uważa się ponadto, że cechą wyróżniającą mikrotoponimy jest ich funkcjonowanie w obiegu nieoficjalnym oraz użytkowanie przez lokalną, najczęściej wiejską mikrowspólnotę. Nazwy terenowe tworzone spontanicznie są nietrwałe i zmienne (Mrózek 1998b: 234–235). W przypadku nazewnictwa tatrzańskiego mamy jednak do czynienia z nieco inną sytuacją, opisaną przez Aleksandrę Cieślikową (2001: 46). Dzięki licznym przewodnikom turystycznym i dokumentacji kartograficznej część z nich została utrwalona i włączona do szerszego obiegu. Opisując nazwy terenowe, należy zwrócić szczególną uwagę na ich proweniencję (pochodzenie). Są to nazwy tworzone przede wszystkim z podłoża apelatywnego (Cieślikowa 1994: 194) często przez ludzi na co dzień posługujących się gwarą. Można więc dopatrywać się w wymienianych onimach gwarowych cech słowotwórczych, fonetycznych i leksykalnych (Jurkowski 1964, Mrózek 1998b, Mrózek 2004b: 76, Rzetelska-Feleszko 2010: 411). Nazwy terenowe spełniają określoną, ważną funkcję (Šrámek 1978: 329–330 19, Kornaszewski 1986: 6) dla wspólnoty, w której powstają. Ich zadaniem jest pomoc w orientacji przestrzennej poprzez identyfikację i lokalizację obiektów. Są ponadto niezwykle cennym materiałem z punktu widzenia leksykografii, ponieważ istnieją przypuszczenia, że mikrotoponimia przechowała w swoich str ukturach również słowa niezachowane w żadnych tekstach i niezanotowane w słownikach (Mrózek 1998b: 236–237). Termin R. Šrámka, przytaczam za: M. Kornaszewski (1986: 6). Nazwy górskie (oronimy) Według Ewy Rzetelskiej-Feleszko (2001: 33–34) nazwy górskie (oronimy) powinny być systematyzowane według czasu i kontekstu ich powstania. Nazwy te miałyby być podzielone na nazwy starsze i nowsze nazwy turystyczne. Z kolei Robert Mrózek w Encyklopedii… zauważa, że oronimy nie zostały dotychczas ani dokładnie zdefiniowane, ani nie posiadają swojej, właściwej im tylko metodologii (Mrózek 1998a, 2001). Twierdzi, że powodem takiego stanu rzeczy mógł być fakt natur y pozajęzykowej, mówiący o tym, że obiekty górskie nie są dominujące na obszarze Słowiańszczyzny. Podaje też inne przyczyny: zainteresowanie onomastów nazwami obiektów zamieszkanych (mających zastosowanie w dociekaniach innych dziedzin nauki), podporządkowanie tradycyjnym tendencjom szkół badawczych związanych z nazwiskami Witolda Taszyckiego czy Stanisława Rosponda, brak dostatecznej metodologii badań, precyzyjnego podziału wewnętrznego i odpowiedniej, wiążącej ter minologii (Mrózek 2001: 231). Podobne uwagi formułuje Danuta Kopertowska, kierując je w stronę tematu XII Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej: „Toponimia i oronimia”. Badaczka zauważa, że tak sformułowany temat sytuuje oronimię obok toponimii, co dziwi, bo toponim jest nazwą „określonego miejsca w terenie, a zatem zarówno stawu, toni jeziora, czy lasu, jak i pola, łąki, gór y, jej zbocza, czy wierzchołka (Kopertowska 2001: 237). Kazimierz Sprzączkowski (1995) natomiast oronimię łączy z mikrotoponimią. W tytule artykułu jego autorstwa widnieje sformuło-wanie „górskie nazwy terenowe”, wśród których znajdują się nazwy wszelkich form terenu o charakterze górskim – dolin, jaskiń, lasów, polan, potoków, przełęczy, szczytów, żlebów itd. Zamieszanie metodologiczno-terminologiczne może utrudniać opis oronimów, ale nie blokuje prowadzenia badań (zob. Rozdział I). Jak jednak widać, zdefiniowanie przedmiotu analiz jest zasadniczym problemem oronimii, który powinien być jak najszybciej rozwiązany. Robert Mrózek postuluje, by nazwy górskie wyłączyć ze zbioru pozostałych toponimów (np. miejscowych czy terenowych). Według niego zatem nazwa górska (oronim) to nazwa obiektu jakim jest pojedyncza góra lub grupa górska, pasmo górskie, masyw czy łańcuch górski, a także nazwa obiektu będącego naturalnym elementem gór y czy pasma górskiego: szczytu, grzbietu, bramy, siodła, przełęczy itp. (Mrózek 1998a: 261, 2001: 233, 2004b: 66). Taka też definicja oronimu została przyjęta w niniejszej pracy. W Polsce badania nad naze wnictwem górskim przede wszystkim obejmują teren Karpat, a także – w mniejszym stopniu – Sudetów i Gór Świętokrzyskich. Za najstarszą warstwę nazw uważa się miana pasm górskich (Sudety, Karpaty, Beskidy (Bieszczady), Pieniny, Karkonosze). Za starsze uważa się również tatrzańskie nazwy Giewont i Gerlach (Gierlach), łączone z XIV-wiecznym osadnictwem niemieckim, a także inne, wiązane z wędrówkami Wołochów (Kiczera, Groń, Magura). W nazewnictwie kar packim dostrzegane są poza polskimi elementy rumuńskie, węgierskie, niemieckie i słowackie (Mrózek 1998b: 249, 2004 b: 77). Charakter procesów nazwotwórczych związany jest niewątpliwie z właściwościami zarówno lokalnego środowiska, tzn. z prowadzoną przez nie działalnością, sferą zainteresowań, potrzebami, jak i specyfik ą nazywanego terenu. Mrózek definiuje poszczególne nazwy górskie jako prymarne (przynależne od początku danemu obiektowi), albo wtórne, czyli przeniesione nań np. z podszczytowych polan. Na tym tle rysują się też różnice nazewnicze pomiędzy mianami oronimów niższych pasm górskich w stosunku do oronimów tworzących kompleksy nazewnicze wyższych pasm (Tatry). Różne są bowiem apelat ywy tworzące podstawy nazw, wskazujące na przywołane już formy terenu i mieszczące się zarówno w obrębie słownictwa gwarowego (turnia, wierch, kopa), jak i wspólnoodmianowe-go, częściowo metaforycznego (szczyt, igła, skała, baszta). Nazewnictwo tatrzańskie wyróżniają z pewnością także: wieloskładnikowość (np. Wyżni Capi Przechód, Ciężki Przechód Pośredni, Mała Galeria Cubryńska), oraz związek z określonymi osobami i sytuacjami np.: Żleb Kulczyńskiego, Ząb Jurzycy, Rysa Zaruskiego. Danuta Kopertowska na przykładzie materiału oronimicznego z Kielecczyzny, dowodzi również, że na obiekt y górskie przenoszono także nazwy pobliskich miejscowości. Taka tendencja jest zauważalna zarówno w członach odróżniających nazw złożonych (Garb Gielniowski, Pasmo Brzechowskie; w Tatrach: Nowoleśne Turnie, Sławkowski Szczyt), jak i w nazwach, które badaczka nazywa pojedynczymi (Igrzyczka, Klonówka). Zaobserwowała też, że częstsze niż nazwy utworzone od nazw miejscowości bez zmian formalnych (Łazy, Modrzewie) są derywaty (No-winna od n. msc. Nowiny, Psarska od n. msc. Psary) (Kopertowska 2001: 240). W nazwach górskich uwidacznia się paralelizm naze wniczy (oznaczenie jednego obiektu wieloma nazwami), co szczególnie zauważalne jest w porównaniach nazewnictwa ludowego lub potocznego z tym, które utrwalili na mapach kartografowie. Sygnalizowane jest też zagadnienie str ukturalnej odrębności oronimów. Jako charakterystyczne wymienia: nazwy przyimkowe (w Tatrach np.: Pod Kół, Ponad Ogród Turnia), dwuskładnikowe nazwy zestawione (w Tatrach: np. Kozi Wierch, Szpiglasowy Wierch), które bywają przekształcane np. na drodze elipsy (Kozi Wierch – Kozi, Mały Jaworowy Szczyt – Mały Jaworowy). Uważa się ponadto, że na motywację nazewniczą obszarów górskich miały wpływ stosunki własnościowe, specyfika terenu, a także usytuowanie obiektów względem nazywającego (jako pierwsze swoje nazwy otrzymywały więc te, które znajdowały się najbliżej niego) (Mrózek 2004b: 78). Badania nad nazewnictwem Tatr Wysokich przeprowadzone na potrzeby niniejszej rozprawy wykazują jeszcze jedną charakterystyczną dla niego cechę. Wiele nazw należy bowiem do pe wnego rodzaju gniazd nazewniczych. Najpierw, najczęściej na bazie apelat ywnej, tworzono nazwę dla jednego obiektu (np. Bździochowa Kotlina), a następnie ta nazwa stawała się podstawą dla innych obiektów znajdujących się w pobliżu (por. Bździochowa Grań, Bździocho-we Korycisko, Bździochowa Kopa, Bździochowa Woda itp.). Ma to związek z czasem, w jakim poszczególne nazwy powstawały i z upodobaniami nazywających. Cechą wyróżniającą oronimy jest ponadto ich trwałość uwarunkowana charakterem desygnatów, ważnych dla człowieka z orientacyjnego punktu widzenia, bo widocznych w terenie. We wspólnotach dbano, by nazwa nie uległa zmianie, ponieważ mogłoby to spowodować zakłócenia w komunikacji (Cieślikowa 1996: 10). Polskie nazewnictwo górskie cechuje też obecność nazw obcych, które przedostały się do niego dzięki pogranicznemu położeniu i adaptacji nazw obco-języcznych przez system proprialny polszczyzny (Cieślikowa 1996: 11). Przestrzeń jako przedmiot badań różnych dziedzin nauki Pojęcie przestrzeni stanowi obiekt zainteresowania rozmait ych dziedzin nauki. Jest ona przedmiotem analiz starożytnej i nowożytnej filozofii, matematyki, fizyki, geografii, astronomii i innych nauk przyrodniczych (Wojciechowski 1996: 161–165, Adamowski 1999: 7). Wielokrotnie przedstawiano jej różnorakie definicje, opisywano metody jej badań, dokonywano prób typologii i klasyfikacji (Kostrowicki 1997: 126–134, Jałowiecki 2010: 19–36). Wśród licznych sposobów naukowego ujmowania zagadnienia przestrzeni ważne miejsce zajmują szeroko rozumiane interpretacje humanist yczne (językoznawcze, etnograficzne, spo-łeczne) prowadzone z uwzględnieniem właściwych im metodologii. Z lingwistycznego punktu widzenia bardzo ważne są badania możliwości, jakie daje język, by opisać relacje przestrzenne między obiektami oraz ich cechy przestrzenne (np. Maciejewski 1996, Grzegorczykowa 1996, 1999, 2003, Linde-Usiekniewicz 2000, 2005, Przybylska 2002, 2005) 20. Istotnym elementem humanistycznych interpretacji przestrzeni jest również próba jej opisu z uwzględnieniem możliwo-ści percepcyjnych doświadczającego jej podmiotu (tu: każdego człowieka). Dla wielu badaczy punktem odniesienia są ustalenia Yi-Fu Tuana (1977, tłum. pol. 1987) uznawanego za najwybitniejszego przedstawiciela geografii humanistycznej (Wojciechowski 1996: 167–169). Pojęcie przestrzeni stało się ponadto przedmiotem rozmów podczas lubelskiej konferencji „Przestrzeń w języku i kulturze” (2001), czego pokłosiem są niezwykle różnorodne pod względem ujęć tego tematu artykuły, obrazujące szeroki kontekst (język, kultura, literatura, religia), w jakim może być ujmowana przestrzeń w humanistyce (Przestrzeń… 2005). W pracach dotyczących opisywanego tu zagadnienia wyróżniane są następujące typy przestrzeni: matemat yczna, fizyczna, przyrodnicza (geograficzna) i społeczna (kulturowa) (Jałowiecki 2012: 19) 21. Dla tematu niniejszej rozprawy 20 Szczegółowy przegląd badań nad przestrzenią w języku i językoznawstwie prezentuje Jadwiga Linde-Usiekniewicz 2005. 21 Taką wstępną klasyfikację podaje Bohdan Jałowiecki (2010: 19), precyzując definicje przestrzeni: matematyczna to idea abstrakcyjna, fizyczna to własność materii, naturalne istotne są ujęcia wymienione jako dwa ostatnie. Przestrzeń górska bowiem to jednocześnie przestrzeń geograficzna (fizyczna), w przy padku Tatr Wysokich posiadająca ściśle określone granice (WET: 1256) 22 oraz nakładająca się na nią przestrzeń kulturowa, wytworzona przez ludzi (jednostki i grupy), którzy nadali jej znaczenie (Adamowski 1999: 13, Jałowiecki 2010: 23). Przestrzeń kulturowa natomiast jest rodzajem wspominanej już przestrzeni postrzeganej (percepcyjnej), różnej od przestrzeni realnej 23. Przestrzeń będąca wytworem natury jest podstawą dla przestrzeni wyznaczonej ludzką aktywnością i ludzkim oglądem świata. W przypadku Tatr były to działalności: użytkowa (m.in. górnictwo, hutnictwo, pasterstwo), rekreacyjna (turystyka piesza, wspinaczka, narciarstwo, speleologia), naukowa. Nie bez znaczenia jest również sfera duchowa człowie-ka. Ślady tych aktywności dostrzegalne są zarówno w obecności elementów infrastruktury turystycznej (np. schroniska, oznakowanie szlaków, ławki, wyciągi narciarskie, koleje linowe), obiektów sakralnych (kaplice, figury, krzyże), jak i pozostałości zabudowań pasterskich oraz górniczych. Specyficznymi, bo niematerialnymi znakami stwarzania przestrzeni przez człowieka są – określane jako współwyznaczniki przestrzeni kulturowej – nazwy własne. Służą one utrwalaniu i przekazywaniu dziedzictwa kulturowego wspólnoty komunikatywnej, a sposoby postrzegania i interpretowania przez nią rzeczywistości, przejawiają się w ich wzorcach motywacyjnych i formalnych (Mrózek 2004b: 66). Językowy obraz przestrzeni jako obraz jej konceptualizacji Przedmiotem niniejszego opracowania są nazwy własne obiektów przyrodniczych tworzących przestrzeń Tatr Wysokich. Stanowią one przykład językowego wyrażania sposobów jej konceptualizacji (ujmowania), uczestnicząc tym samym w tworzeniu jej językowego obrazu. Werbalizacja jako etap postkonceptualizacyjny środowisko kształtowane w toku ewolucji – przyrodnicza, geograficzna i jako twór antropogeniczny – społeczna, kulturowa. 22 „Tatry Wysokie […]. Część Tatr ciągnąca się od Przełęczy Liliowe (na której kończą się Tatr y Zach.) do Przełęczy pod Kopą (oddzielającej Tatr y Wys. od Tatr Biel.). Po pn. stronie gł. grzbietu tatrz. Tatry Wysokie są oddzielone od Tatr Zachodnich Doliną Suchej Wody Gąsienicowej i jej górną częścią zwaną Gąsienicową Doliną (Zach. odnogą tej ostatniej), a po pd. stronie Cichą Doliną Liptowską” (WET: 1256). 23 „[…] Przestrzeń rzeczywistą podzielić można na dwie grupy: przestrzeń realną i przestrzeń postrzeganą (percepcyjną). Pier wsza obejmuje wszystkie te sposoby jej rozumienia, które opierają się na obiektywistycznym podejściu do jej właściwości, druga zaś – łączy subiektywistyczne ujęcia związane z odczuwaniem i wartościowaniem tego, co widzimy” (Kostrowicki 1997: 129). może się realizować w każdej warstwie języka, także w słownictwie (Tokarski 2001: 343–344), a zatem również w nazwach własnych (Kurek 2002: 160). Rekonstrukcja sposobów konceptualizacji przestrzeni na materiale nazw własnych przeczy twierdzeniu wskazującemu na różnicę pomiędzy referencją apellativum – obiekt i proprium – obiekt. Istnieje pogląd, że tylko w pierwszym przypadku ma ona charakter pośredni, co oznacza, że nazwa odnosi się do rzeczy poprzez pojęcie tej rzeczy, będące jej reprezentacją (i jednocześnie interpretacją) w ludzkim umyśle (Wojtyła-Świerzowska 2007: 53). W pojęciu zawiera się znaczenie danego obiektu. „Struktura semantyczna jest utożsamiana ze strukturą pojęciową” pisze za Langackerem Katarzyna Skowronek (2001: 58). Skorelowany zatem z pojęciem apelatyw jest językową reprezentacją dostępnych ludzkiemu poznaniu cech obiektu. Nazwa własna natomiast jest uznawana tylko za „obraz-etykietkę”, która sama w sobie nie znaczy (Wojtyła-Świerzowska 2007: 51–55). Są jednak również badacze, którzy twierdzą, że znaczenie nazw własnych jest stopniowalne i uzależnione od typu nazwy (Lubaś 1973, Kornaszewski 1983: 119, Rzetelska-Feleszko 1988: 116). Do takiej grupy zaliczane są np. nazwy terenowe, których desygnatami są formy terenu, a apelatywy te formy oznaczające często przechodziły do klasy propriów bez zmian formalnych. Uważa się, że znaczą one „bardziej” niż np. nazwiska, posiadające „czystą” funkcję identyfikującą. Nie wchodząc głębiej w te zagadnienia, w niniejszej pracy przyjmuje się, że zgromadzone tutaj toponimy nie tylko identyfikują obiekt w przestrzeni, ale przechowały w swoich str ukturach sposób oglądu Tatr, charakterystyczny dla twórców nazw (bez względu na to, czy są to oronimy, hydronimy, czy mikrotoponimy), ponieważ w momencie nazywania musiał istnieć powód (motyw), dla którego obiekt zyskał tak ą, a nie inną nazwę. Ponadto o zwróceniu uwagi na dany aspekt obiektu zdecydowały najpewniej również cechy psychiczne nazywa-jących (konceptualizatorów). Nazwa jest więc wyrazem ich sposobów interpretacji danego f ragmentu rzeczywistości (obiektu). Innymi słowy: językowy obraz przestrzeni zawarty w toponimach jest jednocześnie obrazem konceptualizacji tej przestrzeni przez obserwatorów, którzy nie tylko zaobserwowali obiekt, za-uważyli cechę, ale wybrali dla niej językową formę, jaką w tym przypadku jest dana nazwa własna. „Str uktura języka – pisze K. Skowronek – podobnie jak elementy składające się na jego leksykę, ma […] charakter obrazu, ponieważ za jego pomocą symbolizuje się konceptualizację. Wybierając zatem taką, czy inną konstrukcję gramatyczną, inny morfem, wybieramy tym samym określony obraz dla wyrażenia pewnej sytuacji” (Skowronek 2001: 59–60). K ażda czynność wykonana przez nazywających (mot ywacja, wybór metody nominacji, podstawy leksykalnej nazwy, for mantu), jest dla ostatecznego językowego kształtu nazwy relewantna (Cieślikowa 1996: 7–8). Interpretacja nazewnictwa Tatr Wysokich z uwzględnieniem jego aspektu motywacyjno-semantycznego może więc odsłonić sposób, w jaki była postrzegana górska przestrzeń i przyczynić się do rekonstrukcji jej językowego obrazu. Konceptualizator i jego rola w kształtowaniu przestrzeni Postać nazwy jest uzależniona zarówno od cech obiektu (zauważonych i wyeksponowanych w nazwie, wywierających wpływ na sposób nazwania – np. często przy nazywaniu gór brany pod uwagę jest ich kształt, przy nazywaniu wody – ruch), jak i od tego, kto nazwę nadaje, od zastosowanego przez niego kodu językowego i aktu mowy. Na jej postać językową ma niebagatelny wpływ przestrzeń, w której umiejscowiony jest desygnat, rodzaj nominacji, osoba nazywającego ze względu na swoje osobnicze właściwości psychiczne (zmysł obserwacji, przyjęty system wartości), posiadająca dany stosunek do nazywanego obiektu, jak również przyczyna i cel jej nadania (Cieślikowa 1996: 7–8). W tym przypadku ten, kto nadaje nazwy, ma nadrzędną pozycję wobec przestrzeni, ponieważ to on jest podmiotem postrzegającym ją we właściwy sobie sposób, sytuującym w niej przedmiot y wedle siebie lub wybranego przez siebie obiektu. Realność 24 jest przez podmiot postrzegana zmysłowo, potem konceptualizowana (ujmowana w kategorie pojęciowe) i ostatecznie werbalizowana. Niezależnie od tego, czy wymienione etapy następują po sobie, czy współwystępują, pewne jest, że w każdym z nich uczestniczy podmiot i to on dzięki swoim zdolnościom poznawczym jest tym, dzięki któremu mają one szansę się pojawić. Człowiek – podmiot – konceptualizator postrzega świat, co następnie może wyrazić w języku. Dodać trzeba, ż e w takim kształcie, w jakim umożliwia mu to wybrany przez niego do werbalizacji język. Podmiot mówiący, werbalizując, wybiera z języka takie konstr ukcje i elementy, które możliwie najdo-kładniej pozwolą mu wyrazić swój sąd o świecie, czy przekazać punkt widzenia 24 Termin realność przyjmuję za M. Fleischerem (2001: 84): „‘Realność’ dotyczy nie-zależnego – od istnienia życia, od obszar u psychicznego, od człowieka – świata fizykalnego, bez względu na to, czy jest on ludzkiemu poznaniu dostępny, czy też nie. ‘Rzeczywistość’ natomiast obejmuje wszystkie formy subiektywnych lub intersubiektywnych zjawisk realności. ‘Rzeczywistość’ oznacza zatem obszar kognitywny, konstruktywny i kolektywny, który opisać można – bez zaprzeczania ‘egzystencji życia’ lub ‘człowieka’ jako elementów, na które obiekt y te mają wpływ i które współgenerują realność – za pomocą pojęcia ‘konstrukcji obiektów kulturowych’. Równocześnie zakładam, że wynikające z tego procesu konstrukty posiadają elementy, cechy i właściwości, które nie są lub/i nie są bezpośrednio sprowadzalne do istniejących i oddziałujących ofert realności. Konstrukty te bazują co prawda na realności, ta jednak nie jest bezpośrednio poznawalna i nie musi być w tych konstruktach ani jednoznacznie reprezentowana, ani te konstrukty nie muszą się składać wyłącznie z elementów tak rozumianej i tak zapośredniczonej (oferowanej) realności. Ponieważ rzeczywistość jest konstruowana i oddziałuje w systemie kultur y ze specyficznie kulturowymi celami [Zwecke], można założyć, że ukierunkowują się one według prawidłowości lub ofert systemu kultur y i na nie się orientują, na ten system, którego potrzeby (=funkcje) spełniają i przez który zostały wygenerowane”. (Pajdzińska 2008: 228–231). Podmiot jest w tekstach najłatwiej dostrzegalny, gdy wyraża swoje sądy wprost. Sposobem na jego większą wyrazistość jest natomiast twórcze potraktowanie języka (Pajdzińska 2008: 237). Nazwy własne są szczególną realizacją tego założenia. Zawsze jest ktoś, kto je tworzy, kto podejmuje decyzję – bardziej lub mniej świadomie – o tym, że dany obiekt zasługuje na nadanie mu nazwy. Nazywający z danego repertuaru cech, które można przypisać obiektowi, wybiera te, które są dla niego ważne i utrwala je w onimie. Nazwa własna obiektu nie oddaje jednak wszystkich cech, które desygnatowi można przyporządkować. Podkreśla jedne, a pomniejsza wagę drugich, poprzez to, że nie uwzględnia ich w nadawanej nazwie. Nazwy własne są zatem przykładem interpretacji rzeczywistości pozajęzykowej, a nie jej wiernym odbiciem, czego powodem jest subiekt ywizm w wyborze środków służących do nazywania obiektu (Bartmiński 1999: 10, Tokarski 2001: 345, Kurek: 2002: 140). W momencie nazywania tatrzańska przestrzeń była sceną, a nazywający (pasterz, myśliwy, turysta, badacz) z pozycji zwykłego widza przeszedł na pozycję obserwatora, bo skoro nazwał, to musiał sobie z tego faktu zdawać sprawę. Przypomnijmy za Elżbietą Tabakowską, że widz „tylko widzi coś, co znajduje się w polu jego widzenia”, obserwator natomiast „obserwuje coś w sposób świadomy” i co więcej „nie tylko wybiera sobie przedmiot obser wacji, lecz także wzbogaca tę obser wację komentarzem” (Tabakowska 2004: 50). Odnosząc te słowa do toponimów przestrzeni górskiej komentarz zawarty w nazwie może dotyczyć charakteru danego obiektu, a więc na przykład stopnia trudności związanego z jego zdobyciem, ale także jego atrakcyjności pod względem przeznaczenia, czy możliwości wykorzystania (użytkowania). Kształt nazwy, a co za t ym idzie informacje w niej zawarte, zależą wyłącznie od obserwatora, który dokonując aktu nominacji, w odpowiedni dla siebie sposób „podświetla” pewne aspekty danego obiektu, w cień usuwa według niego nieistotne. Innymi słowy: obserwator patrząc na scenę, w tym przypadku przestrzeń górską i przyjmując określony punkt widzenia (którym są jego osobiste doświadczenia), ukazuje obiekt w pewnej perspektywie, co skutkuje utworzeniem toponimu zawierającego interpretację pozajęzykowej, obiektywnej rzeczywistości. Dodatkowo obserwator „przekładając [swoje] doświadczenie z płaszczyzny percepcji na płaszczyznę pojęć” (Tabakowska 2004: 50), stając się konceptualizatorem, wyznacza sposób patrzenia na górską przestrzeń idącym po sobie. Nazwa danego obiektu jest wobec tego wy padkową jego osobowości, doświadczeń, umiejętności. Nie bez znaczenia jest również kwestia stosunku obserwatora do pola obserwacji (por. Przybylska 2004: 149–151), czego wyrazem są zrekonstr uowane mot ywacje poszczególnych nazw. Jeśli obserwujący patrzył na obiekt z pewnej odległości, efektem takich działań mogą być nazwy współmotywowane daną cechą wyglądu obiektu (por. Żółta Turnia, Karb, Budzowa Igła). Jeśli natomiast w nazwie zawarł informację o stopniu trudności związanym z eksploracją, wówczas musiał być uczestnikiem sytuacji (por. np. Orla Perć). To tylko kilka przykładów pozwalających zaobserwować zależność nazwy obiektu od obserwatora (podmiotu, konceptualizatora) 25. Profilując bowiem i nazywa-jąc, zbudował on obraz przestrzeni górskiej zawierający jego sposób patrzenia, zmieniając przy t ym jej kształt realny. Należy przy tym zaznaczyć, że problem konceptualizatora w przypadku nazewnictwa przestrzeni Tatr jest złożony. Po pierwsze nazwy były tworzone w ciągu wielu lat, co implikuje obecność „twórców”, a nie jednego „twórcy”. Po drugie ludność użytkująca ten teren nie stanowi i nie stanowiła jednorodnej grupy (pasterze, górnicy, naukowcy, zbójnicy, turyści, taternicy, autochtoni i przybysze, Polacy i obcokrajowcy). Po trzecie nazewnictwo tatrzańskie, w celu jego ochrony, zostało w pewnym momencie poddane kontroli, co miało wpływ na jego spontaniczny rozwój 26 . 25 Szczegółowo kwestia ta została przedstawiona w kolejnym rozdziale. 26 W 1903 r. Towarzystwo Tatrzańskie na wniosek Jana Gwalberta Pawlikowskiego wystosowało komunikat, w którym zawarto szczegółowe instrukcje, co do możliwości nadawania nowych nazw w Tatrach oraz kształtu tych onimów (Komunikat w sprawie nomenklatury Tatr, „Przegląd Zakopiański” 1903, nr 37 (215), s. 295). Opis i interpretacja polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich Nazewnictwo obszarów pogranicznych T atry, jako pasmo górskie będące od czasów plemiennych naturalną granicą pomiędzy obszarami etniczno-językowymi, stanowią obszar pogranicza językowego. Jest to teren, na którym obok siebie funkcjonowały czter y języki (polski, słowacki, niemiecki, węgierski). Nie ulega wątpliwości, że takie obszar y są specyficzne, ponieważ na bieżąco przenikają się tu języki i kultury sąsiadujących ze sobą narodów. Pogranicze dziś polsko-słowackie, a wcześniej polsko-węgierskie, określane jest jako st ykowe, ponieważ ludność zamieszkująca po obydwu stronach granicy nie przenikała się na t yle, by wytworzyć odrębną grupę etniczną (Wolnicz-Pawłowska 1998: 397–399). Nie oznacza to jednak, że takie wieloletnie sąsiedztwo nie pozostawiło śladów. Charakterystyczne cechy różnicujące języki: polski od słowackiego i czeskiego (rozwój pierwotnych grup -ăr-, -el-, -ăl-, -el- między spółgłoskami; rozwój sonantycznych r, l; rozwój dawnych nosówek; zachowanie g w języku polskim, a zachowanie h w językach słowac-kim i czeskim, przegłosy e > ‘a i e > ‘o przed spółgłoskami przedniojęzykowymi twardymi w języku polskim i braku tego zjawiska w dwóch pozostałych języ-kach) zaznaczają swoją obecność w przygranicznych gwarach: podhalańskiej, orawskiej i spiskiej (np. adi. gw. hruby ‘gruby; duży, wielki’ i adi. słow. hrubý ‘gruby’), a także przechodzą do nazw własnych (Gołębiowska 1964: 48, Wolnicz--Pawłowska 1998a: 468, Duma 2002: 218). Por. np. nazwa szczytu Holica 27 od ap. słow. hola ‘goła, golizna’ i suf. -ic (a), nazwa szczytu Krywań od adi. słow. krivý ‘krzywy, zakrzywiony; kulawy’ i suf. -áň, i nazwa przełęczy Zawrat od ap. słow. závrat ‘zawrót’. Rejon Tatr był użytkowany nie tylko przez Polaków, Słowaków i Węgrów, ale także przez Niemców, którzy pojawili się tutaj w XII w. za sprawą węgierskiego króla Gejzy II sprowadzeni z Flandrii, Turyngii, Saksonii i Śląska. W XIII w. Niemcy spiscy (zamieszkujący tereny słowackiego Spisza mieli dużą autonomię, a stolicą ich prowincji była Lewocza (Chwaściński 1979: 6). Ich 27 Podając przykłady nazw, ograniczam się t ylko do rejonu Tatr Wysokich. obecność pozostawiła ślad w tatrzańskim nazewnictwie, np. nazwa doliny Koper-szady od ap. spiskoniem. Kopperschächte ‘miedziane sztolnie’ (WET: 558), nazwa szczytu Szpiglas od ap. spiskoniem. Spiessglanz ‘antymon’ (WET: 1195), nazwa szczytu Szatan może od ap. niem. der Schatten ‘cień’, nazwa szczytu Rysy może od ap. niem. der Riese ‘olbrzym’. Przyjmuje się ponadto, że na przełomie XIV i XV w. dotarli tu wędrujący łukiem Karpat Wołosi (Górzyński 1962: 21), których ślady bytności przejawiają się w charakterze właściwej Podhalu i Tatrom do dziś gospodarki, jak również w języku: w warstwie apelatywnej, np. ap. magura, ap. młaka, która bywała przenoszona do warstwy proprialnej: np. Magura Rycero-wa, Ciemnosmreczyńska Młaka (bez zmian formalnych z dodaniem członu odróżniającego), czy Młaczki (forma względem apelatywu deminut ywna i pluralna). Istnieje także pogląd, że nazwy pochodzenia węgierskiego dotarły na Podhale i w Tatry również za pośrednictwem wołoskich pasterzy (Górzyński 1962: 21) (por. może np. nazwa szczytu Koszysta od ap. węg. kos [kosz] ‘baran’ i suf. -yst (a) (Siemionow 1992: 379), człon określający w nazwie doliny Dolina Kacza od ap. węg. kecske ‘koza’, czyli Dolina Kozia). Nazwy polskie a nazwy obcojęzyczne Ze względu na położenie Tatr funkcjonujące w ich obrębie nazewnictwo cechuje językowa różnorodność. Wiele obiektów ma nazwy w czterech językach (niemieckim, polskim, słowackim i węgierskim), np. Östlicher Schlagendorfer Turm, Skrajna Nowoleśna Turnia, Slavkovská veža, Keleti Szalóki torony lub Walentkowajoch, Walentkowa Przełęcz, Valentkové sedlo, Walentkowahágó czy Hinterer Mönch, Zadni Mnich, Druhý Mnich, Hátsó Barát. Taki stan rzeczy ma związek z historią osadnictwa na Podtatrzu. Pier wsza jego faza (do roku 1000), znana jest jedynie z archeologicznych wykopalisk. Wiadomo jednak, że istniało ono po obydwu stronach Tatr – na Podtatrzu Polskim już ok. 10000 lat p.n.e., a w granicach dzisiejszej Słowacji ok. 5000 lat. p.n.e. Najstarszym świadectwem są pozostałości człowieka neandertalskiego datowane na 120000 lat p.n.e., odkr yte w Ganow-cach niedaleko Popradu. Nie ma jednak pe wności, czy osadnictwo nowsze, znane już z przekazów pisanych, ma jakikolwiek związek z prehistorycznym. Udokumentowane na piśmie informacje dotyczące pobytu człowieka pod Tatrami pochodzą z XII–XIII w. Ludność na terenie polskim napływała z północy na południe, przemieszczając się dolinami Raby i Skawy. Rejon dzisiejszego skalnego Podhala zasiedlono dopiero w połowie XVIII w. Eksploracja Tatr odbywała się jednak dużo wcześniej. Szacuje się, że pasterze wędrowali na tatrzańskie hale już w XIV w. Były to jednak pobyty sezonowe, ponieważ na okres zimy wracali do swych domostw. Wiek XV w. to w Tatrach czas rozwoju górnictwa. Granica państwa polskiego, w początkach XI w. sięgająca terenów naddunajskich, została w XII–XIII w. cofnięta w stronę Tatr. Po ich południowej stronie Węgrzy zasiedlali tereny sprowadzonymi m.in. z Flandrii, Turyngii i Saksonii Niemcami. Gdy w XIV w. Węgrzy dotarli na północną stronę Tatr, strona polska zareagowała Wodogrzmoty Mickiewicza Fot J Oppenheim MT Zakopane zasiedleniem terenów nad Dunajcem. W tamtym okresie powstały miejscowości leżące na południe od Gorców (m.in. Waksmund, Ostrowsko, Szlembark). Osadnikami byli Niemcy ze Spisza. Prawdopodobnie XIII i XIV w. to czas napływu pod Tatry ludności słowackiej z Dolnego Spisza. Z XV w. pochodzą natomiast wzmianki o pojawieniu się w tym rejonie wędrujących łukiem Karpat pasterzy wołoskich. Taka wielość narodowości i posługiwanie się różnymi językami miały niebagatelny wpływ na kształtowanie się nazewnictwa Tatr. Omawiając jego specyfikę, nie sposób pominąć jednych z najstarszych nazw w tym rejonie: Karpaty i Tatry. Pierwsza z nich łączona z nazwą zapisaną przez Ptolemeusza ma związek z alb. karpë ‘skała’ lub z Karpami, zasiedlającymi niegdyś tereny dzisiejszej Rumunii (Babik 2001: 412). Druga zaliczona została przez Zbigniewa Babika (2001: 281) do najstarszej warstwy naze wniczej ziem polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny) jako nazwa niemotywowana na gruncie języków używanych na wspomnianym obszarze w średniowieczu i czasach nowożytnych, być może związana z wyprowadzanym z celt. prototypem franc. tertre ‘pagórek’. Zarówno łańcuch Karpat, jak i Tatr y będące ich najwyższą częścią są widoczne ze stosunkowo dużych odległości, w związku z czym nazwy te nie są argumentem w dyskusji nad ciągłością osadnictwa pod Tatrami, ponieważ mogły być podtrzymane „na odległość”. Okolice Tatr są ponadto uważane za pozbawione starego nazewnictwa, nie t ylko przedsłowiańskiego, ale również wczesnośredniowiecznego (Babik 2001: 281, 487). Nazwy obiektom w Tatrach zaczęto nadawać może już w XIV–XV w., gdy zaczęli tu docierać wspomniani wyżej pasterze, poszukiwacze skarbów, zielarze, myśliwi. Jednak pierwsze udokumentowane na piśmie polskie onimy pochodzą z XVI w., w tym m.in. Mała Łąka. Nazwy notowali nie tylko urzędnicy państwowi, ale także poszukiwacze skarbów w tzw. spiskach, czyli opisach dojścia do ukrytych w tatrzańskich skałach skarbach. Wielu z nich nie da się jednak bezspornie przypisać konkretnym obiektom. Opublikowany przez Stanisława Elja-sza-Radzikowskiego w 1905 r. jako najstarszy znany spisek (XVII w.) to Opisanie ciekawe gór Tatrów Michała Hrościńskiego 28. Nazwy słowackie i niemieckie zanotował natomiast w 1719 r. Jerzy Buchholtz st. w przewodniku Das weit und breit erschollene Ziepser-Schnee-Gebürg. Tekst ten ukazał się drukiem dopiero w 1899 r. Wszystkie nazwy nadane przez ludność zamieszkującą północne i południowe Podtatrze uznane zostały za ludowe 29, specyficzne dla tego obszaru, takie, które warto i należy chronić. Po galicyjskiej stronie Tatr w XIX w. ze szczególnym zainteresowaniem spotkało się nazewnictwo polskie. Na taki stan rzeczy złożył się szereg powodów, m.in.: charakterystyczne dla tamtego okresu zainteresowanie kulturą ludową, romantyczny model życia związany z modą na podróżowanie, a także sytuacja polityczna, z jaką musiało się zmierzyć polskie społeczeństwo. Tatry w XIX w. nie tylko przyciągały „czemś nieznanem, mistycznem i kryjo-mem” – jak pisał K azimierz Przerwa-Tetmajer w wierszu Na „Żelaznej drodze” pod Reglami, ale także były traktowane jako synonim wolności. 28 W 2012 r. ukazała się nowa edycja spisku Hrościńskiego vel Chrościńskiego: M. Grabowski, Spisek Michała Chrościńskiego Opisanie ciekawe gór Tatrów jako pierwszy przewodnik tatrzański, Warszawa 2012. 29 Nazwy te częściowo zostały zebrane i omówione (Eljasz-Radzikowski 1893–1894, Zborowski 1933, Paryski 1957, 1963). W 1873 r. powstało Galicyjskie Towarzystwo Tatrzańskie 30, organizacja, której celem było m.in. ułatwianie zwiedzania gór turystom31. Wśród wielu przedsięwzięć podjętych przez Towarzystwo znalazło się powołanie pierwszej komisji, która miała zająć się ustaleniem nazw w Tatrach (1876–1877). Wiadomo, że w jej skład weszli Walery Eljasz, ks. Wawrzyniec Augustyn Sutor i Leopold Świerz. Niewiele wiadomo natomiast o fakt ycznej działalności tego organu, której jedynym świadectwem było opracowanie nazewnictwa do mapy wydanej przez Towarzystwo Tatrzańskie w 1903 r. Na późniejszym kształcie polskich nazw w dużej mierze zaważył uchwalony na wniosek Jana Gwalberta Pawlikowskiego Komunikat w sprawie nomenklatury Tatr z 1903 r., ogłoszony w „Przeglądzie Zakopiańskim”. Zapisami w Komunikacie… w pewnym sensie odebrano prawo samowolnego nadawania nazw w Tatrach, przyznając je tym samym specjalnie powołanej do tego komisji. Składać się miała ona z czterech stałych członków znających gwarę podhalańską. Komisję zobowiązano także do: sprawdzenia, czy obiekt, który ma zostać nazwany, nie ma, nadrzędnej wobec innych, nazwy ludowej, ewentualnego nadania obiektowi nazwy, ale takiej, która ma charakter polski (gwarowy) oraz pilnować, żeby w skład nowej nazwy nie weszła żadna nazwa osobowa, chyba, że określa ona „baców, gazdów i strzelców podhalskich […] w formie przymiotnikowej” (Komunikat…: 295). Ze względu na to jednak, że komisja w zasadzie nie podjęła działalności, redakcja „Taternika” – Janusz Chmielowski, Zygmunt Klemensie wicz i Roman Kordys ogłosili, że to oni będą kontrolować, ujednolicać i nadawać nazwy w myśl zasad przyjętych w 1903 r. („Taternik” 1911: 86). Namacalnym świadectwem realizacji wspomnianych zapewnień są poszczególne numery tego czasopisma, w których pojawiały się stosowne informacje dotyczące wprowadzania bądź usuwania nazw w Tatrach (po obydwu stronach granicy). Z działalnością tą, oprócz wymienionych wyżej, związani byli w późniejszych latach również: Mieczysław Świerz, Jan Alfred Szczepański, Witold Henryk Paryski, Józef Nyka. Komisje nazewnicze chciały przede wszystkim utrzymać tatrzańskie naze wnictwo w duchu polskości (Paryski 1952: 154). Prawo do nazywania szczytów stracili więc pierwsi ich zdobywcy i nawet jeśli je nazwali, to onim jako nieakceptowany nie był utrwalany ani w przewodnikach, ani na mapach, a infor macja o jego istnieniu jest zawarta często jedynie w pisemnej relacji ze zdobycia szczytu. Taki los spotkał m.in. szereg nazw nadawanych przez Karola Englischa. Uważa się, że opisane wyżej zabiegi spowodowały, iż polskie naze wnictwo Tatr cechujące się w dużej mierze ludowością, znacznie bardziej odpowiada charakterowi terenu, którego dotyczy, 30 Nieco wcześniej, w sier pniu tego samego roku, po południowej stronie Tatr pow stało Węgierskie Towarzystwo Karpackie (Magyarországi Kárpátegyesület, Ungarischer Karpatenverein). 31 W niedługim czasie na wniosek Walerego Eljasza odrzucono w nazwie człon „galicyjskie” po to, aby mogli do niego należeć również „ziomki z innych zaborów” (W. Reychman 1948: 38). Świnica Fot J Oppenheim MT Zakopane niż nazewnictwo innojęzyczne. Członkowie Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego upamiętnili w nazwach działaczy i taterników, najwyższy szczyt Tatr ochrzcili imieniem cesarza Franciszka Józefa. Wiele szczytów w nazewnictwie węgierskim upamiętnia ponadto nie tylko wspomnianych taterników, ale także bliskie im osoby (Paryski 1952: 154, Lassota 2011: 27). Po polskiej stronie Tatr nadawanie nazw pamiątkowych w takim stopniu się nie rozwinęło, ponieważ zabiegały o to kolejne komisje nazewnicze. Kwestia regulacji nazewnictwa jest jednak dyskusyjna, ponieważ status nazw oryginalnych jest inny niż stylizowanych, a nadawanie nazw obiektom w Tatrach, być może zahamowano kontrolując ich naturalny rozwój. Dziś nie istnieje żaden organ zajmujący się sprawami nazewnictwa tatrzańskiego, a nazwy nadają poszczególni autorzy przewodników – w ostatnich latach głównie nieżyjący już Władysław Cywiński. Temat jednak w pewnych kręgach jest nadal żywy i szeroko dyskutowany (por. Borucki 2003, Lassota 2011). Proweniencja polskich toponimów Tatr Wysokich W poprzednim podrozdziale zwrócono uwagę na to, że na dzisiejszy kształt polskiego nazewnictwa Tatr wpłynęła m.in. bardziej lub mniej akt ywna działalność komisji nazewniczych 32. Wielokrotnie podkreślano, że pragnieniem i głównym zadaniem kolejnych działaczy miała być ochrona przede wszystkim ludowych nazw. Obawiano się bowiem, że zostaną one nie t ylko zmienione, ale co za tym idzie zapomniane i zastąpione innymi, nieutworzonymi „w duchu gwary podhalskiej”. Nazewnictwo ludowe, jak powiedziano, poddano więc swoistej ochronie. Takie działania były dyktowane w dużej mierze przemianami społecznymi, jakie dokonywały się na obszarze Tatr. W góry stopniowo zaczęli wkraczać kartografowie, naukowcy, turyści, taternicy, którzy – nie mając wiedzy na temat ludowych nazw poszczególnych obiektów – nadawali własne, umieszczając je następnie w piśmiennictwie (WET: 812). W tym czasie (przełom XIX i XX w.) wykrystalizował się, obok ludowego, tradycyjnego, nowy nurt nazewniczy – turystyczno--taternicki. Nazwy ludowe dot yczyły przede wszystkim miejsc użytkowanych gospodarczo (polan, hal, dostępnych fragmentów zboczy, przełęczy, przez które można było przedostać się (z owcami) na dr ugą stronę danego grzbietu). Nie jest wykluczone, że wiele nazw szczytów, szczególnie wybitnych, wspomagających orientację w terenie, też jest pochodzenia ludowego. Nazwy taternickie natomiast, jak mówiono, „pomnażają” Tatr y (Nyka 1977: 45). Są one bowiem nadawane mniejszym formacjom skalnym, obiektom mniej wybitnym i nawet często niedostrzegalnym dla kogoś spoza środowiska taternickiego, kto nie mając tak wprawnego oka, widzi jedynie spor ych rozmiarów ścianę skalną, a nie szereg filarów, zębów, załup czy depresji. Coraz bardziej szczegółowa eksploracja przestrzeni Tatr zaowocowała zatem coraz większą liczbą nazw. Nowe miana pojawiły się w nie-dokończonym przewodniku Janusza Chmielowskiego (1907–1912) i dotyczyły głównie przełęczy, szczytów i turni. W wydawanym w latach 1925–1926 przewodniku Janusza Chmielowskiego i Mieczysława Świerza pojawiło się natomiast ok. 400 nowych nazw, a W.H. Par yski w swoim wielotomowym przewodniku Tatry Wysokiewprowadził ok. 2000 nowych mian (!). Jednocześnie tam, gdzie jest to możliwe, podaje oprócz nazw polskich również istniejące nazwy niemieckie, słowackie i węgierskie. Sam autor oszacował, że zawarł w przewodniku ok. 9000 toponimów. Dodać należy, że proces tworzenia nazw nie jest zakończony, czego świadectwem są nowe onimy, które pojawiały się np. w opracowaniach Włady-sława Cywińskiego. O ile jednak W. H. Paryski i jego poprzednicy zasadniczo trzymali się wytycznych z 1903 r., o tyle ostatni z wymienionych autorów miał na 32 1876–1877: powołanie komisji dla ustalenia nazw w Tatrach; 1910: oświadczenie J. Chmielowskiego dotyczące ustalania nazw w Tatrach przez redakcję „Taternika”; po II wojnie światowej: Komisja do Spraw Imiennictwa Tatrzańskiego przy Klubie Wysokogórskim PTT oraz Komisja Nazewnictwa Tatrzańskiego przy redakcji „Taternika” – obie kierowane przez W.H. Paryskiego, por. L. Świerz 1877: 3–7, J. Zborowski 1928: 42–45; J. Chmielowski, Z. Klemensiewicz, R. Kordys 1910: 86; W.H. Paryski 1947: 26–27. ten temat odmienne zdanie, co spot ykało się zarówno z aprobatą, jak i z krytyką. Cywiński zaznaczał, że kieruje się przede wszystkim względami praktycznymi, a nadawane przez niego nazwy najczęściej odzwierciedlają kształt obiektu. Ich człony określane nie zawsze zatem mieściły się w systemie słownictwa gwarowego, a często nie były gwarze znane w ogóle. Charakterystycznym rysem tych nazw jest celowa niejednoznaczna motywacja (np. Capi Róg, Mnichowa Baba), a w przypadku niektórych także zabar wienie komiczne (Mnichowa Baba, Młynarzowa Baba, Prawa Ściekwa, Lewa Ściekwa), lub, co podkreśla zwłaszcza krytyka, kolokwialne, a nawet zdaniem niektórych wulgarne (por. Miedziana Pała, Dupa, Prawy Cyc, Lewy Cyc). Dodatkowo nazwom nadawanym i wprowadzanym przez Władysława Cywińskiego często towarzyszyły komentarze odautorskie zawiera-jące informacje dotyczące okoliczności powstania danego onimu 33 . Równolegle z powoływaniem kolejnych komisji zaczęły pojawiać się osoby żywo zainteresowane nie t ylko ochroną nazw już znanych, ale także gromadzeniem nowych i umieszczaniem ich w pisanych przez siebie przewodnikach lub tematycznych artykułach. Walery Eljasz, Tytus Chałubiński, Stanisław Eljasz-Radzikowski, Janusz Chmielowski, Mariusz Zaruski, w póź-niejszych latach Witold H. Par yski, Józef Nyka, a współcześnie Władysław 33 Por. np.: Teriańska Wanna− nazwa stawu: „Już widzę oburzenie językowych purystów: nazwa bez ludowego charakter u! Usprawiedliwiam się: nawet największy purysta doprowadzony w tamte strony skojarzyłby stawek z t ym urządzeniem. A wanny nie były do niedawna wśród ludu nadmiernie popularne. Stawek znajduje się wśród litych, wypolerowanych mutonów” (Cywiński 2008: 25); Prawa i Lewa Ściekwa – nazwa żlebu: „Nazwa […] nawiązuje do czasów, gdy szowiniści językowi uważali, że rynna – podobnie jak śpiwór i (modny wtedy) rukzak – to germanizmy. »I tak wyraz r ynna razi nieprzyjemnie, bo nie polski, a poza tem trąci podwórkiem miejskim. Zastąpić go może ściekwa albo inne jak wytoka, korycina« (Stanisław Eljasz-Radzikowski). Chwyt próbowali zastąpić chwyciną… »żeby było prawidłowo«. Wyciągnął ją z lamusa wspinacz i dowcipniś pierwszej klasy, Andrzej Michnowski. Ten jego dowcip uważam za znakomity”. (Cywiński 2003: 180); Wschodnia Obwodnica − nazwa ścieżki: „Jest to system ścieżek przecinających masyw Kop Liptowskich od Garajowej Dolinki aż do pd. grani Krzyżnego Liptowskiego, od drogi w Koprowej Dolinie […] do Wszywaków […]. Przyznaję, że »nie zachwyca« mnie nazwa tego traktu. Nie mogłem wymyślić jednak niczego lepszego, mimo korzystania z pomocy tatrzańsko-językowych fachowców. Usprawiedliwiając samego siebie, przywołuję do pamięci utr walone już w społecznej świadomości analogi: Ceprostradę, Magistralę i Promenadę. A także Gałkiewicza z Ferdydurke.” (Cywiński 2005: 60–61); Owcze Turniczki − nazwa szczytu: „Nazwa w oczywist y sposób związa-na z pasterstwem, które – miejmy nadzieję – w Tatrach przeszło ostatecznie do historii. Autorowi tych słów kształt turniczek kojarzy się raczej z zębami rekina niż z owcami. Gdyby do dziś były one bezimienne – na pewno nadałbym im nazwę »Zęby Rekina«. Nie odpowiadałoby to tradycyjnym wymaganiom »ludowości brzmienia«, dokładnie natomiast odzwierciedlałoby rzeczywistość. Takie skojarzenie powstaje zwłaszcza wtedy, gdy patrzy się na te tur niczki z Żabiej Dol. Białczańskiej” (Cywiński 1999: 126). Cywiński nie t ylko gromadząc, ale także tworząc nazwy, wywarli znaczący wpływ na kształt polskiego nazewnictwa Tatr (Paryski 1981: 190–191, Borucki 2004: 91–96). Zróżnicowanie podstaw onomazjologicznych polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich Patrząc na naze wnictwo Tatr przez pr yzmat jego proweniencji, można je podzielić na ludowe i nieludowe (WET: 812–813). Za twórców nazw ludowych tradycyjnie uważa się mieszkańców podtatrzańskich miejscowości. Tworzywem językowym tych toponimów jest leksyka gwarowa dyferencyjna oraz leksyka wspólna gwarze i językowi ogólnemu. Twórcami nazw tzw. nieludowych są ludzie związani ze środowiskiem turystyczno-taternickim. Te, które tworzono dawniej, w zasadzie odpowiadają zaleceniom z 1903 r. Ich autorom zależało, aby nazwa przypominała ludową, więc i modele strukturalne, i semantyczne odpowiadały wzorcom tradycyjnym (Rutkowski 1998: 183). Ta tendencja w zasadzie utrzymywała się jeszcze w drugiej poł. XX w., ale stopniowo nazewnictwo taternickie oddalało się od tradycyjnego wzorca. (Rutkowski 2001: 326–329). Onimy wprowadzane przez taterników to, oprócz nazw dróg wspinaczkowych, także nazwy formacji skalnych określanych jako filary, półki, zacięcia, załupy itp. Nie ma w zasadzie tater nickich nazw polan. Są za to nazwy koleb, czyli miejsc pod wantami, które odpowiednio przygotowane służyły jako miejsca noclegowe. Im więcej różnorodnych form terenu dostrzegano w Tatrach, t ym więcej pojawiało się nazw 34. Podstawy onomazjologiczne współcześnie tworzonych onimów są 34 Temat dotyczący liczby nazw w tej części Karpat i dalszej potrzeby nazywania podejmowano już w latach czterdziest ych ubiegłego wieku na łamach „Taternika” (1947: 47–50). Ukazały się wówczas dwa artykuły. Pierwszy Czy nie za wiele nazw w Tatrach autorstwa Stanisława Grońskiego i drugi Rzeczy małe i wielkie w taternictwie Witolda Henryka Paryskiego. Groński uważał, że nazw w Tatrach jest zbyt dużo i, że choć potrzebne są te, które określają wybitne formacje skalne, to nazywanie „pomniejszych turniczek i wzniesień oraz wcięć, i to nie tylko w graniach, ale i w grzędach” (Groński 1947: 47) uważa za pozbawione sensu. Jego zdaniem nadanie obiektowi nazwy musi mieć silną motywację, która podkreśla jego wagę dla geografii lub taternictwa. Wprowadzanie nowych nazw uważał za odpowiedź na „wyczerpywanie się problemów” (Groński jw.). Autor uważa, że taternicy potrzebują nowych nazw, aby nadać wagę prowadzonym przez nich drogom wspinaczkowym – liczy się taka droga, która wyprowadza na jakiś nazwany fragment grani. Pisał: „Jeżeli droga ścianą na jakąś turnię okaże się piękną, to ta droga będzie równie wartościowa dla tater nictwa czy dana tur nia jest nazwana, czy też nie”. (Groński jw.). W zakończeniu postulował ograniczenie wprowadzania nowych nazw w Tatrach, rewizję tych, które już zostały nadane i „pozostawienie je tylko takim obiektom, które na nazwy zasługują.” zróżnicowane. Nazywający wykorzystują zarówno słownictwo gwarowe dyferencyjne, jak i wspólnoodmianowe, a także nieznane gwarom podtatrzańskim. Pojawiają się także nazwy, dla których podstawami skojarzeniowymi były tytuły filmów (por. nazwa formacji skalnej Piknik pod Wiszącą Skałą), czy popularnych programów telewizyjnych (por. nazwa żlebu Maszynka do Mięsa < MdM < Mann do Materny, Materna do Manna). Istnieje pogląd, że nowe tendencje w polskim nazewnictwie najwyższego pasma Karpat są podyktowane charakterem grup społecznych użytkujących tę przestrzeń i odzwierciedlają właściwy im sposób postrzegania Tatr (Rutkowski 2001: 325). Semantyczno-motywacyjna interpretacja polskiego nazewnictwa Tatr Wysokich Polskie nazewnictwo Tatr Wysokich rozpada się na trzy zasadnicze grupy: hydronimy, mikrotoponimy i oronimy. O ile zaliczenie pewnych obiektów do grupy nazw wodnych nie nastręczało większych problemów, o tyle decyzja o przyna-leżności danej nazwy do kategorii nazw górskich lub terenowych nie w każdym przypadku była oczywista. Według Roberta Mrózka nazwa górska (oronim) to nazwa obiektu jakim jest pojedyncza góra lub grupa górska, pasmo górskie, Wspomniany wyżej Witold H. Paryski, ówczesny redaktor naczelny „Taternika”, patrzył na tę kwestię nieco inaczej. Podzielił historię taternictwa na pięć etapów i każdemu z nich przypisał specyficzne podejście do nazywania obiektów przestrzeni. Pisał, że początkowo skupiano się tylko na górskich masywach i bardziej wybitnych szczytach (Łomnica, Lodowy, Gierlach, Kr ywań, Wysoka), a mniejszych obiektów w ogóle nie dostrzegano. Później (w początkach XX w.) wraz z rozwojem taternictwa zaczęto przywiązywać wagę do coraz mniejszych formacji skalnych. Paryski nazwał ten etap „okresem zdobywania turni”, po „okresie zdobywania olbrzymów tatrzańskich” (Paryski 1947: 48). Okres trzeci to według niego czas „zdobywania grani”, czwarty – ścian, w piątym natomiast dostrzeżono „drugorzędne, […] trzecio- i czwartorzędne turnie, turniczki i garby”. (Paryski jw.: 49) Tu wymienił np. Pańszczyckie i Buczynowe Czuby, Wielicką Turniczkę, Barani Zwornik Wyżni i Niżni, czy Kiezmarską Kopę. Autor tekstu zwrócił też uwagę, że proces nazywania coraz mniejszych formacji skalnych w Tatrach miał swoje odbicie w innych masywach górskich na świecie. Nie dostrzegał też niczego zdrożnego w pomnażaniu nazewnictwa górskiego, ale postulował, by mniejsze for macje skalne nie były uważane za „samodzielne jednostki górskie”, tylko za fragmenty „tatrzańskich olbrzymów” (np. celowe jest stosowanie nazw Smoczy Szczyt, Igła w Wysokiej, Wielka, Środkowa i Mała Szarpana Turnia, ale należy pamiętać, że są to jedynie f ragmenty większego masywu o nazwie Wysoka). W przeciwnym razie waga historycznych „olbrzymów” zostanie bezpowrotnie pomniejszona, a może nawet całkiem znikną one z tatrzańskiej przestrzeni. Par yski na koniec konstatował: „Taternik może oprócz rzeczy wielkich robić w Tatrach także i rzeczy małe, ale nie powinien on rzeczy małych stawiać na równi z wielkimi” (Paryski 1947: 50). Czarne Staw Gąsienicowy W tle Granaty Fot T Malicki MT Zakopane masyw czy łańcuch górski, a także obiekt będący naturalnym elementem góry czy pasma górskiego: szczytu, grzbietu, bramy, siodła, przełęczy itp. (Mrózek 1998a: 261, 2001: 233, 2004b: 66). Do tej kategorii włączyłam zatem wszystkie nazwy przestrzeni Tatr z wyjątkiem nazw cieków lub zbiorników wodnych (jezioro, lodospad, młaka, potok, rzeka, staw, wodospad) oraz nazw hal, polan, równin – jeżeli położone były na dnie doliny, a nie np. stanowiły w miarę płaski fragment zbocza górskiego. W rezultacie podział na mikrotoponimy i oronimy w wielu przypadkach uwarunkowany był położeniem danego obiektu w przestrzeni. Jeżeli ogrodem nazwano płaski f ragment dna doliny (por. nazwa miejsca Ogród Wahlenberga) to zaliczono go do mikrotoponimów. Jeżeli natomiast porośnięty trawą f ragment górskiego zbocza – do oronimów (por. nazwa zbocza Ogrody Hrubego). Ze względu na niewielką liczbę nazw traktów komunikacyjnych na potrzeby interpretacji włączam je do grupy mikrotoponimów. Podobnie rzecz się ma w przypadku nazw lasów. Punktem wyjścia do klasyfikacji polskich toponimów Tatr Wysokich była omówiona już propozycja Marka Kornaszewskiego. Zgodnie z przewidywaniami jej twórcy, została ona dopasowana do zgromadzonego materiału nazewniczego tak, by uwzględniała zarówno znaczenie członów określanych (konstytutywnych, utożsamiających) nazw, jak i ich członów okre-ślających (odróżniających). Decyzja o dwustopniowej interpretacji tatrzańskich toponimów została podyktowana dużą liczbą zgromadzonych nazw i ich wieloczłonowością. Warto zwrócić uwagę, że motywacja wielu nazw jest wypadkową motywacji poszczególnych jej członów, wobec czego są one nazwami wielo-motywacyjnymi. Należy również zaznaczyć, że przedstawione niżej kategorie zostały zilustrowane wybranymi przykładami onimów, natomiast całość zgromadzonego materiału wraz ze szczegółową charakterystyką poszczególnych członów nazwy znajduje się w Słowniku. Objaśnienia zastosowanych skrótów: n. – nazwa, por. – porównaj, n. d. – n. doliny, n. dr. – n. drogi, n. f. s. – n. forma cji skalnej, n. grzb. – n. grzbietu, n. l. – n. lasu, n. lodosp. – n. lodospadu, n. m. – n. miejsca, n. pol. – n. polany, n. pot. – n. potoku, n. p. – n. przełęczy, n. rz. – n. rzeki, n. s. – n. stawu, n. sz . – n. szczytu, n. śc. – n. ścieżki, n. wodosp. – n. wodospadu, n. zb. – n. zbocza, n. źr. – n. źródła, n. żl. – n. żlebu. Hydronimy I. Klasyfikacja ze względu na mot ywację członu określanego nazwy. Pierwszą grupę nazw tworzą hydronimy topograficzne-lokalizujące, zawierające informację na temat charakter u miejsca, od którego desygnat wziął nazwę, por. n. s. Samotniak, n. pot. Przyporniak. Druga grupa obejmuje hydronimy topograficzne-charakteryzujące, których człony określane wskazują na: a. właściwości desygnatu istniejące obiekt ywnie. W swoich podstawach zawierają apelatywy: bród, jezioro, lodospad, młaka, mozgrowisko, potok, sikawka, siklawa, siklawica, skok, staw, strumień, woda, wodogrzmot, wodospad, wywierzysko, zdrój, źródło, b. charakter wód płynących, por. n. p.: Mała Huczawa, Wielka Huczawa, Mały Rausik, Wielki Rausik, n. rz.: Poprad, Wag, n. źr. Wywiery, c. związek z florą/fauną, por. n. s. Szczyrbskie Rybniki, d. jakość podłoża, por. n. pot. Przyporniak, n. s. Żomp, n. torfow. Młaczki, e. walor y użytkowe obiektu, por. n. pot. Poroniec, f. zjawiska przyrody wpływające na charakter desygnatu, por. n. s. Zmarzły. W grupie nazw topograficznych-charakteryzujących znajdują się również nazwy, które wskazują na percypowane przez wzrok wybrane cechy jakościowe opisywanych desygnatów: a. barwę, por. n. pot. Białka, Biała Liptowska, n. s.: Czarny, Zielony, b. kształt, por. n. s. Dwoistniak (Dwoiśniak), c. rozmiar, por. n. s. Dwoistniaczek (Dwoiśniaczek), n. pot. Potoczek, d. liczbę desygnatów objętych jedną nazwą, n. s. Dwoiśniak, Troiśniak. Trzecia grupa onimów ukazuje relację pomiędzy nazywanym obiek tem a człowiekiem – dzierżawcze, por. n. pot. Chowańcówka, n. s.: Kurtkowiec, Stręgacznik. Czwarta uwzględnia relację pomiędzy obiektem a człowiekiem, wskazując na funkcję desygnatu, por. n. pot.: MłynicaPopradzka, Młynica Szczyrbska. W piątej grupie znajdują się nazwy okolicznościowe (pamiątkowe) por. n. pot. Krupa, n. s. Czeskie, a grupa szósta zawiera nazwy metaforyczne, por. n. pot. Poroniec, Przyporniak, n. lodosp. Lody Lewe, Lody Prawe, n. s.: Żabie Oko, Morskie Oko, Troiśniak, Trójniak, Teriańska Wanna, n. źr. Zimna Studnia. II. Klasyfikacja ze względu na motywację członów określających nazw. Do utworzenia członów określających tatrzańskich hydronimów wykorzystano wybrane cechy jakościowe desygnatów wskazujące na: a. lokalizację opisywanego obiektu względem innego obiektu. Do ich utworzenia wyzyskano: − przymiotniki: dolny, górny, lewy, niżni, pośredni, prawy, skrajny, środkowy, wschodni, wyżni, zachodni, − przyimki: do, na, nad, od, pod, spod, w, za, z pod, por. n. s.: Czarny Staw nad Rybiem, Zadni Staw pod Kołem, Zmarzły Staw w Dolinie Ciężkiej, stawek na popasku, Stawek w Roztoce, n. pot. Potok z pod Kopy, Potok od Stadniska, Potok spod Kopy, n. wodosp. Siklawa w Niewcyrce, − przymiotniki utworzone od nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. s. Popradzkie Jezioro, n. pot. Potok Niewcyr-ski, n. wodosp. Niewcyrska Siklawa, − wybrane człony nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. s. Barani Stawek, n. lodosp. Ciężki Lodospad; b. liczbę desygnatów objętych jedną nazwą: n. źr. Trzy Źródła, n. s.: Pięć Stawów Spiskich, Siedem Stawów; c. barwę, por. n. s. Biały Stawek, Czerwony Stawek, Zielony Staw; d. kształt, por. n. s.: Lejkowy Stawek, Kolisty Staw, Kuklaty Staw; e. rozmiar, co uzyskano dzięki wykorzystaniu przymiotników mały, wielki, olbrzymi; f. wymiar, uwzględniając informację dotyczącą głębokości lub długości, por. n. s.: Długie Oko, Długi Staw Gąsienicowy, n. pot. Głęboka Woda, n. wodosp. Długi Wodospad; g. florę/faunę obecną w pobliżu desygnatu, por. n. s. Rybi Staw, Sarni Staw, Capi Staw, Lulkowy Staw, Litworowy Staw, Zakwefiony Staw, n. pot.: Rybi Potok, Sarni Potok; h. warunki klimat yczne, por. n. s. Zmarzły Staw; i. charakter i jakość podłoża, por. n. pot.: Kamienny Potok, Łężny Potok, Sucha Woda; j. charakter wód percypowany przez: − słuch, por. n. pot.: Cicha Woda, − smak, por. n. pot. Dobra Woda, − dotyk, por. n. źr. Zimna Studnia; k. wiek obiektu, por. n. s. Nowe Szczyrbskie Jezioro. Osobną grupę nazw tworzą onimy uwzględniające relację pomiędzy obiektem a człowiekiem o charakterze: a. dzierżawczym, por. n. pot.: Chowańców Potok, Bumburowa Woda, n. s.: Sobków Stawek, b. gospodarczym, związane z hodowlą zwierząt, por. n. s. Wołowe Stawki, c. pamiątkowym, por. n. s.: jezioro Döllera, Stawy Staszica, n. wodosp.: Wodogrzmoty Mickiewicza, Złote Skoki, n. źr. Źródła Kacwińskiego, n. lodosp. Lodospad Kurtyki. Wyróżniane są ponadto nazwy dotyczące sfer y wierzeń i tradycji, por. n. s.: Smoczy Staw, Harnaskie Stawy, Siarnicki Staw oraz onimy metaforyczne, por. n. pot. Sucha Woda, n. s. Ślepy Stawek, n. wodosp. Wodospad Sznurowy. Mikrotoponimy I. Klasyfikacja ze względu na mot ywację członu określanego nazwy. Pierwszą grupę nazw tworzą mikrotoponimy topograficzne-lokalizujące, zawierające informację: a. na temat miejsca lub obiektu, od którego desygnat wziął nazwę, w których wykorzystane zostały przyimki: do, ku, nad, pod, popod, poza, przy, za, por. n. pol. Pod Czubą, n. śc. do Zmarzłego, ku Jaworom, Ku Stawom, Ku Wancie, Popod Kopę, Poza Kopę, n. miejsca: Nad Kępą, Nad Pawłową, b. o charakterze miejsca, od którego desygnat wziął nazwę, por. n. m. Kącina. Druga grupa obejmuje mikrotoponimy topograficzne-charakteryzujące, których człony określane (konstytutywne) wskazują na: a. właściwości desygnatu istniejące obiekt ywnie. W swoich podstawach zawierają apelatywy: chodnik, droga, hala, kolano, las, łąka, pastwa, perć, płaśnia (płaśń), polana, półwysep, ścieżka, zakręt, ziem, b. związek z florą/fauną, por. n. pol.: Wolarnia, Malinowce, n. l. Koziarczyska, n. równiny Limbówka, c. jakość podłoża, por. n. l. Borczak, n. ł. Siwaryna, d. funkcję, por. n. m. Krzyżówka. W grupie nazw topograficznych-charakteryzujących znajdują się również nazwy wskazujące na percypowaną przez wzrok cechę jakościową, którą jest rozmiar desygnatu, por. n. pol. Jelenia Polanka, Jaworowa Rówienka, n. równiny Zimny Ogródek, Zahradka. Trzecia grupa onimów ukazuje relację pomiędzy nazywanym obiektem a człowiekiem opartą na posesywności, por. n. l. Brzanówka, n. pol. Koniarka, Wiktorówka. Czwarta uwzględnia relację pomiędzy obiektem a człowiekiem o charakterze gospodarczym, wskazując na: a. funkcję desygnatu, por. n. dr.: Ceprostrada, Magistrala Tatrzańska, b. związek z hodowlą zwierząt, por. n. pol.: Koszarzysko, Stadliska, Wyżnia Wolarnia, c. informacje o obiekcie kultur y materialnej znajdującym się w obrębie desygnatu, por. n. pol. Burdel, Szałasiska, d. działalność człowieka w obrębie (w pobliżu) desygnatu, por. n. pol. Cyrhla, Palenica Białczańska, Rąbaniska, Zadni Handel. W piątej grupie znajdują się nazwy metaforyczne, por. n. m.: Lament Emeri-czy’ego, Płaczka Emericzy’ego, Plaża pod Skokiem, Rękaw. II. Klasyfikacja ze względu na motywację członów określających. Do utworzenia członów określających tatrzańskich mikrotoponimów wykorzystano wybrane cechy jakościowe desygnatów wskazujące na: a. lokalizację opisywanego obiektu względem innego obiektu. Do ich utworzenia wykorzystano: − przymiotniki: dolny, górny, niżni, pośredni, przedni, skrajny, wschodni, wyżni, zachodni, zadni, − przymiotniki utworzone od nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. obszaru Łomnickie Jamy, n. pol. Palenica Białczańska, − wybrane człony nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. pol. Polana Wierchcicha, Żelazna Płaśń, − przyimki: pod, popod, przy, za, por.: n. pol. Polana pod Wysoką, n. dr. droga popod Kocioł, n. h.: Hala przy Stawach, Hala za Mnichem. W tej grupie onimów znajdują się również takie, które mają charakter nazw ponowionych, ponieważ ich członem określającym jest nazwa obiektu, wobec którego są lokalizowane, por. n. h. Hala Baszta, Hala Roztoka, Hala Wołoszyn; b. charakter miejsca, od którego desygnat wziął nazwę, por. n. półwyspu Pół-wysep Miłości; c. barwę, por. n. l.: Czerwone Brzeżki, Czarny Las, Ciemne Smreczyny; d. desygnat y w liczbie mnogiej objęte jedną nazwą: n. głazów Piękne Kamienie; e. rozmiar, co uzyskano dzięki wykorzystaniu przymiotników mały, wielki, olbrzymi, por. n. równiny Mały Ogród, n. l. Wielki Las Łomnicki, n. kol. Olbrzymia Koleba; f. wymiar, uwzględniając informację dotyczącą szerokości desygnatu, por. n. pol. Szeroka Polana; g. florę/faunę obecną w pobliżu desygnatu, por. n. h. Hala Jagnięca, n. pol. Jelenia Polanka, Rzeżuchowa Polana, n. pol. Skoruszowa Pastwa; h. charakter i jakość podłoża, por. n. miejsca Dudniąca Ziem; i. wiek obiektu, por. n. pol. Nowa Roztoka, Stara Roztoka. Osobną grupę nazw tworzą onimy uwzględniające relację pomiędzy obiektem a człowiekiem o charakterze: a. dzierżawczym, por. n. h. Hala Gąsienicowa, n. ł. Łąka Melanii, n. dr. Droga Siedlarska; b. gospodarczym: − związane z hodowlą zwierząt, por. n. h. Hala Jagnięca, − wskazujące na walor y użytkowe desygnatu przy jednoczesnym uwzględnieniu jego wartości, por. n. pol. Ubogie Polany, − wskazujące na funkcję, jaką pełni desygnat, por. n. śc. Magistrala Turystyczna; c. pamiątkowym, por. n. śc. Chodnik Polski, n. dr. droga Jármáya, Droga Wolności, n. m. Ogród Wahlenberga, n. pol. Wyżnia Polana Stos. Wyróżniane są ponadto nazwy dotyczące sfery wierzeń i tradycji, por. n. pol. Garajowa Polana, Zbójnicka Polana oraz onimy metaforyczne, por. n. pol. Łysa Polana. Hruby Wierch i Krywań Fot M Karłowicz CBG PTTK Oronimy I. Klasyfikacja ze względu na mot ywację członu określanego nazwy. Pierwszą grupę nazw tworzą oronimy topograficzne-lokalizujące zawierające informację na temat miejsca lub obiektu, od którego desygnat wziął nazwę. Do utworzenia t ych nazw wykorzystane zostały przyimki: do, między, na, nad, za, por. Do Portek, Między Kopy, Na Riglu, Nad Szczotami, pod Holicą, Za Mnichem oraz zsubstantywizowane wyrażenia przyimkowe, por. n. kotła Nadspady, n. koleby Zawieska. Druga grupa obejmuje oronimy topograficzne-charakteryzujące, których człony określane (konstytutywne) wskazują na: a. właściwości desygnatu istniejące obiektywnie. W swoich podstawach zawierają apelatywy: czuba, dolina (dolinka), dubrawisko, dział, dziura, garb, gora, góra, grań, grapa, gronik, gruń, grzbiet, grzęda, holica, hotar, jama, jamiec, jamina, kamień, kant, kocioł, komin, kopa (kopka), kopiniak (kopiniaczek), koryto, korycisko, kotlina, kópka, kuluar, magura, nyża, obryw, perć, piarg, płaśń, płyta, pole, półka, przechód, przehyba (przechyba), przejście, przełęcz (przełączka), przesmyk, przysłop, regiel, rozpadlina, rówienka, rówień, siodło (siodełko), skała, spady (spadziki), szczerba, szczerbina, szczyt, szpara, ściana (ścianka), ściekwa, ścienki, ścieżka, śnieżnik, trawers, turnia, turnica, ubocz, upłaz, uskok, usypy, wanta, wierch, wierszyk, wierzchy, wyłom, wyrwa, zachód, zacięcie, załupa, żleb, żlebina; b. związek z florą/fauną, por. n. grzb. Drygant, Dubrawiska, Koszysta, Limbo-wiec, Marchwiczne, Skoruśniak, Smrekowiec, n. sz.: Gajnica, Wołowiec, n. d. Jaworowa, Litworowa, n. p. Liliowe, n. zb. Szczoty, n. grzb. Wszywaki; c. jakość podłoża, por. n. zb. Skalnisty Piarg. W grupie nazw topograficznych-charakteryzujących znajdują się również oni-my, które wskazują na percypowane przez wzrok cechy jakościowe desygnatu: a. kształt, por. n. grzb. Koszysta, Granaty, Kończysta, Królewski Nos, n. f. s. Miecz, Kostka, Szafa; b. rozmiar, por. n. f. s.: Bramka, Galeryjka, n. sz.: Cubrynka, Kapliczka, Gruby, Rysy, n. p. Wrótka, Zawracik; c. wymiar, por. n. sz. Wysoka; d. funkcję, por. n. sz. Kościelec, Trzygań. Trzecia grupa onimów ukazuje relację pomiędzy nazywanym obiektem a człowiekiem opartą na posesywności, por. n. zb. Gajnica, n. sz. Gerlach, n. żl. Jarząbczak, n. grzb. Skoruszów, n. d. Niewcyrka. Czwarta uwzględnia relację pomiędzy obiektem a człowiekiem o charakterze gospodarczym, wskazując na: a. funkcję desygnatu, por. n. p. Krzyżne, Zawrat; b. związek z hodowlą zwierząt, por. n. d.: Kosary Łomnickie, n. sz.: Furkotne Solisko, Wołowiec Mięguszowiecki; c. informacje o obiekcie kultur y materialnej znajdującym się w obrębie desygnatu, por. n. d. Hendel. W piątej grupie znajdują się nazwy metaforyczne, do których utworzenia wykorzystano apelatywy: anioł, apostoł, baba, balkon, bańdzioch, bastion, baszta, brama, bramka, bula, chłop (chłopek), chodnik, cień, cmentarzyk, cmentarzysko, cubry-na, cygaro, cyc, czoło, czołówka, depresja, diabeł, drabina, drąg, drygant, dupa, dwojak, dziad (dziadek), dziadula, dziób, dzwonnica, ekierka, filar, galeria, ganek, głowa, gruszka, grzebień, grzebyk, grzęda, grzybek, igła, izbica, jašterica, kanion, kaplica, kapucyn, karb, kazalnica, kępa, klin, kogutek, koło, komin, koń, koszar, kostka, kostur, kościołek, kościół, kotelnica, kowadło, król, królowa, krzyż, kwietnik, kwoka, lalka, ławica, łeb, miecz, ministrant, młynarczyk, młynarka, młynarz, mnich (mniszek), mur, niedźwiedź, nietoperz, nos, obelisk, obwodnica, ogród, okap, okno, orzeł, ostrva, palec, pała, pazdur, pióro, płaczka, płetwa, pochylnia, portki, pościel, półka, półksiężyc, próba, ptak, ramię, rampa, rogi, rovátka, romb, róg, rygiel, rynna, rysa, rywociny, sanktuarium, serce, siodło (siodełko), skrzynia, słup, sopel, spąga, stół, strażnica, strażnik, strąga, szabla, szafa, szczerba, szpara, szyja, szypułka, świnka, taras, trawnik, ucho, waga, widły, wieża, wrota, zabijak, zamek, zatoka, zawory, ząb, zwornik, zwrot, zwyżki, żebro. II. Klasyfikacja ze względu na motywację członów określających. Do utworzenia członów określających tatrzańskich oronimów wykorzystano wybrane cechy jakościowe desygnatów wskazujące na: a. lokalizację opisywanego obiektu względem innego obiektu. Do ich utworzenia wykorzystano: − przymiotniki: dolny, górny, centralny, lewy, niżni, południowo-wschodni, południowy, pośredni, północno-wschodni, północny, prawy, przedni, skrajny, środkowy, wschodni, wyżni, zachodni, zadni, − przymiotniki utworzone od nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. sz. Lendacka Baba, Kwietnikowa Turnia, − wybrane człony nazw obiektów, względem których lokalizowane są desygnaty, por. n. zb. Baranie Pola, n. f. s. Wołowa Półka, − przyimki: nad, ponad, pod, przy, w, za, por.: n. sz.: Turnica nad Uchem, Ponad Piekło Baszta, Igła przy Wielkiej Buczynowej Turni, n. f. s. Bula pod Rysami, n. p.: Wyżnia Przełęcz w Widłach, Przełączka za Baranią Basztą. W tej grupie onimów znajduje się również nazwa o charakterze onimu ponowionego, ponieważ jej członem określającym jest nazwa obiektu, wobec którego jest lokalizowana, por. n. p. Przełęcz Kopa; b. desygnaty w liczbie mnogiej objęte jedną nazwą, por. n. sz.: Siedem Granatów, Trzy wierzchy, c. barwę. Do ich utworzenia posłużyły określenia barw: biała, czarna, czerwona, różowa, szara, zielona, d. kształt, por. n. żl.: Troisty Jastrzębi Żleb, Krzywy Goryczkowy Żleb, n. sz. Ostry Wierch, Trójkątna Turnia, n. zb. Krzywa Ubocz, n. f. s. Trójkątny Trawnik, e. rozmiar, co uzyskano dzięki wykorzystaniu przymiotników drobny, hruby, mały, wielki, olbrzymi, cienki, f. wymiar, wskazując na długość, szerokość, gr ubość i wysokość desygnatów, przy wykorzystaniu przymiotników cienki, długi, krótki, szeroki, wąski, wysoki, g. florę/faunę obecną w pobliżu desygnatu, por. n. d. Kozia Dolinka, n. kotl. Świstówka Huncowska, n. sz. Mała Niedźwiedzia Czuba, n. zb. sczoty Woło-szyńskie, n. p. Skrajna Limbowa Szczerbina, h. charakter i jakość podłoża, por. n. d. Dolina Łężna, Dolina Piarżysta, Dolina Sucha, n. p. Rumiska Przełączka, i. złoża rud metali, por. n. żl. Złote Koryto, n. f. s. Miedziane Ławki, n. sz. Szpiglasowy Wierch, n. p. Szpiglasowa Przełącz. Osobną grupę nazw tworzą onimy uwzględniające relację pomiędzy obiektem a człowiekiem o charakterze: a. dzierżawczym, por. n. żl. Broniarski Żleb, n. zb. Kapałkowa Ubocz, n. d. Dolinka Turkowa, b. gospodarczym: − związane z hodowlą zwierząt, por. n. żl. Koziarski Żleb, Zagonny Żleb, − wskazujące na walory użytkowe desygnatu, por. n. p. Obłazowa Przełęcz, c. okolicznościowym, upamiętniające, − osobę zdobywcy, por. n. f. s. Ławka Dubkego, Komin Węgrzynowicza, − osobę, która zginęła w rejonie desygnatu, por. n. sz. Igła Milówki, n. żl. Żleb Drège’a, − przewodnika tatrzańskiego, por. n. d. Dolina Rumanowa, n. sz. Klim- kowa Turnia, − ważne dla danej społeczności miejsca, por. n. d. Dolina Szpania, − obecność pasterzy w górach, por. n. p. Jurgowska Przełęcz, − lokalne tradycje, por. Zbójecki Żlebek. Wyróżniane są ponadto nazwy dotyczące sfer y wierzeń i tradycji, por. n. d. Dolina Kacza, n. f. s. Grzesiowa Drabina, n. gr. Michałkowa Grań, n. sz. Czarci Róg oraz onimy metaforyczne, por. n. f. s. Cień Diabła, n. sz. Baranie Rogi, n. kotła Maszynka do Mięsa, n. sk. Szewski Stołek, n. grzb. Gęsia Szyja. Propozycja interpretacji semantyczno-motywacyjnej toponimów Z powyższego zestawienia nazw wynika, że konceptualizatorzy oddawali w nadawanych przez siebie nazwach różnorodne cechy obiektów tatrzańskiej przestrzeni. Na polskie nazewnictwo Tatr Wysokich składają się nazwy, w których zastygła informacja dotycząca sposobów konceptualizacji zarówno fizycznej, jak i symbolicznej, kulturowej przestrzeni gór. Te dwa „porządki” nakładają się na siebie. Przyjmuje się, że ludzie postrzegają przestrzeń przez pr yzmat swojego ciała oraz specyficznych dla każdej wspólnot y językowej warunków geograficznych, społecznych itp. (Przybylska 2002: 105–106). Doświadczenia te znajdują odwzorowanie w języku, dzięki któremu i poprzez który kształtowany jest obraz przestrzeni nie będący jednak bezpośrednim odbiciem realnego świata, t ylko jego interpretacją. Przestrzeń konceptualna jest porządkowana z punktu widzenia człowieka, który czyni to głównie za pomocą zmysłu wzroku oraz możliwości najczęstszego, nazywanego też kanonicznym, ułożenia/ustawienia swojego ciała, czyli pozycji: wyprostowanej i leżącej, co, jak zauważa W. Maciejewski (1998: 89), jest właściwe większości znanych języków. Uzależniona od zajmującego w niej centralne miejsce człowieka-uczestnika lub obserwatora konceptualizowanej przez siebie sytuacji – jest zatem przestrzeń str ukturalizowana antropocentrycznie i antropomorficznie. Wyróżnia się trzy kształtowane w ten sposób osie: wert ykalną (góra – dół), horyzontalną (przód – t ył) i lateralną (prawy – lewy) (Tuan 1987: 51, Adamowski 1999: 21, Przybylska 2002: 105–111, Grzegorczykowa 2012b: 208–210). Dwie pierwsze uznawane są za podstawowe, bo nie wymagają dodatkowych odniesień, a trzecia za wtórną do osi wymienionej jako dr uga (Przybylska 2002: 110–111). Z egocentrycznym sposobem postrzegania przestrzeni wiąże się ponadto zagadnienie zakresów przestrzeni. R. Przybylska (2002: 112–114) wskazuje na trzy, z których pierwszy dotyczy przestrzeni najbliższej człowiekowi, drugi przestrzeni nieco większej, ale dostępnej dla wzroku podmiotu postrzegającego, a trzeci przestrzeni niedostępnej bieżącemu poznaniu zmysłowemu podmiotu. Aby poznać przestrzeń opisaną jako ostatnia konceptualizator musi skonstruować w swoim umyśle tzw. przestrzeń wyobrażoną. Przestrzeń górska Tatr Wysokich jako całość mieści się w zakresie trzecim, ale tworzące ją poszczególne obiekty lub ich fragmenty, dopóki są dostępne poznaniu wzrokowemu, mogą być charakter yzowane jako elementy zakresu drugiego. Wyodrębnianie i nazywanie bytów przestrzennych Człowiek – podmiot postrzegający – zanim nadał nazwę wybranemu obiektowi, musiał go zaobser wować, czyli na realnie istniejące byt y przestrzenne nałożyć własną „ramę konceptualną” (Przybylska 2002: 135). Efektem tego procesu było przypisanie obiektowi wymiaru i kształtu. Przestrzeń górską wypełniają obiekty klasyfikowane jako byty: trójwymiarowe (dla których prototypem konceptualizacji jest prostopadłościan – np. góra, las, lub pojemnik – np. dolina, żleb), dwuwymiarowe (np. staw, polana, hala, okno, płyta, zbocze, piarżysko) jednowymiarowe (np. ścieżka, droga) i bezwymiarowe (obiekt y konceptualizowane jako punkty, np. w nazwie do Zmarzłego – Zmarzły [Staw – A.J.-K] jest punktem, w kierunku którego można podążać). Wśród tatrzańskich toponimów jest wiele Widok z Liliowego w stronę Krywania Fot M Karłowicz CBG PTTK takich, których podstawy apelatywne członów określanych odnoszą się do bytów przestrzennych konceptualizowanych jako byty 1. samodzielne i 2. niesamodzielne (są częściami innych bytów przestrzennych). Do grupy wymienionej jako pier wsza można by zaliczyć obiekty określane jako: jezioro, lodospad, młaka, mozgrowisko, potok, sikawka, siklawa, siklawica, skok, staw, strumień, woda, wodogrzmot, wodospad, wywierzysko, zdrój, źródło; chodnik, droga, hala, las, łąka, pastwa, perć, płaśnia (płaśń), polana, półwysep, ścieżka, ziem; czuba, dolina (dolinka), dubrawisko, garb, gora, góra, grań, grapa, gronik, gruń, holica, hotar, kamień, kocioł, komin, kopa (kopka), kopiniak (kopiniaczek), koryto, korycisko, kotlina, kópka, magura, nyża, perć, piarg, płyta, pole, półka, przysłop, regiel, rówienka, rówień, skała, szczyt, ścieżka, śnieżnik, turnia, turnica, wanta, wierch, wierszyk, wierzchy. Do grupy drugiej natomiast: bród, dziura, grzbiet, grzęda, jama, jamiec, jamina, kant, kolano, kuluar, obryw, plama, przechód, przehyba (przechyba), przejście, przełęcz (przełączka), przesmyk, rozpadlina, rysa, siodło (siodełko), spady (spadziki), szczerba, szczerbina, szpara, ściana (ścianka), ściekwa, ścienki, taras, trawers, ubocz, upłaz, uskok, usypy, wyłom, wyrwa, zakręt, zachód, zacięcie, załupa, żleb, żlebina. Wymienione tutaj wyrazy pospolite są definiowane jako określenia obiektów topograficznych. Można do nich dołączyć również niektóre z tych, które nazywają formy terenu, ale na zasadzie metafory, por. baszta, depresja, kazalnica, ławka, filar, oko, półka, wrota, zacięcie. Jako takie są jednak na t yle zadomowione w polskiej terminologii górskiej, że odczytanie ich sensów przenośnych w połączeniu z daną formą terenu nie nastręcza trudności. Każde wyodrębnianie obiektu z przestrzeni pokazuje natomiast, że człowiek na różne sposoby starał się ją oswoić, w myśl ludowego przeświadczenia, że to, co nienazwane jest obce i budzi niepokój, nazwane natomiast, a więc oswojone, jest bliskie i nie budzi lęku (Pelcowa 2005: 125). Przestrzeń obca zaczynała się tuż za domem. Dom natomiast to miejsce znane i bezpieczne, z którym człowiek się utożsamia. To także miejsce, przez które przebiega symboliczna axis mundi, to punkt orientacyjny, centrum (Wojtyła-Świerzowska 2005: 189). Od niego mierzy się odległość do innych miejsc. W wyznaczonej nazwami własnymi przestrzeni Tatr można zaobser wować ślady takiego myślenia. Ze względów geograficznych Tatry to uogólniając granie i doliny. Polany (jako części hal, czyli miejsc o charakterze wypasowym) położone w dolinach były niegdyś miejscem, w którym pasterze przebywali dużą część roku (maj – wrzesień). Przez ten czas hala i gospodarstwo pasterskie (szałas) były dla nich namiastk ą domu. O sposobie traktowania tych miejsc można by z pe wnością wiele się dowiedzieć, interpretując teksty folklorystyczne. Nazwy własne, głównie nazwy niektórych tatrzańskich przełęczy, również dają pewien ogląd na tę kwestię. Obierając polanę znajdującą się na dnie doliny za jej punkt centralny i postrzegając ją w kategoriach domu to, co znajdowało się poza nią, było miejscem obcym. Prowadziły do niego natomiast punkty medialne 35, czyli przechodnie, bądź nieprzechodnie przełęcze. Przykładami takich punktów mogą być np. Wrota Chałubińskiego (przełęcz w grani głównej Tatr), Zawory (przełęcz pomiędzy Dolinami Koprową a Cichą Liptowską), Zawracik Rówienkowy (przełęcz pomiędzy Doliną Staroleśną a Doliną Rówienek), Zawrat (przełęcz pomiędzy Doliną Gąsienicową a Doliną Pięciu Stawów Polskich), Że-lazne Wrota Wschodnie i Zachodnie (przełęcz pomiędzy górnym piętrem Doliny Białej Wody a Doliną Złomisk). Apelat ywy tworzące jądra wymienionych nazw są określeniami obiektów, które zamykają wewnętrzną przestrzeń domu (doliny) i otwierają przestrzeń inną, względem domu zewnętrzną (Pelcowa 2005: 128–129, Wojtyła-Świerzowska 2005: 189–190, Jałowiecki 2010: 32). Lokalizacja obiektów przy pomocy przestrzennych użyć przyimków Dla użytkowników przestrzeni Tatr istotna była orientacja w terenie. Lokalizatorami były wybrane obiekty, wobec których sytuowano inne, być może, obiektywnie lub w ocenie nadającego nazwy, mniej wybitne. W związku z tym podstawami asocjacyjnymi blisko dwustu pięćdziesięciu toponimów stały się wyrażenia przyimkowe zawierające informacje o wzajemnym położeniu dwóch obiektów. 35 Strukturyzację przestrzeni uwzględniającą punkt centralny, obszar peryferyjny, granice z punktami medialnymi i drogę szczegółowo scharakter yzował w swojej pracy Jan Adamowski (1999). Przyimkami, które wzięły udział w kreacji tatrzańskich nazw uwzględniających aspekt lokalizacji, są: do, koło, ku, między, na, nad,od, pod, ponad, popod,poza, przed, przez, przy, spod, w, za, z. Przy czym najwięcej nazw (108) utworzono od wyrażeń przyimkowych zawierających przyimek pod (+ instr.). Na drugim miejscu pod względem liczby wykreowanych nazw znajdują się wyrażenia z przyimkiem nad (+ instr.) – 53. Frekwencja dotycząca kolejnych przyimków przedstawia się na-stępująco: w + loc. (27), za + loc. (21), ponad + acc. (16), między + instr. (7), przed + instr. (6), ku + dat. (5), pod + acc. (5), spod + gen. (5), przy + loc. (4), między + acc. (6), na + instr. (4), ponad + instr. (2), popod + acc. (2), do + gen. (1), do + dat. (1), koło + gen. (1), poza + acc. (1), przez + acc. (1), za + instr. (1). W tej grupie znalazły się toponimy zawierające obydwa człony: określany i określający oraz toponimy eliptyczne. Interpretując nazwy własne, do których utworzenia posłużyły wyrażenia przyimkowe, pod k ątem zawartego w nich językowego obrazu przestrzeni można posłużyć się pojęciami zaczerpniętymi z językoznawstwa kognitywnego – trajektorem i landmarkiem. Trajektorem jest obiekt lokalizowany, a landmarkiem obiekt, wobec którego lokalizowany jest trajektor. W kontekście postrzeganej sceny trajektor, sytuowany na pier wszym planie, jest też zauważany jako pierwszy, a landmark, najczęściej nieruchomy, rozmiarowo większy od trajektora, znajduje się na planie drugim 36. W przypadku toponimów motywowanych wyrażeniami przyimkowymi funkcję trajektora pełni człon konstytutywny nazwy, a landmarka rzeczownikowy element wyrażenia przyimkowego, por. n. p. Przełączka nad Karbem. W polskiej toponimii Tatr Wysokich największą f rekwencją odznacza się przyimkowa para nad − pod, w połączeniach z narzędnikiem wskazująca na wertykalność (Okoniowa 1987: 148, 183, Przybylska 2002: 410, 442), wiodącą wśród kategorii wyobrażeniowo-pojęciowych (Grzegorczykowa 2012b: 209). Taka sytuacja raczej nie dziwi, jeśli weźmiemy pod uwagę ukształtowanie opisywanego terenu. Obydwa wymienione przyimki wzięły udział w kreacji stu pięćdziesięciu dziewięciu tatrzańskich hydronimów, mikrotoponimów i oronimów (nad – 51, pod – 108). Próba rekonstr ukcji obrazu tatrzańskiej przestrzeni zawartego w nazwach ufundowanych na wyrażeniach przyimkowych z udziałem pary nad − pod pokazuje, że staje się on płaski, w zasadzie dwuwymiarowy. Uwzględniona w nazwach własnych relacja pomiędzy obiektami (trajektorem i landmarkiem) uwidacznia bowiem sposób konceptualizacji sceny, w której podmiot, zaznacza-jąc, że trajektor znajduje się poniżej landmarka (pod) lub powyżej niego (nad), pomija trzeci jej wymiar – głębokość. Jest to jednak charakterystyczne dla sytuacji, w której przestrzeń obser wowana jest z pewnej odległości (Przybylska 2002: 414–415, 446). Takie „spłaszczanie obrazu” jest związane również z ograniczonymi zdolnościami człowieka w postrzeganiu elementów przestrzeni (Przybylska 36 Szczegółowo pojęcia te objaśniają: R. Przybylska (2002: 117–118), V. Evans (2009: 65, 165), R. Langacker (2009: 105–108). 2002: 139). Za przykład niech posłuży nazwa polany Polana pod Wysoką. Desygnat znajduje się poniżej szczytu nazywanego Wysoka, bliżej masywu Młynarza. Patrząc z pewnej odległości, polana znajduje się wprawdzie poniżej Wysokiej, ale od szczytu (masywu) oddziela ją szereg różnych form terenu. Wyobrażając sobie jednak tak nazwane miejsce, widzimy tylko szczyt i polanę, w takiej konfiguracji, że szczyt jest położony wyżej niż polana. Przestrzeń staje się więc dwuwymiarowa. Lokalizowane obiekt y nie muszą być położone na wyobrażeniowej osi pionowej, ale mogą być od pionu nieco odchylone, co w przy padku desygnatów tatrzańskich nazw jest bardzo częste (por. Przybylska 2002: 443). Warto również zauważyć, że landmarkami t ych relacji są obiekt y bardziej wybitne, widoczne z większej odległości niż trajektory, lub bardziej znaczące z punktu widzenia historii, tradycji, funkcji, por. n. s.: Czarny Staw nad Morskim Okiem (t – Czarny Staw, l – Morskie Oko), Czarny Staw pod Rysami (t – Czarny Staw, l – Rysy), stawek na popasku (stawek – t, popasek – l) oraz inne np. n. sz.: Wierch nad Młynarzem, Wierch pod Fajki, n. pol: Polana pod Wysoką, n. m. Rówień nad Kępą. Następną pozycję z punktu widzenia częstotliwości użycia (27 nazw) ma przyimek w łączący się z miejscownikiem. Sygnuje on relację wewnętrzności i w polskiej toponimii Tatr Wysokich dot yczy relacji o charakterze statycznym. Opozycyjny do niego przyimek z wystąpił w znaczeniu przestrzennym tylko raz (n. żl. Żleb z Krzyżnego). Landmarkami opisywanych relacji przestrzennych są według informacji zawartych w omawianych nazwach doliny, szczyty lub fragmenty grani. To sugeruje, że obiekt y te są konceptualizowane w dwojaki sposób: 1. prototypowo jako pojemniki, nie posiadające górnej ściany (doliny) (na taką konceptualizację obiektów, która wyłania się dzięki użyciu przyimka – wskazywała też J. Okoniowa 1987: 207, a ponadto R. Przybylska 2002: 206–207), por. n. s. Staw w Roztoce, n. sz. Kopa w Koperszadach, Zmarzły Staw w Dolinie Ciężkiej; 2. jako substancja-tworzywo (szczyty, fragmenty grani), przy czym w tym przypadku na sposób konceptualizacji sceny mają wpływ również inherentne cechy trajektora. Są dwie możliwości: a. trajektor to substancjalny byt przestrzenny, por. n. sz. Igła w Durnym, Igła w Osterwie, Igła w Wysokiej; b. trajektor to relacyjny niesubstancjalny byt przestrzenny, por. n. p. Przełęcz w Kościelcu, Przełęcz w Miedzianem, Przełączka w Soliskowych Turniach37 . Przyimek za łączący się z narzędnikiem jest uczestnikiem konstruowania wyobrażeniowej przestrzeni przodu i tyłu (Grzegorczykowa 2012b: 209). Decyzja o przypisaniu obiektom jednej z wymienionych wyżej cech w wielu przypadkach bywa arbitralna, ponie waż nie wszystkie obiekt y posiadają inherentny przód i tył. W zawiązku z tym nazwy, których tworzywem są wyrażenia przyimkowe z przyimkiem za (21 onimów) w szczególny sposób akcentują przyjęty przez 37 Terminy: „substancja–tworzywo”, „niesubstancjalny byt przestrzenny” zostały zaczerpnięte z pracy R. Przybylskiej (2002). konceptualizatorów punkt widzenia. Treść informacji dotyczącej lokalizacji desygnatu zawartej w wyrażeniu przyimkowym motywującym onim jest uzależniona od miejsca, z którego obserwowany był obiekt. Ponadto landmarki są tutaj w każdym przypadku konceptualizowane jako obiekty trójwymiarowe, a trajektory znajdują się po ich t ylnej stronie, tak, że mogą być przez landmarki zasłonięte. Relacja przestrzenna (wertykalność) zawarta w nazwach ufundowanych na wyrażeniach przyimkowych, w których złożony przyimek ponad łączy się w biernikiem (16 nazw) jest pod pewnymi względami specyficzna. Użyta w zdaniu forma ponad + acc. wymusza obecność czasownika ruchu, por. Leciały gąski ponad wodę 38. W toponimii taka sytuacja nie jest możliwa, co prowadzi do tworzenia konstrukcji eliptycznych. W związku z tym wszystkie nazwy, w których zostało wyzyskane opisywane wyrażenie przyimkowe są elipsami, por. n. sz.: Ponad Piekło Baszta, Ponad Ogród Kopka, n. p. Ponad Próbę Szczerbina. Informacje o obiekcie w nich zawarte mogłyby przyjąć formę zdań: Szczyt nazwany Basztą wznosi się ponad miejsce zwane Piekłem.; Przełęcz Szczerbina wznosi się ponad miejsce zwane Próbą. Takie nazwy wskazują więc na dynamiczność lokat ywnej relacji przestrzennej o charakterze wertykalnym, choć w istocie do żadnego rzeczywistego ruchu nie może dojść. Pozostałe przyimki wykorzystano tylko w pojedynczych przypadkach i na tej podstawie nie jest możliwe wysunięcie wiążących wniosków dotyczących zawartych w fundowanych na nich nazwach sposobów konceptualizacji przestrzeni. Przestrzenna orientacja obiektów Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia sposobów konceptualizacji przestrzeni jest również problem nadawania orientacji przestrzennej obiektom. Jak wiadomo odbywa się to zgodnie z linią przebiegu trzech osi określonych wyżej jako wertykalna, hor yzontalna (przód – t ył) i lateralna. Uważa się, że zorientowanie obiektów według pier wszej z wymienionych osi nie jest uzależnione w żaden sposób od przyjętego przez podmiot poznający punktu widzenia, tylko od tzw. normalnej, określonej pozycji obiektu w przestrzeni (Przybylska 2002: 140). Toponimy tatrzańskie, w których uwzględniono pionową orientację przestrzenną nie odbiegają od tej zasady. Człony odróżnia-jące (wyżni – pośredni – niżni) są nadawane obiektom pozostającym we wzajemnej relacji przestrzennej. Ten, który w takiej triadzie jest położony najwyżej zyskał określenie wyżni (górny). Obiekt położony najniżej – niżni (dolny), a ten, który znajduje się pomiędzy nimi pośredni (średni, środkowy). Wysoką natomiast prawdopodobnie pierwotnie nazywano dość długi fragment grani głównej Tatr usytuowany mniej więcej pomiędzy dzisiejszym szczytem nazywanym Wysoka do okolic dzisiejszej Małej Wysokiej. Nazwa musiała zostać nadana z punktu widzenia ludzi, dla których przestrzenią działalności były niższe partie Tatr, być 38 Przykład zaczerpnięty z pracy Joanny Okoniowej (1987: 235). Niżni Staw Teriański Fot M Karłowicz CBG PTTK może okolice rozległej Doliny Białej Wody. Przywołany fragment grani nie jest bowiem wyższy niż inne jej f ragmenty, więc nie byłoby powodu, dla którego akurat on „zasługiwałby” na takie miano. Nadawanie natomiast obiektom nazw, w których zawarto informację dotyczącą orientacji przestrzennej przód – t ył, wynika w Tatrach z przyjęcia przez konceptualizatorów dla portretowanego układu przestrzennego systemu orientacji deiktycznej 39. Ma on charakter obiektywnie statyczny, sceną jest górska przestrzeń, na którą składają się subiekt ywnie wyodrębnione pojedyncze obiekty będące przedmiotami orzekania. Jest to rodzaj konceptualizacji określanej również jako podmiotowa, ponieważ podmiot poznający znajduje się w tym przypadku wewnątrz postrzeganej sceny, a przyjęty przez niego punkt widzenia pokrywa się z aktualnie zajmowanym przez niego miejscem (Przybylska 2002: 147–148). Obiekty będące przedmiotami predykacji nie mają inherentnego 39 Renata Przybylska (2002: 140–149) stwierdza, że w celu nadania obiektom portretowanego układu przestrzennego orientacji przestrzennej przód – tył konceptualizator musi się zdecydować na jeden z trzech możliwych systemów orientacji: 1. systemu orientacji inherentnej (na który składają się czter y modele: egocentryczny, dynamiczny, interakcyjny-przyległościowy i interakcyjny-naprzeciwległościowy), 2. systemu orientacji deiktycznej i 3. systemu orientacji wynikającego z r uchu obiektów w przestrzeni. przodu i tyłu. Nadanie im takiej orientacji przestrzennej jest arbitralne i zależy wyłącznie od obserwatorów. Wynika to m.in. z położenia geograficznego Tatr, które usytuowane są zarówno południkowo, jak i równoleżnikowo. Dodatkowo są pasmem granicznym, a więc naturalną rzeczą jest, że nazwy poszczególnym obiektom tej przestrzeni były nadawane z punktu widzenia obserwatora znaj-dującego się po południowej stronie Tatr oraz z punktu widzenia obserwatora znajdującego się po ich stronie północnej, co tłumaczy motywację np. n. sz. Zadni Gerlach (Gierlach). Obiekt położony w głównej grani jest szczytem zwornikowym dla grani bocznej, w której znajduje się najwyższy szczyt Tatr – Gerlach (Gierlach) i nazwany został „zadnim”, a nie „przednim”, ponieważ nazwę nadano najwyraźniej patrząc nań od strony słowackiej (wcześniej węgierskiej). Być może nazwy, w których utrwalono orientację przestrzenną przód – tył, są przykładem strukturyzowania przestrzeni z uwzględnieniem punktu centralnego, jakim mogła być hala, na której prowadzono wypas owiec. Elementem granicznym, najdalej położonym od centrum, była główna grań Tatr. W związku z po-wyższym obiekt y leżące w graniach bocznych dostawały nazwy według klucza: od najbliższego patrzącemu (czyli niejako od „ze wnątrz”, położonego najbliżej centrum) do najdalszego patrzącemu (czyli leżącego bliżej głównej grani) 40. Model ten nie uległ zmianie na przestrzeni lat, por. Skrajny Granat, Pośredni Granat, Zadni Granat; Skrajna Anielska Przełączka, Pośrednia Anielska Przełączka, Zadnia Anielska Przełączka; Skrajny Barani Karbik, Pośredni Barani Karbik, Zadni Barani Karbik; Skrajna Baszta, Pośrednia Baszta, Zadnia Baszta; Skrajna Bednarzowa Ław-ka, Pośrednia Bednarzowa Ławka, Zadnia Bednarzowa Ławka i in. Niezależnie od tego, czy nazwa jest ludowa, czy st ylizowana schemat jest jednakowy. Na poziomą oś przód – t ył nałożona została ponadto kategoria blisko – daleko. Porządkowana według przyjętego kryterium przestrzeń pozbywała się znamion chaosu. Zyskując porządek, zyskiwała wartość, ponieważ stawała się coraz bardziej oswojona, a ponadto mogła służyć celom orientacyjnym 41. W tym uporządkowaniu widoczny jest również jej charakter symboliczny i sakralny, z najbardziej uświęconym miejscem, którym jest centrum, peryferiami oraz granicą, oddzielającą to, co znane od tego, co obce (Adamowski 1999: 13–18, Pelcowa 2005: 129–130, Jałowiecki 2010: 24–26, 29–34). Wśród tatrzańskich toponimów znajdują się również takie, w których utrwalono położenie obiektów na osi lateralnej, co zostało wyrażone leksemami: prawy 40 Zwracał na to uwagę W.H. Paryski, por. WET: 1378. 41 Interesujący z tego punktu widzenia jest leksem będący podstawą nazwy Regle (niem. Rigel – pol. zasuwa, zamknięcie), czyli nazwy leśno-skalnego pasa niższej części Tatr Zachodnich od strony polskiej. Regle oddzielają przestrzeń gór od przestrzeni ludzkich siedzib (Zakopane). Jest to więc zamknięcie i z punktu widzenia użytkujących Tatry, i z punktu widzenia tych, którzy mieszkają w Zakopanem. Granica jednak między obydwoma przestrzeniami jest bardzo wyraźna. Interpretacja nazewnictwa części zachodniej Tatr przekracza jednak ramy niniejszej pracy. i lewy, por. n. lodosp. Lody Prawe, Lody Lewe, n. żl. Prawa Ściekwa, Lewa Ściekwa, n. f. s.: Prawy Abgarowicz, Lewy Abgarowicz (Prawy Zachód Abgarowicza, Lewy Zachód Abgarowicza), Prawy Cyc, Lewy Cyc, Prawy Kocioł, Lewy Kocioł, Prawy Komin. Obiekty, które otrzymały wymienione parametry przestrzeni, zostały nazwane przez kogoś, kto stał do nich twarzą i nadawał nazwy na zasadzie lustrzanego odbicia własnego ciała. Z perspektywy grani głównej nazwy desygnatów musia-łyby się zamienić miejscami. Zaznacza się tutaj po raz kolejny centralna pozycja człowieka tworzącego konceptualną przestrzeń. Szczególnego rodzaju znacznikami są natomiast przymiotniki utworzone od określeń stron świata, ponieważ wskazują na obiektywne, geograficzne położenie wybranego przez obserwatora obiektu. Człony określające niektórych toponimów zostały zatem utworzone na podstawie adi.: południowy, południowo-wschodni, południowo-zachodni, północno-wschodni, północno-zachodni, północny, wschodni, zachodni, por. np. n. sz.: Południowo-Zachodnia Papirusowa Turnia, Północno-Wschodnia Papirusowa Turnia, Basztowa Turnia Południowa, Basztowa Turnia Północna, n. p.: Południowo-Wschodnia Przełęcz Żelaznych Wrót, Północno-Zachodnia Przełęcz Żelaznych Wrót, Wschodnia Batyżowiecka Przełęcz, Zachodnia Batyżowiecka Przełęcz. Należy zaznaczyć, że okre-ślenie położenia przywołanych desygnatów mógł poprzedzać wybór punktu centralnego, też niekiedy naze wniczo wyodrębnianego, np. n. p. Północna Dzika Przełęcz, Pośrednia Dzika Przełęcz, Południowa Dzika Przełęcz. Cechy przestrzenne obiektów Wertykalność została zaznaczona w dwunastu nazwach, por. n. p.: Wysoka Ław-ka, Niska Ławka, n. sz.: Wysoki Regiel, Wysoka Świstowa Turnia, Wysoka Łomnicka, Wyżnia Wysoka Gierlachowska, Niżnia Wysoka Gierlachowska, Wysokie Gierlachowskie, Wysoka, n. grzb. Wysoka. W dwóch nazwach przymiotniki wysoki i niski znalazły zastosowanie w swoich stopniach najwyższych, por. Najwyższa Zbójnicka Turnia i Najniższa Zbójnicka Turnia. Wspomniane określenia wymiarów nie dziwią w przypadku nazw szczytów, niezależnie od tego, czy są członami określającymi, czy na zasadzie elipsy stały się członami konstytutywnymi, ponieważ ich desygnaty można potraktować jako przedmioty sztywne, prostopadłe do powierzchni kuli ziemskiej, mierzone od dołu do góry (por. Grzegorczykowa 2012: 187). Informacja zawarta w nazwach przełęczy dotyczy natomiast raczej położenia obiektów (wysoko lub nisko względem punktów znanych tylko konceptualizatorowi), a nie wymiarów desygnatów, ponieważ przełęcz jako miejsce na grani ma raczej charakter wklęsły, zawsze jest położona pomiędzy dwoma szczytami. Z tego względu, gdyby pokusić się o przy pisanie jej wymiaru, to mo-głyby nimi być raczej głębokość lub szerokość, co lepiej by odpowiadało formie terenu jaką jest przełęcz. Długość jest określana jako „maksymalny wymiar przedmiotów nie mających wertykalności” lub jeśli przedmioty cechuje wertykalność, to długość jest obok niej ich maksymalnym wymiarem (Grzegorczykowa 2012: 187). Cecha ta została Szczyrbski Szczyt nad Capim Stawem w Dolinie Młynickiej Fot M Karłowicz CBG PTTK uwzględniona w piętnastu toponimach, wśród których znajdują się nazwy: formacji skalnych, por. Długa Drabina, Krótka Drabina, Długi Okap, wodospadów, por. Długi Wodospad, Długi Wodospad Zimnej Wody, stawów, por. Długie Oko, Długi Staw (x4), Długi Staw Gąsienicowy, Długi Staw Staroleśnicki, szczytu, por. Krótka, kotliny, por. Długa Kotlina i żlebu, por. Długi Żleb. Przy pomocy przymiotników długi i krótki (w jednym przypadku – n. sz. Krótka – mamy do czynienia ze zjawiskiem elipsy, ponieważ prawdopodobnie pierwotny człon określający stał się członem określanym i doszło do zmiany paradygmatu z przymiotnikowego na rzeczownikowy) została opisana rozciągłość dwu- lub trójwymiarowych obiektów przestrzeni Tatr. Z kolei siedem toponimów jest współmotywowanych percypowaną wzrokowo szerokością obiektu. Zaznaczono w ten sposób, że największą uwagę zwrócił wymiar prostopadły do wertykalności lub długości (Grzegorczykowa 2012: 187). Utworzono w ten sposób nazwy: zbocza, por. Szeroki Piarg, polany, por. Szeroka Polana, szczytu, por. Szeroka Jaworzyńska, formacji skalnej, por. Wąski Zachód, żlebów, por. Szeroki Żleb (x2) i przełęczy, por. Wąski Przechód. Szerokość w przypadku tatrzańskich toponimów nie jest wymiarem wnętrza. Opisuje zewnętrzny wymiar dwu- i trójwymiarowych obiektów. Wśród toponimów Tatr Wysokich są tylko cztery nazwy, których podstawą członu określającego jest przymiotnik głęboki, por. n. pot.: Głęboki Potok i Głę-boka Woda oraz n. żl. Głęboki Żleb i Głęboka Żlebina. Uważa się, że w języku polskim przymiotnik głęboki opisuje cztery rodzaje wymiarów: wnętrza, odległości, pojemności warstwy i „intruza”42. Każdy z przywołanych onimów jest nazwą obiektu-„gospodarza”, wklęsłej formy terenu wypełnionej, bądź nie, wodą, zatem w tym przypadku głębokość jest wymiarem wnętrza. Wątpliwości może budzić, wobec tak ukier unkowanej interpretacji, nazwa potoku Głęboka Woda, jednak ap. gw. woda, który stał się podstawą członu konstytutywnego nazwy, definiowany jest jako ‘potok, rzeka’, a zatem przymiotnik głęboki nie odnosi się do cieczy płynącej w skalnym korycie (por. DSJP: 826), tylko do wymiaru tego koryta. Wymiar ten mierzony jest od otwor u obiektu do jego dna (Adamowski 1999: 22, Grzegorczykowa 2012: 196). Spośród pięciu określeń wymiarów jeden z nich jest w zasadzie nazewniczo w Tatrach nieobecny. Mowa o grubości, do której odnoszą się t ylko trzy nazwy. W pierwszej został wyzyskany przymiotnik antonimiczny – cienki, por. n. f. s. Cienka Rysa, a w dwóch pozostałych nazwach: szczytu Hruby Wierch i grzbietu Miedziane Hrube pierwotne znaczenie przymiotnika stanowiącego podstawę skojarzeniową ich członów określanych: ‘wielki, zwalist y’ (Grzegorczykowa 2012: 203). Być może tak znikoma f rekwencja tego przymiotnika wymiaru jako podstawy skojarzeniowej członów określanych lub określających polskich toponimów Tatr Wysokich ma związek z faktem, że grubość jako wymiar cechuje się niejednoznacznością i na poziomie języka polskiego (służy opisywaniu roz-ciągłości więcej niż jednego typu obiektów), i na poziomie różnych języków, ponieważ jest konceptualizowana w niejednakowy sposób (R. Grzegorczykowa 2012: 202). 42 Por. „Obrazowo nazwaliśmy obiekty, których obecność w jakiejś części przestrzeni dopuszcza obecność innych w tej samej części przestrzeni, gospodarzami, natomiast obiekty zajmujące przestrzeń już zajętą przez gospodarzy – intr uzami” (Linde-Usiekniewicz 2000: 136). Nazwa wymiaru, która zastygła w nazwie własnej danego obiektu (szczytu, przełęczy, doliny etc.), wskazuje na ten, który z jakiegoś powodu uznano za najważniejszy. Na tę decyzję wpływa natomiast sposób konceptualizacji obiektu. Ta natomiast jest podyktowana wieloma czynnikami, m.in.: kształtem przedmiotu, zgodnym z jego funkcją położeniu również w momencie orzekania, perspektywą jego oglądu, pozycją obserwatora w t ym czasie czy celem podania wymiaru (Linde-Usiekniewicz 1996: 280–281, Grzegorczykowa 2012a: 185). Otwarte pozostaje pytanie dotyczące powodów tak znikomego udziału w tworzeniu tatrzańskich toponimów przymiotników nazywających wymiar. Być może uznawano, że przypisanie obiektom wymiarów nie jest sposobem na ich odróżnianie w przestrzeni? Wydaje się, że aby było to możliwe, wymiar musiałby zdominować inne cechy obiektu, jak to ma miejsce w przy padku nazwy szczytu Szeroka Jaworzyńska, którego motywacji należy upatrywać w wymiarze rozległego, niezalesionego północnego zbocza. Konceptualizacja przestrzeni a metaforyzacja Sposoby konceptualizacji przestrzeni górskiej są również widoczne w nazwach, które nie zawierają bezpośredniej infor macji na temat cech ważnych z punktu widzenia umiejscowienia obiektu w przestrzeni fizycznej. Zdają natomiast relację z wybitnie antropocentr ycznego sposobu profilowania sceny, jaką jest górska przestrzeń. Mowa jest tutaj o nazwach metaforycznych, których czło-ny konstytutywne ufundowane są na nazwach części ciała. Repertuar środków leksykalnych podlegających metaforyzacji jest następujący: czoło, nos, oko, szyja, ramię, włos, ząb, żebro. Analizując problem antropomorfizacji górskiej przestrzeni, należy postawić pytanie dotyczące sposobów jej konceptualizacji najpierw na poziomie wyrazów pospolitych, a dopiero w następnej kolejności przejść na poziom propriów. Leksemy odnoszące się do części ciała zostały bowiem w języku polskim wykorzystane nie t ylko do utworzenia nazw własnych, ale także do nazywania form ukształtowania terenu 43. Fakt ten przejawia się w takich metaforycznych konstrukcjach jak np.: bark żłobu polodowcowego ‘krawędź na zboczu doliny polodowcowej, w miejscu gdzie strome ściany przegłębionej przez lodowiec doliny stykają się ze znacznie łagodniejszymi dawniejszymi jej zboczami’ (Flis 1999: 16), czoło lodowca ‘zakończenie lodowca w miejscu, gdzie tajanie lodu jest szybsze niż jego napływ z góry’ (Flis 1999: 30), czoło płaszczowiny ‘skraj płaszczowiny po stronie przegubu ant yklinalnego’ (Flis 1999: 30), czoło 43 Warto przy tej okazji zwrócić uwagę na m.in. ap. filar, komin, okap, rysa, zacięcie, które choć zyskały już własne definicje w kontekście reprezentowania danej formacji skalnej w środowisku taternickim (por. Ostromęcki 1979, WET 1995, Tertelis 1999), w słowni-kach języka polskiego definicje te nie są jeszcze uwzględniane, wobec czego w niniejszej pracy apelatywy te traktowane są jako metafory. wydmy ‘zawietrzny stok wydmy’ (Flis 1999: 30), gardziel dolinna ‘bardzo młoda dolina wycięta w lit ych skałach, o zboczach w postaci ścian, a nawet miejscami przewieszek, o bardzo wąskim dnie, zajętym niemal w całości przez koryto rzeki’ (Flis 1999: 51), grzbiet (góry) ‘silnie wydłużony wierzchołek gór y, wzgórza lub pagórka, również grupa wzniesień o wspólnej, silnie wydłużonej wierzchowinie’ (Flis 1999: 60), grzbiet podmorski ‘silnie wydłużona wypukła forma dna morskiego oddzielająca od siebie dwa baseny’ (Flis 1999: 60), jęzor lodowcowy, język lodowcowy ‘część lodowca dolinnego w obrębie doliny, poniżej linii wiecznego śniegu’ (Flis 1999: 72), język osuwiska ‘forma terenu powstała wskutek zsuwania się mas skalnych’ (Flis 1999: 122), oczko polodowcowe ‘jezioro, którego misa jest niewielkim wytopiskiem na wysoczyźnie morenowej lub lejem krasowym’ (Flis 1999: 71), oko cyklonu ‘układ wiatrów wokół ośrodka niskiego ciśnienia’ (Flis 1999: 27), oko siatki kartograficznej ‘figura utworzona przez dwa sąsiadujące ze sobą równoleżniki i dwa południki na mapie’ (Flis 1999: 118), szyja wulkaniczna ‘góra twardziel powstała wskutek znacznie większej odpor-ności lawy zakrzepłej w kominie wulkanicznym niż sąsiadujących z nią skał’ (Flis 1999: 110), żebra krasowe ‘wypukłe formy między żłobkami krasowymi’ (Flis 1999: 238), żyła skalna ‘skupienie minerałów powstałe przez wypełnienie szczeliny skalnej’ (Flis 1999: 238). Nie wszystkie jednak apelatywy anatomiczne zostały przez użytkowników gór potraktowane tak samo i tylko niektóre z wyrazów pospolitych doczekały się wyróżnienia, ponieważ oprócz tego, że stały się podstawą utworzenia nazw własnych, znalazły także swoje miejsce w terminologii turystyczno-taternickiej. Są to leksemy: czoło, oko, ramię, ząb oraz żebro. Znamienne, że słowa te nie mają gwarowych zamienników i, pomijając kwestię fonetyki, mają taki sam kształt zarówno w języku ogólnopolskim, jak i w gwarze podhalańskiej. Ponadto jako wyrazy o wspólnym prasłowiańskim rodowodzie w bardzo podobnej formie występują w językach polskim i słowackim. Utkwił w nich sposób oglądu świata charakterystyczny zarówno dla społeczności autochtonicznej, wiejskiej, jak i allochtonicznej, niezwykle zróżnicowanej, nie reprezentującej jednego środowiska. Znaczenie niektórych apelatywów nie ogranicza się do jednej definicji. Przykładem takim jest ap. czoło, posiadały dwie definicje słownikowe: 1.‘górna część twarzy powyżej oczu; u zwierząt: część głowy pomiędzy skrońmi’ i 2. ‘przód, front czegoś; przednia część, strona czegoś’ (SJP I: 319)44 . Tertium comparationis dla obydwu definicji jest cecha „bycia z przodu”. O pierwotnym znaczeniu tego słowa informuje Słownik etymologiczny języka polskiego, zdający sprawę z postaci prasłowiańskiej opisywanego wyrazu, por. psł. *čelo ‘czoło; miejsce najbardziej wysunięte ku przodowi, ku górze, przednia strona czegoś’; pierwotne znaczenie ‘wzniesienie, wyniesienie’. Znaczenie anatomiczne może być wtórne 44 SJP – Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka. z ogólniejszego ‘miejsce wysunięte ku górze, ku przodowi’ (SEJP: 100) 45. Słowo to (jako ściana czołowa lub właśnie czoło)doczekało się także swojego miejsca w słowniku „ludzi gór”. Określa ono bowiem skalną ścianę, jaką opada na piargi dolna część filara skalnego (WET: 1202). W gwarze natomiast występuje w postaci coło i znaczeniowo łączy się z przedstawionymi powyżej definicjami. Przykładami nazw własnych utworzonych od omówionego wyżej apelatywu są np.: Jaworzyńskie Czoła, Jaworkowe Czoła. Sytuacja taka ma miejsce także w przypadku nazw, których podstawą jest wyraz oko. Według Słownika języka polskiego (II: 481–483) ma ono pięć znaczeń, por. oko, m.in.: 1.‘narząd wzroku; u ludzi i kręgowców złożony z kulistej gałki ocznej i układu pomocniczego, obejmującego narząd łzowy, spojówkę, powieki, mięśnie; także zmysł widzenia, wzrok; spojrzenie, wejrzenie’; 2. ‘coś, co przypomina kształtem gałkę oczną, drobny przedmiot okrągły lub tworzący kółko’; 3. ‘pętelka w dzianinie, sieci’; 5. ‘pętla na końcu liny’. Przywołane tu definicje łączy cecha „okrągłość”. Podstawowe znaczenie odnosi się do określenia narządu wzroku, por. psł. *oko ‘narząd wzroku’ (SEJP: 386). Wyraz ten wszedł również do terminologii górskiej (por. oko ‘termin wodny oznaczający maleńki stawek’) w formach: podstawowej i deminut ywnej, liczbach pojedynczej i mnogiej, co przejawia się również w licznych nazwach własnych zarówno po polskiej, jak i słowackiej stronie Tatr, por. np.: Ciche Oko, Długie Oko, Furkotne Oczka, Gra-nackie Oko, Hińczowe Oka, Łomnickie Oko, Morskie Oko, Puste Oko, Smocze Oka, Strzeleckie Oka, Zbójnickie Oko. Motywacja nazw ufundowanych na apelatywie oko ma dwa źródła. Pier wszego upatruje się w podaniach niemieckich osadników, którzy wierzyli, że górskie jeziora mają połączenie z morzem (WET: 768), drugiego natomiast w podobieństwie kształtu zbiorników wodnych i ludzkiego oka (Nowalnicki 1974; Fedorowicz 1975a). Podobnie jest w przy padku nazw ufundowanych na wyrazie ramię. Słownik języka polskiego podaje kilka definicji, por. m.in.: ramię 2. ‘część kończyny górnej, od barku do stawu łokciowego; potocznie cała ręka’; 4. ‘to, co kształtem przypomina wyciągniętą rękę; odnoga, rozgałęzienie’; (SJP III: 16–17). Pierwotne znaczenie wyrazu wyprowadzane jest z pie. *arəmo ‘ręka’, zatem ramięjako odgałęzienie, to, co wyrasta z jakiegoś korpusu, którym jednak nie jest ludzki tułów, niesie znaczenie metaforyczne. W terminologii górskiej wspomnianym korpusem jest główna grań lub główny ciąg doliny, por. ramię 1. ‘boczna grań lub grzbiet szczytu’; 2. ‘odgałęzienie doliny, żlebu itp.; 3. ‘drugorzędne wzniesienie grani w grani szczytu; a nawet 4. ‘przełęcz lub siodło’ (WET: 1008). Ma to swoje odbicie w nazwach własnych, por. Ramię Krywania, Ramię Lodowego, Łomnickie Ramię. W gwarze podhalańskiej wyraz występuje w formie fonetycznej ramie. Kolejnym leksemem, który podobnie jak poprzednie został zaadaptowany przez język jako termin związany z przestrzenią górską, jest ząb, również 45 SEJP – Słownik etymologiczny języka polskiego W. Borysia. posiadający kilka definicji, por. m.in.: ząb 1.‘każdy z drobnych tworów w kształcie płytki lub stożka […] ’, 2. ‘ostre, ustawione rzędem części jakiegoś przedmiotu, narzędzia, przyrządu, służące do łączenia, spajania czegoś z czymś lub rozcierania, cięcia, piłowania, rozdzielania czegoś’, 3. ‘kliny wcięte, uformowane itp. na brzegu czegoś’. (SJP III: 918) W tym przypadku miejscem wspólnym tych trzech definicji jest cecha ostrości (właściwie nieczytelna w polskiej formie tego słowa, a wywodzona z formy pie. *ģembh- ‘gryźć’) i to ona oraz związany z nią stożkowaty kształt obiektu tłumaczą motywację nazewniczą kilku obiektów, por. Ząb Jurzycy, Kapałkowy Ząb, Koński Ząb, jak również nazwy, w których ząb jest podstawą słowotwórczą członu określającego, por. Zębata Szczerbina, Zębata Turnia. Zębem nazywa się więc także wszelkie ostre formacje skalne o kształcie zbliżonym do ludzkich zębów, por. ząb ‘niewielka stercząca skałka lub malutka turniczka, albo też wielki blok skalny sterczący w grani’ (WET: 1399). Ostatnim wyrazem z tej grupy jest żebro (słow. rebro, gw. ziobro), por. psł. *re- bro ‘jedna z kości tworzących klatkę piersiową’ z pie. *rebh- ‘pokryć’, a zatem ‘to, co pokrywa, tworzy klatkę piersiową’ (SEJP: 753). W tym przypadku również Słownik języka polskiego podaje kilka znaczeń tego słowa, por. m.in.: żebro 1. ‘u kręgowców: jedna z kości lub chrząstek tworzących szkielet klatki piersiowej, zwykle łukowato wygięta, połączona z kręgosłupem stawem i wiązadłami, u wyższych kręgowców łącząca się z mostkiem’; 2. ‘łuk poprzeczny z ciosów kamiennych lub profilowanej cegły wzmacniający sklepienie, stosowany zwłaszcza w gotyckich sklepieniach krzyżowych’; (SJP III: 1017–1018). Wyraz, funkcjonu-jący w terminologii taternickiej jako appellativum, oznacza ‘wypukłość zbocza lub ściany górskiej podobną do grzędy, ale węższą, bardziej skalistą i bardziej stromą, o różnej długości, [w Tatrach] do kilkuset metrów’ (WET: 1447). Ze względu na to, że zaadaptowany został głównie przez środowisko wspinaczkowe, tworzy on nazwy formacji skalnych, por. Środkowe Żebro (Skrajny Granat), Żebro Czecha. Wszystkie te przykłady pokazują jedną z możliwych dróg konceptualizacji przestrzeni, co schematycznie można przedstawić w następujący sposób: wyraz pospolity → metaforyzacja → wykorzystanie apelat ywu w jego zmetaforyzowanej postaci do określenia elementu przestrzeni. Spośród wyrazów pospolitych nazywających w pierwszej kolejności części ciała tylko tych pięć przeszło opisaną drogę, zanim stały się podstawami nazw własnych. Konceptualizator, mając do wyboru ogromny repertuar środków na oznaczenie danego desygnatu, zdecydował się na leksem nazywający jedną z części ciała. W ten szczególny sposób zantropomorfizowane Tatr y stały się bliższe człowiekowi, który być może dzięki temu łatwiej potrafił w nich znaleźć miejsce dla siebie. Nazwy stały się zapisem skojarzeń, odbijającym również doświadczenia nazywa-jących. Według Słownika terminów literackich pod red. J. Sławińskiego antropomorfizacja to „szczególny przypadek animizacji, polegający na przy pisaniu tworom nieożywionym, zjawiskom natur y i kosmosu, roślinom i zwierzętom oraz pojęciom abstrakcyjnym cech fizycznych, psychicznych lub zachowań właściwych człowiekowi. […] Poza t ym uczłowiecza t ylko wybrane r ysy przedstawionych zjawisk, nie likwidując ich naturalnej bytowej przynależności i nie narzucając im ludzkiej postaci” (STL: 33). Opisane powyżej zjawisko, ze względu na to, że jest uznawane za odmianę metafory, kojarzone jest często tylko z analizą utworów poetyckich. Okazuje się jednak, że nie jest to wyłącznie domena poezji, wykracza bowiem daleko poza nią, czego przykładem są wybrane tatrzańskie toponimy. Zakończenie N a potrzeby niniejszej pracy zgromadzono 4625 nazw (316 mikrotoponimów, 675 hydronimy, 3634 oronimy). Podjęta tutaj próba rekonstrukcji sposobów konceptualizacji górskiej przestrzeni na przykładzie polskiego nazewnictwa Tatr pokazuje, że wytworzony na tej drodze jej języko-wy obraz jest złożony. Kategorie, do których zostały przy porządkowane oni-my, uwidaczniają, że dla nazywających bardzo ważna była lokalizacja obiektu w przestrzeni (3329 – 72%), ułatwiająca orientację w terenie. Ponadto istotne były właściwości topograficzne obiektów (3161 – 68%), co świadczy o tym, że przestrzeń górska była postrzegana w sposób bardzo konkretny. Dotyczy to zarówno nazw o proweniencji gwarowej (choć bardzo tr udno jest stwierdzić, które rzeczywiście zostały utworzone przez ludność autochtoniczną, a które powstały na drodze, wspomnianej już, stylizacji 46), jak i onimów kreowanych w środowisku taternickim. Na tle zgromadzonych nazw dość wyraźnie zaznaczają się onimy metaforyczne (1083 – 23%), które częstokroć powstawały na drodze skojarzenia desygnatu z kształtem innego obiektu (n. f. s.: Ptak, Szafa, Pióro) i są szczególnym wyrazem jednostkowej, subiektywnej interpretacji rzeczywistości pozajęzykowej. Co ciekawe wśród nazw o motywacji metaforycznej znajdują się onimy, których podstawami skojarzeniowymi są apelatywy znane kulturze pasterskiej (por. kostur, koszar, koszarzysko, strąga). Na tych przykładach widać, że tak charakterystyczny dla terenu Tatr typ gospodarki powoli przechodzi z przestrzeni rzeczywistej do symbolicznej przestrzeni pamięci. Mając na uwadze temat pracy, starano się unaocznić sposoby, w jakie ludzie strukturyzują górską przestrzeń i jak ją postrzegają. Okazało się, że wyodrębniając z niej konkretne obiekty, nadawano im określenia zarówno zgodne z formą terenu, czy zbiornika wodnego, jak i metaforyczne. Trzeba jednak przyznać, że określenia takie jak np. filar, oko, czy półka, choć w świetle współczesnej polskiej leksykografii muszą być opisywane jako przenośnie, zyskują coraz mocniejsze podstawy do tego, aby pojawiać się w słownikach również jako określenia konkretnych form ukształtowania terenu. Wśród zestawionych nazw zauważalne są również onimy, w których uwzględniono rozmiar obiektu (919 – 20%), o czym była już mowa i toponimy pamiątko-we (466 – 10%), które w większości przypadków dotyczą osób blisko związanych z Tatrami i wydarzeń, które były tych ludzi udziałem. Pozostałe kategorie są reprezentowane przez stosunkowo niewielką liczbę nazw. Wśród nich znajdują się m.in. onimy motywowane fauną i florą (197 – 4%), wrażeniem wzrokowym barwy (152 – 3%), kształtem (104 – 2%), posesywnością (112 – 2%), nawiązujące do tradycji i folklor u regionu (54 – 1%). Wszystkie zgromadzone nazwy poddano interpretacji semantyczno-motywacyjnej, ale nie w każdym przypadku możliwe było ustalenie jednoznacznej motywacji. Wówczas podawano wyjaśnienia hipotetyczne, starając się nie przesądzać o prawdziwości któregokolwiek z nich. Tatrzańskie toponimy tworzone były zarówno przez ludność użytkującą ten teren gospodarczo, jak i przez przybyszów, zainteresowanych raczej jego walorami estetycznymi. Pluralizm ten wyraża się jednak nie t ylko w różnorodnej proweniencji nazw i ich motywacji, ale także w paralelizmie nazewniczym i obec-ności nazw wariantywnych. Zjawiska te są świadectwem zmian, jakim podlegają wybrane nazwy własne. Dzieje się tak m.in. z powodów natur y komunikacyjnej, kiedy z jednej strony liczy się precyzja lokalizacyjna, a z dr ugiej ekonomia komunikatu (Mrózek 1998a: 265–266). Nazwy bywają skracane na drodze elipsy nazewniczej, która powoduje odcięcie albo członu utożsamiającego, albo odróżniającego. Onim może funkcjonować wtedy w przynajmniej dwóch wariantach, np. Kozi Wierch //Kozi, Sławkowski Szczyt //Sławkowski, ale także Dolina Pięciu 46 Pisał na ten temat W.H. Paryski (WET: 812–813). Stawów Polskich //Pięć Stawów, Rusinowa Polana //Rusinka. Różnorodność nazw jest wyeksponowana w Słowniku. Zdarza się również, że jeden obiekt ma nazwy zarówno wariant ywne, jak i paralelne. Zjawisko to może wystąpić, gdy desygnat wykazuje więcej znaczących dla konceptualizatora cech (Mrózek 1998b: 240– 241). Takie „zmiany” lub przekształcenia nazw najpełniej można zaobserwować, studiując obecność onimu w źródłach historycznych w powiązaniu z konkretnym obiektem. W toponimii Tatr wymienione wyżej dwa zjawiska są realizowane m.in. w dowolnym przestawianiu przez autorów przewodników poszczególnych członów nazwy (por. n. pot. Potok Chłabowski, Chłabowski Potok) lub w dodawaniu nowych (por. n. s. Zielony Staw, Zielony Staw Kiezmarski). Celem tego drugiego zabiegu było być może dokładniejsze sprecyzowanie położenia obiektu w przestrzeni. Obydwa pokazują natomiast, że system nazewniczy Tatr nie jest ustabilizowany i podlega ciągłym zmianom. W polskiej toponimii Tatr daje się ponadto zaobserwować ogólną tendencję związaną z naze wniczym rozdrabnianiem poszczególnych obiektów górskiej przestrzeni. Polega to na zrejonizowanym nagromadzeniu onimów, które łączy obecność tych samych członów określających (z pominięciem członów motywowanych m.in. barwą, kształtem, wymiarem, rozmiarem). O ile można próbować wyróżnić spośród nich nazwę najstarszą (kierując się zapisami źródłowymi), uznawaną za główną, która motywuje wybrane człony innych nazw w tym rejonie, o tyle problemat yczne bywa określenie wszystkich powiązań motywacyjnych pomiędzy nazwami w danej grupie (por. nazwy z członem Sławkowski, Lodowy itp.). Zaobserwować można również, że wiele nazw w Tatrach powstało prawdopodobnie w wyniku deskrypcji sytuacyjnej 47. Przykładem tego są miana, które początkowo zapisywane były małą, a dopiero po pewnym czasie wielką literą, co pokazują zapisy w poszczególnych przewodnikach i zestawienie nazw w Słowniku (por. n. s. stawek Rumanowy – Stawek Rumanowy; przełęcz pod Chłopkiem – Przełęcz pod Chłopkiem, turnia Zawratowa – Zawratowa Turnia). Istnieje pogląd, że nominacja na zasadzie deskrypcji jest charakterystyczna dla nazw wieloskładnikowych (Rzetelska-Feleszko 1983: 85). Teoria ta znajduje potwierdzenie w polskiej toponimii Tatr. Problem poruszony jako ostatni, a także kwestie formalnego opisu nazewnictwa tatrzańskiego, zjawiska etymologii ludowej, konf rontacji z nazwami ob-cojęzycznymi otwierają szerokie perspekt ywy dla badań językoznawczych i zachęcają do dalszych rozważań nad kulturowym fenomenem Tatr. 47 Na temat sposobów tworzenia nazw por. A. Cieślikowa 1996: 12–15. Bibliografia Źródła Bernadzikiewicz S., 1932, Nowe drogi w Tatrach Wysokich, z. 2, Warszawa. Chmielowski J., 1907–1912, Przewodnik po Tatrach, t. 2–4, Lwów. Chmielowski J., Świerz M., 1925–1926, Tatry Wysokie. Przewodnik szczegółowy, Kraków. Cywiński W., 1998–2012, Tatry. Przewodnik szczegółowy, t. 6–17, Zakopane – Poronin. Eljasz W., 1874, Szkice z podróży w Tatry, Poznań. Eljasz W., 1870, Przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, wyd. 1, Poznań. Eljasz W., 1900, Przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, wyd. 6, Kraków. Eljasz-Radzikowski S., 1900, Pogląd na Tatry, Kraków. Eljasz-Radzikowski S., 1983–1894, Tatry Bielskie, Kraków. Goszczyński S., 1958, Dziennik podróży do Tatrów, oprac. S. Sierotwiński, „Biblio teka Narodowa” I, nr 170, Wrocław – Warszawa – Kraków. Grabowski A., 1826, Kilka godzin pobytu w Tatrach nad jeziorami Morskie Oko i Czarny Staw, „Dziennik Warszawski”, nr 10. Janota E., 1860, Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin, Kraków. Paryski W.H., 1951–1984, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki, t. I–XXIV, Warszawa. Pietrusiński L., 1845, Przelot z Krakowa na Szczyt Łomnicki w Tatrach [w:] Podróże i przechadzki po Europie, t. III i IV, Warszawa. Pol, W., 1851, Rzut oka na północne stoki Karpat, Kraków. Radwańska-Kuleszyna Z., Pawłowski T., 1938, Skalne drogi w Tatrach Wysokich, Warszawa. Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., 1995, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin. Rajchman B., 1879, Wycieczka na Łomnicę, Warszawa. Rautenstrauchowa Ł., 1844, Miasta, góry i doliny, Poznań. Stanisławski W., 1931, Nowe drogi w Tatrach Wysokich, z. 1, Warszawa. Staszic S., 1815, O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski, Warszawa. Steczkowska M., 1858, Obrazki z podróży do Tatrów i Pienin, wyd. 1, Kraków. Steczkowska M., 1872, Obrazki z podróży do Tatrów i Pienin, wyd. 2, Kraków. Świerz L., 1903, Krótki przewodnik do Tatr, Kraków. „Taternik”. Organ Polskiego Związku Alpinizmu poświęcony sprawom taternictwa, alpinizmu i speleologii, 1907–2012. Tripplin T., 1856, Wycieczka po stokach galicyjskich i węgierskich Tatrów, Warszawa. Zejszner L., 1849, Podhale i północna pochyłość Tatrów czyli Tatry polskie, „Biblioteka Warszawska”. Słowniki Boryś W., 2008, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków. Brückner A., 1927, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków. Fitak F., 2007, Gwara podhalańska, orawska i spiska, Szczawnica. Hodorowicz S.A., 2005, Słownik gwary górali Skalnego Podhala, Nowy Targ. Jurczak-Trojan Z., Mieczkowska H., Orwińska E., Papierz M., 2005, Słownik słowacko-polski, Kraków. Karłowicz J., 1900–1911, Słownik gwar polskich, t. I–VI, Kraków. Kąś J., 2011, Słownik gwary orawskiej, t. I i II, Kraków. Kluge F., 1899, Etymologisches Wörterbuch des deutschen Sprache, Freiburg. Linde, S.B., 1854–1861, Słownik języka polskiego, t. I–VI, wyd. 2, Lwów. Podręczny słownik dawnej polszczyzny, 1968, red. S. Reczek, Wrocław – Warszawa – Kraków. Radwańska-Paryska Z., 1992, Słownik gwarowy góralskich nazw roślin z Tatr i Pod tatrza, Zakopane. Rymut, K., 1992, Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, Kraków. Slovník slovenského jazyka, 1959–1968, red. Štefan Peciar, t. I–VI, Bratislava. Sławski F., 1952–1982, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I–V, Kraków. Słownik gwar polskich, 1979–2004, red. M. Karaś, J. Reichan, J. Okoniowa, t. I–VI, Wrocław – Kraków. Słownik języka polskiego, 1861, pod. red. A. Zdanowicza, M. Bohusza Szyszki, J. Filipowicza, W. Tomaszewicza, F. Czepielińskiego, W. Korotyńskiego, B. Trentowskiego, t. I i II, Wilno. Słownik języka polskiego, 1900–1927, pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W. Niedźwiedzkiego, t. I–VIII, Warszawa. Słownik języka polskiego, 1958–1969, pod red. W. Doroszewskiego, www.doro szewski.pwn.pl, [dostęp: 30.08.2013 r.]. Słownik języka polskiego, 1999, red. M. Szymczak, t. I–III, Warszawa. Słownik polszczyzny XVI wieku, 1966–2011, red. S. Bąk, S. Hrabec, W. Kurasz kiewicz, M.R. Mayenowa, S. Rospond, S. Saski, W. Taszycki, J. Woron-czak, t. I–XXXV, Wrocław – Warszawa – Kraków. Słownik staropolski, 1953–2002, red. K. Nitsch, Z . Klemensiewicz, S. Urbańczyk, J. Safarewicz, t. I–XI, Warszawa. Słownik współczesnego języka polskiego, 1996, red. nauk. B. Dunaj, Warszawa. Szkolny słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki, 2006, red. U. Czerska, L. Śmidowicz, J. Taborek, P. Zborowski, U. Heiße, Poznań. Wrześniowski A., Spis wyrazów podhalskich, „Pamiętnik Towarzystwa Tat-rzańskiego” t. X, 1885, s. 1–26. Zborowski J., 2009, Słownik gwary Zakopanego i okolic, pod red. J. Okoniowej, Zakopane – Kraków. Literatura Adamowski J., 1999, Kategoria przestrzeni w folklorze. Studium etnolingwistyczne, Lublin. Alth A., Wycieczka do Doliny Chochołowskiej w lipcu 1878 roku, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. IV, 1879, s. 139–149. Anusiewicz J., 1995, Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki, Wrocław. Babik Z., 2001, Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny), Kraków. Bańkowski A., 1982, Zmiany morfemiczne w toponimii polskiej, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź. Bartmiński J., 2000, Rzeka w językowo-kulturowym obrazie świata Polaków, [w:] Rzeki. Kultura, Cywilizacja. Historia, pod red. J. Kułtuniaka, t. 9, s. 41–54. Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin. Bartmiński J., 2007, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin, s. 12–39. Bartmiński J., 2008, Etnolingwistyka, lingwistyka kulturowa, lingwistyka antropologiczna?, [w:] Język a kultura, t. 20, red. A. Dąbrowska, A. Nowakowska, Wro-cław, s. 15–33. Bartmiński J., Niebrzegowska S., 1998, Profile a podmiotowa interpretacja świata, [w:] Profilowanie w języku i w tekście, pod red. J. Bartmińskiego i R. Tokarskiego, Lublin, s. 211–221. Bąk P., W sprawie podziału słowiańskich nazw miejscowych, „Onomastica” XXXIX, 33–48. Bilut E., 1989, Klasyfikacja semantyczna nazw wodnych, [w:] Hydronimia słowiańska…, s. 151–166. Biolik M., 1987, Hydronimia dorzecza Pregoły z terenu Polski, Olsztyn. Biolik M., 1994, Mikrotoponimia byłego powiatu ostródzkiego, Olsztyn. Biolik M., 2006, Onomastyka regionalna w badaniach onomastycznych, [w:] Onomastyka regionalna, pod red. J. Dumy, Olsztyn, s. 14–19. Birkenmajer W., 1930, Imiennictwo grupy Łomnicy, „Taternik” XIV, z. 4, s. 86–87. Bohuš I., 1996, Od A po Z o názvoch Vysokých Tatier, Tatranská Lomnica. Borek H., 1983, Metodologiczne problemy badania złoża odapelatywnego w nazewnictwie, [w:] Warsztat…, s. 93–103. Borek H., 1987, Z teorii słowotwórstwa toponimicznego, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Językoznawstwo” IX, s. 5–11. Borek H., 1988a, Górny Śląsk w świetle nazw miejscowych, Opole. Borek H., 1988b, Nazwy relacyjne w toponimii [w:] V Ogólnopolska…, s. 43–51. Borek H., 1989, Stan i zadania hydronomastyki [w:] Hydronimia słowiańska…, s. 9–15. Borucki T., 2003a, Problemy ochrony i kształtowania nazewnictwa w Tatrach, „Wier chy” t. 68 (106), s. 93–116. Borucki T., 2003b, Kiedy i jak Staszic zwiedzał Tatry?, „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” t. 12, Kraków, s. 171–184. Borucki T., 2004, O nazwie Eljaszowa Turnia oraz zasługach Walerego Eljasza dla ochrony i kształtowania nazewnictwa w Tatrach, „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” t. 13, Kraków, s. 85–96. Borucki T., 2006, O nazwie Krępak i jej pokrewnych, „Płaj” [16], nr 30, s. 8−47. Breza E., 1974, Toponimia powiatu kościerskiego, Gdańsk. Brzozowska M., 1998, Profilowanie a nominacja i etymologia, [w:] Profilowanie w ję zyku i w tekście, pod red. J. Bartmińskiego i R. Tokarskiego, Lublin, s. 249–257. Brzozowska M., 1999, Etymologia w językoznawstwie, [w:] W zwierciadle języka i kultury, pod red. J. Adamowskiego i S. Niebrzegowskiej, Lublin, s. 357–363. Bubak J., 1967, Etymologia ludowa kilkunastu nazw miejscowych na Podhalu i Ora wie, „Onomastica” XII, 1–2, s. 102–108. Burszta W., 1986, Język a kultura w myśli etnologicznej, Wrocław. Ceklarz K., 2012, Babcyne korole. Z etnografii południowej Polski, Kraków. Chałubiński T., 1878, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. III, s. 67 Chmielowski J., KlemensiewiczZ., Kordys R., 1910, W sprawie nomenklatury tat rzańskiej. Oświadczenie, „Taternik” IV, nr 4, s. 86. Chmielowski J., 1911, Z piśmiennictwa. „Zakopane”. Rok III. 1910, „Taternik” V, nr 1, Lwów, s. 18–21. Chwaściński B., 1979, Z dziejów taternictwa. O górach i ludziach, Warszawa. Cieślikowa A., 1994, O motywacji w onomastyce, „Polonica” XVI, Kraków, s. 193–199. Cieślikowa A., 1996, Metody w onomastycznych badaniach różnych kategorii nazw własnych, „Onomastica” XLI, s. 5–17. Cieślikowa A., 1999, Oronimia Gorców. Rozważania teoretyczno-metodologiczne, „Österreichische Namenforschung”, Jg. 27, Heft 1–2, s. 15–22. Cieślikowa A., 2001, Czy istnieją modele nazewnicze w toponimii schyłku XX wieku?, [w:] Toponimia i oronimia, s. 41–47. Cieślikowa A., 2003, O współczesnych słowotwórczych analizach onomastycznych, [w:] Metodologia badań…, s. 50–57. Cieślikowa A., 2004a, Tradycja i innowacje w nazwach własnych na przełomie wieków, [w:] Nazwy mówią, red. M. Pająkowska-Kensik i M. Czachorowska, Bydgoszcz, s. 32–39. Cieślikowa A., 2004b, Normatywny aspekt nazw własnych [w:] Nazwy własne w języku…, s. 229–239. Cygal-Krupa Z., 2000, Nazwy kulturowe i dzierżawcze w mikrotoponimii wsi Porąb-ka w parafii Dobra (powiat limanowski), „Onomastica” XLV, s. 107–114. Cygal-Krupa Z., 2002, Z problematyki mikrotoponimii we wsi Porąbka, w powiecie limanowskim, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” I, red. L. Bednarczuk, M. Mączyński, T. Szymański, Kraków, s. 37–45. Cywiński W., 2002, Góral z Wilna, Poronin. Czaplicka M., 2006, Z toponimii powiatu chełmińskiego, [w:] Onomastyka regional na, pod red. J. Dumy, Olsztyn, s. 31–42. Cząstka-Kłapyta J., 2018a, Władcy wiosennej wegetacji, „Tatry”, nr 64, s. 176–181. Cząstka-Kłapyta J., 2018b, Tatry boga Wołosa,„Tatry”, nr 65, s. 172–177. Cząstka-Kłapyta J., 2018c, Opowieść o Wołoszynie – mit, legenda czy baśń?, „Tatry”, nr 66, s. 172–177. Dejna K., 1956, Terenowe nazwy śląskie, „Onomastica” II, s. 103–126. Dejna K., 1973, Dialekty polskie, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź. Dobrowolski K., 1930, Studia nad nazwami miejscowymi Karpat polskich, Kraków. Dobrowolski K., 1970, Nazwy miejscowe w Karpatach Północnych, [w:] Studia pod- halańskie oraz bibliografia pasterstwa Tatr i Podhala, red. W. Antoniewicz, Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 122−130. Dubisz S., Karaś H., Kolis N., 1995, Dialekty i gwary polskie, Warszawa. Duma J., 2006, Nazwy terenowe Pomorza Zachodniego – zarys problematyki na przy-kładzie zmiany *ja- > je- w nazwach terenowych i w nazwach miejscowości, [w:] Onomastyka regionalna, pod red. J. Dumy, Olsztyn, s. 43–53. Dunaj B., 2006, Formy derywowane od nazwisk i ich miejsce we współczesnym systemie antroponimicznym polszczyzny, [w:] Munuscula linguistica. In honorem Alexandrae Cieślikowa oblata, pod red. K. Rymuta, K. Skowronek, B. Czopek-Kopciuch, M. Malec, Kraków, s. 181–186. Dunaj B., 2008, Teoretyczne problemy onomastyki sportowej. Sposoby identyfikacji klubów, [w:] Nowe nazwy własne. Nowe tendencje badawcze, pod red. A. Cieślikowej, B. Czopek-Kopciuch i K. Skowronek, Kraków, s. 489–494. Dunaj B., 2009, Formy derywowane imion z zapożyczonym sufiksem -i, [w:] W kręgu języka. Materiały konferencji „Słowotwórstwo – słownictwo – polszczyzna kresowa” poświęconej pamięci Profesor Zofii Kurzowej, Kraków 16–17 maja 2008 roku, pod red. M. Skarżyńskiego i M. Szpiczakowskiej, Kraków, s. 317–322. Eljasz W., 1874, Szkice z podróży w Tatry, Poznań – Kraków. Eljasz W., 1877, Krzyżne, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. XXVI, s. 88–90. Eljasz W., 1884, O nazwie Morskiego Oka w Tatrach, „Pamiętnik Towarzystwa Tat-rzańskiego” t. IX, s. 1–11. EljaszW., 1884, Znad jezior w Tatrach, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. IX, s. 23–35. Eljasz-Radzikowski S., 1908, Kilka uwag w sprawie imiennictwa tatrzańskiego, „Taternik”, nr 4, s. 67. Evans V., 2009, Leksykon językoznawstwa kognitywnego, przekł. M. Buchta, M. Cierpisz, J. Podhorodecka, A . Gicala, J. Winiarska, Kraków. Fedorowicz W., 1975a, Czy rzeczywiście morze ma oczy? [Nazwa ‘Morskie Oko’ w Karpatach], „Karpaty”, z. 3 (7), s. 20–21. Fedorowicz W., 1975b, Górskie nazwy terenowe w Karpatach. Magura, „Karpaty”, z. 4 (8), s. 2−8. Fedorowicz W., 1976−1977, Górskie nazwy terenowe (2). Prehyba i Przegibek, „Karpaty”, z. 1−2 (9−10), s. 3−7. Fleischer M., 2001, Podstawy konstruktywistycznej i systemowej teorii komunikacji, [w:] Język w komunikacji, red. G. Habrajska, Łódź, 83–104. Flis J., 1999, Terminy geograficzne, Warszawa. Furdal A., 2007, Semiotyczne nawiązania onomastyki, [w:] Nowe nazwy własne, s. 43–50. Gajda S., 2004, Narodowokulturowy składnik znaczenia nazw własnych w aspekcie edukacyjnym, [w:] Nazwy własne w języku…, s. 21–28. Gala S., 1998, Gramatyka onomastyczna a gramatyka języka, [w:] Najnowsze przemiany…, s. 223–229. Gattinger K., 2003, Die Hohe Tatra. Die Berg- und Flurnamen der Tatra in vier Sprachen, 2. Auflage, Kežmarok. Gattinger K., 2005, A Magas-Tátra. Metszetek, gerincrajzok négynyelvű névtárral, Budapest. Geografia nazewnicza. Materiały z VII Konferencji Komisji Onomastyki Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów i II posiedzenia Komisji Onomastycznej Komitetu Językoznawstwa PAN. Mogilany, 23–25 IX 1980 r., 1983, pod red. K. Rymuta, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź. Gołębiowska T., 1964, Terenowe nazwy orawskie, „Zeszyty Naukowe UJ, XCVI, Prace Językoznawcze”, z. 11, Studia Orawskie nr 3, Kraków. Górnowicz H., 1983, Kompleksowe badania regionalne w zakresie toponomastyki, [w:] Warsztat…, s. 104–110. Górnowicz H., 1983, Nazwy terenowe i ich podział wewnętrzny, [w:] Geografia nazewnicza…, s. 7–17. Górzyński S., 1962, Z dziejów osadnictwa i pasterstwa Podhala i Tatr w wiekach XII–XVIII, [w:] Pasterstwo Tatr Polskich…, t. IV, s. 7–59. Grabowski M., 2012, Spisek Michała Chrościńskiego „Opisanie ciekawe gór Tatrów” jako pierwszy przewodnik tatrzański, Warszawa. Grodziński E., 1973, Zarys ogólnej teorii imion własnych, Warszawa. Groński S., 1947, Czy nie za wiele nazw w Tatrach, „Taternik” XXIX, nr 2–3, s. 47. Grzegorczykowa R., 1979, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa. Grzegorczykowa R., 1990, Pojęcie językowego obrazu świata, [w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 41–49. Grzegorczykowa R., 2005, Nazwy wymiarów jako określenia cech psychicznych czło-wieka, [w:] Przestrzeń w języku i w kulturze. Problemy…, s. 27–39. Grzegorczykowa R., 2012, Nazwy cech przestrzennych przedmiotów w perspektywie porównawczej, [w:] Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa, s. 171–183. Grzegorczykowa R., 2012a, Znaczenie przenośne polskich przymiotników wymiarów, [w:] Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa, s. 184–206. Grzegorczykowa R., 2012b, Opozycja ‘wierzch’ – ‘spód’ jako składnik językowej konceptualizacji przestrzeni, [w:] Świat widziany poprzez słowa. Szkice z semantyki leksykalnej, Warszawa, s. 207–213. Hall, E.T., 1987, Bezgłośny język, Warszawa. Handke K., 2003, Nazewnictwo miejskie a kultura, [w:] Nazwy własne a kultura…, red. Z. Kaleta, Warszawa, s. 97–117. Hrabec S., 1950, Nazwy geograficzne Huculszczyzny, Kraków. Hydronimia słowiańska. Materiały z IX konferencji Komisji Onomastyki Słowiańskiej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów Mogilany, 16–18 9 1986., 1989, red. K. Rymut, t. I, Kraków. Jakubowicz M., 1999, Badania etymologiczne w rekonstrukcji językowego obrazu świata, [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanow-ski, Lublin, s. 117–127. Jakus-Borkowa E., 1987, Nazewnictwo polskie, Opole. Jałowiecki B., 2010, Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Warszawa. Jałowiecki B., Szczepański M. S., 2006, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa. Jarczak Ł., 1988, Wyrażenia przyimkowe jako toponimy na Śląsku, [w:] Onomastyka, dialektologia, stylistyka pamięci prof. Henryka Borka, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Językoznawstwo” XI, Opole, s. 77–85. Jurczyńska-KłosokA., 2010, Językowy obraz Karpat polskich zawarty w mikrotoponimii Gorców, „Onomastica” LIV, s. 121–138. Jurczyńska-Kłosok A., 2011, Tatrzańska przestrzeń w świetle wybranych polskich toponimów o proweniencji gwarowej, [w:] Polszczyzna i Polacy dawniej i dziś, red. M. Świtała-Cheda, Łódź, s. 44–51. Jurczyńska-Kłosok A., 2012, Hydronimy polskiej części Tatr Wysokich w interpretacji semantyczno-motywacyjnej, [w:] Mundus verbi. In honorem Sophiae Cygal-Krupa, pod red. M. Pachowicz i K. Choińskiej, Tarnów, s. 141–148. Jurkowski M., 1964, Terminy topograficzne a nazwy własne, „Poradnik Językowy”, s. 101–122. Kaleta Z., 1996, Świat ludzkich wartości odzwierciedlony w nazwach własnych osób (imiona staropolskie z członami -mir, -mysł, -sław na tle indoeuropejskim i wartości w nim wyrażone), „Slavia Occidentalis” 53. Kaleta Z., 1998a, Gramatyka nazw własnych, [w:] Polskie nazwy własne, s. 37–44. Kaleta Z., 1998b, Historia i stan dzisiejszej onomastyki w Polsce. Publikacje onomastyczne. Instytucje, [w:] Polskie nazwy własne, s. 83–90. Kaleta Z., 1998c, Kierunki i metodologia badań. Terminologia, [w:] Polskie nazwy własne, s. 45–83. Kaleta Z., 1998d, Teoria nazw własnych, [w:] Polskie nazwy własne, s. 15–36. Kardela H, 1999, Ogdena i Richardsa trójkąt uzupełniony, czyli co bada gramatyka kognitywna,[w:] Językowy obraz świata, red. J. Bartmiński, Lublin, 15–37. Kardela H., 2012, Kontekst, przestrzenie mentalne, podmiot w językoznawstwie kognitywnym, „Kognitywistyka”, red. Z. Muszyński, M. Rajewski, nr 3, Lublin, s. 301–315. Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, 2001, red. E. Tabakowska, Kraków. Komarnicki G., 1913, Rywociny. (Przyczynki do ustalenia topografii i nomenklatury), „Taternik” VII, nr 3, Kraków, s. 46–53. Komunikat w sprawie nomenklatury Tatr, 1903, „Przegląd Zakopiański” nr 37 (215), s. 294–295. Kopertowska D., 2001a, Oronimia w toponimii – teoria a terenowy konkret, [w:] Toponimia i oronimia, s. 237–248. Kopertowska D., 2001b, Kielce. Historia i współczesność w nazewnictwie, Kielce. Kornaszewski M., 1986, W sprawie klasyfikacji nazw terenowych. Uwagi i propozycje, „Onomastica” XXX, s. 5–15. KostrowickiA.S., 1997, Przestrzeń – jej istota i zróżnicowanie [w:] „Rzeki. Kultura. Cywilizacja. Historia” pod red. J. Kułtuniaka, t. 6, Katowice, s. 125–142. Kosyl Cz., 2010, Chrematonimy, [w:] Współczesny…, s. 447–452. Kövecses Z., 2011, Język, umysł, kultura, Kraków. Kucała M., 1959, Nazwy terenowe kilku wsi w pow. myślenickim, „Onomastica” V, s. 67–101. Kurek H., 2002, Językowy obraz Podkarpacia (na przykładzie mikrotoponimii Dukielszczyzny), [w:] Rozmaitości językowe ofiarowane prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji jego jubileuszu, pod red. M. Skarżyńskiego i M. Szpiczakowskiej, Kraków. Kurek H., 2004, Gwara – wartość podstawowa wiejskiego obszaru językowo-kulturowego, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” t. XLIX, s. 247–255. Kurek H., 2004, Punkt widzenia w językowym obrazie świata społeczności wiejskiej, [w:] Punkt widzenia…, s. 209–221. Kuryłowicz J., 1956, La position linguistiqe du nom propre, „Onomastica” II, s. 1–14. Kuryłowicz J., 1980, The linguistic status of proper nouns (names), „Onomastica” XXV, s. 5–10. Lakoff G., Johnson M., 1988, Metafory w naszym życiu, Warszawa. Langacker R., 2009, Gramatyka kognitywna, Kraków. Lassota L., 2007, Ciężka prawda czy czeski błąd???, „Maćkowa Perć”, nr 1 (13), s. 36–40. Lassota L., 2011, Nazewnictwo tatrzańskie dawniej i dziś, „Maćkowa Perć”, nr 1 (21), s. 24–28. Liberak M.A., 1927, Górnictwo i hutnictwo w Tatrach polskich, „Wierchy” t. V, Kraków, s. 13–30. Linde-Usiekniewicz J., 1996, Określanie wymiarów przedmiotów i konceptualizacja przestrzeni, [w:] Językowa kategoryzacja świata, red. R. Grzegorczykowa, A. Paj-dzińska, Lublin, s. 273–284. Linde-Usiekniewicz J., 2000, Określenia wymiarów w języku polskim, Warszawa. Linde-Usiekniewicz J., 2005, Przestrzeń w języku i językoznawstwie, [w:] Przestrzeń w języku i w kulturze. Problemy…, s. 13–25. Lubaś W., 1963, 1964, Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego, cz. 1. „Onomastica” VIII, s. 195–236, cz. 2. „Onomastica” IX, s. 123–163. Lubaś W., 1968, Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa krakowskiego, Wrocław – Warszawa – Kraków. Lubaś W., 1971, Typ kontaktu językowego a wariantywność nazw własnych we współczesnej polszczyźnie, „Prace Językoznawcze” 4, Onomastyka, Katowice, s. 7–13. Lubaś W., 1983, Próba socjolingwistycznej definicji nazwy terenowej [w:] Geografia nazewnicza…, s. 19–26. Lutterer I., 1984, Miejsce etymologii w pracy onomastycznej, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznaw-cze” X, s. 21–25. Lyons J., 1984, Semantyka1, Warszawa. Lyons J., 1989, Semantyka 2, Warszawa. Łesiów M., 1972, Terenowe nazwy własne Lubelszczyzny, Lublin. Łuczyński E., Maćkiewicz J., 2006, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk. Maciejewski W., 1996, O przestrzeni w języku, Poznań. Maciejewski W., Przestrzeń a język: granice relatywizmu, [w:] Przestrzeń w nauce współczesnej, pod red. S. Symotiuka, G. Nowaka, Lublin 1998, s. 89. Maćkiewicz J., 1999, Co to jest „językowy obraz świata”, „Etnolingwistyka” 11, s. 7–24. Majtán M., 1999, Štruktúrne typy slovenskej oronimie, [w:] „Österreichische Na-menforschung”, Jg. 27, Heft 1–2, s. 55–67. Majtán M., Rymut K., 1998, Gewässernamen im Flußgebiet des Dunajec (Nazwy wodne dorzecza Dunajca), „Hydronymia Europaea”, Lieferung 13. Malczyk R., 1988, Kaskaderzy, „Taterniczek” z. 1, s. 32. Malec M., 2001, Imię w polskiej antroponimii i kulturze, Kraków. Mańczak W., 1996, Problemy językoznawstwa ogólnego, Wrocław – Warszawa – Kraków. Mańczak W., 2001, Najstarszy i największy problem onomastyki: istota nazw wła snych, [w:] Toponimia i oronimia, s. 25–30. Markowski A., 1990, Leksyka wspólna różnym odmianom polszczyzny, t. I, Wrocław. Markowski A., 1992. Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa. Materiały do dziejów Tatr i taternictwa, 1912, pod red. Janusza Chmielowskiego i Romana Kordysa, „Taternik” VI, nr 1, Lwów, s. 24–31. Metodologia badań onomastycznych, 2003, pod red. M. Biolik, Olsztyn. Mrózek R., 1991, Paralelizm a wariantywność składników systemu mikrotoponimicznego, [w:] Wariancja w języku. III Opolskie Spotkania Językoznawcze, Szczedrzyk 10–11.10.1989 r., red. S. Gajda, Opole, s. 157–161. Mrózek R., 1998a, Nazwy górskie, [w:] Polskie nazwy własne, s. 259–268. Mrózek R., 1998b, Nazwy terenowe, [w:] Polskie nazwy własne, s. 231–258. Mrózek R., 2000, Współczesna lingwistyka a sfera onimiczna języka, [w:] Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze. Materiały z XI Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej 15–17 czerwca 1998 Bydgoszcz-Pieczyska, pod red. M. Czachorowskiej i Ł.M. Szewczyk, Bydgoszcz, s. 31–39. Mrózek R., 2001, Status oronimii w subsystemie toponimicznym i w toponomastyce, [w:] Toponimia i oronimia, s. 231–236. Mrózek R., 2003a, Mikrotoponimy jako językowe wyznaczniki przestrzeni kulturowej, [w:] Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie, red. Z. Kaleta, „Prace Slawistyczne” 115, Warszawa, s. 197–202. Mrózek R., 2003b, Metodologiczno-terminologiczne aspekty rozwoju onomastyki, [w:] Metodologia badań…, s. 11–19. Mrózek R., 2004a, Nazwy własne jako przedmiot badawczy onomastyki, [w:] Nazwy własne w języku…, s. 9–20. Mrózek R., 2004b, Nazwy geograficzne w zróżnicowaniu motywacyjno-funkcjonalnym, [w:] Nazwy własne w języku…, s. 65–87. Mrózek R., 2007, Innowacyjność onimiczna a innowacje badawcze, [w:] Nowe nazwy własne, s. 21–28. Muszyński Z., 1996, Światy za słowami. Ich natura i porządek, [w:] Językowa kategoryzacja świata, pod red. R. Grzegorczykowej i A. Pajdzińskiej, Lublin, s. 27–45. Muszyński Z., 2004, Punkt widzenia a relatywizm, [w:] Punkt widzenia…, s. 33–46. MyszkaA., 2003, Nazwy ulic i nazwy dróg jako znaki językowe (w świetle teorii prototypów), [w:] Metodologia…, s. 324–331. Myszka A., 2005, Stereotyp rzeki a językowy obraz hydronimów (na podstawie nazw wodnych powiatu strzyżowskiego), [w:] Studia Philologica, red. J. Pasterska, R. Mnich, E. Pszenyczny, Rzeszów, s. 281–292. Myszka A., 2006, Toponimia powiatu strzyżowskiego, Rzeszów. Nagórko A., 2002, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa. Najnowsze przemiany nazewnicze, 1998, pod red. E. Jakus-Borkowej i K. Nowik, Warszawa. Nalepa J., 1998, Nazwy geograficzne Tatr i Beskidów, „Język Polski” LXXVIII, nr 1–2, Kraków, s. 21–28. Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany, 1996–2013, pod red. K. Rymuta i B. Czopek-Kopciuch, t. I–IX, Kraków. Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie, 2003, red. Z. Kaleta, Warszawa. Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, 2004, red. R. Mrózek, Katowice. Nitsch K., 1920, Spisz i Magura, „Język Polski” V, s. 117–118. Nitsch K., 1933, Kościelisko = Polany, „Język Polski” XVIII, s. 137–143. Nowakowska-Kempna I., Polskie nazwy miejscowe (analiza synchroniczna), [w:] „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” nr 201, „Prace Językoznawcze” 4, Onomastyka, pod red. W. Lubasia i A. Wilkonia, Katowice 1978, s. 25–33. Nowalnicki T., 1974, Morskie Oko czy morskie oczy?, „Karpaty”, z. 4, s. 158−161. Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, 2007, red. A. Cieślikowa, B. Czo-pek-Kopciuch, K. Skowronek, Kraków. Nyka J., 1970, Stawki wśród tatrzańskich turni, „Taternik” XLVI, s. 101–102. Nyka J., 1971, Niegóralskie nazwiska na polskiej mapie Tatr, „Taternik” XLVII, s. 167–170. Nyka J., 1973, Nazewnictwo Koprowego Wierchu, „Taternik” XLIX, nr 3, s. 26–27. Nyka J., 1974, Nazewnictwo Hrubego Wierchu, „Taternik” XL, nr 1, s. 32. Nyka, J., 1977, Z piśmiennictwa, „Taternik” LIII, nr 1, s. 45. Nyka J., 1991, Nazwy historyczne Tatr A–Z, „Głos Seniorat luty, s. 1−4. Nyka J., 1999, A wiesz, skąd te nazwy? – Mały Kozi Wierch, „Głos Seniora”, nr 6, www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/199906.htm#A [dostęp: 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2000, Skąd te nazwy? – Liptowskie Mury, „Głos Seniora”, nr 3, www.nyka. home.pl/glos_sen/pl/200003.htm#B [dostęp 17. 04. 2020 r.] Nyka J., 2000, Skąd te nazwy? – Granaty, „Głos Seniora”, nr 10, www.nyka.home. pl/glos_sen/pl/199906.htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2001, Skąd te nazwy? – Zadni Mnich, „Głos Seniora”, nr 6, www.nyka. home.pl/glos_sen/pl/200106.htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2002, Tatry. 100 zapomnianych nazw, „Biblioteczka Historyczna Głosu Seniora”, z. 11, ss. 18, Warszawa. Nyka J., 2004, Skąd te nazwy? – Złomiska, Rumiska, Dolina Pusta, „Głos Seniora”, nr 6, www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/200406.htm#A [dostęp: 23. 04. 2020 r.]) Nyka J., 2007, Skąd te nazwy? – Młynarzowa Przełęcz, „Głos Seniora”, nr 4, www. nyka.home.pl/glos_sen/pl/200704.htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2007, Skąd te nazwy? Ostra i Ważecka Turnia, „Wierchy” t. LXXI, s. 197–201. Nyka J., 2013, Tatry – nazwy pars pro toto, „Głos Seniora”, nr 2, www.nyka.home. pl/glos_sen/pl/gs_index.htm [dostęp: 23. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2013, Tatry Polskie. Przewodnik, Latchorzew. Nyka J., 2013, Tatry Słowackie. Przewodnik, Latchorzew. Nyka J., 2015, Zanim Gierlach stał się Gierlachem, „Głos Seniora”, nr 12, www. nyka.home.pl/glos_sen/pl/201512.htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2016, Nad Kamieniem czy Walentkowa, „Głos Seniora”, nr 10, www.nyka. home.pl/glos_sen/pl/gs_index.htm [dostęp: 17. 04. 2020 r.]. Nyka J., 2019, Tatry – nazwy samosiejki, „Górska Biblioteczka Historyczna”, z. 42 (62), ss. 18, Warszawa. Nyka J., 2020, Tatry – nazwy samosiejki, „Wierchy”, t. LXXXIV (w druku). Okoniowa J., 1987, Polskie przyimki gwarowe. Znaczenia przestrzenne i czasowe, Kraków. Oliva K., 1984, Tendencje nazewnicze dawniej i dziś, „Zeszyty Naukowe Wydzia-łu Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznawcze” X, s. 27–30. Ostromęcki T., 1979, Słownictwo polskich alpinistów, [w:] „Prace Filologiczne” XXIX, 91–109. Pajdzińska A., 2008, Sposoby uobecniania się podmiotu w tekście, [w:] Podmiot w języku i kulturze, pod red. J. Bartmińskiego i A. Pajdzińskiej, Lublin, s. 225–239. Palenica Białczańska – Morskie Oko. Ścieżka dydaktyczna TPN, 1998, oprac. P. Szczepanek, M. Kot, Z . Krzan, W. Siarzewski, P. Skawiński, wyd. Tatrzański Park Narodowy, Zakopane. Paryski W.H., 1947a, Rzeczy małe i wielkie w taternictwie,„Taternik” XXIX, nr 2–3, 1947, s. 47– 0. ParyskiW.H., 1947b, Sprawy imiennictwa tatrzańskiego, „Taternik” XXIX, nr 1, 1947, s. 26–27. ParyskiW.H., 1952, O nazewnictwie Tatr i Podtatrza, „Wierchy” t. XXI, s. 152–174. Paryski W.H., 1959, Szlaki pasterskie w Tatrach i na Podtatrzu, [w:] Pasterstwo Tatr Polskich…, t. I, s. 147–169. Paryski W.H., 1961, Dolina Spismichałowa, „Onomastica” VII, s. 231–234. Paryski W.H., 1963, Pasterskie nazwy geograficzne w Tatrach Polskich i na Skalnym Podhalu, [w:] Pasterstwo Tatr Polskich…, t. V, s. 7–164. ParyskiW.H., 1981, Taternictwo a rozwój nazewnictwa tatrzańskiego, [w:] Alpinizm w badaniach naukowych, „Zeszyty Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego”, nr 17, Kraków, 187–195. Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala, 1959–1970, red. W. Antoniewicz, t. I–VIII, Wro-cław – Warszawa – Kraków. Pawłowski E., 1996, Nazwy wodne Sądecczyzny, Kraków. Pawłowski E., 1965, Nazwy miejscowe Sądecczyzny, Kraków. Pawłowski E., 1967, O kilku rzekomych zapożyczeniach rumuńskich w słownictwie topograficznym i w nazewnictwie miejscowym zachodnich Słowian, „Onomastica” XII, 1–2, s. 70–83. Pawłowski E., 1984, Nazwy terenowe ziemi sądeckiej, Wrocław – Warszawa – Kraków. Pelcowa H., 2005, Przestrzeń jako sposób postrzegania świata przez użytkowników gwary,[w:] Przestrzeń w języku i w kulturze. Problemy…, s. 125–135. Pluskota T., 1998, Nazwy miejscowe ziem ruskich Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. Toponimia Ukrainy i pogranicza polsko-ukraińskiego, Bydgoszcz, s. 18–23. Polskie nazwy własne. Encyklopedia, 1998, red. E. Rzetelska-Feleszko, Kraków. Popowska-Taborska H., 1984, O pewnych procesach nazewniczych będących kontynuacją tendencji bardzo odległych, „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznawcze” X, s. 31–37. Pospiszylowa A., 1987, Toponimia południowej Warmii, Olsztyn. Przestrzeń w języku i w kulturze. Analizy tekstów literackich i wybranych dziedzin sztuki, 2005, pod red. J. Adamowskiego, Lublin. Przestrzeń w języku i w kulturze. Problemy teoretyczne. Interpretacje tekstów religijnych, 2005, pod red. J. Adamowskiego, Lublin. Przybylska R., 2002, Polisemia przyimków polskich w świetle semantyki kognitywnej, Kraków. Przybylska R., 2004, Kategoria punktu widzenia w badaniach nad relacjami przestrzennymi w języku, [w:] Punkt widzenia…, s. 149–160. Przybylska R., 2005, Strategie konceptualizacji wymiaru przestrzennego ‘przód’ – ‘tył’, [w:] Przestrzeń w języku i w kulturze. Problemy…, s. 61–72. Punkt widzenia w języku i w kulturze, 2004, pod red. J. Bartmińskiego, S. Niebrzegowskiej-Bartmińskiej, R. Nycza, Lublin. Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., 1995, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin. Redakcja, Imiennictwo grupy Łomnicy, „Taternik” XIV, z. 4, 1930 r., s. 86–87. Redakcja, Nazewnictwo górskie. Nowe nazwy w Tatrach, 1961, „Taternik” XXXVII, nr 3 (172), s. 154. Redakcja, Nazewnictwo górskie. Nowe nazwy w Tatrach, 1962, „Taternik” XXXVIII, nr 1 (174), s. 37. Rembiszewska D.K., 2006, Mikrotoponimia górnej Narwi, [w:] Onomastyka regionalna, pod red. J. Dumy, Olsztyn, s. 146–155. Reychman J., 1948, Początki Towarzystwa Tatrzańskiego, „Wierchy” t. XVIII, Kraków, s. 38. Rieger J., 1969, Nazwy wodne dorzecza Sanu, Wrocław. Rieger J., Wolnicz-Pawłowska E., 1975, Nazwy rzeczne w dorzeczu Warty, Wrocław. Rospond S., 1957, Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficznych, Wrocław. Rospond S., 1972, Słowotwórstwo onomastyczne a apelatywne,[w:] Z polskich studiów slawistycznych, seria IV, Językoznawstwo IV, Warszawa, s. 109–119. Rozwadowski J., 1914, O nazwach geograficznych Podhala, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego” t. XXXV, s. 1–7. Rudnicka E., 2005, Z pogranicza leksykologii i onomastyki – przyczynek terminologiczny, „Prace Filologiczne” L, Warszawa, s. 99–124. Rudnicki J, 1939, Nazwy geograficzne Bojkowszczyzny, Lwów. Rutkiewicz M., 2002, Toponimia środkowozachodniej części województwa wielkopolskiego, Poznań. Rutkowski M., 1998, Ewolucje sfery mikrotoponimicznej w obrębie środowiska taternickiego, [w:] Najnowsze przemiany nazewnicze, red. E. Jakus-Borkowa i K. Nowak, Warszawa, s. 181–188. Rutkowski M., 2000, Socjologiczne i socjolingwistyczne aspekty rozwoju systemu mikrotoponimicznego środowiska wspinaczkowego, [w:] Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze. Materiały z XI Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej (15–17 czerwca 1998, Bydgoszcz-Pieczyska), red. M. Czachorowska i Ł.M. Szewczyk, Bydgoszcz, s. 65–74. Rutkowski M., 2001, Mikrotoponimia przestrzeni wspinaczkowej. Studium socjoonomastyczne, Olsztyn. Rutkowski M., 2001, Typ przestrzeni społecznej a nazewnictwo (na przykładzie oronimii Tatr), [w:] Toponimia…, s. 323–331. Rymut K., 1983, Niektóre problemy badawcze polskiego nazewnictwa miejscowego, [w:] Warsztat…, s. 111–118. Rymut K., 1989, Hydronimia polska. Stan obecny, postulaty badawcze, [w:] Hydronimia słowiańska…, s. 17–23. Rymut K., 2004, Onomastyczne opracowania słownikowe – ich rodzaje i funkcje, [w:] Nazwy własne w języku…, s. 241–252. Rzetelska-Feleszko E., 1986, Pomorze Zachodnie, Warszawa. Rzetelska-Feleszko E., 1988, Znaczenie nazw własnych w procesie komunikacji językowej, [w:] V Ogólnopolska…, s. 109–117. Rzetelska-Feleszko E., 2001, Zagadnienia klasyfikacyjne i terminologiczne w pracach z zakresu toponimii, [w:] Toponimia i oronimia, s. 33–39. Rzetelska-Feleszko E., 2006, W świecie nazw własnych, Kraków – Warszawa. Rzetelska-Feleszko E., 2007, Onomastyka kulturowa, [w:] Nowe nazwy własne…, s. 57–62. Rzetelska-Feleszko E., 2010, Nazwy geograficzne, [w:] Współczesny…, s. 411–429. Rzetelska-Feleszko E., 2010, Nazwy własne, [w:] Współczesny…, s. 405–410. Rzetelska-Feleszko E., Duma J., 1977, Nazwy rzeczne Pomorza pomiędzy dolną Wisłą a dolną Odrą, Wrocław. Setkowicz J., 1965, Nazewnictwo terenów pasterskich na Romance w Beskidzie Żywiec-kim w związku z problemem osadniczo-etnicznym, „Język Polski” LXV 2–3, 167–176. Setkowicz J., 1975, Pochodzenie nazwy szczytu górskiego Romanka, „Poradnik Językowy”, s. 379–385. SiemionowA., 1984, O toponomastyce Ziemi Wadowickiej i obszarów przyległych, [w:] idem, Ziemia Wadowicka. Monografia, Wadowice, s. 350−441. Siemionow A., 1992, Studia beskidzko-tatrzańskie, Kalwaria Zebrzydowska. Skowronek K., 2001, Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne, Kraków. Skrzydłowski T., 2010, Zwierzęta i rośliny. Przewodnik po Tatrach Polskich, Zakopane. Słowiańska onomastyka. Encyklopedia, 2002, red. E. Rzetelska-Feleszko i A. Cieślikowa przy współudziale J. Dumy, T. I, Warszawa – Kraków. Słowiańska onomastyka. Encyklopedia, 2003, red. E. Rzetelska-Feleszko i A.Cieślikowa przy współudziale J. Dumy, T. II, Warszawa – Kraków. Słownik polskich wyrazów toponimicznych (Zeszyt próbny), 1991, red. E. Jakus-Borkowa i K. Nowik, Opole. Sochacka S., 1969, Wyrażenia przyimkowe jako struktura nazewnicza, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Językoznawstwo” IV, s. 77–117. Sprzączkowski K., 1995, O niektórych typach górskich nazw terenowych, „Onomasti-ca” XL, s. 43–49. Šrámek R., 1988, Teoria onomastyki a płaszczyzny nominacji proprialnej, „Zeszyty Naukowe WSP w Opolu, Językoznawstwo” XI, Opole, s. 19–34. Stieber Z., 1934, Nazwy miejscowe pasma Gorców w Beskidzie Zachodnim, „Lud Słowiański” III, 213–265. Stieber Z., 1947, Toponomastyka Łemkowszczyzny, Łódź. Śmiech W., 1983, Stosunek polskich nazw terenowych do wyrazów pospolitych, [w:] Geografia nazewnicza…, s. 37–51. Śmiech W., 1996, Przymiotnikowe nazwy terenowe Polski, Łódź. Świerz M., 1926, Stanisław Staszic w Tatrach, „Wierchy” t. IV, s. 12–30. Tabakowska E., 1995, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków. Tabakowska E., 2004, O językowych wyznacznikach punktu widzenia [w:] Punkt widzenia…, s. 47–64. Taszycki W., 1946, Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału), Kraków. TaszyckiW., 1963, Stosunek onomastyki do innych nauk humanistycznych, „Onomastica” VIII, s. 1–18. Tertelis M., 1999, Podręcznik turystyki górskiej. Lato. Warszawa. Tokarski R., 1997/1998, Językowy obraz świata a niektóre założenia kognitywizmu, „Etnolingwistyka” 9/10, s. 7–24. Tokarski R., 1999, Przeszłość i współczesność w językowym obrazie świata. Metodologiczne pytania i propozycje, [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Paj-dzińska i P. Krzyżanowski, Lublin, s. 9–23. Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 343–369. Tomaszewska S., 1996, Polskie mikrotoponimy motywowane wyrażeniami przyimkowymi, Łódź. Toponimia i oronimia, 2001, red. A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, Kraków. Walczak B., 2004, Dzieje języka a nazwy własne, [w:] Nazwy własne w języku…, s. 29–46. Wallace S., 1982, Figure and ground: the interrelationships of linguistic categories, [w:] Tense – Aspect. Between semantics & pragmatics, ed. by Paul J. Hopper, Amsterdam/Philadelphia, s. 201–223. Warchoł S., 1999, Polskie oronimy z formantami -ica, -ka typu Świnica, Śnieżka, „Österreichische Namenforschung”, Jg. 27, Heft 1–2, s. 115–127. Warsztat współczesnego onomasty. Materiały z III Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej WSP im. Jana Kochanowskiego, 1983, red. D. Kopertowska, Kielce. Warszyńska J., 1995, Wstęp, [w:] Karpaty Polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność, pod red. J. Warszyńskiej, Kraków, s. 9–11. Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura, Warszawa. Wojciechowski K.H., 1996, Przestrzeń i geografia, [w:] Rzeki. Kultura. Cywilizacja. Historia pod red. J. Kułtuniaka, t. 5, Katowice, s. 161–180. Wojtyła-Świerzowska M., 2005, Przestrzeń domu u Słowian, [w:] Przestrzeń w języ-ku i w kulturze. Analizy…, s. 187–192. Wojtyła-Świerzowska M., 2007, Nazwotwórstwo (nominacja) i onimizacja. Nazwy pospolite i nazwy własne. Etymologia, [w:] Nowe nazwy własne…, s. 51–56. Wolnicz-Pawłowska E., 1998a, Nazewnictwo obszarów pogranicznych. Wprowadzenie, [w:] Polskie nazwy własne, s. 397–399. Wolnicz-Pawłowska E., 2005, Baba w polskiej toponimii, „Onomastica” L, s. 151–171. Wójcik W.A., 1981, Rozwój alpinistycznej literatury przewodnikowej w Polsce, [w:] Alpinizm w badaniach naukowych, „Zeszyty Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego” nr 17, Kraków, s. 144–168. Współczesny język polski, 2010, pod red. J. Bartmińskiego, Lublin. Wysocka F., 1968, Nazwy Bieszczady i Beskidy w świetle badań historycznojęzyko wych, „Acta Archaeologica Carpathica” X, s. 21–37. Yi-Fu Tuan, 1987, Przestrzeń i miejsce, Warszawa. Zagórski Z., 1984, O podziałach nazw terenowych, „Zeszyty Naukowe Wydzia-łu Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Prace Językoznawcze” X, s. 51–56. Zaleski J., 1968, Nazwy typu Agronomówka, Pigoniówka na tle innych rzeczowników z przyrostkiem -ówka, [w:] Symbolae philologicae in honorem Vitoldi Taszycki, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 439–447. Zborowski J., 1928, Sprawa nomenklatury tatrzańskiej w dziejach Pol. Tow. Tatrzańskiego, „Przegląd Turystyczny” IV, nr 9–10, s. 42–45. Zborowski J., 1933, Z góralskich nazw miejscowych i osobowych, „Język Polski” XVIII, z. 3, s. 69–75. Ziemilski A., 1976, Człowiek w krajobrazie, Warszawa. Zierhofferowa Z., Zierhoffer K., 2003, Obce nazwy geograficzne w polszczyźnie – ich związki z kulturą i wartości, jakie do niej wnoszą, [w:] Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie, red. Z. Kaleta, Warszawa, s. 79–95. V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna, Poznań 3–5 września 1985: księga referatów, 1988, pod red. K. Ziehoffera, Poznań. Słownik polskich toponimów Tatr Wysokich Wstęp N iniejszy słownik zawiera ponad 4,5 t ysiąca polskich nazw własnych z rejonu Tatr Wysokich zarówno polskiej, jak i słowackiej ich części. Są to nazwy wodne, terenowe i górskie. Pochodzą z wybranych przewodników turystycznych opublikowanych w latach 1860–2012 oraz materiałów sprzed 1860 r. Dziełem najwcześniejszym jest O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski Stanisława Staszica z r. 1815. Jest to zbiór rozpraw, z których dziewięć to teksty zdające relację z jego wy praw naukowych, podczas których prawdopodobnie w latach 1802–1805 odwiedzał również Tatry. Rozprawy były drukowane w „Rocznikach Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk” w latach 1805–1816. Pełny spis źródeł, z których pochodzą zgromadzone tutaj nazwy znajduje się w bibliografii. W pracy nad słownikiem napotkałam pewne trudności: Zdarza się, że słowo jest objaśnione tylko w Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej (WET). Jest to wprawdzie niezwykle cenne źródło wiedzy o Tatrach, ale nie jest ono dziełem leksykograficznym par excellence językoznawczym. Jednak z braku właściwszego źródła, definicje nielicznych apelatywów przyjęłam za WET. W ten sposób objaśnione zostały m.in. wyrazy: kopiniak, nyża, skok, spady śnieżnik. Podstawy apelatywne niektórych nazw nie zostały zapisane w słownikach. Wstęp wiedniej grupy nazw: oronimów lub mikrotoponimów. Za mikrotoponimy (nazwy terenowe) uznałam te, których człony konstytutywne są motywowane przez następujące apelatywy: chodnik, droga, hala, kolano, las, łąka, pastwa, perć, płaśnia (płaśń), polana, półwysep, ścieżka, zakręt, ziem. Za oronimy natomiast te, których człony konstytutywne zawierają w swoich podstawach wyrazy pospolite oddające charakter topograficzny nazywanego obiektu: czuba, dolina (dolinka), dubrawisko, dział, dziura, garb, gora, góra, grań, grapa, gronik, gruń, grzbiet, grzęda, ho-lica, hotar, jama, jamiec, jamina, kamień, kant, kocioł, komin, kopa (kopka), kopiniak (kopiniaczek), koryto, korycisko, kotlina, kópka, kuluar, magura, nyża, obryw, perć, piarg, plama, płaśń, płyta, pole, półka, przechód, przehyba (przechyba), przejście, przełęcz (przełączka), przesmyk, przysłop, regiel, rozpadlina, rówienka, rówień, rysa, siodło Trudności nastręczało zakwalifikowanie niektórych desygnatów do odpo2(siodełko), skała, spady (spadziki), szczerba, szczerbina, szczyt, szpara, ściana (ścianka), ściekwa, ścienki, ścieżka, śnieżnik, taras, trawers, turnia, turnica, ubocz, upłaz, uskok, usypy, wanta, wierch, wierszyk, wierzchy, wyłom, wyrwa, zachód, zacięcie, załupa, zwyżki, żleb, żlebina. Ponadto te, które w sposób metaforyczny oddają charakter formacji skalnej lub innej formy ukształtowania górskiego terenu (kocioł, kotlina, przełęcz): balkon, bańdzioch, bastion, baszta, brama, bramka, bula, chłop (chłopek), czołówka, depresja, drabina, dziad (dziadek), dziadula, dziób, dzwonnica, filar, galeria, grzebień, grzebyk, grzęda, igła, izbica, kanion, kaplica, kapucyn, karb, kazalnica, kępa, komin, koń, kościołek, kościół, lalka, ławica, łeb, mnich (mniszek), mur, nos, obelisk, ogród, okap, okno, pała, pochylnia, pościel, półka, próba, ramię, rampa, rogi, romb, róg, rygiel, rynna, siodło (siodełko), strażnica, strąga, szczerba, szpara, szyja, taras, trawnik, ucho, widły, wieża, wrota, zatoka, zawory, ząb, zwornik, żebro. Każda nazwa była jednak rozpatr ywana jednostkowo, ponieważ zdarzało się, że ten sam apelatyw mógł określać różnie usytuowane desygnaty. Przykładem jest ap. ogród, którym oznaczano zarówno obszar położony na dnie doliny, gęsto porośnięty roślinno-ścią (por. Ogród Wahlenberga), jak i zbocze wybranego masywu (por. Ogrody Hrubego). W takim przypadku ogród1 został zaklasyfikowany jako mikrotoponim (n. terenowa), a ogród2 jako oronim (nazwa zbocza). Tutaj na przeciw badaczowi wychodzi teoria prototypów, która ujmuje poszczególne elementy kategorii na zasadzie centrum – peryferia. Niektóre nazwy poprzez motywujące je apelatywy leżą bliżej centrum (np. ap. gw. cuba dla kategorii oronimów, bo zawsze oznacza szczyt), a niektóre na obrzeżach danej kategorii np. ap. gw. rówień, który naj-częściej oznacza równinę na dnie doliny, ale w rzadkich przypadkach fragment zbocza i wówczas zaliczany jest do oronimów. Terminem hydronim tradycyjnie opatrzyłam nazwy zbiorników i cieków wodnych. Dodatkowo do tej grupy zaliczyłam nazwy z ap. lodospad, traktując je jako nazwy zamarzniętych wodospadów, których przynależność do grupy hydronimów jest bezdyskusyjna. każda turnia to szczyt i podając typ desygnatu zrezygnowałam z rozróżniania tych pojęć na korzyść tego drugiego. Ocena obiektu pod kątem tego, czy jeszcze jest turnią, czy już szczytem jest w bardzo wielu przypadkach niemożliwa. Zależy od indywidualnego spojrzenia, co zresztą zostało utr walone w nazwie własnej danego obiektu. Wyjaśnienia wymaga również relacja turnia – szczyt. Otóż przyjęłam, że Innym problemem jest status apelatywów, które w ujęciu metaforycznym od wielu lat służą do oznaczania form terenu, np. ap. koń, ap. baszta, ap. oko i w tym czasie zyskały swoje odrębne „górskie”, pozbawione ujęcia meta forycznego definicje (podaje je np. Wielka encyklopedia tatrzańska, a także Ostromęcki 1979, Tertelis 1999). W niniejszej pracy zostały one jednak potraktowane zgodnie ze swoimi znaczeniami notowanymi w słownikach języka polskiego (gwarowych bądź ogólnopolskich), a więc np. n. sz. Żabi Koń została zakwalifikowana jako nazwa metaforyczna, a nie pokazująca charakter topograficzny obiektu, podobnie nazwy: sz. Orla Baszta, s. Morskie Oko. 102 Zapis każdej nazwy jest oryginalny, zgodny z zapisem źródłowym (por. Potok Zapis każdej nazwy jest oryginalny, zgodny z zapisem źródłowym (por. z pod Kopy). Słowniki W celu ustalenia znaczenia podstaw apelatywnych zebranych onimów korzystałam ze słowników rejestrujących słownictwo ogólne oraz gwarowe. Ze względu na położenie masywu Tatr w bliskim sąsiedztwie trzech polskich regionów etnograficznych, wzięłam pod uwagę słowniki i inne źródła rejestrujące słownictwo nie tylko podhalańskie (Słownik gwary Zakopanego i okolic J. Zborowskiego – red. J. Okoniowa, Spis wyrazów podhalskich A. Wrześniowskiego), ale także orawskie (Słownik gwary orawskiej J. Kąsia, słowniczek orawskich toponimów dołączony do pracy T. Gołębiowskiej Terenowe nazwy orawskie, Gwara podhalańska, orawska i spiska F. Fitaka), spiskie oraz ogólnokarpackie (Stieber, Pawłowski). Ponadto wykorzystałam dostępne tomy Słownika gwar polskich PAN oraz Słownik gwar polskich J. Karłowicza. W nielicznych przypadkach skorzystałam z Wielkiej encyklopedii tatrzańskiej, a także Słownika gwary górali Skalnego Podhala J. Hodorowicza. Korzystałam ponadto, ze słowników polszczyzny ogólnej, zarówno współczesnych, jak i historycznych: S. B. Lindego, tzw. wileńskiego, tzw. warszawskiego, W. Doroszewskiego, M. Szymczaka, B. Dunaja. Ze względu na pograniczne położenie Tatr i historię tego regionu wielokrotnie odwoływałam się do Słownika słowacko-polskiego. Korzystałam także ze słowników etymologicznych języków polskiego i niemieckiego (A. Brücknera, W. Borysia, F. Klugego). Pomocne w ustaleniu motywacji poszczególnych nazw były ponadto publikacje: W.H. Paryskiego, J. Nyki, I. Bo-huša, A. Siemionowa, komentarze W. Cywińskiego w poszczególnych tomach przewodnika jego autorstwa oraz odpowiednie numery „Taternika”. Pełny wykaz słowników znajduje się w bibliografii. Zasady uporządkowania zgromadzonego materiału nazewniczego i budowa artykułu hasłowego Nazwy zostały ułożone w porządku alfabetycznym, według swoich członów konstytutywnych (określanych). Słownikowy zapis nazw wymaga jednak objaśnienia: 1. W artykule hasłowym onimy zostały uporządkowane w kolejności od zapisu najstarszego do najnowszego. 2. Hasłem jest nazwa najstarsza spośród przytoczonych. Jej zapis jest następujący: na pier wszym miejscu człon określany, a po przecinku człony określające, np. Przełęcz, Kozia to hasło do nazwy, która w źródłach występuje jako Kozia Przełęcz ; przecinka nie ma, gdy w zapisie źródłowym człon konstytutywny znajduje się w nazwie na pier wszym miejscu, np. Hala Gąsienicowa. 3. Obok hasła znajduje się symbol wskazujący na typ desygnatu (np. n. sz., s., pol. itp.). W tym samym wersie mieści się również symbol H, Mt lub O oznaczający przynależność nazwy odpowiednio do grupy hydronimów, mikrotoponimów lub oronimów. 4. Pod hasłem zamieszczono spis źródeł, w których pojawiała się nazwa danego desygnatu. Należy jednak zaznaczyć, że wyszczególniono tylko te, które notują nazwę paralelną lub wariantową w stosunku do zanotowanej jako pierwsza (najstarsza). I tu należy poczynić pewne uwagi: 4.1. Jeżeli kolejność członów w nazwie-haśle pokr ywa się z jej zapisem źró-dłowym, wówczas nie jest on powielany przy dacie i symbolu źródła. Przykładowo: Zachody Abgarowicza n. f. s., O – nazwa-hasło, typ desygnatu, przynależność do danej grupy nazw własnych; 2001 C12 – data i symbol źródła, z którego została wynotowana nazwa; 4.2. Jeżeli kolejność członów nazwy-hasła nie pokr ywa się z zapisem źródłowym, wówczas przy dacie i symbolu źródła pojawia się nazwa w takiej formie, w jakiej została w źródle zanotowana, a poniżej, chronologicznie zapisy nazw z zachowaną or yginalną kolejnością członów, np.: Zachód, Abgarowicza Lewy n. f. s., O – nazwa-hasło (kolejność członów nie pokrywa się z zapisem źródłowym), typ desygnatu, przynależność do danej grupy nazw własnych; 2001 Lewy Zachód Abgarowicza C8 – data, nazwa (zapis zgodny z zapisem źródłowym), symbol źródła; 2001 Lewy Abgarowicz C8 – nazwa wariantywna; 5. Często pierwszą pozycję zajmują nazwy najstarsze, które dziś wyszły z użycia. Jeśli miejsce takiej nazwy zostało zajęte przez inną, wówczas w odpowiednim pod względem ułożenia alfabetycznego miejscu pojawia się nazwa danego desygnatu używana współcześnie z odpowiednim odnośnikiem, por. Basta Sczerbska n. gr., O 1815 Staszic 1874Baszta Welsz 1912grań Baszt Chmiel 1925–1926 Baszty ChmiŚw 1967 Grań Baszt WHP5 por. ap. (gw.) grań, ap. (gw.) baszta i adi. sczerbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski. Baszty zob. Basta Sczerbska Grań Baszt zob. Basta Sczerbska 6. Przy każdej nazwie, po podaniu źródła, zamieszczono symbole kategorii, do których nazwy zostały przyporządkowane w toku analizy semantyczno-motywacyjnej, por. Turniczka, Spadowa n. sz., O 1999 Spadowa Turniczka C7, CH, R, L por. n. d. Dolinka Spadowa i deminut. turniczka od od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. 7. Pod hasłem po skrócie „por.” podano mot ywację poszczególnych członów nazwy, często z dodatkowymi objaśnieniami. 8. Wyjaśnienia wymaga również kwestia oznaczenia przynależności wyrazów motywujących do odpowiedniej grupy słownictwa: gwarowego, wspólnoodmianowego, nieznanego gwarze. Przyjęto tu trzy możliwości: a. Jeżeli leksem należy do systemu gwarowego, wówczas stosowane jest oznaczenie gw., np. ap. gw. bańdziok. Wyrazy znane t ylko gwarze są podawane zgodnie z zapisem, jaki widnieje w danym słowniku gwarowym (np. ap. gw. wiérk). b. Jeśli leksem należy do słownictwa wspólnoodmianowego, wówczas stosowane jest oznaczenie (gw.), np. ap. (gw.) kopa. W tym przypadku zapis leksemu jest zgodny z jego zapisem w słowniku polszczyzny ogólnej. c. Jeśli natomiast słowo nie jest znane gwarze, wówczas dodatkowego oznaczenia brak, np. ap. kanion. 9. W sytuacji, gdy dane infor macje są wspólne wielu nazwom, wówczas stosowany jest odnośnik „zobacz” symbolizowany skrótem Zob. Wykaz stosowanych skrótów i symboli (gw.) – ap., adi., vb. n. d. w. – nazwa drogi wspinaczkowej wspólnoodmianowe n. f. s. – nazwa for macji skalnej adi. – adiectivum n. m. g. – nazwa masywu górskiego ap. – appellativum n. gr. – nazwa grani augmentat. – augmentativum n. grzb. – nazwa grzbietu choron. – choronim n. h. – nazwa hali deminut. – deminutivum n. k. – nazwa kotła etnon. – etnonim n. kol. – nazwa koleby fr. – f ragment n. kt. – nazwa kotliny g. i. – grupa imienna n. l. – nazwa lasu gw. – gwarowy (-e) n. m. – nazwa miejsca h. – historyczny (-a, -e) n. msc. – nazwa miejscowa n. – nazwa n. os. – nazwa osobowa n. d. – nazwa doliny n. p. – nazwa przełęczy n. dr. – nazwa drogi n. pol. – nazwa polany n. pot. – nazwa potoku n. s. – nazwa stawu n. sk. – nazwa skały n. sz. – nazwa szczytu n. śc. – nazwa ścieżki n. torf. – nazwa torfowiska n. wodosp. – nazwa wodospadu n. zb. – nazwa zbocza n. źr. – nazwa źródła n. żl. – nazwa żlebu niem. – niemiecki num. – numerus por. – porównaj prp. – praepositio słow. – słowacki spiskoniem. – spiskoniemiecki suf. – sufiks vb. – verbum (czasownik) w. p. – wyrażenie przyimkowe węg. – węgierski woł. – wołoski * – nazwa zapisana w źródle jako historyczna Skróty nazw przypadków: nom. – nominativus acc. – accusativus gen. – genitivus instr. – instrumentalis dat. – dativus loc. – locativus Rozwiązanie skrótów źródeł Biel – Tatry Bielskie St. Eljasza-Radzikowskiego Bohuš – Od A po Z o názvoch Vysokých Tatier I. Bohuša C6–C17 – kolejne tomy przewodnika szczegółowego W. Cywińskiego Chmiel – Przewodnik Tatry Wysokie J. Chmielowskiego Chmiel2 – Przewodnik Tatry Wysokie J. Chmielowskiego, t. 2 Chmiel3 – Przewodnik Tatry Wysokie J. Chmielowskiego, t. 3 ChmiŚw – Przewodnik Tatry Wysokie J. Chmielowskiego i M. Świerza ChmielZPZ – Z piśmiennictwa. „Zakopane” J. Chmielowskiego Dor – Słownik języka polskiego W. Doroszewskiego EST – Encyklopedia schronisk tatrzańskich J. Konieczniaka Goszcz – Dziennik podróży do Tatrów S. Goszczyńskiego GPOS – Gwara podhalańska, orawska i spiska F. Fitaka Grab – Kilka godzin pobytu w Tatrach nad jeziorami Morskie Oko i Czarny Staw A. Grabowskiego. Gust SG – hasło opracowane przez B. Gustawicza w Słowniku geograficznym HE – Hydronymia Europaea Lief. 13 Janota – Przewodnik w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin E. Janoty KP – Skalne drogi w Tatrach Z. Radwańskiej-Kuleszyny i T. Pawłowskiego Linde – Słownik języka polskiego S. B. Lindego NMP – Nazwy miejscowe Polski. Historia, pochodzenie, zmiany pod red. K. Rymuta i B. Czopek-Kopciuch NMPG – Nazwy miejscowe pasma Gorców w Beskidzie zachodnim Z. Stiebera NMS – Nazwy miejscowe Sądecczyzny E. Pawłowskiego Nowe1 – Nowe drogi w Tatrach Wysokich cz. 1 Nowe2 – Nowe drogi w Tatrach Wysokich cz. 2 NTZS – Nazwy terenowe ziemi Sądeckiej E. Pawłowskiego Nyka 100ZN – 100 zapomnianych nazw J. Nyki Nyka NHT – Nazwy historyczne Tatr A–Z J. Nyki Nyka TP – Tatry Polskie. Przewodnik J. Nyki (2013) Nyka TS – Tatry Słowackie. Przewodnik J. Nyki (2013) Paryski 1947a – Rzeczy małe i wielkie w taternictwie W. H. Paryskiego Pietr – Przelot z Krakowa na Szczyt Łomnicki w Tatrach L. Pietrusińskiego Pol – Rzut oka na północne stoki Karpat W. Pola RadwSGNR – Słownik gwarowy góralskich nazw roślin z Tatr i Podtatrza Z.Radwań skiej-Paryskiej Raj – Wycieczka na Łomnicę B. Rajchmana Raut – Miasta, góry i doliny Ł. Rautenstrauchowej Rymut SN – Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych K. Rymuta SEJP – Słownik etymologiczny języka polskiego W. Borysia Siemionow – Studia beskidzko-tatrzańskie A. Siemionowa SGGNR – Słownik gwarowy góralskich nazw roślin z Tatr i Podtatrza Z. Radwańskiej-Paryskiej SGGSP – Słownik gwary górali skalnego Podhala J. Hodorowicza SGO – Słownik gwary orawskiej J. Kąsia SGP – Słownik gwar polskich J. Karłowicza SGP PAN – Słownik gwar polskich Polskiej Akademii Nauk SGZ – Słownik gwary Zakopanego i okolic J. Zborowskiego Sit – Sprawy imiennictwa tatrzańskiego, „Taternik” SNP – Słownik niemiecko-polski, polsko-niemiecki (2006) SSP – Słownik słowacko-polski Staszic – O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski S. Staszica Stecz1 – Obrazki z podróży do Tatrów i Pienin, wyd. 1., M. Steczkowskiej Stecz2 – Obrazki z podróży do Tatrów i Pienin, wyd. 2., M. Steczkowskiej StPog – Pogląd na Tatry S. Eljasza-Radzikowskiego SWarsz – Słownik warszawski SWil – Słownik wileński SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego B. Dunaja SWP – Spis wyrazów podhalskich A. Wrześniowskiego Świerz – Krótki przewodnik do Tatr L. Świerza Tat – „Taternik” Welj – Z nad jezior w Tatrach W. Eljasza Welsz – Szkice z podróży w Tatry W. Eljasza Welsz1 – Przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, wyd. 1, W. Eljasza Welsz6 – Przewodnik do Tatr, Pienin i Szczawnic, wyd. 6, W. Eljasza WET – Wielka encyklopedia tatrzańska WHP Rmiw – Rzeczy małe i wielkie w taternictwie W.H. Paryskiego WHP1–WHP24 – kolejne tomy przewodnika taternickiego Tatry Wysokie W.H. Paryskiego WHP PNG – Pasterskie nazwy geograficzne W.H. Paryskiego Zejszner – Podhale i północna pochyłość Tatrów czyli Tatry polskie L. Zejsznera Rozwiązanie skrótów nazw kategorii, do których przyporządkowano nazwy B – nazwa motywowana wrażeniem wzrokowym barwy desygnatu CH – nazwa topograficzna-charakteryzująca CP – nazwa mot ywowana wybraną cechą podłoża D – nazwa dzierżawcza F – nazwa mot ywowana fauną lub florą znajdującą się w pobliżu desygnatu FO – nazwa mot ywowana funkcją nazywanego obiektu H – nazwa ukazująca związek z hodowlą zwierząt (pasterska) JP – nazwa mot ywowana jakością podłoża K – nazwa mot ywowana kształtem KM – nazwa mot ywowana obiektem kultur y materialnej znajdującym się w pobliżu desygnatu L – nazwa topograficzna-lokalizująca LB – nazwa mot ywowana liczebnikiem M – nazwa metaforyczna P – nazwa pamiątkowa R – nazwa mot ywowana rozmiarem desygnatu T – nazwa mot ywowana legendami /tradycyjnymi wierzeniami W – nazwa mot ywowana wymiarem desygnatu WO – nazwa mot ywowana wiekiem nazywanego obiektu WP – nazwa mot ywowana charakterem wód płynących WU – nazwa mot ywowana walorami użytkowymi desygnatu Z – nazwa mot ywowana obecnością złóż naturalnych w pobliżu desygnatu ZP – nazwa mot ywowana zjawiskami przyrody obecnymi w pobliżu desygnatu A Abgarowicz, Lewy (Lewy Abgarowicz) zob. Zachód, Abgarowicza Lewy. Abgarowicz, Prawy (Prawy Abgarowicz) zob. Zachód, Abgarowicza Prawy. Anioł I n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. anioł pierwszy ‘ap. (gw.) anioł i num. I’. Anioł II n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. anioł drugi ‘ap. (gw.) anioł i num. II’. Anioł III n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. anioł trzeci ‘ap. (gw.) anioł i num. III’. Anioł IV n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. anioł czwarty ‘ap. (gw.) anioł i num. IV’. Anioł V n.sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. anioł piąty ‘ap. (gw.) anioł i num. V’. Anioły n. sz., O 1954 WHP7, M por. ap. (gw.) anioł. „Lud. nazwa A. pochodzi zapewne od ich wysmukłego kształtu i położenia wysoko ponad dnem otaczających dolin” (WET: 32). Apostoł I zob. Igła w Żabiem. Apostoł II n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł drugi ‘n. sz. Apostoły i num. II’ Apostoł III n.sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł trzeci ‘n. sz. Apostoły i num. III’ Apostoł IV n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł czwarty ‘n. sz. Apostoły i num. IV’ Apostoł V n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł piąty ‘n. sz. Apostoły i num. V’ Apostoł VI n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł szósty ‘n. sz. Apostoły i num. VI’ Apostoł VII n. sz., O 1954 WHP7, M por. g.i. apostoł siódmy ‘n. sz. Apostoły i num. VII’ Apostołów, Dwunastu n.gr., O 1911Dwunastu Apostołów Tat, M 1954 Apostoły WHP7, M 1954 Grań Apostołów WHP7, M por. g.i. dwunastu apostołów ‘num. dwa- naście i ap. (gw.) apostoł’ oraz ap. gw. grań i n. sz. Apostoły. „N. ludowa, która powstać miała albo stąd, że tych turni jest jakoby dwanaście, albo wskutek ich podobieństwa do postaci niby apostołów, którzy idąc szeregiem do nieba zamarzli” (WHP7: 171); wg Chmielowskiego nie jest to nazwa ludowa, jej autorem jest dr Otto 1. Apostoły zob. Apostołów, Dwunastu. 1 „[…] co do nazwy »Dwunastu Apostołów« nadmieniam, iż nie ma autora polskiego od Chrościńskiego i Staszica począwszy – aż do czasów najnowszych, któryby ją podawał, nie ma mapy Tatr, na której by była ona wpisana i że próżno jej również szukać w całej olbrzymiej literaturze sporu granicznego o Morskie Oko. Nie jest ona ani pochodzenia ludowego, ani też oparta na tradycji, ani wreszcie znana ze źródeł historycznych. Wymy-ślił ją Samuel Weber […] i za nim dopiero poszło kilku autorów niemieckich »Przewodników« po Tatrach, a między innymi Dr. Otto, przy czym – co najcharakterystyczniejsze i najważniejsze – każdy z nich pod owymi »Zwölf Apostel« inną (i inną także niż p. Zaruski!) partię ma na myśli. Nazwa wprowadzona przez p. Zaruskiego nie jest więc – jak widzimy – niczym innym, jak tylko wszelkiego prawa istnienia pozbawionym, dosłownym tłumaczeniem z niemieckiego” (Chmiel ZPZ: 18–21). B Baba zob. Baba, Lendacka. Baba, Biała Mała n. sz., O 1983 Mała Biała Baba WHP23, L, M, R por. adi. (gw.) mały, n. s. Białe Stawy i ap. (gw.) baba 2 . Baba, Biała Pośrednia n. sz, O 1983 Pośrednia Biała Baba WHP23, L, M, R por. adi. (gw.) pośredni, n. s. Białe Stawy i ap. (gw.) baba. Zob. też Mała Biała Baba. Baba, Biała Wielka n. sz., O 1983 Wielka Biała Baba WHP23, L, M, R 2 „Wydaje się […], że na całej Słowiańszczyźnie istniał podobny rozwój semantyczny wyrazu baba spotykany zarówno w apelatywach, jak i w nazwach własnych. Pisze o tym F. Sławski […] »Z podstawowych znaczeń rozwinęły się zapewne już w psł. liczne przenośnie, sprowadzające się do kilku jasno zarysowanych grup«, i wymienia je jako: 1) związane z podobieństwem kształtów dojrzałej kobiety; 2) związane z lekceważącym stosunkiem do starych kobiet […]. W nazwach geograficznych to podobieństwo może się wyrażać w okrągłym, kopiastym kształcie […]. W nazwach pól czy lasów można tu również widzieć znaczenie ‘mała bezwartościowa rzecz, mały obiekt’” (Wolnicz- -Pawłowska 2005: 169). Przyglądając się określonym w ten sposób oronimom tatrzańskim, można odnieść wrażenie, że połączyły się w nich dwa wymienione wyżej znaczenia. Obiekt y w ten sposób nazwane są raczej podrzędnymi w stosunku do innych, większych znajdujących się w ich pobliżu, a jednocześnie posiadają cechę wypukłości, o której też była mowa. por. adi. (gw.) wielki, n. s. Białe Stawy i ap. (gw.) baba. Zob. też Mała Biała Baba. Baba, Lendacka n. sz., O 1979 Lendacka Baba WHP22, L, M 1979 Baba WHP22, L, M, por. n. zb. Lendacka Ubocz i ap. (gw.) baba. Baba, Młynarzowa n. sz., O 1998 Młynarzowa Baba C6, L, M por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) baba. Zob. też Baba, Mnichowa Mała. Baba, Mnichowa Mała n. sz., O 2001 Mała Mnichowa Baba C8, L, M, R por. adi. (gw.) mały, adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) baba lub g.i. mnichowa baba ‘baba (kobieta) jakiegoś mnicha’. Taka interpretacja nadanej przez W. Cywińskiego nazwy jest możliwa, jeśli weźmie-my pod uwagę stanowisko światopoglądowe autora onimu (por. W. Cywiński, 2002, Góral z Wilna, Poronin.). Baba, Mnichowa Pośrednia n.sz., O 2001 Pośrednia Mnichowa Baba C8, L, M, R por. adi. (gw.) pośredni, adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) baba lub g.i. mnichowa baba ‘baba (kobieta) jakie goś mnicha’. Zob. też Baba, Mnichowa Mała. Baba, Mnichowa Wielka n. sz., O 2001 Wielka Mnichowa Baba C8, L, M, R por. adi. (gw.) wielki, adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) baba lub g.i. mnichowa baba ‘baba (kobieta) jakie goś mnicha’. Zob. też Baba, Mnichowa Mała. Baba, Żółta n. sz., O 1983 Żółta Baba WHP23, L, M por. n. s. Żółty Stawek i ap. (gw.) baba. Baby, Białe n. sz., O 1995 Białe Baby WET, L, M por. n. sz. Mała Biała Baba, Pośrednia Biała Baba i Wielka Biała Baba. Zob. też Mała Biała Baba. Baby, Mnichowe n. sz., O 2001 Mnichowe Baby C8, L, M por. n. sz. Mała Mnichowa Baba, Pośrednia Mnichowa Baba i Wielka Mnichowa Baba. Badyl n.f.s., O 1998 C6, M por. ap. badyl ‘łodyga rośliny pozbawiona liści, najczęściej uschła’ (SzSJP I: 104). „[Są to] dwa uschnięte drzewa na skalnej półce” (C6: 145). Balkon Komarnickich n.f.s., O 2012 C17, M, P por. ap. balkon i n. os. Komarniccy ‘Gyula i Roman Komarniccy’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali m.in. bracia Komarniccy 22.08.1911 r. (por. C17: 62). Balkon, Mięguszowiecki n.f.s., O 2003 Mięguszowiecki Balkon C10, L, M por. n.sz. Mięguszowiecki Szczyt i ap. balkon. Balkonik,Wiszący n.f.s., O 2003 Wiszący Balkonik C10, M, R por. vb. (gw.) wisieć i deminut. balkonik od ap. balkon i suf. -ik. Bańdzioch Mięguszowiecki zob. Bańdzioch. Mięguszowieckie Szczyty (od lewej: Czarny, Pośredni i Wielki), Hińczowa Przełęcz, Cubryna, Mnich. Fot. H. Poddębski. MT Zakopane Bańdzioch n.k., O 1967 WHP6, M 1967 Mięguszowiecki Kocioł WHP6, CH, L 2003 Bańdzioch Mięguszowiecki C10, M, L 2003 Wielki Mięguszowiecki Kocioł C10, CH, L, R por. ap. gw. bańdziok ‘brzuch’ (SGZ: 10) oraz n. sz. Wielki Mięguszowiecki Szczyt, ap. kocioł i adi. (gw.) wielki. „Największy wśród kilku wiszących kotłów będących piętrami Doliny Rybiego. Pot., kumulujący duże masy śniegu” (WHP6: 107). Bańdzioch, Barani n.k., O 1983 Barani Bańdzioch WHP23, L, M por. n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. bańdziok. Bańdzioch, Czarny n.k., O 1983 Czarny Bańdzioch WHP23, L, M por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. gw. bańdziok. Bańdzioch, Gerlachowski n.k., O 2012 Gerlachowski Bańdzioch C17, L, M por. adi. gerlachowski od n. sz. Gerlach i suf. -owski i ap. gw. bańdziok. Bańdzioch, Kaczy n.k., O 2011 Kaczy Bańdzioch C16, L, M por. n. d. Kacza Dolina i ap. gw. bańdziok. Bańdzioch, Mały n.k., O 2003 Mały Bańdzioch C10, M, R por. adi. (gw.) mały i ap. gw. bańdziok. Bańdzioch, Śnieżny (Śnieżny Bańdzioch) zob. Kotlinka pod Śnieżną Przełęczą. Bańdzioch, Wyżni n.k., O 2003 Wyżni Bańdzioch C10, L, M 2003 Płaśń za Kazalnicą C10, L por. adi. gw. wyśni i n.k. Bańdzioch Mięguszowiecki oraz ap. gw. płaśnia ‘równy teren, równina’ (SGZ : 265) i w. p. za Kazalnicą ‘prp. za i n. sz. Kazalnica’ (za + instr.). Bańdzioch, Żelazny n. k, O 2012 Żelazny Bańdzioch C17, M, L por. n. p. Żelazne Wrota i ap. gw. bańdziok. Bańdziochy n.k., O 1974 WHP18, M por. n.k. Śnieżny Bańdzioch, Barani Bańdzioch i Czarny Bańdzioch. Basta Sczerbska n.gr., O 1815 Staszic, L, M 1874Baszta Welsz, M 1912grań Baszt, CH, M 1925–1926 Chmiel Baszty, ChmiŚw, M 1967 Grań Baszt, WHP5, CH, M por. ap. gw. grań, ap. (gw.) baszta i adi. sczerbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski. Bastion, Miedziany n. sz., O 2005 Miedziany Bastion C11, L, M por. n. grzb. Miedziane i ap. bastion ‘element fortyfikacji stałej w okresie od połowy XVI do połowy XIX w., w postaci potężnej, wysuniętej budowli ziemnej o kształcie pięciokątnym, wykorzystywanej jako stanowisko artylerii’ (SzSJP I: 122). Bastion, Środkowy n. sz., O 2003 Środkowy Bastion C10, L, M por. adi. środkowy i ap. bastion. Baszta zob. Basta Sczerbska. Baszta Średnia n. sz., O 1900 Welsz6, L, M 1967 Pośrednia Baszta, WHP5, L, M por. adi. (gw.) średni i ap. (gw.) baszta lub n. sz. Baszta oraz adi. (gw.) pośredni. Baszta Zadnia 3 n. sz., O 1900 Welsz6, L, M 1903 Zadnia Baszta Świerz, L, M 1908 Hlińska Turnia Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) baszta lub n. sz. Baszta, adi. (gw.) zadni oraz n. d. Dolina Hlińska i ap. (gw.) turnia. Baszta, Barania n. sz., O 1976 Barania Baszta WHP20, L, M por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) baszta. Baszta, Białczańska Pośrednia n. sz., O 1999 Pośrednia Białczańska Baszta C7, L, M por. adi. (gw.) pośredni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) baszta. Baszta, Białczańska Skrajna n. sz., O 1999 Skrajna Białczańska Baszta C7, L, M por. adi. skrajny, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) baszta. Baszta, Białczańska Zadnia n. sz., O 1999 Zadnia Białczańska Baszta C7, L, M por. adi. (gw.) zadni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) baszta. Baszta, Ciężka n.sz., O 3 „Ok. 1906 od Baszt odłączono na-zewniczo Hlińską Turnię” (Nyka TS: 403); „Nazwa weszła do polskich publikacji w 1907, wcześniej Baszta Zadnia” (Nyka TS: 409). 2001 Cieżka Baszta C9, L, M por. n. d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) baszta. Baszta, Czarna n. sz., O 1983 Czarna Baszta WHP23, L, M por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Drobna n. sz., O 1973 Drobna Baszta WHP17, L, M por. n. sz. Drobna Turnia i ap. (gw.) baszta. Baszta, Durna Pośrednia n. sz., O 1976 Pośrednia Durna Baszta WHP20, L, M por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Durna Skrajna n.sz., O 1976 Skrajna Durna Baszta WHP20, L, M por. adi. skrajny, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Durna Zadnia n. sz., O 1976 Zadnia Durna Baszta WHP20, L, M por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Dwoista (Dwoista Baszta) zob. Turnia, Śląska. Baszta, Granacka Mała n. sz., O 1967 Mała Granacka Baszta WHP13, L, M, R por. adi. (gw.) mały, adi. granacki od n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) baszta. Baszta, Granacka Wielka n.sz., O 1967 Wielka Granacka Baszta WHP13, L, M, R por. adi. (gw.) wielki, adi. granacki od n.sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) baszta. Baszta, Huncowska n. sz., O 1979 Huncowska Baszta WHP22, L, M por. n.sz. Huncowski Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jagnięca Mała n.sz., O 1984 Mała Jagnięca Baszta WHP24, L, M, R por. adi. (gw.) mały, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jagnięca Wielka n. sz., O 1984 Wielka Jagnięca Baszta WHP24, L, M, R por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jaworowa Mała n. sz., O 1973 Mała Jaworowa Baszta WHP16, L, M por. adi. (gw.) mały, n.sz. Jaworowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jaworowa Pośrednia n. sz., O 1973 Pośrednia Jaworowa Baszta WHP16, L, M por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jaworowa Skrajna n. sz., O 1973 Skrajna Jaworowa Baszta WHP16, L, M por. adi. skrajny, n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jaworowa Wielka n. sz., O 1973 Wielka Jaworowa Baszta WHP16, L, M, R por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Jaworowa Zadnia n. sz., O 1973 Zadnia Jaworowa Baszta WHP16, L, M por. ap. (gw.) zadni, n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kapałkowa n. sz., O 1974 Kapałkowa Baszta WHP19, L, M por. n. zb. Kapałkowa Ubocz (WET: 493) i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kołowa Pośrednia n. sz., O 1983 Pośrednia Kołowa Baszta WHP23, L, M por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kołowa Skrajna n. sz., O 1983 Skrajna Kołowa Baszta WHP23, L, M por. adi. skrajny, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kołowa Zadnia n. sz., O 1983 Zadnia Kołowa Baszta WHP23, L, M por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kozia n. sz., O 1984 Kozia Baszta WHP24, L, M por. n. sz. Kozia Turnia i ap. (gw.) baszta. Baszta, Królewska Niżnia n. sz., O 1971 Niżnia Królewska Baszta WHP14, L, M por. adi. gw. niźni, hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) baszta. Baszta, Królewska Pośrednia n. sz., O 1971 Pośrednia Królewska Baszta WHP14, L, M por. adi. (gw.) pośredni, hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) baszta. Baszta, Królewska Wyżnia n. sz., O 1971 Wyżnia Królewska Baszta WHP14, L, M por. adi. gw. wyśni, hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) baszta. Baszta, Kr ywańska Mała n. sz., O 2005 Mała Krywańska Baszta C11, L, M, R por. adi. (gw.) mały, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) baszta. Nazwa pojawiła się po raz pierwszy w X t. przewodnika A. Puškáša w 1989 r. (por. Bohuš 1996: 107). Baszta, Łomnicka Mała n. sz., O 1977 Mała Łomnicka Baszta WHP21, L, M, R 1977 Łomnicka Przechyba Wyżnia WHP21, L, CH por. adi. (gw.) mały, n.gr. Łomnicka Grań i ap. (gw.) baszta oraz ap. gw. przechyba. Baszta, Łomnicka Wielka (Wielka Łom-nicka Baszta) zob. Grzebień Łomnicki. Baszta, Mała n.sz., O 1912Mała Baszta Chmiel, M, R por. adi. (gw.) mały i ap. (gw.) baszta lub n. sz. Baszta. Baszta, Miedziana n. sz., O 1979 Miedziana Baszta WHP22, L, M por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) baszta. Baszta, Mięguszowiecka n. sz., O 2003 Mięguszowiecka Baszta C10, L, M por. n. sz. Mięguszowiecki Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszta, Młynarzowa n.sz., O 1998 Młynarzowa Baszta C6, L, M Orla Baszta z Przełęczy Pańszczyckiej. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) baszta. Baszta, Orla n. sz., O 1908 Orla Baszta Chmiel, L, M por. n. śc. Orla Perć i ap. (gw.) baszta. „Orla Baszta jest podobna kształtem do zrujnowanej baszty i stąd drugi człon jej nazwy, a pier wszy człon od Orlej Perci” (WET: 853). Baszta, Podufała n. sz., O 1967 Podufała Baszta WHP13, L, M por. n.sz. Podufała Turnia i ap. (gw.) baszta. Baszta, Ponad Piekło n. t, O 1984 Ponad Piekło Baszta WHP24, L, M por. w. p. ponad Piekło ‘prp. ponad i n. ter. Piekło’ (ponad + acc) i ap. (gw.) baszta. Baszta, Pośrednia (Pośrednia Baszta) zob. Baszta Średnia. Baszta, Przednia n. sz., O 1900 Przednia Baszta Welsz6, L, M 1912Baszta Przednia Chmiel, L, M por. adi. (gw.) przedni i ap. (gw.) baszta lub n. sz. Baszta. Baszta, Skoruszowa n. sz., O 1998 Skoruszowa Baszta C6, L, M por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘ja-rzębina’ (SGZ : 350) i suf. -owy i ap. (gw.) baszta. Baszta, Skrajna n. sz., O 1912Skrajna Baszta Chmiel, L, M 1967 Patria WHP5, WU por. adi. skrajny i ap. (gw.) baszta oraz ap. gw. patryjo ‘znak triangulacyjny, żerdź wbita na szczycie gór y w celach mierniczych’ (SGZ: 255). „Od takiej właśnie patrii sterczącej na wierzchołku pochodzi jedna z nazw Skrajnej Baszty: Patria […]” (WET: 888). Baszta, Wielicka n.sz., O 1967 Wielicka Baszta WHP13, L, M por. n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) baszta. „Od nazwy doliny pochodzą inne w niej samej lub w jej otoczeniu” (WET: 1330). Baszta, Złota n. sz., O 1979 Złota Baszta WHP22, L, M por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y oraz ap. (gw.) baszta. Baszta, Złudna n. sz., O 2009 Złudna Baszta C15, M por. adi. złudny i n. sz. Skrajna Baszta. „Jest to rodzaj »półwyspu« wysuniętego ku wschodowi z rozległego, płaskiego, mało stromego południowego zbocza Skrajnej Baszty. Z wielu miejsc w Dolinie Mięguszowieckiej robi ZŁUDNE wrażenie odrębne-go wierzchołka” (C15: 279). Baszta, Zwalista n. sz., O 1967 Zwalista Baszta WHP13, L, M por. n.sz. Zwalista Turnia i ap. (gw.) baszta. Baszta, Zwodna n. sz., O 1967 Zwodna Baszta WHP13, L, M por. n.p. Zwodna Ławka i ap. (gw.) baszta. Baszta, Żółta n. sz., O 1973 Żółta Baszta WHP17, L, M por. n. sz. Żółty Szczyt i ap. (gw.) baszta. Baszty zob. Basta Sczerbska. Baszty, Białczańskie n. sz., O 1999 Białczańskie Baszty C7, L, M por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) baszta. Baszty, Granackie n. sz., O 1967 Granackie Baszty WHP13, L, M por. adi. granacki od n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) baszta lub n. sz. Baszty. Baszty, Granackie n. sz., O 1967 Granackie Baszty WHP13, L, M por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) baszta. Baszty, Jaworowe n. sz., O 2011 Jaworowe Baszty WHP16, L, M por. n. sz. Jaworowe Baszty: Mała, Pośrednia, Skrajna i Wielka. Baszty, Kołowe n. sz., O 1983 Kołowe Baszty WHP23, L, M. Biała Liptowska zob. Biała. Biała n. pot., H 1815 Staszic 1951 Biała Liptowska WHP4, B por. adi. biały i adi. liptowski od choron. Liptów i suf. -ski. Białawoda n. pot., H 1826 Grab, CH, B 1900 Biała Woda Welsz6, CH, B por. adi. biały i ap. gw. woda. Białka n. pot., H 1844 Raut, B por. adi. biały i suf. -ka. Bielańska n. pot., H 1908 Bielańska Woda Chmiel, CH, B por. adi. bielański od adi. słow. biely ‘bia-ły’ (SSP I: 35) lub ap. biel ‘mokradło, bagno, podmokła łąka’ (NMP I: 168) i suf. -ański i ap. (gw.) woda. Borczak n.torf., H 1972 WHP15, JP 1972 Borcak WHP15, JP por. ap. gw. borcok ‘torfowisko’, borcak ‘teren o podłożu torfowym; mokradło na takim terenie; niewielki las iglasty’ (SGO I: 47). Brama, Bździochowa Niżnia n.p., O 1983 Niżnia Bździochowa Brama WHP23, L, M 1983 Niżnia Brama WHP23, L, M por. adi. gw. niźni, n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) brama. Brama, Bździochowa Pośrednia n. p., O 1983 Pośrednia Bździochowa Brama WHP23, L, M 1983 Pośrednia Brama WHP23, L, M por. adi. (gw.) pośredni, n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) brama. Brama, Bździochowa Wyżnia n. p., O 1983 Wyżnia Bździochowa Brama WHP23, M, L 1983 Wyżnia Brama WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni, n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) brama. Brama, Kołowa n. p., O 1983 Kołowa Brama WHP23, L, M por. n.gr. Kołowa Grań i ap. brama. Brama, Niżnia (Niżnia Brama) zob. Brama, Bździochowa Niżnia. Brama, Pośrednia (Pośrednia Brama) zob. Brama, Bździochowa Pośrednia. Brama, Staroleśna n.f.s., O 1971 Staroleśna Brama WHP14, L, M por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) brama. Brama, Wyżnia (Wyżnia Brama) zob. Brama, Bździochowa Wyżnia. Bramka n.f.s., O 1815 Staszic, M 1983 Koperszadzka Bramka WHP23, M, L por. deminut. bramka od ap. (gw.) brama i suf. -ka oraz n. d. Dolina Kiezmarska. Bramka zob. Bramka, Kiezmarska. Bramka, Jarząbkowa n.f.s., O 1998 Jarząbkowa Bramka C6, L, M, R por. n. sz. Jarząbkowa Turnia i deminut. bramka od ap. brama i suf. -ka. Bramka, Kiezmarska n.f.s., O 1983 Kiezmarska Bramka WHP23, L, M, R 1983 Bramka WHP23, M, R por. n. d. Dolina Kiezmarska i deminut. bramka od ap. brama i suf. -ka. Bramka, Koperszadzka (Koperszadzka Bramka) zob. Bramka. Bramka, Koperszadzka n.f.s., O 1984 Koperszadzka Bramka WHP24, L, M, R por. adi. koperszadzki od n.d. Zadnie Ko-perszady i suf. -ki oraz deminut. bramka od ap. brama i suf. -ka. Bród, Wyżni n. m., H 1962 Wyżni Bród WHP10, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. bród ‘płytkie miejsce rzeki, jeziora, przez które można przejść lub przejechać na drugi brzeg’ (SEJP: 40). „[…] Tutaj w prawo po kładkach przez dwa ramiona Szczyrbskiej Młynicy; to przejście nazywa się Wyżni Bród […]” (WHP10: 27). Brzanówka n.l., M 1908 Chmiel, D, L por. n. os. Brzana (por. Rym SN I: 518) i suf. -ówka. Brzanówka n. pol., M 1995 WET, D, L por. n. os. Brzana (por. Rym SN I: 518) i suf. -ówka. Brzeżek, Goły n. zb., O 1972 Goły Brzeżek WHP15, CH, M por. adi. gw. goły i ap. gw. brzézek ‘niewielkie zbocze, ur wisko, pagórek’ (SGZ: 24). Brzeżki, Czerwone n. l., M 1900 Czerwone Brzeżki Welsz6, JP por. adi. czerwone i ap. gw. brzeżek. „Nazwa występująca w Tatrach na oznaczenie kilku miejsc z czer wonawą glebą lub skałami” (WET: 193). Bula pod Bańdziochem n.f.s., O 2003 C10, L, M por. ap. gw. bula ‘narośl na ciele; guz’ (SGZ:25) i w. p. pod Bańdziochem ‘prp. pod i n.k. Bańdzioch’ (pod + instr.). Bula pod Rysami n.f.s., O 1952 WHP6, L, M por. ap. gw. bula i w. p. pod Rysami ‘prp. Rysy i n.sz. Rysy’(pod + instr.). Bula, Danielowa n.f.s., O 1983 Danielowa Bula WHP23, M, P por. adi. danielowy od n.os. Daniel i suf. -owy. Nazwa upamiętnia znawcę Tatr i przewodnika Daniela Fabriego, syna Jakuba Fa-briego seniora (por. WHP23: 120). Bula, Hruba n.f.s., O 2008 Hruba Bula C14, L, M por. n.sz. Hruby Wierch i ap. gw. bula. Bula, Jastrzębia n.f.s., O 1983 Jastrzębia Bula WHP23, por. n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. bula. Bula, Litworowa n.f.s., O 2012 Litworowa Bula C17, L, M por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. gw. bula. Bula, Mnichowa n.f.s., O 1983 Mnichowa Bula WHP23, L, M por. adi. mnichowy od n. sz. Kołowy Mnich i suf. -owy i ap. gw. bula. Bula, Zbójnicka Mała n.f.s., O 1971 Mała Zbójecka Bula WHP14, L, M, R por. adi. (gw.) mały, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. bula. Bula, Zbójnicka Wielka n.f.s., O 1971 Wielka Zbójnicka Bula WHP14, L, M, R por. adi. (gw.) wielki, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. bula. Burdel, Kołowy n. pol., M 1983 Kołowy Burdel WHP23, L, KM 1983 Burdel WHP23, KM por. ap. gw. burdel ‘stary, spróchniały, nieczysty domek, który co chwila zawaleniem się grozi; star y budynek’ (SGP I: 140) i n. sz. Kołowy Szczyt. Burdel, Skoruszowy n. pol., M 1983 Skoruszowy Burdel WHP23, L, KM 1983 Burdel WHP23, KM por. ap. gw. burdel i n. pol. Skoruszowa Polanka. Capia Przełączka 4 n.p., O 1930 Capia Przełączka Tat, CH, L, R por. n. sz. Mała Capia Turnia i Wielka Capia Turnia, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Ceprostrada n.dr., M 2001 C8, FO por. ap. gw. ceper ‘pogardliwie lub lekce-ważąco o człowieku pochodzącym z dolin (nie-góralu)’ (SWJP: 97) i ap. autostrada. Chłop zob. Turnia nad Kolebą. Chłopek n.f.s., O 1858 Stecz1, M por. ap. (gw.) chłopek i ap. słow. chopok. Chłopek to turniczka, która znajduje się w bliskim sąsiedztwie przełęczy nazwanej Przełęczą pod Chłopkiem. Jest to przełęcz znana od bardzo dawna jako miejsce, przez które można było przedostać się na południową stronę Tatr. Być może w tym przypadku doszło do zaadaptowania przez po-sługujących się językiem polskim pasterzy, turystów, kłusowników itp. ap. słow. chopok oznaczającego ‘kopczyk, pagórek, kępę’ (por. SSP I: 256), a ze względu na to, że nie jest to nazwa współczesna, nie są znane okoliczności 4 „Nienazwanym dotychczas przełęczom w łańcuchu Baszt nadajemy nazwy następujące […]: Capia Przełączka – przełączce między Capiemi Turniami” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). jej nadania i nie ma pe wności co do jej motywacji. W. H. Par yski przyjął, że nazwa Chłopek ma motywację metaforyczną i odnosi się do wyobrażenia ludzkiej postaci (WET: 142), czego oczywiście nie należy negować (por. Wolnicz-Pawłowska 2005: 156). W związku z tym można przyjąć, ze nazwy, których prawdopodobnie twórcą jest Paryski, a które zawierają w swojej podstawie opisywany apelatyw były motywowane właśnie podobieństwem do ludzkiej postaci (por. np. Jaworowy Chłopek, Kiezmarski Chłopek, Kołowy Chłopek), a podając mot ywację tej nazwy należałoby raczej zachować ostrożność. Chłopek, Białczański n.f.s., O 1999 Białczański Chłopek C7, M, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) chłopek. Zob. też Chłopek. Chłopek, Jaworowy n.f.s., O 1973 Jaworowy Chłopek WHP16, L. M por. n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. chłopek. Zob. też Chłopek. Chłopek, Kiezmarski n.f.s., O 1979 Kiezmarski Chłopek WHP22, L, M por. n. sz. Kiezmarska Kopka i ap. chłopek. Zob. też Chłopek. Chłopek, Kołowy n. f s., O 1983 Kołowy Chłopek WHP23, L, M por. n. sz. Kołowy Szczyt i ap. chłopek. Zob. też Chłopek. Chłopek, Śnieżny n.f.s., O 1974 Śnieżny Chłopek WHP19, L, M por. n. sz. Mała Śnieżna Turnia i ap. (gw.) chłopek. Ciemny, wysmukły obelisk skalny: Śnieżny Chłopek (por. WHP19: 127). Chłopki, Czarne n.f.s., O 1973 Czarne Chłopki WHP16, L, M por. adi. czarny i ap. chłopek. Zob. też Chłopek. Chodnik,Barani n.f.s., O 1976 Barani Chodnik WHP20, L, M por. n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. hodnik ‘dróżka, boczna droga, niegłówna ścieżka’ (SGZ: 119). „Szeroki, piarżysty zachód, zbiegający ukosem w lewo, popod skałami Wyżniego Baraniego Zwornika, aż do miejsca […] skąd już łatwo zejść z zachodu w prawo na Baranie Pola” (WHP20: 24). Chodnik, Capi Niżni n.f.s., O 1977 Niżni Capi Chodnik WHP21, L, M por. adi. gw. niźni, n. s. Capi Staw i ap. gw. hodnik. Chodnik, Capi Wyżni n.f.s., O 1977 Wyżni Capi Chodnik WHP21, L, M por. adi. gw. wyśni, n. s. Capi Staw i ap. gw. hodnik. Chodnik, Klimkowy n.f.s., O. 1977 Klimkowy Chodnik WHP21, M, L por. n. sz. Klimkowy Kopiniaczek i ap. gw. hodnik. Chodnik, Lalkowy n.f.s., O 1999 Lalkowy Chodnik C7, L, M por. adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. gw. hodnik. Chodnik, Podkrywański Wyżni (Wyżni Podkr ywański Chodnik) zob. Ścieżka, Górna. Chodnik, Polski n. śc. Mt 1983 Polski Chodnik WHP23, CH, P por. adi. polski i ap. gw. hodnik. ‘Łączy Polanę Białą Wodę z Kiezmarską Polaną w Dolinie Kiezmarskiej’ (por. WHP24: 240). Chowańcówka zob. Potok, Chowańców. Cień Diabła zob. Diabeł. Cmentarzyk, Danielowy n. zb., O 1983 Danielowy Cmentarzyk WHP23, M, P, R por. adi. danielowy od n.os. Daniel i suf. -owy i deminut. cmentarzyk od ap. (gw.) cmentarz i suf. -yk. Zob. też Danielowa Bula. Cmentarzyk, Srebrny n.k., O 1974 Srebrny Cmentarzyk WHP19, M, R, T por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i de-minut. cmentarzyk od ap. (gw.) cmentarz i suf. -yk. Zob. też Strąga, Srebrna. Cmentarzyk, Złoty n.k., O 1974 Złoty Cmentarzyk WHP18, M, P, R por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i demi-nut, cmentarzyk od ap. cmentarz i suf. -yk. „Pierwszymi ludźmi w Dolinie Śnieżnej byli góralscy myśliwi i poszukiwacze skarbów z Jurgowa, a potem również i inni poszukiwacze skarbów docierali do tej doliny, i to już w XVII wieku” (WHP18: 17). Cmentarzysko n. zb., O 1903 Świerz5, M 1930 Cmentarz Tat, M 5 „Nawiasem dodajemy, że nazwę […] Cmentarzysko (przerobioną z dawnego »Cmentarza«) [zna – A. J.-K.] Przewodnik po Tatrach M. Świerza”, „Taternik”, z. 4, 1930: 87). por. ap. cmentarzysko ‘prehistoryczny cmentarz obejmujący większe skupienie grobów; przen. Miejsce będące zbiorowiskiem star ych, zniszczonych, porzuconych przedmiotów, obiektów itp.’ (SzSJP I: 290) lub n. zb. Cmentarz i suf. -ysko oraz ap. (gw.) cmentarz. Cubryna zob. Szpiglas. Cubrynka zob. Czubrynka. Cyc Lewy n.f.s., O 2009 C15, L, M por. augmentat. cyc od ap. (gw.) cycek. Cyc Prawy n.f.s., O 2009 C15, L, M por. augmentat. cyc od ap. (gw.) cycek. Cyce n.f.s., O 2009 C15, M por. n. ter. Cyc Prawy i Cyc Lewy. Cygaro n.f.s., O 2012 C17, M por. ap. (gw.) cygaro. Cyrhla, Gombosia n. pol., Mt 1972 Gombosia Cyrhla WHP15, D, WU por. adi. gombosi od n. os. Gombos i suf. -i i ap. gw. cyrla ‘polana wyrobiona przez oczerchlenie, tj. okorowanie granicznych drzew, które po uschnięciu, zrąbane, wyznaczały granice posiadłości nadanej nowemu osadnikowi’ (NTZS: 29). Czarny n. s., H 1858 Stecz1, B 1874Czarny staw Welsz, CH, B 1874Podkół Welsz, L 1903 Czarny Staw Świerz, CH, B 1951 Czarny Staw Polski WHP4, CH, L, B 2005 Czarny Staw (Polski) C11, CH, L, B por. adi. czarny, ap. (gw.) staw i adi. polski oraz n.f.s. Kół od ap. gw. kół ‘słupek’ (SGP II: 460) lub n. ter. Koło. Czarnystaw pod Liptowskiemi mury n. s., H 1815 Staszic, CH, L, B 1903 Staw Staszica Świerz, CH, P 1908 Czarny Staw pod Liptowskimi Murami Chmiel, CH, L, B 1925–1926 Staw Staszica ChmiŚw, CH, P 1967 Niżnie Stawki WHP5, CH, L, R por. ap. (gw.) staw, adi. (gw.) czarny, n.gr. Liptowskie Mury oraz n. os. Staszic ‘Stani-sław Staszic’ 6, adi. gw. niźni i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Czoła Jaworkowe n. zb., O 1972 WHP15, L, M 6 „Poniżej Wrót Chałubińskiego, w najniższym zagłębieniu Dolinki za Mnichem, tworzy się po roztopach lub deszczach wybitnie okresowe jeziorko, które wysychając rozpada się na kilka oczek wodnych. Od ok. 1880 r. zwane jest ono Stawkiem (Stawem lub Stawkami) Staszica. Nazwa ta przyjęła się w piśmiennictwie sama, a to przez identyfikowanie jeziorka z wymienionym w Ziemiorodztwie (1815, s. 126) »czarnym Stawem pod Liptowskimi Mur y«. Jej popularyzatorem był Tytus Chałubiński, który w swych pracach używa jej często – na przemian z »czarnym Stawem Staszyca« (1882–86). Pomijając kwestię słuszności identyfikacji, stwierdzić trzeba, że imię Stanisława Staszica (1755–1826), »ojca« taternictwa polskiego ze wszech miar za-sługuje na wdzięczną pamięć w Tatrch. Pasterze zwali jeziorko Niżnimi Stawkami, Suchymi Stawkami lub Suchym Stawkiem” (Nyka, Niegóralskie…: 269). por. ap. (gw.) czoło i adi. jaworkowy od de-minut. jaworek i suf. -owy. Czołówka Kopy Spadowej n.f.s., O 2001 C9, L, M por. ap. czołówka i n.sz. Kopa Spadowa. Czołówka MSW n.f.s., O 2001 C8, L, M por. ap. czołówka i n. sz. Mięguszowiecki Szczyt Wielki. Czuba n. sz., O 1849 Zejszner, CH por. ap. gw. cuba ‘czub, szczyt góry, góra’ (SGZ: 43). Czuba nad Roztoką n. sz., O 1900 Welsz6, CH, L 1925–1926 Czuba ChmiŚw, CH 1999 Roztocka Cuba C7, CH, L por. ap. gw. cuba i w. p. nad Roztoką ‘prp. nad i n. pot. Roztoka’ (nad + instr.) oraz adi. roztocki od n. pot. Roztoka i suf. -ki. Czuba nad Uboczą n. sz., O 2005 Czuba nad Uboczą C11, CH, L por. ap. gw. cuba i w. p. nad Uboczą ‘prp. nad i n. sz. g. Ubocz’ (nad + instr.). Czuba nad Żabimi Wrótkami n. sz., O 1999 C7, CH, L por. ap. gw. cuba i w. p. nad Żabimi Wrót-kami ‘prp. nad i n. p. Żabie Wrótka’ (nad + instr.). „Rok 1961. w »Taterniku« 1/61 pojawia się »Czuba nad Żabimi Wrótkami« popularna do dziś w taternickim środowisku. Nazwa pozbawiona ścisłej definicji i w konsekwencji – dowolnie interpretowana. Dotyczyła prawdopodobnie całego odcinka grani między Żabimi Wrótkami a pd. sio-dłem Białczańskiej Przeł.” (C7: 98–99). Czuba zob. Czuba, Żabia. Czuba, Biała n.sz., O 1984 Biała Czuba WHP24, CH, L por. n. s. Białe Stawy i ap. gw. cuba. Czuba, Cisowa n. sz., O 1972 Cisowa Czuba WHP15, CH, F por. adi. cisowy od ap. cis ‘Taxus baccata’ (WET: 166) i suf. -owy i ap. gw. cuba. Czuba, Czarnogórska n.sz., O 1983 Czarnogórska Czuba WHP23, CH, L por. adi. czarnogórski od n. msc. Czarna Góra i suf. -ski i ap. gw. cuba. W tej okolicy wypasali pasterze z Czarnej Góry (por. WHP23: 220). Czuba, Dzika n. sz., O 1971 Dzika Czuba WHP14, CH, L por. n.sz. Dzika Turnia i ap. gw. cuba. Czuba, Dziurawa n.sz., O 2005 Dziurawa Czuba C11, CH, CP por. adi. dziurawy od ap. (gw.) dziura ‘jaskinia’ (SGZ: 86) i suf. -awy i ap. gw. cuba. Czuba, Gierlachowska n. sz., O 1965 Gierlachowska Czuba WHP12, CH, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. gw. cuba. Czuba, Głaźna n. sz., O 2001 Głaźna Czuba C11, CH, L 2001 Głaźna Turnia C11, CH, L por. adi. głaźny od ap. (gw.) głaz i suf. -ny i ap. gw. czuba oraz ap. gw. turnia. Czuba, Hruba Pośrednia n. sz., O 1967 Pośrednia Hruba Czuba WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Hruba Turnia i ap. gw. cuba. Czuba, Hruba Skrajna n. sz., O 1967 Skrajna Hruba Czuba WHP13, CH, L por. adi. skrajny, n.sz. Hruba Turnia i ap. gw. cuba. Czuba, Hruba Zadnia n.sz., O 1967 Zadnia Hruba Czuba WHP13, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Hruba Turnia i ap. gw. cuba. Czuba, Jastrzębia n. sz., O 1984 Jastrzębia Czuba WHP24, CH, L 1984 Jastrzębi Kopiniaczek WHP24, CH, L, R por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. cuba oraz deminut. kopiniaczek od ap. gw. ko-piniak i suf. -ek. Czuba, Kapałkowa Pośrednia n. sz., O 1974 Pośrednia Kapałkowa Czuba WHP19, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. gw. cuba. Czuba, Kapałkowa Skrajna n. sz., O 1974 Skrajna Kapałkowa Czuba WHP19, CH, L por. adi. skrajny, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. gw. cuba. Czuba, Kapałkowa Zadnia n. sz., O 1974 Zadnia Kapałkowa Czuba WHP19, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. gw. cuba. Czuba, Kiezmarska n. sz., O 1979 Kiezmarska Czuba WHP22, CH, L por. n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. gw. cuba. Czuba, Kołowa (Kołowa Czuba) zob. Koło. Czuba, Koperszadzka n. sz., O 1983 Koperszadzka Czuba WHP23, CH, L por. n.gr. Koperszadzka Grań i ap. gw. cuba. Czuba, Królewska n. sz., O 1971 Królewska Czuba WHP14, CH, L por. hist. n.sz. Królewski Nos i ap. (gw.) cuba. Czuba, Kubalowa n. sz., O 1972 Kubalowa Czuba WHP15, CH, L por. n. pol. Kubalowa Polana i ap. gw. cuba. Czuba, Łomnicka n. sz., O 1930 Łomnicka Czuba Tat 7, CH, L 1977 Zadnia Łomnicka Czuba WHP21, CH, L por. n.gr. Łomnicka Grań i ap. gw. cuba oraz adi. (gw.) zadni. Czuba, Łomnicka Skrajna zob. Prze-chyba, Łomnicka Niżnia. Czuba, Łomnicka Zadnia zob. Czuba, Łomnicka. 7 „Od Ramienia Łomnickiego idzie ku pd.-wsch. szeroki grzbiet Łomnickiej Grani […]. Dalej ku pd. napotykamy szereg punktów […], dla których wprowadzamy nazwy następujące: […] b) Łomnicka Czuba – dla czuby 1896 m […]” Birkenmajer 1930: 87. Czuba, Myśliwska n.sz., O 1977 Myśliwska Czuba WHP21, CH, P por. adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i ap. gw. cuba. Czuba, Niedźwiedzia Mała n. sz., O 1967 Mała Niedźwiedzia Czuba WHP13, CH, F, R por. adi. (gw.) mały, adi. niedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i i ap. gw. cuba. Czuba, Niedźwiedzia Pośrednia n. sz., O 1967 Pośrednia Niedźwiedzia Czuba WHP13, CH, F, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. niedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i i ap. gw. cuba. Czuba, Niedźwiedzia Skrajna n. sz., O 1967 Skrajna Niedźwiedzia Czuba WHP13, CH, F, L por. adi. skrajny, adi. niedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i i ap. gw. cuba. Czuba, Niedźwiedzia Zadnia n. sz., O 1967 Zadnia Niedźwiedzia Czuba WHP13, CH, F, L por. adi. (gw.) zadni, adi. niedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i i ap. gw. cuba. Czuba, Pańszczycka Skrajna n. sz., O 1967 Skrajna Pańszczycka Czuba WHP2, CH, L por. adi. skrajny, adi. pańszczycki od n.d. Dolina Pańszczyca i suf. -ki i ap. gw. cuba. Czuba, Pańszczycka Zadnia n. sz., O 1967 Zadnia Pańszczycka Czuba WHP2, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. pańszczycki od n.d. Dolina Pańszczyca i suf. -ki i ap. gw. cuba. Czuba, Pięciostawiańska n. sz., O 1974 Pięciostawiańska Czuba WHP18, CH, L por. adi. pięciostawiański od n.s. Pięć Stawów i suf. -ański i ap. gw. cuba. Czuba, Przybylińska n. sz., O 2001 Przybylińska Czuba C8, CH, L por. adi. przybyliński od n.m. Przybylina i suf. -ski i ap. gw. cuba. Czuba, Rakuska n. sz., O 1925–1926 Rakuska Czuba ChmiŚw, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. gw. cuba. „Nazwa Rakuska Czuba i inne podobne w jej pobliżu pochodzą bezpośrednio lub pośrednio od niedalekiej wsi spiskiej Raku-sy” (WET: 1007); „Polską nazwę urobiono zapewne z określenia użytego przez Jana Gw. Pawlikowskiego (1878) »czuba grani Rakuskiej«. Dziwi się jej Zofia Hołub-Pacewiczowa: obszar pasterski Rakuz nigdy nie obejmował tych terenów” (Nyka TS: 419). Czuba, Rumanowa Wschodnia n.sz., O 1962 Wschodnia Rumanowa Czuba WHP10, CH, L por. adi. wschodni, n. sz. Rumanowy Szczyt i n. d. Rumanowa Dolinka i ap. gw. cuba. Czuba, Rumanowa Zachodnia n. sz., O 1962 Zachodnia Rumanowa Czuba WHP10, CH, L por. adi. zachodni, n. sz. Rumanowy Szczyt i n. d. Rumanowa Dolinka i ap. gw. cuba. Czuba, Sobkowa n. sz., O 1974 Sobkowa Czuba WHP18, CH, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. cuba. Czuba, Spismichałowa n. sz., O 1971 Spismichałowa Czuba WHP14, CH, L por. n. d. Dolina Spismichałowa i ap. gw. cuba. „Nazwa S.Cz. Pochodzi od leżącej u jej stóp Spismichałowej Doliny” (WET: 1128). Czuba, Stwolska Skrajna n. sz., O 1964 Skrajna Stwolska Czuba WHP11, CH, L por. adi. skrajny,adi. n. d. Dolina Stwolska i ap. gw. cuba. Czuba, Stwolska Zadnia n. sz., O 1964 Zadnia Stwolska Czuba WHP11, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Stwolska i ap. gw. cuba. Czuba, Szpiglasowa n. sz., O 2005 Szpiglasowa Czuba C11, CH, L por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i ap. gw. cuba. Czuba, Urbanowa n. sz., O 1965 Urbanowa Czuba WHP12, CH, L por. n. sz. Urbanowe Turnie i ap. gw. cuba. Czuba, Zielona (Zielona Czuba) zob. Zielona. Czuba, Złota n. sz., O 1977 Złota Czuba WHP21, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. cuba. Nazwę utworzył W. H. Paryski na pamiątkę wydobywania złota w tej okolicy (por. Bohuš 1996: 238). Czuba, Złotnikowa n. sz., O 1971 Złotnikowa Czuba WHP14, CH, L por. n. m. Złotnikowy Ogród i ap. gw. cuba. „Nazwa Złotnikowej Czuby pochodzi od Złotnikowego Ogrodu w Dolinie Rówie-nek” (WHP14: 208). Czuba, Żabia 8 n. sz., O 1935 Żabia Czuba Tat CH, L 1954 Czuba WHP7, CH por. hist. n.gr. Żabie i ap. gw. cuba. Czuba, Żółta n. sz., O 1972 Żółta Czuba WHP15, CH, F, B por. adi. żółty i ap. gw. cuba. „Nazwa Ż.C. pochodzi od obfitych żółtych porostów rosnących na skałach po wsch. stronie jej wierzchołka” (WET: 1452). Czubą, pod n. pol., Mt 1872 pod Czubą Stecz2, L por. w. p. pod Czubą ‘prp. pod i n. sz. Roztocka Czuba’. (pod + loc). „[…] przybyliśmy na polankę, zwaną pod Czubą, położoną na wstępie do doliny Roztoki” (Stecz2: 215). Czubka, Białczańska n. sz., O 1999 Białczańska Czubka C7, CH, L, R por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Durna n. sz., O 1976 Durna Czubka WHP20, CH, L, R por. n. sz. Durny Szczyt i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Jastrzębia n. sz., O 1984 Jastrzębia Czubka WHP24, CH, L, R por. n.sz. Jastrzębia Czuba i suf. -ka. 8 Nazwę tę nadajemy wybitnemu wzniesieniu 2035 m, w pn. grani Żabiego Szczytu Niżniego” („Taternik”, z. 3, 1934: 90). Czubka, Kiezmarska Mała n. sz., O 1979 Mała Kiezmarska Czubka WHP22, CH, L, R por. adi. (gw.) mały i n.sz. Kiezmarska Czuba i suf. -ka. Czubka, Kołowa Pośrednia n. sz., O 1983 Pośrednia Kołowa Czubka WHP23, CH, L, R por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Kołowy Szczyt i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Kołowa Skrajna n. sz., O 1983 Skrajna Kołowa Czubka WHP23, CH, L, R por. adi. skrajny, n. sz. Kołowy Szczyt i de-minut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Kołowa Zadnia n. sz., O 1983 Zadnia Kołowa Czubka WHP23, CH, L, R por. adi. (gw.) zadni, n.sz. Kołowy Szczyt i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Młynarzowa n. sz., O 1998 Młynarzowa Czubka C6, CH, L, R por. n. sz. Młynarz i suf. -owy i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubka, Rakuska Mała n. sz., O 1977 Mała Rakuska Czubka WHP21, CH, L, R por. adi. (gw.) mały i n. sz. Rakuska Czuba i suf. -ka. Czubka, Spiska n. sz., O 1976 Spiska Czubka WHP20, CH, L, R por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i deminut. czubka od ap. gw. cuba i suf. -ka. Czubki, Kołowe n. sz., O 1983 Kołowe Czubki WHP23, CH, L, R por. n.sz. Kołowy Szczyt i deminut. czubki od ap. gw. cuba i suf. -ki. Czubrynka n. sz., O 1938 KP, R 1954 Cubrynka WHP5, L, R por. n. sz. Cubryna i suf. -ka. Czuby, Baranie n. sz., O 1976 Baranie Czuby WHP20, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. cuba. Czuby, Batyżowieckie n. sz., O 1964 Batyżowieckie Czuby WHP11, CH, L por. n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. cuba. Czuby, Buczynowe n. sz., O 1935 Buczynowe Czuby Tat 9, CH, L por. n.d. Dolinka Buczynowa i ap. gw. cuba. Czuby, Czarne n. sz., O 1983 Czarne Czuby WHP23, CH, L por. od n. sz. Czarny Szczyt i ap. gw. cuba. Czuby, Dwoiste n. sz., O 1967 Dwoiste Czuby WHP13, CH, L por. n.sz. Dwoista Turnia i ap. gw. cuba. Czuby, Harnaskie n. sz., O 1973 Harnaskie Czuby WHP16, CH, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. gw. czuba. Czuby, Hińczowe n. sz., O 2006 Hińczowe Czuby C12, CH, L por. n. d. Dolina Hińczowa i ap. gw. czuba. 9 „Nazwę tę nadajemy grupie dość wyodrębniających się turniczek, tworzących grań pomiędzy Pościelą Jasińskiego a Przełęczą Nowickiego” („Taternik”, z. 1, 1936: 48). Czuby, Jaworowe n. sz., O 1972 Jaworowe Czuby WHP15, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. gw. cuba. Czuby, Jurgowskie n. sz., O 1965 Jurgowskie Czuby WHP12, CH, J por. n.p. Jurgowska Przełęcz i ap. (gw.) cuba. Czuby,Kacze n. sz., O 1964 Kacze Czuby WHP11, CH, L por. n. sz. Kaczy Szczyt i ap. gw. cuba. Czuby, Koprowe n. sz., O 1967 Koprowe Czuby WHP5, CH, L por. n. sz. Koprowy Wierch i ap. gw. cuba. Czuby, Kozie n. sz., O 1908 Kozie Czuby Chmiel, CH, L por. n. sz. Kozi Wierch i ap. gw. cuba. Czuby, Lodowe n. sz., O 1974 Lodowe Czuby WHP18, CH, L por. n. sz. Lodowa Kopa i ap. gw. cuba. Czuby, Niedźwiedzie n. sz., O 1967 Niedźwiedzie Czuby WHP13, CH, F por. adi. niedźwiedzie od ap. niedźwiedź i suf. -i i ap. gw. cuba. Czuby, Ostre n. sz., O 1973 Ostre Czuby WHP16, CH, L por. n. sz., Ostry Szczyt i pl. ap. gw. cuba. Czuby, Pańszczyckie n. sz., O 1933 Pańszczyckie Czuby Tat 10, CH, L 10 „[…] dla dwu garbów grzbietowych, wznoszących się w grani pomiędzy pn. wierzchołkiem Granatów a Wierchem pod Fajki, wprowadzamy nazwę pańsz-czyckie czuby […]” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 36). por. adi. pańszczycki od n. d. Dolina Pańsz-czyca i suf. -ki i ap. gw. cuba. Czuby, Pasternakowe n. sz., O 1964 Pasternakowe Czuby WHP11, CH, L por. n.sz. Pasternakowa Turniczka i ap. gw. cuba. Czuby, Piarżyste n. sz., O 1952 Piarżyste Czuby WHP5, CH, L por. n. d. Dolina Piarżysta i ap. gw. cuba. Czuby, Rumanowe n. sz., O 1962 Rumanowe Czuby WHP10, CH, L por. n. sz. Wschodnia Rumanowa Czuba i Zachodnia Rumanowa Czuba. Czuby, Rywocińskie n. sz., O 1973 Rywocińskie Czuby WHP17, CH, L por. adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. gw. cuba. Czuby, Siwe n. sz, O 1973 Siwe Czuby WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. gw. cuba. Czuby, Sokole n. sz., O 1973 Sokole Czuby WHP17, CH, L por. n. p. Sokola Szczerbina i ap. gw. cuba. Czuby, Soliskowe n. sz., O 1967 Soliskowe Czuby WHP8, CH, L por. adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. gw. cuba. Czuby, Spiskie n. sz., O 1976 Spiskie Czuby WHP20, CH, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. gw. cuba. Czuby, Śnieżne n. sz., O 1974 Śnieżne Czuby WHP19, CH, L por. adi. śnieżny od n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. gw. cuba. Czuby, Zmarzłe n. sz., O 1908 Zmarzłe Czuby Chmiel 11, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i od ap. gw. cuba. Czuby, Żłobiste n. sz., O 1962 Żłobiste Czuby WHP10, CH, L por. n. sz. Żłobisty Szczyt i ap. gw. cuba. D Dach, Wielki n.f.s., O 2001 Wielki Dach C9, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) dach. Depresja Dorawskiego n.f.s., O 1977 WHP21 por. ap. depresja i n. os. Dorawski ‘Jan Kazimierz Dorawski’. Depresja Korosadowicza n.f.s., O (Mięguszowiecki Szczyt) 2003 C10, M, P por. ap. depresja i n. os. Korosadowicz ‘Zbigniew Korosadowicz’. Nazwa na pamiątkę jednego z pierwszych odkrywców północnej ściany Mięgu 11 „[…] Nazwę tę użytą już przez »Przewodnik po Tatrach« J. Chmielowskiego (tom II, str. 41) i stosowaną niejednokrotnie, lecz później wycofaną – przywracamy dla dwu szerokich tur ni, wznoszących się w grani pomiędzy Małym Kozim Wierchem a Zmarzłą Przełęczą. Równocześnie dla przełączki oddzielającej je od wierzchołka Małego Koziego Wierchu, wprowadzamy nazwę zmarzła przełączka wyżnia” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 36). szowieckiego Szczytu Wielkiego – Zbigniewa Korosadowicza (por. C10: 61). Depresja Korosadowicza n.f.s., O (Mały Młynarz) 2003 C6, M, P por. ap. depresja i n. os. Korosadowicz ‘Zbigniew Korosadowicz’. „[Przez tę formację skalną] prowadzi droga […] odkr ywcza na całej ścianie. Zbigniew Korosadowicz, wielka postać polskiego taternictwa lat 30-t ych, uważał ją za swój najtrudniejszy »pierwowystup«” (C6: 224). Depresja Kupczyka n.f.s., O 1962 WHP10, M, P 2011 Rynna Kupczyka C16, M, P por. ap. depresja i n. os. Kupczyk ‘Kazimierz Kupczyk’ oraz ap. rynna. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Kazimierz Kupczyk 15.07.1930 r. (por. C16: 186). Depresja Kurczaba n.f.s., O 1964 C11, M, P por. ap. depresja i n. os. Kurczab ‘Janusz Kurczab’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Janusz Kurczab, 12.02.1967 r. (por. C11: 135). Depresja Mączki n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. depresja i n. os. Mączka ‘Jan Mączka’. Depresja Motyki n.f.s., O 2012 C17, M, P por. ap. depresja i n. os. Motyka ‘Stanisław Motyka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali Stanisław Mot yka i Jan Sawicki 29.7.1961 r. (por. C17: 64). Depresja Paszczaka n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. depresja i n. os. Paszczak ‘Artur Paszczak’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Artur Paszczak 30.12.1998 r. (por. C10: 64). Depresja Sawickiego n.f.s., O 1962 WHP10, M, P 2012 „Sawicki” C17, P por. ap. depresja i n. os. Sawicki ‘Jan Sawicki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Jan Sawicki, sierpień 1930 r. (por. WHP10: 168). Depresja Sprężyny n.f.s., O 1998 C6, M, P por. ap. depresja i n. os. Sprężyna ‘Maciej Gryczyński’. Depresja Stanisławskiego n.f.s., O 1983 WHP23, M, P por. ap. depresja i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski, 29.08.1929 r. (por. WHP23: 146). Depresja Szczepańskich zob. Rynna Szczepańskich. Depresja Szczepańskiego n.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. depresja i n. os. Szczepański ‘Jan Alfred Szczepański’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Alf red Szczepański, 4.09.1926 r. (por. C9: 30). Depresja Wallischa n.f.s., O 1977 WHP21, M, P por. ap. depresja i n. os. Wallisch ‘Karol Wallisch’. „Próba przejścia tej formacji skalnej: Karol Wallisch, 9.08.1929 r.” (WHP21: 130). Depresja Zachovala n.f.s., O 1977 WHP21, M, P por. ap. depresja i n. os. Zachoval ‘Václav Zachoval’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Václav Zachoval, 22.08.1950 r. (por. WHP21: 143). Depresja, Apostolska n.f.s., O 1999 Apostolska Depresja C7, M, L por. adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. depresja. Depresja, Diabla n.f.s., O 1999 Diabla Depresja C7, M, L por. adi. diabli od n.gr. Grań Diabłów i suf. -i oraz ap. depresja. Diabeł n.f.s., O 2001 C8, M 2001 Cień Diabła C8, M 2001 Zły C8, M por. ap. (gw.) diabeł oraz ap. (gw.) cień i adi. zły. Jest to czarny zaciek na skale, przywołu-jący na myśl postać diabła (por. C8: 206). Diablowina zob. Dyablowina. Diabły 12 n.sz., O 1999 C7, M por. ap. (gw.) diabeł. 12 „Są to turnie zbliżone rozmiarami i kształtami do wcześniej zauważonych i nazwanych Apostołów. Tak Apostołów jak i Diabłów jest siedem. Równowaga obu sił zachowana” (C7: 136). do Zmarzłego n. m., M 1849 Zejszner, L 1858 do zmarzłego Stecz1, L por. w. p. do Zmarzłego ‘prp. do i n. s. Zmarzły Staw’ (do + dat.). Dolina Adama Mickiewicza zob. Dolina Rybiego. Dolina Batyzowiecka n. d., O 1900 StPog, CH, L 1900 dolina Batyzowiecka Welsz6, CH, L 1903 Batyżowiecka Dolina Świerz, CH, L 1912Dolina Batyżowiecka Chmiel, CH, L or. ap. (gw.) dolina i adi. batyżowiecki od n.m. Batyżowce i suf. -ki. Dolina Batyżowiecka zob. Dolina Ba-tyzowiecka. Dolina Białego Potoku n.d., O 1972 WHP15, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Biały Potok. Dolina Białej Wody zob. Dolina Białej-wody. Dolina Białej-wody n. d., O 1872 Stecz2, CH, L 1872 dolina Pod-Wysoką, Stecz2, CH, L 1872 dolina Pod-Upłazki Stecz2, CH, L 1874dolina Białej Welsz, CH, L 1879 dolina Białéj Wody Raj, CH, L 1900 Dolina Białej Wody StPog, CH, L 2012 Biała Woda C17, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Biała Woda oraz n.sz. Wysoka i n. zb. Upłazki. dolina Białki n. d., O 1849–1852 Zej, CH, L 1912Dolina Białki Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Białka. dolina Buczynowa n. d., O 1860 Janota, CH, L 1874dolinka Buczynowa Welsz, CH, T, R, D 1903 Buczynowa Świerz, T, D 1908 Buczynowa Dolinka Chmiel, CH, T, D 1925–1926 Dol. Buczynowa ChmiŚw, CH, T, D 1938 Dolina Buczynowa, KP, CH, T, D 2005 Dolinka Buczynowa C11, CH, T, R, D por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. buczynowy może od ap. woł. bucina ‘nazwa rogu pasterskiego’ (Siemionow: 386) i suf. -owy lub n. os. Buc i wówczas nazwa mogłaby zostać utworzona jako dzierżawcza od domniemanej formy nazwiska lub przydomka Bucyn (tak jak np. Babcyn) również przez dodanie suf. -owy 13 . Dolina Cicha Liptowska zob. dolina, Cicha. Dolina Ciemnosmreczyńska zob. dolina Ciemnych Smreczyn. dolina Ciemnych Smreczyn 14 n. d., O 13 Na możliwość pochodzenia nazw z cząstką buczynowy od góralskiego nazwiska Buc (dziś raczej w for mie Budz) zwrócił mi uwagę podczas jednej z rozmów dr Wiesław A. Wójcik. 14 „Ciemne Smreczyny – prabór w Tatrach Wysokich. […] Nazwa Ciemnych Smreczyn pochodzi od wyrazu »smrek«, oznaczającego w gwarze podhalańskiej świerk (Picea excelsa). Nadali ją górale. Obszar Ciemnych Smreczyn obejmuje górną część Koprowej Doliny, od (obecnie zalesionej) Garajowej Polany po zbieg Dolin 1858 Stecz1, CH, F, L 1872 dolina Ciemno-smreczyńska Stecz2, CH, F, L 1972 dolina Koprowa Stecz2, CH, F 1874Ciemne Smreczyny Welsz, CH, F, L 1900 Koprowa dolina Welsz6, CH, F 1903 Dolina Ciemnych Smreczyn Świerz, CH, F, L 1908 Dolina Koprowa Chmiel, CH, F 1912 Dolina Ciemnosmreczyńska Chmiel, CH, F, L por. ap. (gw.) dolina i adi. ciemnosmreczyński od n.l. Ciemne Smreczyny i suf. -ski oraz adi. koprowy od ap. słow. kôprovníček bezobalný (pol. marchwica) ‘Ligusticum mutellina (L.)’ (por. Bohuš 1996: 256, SGGNR: 47). Dolina Ciężka zob. dolinka Czeskie. dolina Cwolska n. d., O 1900 Welsz6, CH, L 1912Dolina Stwolska Chmiel, CH, L 1964 Sucha Dolina WHP11, CH, JP 1995 Stwolska Dolina WET, CH, L por. ap. (gw.) dolina i adi. stwolski od n.p. Stwolska Przełęcz i n. m. Stwoła i suf. -ski i adi. (gw.) suchy. „Nazwa S.D. pochodzi od pobliskiej wsi Stwoła. Inne jej nazwy (Sucha Dolina itp.) związane są z brakiem wody w łożysku jej pot” (WET: 1163). Dolina Czarna Gąsienicowa zob. Dolina, Czarna. Hlińskiej i Ciemnosmreczyńskiej (Piarżystej) poniżej progu Kobylej Dolinki (Sebesta 1999: 196); „Ciemnosmreczyńska Dolina, Ciemnych Smreczyn Dolina = Dolina Koprowa. W XIX w. tą nazwą obejmowano całą dolinę od Zaworów lub Wrót Chałubińskiego, po wylot Doliny Koprowej” (Nyka 100ZN: 4). Dolina Czerwienna n.d., O 1972 WHP15, CH, L, B 1972 Dolina Czerwona WHP15, CH, L, B por. ap. (gw.) dolina i adi. słow. červený ‘czerwony’ (SSP I: 79) oraz adi. czerwony. Nazwa wskazuje na czerwone zabarwienie jesiennego lasu (por. Bohuš 1996: 291); „od n.sz. Czerwona Skałka” (WET: 192). Dolina Czerwona zob. Dolina Czerwienna. Dolina Czer wonego Stawku zob. Dolina Jagnięca. Dolina Czeska zob. dolinka Czeskie. dolina Felka n.d., O 1872 Stecz2, CH, L 1874dolina Wielka Welsz, CH, L 1900 dolina Wielicka Welsz6, CH, L 1900 Dolina Wielicka StPog, CH, L 1965 Dolina Felki WHP12, CH, L por. ap. (gw.) dolina i adi. wielicki od n.m. Wielka. „Nazwa W.D. pochodzi od spiskiej miejscowości Wielka” (WET: 1328); Nazwa dolina Felka czy Dolina Felki (itp.) powstały poprzez błędny zapis niemieckiej formy nazwy doliny: Felka < Völker < Wielka15 . Dolina Filipki n. d., O 1849 Zej, CH, D, L 1849 dolina Filipki Zej, CH, D, L 1900 Dolina Filipka Welsz6, CH, D, L por. ap. (gw.) dolina i n. h. Hala Filipka. dolina Furkotna n.d., O 1900 Welsz6, CH, L 15 „[…] dolina Wielka w zwykłym u Niemców przekręćaniu nazw słowiańskich Felką zwana […]” (Welsz: 84). 1900 Dolina Furkotna StPog, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Furkotny Potok. Dolina Furkotna zob. dolina Furkotna. Dolina Gąsienicowa zob. dolina stawów Gąsienicowych. Dolina Głazista zob. hotar łomnicki. Dolina Handlowa zob. Hendel. Dolina Hinczowa n.d., O 1900 StPog, CH, P, WU 1954 Dolina Hińczowa WHP5, CH, P, U por. ap. (gw.) dolina i n. s. Hińczowe Stawy. dolina Hlińska n. d., O 1900 Welsz6, CH, P, WU 1908 Dolina Hlińska Chmiel, CH, P, WU por. ap. (gw.) dolina i adi. hliński. Wg Ivana Bohuša (1996: 259) jest to nazwa pomyłkowa, a nazwa doliny brzmiała niegdyś: Dolina Hińczowa, czego dowodem miałaby być m.in. starsza nazwa, która pojawiła się w literaturze: Hincovi žleb oraz to, że w dolinie prowadzono prace górnicze. Dolina Hlińska zob. dolina Hlińska. Dolina Huncowska n.d., O 1983 WHP23, CH, D, L por. ap. (gw.) dolina i adi. huncowski od n. m. Huncowce i suf. -ski. Dolina Jagnięca n. d., O 1893–1894 Biel, CH, F 1983 Dolina Czerwonego Stawku WHP23, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n.sz. Jagnięcy Szczyt oraz n. s. Czerwony Stawek. „Nazwa J.D. pochodzi od wznoszącego się nad nią Jagnięcego Szczytu” (WET: 444). Dolina Jagnięca zob. Dolina Skoruszyna. Dolina Jastrzębia n.d., O 1910 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. sz. Jastrzębia Turnia. Dolina Jaworowa zob. Jaworowa. Dolina Kacza zob. dolina, Kacza. Dolina Kamiennej Wody zob. hotar łomnicki. dolina Kiezmarska n.d., O 1874 Welsz, CH, L 1879 Dolina Białéj Wody Raj, CH, L 1879 Dolina Kezmarska Raj, CH, L 1893–1894 Dolina Kieżmarska Biel, CH, L 1912Dolina Białej Wody Chmiel, CH, L 1983 Dolina Białej Wody Kiezmarskiej WHP23, CH, L por. ap. (gw.) dolina i adi. kiezmarski od n. m. Kiezmark (Kieżmark) i suf. -ski oraz n. pot. Biała Woda. „Nazwa K.D. pochodzi od miasta Kiezmarku, do którego większa część tej doliny należała” (WET: 512). Dolina Kieżmarska zob. dolina Kiezmarska. Dolina Kołowa zob. holica Kołowy. dolina Koperszadów n. dol., O 1870 Welsz, CH, L, P por. ap. (gw.) dolina i spisniem. ap. Kopperschächte ‘miedziane sztolnie’ (WET: 558). Dolina Koperszadów Zadnich zob. Koperszady. Dolina Koprowica n.d., O 1951 WHP4, CH, F por. ap. (gw.) dolina i słow. ap. kôprovní-ček bezobalný (pol. marchwica zwyczajna). Dolina Krzyżna n.d., O 1951 WHP4, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. sz. Krzyżne. Nazwa doliny obrazuje jej położenie między ramionami Krzyżnego Liptowskiego (por. Bohuš 1996: 254). dolina Lejkowa n. d., O 1879 Raj, CH, L 1879 Lejkowy Kocioł Raj, CH, L 1879 dolina Świszcza Raj, CH, F 1977 Kocioł Lejkowego Stawu WHP21, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. s. stawek Lejkowy oraz ap. kocioł i ap. (gw.) świstak. Dolina Litworowa zob. dolina Litworowa. Dolina Łężna n.d., O 1951 WHP4, CH, JP por. ap. (gw.) dolina i adi. łężny od ap. gw. łęg ‘zarośla na łąkach błotnych; rówien-ka nad potokiem’ (SGP III: 71) i suf. -ny. Dolina Mięguszowiecka zob. dolina Mięguszowska. dolina Mięguszowska n. d., O 1872 Stecz2, CH, L 1874mięguszowiecka Welsz, L 1900 dolina Mięguszowiecka Welsz6, CH, L 1900 D. Mięguszowiecka StPog, CH, L 1908 Dolina Mięguszowiecka Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) dolina i adi. mięguszowiecki od n. msc. Mięguszowce i suf. -ki. „Nazwa doliny pochodzi od pobliskiej wsi Mięguszowce na Spiszu” (WET: 745). Dolina Młynicka zob. dolina Szczyrbska. Dolina Niewcyrka zob. Niewcyrka. Dolina Pajęcza n.d., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, D por. ap. (gw.) dolina i adi. pajęczy od ap. (gw.) pająk (?) i suf. -y. Motywacja nazwy jest nieznana (por. Bohuš 1996: 260). Dolina Pańszczyca zob. dolina Pańsz-czycy. dolina Pańszczycy n. d., O 1870 Welsz1, CH, L 1874dolina Pańszczyca Welsz, CH, L 1925–1926 Dolina Pańszczyca ChmiŚw, CH, L 1938 Dolina Pańszczyca KP, CH, L 2008 Pańszczyca C13, L por. ap. (gw.) dolina i n.h. Hala Pańszczyca. „Nazwa doliny pochodzi od Hali Pańsz-czycy” (WET: 876). dolina Piarżysta n. d., O 1900 Welsz6, CH, JP 1908 Dolina Piarżysta Chmiel, CH, JP 1938 Dol. Piarżysta KP, CH, JP por. ap. (gw.) dolina i adi. piarżysty od ap. (gw.) piarg i suf. -ysty. Dolina Piarżysta zob. dolina Piarżysta. Dolina Pięciu Stawów Polskich zob. jezior, Pięć. dolina Spicmana n. d., O 1849–1852 Zej, CH, P 1849–1852 dolina Spiecmana Zej, CH, P 1908 Dolina Spis Michałowa Chmiel, CH, P 1972 Dolina Spismichałowa WHP15, CH, P por. ap. (gw.) dolina i adi. spismichałowy od n. os. Michal Spis i suf. -owy. Według dokumentów z lat 1515–1525 Michał Spis, wójt Nowego Targu, dostał od króla Zygmunta I prawo do poszukiwania i wydobywania kruszców i drogich kamieni m.in. w Tatrach (por. WET: 1126) 16 . Dolina pod Wysoką n.d., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, L por. ap. (gw.) dolina i w. p. pod Wysoką ‘prp. pod i n. sz. Wysoka’ (pod + instr.). Dolina Rozpadlina zob. Dolina Rozpadliny. Dolina Rozpadliny n. d., O 1908 Chmiel, CH, M 1972 Rozpadliny WHP15, CH, M 1972 Dolina Rozpadlina WHP15, CH, M por. ap. (gw.) dolina i ap. (gw.) rozpadlina. Dolina Roztoki n. d., O 1849 Zejszner, CH, L 1853 dolina Rostok Goszcz, CH, L 1858 dolina Roztoki Stecz1, CH, L 1860 Roztoka Janota, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Roztoka. Dolina Rówienek zob. Rówienki. Dolina Rumanowa n. d., O 1908 Chmiel, CH, P 1962 Dolinka Rumanowa WHP10, CH, P, R 16 Zob. też Paryski 1961: 234. Dolina Rumanowa i Ganek z Kończystej. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 30: 1909 por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. ka i n. os. Ruman ‘Ján Ruman-Drie-čny’ i suf. -owy. „Nazwą R.D. upamiętniony jest przew. Ján Ruman-Driečny młodszy” (WET: 1042). Dolina Rybiego n. d., O 1900 StPog, CH, L 1925–1926 Dolina Rybiego Potoku ChmiŚw, CH, L 2005 Dolina Adama Mickiewicza C11, CH, P por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Rybi Potok oraz n. os. Adam Mickiewicz. Dolina Rybiego Potoku zob. Dolina Rybiego. Dolina Skoruszowa zob. Dolina Skoru-szyna. Dolina Skoruszyna n. d., O 1849–1852 Zej, CH, F 1983 Dolina Skoruszowa WHP23, CH, F 1983Dolina Jagnięca WHP23, CH, F por. ap. (gw.) dolina i ap. gw. skorusýna ‘większa liczba jarzębin rosnących razem na jednej przestrzeni’ (SGZ : 350) i adi. jagnięcy od ap. (gw.) jagnię i suf. -y. Dolina Spismichałowa zob. dolina Spicmana. Dolina Staroleśna zob. Woda, Zimna Wielka. Dolina Stawów Białych n.d., O 1893–1894 Biel, CH, L 1925–1926 Dolina Białych Stawów ChmiSw, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. s. Białe Stawy. dolina stawów Gąsienicowych n.d., O 1860 Janota, CH, L 1874dolina Gąsienicowa Welsz, CH, L 1879 dolina Stawów Gąsienicowych Raj, CH, L 1908 Dolina Stawów Gąsienicowych Chmiel, CH, L 1925–1926 Dolina Gąsienicowych Stawów ChmiŚw, CH, L 1951 Dolina Gąsienicowa WHP1, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. s. Stawy Gąsienicowe oraz n. h. Hala Gąsienicowa. Dolina Stawów Gąsienicowych zob. dolina stawów Gąsienicowych. Dolina Stos n.d., O 1965 WHP12, CH, P por. ap. (gw.) dolina i ap. słow. štôs, štós ‘stos, kupa (np. drewna)’ (por. SSP II: 381). Nazwa doliny motywowana jest stosami drewna pochodzącego z drzew przewróconych przez wichury (por. Bohuš 1996: 269). Dolina Sucha n. d., O 1908 Chmiel, CH, JP 1974 Dolina Sucha Jaworowa WHP19, CH, JP, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Sucha Woda Jaworowa. Dolina Sucha Jaworowa zob. Dolina Sucha. dolina Swistowa n. d., O 1900 StPog, CH, F 1908 Dolina Świstowa Chmiel, CH, F por. ap. (gw.) dolina, adi. świstowy od ap. świstak i suf. -owy. „Wszystkie nazwy tej doliny pochodzą od żyjących w niej świstaków” (WET: 1218). dolina Szczyrbska n. d., O 1900 Welsz6, CH, D, L 1900 Dolina Młynicka StPog, CH, L 1908 Dolina Młynica Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) dolina, n. msc. Szczyrba i suf. -ski oraz n. pot. Młynica i suf. -ka. „Dolina Młynicy, należąca do mieszkańców Szczyrby, zwana jest w r. 1822 Doliną Szczyrbską. Obecna nazwa powstała dopiero w drugiej połowie XIX w. jako przekład »Mlinicatal«” (Nyka, „Taternik”, z. 3, 1973: 122). Dolina Szczyrbska n. d., O 1952 WHP5, CH, D, L por. ap. (gw.) dolina i adi. szczyrbski od n.m. Szczyrba i suf. -ski. Dolina Szpania, n. d., O 1952 WHP5, CH, P por. n. d. Szpania Dolina [w rej. Bańskiej Bystrzycy]. „Nazwa doliny związana jest z dawnymi pracami górniczymi. Inna Szpania Dolina, notowana we wcześniejszych źródłach, znajduje się w okolicy Bańskiej Bystrzycy. Sprawy własnościowe i prawa r ynku zmusiły już w XVI wieku tamtejszych górników do przenosin w Tatry. Trapieni nostalgią przenieśli tu też swoją »starą« dolinę” (C11: 38) i por. Bohuš 1996: 255. Dolina Świstowa n. d., O 1971 WHP14, CH, F 1972 Dolina Świstowa Jaworzyńska WHP15, CH, F, L por. ap. (gw.) dolina, adi. świstowy od ap. świstak i suf. -owy i n. d. Dolina Jaworowa i suf. -yński. Dolina Świstowa zob. gora Swistowa. Dolina Świstowa zob. dolina Swistowa. Dolina Waksmundzka zob. Waxmundzka. dolina Ważecka n. d., O 1900 Welsz6, CH, D 1908 Dolina Ważecka Chmiel, CH, D por. ap. (gw.) dolina i adi. ważecki od n.m. Ważec i suf. -ki. „Nazwa Ważecka Dolina pochodzi od wsi Ważec; w jej dawnych granicach katastr. leży ta dolina. Polską formę tej nazwy wprowadził do literatury dopiero Walery Eljasz w 1888 r; poprzednio i jeszcze w latach nast. (aż do 1903) różni autorzy pol. stosowali nazwy: dolina Zadni Handel, dolina Przedni Handel, Handlowa Dolina i Dolina Zielonego Stawu” (WET: 1321). Dolina Ważecka, Sucha (Dolina Sucha Ważecka) zob. Hendel. Dolina Wielicka zob. dolina Felka. dolina Wiercicha n. d., O 1849 Zejszner, CH, L 1858 dolina Wiercichy Stecz1, CH, L 1860 Wiercicha Janota, L 1870 dolina Wierchcichy Welsz1, CH, L 1874dolina Wierchcicha Welsz, CH, L 1874dolina Wierch-Cicha Welsz, CH, L 1908 Dolinka Wierchcicha Chmiel, CH, L 1951 Dolina Wierchcicha WHP4, CH, L 1995 Wierchcicha Dolina WET, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. d. Dolina Cicha. „Nazwa Wierchcicha Dolina znaczy: górna część Cichej Doliny” (WET: 1335). Dolina Zadnia n. d., O 1910 Chmiel, CH, L 1972 Zadnia Dolina WHP15, CH, L 1972 Dolina Zadnia Jaworowa WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. d. Dolina Jaworowa. Dolina Zielona zob. Dolina, Jaworowa Zielona. dolina Zielonego Stawu Kiezmarskiego n.d., O 1903 Świerz, CH, L 1979 Dolina Zielona Kiezmarska WHP22, CH, L 1983 Dolina Zielonego Stawu Kiezmarskiego WHP23, CH, L 1983 Dolina Zielonego Stawu WHP23, CH, L 1983 Dolina Zielona WHP23, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. s. Zielony Staw (Kiezmarski) oraz n. d. Dolina Kiezmarska. Dolina Złomiska zob. Łomiska. Dolina Złota n. d., O 1954 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Złoty Potok. „Złotą Doliną płynie Złoty Potok (stąd jej nazwa)” (WET: 1424). Dolina Żabia n. d., O 1900 StPog, CH, F 1952 Dolina Żabia Mięguszowiecka WHP6, CH, F, L 1954 Żabia Dolina WHP7, CH, F por. ap. (gw.) dolina i n. s. Żabie Stawy. Nazwa pochodzi od Żabich Stawów (por. Bohuš 1996: 264). Dolina Żabia zob. Dolina, Jaworowa Żabia. Dolina Żabich Stawów Białczańskich n. d., O 1908 Dolina Zabich Stawów Białczańskich Chmiel, CH, L 1952 Dolina Żabia Białczańska WHP6, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. s. Żabie Stawy Białczańskie i adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański. Dolina, Białczańska Żabia (Dolina Żabia Białczańska) zob. Dolina Żabich Stawów Białczańskich. dolina, Cicha n.d., O 1900 Cicha dolina Welsz6, CH, L 1925–1926 Cicha Dolina ChmiŚw, CH, L 1951 Dolina Cicha Liptowska WHP4, CH, L por. n. pot. Cichy Potok i ap. (gw.) dolina. Dolina, Czarna n. d., O 1995 Czarna Dolina WET, CH, L 2008 Dolina Czarna Gąsienicowa C13, CH, D, L por. ap. (gw.) dolina, n. s. Czarny Staw Gąsienicowy i n. h. Hala Gąsienicowa. Dolina, Gąsienicowa Zielona n.d., O 2008 Dolina Zielona Gąsienicowa C13, CH, L 2008 Stawki C13, L por. n. s. Zielony Staw Gąsienicowy i ap. (gw.) dolina oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Dolina, Huczawy Małej n. d., O 1964 Dolina Małej Huczawy WHP11, CH, L, R por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Mała Huczawa. Dolina, Jaworowa Czarna zob. holica Czarna. Dolina, Jaworowa Sucha (Dolina Sucha Jaworowa) zob. Dolina Sucha. Dolina, Jaworowa Zadnia (Dolina Zadnia Jaworowa) zob. Dolina Zadnia. Dolina, Jaworowa Zielona n. d., O 1972 Dolina Zielona Jaworowa WHP15, CH, L 1972 Dolina Zielona WHP15, CH, L por. ap. (gw.) dolina, adi. zielony od n.s. Zielony Staw i n. d. Dolina Jaworowa. Dolina, Jaworowa Żabia n. d., O 1972 Dolina Żabia Jaworowa WHP15, CH, F, L 1971 Dolina Żabia WHP15, CH, F por. ap. (gw.) dolina, adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i n. d. Dolina Jaworowa. Nazwa pochodzi od legendarnych żab, które miały kiedyś żyć w wielu tatrzańskich jeziorach; dawały złoto (por. Bohuš 1996: 289). Dolina, Jaworzyńska Sucha n.d., O 1972 Dolina Sucha Jaworzyńska WHP15, CH, JP, L por. ap. (gw.) dolina, n. pot. Suchy Potok Jaworowy i n.d. Dolina Szeroka Jaworzyńska. Dolina, Jaworzyńska Szeroka (Dolina Szeroka Jaworzyńska) zob. Szeroka. Dolina, Jaworzyńska Świstowa (Dolina Świstowa Jaworzyńska) zob. Dolina Świstowa. dolina, Kacza n.d., O 1900 Kacza dolina Welsz6, CH, F, T 1908 Dolina Kacza Chmiel, CH, F, T por. ap. (gw.) dolina i adi. kaczy od ap. kaczka lub ap. węg. kecske ‘koza’. Według W. H. Paryskiego: „nazwa doliny ma się wywodzić od podania o zaczarowanej kaczce, ale może też pochodzić od tego, że tędy przelatują nad Tatrami ciągi dzikich kaczek, których pojedyncze sztuki czasem nawet siadają na Zielonym Stawie […] nazwa doliny mogła powstać od takich kaczek, a wspomniana wyżej legenda mogła być później powiązana z istniejącą już nazwą” (WET: 484–485). Biorąc pod uwagę teorię o roznoszeniu nazw węgierskich przez wołoskich pasterzy (Górzyński 1962: 21), możliwe jest, że nazwa pochodzi od węgierskiego apelatywu, który oznacza kozę. Wówczas, tak jak to ma miejsce w polskiej części Tatr Wysokich, mielibyśmy do czynienia z Doliną Kozią. Dolina, Kiezmarska Zielona (Dolina Zielona Kiezmarska) zob. dolina Zielonego Stawu Kiezmarskiego. Dolina, Kiezmarskiej Białej Wody (Dolina białej Wody Kiezmarskiej) zob. dolina Kiezmarska. Dolina, Koperszadów Przednich (Dolina Przednich Koperszadów) zob. Ko-perszczady. dolina, Litworowa n. d., O 1872 Litworowa dolina Stecz2, CH, F 1900 Litworowa Welsz6, F 1908 Dolina Litworowa Chmiel, CH, F por. ap. (gw.) dolina i adi. litworowy od ap. litwor ‘Angelica archangelica, Angelica officinalis, czyli arcydzięgiel’ (por. WET: 669) i suf. -owy. Dolina, Łomnicka (Łomnicka Dolina) zob. hotar łomnicki. Dolina, Mięguszowiecka Żabia (Dolina Żabia Mięguszowiecka) zob. Dolina Żabia. Dolina, Sławkowska (Sławkowska Dolina) zob. Dolinka Sławkowska. Dolina, Stawów Białych (Dolina Białych Stawów) zob. Dolina Stawów Białych. Dolina, Stawów Węgierskich Pięciu (Dolina Pięciu Stawów Węgierskich) zob. Stawów, węgierskich Pięć. Dolina, Stwolska (Stwolska Dolina) zob. dolina Cwolska. Dolina, Szeroka Wyżnia n.d., O 2009 Wyżnia Szeroka Dolina WHP15, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Szeroka i ap. (gw.) dolina. Dolina, Wielicka (Wielicka Dolina) zob. Dolina, Wielicka Zadnia. Dolina, Wielicka Zadnia n. d., O 1965 Zadnia Dolina Wielicka WHP12, CH, L 1965 Zadnia Dolina WHP12, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) dolina. Dolina Wielkiej Huczawy n.d., O 1964 WHP11, CH, WP por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Wielka Huczawa. Dolina, Wody Gąsienicowej Suchej (Dolina Suchej Wody Gąsienicowej) zob. dolina, Wody Suchej. dolina, Wody Suchej n. d., O 1870 dolina Suchej Wody Welsz1, CH, L 1903 Dolina Suchej Wody Świerz, CH, L 1951 Dolina Suchej Wody Gąsienicowej WHP4, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. pot. Sucha Woda (Gąsienicowa). Dolina, Wody Zimnej Małej (Dolina Małej Zimnej Wody) zob. Woda, Zimna Mała. Dolinka Buczynowa zob. dolina Buczynowa. Dolinka Chłabowska n.d., O 2008 C13, CH, L, R por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. chłabowski od n. msc. Chłabówka i suf. -ski. dolinka Czeskie n. d., O 1872 Stecz2, CH, P, R 1874dolinka Czeska Welsz, CH, P, R 1900 dolina Czeskiego Welsz6, CH, P, 1900 Czeska Dolina StPog, CH, P, 1925–1926 Dolina Czeska ChmiŚw, CH, P 1952Dolina Ciężka WHP6, CH, M por. ap. (gw.) dolina, n. s. Czeskie, choron. Czechy17, adi. gw. cieski ‘czeski’ (SGZ: 34) oraz adi. gw. cięzki (ciḝzki) ‘ciężki’ (SGZ: 36). Dolinka Lodowa 18 n.d., O 1910Dolinka Lodowa Chmiel, CH, ZP, R 1925 Śnieżna Dolinka Tat 19, CH, ZP, R 1931 Dolina Śnieżna Nowe1, CH, ZP 1974 Dolinka Śnieżna WHP18, CH, ZP, R por. hipocor dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. śnieżny od ap. (gw.) śnieg i suf. -ny oraz adi. lodowy od ap. (gw.) lód i suf. -owy. Dolinka Lodowa n. d., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, ZP, R por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. lodowy. „Nazwa L.D. pochodzi od długo w lecie zalegających w niej śniegów i lodów” (WET: 672). Dolinka Pod Kołem n.d., O 1925 ChmiŚw, CH, L, R 17 Prawdopodobnie Czechami górale nazywali różnej narodowości poszukiwaczy skarbów (por. Siemionow 1992: 386– 389, Borucki 2003: 104–107 oraz *cieski przym. ‘ogpol. czeski’: Pośli na cieskom stronke na śwarc (SGZ: 34). 18 „Nazwa Doliny Śnieżnej pochodzi od śniegów, których wielkie pola długo zalegają w dolinie przez lato i zwykle aż do zimy” (WHP18: 17). „[…] w tej ostatniej [Dol. Śnieżnej] szczątkowy lodowczyk” (Nyka TP: 300). 19 „Nazwę tę wprowadzamy – w porozumieniu z J. Chmielowskim – dla dolinki, noszącej na polskiej mapie T. T. w skali 1: 25000 nazwę Lodowej Doliny” („Taternik”, z. 1, 1923/1924: 34). Dolina Pod Kołem. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i n. zb. Koło. Dolinka Pusta n. d., O 1908 Chmiel, CH, M, R 1951 Pusta Dolinka WHP4, CH, M, R por. adi. (gw.) pusty i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. „Nazwa oznaczała zawsze doliny »puste«, tj. w całości lub przynajmniej w swych górnych częściach bez lasu i kosodrzewiny, pokryte tylko piargami i złomami skalnymi” (WET: 996). Dolinka Rumanowa zob. Dolina Ru-manowa. Dolinka Siarkańska n. d., O 1912 Chmiel, CH, L, R 1912 Kotlina Smoczego Stawu Chmiel, CH, L 1925–1926 Dolina Siarkańska ChmiŚw, CH, L 1962 Siarkańska Dolinka WHP10, CH, L, R 1962 Dolinka Smocza WHP10, CH, L, R por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. siarkański od n. sz. Siarkan i suf. -ski oraz ap. (gw.) kotlina i n. s. Smoczy Staw. Dolinka Sławkowska n. d., O 1908 Chmiel, CH, D, R 1925–1926 Dolina Sławkowska ChmiŚw, CH, D 2004 Sławkowska Dolina WET, CH, D por. ap. (gw.) dolina i adi. sławkowski od n.m. Wielki Sławków i suf. -ski. „Nazwa Sławkowska Dolina pochodzi od spiskiej wsi Wielki Sławków, do której ta dolina niegdyś należała” (WET: 1106). Dolinka Smocza zob. Dolinka Siarkańska. Dolinka Spadowa n. d., O 1952 WHP7, CH, CP, R 1995 Spadowa Dolinka WET, CH, CP, R por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. spadowy od ap. gw. spady i suf. -owy. „S.D. obr ywa się wysokim progiem, czyli spadami, w kier unku Ciężkiego Stawu (i stąd jej nazwa)” (WET: 1123). Dolinka Szatania n.d., O 1952 WHP5, CH, L, R por. deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka i adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i. Dolinka Śnieżna zob. Dolinka Lodowa. Dolinka Walentkowa n. d., O 1908 Chmiel, CH, L, R 1938 Dolina Walentkowa KP, CH, L, R por. ap. (gw.) dolina i n. zb. Walentkowa Ubocz. dolinka Zmarzła n.d., O 1874 Welsz, CH, L, R por. n. s. Zmarzły Staw i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. Dolinka, Barania n. d., O 1974 Barania Dolinka WHP18, CH, L, R por. n. sz. Baranie Rogi i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. Dolinka, Garajowa n. d., O 1954 Garajowa Dolinka WHP5, CH, L, R por. n. pol. Garajowa Polana i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. Dolinka, Kobyla n.d., O 1951 Kobyla Dolinka WHP4, CH, L, R por. n. s. Kobyli Stawek lub od ap. kobyle liście ‘Rumex obtusifolius’ 20 (SGGNR: 38) i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. Dolinka, Kozia n. d., O 1908 Kozia Dolinka Chmiel, CH, L, R por. n. sz. Kozi Wierch lub ap. gw. koza i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. „Nazwa dolinki pochodzi od kozic” (WET: 584). Dolinka, Turkowa n. d., O 1952 Turkowa Dolinka WHP5, CH, D, R por. adi. turkowy od n. os. Türkovci (Türckh) i suf. -owy i deminut. dolinka od ap. (gw.) dolina i suf. -ka. Byli to przedsiębiorcy kopalniani, którzy pracowali w rejonie Kr ywania (por. Bo-huš 1996: 257). Drabina Grosza n.f.s., O 1974 WHP18, M, P por. ap. (gw.) drabina i n. os. Grosz ‘Alfred Grosz’. 20 „Szczaw (Rumex) […] w Tatrach rośnie kilka gatunków s. Jedną grupę stanowią tzw. potocznie »końskie szczawie«: […] s. tępolistny (R. obtusifolius), wszystkie o dużych lub dość dużych liściach, zarastające zwykle okolice szałasów, ko-szarzysk i strąg owczych oraz miejsca spasane” (WET: 1183). Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Alf red Grosz 29.07.1923 r. (por. WHP18: 89). Drabina, Barania n.f.s., O 1976 Barania Drabina WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) drabina. Drabina, Capia n.f.s., O 1977 Capia Drabina WHP21, M, F por. adi. capi od ap. gw. cap i suf. -i i ap. (gw.) drabina. Drabina, Długa n.f.s., O 1974 Długa Drabina WHP18, M, K por. adi. (gw.) długi i ap. (gw.) drabina. Jest to długi trawiast y zachód (por. WHP19: 18). Drabina, Durna Niżnia n.f.s., O 1976 Niżnia Durna Drabina WHP20, M, L por. adi. gw. niźni, n sz. Mały Durny Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Durna Wyżnia n.f.s., O 1976 Wyżnia Durna Drabina WHP20, M, L por. adi. gw. wyśni, n sz. Mały Durny Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Dzika n.f.s., O 1983 Dzika Drabina WHP23, M, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. (gw.) drabina. Drabina, Grzesiowa n.f.s., O 1974 Grzesiowa Drabina WHP19, M, P por. adi. grzesiowy od n. os. Grześ i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Drabina, Jakubowa Pośrednia n.f.s., O 1983 Pośrednia Jakubowa Drabina WHP23, M, P, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. „Nazwa upamiętnia szewca z Kiezmarku, Jakuba Fabriego seniora i jego syna Jakuba juniora. Jakob Fabri senior był poszukiwaczem złota w Tatrach i przewodnikiem, w swoim czasie najlepszym znawcą Doliny Kiezmarskiej i jej otoczenia” (WHP23: 120). Drabina, Jakubowa Wielka n.f.s., O 1983 Wielka Jakubowa Drabina WHP23, M, P, R por. adi. (gw.) wielki, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Drabina, Jakubowa Zadnia n.f.s., O 1983 Zadnia Jakubowa Drabina WHP23, M, P, L por. adi. (gw.) zadni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) dra bina. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Drabina, Jankowa n.f.s., O 1974 Jankowa Drabina WHP19, M, P por. adi. jankowy od n. os. Janek i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Drabina, Jastrzębia Niżnia n.f.s., O 1984 Niżnia Jastrzębia Drabina WHP24, M, L por. adi. gw. niźni i n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) drabina. Drabina, Jastrzębia Wyżnia n.f.s., O 1984 Wyżnia Jastrzębia Drabina WHP24, M, L por. adi. gw. wyśni i n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) drabina. Drabina, Jurgowska n.f.s., O 1972 Jurgowska Drabina WHP15, M, L por. adi. jurgowski od n. msc. Jurgów i suf. -ski i ap. (gw.) drabina. Drabina, Jurgowska Wyżnia n.f.s., O 1972 Wyżni Jurgowska Drabina WHP15, M, L por. adi. gw. wyśni i n.f.s. Jurgowska Drabina. Drabina, Kiezmarska n.f.s., O 1977 Kiezmarska Drabina WHP21, M, L por. n. d. Dolina Kiezmarska i n. sz. Mały Kiezmarski Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kołowa Pośrednia n.f.s., O 1983 Pośrednia Kołowa Drabina WHP23, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kołowa Skrajna n.f.s., O 1983 Skrajna Kołowa Drabina WHP23, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kołowa Zadnia n.f.s., O 1983 Zadnia Kołowa Drabina WHP23, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kopiniaczkowa n.f.s., O 1984 Kopiniaczkowa Drabina WHP24, M, L por. n.sz. Jastrzębi Kopiniaczek i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kopiniakowa Niżnia n.f.s., O 1984 Niżnia Kopiniakowa Drabina WHP24, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Jastrzębie Kopi-niaki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kopiniakowa Pośrednia n.f.s., O 1984 Pośrednia Kopiniakowa Drabina WHP24, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Jastrzębie Ko-piniaki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kopiniakowa Wyżnia n.f.s., O 1984 Wyżnia Kopiniakowa Drabina WHP24, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Jastrzębie Kopi-niaki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Kozia n.f.s., O 1974 Kozia Drabina WHP19, M, F por. adi. kozia od ap. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i ap. (gw.) drabina. Drabina, Krótka n.f.s., O 1974 Krótka Drabina WHP19, M, K por. adi. (gw.) krótki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Liliowa n.f.s., O 2001 Liliowa Drabina C9, M, L por. n. zb. Liliowe i ap. (gw.) drabina. Drabina, Łomnicka n.f.s., O 1977 Łomnicka Drabina WHP21, M, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Michałkowa n.f.s., O 1974 Michałkowa Drabina WHP18, M, L por. n.gr. Michałkowa Grań i ap. (gw.) drabina. Drabina, Miedziana n.f.s., O 1977 Miedziana Drabina WHP21, M, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) drabina. Drabina, Mokra n.f.s., O 1979 Mokra Drabina WHP22, M, CP por. adi. (gw.) mokry i ap. (gw.) drabina. Drabina, niemiecka n.f.s., O 1893–1894 niemiecka Drabina Biel, M, P 1938Niemiecka Drabina KP, M, P por. adi. niemiecki od etnon. Niemcy i suf. -ki i ap. (gw.) drabina. Por. Ławka, Niemiecka. Drabina, Papirusowa n.f.s., O 1983 Papirusowa Drabina WHP23, M, L por. n. sz. Papirusowe Turnie i ap. (gw.) drabina. Drabina, Papirusowa Niżnia n.f.s., O 1983 Niżnia Papirusowa Drabina WHP23, M, L por. adi. gw. niźni i n. ter. Papirusowa Drabina. Drabina, Papirusowa Pośrednia n.f.s., O 1983 Pośrednia Papirusowa Drabina WHP23, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n. ter. Papirusowa Drabina. Drabina, Papirusowa Wyżnia n.f.s., O 1983 Wyżnia Papirusowa Drabina WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni i n. ter. Papirusowa Drabina. Drabina, Papirusowa Zadnia n.f.s., O 1983 Zadnia Papirusowa Drabina WHP23, M, L por. adi. (gw.) zadni i n. ter. Papirusowa Drabina. Drabina, Sieczkowa Niżnia n.f.s., O 1984 Niżnia Sieczkowa Drabina WHP24, M, L, P por. adi. gw. niźni, adi. sieczkowy od n. os. Sieczka ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał przewodnik Maciej Sieczka, ok. 1880 r. (por. WHP24: 79). Drabina, Sieczkowa Wyżnia n.f. s., O 1984 Wyżnia Sieczkowa Drabina WHP24, M, L, P por. adi. gw. wyśni, adi. sieczkowy od n. os. Sieczka ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał przewodnik Maciej Sieczka, ok. 1880 r. (por. WHP24: 79). Drabina, Sobkowa n.f.s., O 1974 Sobkowa Drabina WHP18, M, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) drabina. Drabina, Srebrna Pośrednia n.f.s., O 1979 Pośrednia Srebrna Drabina WHP22, M, L, T por. adi. (gw.) pośredni, adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. (gw.) drabina. Zob. też Strąga, Srebrna. Drabina, Srebrna Skrajna n.f.s., O 1979 Skrajna Srebrna Drabina WHP22, M, L, T por. adi. skrajny, adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. (gw.) drabina. Zob. też Strąga, Srebrna. Drabina, Srebrna Zadnia n.f.s., O 1979 Zadnia Srebrna Drabina WHP22, M, L, T por. adi. (gw.) zadni, adi. srebrna od ap. srebro i suf. -ny i ap. (gw.) drabina. Zob. też Strąga, Srebrna. Drabina, Urwana n.f.s., O 1984 Urwana Drabina WHP24, M por. adi. urwany od vb. (gw) urwać i suf. -any i ap. (gw.) drabina. Jest to długa, poprzerywana, wybitna półka (por. WHP24: 20). Drabina, Walowa n.f.s., O 1974 Walowa Drabina WHP18, M, P por. adi. walowy od n. os. Wala ‘Jędrzej Wala młodszy’ i suf. -owy i ap. (gw.) drabina. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jędrzej Wala młodszy, 21.08.1880 r. (por. WHP18: 82). Drabina, Złota n.f.s., O 1977 Złota Drabina WHP21, M, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) drabina. Drabiny, Sieczkowe n.f.s., O 1984 Sieczkowe Drabiny WHP24, M, L, P por. Niżnia Sieczkowa Drabina i Wyżnia Sieczkowa Drabina. Drąg21 n.sz., O 1908 Chmiel, K, M por. ap. (gw.) drąg. droga dra Weissa n.dr., M 1925–1926 ChmiŚw, CH, P 21 „Nazwa D. pochodzi od jego kształtu, ale pier wotnie może nie odnosiła się do turni dziś tak zwanej, lecz do sterczącego w jej pn. grani podrzędnego zęba skalnego, który swym kształtem lepiej tej nazwie odpowiada” (WET: 224). por. ap. (gw.) droga i n. os. Weiss ‘Johann Weiss, lekarz, mineralog, badacz Tatr, w latach 1794, 1796, 1797 przebywał w Smokowcu, skąd odbywał wycieczki w Tatry’ (por. WET: 1323). droga Jármay’a n.dr., M 1910 Chmiel, CH, P por. ap. (gw.) droga i n. os. Jármay ‘László Jármay, lekarz, taternik, ratownik górski, członek Węgierskiego Towarzystwa Karpackiego; na własny koszt wyremontował ścieżkę prowadzącą z Siodełka do Schroniska pod Kozicą’ (por. WET: 457). Droga Oswalda Balzera 22 n.dr., M 1954 WHP6, CH, P por. ap. (gw.) droga i n. os. Oswald Balzer. droga popod Kocioł n.dr., M 1912 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) droga i w. p. popod Kocioł ‘prp. popod i n. ter. Gierlachowski Kocioł’ (popod + acc.). droga Szilágyi’ego n.dr., M 1910 Chmiel, CH, P por. ap. (gw.) droga i n. os. Szilágyi ‘Dezső Szilágyi – węgierski minister, który 22 „Nazwa »starej« szosy do Morskiego Oka – przez Zazadnią i Łysą Polanę […], upamiętniająca prof. Oswalda Mariana Balzera (1858–1933), wybitnego historyka prawa i zasłużonego obrońcy polskich praw do Morskiego Oka w czasie procesu z Węgrami w r. 1902 […]. Nazwę nadało w r. 1933 – po śmierci uczonego – Ministerstwo Komunikacji, na wniosek gminy zakopiańskiej, do którego przyłączyło się również Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (»Przegląd Turystyczny« 4/1933 s. 11)” (Nyka, Niegóralskie…: 269). przyczynił się do rozwoju turystyki utworzenie niezależnej Czechosłowacji” w Tatrach’ (WET: 1192). (WET: 1356). Droga Weisza n.dr., M 1971 WHP14, CH, P por. ap. (gw.) droga i n. os. Weisz‘Maximilian Weisz’. Ścieżka prowadząca na wierzchołek Sławkowskiego Szczytu, wybudowana w latach 1901–1908. Pomocny w zebraniu odpowiednich funduszy był dr Maximilian Weisz (por. WHP14: 132). Droga Wolności n.dr., M 1956 WHP8, CH, P por. ap. (gw.) droga i ap. wolność oraz n. słow. Cesta Slobody. „Droga Wolności otrzymała swą obecną nazwę Cesta Slobody w 1919, aby uczcić Droga, Jaworzyńska n.dr., M 1951 Jaworzyńska Droga WHP4, CH, L por. n. pol. Jaworzyna Rusinowa i ap. (gw.) droga. Droga, Siedlarska n.dr., M 1951 Siedlarska Droga WHP4, CH, D por. adi. siedlarski od ap. gw. siedlok ‘mieszkaniec wsi, wieśniak, prawie zawsze na określenie słowackich chłopów’ (SGZ: 344) i suf. -arsk (i) lub n. os. Siedlarz i suf. -ski i ap. (gw.) droga. Drygant zob. Trzygań. Dubrawisko n. grzb., O 1858 Stecz1, L 1872 Dubrawiska Stecz2 por. ap. dubrawiska od ap. gw. debra, debrz, debrza ‘wertep, dół’ (NMS: 164), debra, debrz, dziebrz ‘jar w pd. Polsce’ (NMS: 164–165); ap. gw. debra, debrze ‘jar, parów; kamieniołomy; małe laski, czasem tylko kilka drzew, przeważnie szpilkowych, nazywają „debrzami” (debrami)’; gąszcz leśny, szczególnie wśród urwisk; wąwozy wśród gór opoczystych; dolina między górami’ (SGP I: 315–316) i suf. -awisk (o). „Nie mieliśmy wprawdzie przeprawiać się przez sam szczyt Żółtej turni. Lecz przez znacznie niższy, łączący się z nią grzbiet Du-brawiskiem zwany” (Stecz2: 230). Dupa n.f.s., O 1999 C7, M por. ap. (gw.) dupa. „Zacięcie Chrobaka […] od góry zamknięte jest trójkątnym okapem; w tym górnym piętrze znajduje się pionowa ścian-ka o wysokości ok. 5 m od lat znana w taternickim środowisku jako »Dupa«” (por. C7: 76). Durny, Mały n. sz., O 1908 Mały Durny Chmiel 23, L, R 1925–1926 Mały Durny Szczyt ChmiŚw, CH, L, R por. adi. (gw.) mały i n. sz. Durny Szczyt. Durny, Szczyt Mały (Mały Durny Szczyt) zob. Durny, Mały. 23 „W pn.-zach. grani [Durnego Szczytu] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). Dwoiśniaczek (Dwoistniaczek) n.s., H 1951 WHP1, K por. ap. gw. dwoistniak < adi. gw. dwoisty lub ap. gw. dwojśniok ‘dwojaki, rodzaj garnka’, ‘drzewo rosochate, rozgałęzione na dwoje, mające dwa odgałęzienia z jednego pnia’ (SGZ : 79) i suf. -ek. Dwoiśniak (Dwoistniak) n.s., H 1951 WHP1, K 1951 Dwoiśniak Niżni WHP1, K, L 1951 Dwoiśniak Wyżni WHP1, K, L por. ap. gw. dwojśniok ‘dwojaki, rodzaj garnka’, ‘drzewo rosochate, rozgałęzione na dwoje, mające dwa odgałęzienia z jednego pnia’ (SGZ : 79) lub adi. gw. dwoisty ‘podwójny, z dwóch złożony’ (SGP I: 402) i suf. -niak oraz adi. wschodni i adi. zachodni. Dwojak Folwarski n. żl., O 1979 WHP22, M, L por. ap. gw. dwoják ‘drzewo o dwóch główych pędach wyrastających z jednego pnia’ (SGO I: 220) i n. pol. Folwarska Polana. Dwojaki n. sz., O 1967 WHP13, M por. ap. gw. dwojak. Dyablowina 24 n.p., O 1908 Chmiel, M 1952 Diablowina WHP5, M por. ap. diablowina od ap. (gw.) diabeł i suf. -owina. 24 „[…] szczyt zwie się […] Szatanem, od podania, które mówi o przechowywaniu w jego szczelinach pieniędzy przez szatana. Chodził po nie jakiś baca, a wodził go tam zły duch przez przełęcz, którą Słowacy mianują Djablowiną” (Welj: 27). Dziad 25 n. sz., O 1908 Chmiel, M 1951 Turnia nad Dziadem WHP3, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Dziadem ‘prp. nad i n. sz. Dziad’ (nad + instr.). por. ap. gw. dziad. „A może nazwa Turni nad Dziadem nawiązuje do postaci Dziada – Króla Lasu z opowieści Łapczyńskiego albo stanowi ślad jakiegoś innego mitu?” (Cząstka-Kłapyta 2018c: 177). Dziadki n. sz., O 1973 WHP17, M por. ap. gw. dziadek. Dziadula n. sz., M 1951 WHP4, M por. ap. gw. dziadula ‘żebraczka’ (SGZ: 81). Dziadula, Mała n. sz., O 1973 Mała Dziadula WHP17, M, R por. adi. (gw.) mały i ap. gw. dziadula. 25 „W pd.-wsch. zboczach Wołoszyna tkwi nad percią nie wielka maczuga skalna, nazywana przez pasterzy Dziadem. Pierwszy zapisał ją w r. 1903 ks. Walenty Gadowski, turyści zaś przenieśli jej nazwę na dominującą wysoko w grani bezimienną turnię 1902 m, którą także zaczęli zwać Dziadem. Tak odnotował ją Chmielowski (tom II, 1908 s. 72), w takim zapisie weszła do przewodników Zwolińskiego i na jego mapy z lat 1912–1948, a w r. 1937 nawet na poczwórny arkusz wojskowej »setki«. Sytuację w terenie zbadał Witold H. Paryski i w r. 1951 słusznie przechrzcił mapowego »Dziada« w bardziej adekwatną »Turnię nad Dziadem«” (J. Nyka, Tatry – nazwy pars pro toto, „Głos Seniora” 02/2013, www. nyka.home.pl/glos_sen/pl/gs_index.htm [dostęp: 23. 04. 2020 r.]). Dziadula, Wielka n. sz., O 1973 Wielka Dziadula WHP17, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. dziadula. Dziady n. sz., O 1995 WET, M por. augmentat. dziad od ap. (gw.) dziadek. Dział, Mały n. grzb., O 1983 Mały Dzial WHP23, CH, R, FO por. ap. (gw.) mały i ap. gw. dzioł ‘zbocze góry uprawiane pod zboże lub będące pastwiskiem’ (SGZ: 85). Dzika, Dolina n. d., O 1910Dolina Dzika Chmiel, CH, M por. ap. (gw.) dolina i adi. dziki. Dziób, Kaczy n. sz., O 2011 Kaczy Dziób C16, M, L por. Kacza Turnia i g.i. kaczy dziób ‘dziób kaczki’. Dziób, Kapałkowy n. sz., O 1974 Kapałkowy Dziób WHP19, M, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. dziób. Dziura przy Spadach n.k., O 1908 Chmiel, L, M por. ap. gw. dziura ‘jaskinia’ (SGZ: 86) i w. p. przy Spadach ‘prp. przy i n. ter. Ba-tyżowieckie Spady’ (przy + loc.). Dziury, Cubryńskie n.f.s., O 2001 Cubryńskie Dziury C8, CH, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. gw. dziura ‘jaskinia’ (SGZ: 86). Dzwonnica n. sz., O 1973 WHP17, M por. ap. (gw.) dzwonnica. ‘Szczyt w grani Kościołów’. Dzwonnica, Brdarowa n. sz., O 1951 Brdarowa Dzwonnica WHP4, M, L por. n. sz. Wielka Brdarowa Grapa i ap. (gw.) dzwonnica. E Ekierka n.f.s., O 1999 C7, M por. ap. ekierka. F Filar Birkenmajera n.f.s., O 1971 WHP14, M, P por. ap. filar i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. „Pierwsze przejście formacji – Wincenty Birkenmajer i Stanisław Groński (14.04.1933 r.)” (WHP14: 130). Filar Brodzkiego n.f.s., O 1998 C6, M, P por. ap. filar i n. os. Brodzki ‘Marek Brodzki’. Nazwa od nazwiska Marka Brodzkiego, który przeszedł tę formację jako pierwszy wraz z Jackiem Karwowskim (26.07.1962 r.) (por. C6: 123). Filar Centralny n.f.s., O 2011 C16, M, L por. ap. filar i adi. centralny. Filar Cermana n.f.s., O 1973 WHP6, M, P por. ap. filar i n. os. Cerman ‘Karel Cerman’. „Pierwsze wejście: Venceslava Mašková i Karel Cerman (1.08.1951 r.)” (WHP16: 44). Filar Głazków n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Głazek ‘Grzegorz i Stanisław Głazkowie’. Filar Grońskiego n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Groński ‘Stanisław Groński’ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Stanisław Groński 8.08.1950 r. (por. C7: 61). Filar Grosza n.f.s., O 1971 WHP14, M, P por. ap. filar i n. os. Grosz ‘Alf red Grosz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Alf red Grosz (por. WHP14: 121). Filar Komarnickich n.f.s., O 1973 WHP17, M, P por. ap. filar i n. os. Komarniccy ‘Gyula Komarnicki i Roman Komarnicki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Gyula Komar nicki i Roman Komarnicki, 6.08.1911 r. (por. WHP17: 83). Filar Kulczyńskiego n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. filar i n. os. Kulczyński ‘Włady-sław Kulczyński jr’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Władysław Kulczyński jr 31.08.1912 r. (por. WHP16: 151). Filar Kupczyka n.f.s., O 1973 WHP17, M, P por. ap. filar i n. os. Kupczyk, ‘Kazimierz Kupczyk’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Kazimierz Kupczyk 24.06.1930 r. (por. WHP17: 78). Filar Leporowskiego n.f.s., O 1951 WHP2, M, P por. ap. filar i n. os. Leporowski ‘Jerzy Leporowski’. Nazwa na pamiątkę próby przejścia tej formacji skalnej przez Jerzego Leporowskie-go, który 20.07.1928 r. poniósł tam śmierć (por. WHP2: 69). Filar Martina n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. filar i n. os. Martin ‘Alf red Martin’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Alfred Martin, 30.08.1908 r. (por. WHP16: 25). Filar Mięgusza n.f.s., O 2003 C10, M, L 2003 Mięguszowiecki Filar C10, M, L por. ap. filar i n. sz. Mięgusz ‘Wielki Mięguszowiecki Szczyt’. Filar Mogilnickiego n.f.s., O 1979 WHP22, M, P por. ap. filar i n. os. Mogilnicki ‘Henryk Mogilnicki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Henr yk Mogilnicki, 12.07.1931 r. (por. WHP22: 109). Filar Motyki n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. filar i n. os. Motyka ‘Stanisław Motyka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław Motyka 10.06.1935 r. (por. WHP16: 154). Filar Orłowskiego n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Orłowski ‘Tadeusz Orłowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Tadeusz Orłowski 22.08.1950 r. (por. C7: 85). Filar Puškáša n.f.s., O (Wołowa Turnia). 2006 C12, M, P por. ap. filar i n. os. Puškáš ‘Arno Puškáš’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Arno Puškáš 30.08.1946 r. (por. C12: 114). Filar Puškáša n.f.s., O (Galeria Gankowa). 2011 C16, M, P por. ap. filar i n. os. Puškáš ‘Arno Puškáš’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Arno Puškáš 26.07.1948 r. (por. C16: 71). Filar Sokołowskiego n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Sokołowski ‘Witold Sokołowski’. Pierwszą próbę przejścia tej formacji skalnej podjął Witold Sokołowski 14.07.1930 r. (por. C7: 178). Filar Stanisławskiego n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski, 17.07.1933 r. (por. C7: 185). Filar Szczepańskiego n.f.s., O 1972 WHP15, M, P por. ap. filar i n. os. Szczepański ‘Jan Alfred Szczepański’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Alf red Szczepański, 28.08.1931 r. (por. WHP15: 134). Filar Szczuki n.f.s., O 1974 WHP18, M, P por. ap. filar i n. os. Szczuka ‘Mieczysław Szczuka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Szczuka, 26.07.1927 r. (por. WHP18: 44). Filar Świerza n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. filar i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz, 13.09.1919 r. (por. C7: 178). Filar Wigilijny n.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. filar i ap. wigilia. „Pierwsze przejście: Maciej Stanisławski i Tadeusz Targalski 24.12.1999” (C9: 64). Filar z Orłem n.f.s., O 2005 Filar z Orłem C11, M por. ap. filar i n. sk. Orzeł. „Powyżej […] [Miedzianego Przechodu] żebro jest wąskie, jednolite i składa się z szeregu niskich uskoków. W środkowej części tego fragmentu tkwi na ostrzu niezmiernie charakterystyczny, widoczny również ze schroniska, nazwotwórczy głaz zwany Orłem” (C11: 167). Filar Zaremby n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. filar i n. os. Zaremba ‘Stanisław Krystyn Zaremba’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław K. Zaremba, 9.09.1932 r. (por. C10: 61). Filar, Czarny (w Jaworowym Szczycie) n.f.s., O 1973 Czarny Filar WHP16, M, B por. adi. czarny i ap. filar. Filar, Czarny (w Pośredniej Grani) n.f.s., O 1973 Czarny Filar WHP17, M, B por. adi. czarny i ap. filar. Filar, Czarny n.f.s., O 2003 Czarny Filar C10, M, B por. n. sz. Czarny Mięguszowiecki Szczyt i ap. filar. Filar, Grzbietu Wołowego n.f.s., O 2006 Filar Wołowego Grzbietu C12, M, L por. ap. filar i n. grzb. Wołowy Grzbiet. Filar, Jamiński n.f.s., O 1971 Jamiński Filar WHP14, M, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski i ap. filar. Filar, Łomnickiego Kopiniaka Czarny n.f.s., O 1977 Czarny Filar Łomnickiego Kopiniaka WHP21, M, L, B por. adi. czarny, ap. filar i n. sz. Łomnicki Kopiniak. Filar, Łomnicy Czarny n.f.s., O 1977 Czarny Filar Łomnicy WHP21, M, L, B por. adi. czarny, ap. filar i n. sz. Łomnica. Filar, Mięguszowiecki (Mięguszowiec-ki Filar) zob. Filar Mięgusza. Filar,Warzęchowy n.f.s., O 1971 Warzęchowy Filar WHP14, M, L por. n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. filar. Filarek Orłowskiego n.f.s., O 2001 C8, M, P, R por. deminut. filarek od ap. filar i suf. -ek i n. os. Orłowski ‘Tadeusz Orłowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Tadeusz Orłowski 10.08.1950 r. (por. C8: 75). Filarek Porębskiego n.f.s., O 2001 C8, M, P, R por. deminut. filarek od ap. filar i suf. -ek i n. os. Porębski ‘Stanisław Porębski’ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław Porębski 20.08.1909 r. (por. C8: 72). Furkot 26 n. sz., O 1900 Welsz6 por. n. pot. Furkotny Potok, por. Bohuš 1996: 26. G Gajnica n. zb., O 1972 WHP15, D, F 1972 Gojnica WHP15, D, F por. ap. gw. gáje ‘teren porośnięty krzakami, zarośla’ (SGO I: 270); ap. gw. gáj ‘drzewo liściaste, zwłaszcza rosnące nad rzeką (…); też: drzewo w ogóle; ‘krzak’ (SGO I: 270); ap. gw. goje ‘gałązki z młodymi liśćmi’ (SGZ: 104) i suf. -nica, ap. gw. gojny ‘w dawnym urzędzie gminnym gojny, wybierany przez gromadę miał obowiązek pilnowania gminnych lasów, pastwisk i gruntów przed szkodami’ (SGZ: 104) i suf. -ica. „Pn.-wsch. zbocze Gombosiego Wierchu […] to Gajnica (Gojnica); jest tu szkółka leśna” (WHP15: 190). 26 „Nazwa stara, dawniej wiązana też z kulminacją Hr ubego” (Nyka TS: 407). Gajny Wierch n. sz., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, F por. adi. gajny od ap. gw. gáj i suf. -ny i ap. gw. wierch. Galeria, Barania n.f.s., O 1976 Barania Galeria WHP20, M, L por. n.sz. Baranie Rogi i ap. galeria. Galeria, Cubryńska Mała n.f.s., O 1952 Mała Galeria Cubryńska WHP6, M, L, R por. adi. (gw.) mały, ap. galeria i adi. cu-bryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski. Galeria, Cubryńska Niżnia n.f.s., O 1952 Niżnia Galeria Cubryńska WHP6, M, L por. adi. gw. niźni, ap. galeria i adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski. Galeria, Cubryńska Wielka n.f.s., O 1952 Wielka Galeria Cubryńska WHP6, M, L, R por. adi. (gw.) wielki, ap. galeria i adi. cu-bryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski. Galeria, Cubryńska Zadnia n.f.s., O 1952 Zadnia Galeria Cubryńska WHP6, M, L por. adi. (gw.) zadni, ap. galeria i adi. cu-bryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski. Galeria, Czarna Niżnia n.f.s., O 1983 Niżnia Czarna Galeria WHP23, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Czarny Szczyt i ap. galeria. Galeria, Czarna Pośrednia n. f, s., O 1983 Pośrednia Czarna Galeria WHP23, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Czarny Szczyt i ap. galeria. Galeria, Czarna Wyżnia n.f.s., O 1983 Wyżnia Czarna Galeria WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Czarny Szczyt i ap. galeria. Galeria, Dzika n.f.s., O 1976 Dzika Galeria WHP20, M, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. galeria. Galeria, Jaworowa n.f.s., O 1973 Jaworowa Galeria WHP16, M, L por. n. sz. Jaworowy Szczyt i ap. galeria. Galeria, Kiezmarska n.f.s., O 1979 WHP22, M, L por. n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. galeria. Galeria, Kościoła Małego n.f.s., O 1973 Galeria Małego Kościoła WHP17, M, L por. ap. galeria i n. sz. Mały Kościół. Galeria, Kościoła Wielkiego n.f.s., O 1973 Galeria Wielkiego Kościoła WHP17, M, L por. ap. galeria i n. sz. Wielki Kościół. Galeria, Lodowa Niżnia n.f.s., O 1974Niżnia Lodowa Galeria WHP18, M, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Lodowy Szczyt i ap. galeria. Galeria, Lodowa Wyżnia n.f.s., O 1974 Wyżnia Lodowa Galeria WHP18, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Lodowy Szczyt i ap. galeria. Galeria, Nowoleśna n.f.s., O 1971 Nowoleśna Galeria WHP14, M, L por. n. sz. Nowoleśne Turnie i ap. galeria. Galeria, Nowoleśna Pośrednia n.f.s., O 1971 Pośrednia Nowoleśna Galeria WHP14, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n. ter. Nowoleśna Galeria. Galeria, Nowoleśna Skrajna n.f.s., O 1971Skrajna Nowoleśna Galeria WHP14, M, L por. adi. skrajnyi n.f.s. Nowoleśna Galeria. Galeria, Nowoleśna Zadnia n.f.s., O 1971Zadnia Nowoleśna Galeria WHP14, M, L por. adi. (gw.) zadni i n.f.s. Nowoleśna Galeria. Galeria, Spiska n.f.s., O 1976 Spiska Galeria WHP20, M, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. galeria. Galeria, Szatania n.f.s., O 2009 Szatania Galeria C15, M, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i ap. galeria. Galeria, Śnieżna n.f.s., O 1962 Śnieżna Galeria WHP10, M, L por. adi. śnieżny od ap. (gw.) śnieg i suf. -ny i ap. galeria. Galeria, Teriańska n.f.s., O 2008 Teriańska Galeria C14, M, L por. n.d. Dolina Teriańska i ap. galeria. Galeria, Wołowa n.f.s., O 2001 Wołowa Galeria C9, M, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. galeria. Galerie, Czarne n.f.s., O 1983 Czarne Galerie WHP23, M, L por. n.sz. Czarny Szczyt i ap. galeria. Galerya Gankowa n.f.s., O 1908 Chmiel, M, L 1938 Galeria Gankowa KP, M, L Ganek z Galerią Gankową. Za Gankiem po prawej stronie Gerlach rozdzielony Przełęczą Tetmajera. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. ap. galeria i adi. gankowy od n. sz. Galeryjka n.f.s., O Ganek i suf. -owy. 2003 C10, M, R O nazwie zob. Ganek, Wielki. por. deminut. galeryjka od ap. galeria i suf. -ka. Widok z Rysów na Ganek z Galerią Gankową i Gerlach. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane Ganek 27 n. sz., O 1858 Stecz1, M 1962 Wielki GanekWHP10, M, R por. ap. (gw.) ganek (por. Bohuš 1996: 26). „Nazwa Ganku do polskich publikacji weszła przed r. 1860, a Słowacy przyjęli ją później w pisowni polskiej” (Nyka TS: 407). Ganek,Mały n. sz., O 1908 Mały Ganek Chmiel, M, L, R por. adi. (gw.) mały i n. sz. Ganek. 27 „Nazwa Ganku pochodzi od niezmiernie oryginalnie ukształtowanego, olbrzymiego, lekko ku północy pochylonego, rumowiskami zasłanego, do rodzaju galeryi, czy też ganku podobnego tarasu […]. Taras ów, stanowiący jedyną w swoim rodzaju, istotnie podziwu godną osobliwość – zwie się Galerią Gankową” (Chmiel 3: 52–53). Ganek,Pośredni n. sz., O 1962 Pośredni Ganek WHP10, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Ganek. Ganek, Wielki (Wielki Ganek) zob. Ganek. Garb Przedni n. grzb., O 1903 Świerz, CH, L por. ap. (gw.) garb i adi. (gw.) przedni. Garb Zadni n. grzb., O 1903 Świerz, CH, L por. ap. (gw.) garb i adi. (gw.) zadni. Gerlach zob. wirch Gerlachowski. Gerlach, Mały (Mały Gerlach) zob. szczyt, Gierłachowski Mały. Gerlach, Zadni (Zadni Gerlach) zob. Szczyt, Gierlachu Północny. Gierlach zob. wirch Gerlachowski. Gierlach, Mały (Mały Gierlach) zob. szczyt, Gierłachowski Mały. Gierlach, Pośredni n. sz., O 1932 Pośredni Gierlach Nowe2, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Gierlach. Gierlach, Zadni (Zadni Gierlach) zob. Szczyt, Gierlachu Północny. Gładkie n. zb., O 1860 Janota, JP por. adi. (gw.) gładki. Głazy, Zbójeckie n. ter., M 1900 Zbójeckie Głazy Welsz6 28, CH, T por. adi. zbójecki od ap. (gw.) zbójca i suf. -ki i ap. (gw.) głaz. Głowa n.f.s., O 2009 C15, M por. ap. (gw.) głowa. Jest to uskok z pionową, dwudziestometrową, gładką, czarną płytą (por. C15: 137). Główna Grań Młynarza n.gr., O 1998 C, CH, L por. adi. główny, ap. (gw.) grań i n. sz. Młynarz. 28 „I tak drożyną spoza restauracyjnego domu w kwadrans przychodzi się na miejsce zwane »Widokiem« skąd widać pięknie ziemię Spiską. Puściwszy się tą samą drożyną dalej na wschód, w trzy kwadranse staje się u »Zbójeckich Głazów«, skąd jeszcze piękniej przedstawia się Spiż i dolina Staroleśna. Od Zbójeckich Głazów, idąc grzbietem w górę po Siodełku (Grzebyk), w 10 minut staje się przy hotelu »Kolbach«” (Welsz6: 187). Golica 29 n. sz., O 1972 WHP15, M 1975 Holica 30 WHP15, M por. ap. słow. holica ‘polana górska’ (NMS: 168). gora Swistowa n. sz., O 1815 Staszic, CH, L 1925–1926 Świstowa ChmiŚw, CH, L 1972 Świstowa Kopa WHP15, CH, L 1972 Swistowa Góra WHP15, CH, L por. ap. gora ‘gruba, żupa, loch, gdzie kopią kruszce’ (por. Linde II: 747) i n.d. Dolina Świstowa Jaworzyńska oraz ap. (gw.) kopa. gora, Wołoszyni n. sz., O 1815Wołoszyni gora Staszic, CH, L 1849 Koszysta Zejszner, K 1858 Wielka Koszysta Stecz1, K, R 1900 Kosista Welsz6, K por. adi. gw. kosisty ‘nierówny, nie dający się należycie złożyć’ (SGP II: 439), ‘ko-sisty albo skosist y znaczy zakrzywiony jak kosa lub ap. węg. kos [kosz] ‘baran’ i suf. -ysty (Siemionow 1992: 379–380). „W tej chwili rozjaśnia się nazwanie szczytu Kosista, a również zrozumiałe są inne nazwy jak Kosista Woda i Kosista Dolina (inaczej Waksmundzka Dolina)” (Eljasz- -Radzikowski 1908: 67). góry Miedziane n. grzb., O 1858 Stecz1, CH, WU 29 „Nazwa Golicy (zwanej często Holicą) pochodzi od jej gołej, bezleśnej piramidy szczytowej, wznoszącej się ponad zalesionymi szczytami” (WHP15: 183). 30 „Nazwa pospolita w Karpatach (w polskim brzmieniu Golica), tu od wieków przyjęta w formie słowackiej, podobnie jak Hlina, Hruby, Rohacz, Krywań i wiele innych” (Nyka TS: 409). 1870 Miedziane Welsz1, WU por. adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any. „Nazwa M., odnosząca się pier wotnie do pewnego miejsca na jego zboczu, pochodzi od miedzi, którą tam niegdyś kopano” (WET: 740). Granat 31 n. grzb., O 1858 Stecz1, K 1870 turnia Zawratowa Welsz1, CH, L 1908 Mały Kozi Wierch Chmiel, CH, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kozi Wierch. Granat, Pośredni n. sz., O 1951 Pośredni Granat WHP2, K, L por. adi. (gw.) pośredni i n. grzb. Granaty. Granat, Skrajny n. sz., O 1951 Skrajny Granat WHP2, K, L por. adi. skrajny i n. grzb. Granaty. Granat, Zadni n. sz., O 1951 Zadni Granat WHP2, K, L por. adi. (gw.) zadni i n. grzb. Granaty. 31 „[…] dalej w najdziwaczniejsze zęby poszczerbiony Granat” (Stecz1: 28); „Uży-wanie w liczbie pojedyńczej nazw: Granat Przedni, Granat Środkowy i Granat Zadni (zamiast: północny, środkowy i południo-wy wierzchołek Granatów) jest nieuzasadnione, albowiem nazwa »Granaty« jest zbiorową, a przy tym niestosownym, gdyż prowadzi do nieporozumień” (Chmiel2: 51), „[…] wyniosły i stromy Granat, którego grzbiet rozdarty głęboką szczerbą zwaną Zawrat. Obok Granatu sterczy Kościelec […]” (Stecz1: 124)., „Maria Steczkowska odnosi do obecnego Małego Koziego nazwę »Granat«” (J. Nyka, Skąd te nazwy? – Granaty, „Głos Seniora” 10/2000, http://nyka.home.pl/glos_sen/pl/199906. htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]). Granatnica 32 n.f.s., O 1900 Welsz6, Z 1900 Mokra Wanta Welsz6, CH, ZP por. ap. granat ‘minerał’ (SWarsz I: 899) i suf. -nica oraz adi. (gw.) mokry i ap. gw. wanta. Granatów, Siedem n. grzb., O 1908 Siedem Granatów Chmiel, LB, D por. g.i. siedem Granatów ‘num. siedem i n. os. Granatyr lub Granat. Zob. Granat. Granaty 33 n. sz., O 1874 Welsz, K por. może adi. gw. graniaty ‘mający ostre krawędzie, nie zaokrąglny’ (SGO I: 298), por. też ap. gw. graniotka ‘butelka w kształcie graniastosłupa’ (SGZ: 107); „Nazwy: Siedem Granatów w okolicy Morskiego Oka i Granat y w Orlej Perci, nie mają nic a nic wspólnego z granatami, tj. minerałami. Jest to przekręcenie dawnych nazwisk wskutek ich niezrozumienia. Pierwotna góralska nomenklatura brzmiała: Siedem Granatyrów i Granatyry czyli »grenadjerzy«” (Zborowski 1933: 75). Może więc od n. os. Granatyr lub n. os. Granat, albo jako wynik skojarzenia grzbietu – z którego osuwały się fragmenty skał, 32 „W ścianie zw. Granatnicą […] w łup-kach biotytowych granaty do 1 cm średnicy, wydobywane już w w. XVIII” (Nyka TS: 408); „A że z niej cieknie bezustannie woda, zwią ją także Mokrą Wantą” (Welsz6: 176). 33 „Używanie w liczbie pojedyńczej nazw: Granat Przedni, Granat Środkowy i Granat Zadni (zamiast: północny, środko-wy i południowy wierzchołek Granatów) jest nieuzasadnione, albowiem nazwa »Granaty« jest zbiorową, a przy tym niestosownym, gdyż prowadzi do nieporozumień” (Chmiel2: 51). Czarny Staw Gąsienicowy i Granaty. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK kamienie – z żołnierzami, których zadaniem Grań Batyżowiecka n.gr., O było miotanie ręcznych granatów. 1932 Nowe2, CH, L por. ap. gw. grańi n.d. Dolina Batyżowiecka. Granaty Wielickie zob. Granaty. Grań Czarnych Ścian zob. Ściany, Czarne. Grań Apostołów zob. Apostołów, Dwunastu. Grań Diabłów n.gr., O 1999 C7, CH, L Grań Baszt zob. Basta Sczerbska. por. ap. (gw.) grań i n. sz. Diabły. Grań Fajek n.gr., O 1951 WHP2, CH, L, M por. ap. gw. grań i ap. fajka ‘przyrząd do palenia tytoniu’ (SEJP: 148). ‘Nazwa turni przypominających wyglądem fajki’. grań Hrubego 34 n.gr., O 1938 KP, CH, L 1952 Grań Hrubego WHP5, CH, L por. ap. (gw.) grań i n. sz. Hruby Wierch. 34 „Nazwa Hruby, notowana m.in. u Mateja Bela 1736 i Andreasa J. Czirbesza 1772, od początku w. XX ustaliła się przy kulminacji 2428 m, zaś grzbiet pn.-zach. objęła stworzona przez taterników Grań Hrubego. […] Ludowa nazwa – częsta w nazewnictwie podhalańskim – odnosi się do całego muru (hruby = tęgi, gruby, wielki, np. hruby gazda)” (Nyka TS: 409). Grań Kończystej n.gr., O 1964 WHP11, CH, L por. ap. (gw.) grań i n. sz. Kończysta. Grań Kościelców n.gr., O 1998 C6, CH, L por. ap. (gw.) grań i n. sz. Kościelce. Grań Solisk n.gr., O 1956 WHP8, CH, L, H 2008 Grań Soliska C14, CH, L, H por. ap. (gw.) grań i ap. gw. solisko. „Nazwa Solisko […] pier wotnie oznaczała miejsce, gdzie wykładano bryły soli do lizania przez krowy czy owce. W wypadku Grani Soliska nazwa Solisko dotyczyła najpierw pewnego miejsca u podnóża tego grzbietu, a potem wskutek nieporozumienia została przesunięta przez kartografów na sam grzbiet, czy też poszczególne jego szczyty. W literaturze ostatnich czasów Solisko oznacza albo całą Grań Soliska, albo jej najwyższy szczyt – Wielkie Solisko” (WHP8: 87); „Nazwa od miejsca, gdzie wykładano sól dla owiec lub kozic. Nazwy poszczególnych przełęczy i turni wprowadzili taternicy w l. 1903–1988” (Nyka TS: 422). Grań Townsona n.gr., O 1984 WHP24, CH, P por. ap. (gw.) grań, i n. os. Townson ‘Robert Townson’. Nazwa upamiętnia pierwszego znanego z imienia i nazwiska zdobywcę Jagnięcego Szczytu, Roberta Townsona, który dokonał tego wraz z prze wodnikiem Hansem Grossem, 9.08.1793 r. (por. WHP24: 127). Grań Wideł n.gr., O 1998 C6, CH, L por. ap. (gw.) grań i n. sz. Widły. Grań Hrubego. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Grań Żabiego zob. turnie, Żabiego. Grań, Barania n.f.s., O 1974 Barania Grań WHP18, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw) grań. Grań, Batyżowiecka n.gr. O 1912Batyżowiecka Grań Chmiel, CH, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. grań. Grań, Bździochowa n.gr. O 1983 Bździochowa Grań WHP23, CH, L por. n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) grań. Grań, Durna n.gr. O 1976 Durna Grań WHP20, CH, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) grań. Grań, Folwarska n.gr. O 1979 Folwarska Grań WHP22, CH, L por. n.pol. Folwarska Polana i ap. (gw.) grań. Grań, Gierłachowska n.gr. O 1900 Gierłachowska Grań StPog, CH, L por. adi. gierłachowski od n. sz. Gierłach (Gerlach) i suf. -owski i ap. (gw.) grań. Grań, Jagnięca n.gr. O 1925–1926 Jagnięca Grań ChmiŚw, CH, L por. n.sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) grań. Grań, Jastrzębia n. grzb. O 1983 Jastrzębia Grań WHP23, CH, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) grań. Grań, Jaworowa n.gr. O 1971 Jaworowa Grań WHP14, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) grań. Grań, Kapałkowa n.f.s., O 1938 Kapałkowa Grań KP, CH, L por. n.zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) grań. Grań, Kołowa n.gr. O 1983 Kołowa Grań WHP3, CH, L por. n. d. Kołowa Dolina i n. sz. Kołowe Turnie i ap. (gw.) grań. Grań, Koperszadzka n.gr. O 1983 Koperszadzka Grań WHP23, CH, L por. adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i ap. (gw.) grań. Grań, Kozia n.f.s. 1983 Kozia Grań WHP23, CH, L por. n. sz. Kozia Turnia i ap. (gw.) grań. Grań, Krywańska n.gr. O 2001 Krywańska Grań C8, CH, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) grań. Grań, Lodowa n.f.s., O 1974 Lodowa Grań WHP18, CH, L por. n.d. Dolinka Lodowa i n. sz. Lodowa Kopa i ap. (gw.) grań. Grań, Łomnicka (Łomnicka Grań) zob. Grzebień Łomnicki. Grań, Michałkowa n.gr. O 1974 Michałkowa Grań WHP18, CH, NN por. adi. michałkowy od n. os. Michałek i suf. -owy i ap. (gw.) grań. „Paryski (zv. XVIII, 1974) použil bez bližšieho vysvetlenia názov Michałkowa Grań” (Bohuš 1996: 200). Grań, Mięguszowiecka n.gr. O 1954 Mięguszowiecka Grań WHP6, CH, L por. n.d. Dolina Mięguszowiecka i ap. (gw.) grań. Grań, Nowoleśna n.gr. O 1908 Nowoleśna Grań Chmiel, CH, L por. n.sz. Nowoleśne Turnie i ap. (gw.) grań. Grań, Popradzka n.gr. O 1931 Popradzka Grań Tat 35, CH, L por. n. s. Popradzki Staw i ap. (gw.) grań. Grań, Pośrednia (Pośrednia Grań) zob. grań, Zimnej Wody Pośrednia. Grań, Pośrednia Mała n. sz., O 1908 Mała Pośrednia Grań Chmiel, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n.sz. Pośrednia Grań i ap. (gw.) grań. Grań, Rakuska n.gr. O 35 „Dla […] z sześciu turni złożonej pd. grani [Kopy Popradzkiej] […] nadajemy zbiorową nazwę Popradzkiej Grani” („Taternik”, z. 4, 1931: 95). 1979 Rakuska Grań WHP22, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) grań. Zob. też Czuba, Rakuska. Grań, Rogata n.gr. O 2006 Rogata Grań C12, CH, L por. n. p. Mała Rogata Szczerbina i Wielka Rogata Szczerbina i ap. (gw). grań. Grań, Rogowa n.gr. O 1972 Rogowa Grań WHP15, CH, L por. adi. rogowy od n. sz. Jaworowy Róg i suf. -owy i ap. (gw.) grań. „Nazwa Rogowej Grani, podobnie jak i ograniczających ją przeł., pochodzi od Jaworowego Rogu” (WHP15: 121). Grań, Siarkańska n.gr. O 1912Siarkańska Grań Tat 36, CH, L por. adi. siarkański od n. sz. Siarkan i suf. -ski i ap. (gw.) grań. Grań, Siwa n.gr. O 1973 Siwa Grań WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. (gw.) grań. Grań, Smocza n.gr. O 36 „Nazwa »Siarkańska Grań« publikowana jest tu po raz pierwszy. Potrzebę wprowadzenia jej uzasadniają względy tak orograficznej, jak i turystycznej natury – orograficznie stanowi bowiem będąca w mowie grań zamkniętą w sobie całość, o granicach wyraźnie określonych, turystycznie zaś – jest obiektem dość interesującym, który w przyszłości – ze względu na bliskie są-siedztwo schroniska przy Jeziorze Popradzkiem – przedstawiać będzie zapewne często powtarzaną wycieczkę. Nazwa sama urobiona jest przymiotnikowo od słowa »Siarkan«” (Materiały do dziejów…: 25). 1938 Smocza Grań KP, CH, L por. n. s. Smoczy Staw i ap. (gw.) grań. „Nazwa S.G.: od Smoczego Stawu” (WET: 1108). Grań, Sobkowa n.gr. O 1972 Sobkowa Grań WHP15, CH, L por. n. ter. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) grań. „Nazwa Sobkowej Grani i Sobkowych Turni pochodzi od Sobkowej Uboczy” (WET: 1114). Grań, Szpiglasowa n.gr. O 2005 Szpiglasowa Grań C11, CH, L por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i ap. (gw.) grań. Grań, Śnieżna n.gr. O 1974 Śnieżna Grań WHP19, CH, L por. Dolina Śnieżna oraz Śnieżny Szczyt i ap. (gw.) grań. Grań, Świstowa n.gr. O 1971 Świstowa Grań WHP14, CH, L por. n. sz. Świstowy Szczyt i n. d. Dolina Świstowa i ap. (gw.) grań. Grań, Tatr Główna n.gr. O 2001 Główna Grań Tatr C9, CH, L por. adi. główny i g. i. grań Tatr. Grań, Walentkowa (Walentkowa Grań) zob. turnie, Walentkowe. grań, Zimnej Wody Pośrednia 37 n.gr. O 37 „Nazwa tego samego typu co pospolity w Karpatach Pośredni Wierch – w polskich drukach notowana zrazu jako Pośredni Wirch 1854, Średni Grzebień 1868, Średnia Góra 1871 itp.” (Nyka TS: 419). Pośrednia Grań. Fot. M. Karłowicz. Repr. z Mieczysław Karłowicz w Tatrach, Kraków 1957 1874 Pośrednia grań Zimnej Wody Welsz, CH, L 1900 turnia Pośrednia Welsz6 1900 szczyt Pośredni Welsz6 1900 Grzebień Welsz6, M 1900 Pośredni Szczyt Spiski StPog 1903 Pośrednia Grań Świerz por. adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) grań, n.d. Dolina Zimnej Wody, ap. (gw.) grzebień, ap. szczyt i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ski. „Szczyt wznoszący się między Starole-śną Doliną a Doliną Małej Zimnej Wody, w długiej bocznej grani, która w Małym Lodowym Szczycie odchodzi od gł. grani Tatr ku pd.-wsch” (WET: 965). Grań, Zimnowodzka n.gr. O 1973 Zimnowodzka Grań WHP17, CH, L por. adi. zimnowodzki od n. pot. Zimna Woda i suf. -ki i ap. (gw.) grań. Grańka, Kudłata n.gr. O 1952 Kudłata Grańka WHP5, CH, M por. adi. (gw.) kudłaty i deminut. grańka od ap. (gw.) grań i suf. -ka. Grapa, Brdarowa Mała (1) n. sz., O 2005 Mała Brdarowa Grapa C11, CH, L, R por. adi. (gw.) mały, n. sz. Wielka Brdaro-wa Grapa i ap. gw. grapa ‘pochyłe, strome wzgórze, stromy stok wzgórza’ (SGZ: 107). Grapa, Brdarowa Mała (2) n. sz., O 1951 Mała Brdarowa Grapa WHP4, CH, L, R 2005 Pośrednia Brdarowa GrapaC11 por. adi. (gw.) mały, n. sz. Wielka Brdaro-wa Grapa i ap. gw. grapa ‘pochyłe, strome wzgórze, stromy stok wzgórza’ (SGZ: 107) oraz adi. (gw.) pośredni. Grapa, Brdarowa Pośrednia (Pośrednia Brdarowa Grapa) zob. Grapa, Brdarowa Mała (2). Grapa, Brdarowa Wielka n. sz., O 1951 Wielka Brdarowa Grapa WHP4, CH, D, R por. adi. (gw.) wielki, adi. brdarowy od ap. słow. brdár ‘To słowo ma dwa znaczenia: oznaczano nim wytwórców koryt, a później wiejską biedotę na Liptowie. W tym przypadku może wskazywać na biednych pasterzy, którzy dostali tylko bezwartościowe, kamieniste pastwiska (ap. słow. grapa ‘kamienista rola’ (SSP I: 198) (por. Bohuš 1996: 66) lub n. os. Brdár i suf. -owy i ap. gw. grapa ‘pochyłe, strome wzgórze, stromy stok wzgórza’ (SGZ: 107). Grapy, Brdarowe n. sz., O 1951 Brdarowe Grapy WHP4, CH, D por. n.sz. Wielka Brdarowa Grapa, Poś-rednia Brdarowa Grapa i Mała Brdarowa Grapa. Gronik n. sz., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, R por. ap. gw. grónik ‘pagórek’ (SGZ: 108), ap. gw. gróń ‘wzniesienie, pagórek, stok porośnięty lasem’ (SGO I: 302) i suf. -ik. Gruń, Wielki (Wielki Gruń) zob. Kra-pak wielki. Gruszka n.f.s., O 2001 C8, M por. ap. (gw.) gruszka. Grzbiet Wołowy n. grzb., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Wołowy Grzbiet Chmiel, CH, L por. adi. wołowy od n.sz. Wołowiec Mięguszowiecki i ap. grzbiet. „Dawniej nazwa pobliskiego Wołowca Mięguszowieckiego była czasem przenoszona na W.G., który potem otrzymał własną nazwę, odróżniającą go od tamtego szczytu. Nazwa W.G. jest więc tylko pośrednio (przez Wołowiec Mięguszowiecki) związana z dawnym pasterstwem w Mięguszowieckiej Dolinie” (WET: 1361). Grzbiet, Czarny n. grzb., O 1983 Czarny Grzbiet WHP23, CH, L por. n.sz. Czarny Szczyt i ap. grzbiet. Grzbiet, Jarząbkowy n. grzb., O 1998 Jarząbkowy Grzbiet C6, CH, L por. n.sz. Jarząbkowa Turnia i ap. grzbiet. Grzbiet, Pawłowy n. grzb., O 1995 Pawłowy Grzbiet WET, CH, L por. n. pol. Pawłowa Polana i ap. grzbiet. Grzbiet, Świstowy n. grzb., O 1971 Świstowy Grzbiet WHP14, CH, L por. n.sz. Świstowy Szczyt i ap. grzbiet. Grzbiet, Zbójnicki n. grzb., O 1971 Zbójnicki Grzbiet WHP14, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. grzbiet. Grzbiet, Zielony n. grzb., O 1971 Zielony Grzbiet WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. grzbiet. Grzebień Łomnicki n. sz., O 1872 Stecz2, CH, L 1900 Łomnicka Grań Welsz6, CH, L 1930 Łomnicki Grzebień Tat 38, M, L 1971 Łomnicka Grań WHP14, CH, L 1977 Wielka Łomnicka Baszta WHP21, M, L, R por. ap. (gw.) grzebień i adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki, ap. gw. grań, adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) baszta. Grzebień Sławkowski n.f.s., O 1910 Chmiel, M, L 1971 Sławkowski Grzebień WHP14, M, L por. n. sz. Sławkowski Szczyt i Sławkow-ska Dolina i ap. (gw.) grzebień. Grzebień, Biały n.gr., O 1984 Biały Grzebień WHP24, M, L por. n. s. Białe Stawy i ap. grzebień. Grzebień, Czarny n. grzb., O 1983 Czarny Grzebień WHP23, M, L por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. grzebień. Grzebień, Gierlachowski n. grzb., O 1965 Gierlachowski Grzebień WHP12, M, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i -owski i ap. grzebień. Grzebień, Koguci n.f. s., O 2009 Koguci Grzebień C15, M por. g.i. koguci grzebień od n.sz. Hahnenkamm ‘Koguci Grzebień – szczyt w Alpach 38 „Od Ramienia Łomnickiego idzie ku pd.-wsch. szeroki grzbiet Łomnickiej Grani (ku wsch. połogi, wszakże na stronę Doliny Zimnej Wody urwisty), tworzącej przedewszystkiem długą grań szczytową Łomnickiego Grzebienia […]. Nazwę tę zna się już w 1872 r. (Stecz2: 261), później idzie w zapomnienie, obecnie wskrzeszamy jej używalność” Birkenmajer 1930: 87). austriackich (Tyrol) znany z uprawiania w jego rejonie sportów zimowych’ lub g.i. koguci grzebień ‘grzebień koguta – mięsisty, czerwony wyrostek na głowie i dziobie niektórych ptaków’ (por. Dor), ap. grzebień ‘długi, wąski grzbiet górski; urwista krawędź skały; grań’ (Dor). Grzebień, Królewski n. grzb., O 1971 Królewski Grzebień WHP14, M, L por. hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) grzebień. Grzebień, Łomnicki (Łomnicki Grzebień) zob. Grzebień Łomnicki. Grzebień, Polski n. p., O 1872 Polski Grzebień Stecz2, M, L 1900 Polski grzebień Welsz6, M, L 1900 Polska przełęcz Welsz6, CH, L 1903 Polska Przełęcz Świerz, CH, L por. adi. polski i ap. (gw.) grzebień. „Nazwa pierwotnie dotyczyła długie-go fragmentu głównej grani Tatr od Wagi do Przeł. pod Kopą; dla Niemców spiskich gdzieś za tą granią była Polska” (WET: 945); „Nazwa odnosiła się kiedyś do większego odcinka grani, za którym leżała Polska (1719 Grod, 1772 der polnische Grot)” (Nyka TS: 418). Grzebyk n. p., O 1900 Welsz6, M, R 1900 Siodełko Welsz6, CH, R 1971 Smokowieckie Siodełko WHP14, CH, R, L por. deminut. grzebyk od ap. (gw.) grzebień oraz deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko i adi. smokowiecki od n. msc. Smokowiec i suf. -ki. Grzebyk,Bańdziochowy n.f.s., O 2003 Bańdziochowy Grzebyk C10, M, L, R por. adi. bańdziochowy od n.k. Bańdzioch i suf. -owy i deminut. grzebyk od ap. grzebień i suf. -yk. „Postrzępiony odcinek grani bez wybitnych kulminacyjnych punktów” (C10: 67). Grzebyk, Zbójnicki n. grzb., O 1971 Zbójnicki Grzebyk WHP14, M, L, R por. n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. grzebyk od ap. (gw.) grzebień i suf. -yk. Grzęda Rysów n.f.s., O 2001 C9, CH, L por. ap. grzęda i n. sz. Rysy. Grzęda, Capia n.f.s., O 1977 Capia Grzęda WHP21, CH, L por. adi. capi od ap. gw. cap i suf. -i i ap. grzęda. Grzęda, Dziurawa n.gr., O 1977 Dziurawa Grzęda WHP21, CH, CP por. adi. dziurawy od n.m. Dziura przy Spadach i suf. -awy i ap. grzęda. Grzęda, Kozia n.f.s., O 1977 Kozia Grzęda WHP21, CH, F por. ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i ap. grzęda. Grzęda, Pusta n. grzb., O 1977 Pusta Grzęda WHP21, M por. adi. (gw.) pusty i ap. grzęda. Grzęda, Schodkowa n.f.s., O 1977 Schodkowa Grzęda WHP21, L por. adi. schodkowy od n. ter. Schodki i suf. -owy i ap. grzęda. Grzęda, Spiska 39 n.gr., O 39 „Wiadomość o tej nazwie zawdzięczamy uprzejmości Dra St. Eljasza Radzikowskiego” („Taternik”, z. 4, 1910: 119). 1909 Spiska Grzęda Tat, CH, L por. n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. grzęda. Nazwę utworzył Stanisław Eljasz-Radzikowski ze względu na to, że turnia ta wznosi się nad Pięcioma Stawami Spiskimi (por. WET: 1126); „W pn.-zach. grani [Durnego Szczytu – uzup. A. J.-K.] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). Grzęda, Szkaradna n. fr. gr., O 1977 Szkaradna Grzęda WHP21, CH, L por. n. żl. Szkaradna Żlebina i ap. grzęda. Grzybek n.f.s., O 2003 C10, M por. deminut. grzybek od ap. (gw.) grzyb i suf. -ek. „[Jest to] okapik w kształcie kapelusza grzyba” (C10: 186). H Hala Baszta n. h., Mt 1908 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) hala i n.sz. Baszta. Hala Filipka n. h., Mt 1951 WHP4, CH, D por. ap. (gw.) hala i n. os. Filipek ‘dawny właściciel hali’ (WHP4: 24). hala Gąsienicowa n. h., Mt 1900 Stecz1, CH, D 1925–1926 Hala Gąsienicowa ChmiŚw, CH, D Otoczenie Doliny Gąsienicowej. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane 1925–1926 Hala przy Stawach ChmiŚw, CH, L 1951 Przy Stawach WHP1 40, L 1951 Ku Stawom WHP1, L por. ap. (gw.) hala i adi. gąsienicowy od n.os. Gąsienica i suf. -owy oraz w. p. przy Stawach ‘prp. przy i n.s. Stawy’ (przy + loc.) i w. p. ku Stawom ‘praep ku i n.s. Stawy ‘ (ku + dat.). Hala Gąsienicowa zob. hala Gąsienicowa Hala Jagnięca n. h. Mt 1983 WHP23, CH, H 1983 Jagnięce WHP23 por. adi. jagnięcy od ap. (gw.) jagnię i suf. -cy i ap. (gw.) hala. 40 „Nazwa ludowa: Stawy, Ku Stawom, Przý Stawak, Gąsienicowa, Hála Gąsienicowa, Hola Gąsienicowa.Góraleczęsto podkreślają, że nazwa Hala Gąsienicowa jest używana tylko przez turystów i »gości«” (WHP PNG: 117). Hala Pańszczyca n.h. Mt 1925–1926 ChmiŚw, CH, D 1951 Hala Pańszczykowa WHP3 por. ap. (gw.) hala i adi. pańszczykowy od n. os. Pańszczyk i suf. -owy. „Nazwa Hali Pańszczycy (pierwotnie Hala Pańszczykowa) pochodzi od nazwiska górali Pańszczyk (lud. Pańscýk) z Białego Dunajca, dawnych jej właścicieli. Od nazwy hali powstała potem nazwa Doliny Pańszczycy i różnych obiektów w tej dolinie i jej otoczeniu: Pańszczycka Przełęcz itp” (WET: 876). Hala pod Mnichem zob. Hala za Mnichem. Hala Roztoka n.h. Mt 1908 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) hala ‘pastwisko w górach’ (SGZ: 113) i n. pot. Roztoka. Hala Sołtysia Niżnia n.h. Mt 1951 WHP4, CH, L por. adi. gw. niźni i n. h. Hala Sołtysia. Hala Sołtysia Wyżnia n.h. Mt 1951 WHP4, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. h. Hala Sołtysia. Hala Sołtysia zob. Kopy. Hala Wołoszyn n.h. Mt 1951 WHP4, CH, D 1951 Hala Wołoszynia WHP4 1951 Wołoszyńska Hala WHP4 por. ap. (gw.) hala i adi. wołoszyni, wołoszyński od n. os. Wołos (Wołoch) i suf. -yn, -yni, -yński lub n. sz. Wołoszyn. Hala za Mnichem n.h. Mt 1952 WHP5, CH, L 1952 Mnichowa Płaśń WHP5 1952 Hala pod Mnichem WHP5 1952 Płaśń pod Mnichem WHP5 por. ap. (gw.) hala i w. p. za Mnichem ‘prp. za i n. sz. Mnich’ (za + instr.) oraz n. t Mnich i suf. -owy, ap. gw. płaśnia ‘równy teren, równina’, w. p. pod Mnichem ‘prp. pod i n. sz. Mnich’ (pod + instr.). Handel, Przedni n. pol. Mt 1956 Przedni Handel WHP8, L, WU por. adi. (gw.) przedni i ap. niem. Handel ‘handel’. „[Nazwa] od niem. Handel lub Berghan-del – przedsiębiorstwo gór nicze; urządzenie górnicze” (WET: 400). Handel, Zadni n. ob. Mt 1956 Zadni Handel WHP8, KM, L por. adi. (gw.) zadni i ap. niem. Handel ‘handel’. „[Nazwa] od niem. Handel lub Berg-handel – przedsiębiorstwo górnicze; urządzenie górnicze” (WET: 400). Hendel n.d. O 1815 Staszic, KM 1903 dolina Handlowa Świerz, CH, KM 1908 Dolina Handlowa Chmiel 1954 Dolina Sucha Ważecka WHP8, CH, JP, L por. ap. (gw.) dolina i adi. handlowy od n. ob. Zadni Handel i suf. -owy oraz adi. (gw.) suchy i n.d. Dolina Ważecka. Dolina Sucha uchodziła niesłusznie za pozbawioną wód powierzchniowych (por. WHP8: 19). Hokejka n.f.s. O 1977 WHP21, M por. ap. słow. hokejka ‘kij hokejowy, hokejka’ (SSP I: 224). „Wybitna formacja skalna, której lewy bok i dolny brzeg (oba podcięte) przypominają wspólnie kształt kija hokejowego i stąd nazwa tej formacji” (WET: 416). holica Czarna n.d. O 1815 Staszic CH, B 1900 Czarna Dolina StPog, CH, B 1908 Dolina Czarna Jaworowa Chmiel CH, B, L 1931 dolina Czarna Jaworowa Nowe1 por. ap. słow. holica ‘polana górska’ (NMS: 168), ap. (gw.) dolina, adi. czarny ‘wszelkiego światła pozbawiony’ (Linde I: 345) i adi. jaworowy od ap. jawor ‘Acer pseudoplatanus’ (WET: 468) i suf. -owy. holica Kołowy n. d., O 1815 Staszic, CH, L 1858 Kołowa Dolina Stecz1, CH, L 1893–1894 Dolina Kołowa Biel por. ap. słow. holica ‘polana górska’ (NMS: 168) oraz ap. (gw.) dolina i n. s. Kołowy Staw. „Nazwa Kołowa Dolina […] pochodzi od nazw Kołowego Stawu” (WET: 541). Honoratka 41 n. żl., O 2008 C13, M por. ap. (gw.) honor i suf. -atka i hipocor. Honoratka od n. os. Honorata i suf. -ka. ‘Żleb, którym zjeżdżają najlepsi narciarze’ (por. C13: 48). hotar łomnicki n. d., O 1815hotar łomnicki Staszic, D 1815Kosary Łomnickie Staszic, H, L 1925–1926 Dolina Kamiennego Stawu ChmiŚw, CH, L 1977 Łomnicka Dolina WHP21, CH, L 1977 Dolina Kamiennej Wody WHP21, CH, L 1977 Dolina Kamienna WHP21, CH, JP 1977 Dolina Głazista WHP21, CH, JP por. ap. (gw.) dolina i adi. łomnicki od n. pot. Łomnica i suf. -ki oraz adi. kamienny od n. niem. Steinbachsee42, adi. głazisty od ap. gw. głoz ‘głaz, duży kamień’ (SGGSP: 66) i suf. -isty, ap. gw. koszar ‘na Podhalu i w gospodarstwie szałaśnym Karpat miejsce ogrodzone płotem, ruchoma zagroda dla owiec na hali, zrobiona z 4 ścian plecionych z cienkich deseczek na kształt kosza’ (NMS: 171), ap. gw. chotar (hotar)‘granica gminy, obszar gminy; pastwisko – węg. határ – granica, obszar, miedza’ (por. NMS: 163). 41 „W ostatnich dekadach pojawiły się w masywie Małego Koziego nowe nazwy […] – jedne, jak Żleb Honoratki, wzięte z żargonu ratowniczego, inne - wprowadzane przez taterników” (J. Nyka, A wiesz, skąd te nazwy? – Mały Kozi Wierch, „Głos Seniora” 06/1999, http://nyka.home.pl/glos_sen/ pl/199906.htm#A [dostęp: 17. 04. 2020 r.]). 42 Por. Staw Kamienny, s. 80. Hotel Vlk n. kol., Mt 1974 WHP18, M, P por. ap. hotel i n. os. Vlk. „Druga, lepsza koleba, przez taterników zwana czasem żartobliwie Hotel Vlk (od nazwiska taternika, który ją wyszukał i urządził w 1946 r.)” (WHP18: 11–12). Hruby n. sz. O 1845 Hruby Pietr, R 1849 Hruby wirch Zejszner, CH, R 1900 Miedziane Hrube StPog, Z, R 1903 Gruby Świerz 1908 Hruby Miedziany Wierch Chmiel 1951 Szpiglasowy Wierch WHP1 por. adi. gw. hruby, ap. gw. wiérk, adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any i n. p. Szpiglasowa Przełęcz. „Nazwa Szpiglasowy Wierch pochodzi od sąsiedniej Szpiglasowej Przeł.” (WET: 1196); „Obecną nazwę wprowadził Witold H. Paryski w r. 1951, wcześniej Hruby Wierch, Gruby, Liptowskie Mur y, Miedziane itp” (Nyka TP: 308). Hruby Wierch n. sz., O 1858 Stecz1 1874Gruby Wierch Welsz por. adi. gw. hruby i ap. gw. wiérk. „Pełny komplet nazw dla wznoszących się w grani zębów i dzielących je przełęczy stworzył W. H. Paryski i ogłosił w częściach V (1954) i VIII (1956) swoich Tatr Wysokich. Od niego wzięli je – bez jakichkolwiek zmian – autorzy słowaccy, a także Názvoslovna komisia pri TANAP. Czy nazewniczą »eksplorację« masywu Hr ubego można uznać za zakończoną? Zapewne nie na długo. Musi ona przecież postępować za rozwojem taternictwa, to zaś – z braku celów większych – wgłębiać się będzie w coraz drobniejsze detale” (Nyka, Nazewnictwo Hrubego Wierchu: Dolina Pięciu Stawów Polskich. Na pierwszym planie Miedziane, Szpiglasowy Wierch, Kostury, Liptowskie Mury, na drugim od lewej Mięguszowiecki i Cubryna, Koprowy Wierch, Szczyrbski Szczyt, Mur Hrubego, Krywań. Fot. T. Studnicki. MT Zakopane 32); „Nazwa Hruby, notowana m.in. u Mateja Bela 1736 i Andreasa J. Czirbesza 1772, od początku w. XX ustaliła się przy kulminacji 2428 m, zaś grzbiet pn.-zach. objęła stworzona przez taterników Grań Hrubego. […] Ludowa nazwa – częsta w nazewnictwie podhalańskim – odnosi się do całego muru (hruby = tęgi, gruby, wielki, np. hruby gazda)” (Nyka TS: 409). Igła Milówki n. sz., O 2003 C10, M, P por. ap. igła i n. os. Milówka ‘Adam Milówka’. Nazwa upamiętnia taternika Adama Milówkę, który zginął w tym miejscu w sierpniu 1954 r. (por. C10: 165). Igła n. sz., O 1908 Chmiel, M por. ap. igła. Igła przy Wielkiej Buczynowej Turni n. sz., O 1908 Chmiel, M, L 1951 Budzowa Igła 43 WHP3, M, P por. ap. (gw.) igła i w. p. przy Wielkiej Buczynowej Turni ‘prp. przy i n. sz. Wielka Buczynowa Turnia’ (przy + loc.) oraz adi. budzowy od n. os. Budz ‘Józef Budz’ i suf. -owy. Igła w Durnym n. sz., O 1976 WHP20, M, L 43 „[Nazwa pochodzi] od nazwiska Józefa Budza, tragarza i pracownika przy budowie Orlej Perci” (Nyka 100ZN: 7). por. ap. igła i w. p. w Durnym ‘prp. w i n.sz. Durny Szczyt’ (w + loc.). Igła w Osterwie n.sz., O 1912 Chmiel, M, L por. ap. igła i w. p. w Osterwie ‘prp. w i n.sz. Osterwa’ (w + loc.). Zob. też Osterwa. Igła w Osterwie, Mała n. sz., O 1912Mała Igła w Osterwie Chmiel, M, R por. ap. (gw.) mały i n.sz. Igła w Osterwie. Igła w Patrii n. sz., O 1938 KP, M, L por. ap. igła i w. p. w Patrii ‘prp. w i n. sz. Patria’ (w + loc.). Igła w Wysokiej n. sz., O 1912 Chmiel, M. L por. ap. (gw.) igła i w. p. w Wysokiej ‘prp. w i n.sz. Wysoka’ (w + loc.). Igła w Żabiem n. sz., O 1909 Tat, M, L 1954 Apostoł I WHP7, M por. ap. igła i hist. n.gr. Żabie oraz ap. g. i. apostoł pierwszy. Igła, Anielska n. sz., O 1998 Anielska Igła C6, M por. adi. anielski od n.gr. Anioły i suf. -ski i ap. igła. Igła, Barania n. sz., O 1976 Barania Igła WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. igła. Igła, Basztowa n. sz., O 1954 Basztowa Igła WHP5, M, L por. adi. basztowy od n. sz. Skrajna Baszta i suf. -owy i ap. igła. Igła, Batyżowiecka n. sz., O 1964 Batyżowiecka Igła WHP11, M, L por. n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. igła. Igła, Budzowa (Budzowa Igła) zob. Igła przy Wielkiej Buczynowej Turni. Igła, Ciemniasta n. sz., O 1973 Ciemniasta Igła WHP17, M, L por. n. sz. Ciemniasta Turnia i ap. igła. Igła, Cienka n.sz., O 2003 Cienka Igła C10, M, R por. adi. cienki i ap. igła. Igła, Cubryńska n. sz., O 2001 Cubryńska Igła C8, M, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. igła. Igła, Durna n. sz., O 1930 Durna Igła Tat, M, L 1976 Igła w Durnym WHP20, M, L por. n.sz. Durny Szczyt i ap. igła i w. p. w Durnym ‘prp. w i n.sz. Durny Szczyt’ (w + loc.). Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. Igła, Lodowa Skrajna n. sz., O 1974 Skrajna Lodowa Igła WHP18, M, L por. adi. skrajny, n.gr. Lodowa Grań i ap. (gw.) igła. Igła, Lodowa Zadnia n. sz., O 1974 Zadnia Lodowa Igła WHP18, M, L por. adi. (gw.) zadni, n.gr. Lodowa Grań i ap. igła. Igła, Spiska n. sz., O 1976 Spiska Igła WHP20, M, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) igła. Igła, Staroleśna n. sz., O 1967 Staroleśna Igła WHP13, M, L por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) igła. Igła, Tomkowa Skrajna n. sz., O 1952 Skrajna Tomkowa Igła WHP7, M, L, P por. adi. skrajny, adi. tomkowy od n. os. Józef Gąsienica-Tomków i suf. -owy i ap. (gw.) igła Zob. też Igły, Tomkowe. Igła, Tomkowa Zadnia n. sz., O 1952 Zadnia Tomkowa Igła WHP7, M, L, P por. adi. (gw.) zadni, adi. tomkowy od n. os. Józef Gąsienica-Tomków i suf. -owy i ap. igła. Zob. też Igły, Tomkowe. Igła, Żółta n. sz., O 1951 Żółta Igła WHP2, M, L por. adi. żółty od n. sz. Żółta Turnia i ap. (gw.) igła. Igły nad Drągiem n. sz., O 1964 WHP11, M, L por. ap. (gw.) igła i w. p. nad Drągiem ‘prp. nad i n. sz. Drąg’ (nad + instr.). Igły, Ciężkie n. sz., O 2001 Ciężkie Igły C9, L, M por. n.sz. Ciężka Turnia i ap. igła. Igły, Lodowe n. sz., O 1974 Lodowe Igły WHP18, M, L por. n.p. Lodowe Wrótka i ap. (gw.) igła. Igły, Tomkowe n. sz., O 1952 Tomkowe Igły WHP7, M, P por. adi. tomkowy od n. os. Józef Gąsieni-ca-Tomków i suf. -owy i ap. (gw.) igła. ‘Upamiętniony tą nazwą został przewodnik tatrzański, Józef Gąsienica-Tomków, który m.in. dokonał pier wszych wejść m.in. na Żabiego Mnicha, Żabią Lalkę’ (por. WET: 1279–1280). Innominata n. sz., O 2001 C9, M por. adi. łac. innominata ‘bezimienna’. Izbica n.f.s., O 1979 WHP22, M por. ap. (gw.) izbica. „Obszerny taras, Izbica, jest otoczony z trzech stron gładkimi, pionowymi ściana-mi” (WHP22: 175). J Jama n.k., O 1971 WHP14, M 1971 Jamina WHP14, CH por. ap. (gw.) jama oraz ap. słow. gw. ja-mina ‘kotlina, parów; dziura’ (SSP I: 287). Jamiec Krywanu n. grzb., O 1815 Staszic, M, L 1908 Jamy Chmiel, M por. ap. (gw.) jama i suf. -ec i n. sz. Krywań. Jamina zob. Jama. Jamy zob. Jamiec Krywanu. Jamy n. m. 1971 WHP14, M 1971 Łomnickie Jamy WHP14, M por. ap. (gw.) jama oraz adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki. Jamy, Łomnickie (Łomnickie Jamy) zob. Jamy. Jarząbczak n. żl., O 1951 WHP4, D, F, L por. ap. jarząbek ‘(Tetrastes bonasia), z rzędu kuraków (Galliformes)’ (WET: 460). „J. jest ptakiem leśnym, żyje wyłącznie wśród gąszczu drzew i krzewów, częściej w górach niż na niżu, na terenie całych Tatr” (WET: 460) lub ap. gw. jarzombek ‘jarzębina’ (SGO I: 373) lub n. os. Jarząbek i suf. -ak. Jastrzębia 44 n. sz., O 1900 Welsz6, F 1903 Jastrzębia Turnia Świerz, CH, F por. adi. jastrzębi od ap. jastrząb i ap. (gw.) turnia. Jaszczerzyca n. zb., O 1977 WHP21, K, M por. ap. słow. jašterica ‘jaszczurka’ (SSP I: 289). ‘Jest to nazwa zbocza przypominającego kształtem jaszczurkę’ (por. Bohuš 1996: 235). Jaszczerzyca zob. Potok, Huncowski. Jaworowa n. d., O 1872 Stecz2, F 1879 dolina Jaworzyńska Raj, CH, F 1893–1894 Dolina Jaworowa Biel, CH, F 1971 Dolina Jaworzynki WHP14, CH, F 1971 Jaworzyńska Dolina WHP14, CH, F por. ap. (gw.) dolina, adi. jaworowy od ap. (gw.) jawor i suf. -owy oraz n. msc. Jaworzyna i n.pol. Jaworzynka (por. WHP15: 31) i suf. -ski. „J. jest drzewem krainy uprawy i dolnego regla, ale spotkać go można z rzadka 44 ‘Jastrzębia […] od śmiałych kształtów’ (por. Bohuš 1996: 245); „Polska nazwa J.T. (wprowadzona do literatury w 1879 przez Jana G. Pawlikowskiego) pochodzi od podobnej słow. nazwy ludowej” (WET: 466). „Obecną »narodową« nazwę Jan Gw. Pawlikowski rzekomo usłyszał od Słowaków ze Stwoły (?) w r. 1878, on też wprowadził ją do literatur y” (Nyka TS: 410). i w górnym reglu jako niewielkie drzewko. Rośnie na wapieniu” (WET: 468). Jaworowy n. sz., O 1908 Chmiel, L 1910Jaworowy Szczyt Chmiel, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. szczyt. Jaworowy, Mały (Mały Jaworowy) zob. Szczyt, Jaworowy Mały Jaworowy, Pośredni (Pośredni Jaworowy) zob. Szczyt, Jaworowy Pośredni. Jaworynia n. h., Mt 1815 Staszic, L 1849 Jaworyna Rusinowa Zejszner, D, F 1872 Rusinowa Stecz2, D 1874Rusinowa Jaworzyna Welsz, D, F 1874Rusinowa Polana Welsz, CH, D 1908 Polana Rusinowa Chmiel, CH, D 1951 Rusinowa Jaworzyna WHP4, D, F 1951 Rusinka WHP4, D 1951 Rusinówka WHP4, D 1995 Hala Jaworzyna Rusinowa WET, CH, F, D por. ap. (gw.) hala, ap. (gw.) jawor i suf. -yna i n. os. Rusin i suf. -owy/-ka/-ówka oraz ap. (gw.) polana. W tym przypadku nie da się na podstawie przewodników ustalić dokładnego za-sięgu nazwy Rusinowa, Jaworyna, Jaworyna Rusinowa. Polany wchodziły w skład hali, zatem przypisuję wyżej wymienione nazwy łącznie obydwu desygnatom. Jaworzynka n. pol., Mt 1972 WHP15, L por. ap. jaworzynka od ap. jaworzyna i suf. -ka. „Nazwa od rosnących tu jaworów, niegdyś zapewne bardzo licznych” (WHP15: 31). jezior, Pięć n. d., O 1815Pięć jezior Staszic, CH, LB 1826 Pięć stawow Grab, CH, L 1844 Siedem Stawów Raut, CH, L 1849 Pięć Stawy Zej, CH, LB 1853 Pięciostawy jeziora Goszcz, CH, LB 1853 dolina Pięciu-stawów Goszcz, CH, L 1860 dolina pięciu stawów Janota, CH, L 1872 Pięć Stawów Stecz2 45, CH, LB 1900 dolina Pięciu Stawów Welszm, CH, L 45 „Pasmo skał dzikich, nagich, okrytych gdzieniegdzie zielonawym porostem i smugami zlodowaciałego śniegu, górami Miedzianemi zwanych, obiega obszerną dolinę zawaloną złomami kamieni, w której leży pięć jeziór, zwanych zwyczajnie Pięcią Stawami” (Stecz1: 73). 1900 dolina Pięciu Stawów Polskich StPog, CH, L 1908 Dolina Pięciu Stawów Polskich Chmiel, CH, L 1951 Pięcistawy WHP4, CH, LB 1951 Pięci Stawy WHP4, CH, LB por. num. pięć i ap. jezioro oraz ap. (gw.) dolina, ap. (gw.) staw i adi. polski od cho-ron. Polska i suf. -i. Jeziorko, Jamskie n. s., H 1908 Jamskie Jeziorko Chmiel, CH, L 1956 Jamski Staw WHP8, CH, L por. adi. jamski od n.m. Jamy i suf. -ski i ap. (gw.) staw. jezioro Czarne n. s., H 1815 Staszic, CH, B 1874Czarny Staw Welsz, CH, B 1879 Czarny Staw pod Lodowym Raj, CH, L, B 1900 Staw Czarny Welsz6, CH, B 1900 Czarny Staw Jaworowy StPog, CH, L, B por. adi. czarny, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Czarna Jaworowa oraz n. sz. Lodowy Szczyt. jezioro Döllera n. s., H 1900 Welsz6, CH, P 1903 Staw Döllera Świerz, CH, P 1908 Stawek Kolisty Chmiel, CH, K, R 1925–1926 Kolisty Stawek ChmiŚw, CH, K, R 2004 Kolisty Staw WET, CH, K por. ap. jezioro i n. os. Döller. „Anton Döller – wybitny działacz i publicysta na polu turystyki tatrz” (WET: 223) oraz adi. kolisty i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. „[…] Nazwa […] pochodzi od kształtu stawu” (WET: 536). jezioro Kamienne n. s., H 1845 Pietr, M 1900 staw Łomnicki46 Welsz6, CH, L 46 „Potok płynący z K amiennego Stawu pod Łomnicą nazywa się – jak wiadomo – Łomnica (tak samo jak szczyt). Jest to pierwotna słowiańska nazwa tego potoku, mniejsza o to czy polskiego, czy słowackiego pochodzenia. Nazwa tego potoku ma stąd pochodzić, że po wielkich deszczach silny nurt wody niesie spore »łomy« czy »złomy« kamieni. Niemcy swoim zwyczajem przetłumaczyli tę słowiańską nazwę na język niemiecki, mianowicie Steinbach, a od potoku nazwali staw, z którego on wypływa: Steinbachsee. Polscy pisarze nie zawsze wiedzieli o pierwotnej nazwie potoku Łomnica, więc korzystając z niemieckich map, przetłumaczyli nazwy Steinbach i Steinbachsee z powrotem na polski, ale mylnie – jako: Kamienna Woda i Kamienny Staw. Potem się zorientowano i wrócono do nazwy Łomnica dla potoku; dla stawu zaczęto używać nazwy: Łomnicki Staw, a dla doliny: Dolina Łomnickiego Stawu. Taki był stan w r. 1900, a nawet później. Potem – nie wiadomo dlaczego, ale zapewne wskutek wpływu rozpowszechnionych wówczas map austriackich – polscy autorowie wrócili do niewłaściwych nazw Kamienny Staw i Dolina Kamiennego Stawu, choć zachowano nazwę Łomnica dla potoku. Taki był stan do tej wojny. Otóż nie ma żadnych podstaw do używania niewłaściwych nazw Kamienny Staw i Dolina K amiennego Stawu, ani nazwy Kamienna Woda (wszystko to są germanizmy) […]. Wobec powyższego Komisja do Spraw Imiennictwa Tatrzańskiego na swym posiedzeniu w dniu 4 lutego 1947 r. uchwaliła jednomyślnie przywrócić dla stawu nazwę Łomnicki Staw, a dla doliny używać nazwy: Dolina Łomnicka. 1903 Staw Kamienisty Świerz, CH, M 1910Kamienny Staw Chmiel, CH, M 1977 Kamieniowodzki Staw WHP21, CH, L 1977 Kamienisty Staw WHP21, CH, M 1995 Łomnicki Staw WET, CH, L por. n. niem. Steinbachsee i ap. (gw.) staw. Jezioro Rybie 47 n.s., H 1815 Staszic, CH, F 1845 Rybie jezioro Pietr, CH, F 1849 Morskie Oko Zejszner, M 1858 Rybie Jezioro Stecz1, CH, F 1870 Rybie Welsz1, F 1954 Rybi Staw WHP6, CH, F por. adi. rybi od ap. ryba i ap. jezioro. „M.O. jest jednym z paru stawów tatrz., w których żyją r yby, obecnie pstrągi, dawniej również i łosoś dunajcowy czyli troć” (WET: 767–768) oraz g. i. morskie oko ‘oko morza’ (niem. Meerauge); „Nazwa ta powstała podobno wśród osadników niem., którzy wierzyli, że jeziora górskie mają połączenie z morzem […]. Z biegiem czasu nazwa M. O. była używana dla coraz mniejszej liczby stawów tatrz., aż wreszcie ostała się tylko na oznaczenie Rybiego Sta wu” (WET: 769); „[…] nasuwa się hipoteza, żeMorskie Oko – z otaczającymi je szczy tami, z Doliną Hińczową i Doliną Smoczą, z królującym od południowej strony Tatr Sławkowskim Szczytem i nie jest wykluczone, Dla potoku, oczywiście, będzie się używać nazwy: Łomnica. Dodać należy, że nazwa słowacka Łomnickiego Stawu – Skalnate pleso – jest takim samym germanizmem, jakim była nazwa Kamienny Staw” (Sprawy imiennictwa tatrzańskiego, „Taternik”, nr 2–3, 1947: 26). 47 O historii nazwy Morskie Oko zob. W. Eljasz, O nazwie Morskiego Oka w Tatrach…; W. Fedorowicz, Czy rzeczywiście morze ma oczy? że z innymi podobnymi miejscami jeziornymi w Tatrach – stanowiło w zamierzchłej przeszłości […] epicentrum jakiegoś kultu o podłożu religijnym, bo tam koncentrować się miały najważniejsze siły zapewniające istnienie świata. […] Niewykluczone, że z siecią tych mitologicznych wierzeń wiążą się […] nazwy leżącego poniżej Morskiego Oka torfowiska, a kiedyś małego jeziorka – Ża-biego Oka, jak również Żabich Stawów oraz dolin – Żabiej Białczańskiej i Żabiej [Mięguszowieckiej – uzup. A. J.-K.], usytuowanych na wschód i południe od Morskiego Oka. Żaby, podobnie jak Smoki i węże, kojarzono z mocami płodności i początkiem życia, które dawały także władcom tatrzańskich wód. Uzasadnieniem wybor u tego mikroregionu na »centrum mitycznego świata« jest występujące tu największe zagęszczenie jezior na obszarze całych Tatr. Początkiem istnienia mitycznych Smoków, Królów Węży i Diabłów oraz jezior przez nie zamieszkiwanych jest pradawne, mit yczne morze, z którego miały się wyłonić wszystkie formy życia na ziemi. Czy zatem nazwa »Morskie Oko« i słynna opowieść górali tatrzańskich o podziemnym połączeniu jeziora z morzem, uważana obecnie za zwykłą legendę rozsławianą pod wpływem romantycznych uniesień, nie wpisuje się logicznie w kosmogoniczny prasłowiański mit?” (Cząstka-Kła-pyta 2018a: 181). jezioro Sentivaniego n.s., H 1900 Welsz6, CH, P 1903 Staw Zmarzły Świerz, CH, ZP 1925–1926 Capi Staw ChmiŚw, CH, F por. ap. jezioro, n. os. Szentiványi ‘József Szentiványi’. Wspomniany człowiek był właścicielem posiadłości na Liptowie i w Tatrach (por. WET: 1190), adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 551), ap. (gw.) staw i adi. capi od ap. gw. cap ‘samiec kozicy’ (SGZ : 28) i suf. -i. jezioro Zabie n. s., H 1815 Staszic, CH, L 1900 Żabi Staw Jaworowy StPog, CH, F, L 1900 Staw Żabi pod Jaworowymi Turniami Welsz6, CH, F, L por. adi. żabi od ap. (gw.) żaba, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Jaworowa. jezioro, białe n. s., H 1815biale jezioro Staszic, CH, B 1900 Biały St. StPog, CH, B 1903 Staw Biały Świerz, CH, B 1983 Biały Staw WHP23, CH, B 1983 Wielki Biały Staw WHP23, CH, B, R 1983 Biały Stawek WHP23, CH, B, R 1983 Biały Staw Kiezmarski WHP23, CH, B, L 1983 Wyżni Biały Staw WHP23, CH, B, L por. n. pot. Biały Potok, ap. (gw.) staw oraz adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Kiezmarska, adi. gw. wyśni oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Jezioro, Popradzkie (Popradzkie Jezioro) zob. staw Popradski. Jezioro, Szczyrbskie (Szczyrbskie Jezioro) zob. Staw Szczyrbski. Jezioro, Szczyrbskie Nowe n.s., H 1925–1926 Nowe Szczyrbskie Jezioro ChmiŚw, CH, L, WO por. adi. nowy i adi. szczyrbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski i ap. jezioro lub od n.s. Szczyrbskie Jezioro. jezioro, Żabie n. s., H 1815Żabie jezioro Staszic, CH, F 1925–1926 Żabie Jeziorko ChmiŚw, CH, F, R por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i ap. jezioro oraz deminut. jeziorko od ap. jezioro i suf. -ko. K Kaczy,Staw Mały n.s., H 1967 Mały Staw Kaczy WHP13, CH, L, R por. adi. (gw.) mały i n. s. Kaczy Staw. Kamienie, Piękne n. głazów, Mt 1998 Piękne Kamienie C6, CH, WT por. adi. (gw.) piękny i ap. (gw.) kamień. Kamień Karłowicza. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane Kamień Karłowicza 48 n. głazu, Mt 1951 WHP1, CH, P por. ap. kamień i n. os. Karłowicz ‘Mieczysław Karłowicz’. Kamień n.f.s., O 2001 C9, CH por. ap. (gw.) kamień. Kamień, Kozi n. sz., O 1971 Kozi Kamień WHP14, M, F por. adi. kozi od ap. gw. koza i ap. (gw.) kamień. Kamień, Wielki n. głazu, Mt 48 „Dnia 8 II 1909 w czasie samotnej wycieczki narc., […] K. zginął w lawinie śnieżnej na wsch. Zboczach Małego Kościelca. Na miejscu katastrofy postawiono w 1909 pamiątkowy kamień granitowy (Kamień Karłowicza)” (WET: 497). 1903 Wielki Kamień Świerz, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) kamień. Kanion, Białczański n. żl., O 1999 Białczański Kanion C7, M, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. kanion. Kant, Mnicha Zadniego n.f.s., O 2001 Kant Zadniego Mnicha C8, CH, L por. ap. (gw.) kant i n. sz. Zadni Mnich. Kaplica, Mała n. sz., O 1973 Mała Kaplica WHP17, M, R por. ap. (gw.) mały i ap. (gw.) kaplica. ‘Jest to jedno z trzech wzniesień w pn. -zach. grani Wielkiego Kościoła, pier wsze od jego bloku szczytowego’ (por. WHP17: 126). Kaplica, Wielka n. sz., O 1973 Wielka Kaplica WHP17, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) kaplica. (w grani Wielkiego Kościoła). Kapliczka n. sz., O 1938 KP, M, R por. deminut. kapliczka od ap. (gw.) kaplica i suf. -ka. Kapucyn, Żabi n. sz., O 1999 Żabi Kapucyn C7, M, L por. adi. żabi od n.gr. Żabie i ap. kapucyn. Karb n.p., O 1900 Welsz6, M por. ap. (gw.) karb ‘płytkie nacięcie na powierzchni czegoś, służące zwykle jako znak ułatwiający zapamiętanie liczby czegoś; także ozdobne wyżłobienie’ (SWJP: 362); ‘nacięcie na kawałku drewna […]’ (SGZ: 144). Karb, Apostolski Niżni n.p., O 1999 Niżni Apostolski Karb C7, M, L por. adi. gw. niźni, adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) karb. Karb, Apostolski Wyżni n.p., O 1999 Wyżni Apostolski Karb C7, M, L por. adi. gw. wyśni, adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) karb. Karb, Capi n. p., O 2009 Capi Karb C15, M, L por. n. s. Capi Staw i ap. (gw.) karb. Karb, Czarny n. p., O 1983 Czarny Karb WHP23, M, L por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Czarny Wyżni n.p., O 1983 Wyżni Czarny Karb WHP23, M, L por. adi. czarny od n. sz. Czarny Szczyt i ap. (gw.) karb lub od n.p. Czarny Karb i adi. gw. wyśni. Karb, Durny Niżni n.p., O 1976 Niżni Durny Karb WHP20, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Durny Pośredni n.p., O 1976 Pośredni Durny Karb WHP20, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Durny Wyżni n.p., O 1976 Wyżni Durny Karb WHP20, M, L por. adi. (gw). wyżni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Jagnięcy Niżni n. p., O 1984 Niżni Jagnięcy Karb WHP24, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Jagnięcy Wyżni n.p., O 1984 Wyżni Jagnięcy Karb WHP24, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Jastrzębi Pośredni n. p, O 1984 Pośredni Jastrzębi Karb WHP24, M, L 1984 Pośrednia Szklana Szczerbina WHP24 por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) karb oraz adi. szklany. Karb, Jastrzębi Skrajny n.p., O 1984 Skrajny Jastrzębi Karb WHP24, M, L 1984 Skrajna Szklana Szczerbina WHP24, CH, M, n. p. por. adi. skrajny, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) karb oraz adi. szklany. Karb, Jastrzębi Zadni n.p., O 1984 Zadni Jastrzębi Karb WHP24, M, L 1984 Zadnia Szklana Szczerbina WHP24, CH, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) karb oraz adi. szklany. Karb, Jaworowy n. p., O 1972 Jaworowy Karb WHP15, M, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) karb. Karb, Kozi n. p., O 1984 Kozi Kamień WHP24, M, F por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i i ap. (gw.) karb. Karb, Łomnicki Niżni n.p., O 1977 Niżni Łomnicki Karb WHP21, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) karb. Karb, Łomnicki Pośredni n.p., O 1977 Pośredni Łomnicki Karb WHP21, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) karb. Karb, Łomnicki Wyżni n.p., O 1977 Wyżni Łomnicki Karb WHP21, M, L por. adi. gw. wyśni, adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) karb. Karb, Mnichowy n. p., O 1983 Mnichowy Karb WHP23, M, L por. adi. mnichowy od n. sz. Kołowy Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) karb. Karb, Szatani n. p., O 2009 Szatani Karb C15, M, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. – (i) i ap. (gw.) karb. Karb, Śnieżny n. p., O 1974 Śnieżny Karb WHP19, M, L por. n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. (gw.) karb. Karb, Śnieżny Wyżni n. p., O 1974 Wyżni Śnieżny Karb WHP19, M, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Śnieżny Karb. Karbik n.p., O 1908 Chmiel, M, R por. deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Barani Pośredni n.p., O 1976 Pośredni Barani Karbik WHP20, M, L, R por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Baranie Rogi i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Barani Skrajny n.p., O 1976 Skrajny Barani Karbik WHP20, M, L, R por. adi. skrajny, n.sz. Baranie Rogi i de-minut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Barani Zadni n.p., O 1976 Zadni Barani Karbik WHP20, M, L, R por. adi. (gw.) zadni, n.sz. Baranie Rogi i deminut. karbikod ap. (gw.) karbi suf. -ik. Karbik, Biały n. p., O 1984 Biały Karbik WHP24, M, L, R por. od n. s. Białe Stawy i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Drobny n. p., O 1973 Drobny Karbik WHP17, M, R, L por. n. sz. Drobna Turnia i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Harnaski n. p., O 1973 Harnaski Karbik WHP16, M, L, R por. n. s. Harnaskie Stawy i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Jastrzębi n. p., O 1984 Jastrzębi Karbik WHP24 por. n.sz. Jastrzębia Turnia i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Jaworowy Niżni n.p., O 1972 Niżni Jaworowy Karbik WHP15, M, L, R por. adi. gw. niźni, n.d. Dolina Jaworowa i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Jaworowy Wyżni n.p., O 1972 Wyżni Jaworowy Karbik WHP15, M, L, R por. adi. gw. wyśni, n.d. Dolina Jaworowa i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Kołowy n.p., O 1983 Kołowy Karbik WHP23, M, L, R por. n. sz. Mała Kołowa Turnia i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Koński n. p., 1974 Koński Karbik WHP18, M, L, R por. adi. koński od n.sz. Koń i suf, -ski i de-minut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Lodowy n. p., O 1874Lodowy Karbik WHP18, M, L, R por. n. sz. Lodowa Kopa i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Sobkowy n. p., O 1974 Sobkowy Karbik WHP18, M, L, R por. n. zb. Sobkowa Ubocz i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik,Spiski n. p., O 1976 Spiski Karbik WHP20, M, L, R por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Świstowy Pośredni n.p., O 1971 Pośredni Świstowy Karbik WHP14, M, L, R por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Świstowy Szczyt i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Świstowy Skrajny n.p., O 1971 Skrajny Świstowy Karbik WHP14, M, L, R por. adi. skrajny, n.sz. Świstowy Szczyt i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Świstowy Zadni n.p., O 1971 Zadni Świstowy Karbik WHP14, M, L, R por. adi. (gw.) zadni, n.sz. Świstowy Szczyt i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Karbik, Żabi n. p., O 1999 Żabi Karbik C7, M, L, R por. n.gr. Żabie i deminut. karbik od ap. (gw.) karb i suf. -ik. Kazalnica Mięguszowiecka n. sz., O 1954 WHP6, M, L por. ap. (gw.) kazalnica i n. sz. Mięguszowiecki Szczyt Czarny. Kazalnica n. sz., O 1938 KP, M por. ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica zob. Kazalnica Żłobista. Kazalnica zob. Kazalnica, Smokowiecka. Kazalnica Żłobista n. sz., O 1962 WHP10, M, L Czarny Staw pod Rysami, powyżej Kazalnica. Fot. D. Kędra 1962 Kazalnica WHP10, M por. ap. (gw.) kazalnica i n. sz. Żłobisty Szczyt. Kazalnica, Barania n. sz., O 1976 Barania Kazalnica WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Białczańska n. sz., O 1999 Białczańska Kazalnica C7, M, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Cubryńska n. sz., O 2001 Cubryńska Kazalnica C8, M, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Czarna n. sz., O 1971 Czarna Kazalnica WHP14, M, B por. adi. czarny i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Danielowa n.f.s., O 1983 Danielowa Kazalnica WHP23, M, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i ap. (gw.) kazalnica. Zob. też Danielowa Bula. Kazalnica, Dzika n.f.s., O 1971 Dzika Kazalnica WHP14, M, L por. n.sz. Dzika Turnia i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Huncowska n. sz., O 1977 Huncowska Kazalnica WHP21, M, L por. n. d. Dolina Huncowska i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Jamińska n. sz., O 1971 Jamińska Kazalnica WHP14, M, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Jastrzębia Niżnia n. sz., O 1984 Niżnia Jastrzębia Kazalnica WHP24, M, L por. adi. gw. niźni i n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Jastrzębia Wyżnia n.sz., O 1984 Wyżnia Jastrzębia Kazalnica WHP24, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Jaworkowa n. sz., O 1971 Jaworkowa Kazalnica WHP14, M, L por. n. żl. Jaworkowy Żleb i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Kiezmarska n.sz., O 1979 Kiezmarska Kazalnica WHP22, M, L por. n. sz. Mały Kiezmarski Szczyt i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Kołowa n. sz., O 1983 Kołowa Kazalnica WHP23, M, L por. n. sz. Mała Kołowa Turnia i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Kozia n. sz., O 1973 Kozia Kazalnica WHP17, M, F por. adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i oraz ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Liliowa n.f.s., O 2001 Liliowa Kazalnica C8, M, L por. n. zb. Liliowe i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Litworowa n. sz., O 1972 Litworowa Kazalnica WHP15, M, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Łomnicka n. sz., O 1977 Łomnicka Kazalnica WHP21, M, L por. n.gr. Łomnicka Grań i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Miedziana n. sz., O 1977 Miedziana Kazalnica WHP21, M, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Młynicka 49 n. sz., O 1956 Młynicka Kazalnica WHP8, M, L por. n. d. Dolina Młynicka i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Myśliwska Mała n. sz., O 1977 Mała Myśliwska Kazalnica WHP21, M, P, R por. ap. (gw.) mały i adi. myśliwski od ap. myśliwy i suf. -ski i ap. (gw.) kazalnica. ‘Mowa jest o dawnym terenie myśliwskim’ (por. WHP21: 203). Kazalnica, Myśliwska Wielka n. sz., O 1977 Wielka Myśliwska Kazalnica WHP21, M, P, R por. adi. (gw.) wielki, adi. myśliwski od ap. myśliwy i suf. -ski i ap. (gw.) kazalnica. Zob. też Kazalnica, Myśliwska Mała. Kazalnica, Sławkowska n. sz., O 1971 Sławkowska Kazalnica WHP14, M, L por. n. sz. Sławkowski Szczyt i ap. (gw.) kazalnica. 49 „Leżąca po drodze kopka zaro-śnięta kosówką – to Młynicka Kazalnica. O »inflacyjnej podaży kazalnic« pisałem w tomie 3 […]. Tam kazalnicą był jednometrowy kamienny kopiec; tu nieco wyższa kosówkowa kopka. Dla mających w oczach K azalnicę Mięguszowiecką czy Miętusią jest to prawdziwe bluźnierstwo” (C14: 23). Kazalnica, Sławkowska Wyżnia n.sz., O 1971 WHP14, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Sławkowska Kazalnica lub n. sz. Sławkowski Szczyt i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Smokowiecka n. sz., O 1971 WHP14, M, L 1971 Kazalnica WHP14, M por. adi. smokowiecki od n.m. Smokowiec i suf. -ki i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Spiska n. sz., O 1976 Spiska Kazalnica WHP20, M, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Wołowa n.f.s., O 2006 Wołowa Kazalnica C12, M, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Złota Mała n. sz., O 1979 Mała Złota Kazalnica WHP22, M, L, R por. ap. (gw.) mały,n. sz. Złota Czuba i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Złota Pośrednia n.sz., O 1979 Pośrednia Złota Kazalnica WHP22, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Złota Czuba i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Złota Wielka n. sz., O 1979 Wielka Złota Kazalnica WHP22, M, L, R por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Złota Czuba i ap. (gw.) kazalnica. Kazalnica, Żabia n. sz., O 1999 Żabia Kazalnica C7, M, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) kazalnica. Kącina n. ms., Mt 1972 WHP15, L por. ap. słow. končina ‘kraniec’ (SSP I: 327). Kępa n. sz., O 1900 Welsz6, M por. ap. gw. kępa. ‘Jest to kamienisto-skalisty czubik’ (por. WHP4: 152). Klin n. sz., O 1912 Chmiel, M por. ap. (gw.) klin ‘stożkowaty kawałek twardego drewna, zwykle jesionowego lub żelaza, używany do rozłupywania kloców drzewa’ (SGO I: 438). Kobyła n. grzb., O 1900 Welsz6, M, FO por. ap. gw. kobyła ‘drewniana bariera (rygiel) zamykająca miasto, zamek, wieś’ (por. HE 13: 109).’ Chociaż Paryscy w WET podają, że: „nazwa Kobyły została jej nadana z powodu jej kształtu przy oglądaniu od pn. (jak grzbiet koński)” (WET: 529), można wziąć pod uwagę apelatyw w przytoczonym wyżej znaczeniu. Grzbiet nazywany Kobyłą znajduje się po orograficznie prawej stronie potoku Sucha Woda, w jego dolnym biegu, w pobli-żu linii północnej granicy Tatr. Od osiedli ludzkich oddzielony jest drogą prowadzącą z Zakopanego w stronę Łysej Polany. Mógł więc być konceptualizowany jako rygiel „zamykający” Tatr y, szczególnie, że masyw, na co Par yski zwracał uwagę, ma podłużny kształt. Kobyłą, Pod n. pol., Mt 1951 Pod Kobyłą WHP4, L por. w. p. pod Kobyłą ‘prp. pod i n. grzb. Kobyła’ (pod + instr.). Kocieł n.k., O 1900 Welsz6, CH 1912 Kocioł Gierlachowski Chmiel, CH, L 1965 Kotlina WHP12, CH 1965 Garłuchowski Kocioł WHP12, CH, L 1965 Kocioł WHP12, CH 1965 Kotlina GierlachuWHP12, CH, L 1965 Garłuchowski Kocioł WHP12, CH, L por. adi. garłuchowski/gierlachowski od n. sz. Garłuch (Gierlach) i suf. -owski i ap. kocioł oraz ap. (gw.) kotlina. Kocioł Gąsienicowy n.k., O 2008 C13, CH, L por. ap. kocioł i n. h. Hala Gąsienicowa. Kocioł Kazalnicy zob. Sanktuarium. Kocioł Kościelcowy n.k., O 1951 WHP1, CH, L por. adi. kościelcowy od n.sz. Kościelce i suf. -owy i ap. kocioł. Kocioł Lejkowego Stawu zob. dolina Lejkowa. Kocioł Morskiego Oka n.k., O 1954 Kocioł Morskiego Oka WHP6, CH, L por. ap. kocioł i n. s. Morskie Oko. Kocioł pod Polskim Grzebieniem n.k., O 1971 WHP14, CH, L por. ap. kocioł i w. p. pod Polskim Grzebieniem ‘prp. pod i n. p. Polski Grzebień’ (pod + instr.). Kocioł pod Rysami n.k., O 1954 WHP6, CH, L por. ap. kocioł i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n.sz. Rysy’ (pod + instr.). Kocioł pod Zasłonistą Turnią n.k., O 1912 Chmiel, CH, L por. ap. kocioł i w. p. pod Zasłonistą Turnią ‘prp. pod i n. sz. Zasłonista Turnia’ (pod + instr.). Kocioł, Prawy n.k., O 2001 Prawy Kocioł C9, CH, L por. adi. (gw.) prawy i ap. kocioł. Kocioł, Capi n.k. 1995 Capi Kocioł WET, CH, L por. n. s. Capi Staw i ap. kocioł. Kocioł, Ciężki n.k., O 1998 Ciężki Kocioł C6, CH, L por. n. d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Czarnostawiański n.k., O 1952 Czarnostawiański Kocioł WHP6, CH, L por. adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. -ański i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Czarnostawiański Wyżni n.k., O 1952 Wyżni Czarnostawiański Kocioł WHP6, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. ter. Czarnostawiański Kocioł. Kocioł, Dolny n.k., O 2001 Dolny Kocioł C9, Ch, L por. adi. (gw.) dolny i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Dwoisty Mały n.k., O 1967 Mały Dwoisty Kocioł WHP13, CH, L por. adi. (gw.) mały i n. ter. Dwoisty Kocioł. Kocioł, Dwoisty n.k. 1967 Dwoisty Kocioł WHP13, CH, L por. n. sz. Dwoista Turnia i ap. kocioł. Kocioł, Granacki n.k., O 1967 Granacki Kocioł WHP13, CH, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Harnaski n.k., O 1973 Harnaski Kocioł WHP16, CH, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. kocioł. Kocioł, Jagnięcy n.k., O 1983 Jagnięcy Kocioł WHP23, CH, L por. n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. kocioł. Kocioł, Jarząbkowy n.k., O 1998 Jarząbkowy Kocioł C6, CH, L por. n. sz. Jarząbkowa Turnia i ap. kocioł. Kocioł, Klimkowy n.k., O 1972 Klimkowy Kocioł WHP15, CH, L por. n.f.s. Klimkowa Ławka i ap. kocioł. Kocioł, Koprowicki n.k., O 2005 Koprowicki Kocioł C11, CH, L por. adi. koprowicki od n.d. Dolina Kopro-wica i suf. -ki oraz ap. kocioł. Kocioł, Kozi (Kozi Kocioł) zob. Kotlina, Kozia. Kocioł, Krywański n.k., O 1995 Krywański Kocioł WET, CH, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. kocioł. Kocioł, Krzyżny n.k., O 2005 Krzyżny Kocioł C11, CH, L por. n. sz. Krzyżne i ap. kocioł. Kocioł, Kwietnikowy n.k., O 1967 Kwietnikowy Kocioł WHP13, CH, L por. adi. kwietnikowy od n.m. Kwietnik i suf. -owy i ap. kocioł. Kocioł, Lejkowy (Lejkowy Kocioł) zob. dolina Lejkowa. Kocioł, Lewy n.k., O 2001 Lewy Kocioł C9, CH, L por. adi. lewy i ap. kocioł. Kocioł, Mięguszowiecki (Mięguszowiecki Kocioł) zob. Bańdzioch. Kocioł, Mięguszowiecki Mały n.k., O 1954 Mały Mięguszowiecki Kocioł WHP6, CH, L, R por. ap. (gw.) mały i n.k. Mięguszowiecki Kocioł. Kocioł, Mięguszowiecki Mały n.k., O 1996 Mały Kocioł Mięguszowiecki C3, CH, L, R por. ap. (gw.) mały i n.f.s. Kocioł Mięguszowiecki. Kocioł, Mięguszowiecki Wielki (Wielki Kocioł Mięguszowiecki) zob. Bańdzioch. Kocioł, Młynarzowy n.k., O 1998 Młynarzowy Kocioł C6, CH, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. kocioł. Kocioł, Młynicki n.k., O 2009 Młynicki Kocioł C15, CH, L por. n. d. Dolina Młynicka i ap. kocioł. Kocioł, Mnichowy n.k., O 1995 Mnichowy Kocioł WET, CH, L 1995 Nadspady WET, L por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. kocioł oraz w. p. nad spady ‘prp. nad i ap. gw. spady ‘strome miejsce lub urwisty fragment terenu górskiego. Najczęściej określa się tak skalne progi w żlebach lub skaliste progi w dolinach’ (WET: 1124) (nad + acc.). Kocioł, Skoruszowy n.k., O 1998 Skoruszowy Kocioł C6, CH, L por. n. żl. Skoruszowy Żleb i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Spiski n.k., O 1976 Spiski Kocioł WHP20, CH, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) kocioł. Kocioł, Spiski Pośredni n.k., O 1976 Pośredni Spiski Kocioł WHP20, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Spiska Grzęda, n.d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) kocioł lub od n. ter. Spiski Kocioł. Kocioł, Spiski Wyżni n.k., O 1976 Wyżni Spiski Kocioł WHP20, CH, L por. adi. gw. wyśni, n.gr. Spiska Grzęda, n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) kocioł lub n.k. Spiski Kocioł. Kocioł, Srebrny n.k., O 1979 Srebrny Kocioł WHP22, CH, T por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. kocioł. Zob. też Strąga, Srebrna. Kocioł, Szczyrbski n.k., O 2008 Szczyrbski Kocioł C14, CH, L por. n.p. Szczyrbska Przełęcz i ap. kocioł. Kocioł, Widłowy n.k., O 1998 Widłowy Kocioł C6, CH, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. kocioł. Kocioł, Wielicki n.k., O 1965 Wielicki Kocioł WHP12, CH, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. kocioł. Kocioł, Złoty n.k., O 1977 Złoty Kocioł WHP21, CH, L por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. kocioł. Kocioł, Zmarzły n.k., O 2001 Zmarzły Kocioł C9, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. kocioł. Kociołek Grosza n.k., O 1974 WHP18, CH, P por. deminut. kociołek od ap. kocioł i suf. -ek i n. os. Grosz ‘Alf red Grosz’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej – m.in. Alf red Grosz (por. WHP18: 41). Kociołek, Apostolski n.k., O 1999 Apostolski Kociołek C7, CH, L por. adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i deminut. kociołekod ap. kociołi suf. -ek. Kociołek, Białczański n.k., O 1999 Białczański Kociołek C7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i deminut. kociołek od ap. kocioł i suf. -ek. Kociołek, Białowodzki n.k., O 1998 Białowodzki Kociołek C6, CH, L por. adi. białowodzki od n.d. Dolina Białej Wody i suf. -ki i deminut. kociołek od ap. kocioł i suf. -ek. Kociołek, Diabli n.k., O 1999 Diabli Kociołek C7, CH, L por. adi. diabli od n.sz. Diabły i suf. -i oraz deminut. kociołek od ap. kocioł i suf. -ek. Kociołek, Spadowy n.k., O 2001 Spadowy Kociołek C9, CH, L por. n. d. Dolinka Spadowa i deminut. kociołek od ap. (gw.) kocioł i suf. -ek. Kociołek, Wiszący n.k., O 2003 Wiszący Kociołek C10, CH, M por. vb. (gw.) wisieć i deminut. kociołek od ap. kocioł i suf. -ek. Kogutek n. sz., O 1912 Chmiel, M por. ap. gw. kohutek ‘ozdoba czubka fajki w postaci koguta wyciętego z miedzianej lub bakfonowej blachy’ (SGZ: 154). Kolano n. zakr., M 1951 WHP, CH por. ap. kolano ‘zakręt rzeki lub drogi’ (SEJP: 243). Kolbah wielki 50 n. sz., O 1815 Staszic, L, R 1870 Czerwona Turnia Welsz1, CH, B 1879 szczyt Czerwonego jeziora Raj, CH, L 1879 szczyt Kołowy Raj, CH, L 1879 Wirch Kołowy Raj, CH, L 1893–1894 Kołowy Wierch Biel, CH, L 1900 Kołowy Szczyt StPog, CH, L 1908 Kołowy Chmiel, L 1983 Czerwonostawiański Szczyt WHP23, CH, L 1983 Czerwonostawiańska Turnia WHP23, CH, L por. n. niem. Kaltbach ‘zimny potok’, adi. (gw.) wielki, n. s. Kołowy Staw i ap. szczyt. koleba Hinczowa n. kol., Mt 1900 Welsz6, M, L 1995 Hińczowa Koleba WET, M, L 50 „Nazwa od Kołowego Stawu” (Nyka TP: 297), „[Czerwona Turnia, itp.] Nazwa przejęta z jęz. niemieckiego. […] Słow. Ko-lový štít jest pożyczką z literatury polskiej” (Nyka 100ZN: 5); „Nazwaliśmy go dla krót-kości szczytem Kołowym, gdyż sterczy nad stawem tegoż nazwiska” (Raj 1879: 28). por. ap. gw. koléba ‘prymitywny szałas, służący jako schronienie dla pasterzy’ (SGZ: 154) i n. s. Hinczowe Stawy. Koleba, Mięguszowiecka n. kol., Mt 1962 WHP10, M, L 1962 Wolarska Koleba WHP10, por. n. d. Dolina Mięguszowiecka i ap. gw. koléba oraz adi. gw. wolarski ‘przeznaczony dla wołów’ (SGZ: 423). Koleba ks. Stolarczyka n. kol., M 1908 Chmiel, M, P por. ap. gw. kolébai n. os. ks. Stolarczyk ‘ks. Józef Stolarczyk’. Koleba pod Chłopkiem n. kol., Mt 1952 WHP6, M, L por. ap. gw. koléba i w. p. pod Chłopkiem ‘prp. pod i n. sz. Chłopek’ (pod + instr.). Zob. też Chłopek. Koleba pod Kościołami n. kol., Mt 1973 WHP17, M, L por. ap. gw. kolébai w. p. pod Kościołami ‘prp. pod i n. sz. Kościoły’ (pod + instr.). Koleba przy Łomnickim Stawie n. kol., Mt 1977 WHP21, M, L por. ap. gw. koléba i w. p. przy Łomnickim Stawie ‘prp. przy i n. s. Łomnicki Staw’ (przy + loc.). Koleba Staroleśniańska n. kol., Mt 1910 Chmiel, M, L 1971 Staroleśna Koleba WHP14, M, L 1971Niżnia Staroleśna Koleba WHP14, M, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Staroleśna i suf. -ański i ap. gw. koléba. Koleba Tetmajera n. kol., O 1951 WHP4, M, P por. ap. gw. kolébai n. os. Tetmajer‘Kazimierz Przerwa-Tetmajer’. Koleba Townsona zob. Koleba, Kiezmarska Niżnia. Koleba Wachtera n. ter., Mt 1962 WHP10, M, P 1962Żabia Koleba WHP10 L, M por. ap. gw. koléba i n. os. Wachter ‘Jenö Wachter i n.d. Żabia Dolina Mięguszowiecka. „W ściance wielkiej wanty, pod którą znajduje się koleba, była dawniej umieszczona tablica na pamiątkę węgierskiego taternika Jenö Wachtera, który w r. 1907 zginął na Żabim Koniu” (WHP10: 12). Koleba, Batyżowiecka n. kol. Mt 1964 Batyżowiecka Koleba WHP11, M, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. koléba. Koleba, Buczynowa n. kol., Mt 1951 Buczynowa Koleba WHP4, M, L por. n. d. Dolinka Buczynowa i ap. gw. koléba. Koleba, Ciemnosmreczyńska n. kol., Mt 1954 Ciemnosmreczyńska Koleba WHP5, M, L por. n. d. Dolina Ciemnosmreczyńska i ap. gw. koléba. Koleba, Czarnostawiańska n. kol., Mt 1951 Czarnostawiańska Koleba WHP1, M, L por. adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. ‘-ański i ap. gw. koléba. Koleba, Furkotna n. kol., Mt 1956 Furkotna Koleba WHP8, M, L por. n. d. Dolina Furkotna i ap. gw. koléba. Koleba, Furkotna Niżnia n. kol., Mt 1956 Furkotna Koleba Niżnia WHP8, M, L por. adi. gw. niźni i n. ter. Furkotna Koleba. Koleba, Furkotna Wyżnia n. kol., Mt 1956 Furkotna Koleba Wyżnia WHP8, M, L por. adi. gw. wyśni i n. kol. Furkotna Koleba i ap. gw. koléba. Koleba, Gankowa n. kol., Mt 1962 Gankowa Koleba WHP10, M, L por. adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i ap. gw. koléba. Koleba, Hińczowa (Hińczowa Koleba) zob. koleba Hinczowa. Koleba, Hlińska n. kol., Mt 1952 Hlińska Koleba WHP5, Mt, L por. n. d. Dolina Hlińska i ap. gw. koléba. Koleba, Jastrzębia n. kol. Mt 1983 Jastrzębia Koleba WHP23, M, L por. n.d. Dolina Jastrzębia i ap. gw. koléba. Koleba, Jaworowa Czarna n. kol., Mt 1974Czarna Jaworowa Koleba WHP18, M, L por. n.d. Czarna Dolina Jaworowa i ap. gw. koléba. Koleba, Jaworowa Czarna n. kol., Mt 1974Czarna Jaworowa Koleba WHP18, M, L por. n.d. Dolina Czarna Jaworowa i ap. gw. koléba. Koleba, Kiezmarska Niżnia 51 n. kol. Mt 1983 Niżnia Kiezmarska Koleba WHP23, M, L 1983Koleba Townsona WHP23, M, P por. adi. gw. niźni, n.d. Dolina Kiezmarska i ap. gw. koléba oraz n. os. Townson ‘Robert Townson – ang. przyrodnik i podróżnik, dokonał pier wszego znanego tur. wejścia na Łomnicę’ (por. WET: 1283–1284). Koleba, Kiezmarska Pośrednia n. kol., Mt 1983 Pośrednia Kiezmarska Koleba WHP23, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Kiezmarska i ap. gw. koléba). Koleba, Kiezmarska Wyżnia n. kol., Mt 1983 Wyżnia Kiezmarska Koleba WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Kiezmarska i n. sz. Mały Kiezmarski Szczyt i ap. gw. koléba. Koleba, Kołowa n. kol., Mt 1983 Kołowa Koleba WHP23, M, L por. n. s. Kołowy Staw i ap. gw. koléba. 51 W tej kolebie nocował Robert Town-son w 1793 r. (por. WHP23: 39). Koleba, Krywańska n. kol., Mt 1956 Krywańska Koleba WHP8, M, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. gw. koléba. Koleba, Litworowa n. kol., Mt 1967 Litworowa Koleba WHP13, M, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. gw. koléba. Koleba, Łomnicka (Łomnicka Koleba) zob. koliba Łomnicka. Koleba, Olbrzymia n. kol., Mt 1973 Olbrzymia Koleba WHP17, M, R por. adi. olbrzymi i ap. gw. koléba. Koleba, Pańszczycka n. kol., Mt 1951 Pańszczycka Koleba WHP3, M, L por. adi. pańszczycki od n. d. Dolina Pańsz-czyca i suf. -ki i ap. gw. koléba. Koleba, Polska n. kol., Mt 1967 Polska Koleba WHP13, M, P por. adi. polski i ap. gw. koléba. Polska Koleba została urządzona i częściowo nadbudowana przez polskich taterników (por. WHP13: 22). Koleba, Rumanowa n. kol., Mt 1962 WHP10, M, L por. n. sz. Rumanowy Szczyt i n. d. Ruma-nowa Dolinka i ap. gw. koléba. Koleba, Smocza n. kol., Mt 1962 Smocza Koleba WHP10, M, L por. n. d. Dolinka Smocza i ap. gw. koléba. Koleba, Staroleśna (Staroleśna Koleba) zob. Koleba Staroleśniańska Koleba, Staroleśna Niżnia (Niżnia Staroleśna Koleba) zob. Koleba Staroleśniańska. Koleba, Staroleśna Wyżnia n. kol., Mt 1971Wyżnia Staroleśna Koleba WHP14, M, L por. adi. gw. wyśni, adi. staroleśny od n.d. Dolina Staroleśna i ap. gw. koléba. Koleba, Szarpana n. kol., Mt 1962 Szarpana Koleba WHP10, M, L por. n. sz. Szarpane Turnie i ap. gw. koléba. Koleba, Świnicka n. kol., Mt 1951 Świnicka Koleba WHP1, M, L por. adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i ap. gw. koléba. Koleba, Walentkowa n. kol., Mt 1952 Walentkowa Koleba52 WHP5, M, L por. n.d. Walentkowa Dolina i ap. gw. koléba. Koleba, Ważecka n. kol., Mt 1956 Ważecka Koleba WHP8, M, L por. n.d. Dolina Ważecka i ap. gw. koléba. Koleba, Wielicka (Wielicka Koleba) zob. Koleba, Wielicka Wyżnia. Koleba, Wielicka Niżnia n. kol., Mt 1965 Niżnia Wielicka Koleba WHP12, M, L por. adi. gw. niźni i n. kol. Wielicka Koleba i ap. gw. koléba. Koleba, Wielicka Wyżnia n. kol., Mt 1965 Wyżnia Wielicka Koleba WHP12, M, L 52 „Pasterski »Kamień« na sztuczną »Kolebę Walentkową« przechrzcił »Taternik« w r. 1934 (nr 5–6, s. 128)” (J. Nyka, Nad Kamieniem czy Walentkowa, „Głos Seniora” 10/2016, www.nyka.home.pl/glos_sen/pl/ gs_index.htm [dostęp: 17. 04. 2020 r.]). 1965 Wielicka Koleba WHP12, Mt, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. gw. koléba. Koleba, Wołowcowa n. kol., Mt 1962 Wołowcowa Koleba WHP10, M, L por. adi. wołowcowy od n. sz. Wołowiec Mięguszowiecki i suf. -owy i ap. gw. koléba. Koleba, Zbójecka n. kol., Mt 1952 Zbójecka Koleba WHP2, Mt, T por. adi. zbójecki od ap. gw. zbójec ‘zbójca, rozbójnik’ (SGZ : 459) i suf. -ki i ap. gw. koléba. Koleba, Zimna n. kol., Mt 1973 Zimna Koleba WHP17, M, L por. n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i ap. gw. koléba. Koleba, Złomiska Niżnia n. kol., Mt 1962 Niżnia Złomiska Koleba WHP10, M, L 1962 Zawieska WHP10, L por. adi. niżni, adi. złomiski od n.d. Dolina Złomisk i suf. -i, ap. gw. koléba oraz adi. gw. zawiérsiański ‘położony za wierchami’ (SGZ: 456). Jest to koleba znajdująca się pod wysoką wantą, zabezpieczona wysokim, kamiennym murkiem’ (por. WHP10: 39). Biorąc pod uwagę położenie opisywanej koleby i definicje apelatywów, można wywnioskować, że niegdyś zapewne koleba nosiła nazwę Zawierska, a z biegiem czasu doszło do uproszczenia grupy spółgłoskowej: -sk- < -rsk- przy jednoczesnym upodobnieniu brzmieniowym do ap. zawieszka ze zmazurzoną głoską sz – zawieska. Koleba, Złomiska Pośrednia n. kol., Mt 1962 Pośrednia Złomiska Koleba WHP10, M, L por. ap. gw. koléba, adi. (gw.) pośredni, adi. złomiski od n.d. Dolina Złomisk. i suf. -i. Koleba, Złomiska Wyżnia n. kol., Mt 1962 Wyżnia Złomiska Koleba WHP10, M, L por. ap. gw. koléba, adi. gw. wyśni, adi. zło-miski od n.d. Dolina Złomisk. i suf. -i. Koleba, Żabia (Żabia Koleba) zob. Koleba Wachtera. Koleby, Kiezmarskie n. kol., Mt 1983 Kiezmarskie Koleby WHP23, M, L por. Niżnia Kiezmarska Koleba, Pośrednia Kiezmarska Koleba i Wyżnia Kiezmarska Koleba i ap. gw. koléba. Koleby, Złomiskie n. kol., Mt 1962 Złomiskie Koleby WHP10, M, L por. Niżnia Złomiska Koleba, Pośrednia Złomiska Koleba i Wyżnia Złomiska Koleba i ap. gw. koléba. koliba Łomnicka n. kol., Mt 1900 Welsz6, M, L 1910Koleba Łomnicka Chmiel 1925–1926 Łomnicka Koleba ChmiŚw por. n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. koléba. Koliby, Krywańskie n. kol., Mt 1956 Krywańskie Koliby WHP8, M, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. gw. koléba. Koło n. sz., O 1900 Welsz6, L 1967 Kołowa Czuba WHP2, CH, L por. n. zb. Koło i adi. kołowy od n. zb. Koło suf. -owy i ap. gw. cuba. Koło n. zb., O 1900 Koło Welsz6, K por. ap. (gw.) koło. Koło, Zadnie n. zb., O 2008 Zadnie Koło C13, L, K por. adi. (gw.) zadni i ap. (gw.) koło. Komin Breuera n.f.s., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. komin i n. os. Breuer ‘Johann Breuer jr’. Nazwa od nazwiska przewodnika Johanna Breuera jra, który przeszedł tę formację, prowadząc Paula Habela i Ludwiga Noacka (6.08.1899 r.) (por. WHP21: 73). Komin Bröskego i Koziczinskich n.f.s., O 1964 WHP11, CH, P por. ap. komin i n. os. Bröske i Koziczinscy ‘Maximilian Bröske, Konrad Koziczin-ski, Ludwig Koziczinski’. Nazwa pochodzi od nazwisk pierwszych zdobywców tej formacji skalnej (1.07.1906 r.) (por. WHP11: 65). Komin Drewnowskiego n. f.s., O 1951 WHP1, CH, P por. ap. komin i n. os. Drewnowski ‘Kazimierz Drewnowski’. „Pierwsze przejście dolnej części ścia-ny [pn.-wsch. ściana Zadniego Kościelca] Kazimierz Drewnowski i Roman Gdesz, 20.08.1908 r.” (WHPI: 122). Komin Englischa n.f.s., O 1973 WHP16, CH, P por. ap. (gw.) komin i n. os. Englisch ‘Karol Englisch’. „Nazwy różnych fragmentów jego [Ostrego Szczytu] budowy (Komin Englischa etc.) pochodzą od nazwisk taterników i przewodników, którzy odegrali rolę w jego początkowych dziejach taternickich” (WHP16: 84). Komin Franza n.f.s., O 1979 WHP22, CH, P por. ap. komin i n. os. Franz ‘Johann Franz senior’. ‘1863–1939, jeden z najlepszych przewodników tatrz.’ (WET: 283). „Pierwsze przejście formacji skalnej: Károly Jordán i prze wodnik Johann Franz senior, 6 VIII 1900 r.” (WHP21: 72). Komin Gierycha n.f.s., O 1998 C6, CH, P por. ap. komin i n. os. Gierych ‘Andrzej Gierych’. „Pierwsze przejście: Michał Gabryel i Andrzej Gierych 27.9.1969” (C6: 255). Komin Głazków n.f.s., O 2001 C8, CH, P por. ap. komin i n. os. Głazek ‘Jerzy Gła-zek i Kazimierz Głazek’. „Pierwsze przejście [tej formacji skalnej] Jerzy Głazek i K azimierz Głazek” (C8: 72). Komin Grosza n.f.s., O 1974 WHP18, CH, P por. ap. komin i n. os. Grosz ‘Alf red Grosz’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej – m.in. Alf red Grosz (por. WHP18: 41). Komin Hobrzańskiego n.f.s., O 2001 C8, CH, P por. ap. komin i n. os. Hobrzański ‘Jan Krzysztof Hobrzański’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Jan Krzysztof Hobrzański 24.07.1969 r. (por. C8: 98). Komin Kaskaderów n.f.s., O 1965 C8, CH, P por. ap. komin i n.gr. Kaskaderzy ‘tym określeniem nazwano formację pokoleniową działającą w Skałkach Podkrakowskich oraz Tatrach począwszy od roku 1967’ (Malczyk 1988: 32). Komin Kędziora n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. komin i n. os. Kędzior ‘Fryderyk Kędzior’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Fryderyk Kędzior 9.09.1950 r. (por. C7: 171). Komin Komarnickiego n.f.s., O 1954 WHP6, CH, P por. ap. komin i n. os. Komarnicki ‘Gyula Komarnicki’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Gyula Komarnicki, 23.09.1920 r. (por. WHP6: 89). Komin Krupicera n.f.s. O 1973 WHP16, CH, P por. ap. komin i n. os. Krupicer ‘Alojz Krupicer’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Alojz Krupicer 14.07.1930 r. (por. WHP16: 60). Komin Kr ygowskiego n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. komin i n. os. Krygowski ‘Stani-sław Krygowski’. Prawdopodobnie pier wsze przejście tej formacji skalnej – Stanisław Kr ygowski (por. C10: 15). Komin Kupczyka n.f.s. O 1973 WHP17, CH, P por. ap. komin i n. os. Kupczyk ‘Kazimierz Kupczyk’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Kazimierz Kupczyk 10.08.1929 r. (por. WHP17: 130). Komin Kurczaba n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. komin i n. os. Kurczab ‘Janusz Kurczab’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej Janusz Kurczab, 3.09.1965 r. (por. C7: 115). Komin Łapińskiego i Paszuchy n.f.s., O 1962 WHP10, CH, P 2011 Komin Łapińskiego-Paszuchy C16 por. ap. komin i n. os. Łapiński i Paszucha ‘Czesław Łapiński i K azimierz Paszucha’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Czesław Łapiński i Kazimierz Pa-szucha, 6.09.1944 r. (por. WHP10: 71). Komin Łapińskiego-Paszuchy zob. Komin Łapińskiego i Paszuchy. Komin Martina n.f.s. O 1954 WHP6, CH, P por. ap. komin i n. os. Martin ‘Alfred Martin’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej Alfred Martin, 16.08.1908 r. (por. WHP6: 84). Komin Mączki n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. komin i n. os. Mączka ‘Jan Mączka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Mączka. Komin Motyki n.f.s., O 1973 WHP16, CH, P por. ap. komin i n. os. Motyka ‘Stanisław Motyka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław Motyka 30.09.1934 r. (por. WHP16: 65). Komin Neumana n.f.s., O 2009 C15, CH, P por. ap. komin i n. os. Neuman ‘Milošlav Neuman’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Milošlav Neuman 28.02.1975 r. (por. C15: 47). Komin Orłowskiego n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. komin i n. os. Orłowski ‘Tadeusz Orłowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokoanł m.in. Tadeusz Orłowski 23.07.1943 r. (por. C7: 173). Komin Petrika n.f.s., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. (gw.) komin i n. os. Petrik ‘Vladimír Petrík’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Vladimír Petrík, 7.08.1969 r. (por. WHP21: 153). Komin Plška, n.f.s., O 2001 C9, CH, P por. ap. komin i n. os. Plšek ‘František Plšek’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał František Plšek w 1949 r. (por. C9: 37). Komin Polaków n.f.s., O 2012 C17, CH, P 2012 Komin Polski C17 por. ap. komin i etnon. Polacy oraz adi. polski. Komin Psotki n.f.s., O 2008 C14, CH, P por. ap. komin i n. os. Psotka ‘Jozef Psotka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jozef Psotka 22.07.1954 r. (por. C14: 152). Komin Puškáša n.f.s., O 2006 C12, CH, P por. ap. komin i n. os. Puškáš ‘Arno Puškáš’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Arno Puškáš 30.08.1946 r. (por. C12: 103). Komin Sawickiego n.f.s., O 1965 WHP12, CH, P por. ap. komin i n. os. Sawicki ‘Jan Sawicki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Jan Sawicki 1.08.1934 r. (por. WHP12: 100). Komin Siniaków n.f.s., O 2005 C11, CH por. ap. komin i ap. siniak (?), n. os. Siniak (?). „Toponomastyka niejasna” (C11: 211). Komin Stanisławskiego n.f.s., O (Wielka Wołowa Szczerbina). 1954 WHP6, CH, P por. ap. komin i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski w 1928 lub 1929 r. (por. WHP6: 153). Komin Stanisławskiego n.f.s., O (Mały Jaworowy Szczyt). 1972 WHP15, CH, P por. ap. komin i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski 1.08.1930 r. (por. WHP15: 61). Komin Stanisławskiego n.f.s., O (Mały Kieżmarski Szczyt). 1979 WHP22, CH, P 1979 Y WHP22, K por. ap. komin i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwsze wejście przez dolne piętro pn. ściany Małego Kiezmarskiego Szczytu (Kominem Stanisławskiego): m.in. Wiesław Stanisławski, 12–13.07.1932 r. (por. WHP22: 142). Te dwa kominy, Komin Stanisławskiego i Srebrny Komin, wraz z krótką żlebowatą depresją przy pominają swym wspólnym kształtem ogromną literę Y o długich ramionach i krótkiej nóżce (por. WHP22: 140). Komin Stanisławskiego n.f.s., O (Galeria Gankowa). 1962 WHP10, CH, P por. ap. komin i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski 12.08.1931 r. (por. WHP10: 68). Komin Świerza n.f.s. O (Ostry Szczyt). 1973 WHP16, CH, P por. ap. komin i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz 22.08.1908 r. (WHP16: 102). Komin Świerza n.f.s., O (Kościelec). 1951 WHP1, CH, P por. ap. komin i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz ok. r. 1923–1924 (por. WHP1: 134). Komin Węgrzynowicza n.f.s., O 2001 C9, CH, P por. ap. komin i n. os. Węgrzynowicz. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Zenon Węgrzynowicz 07.04.1951 r. (por. C10: 111). Komin, Cubryński z Dziurami n.f.s., O 2001 Cubryński Komin z Dziurami C8, CH, L, CP por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski,ap. komin i w. p. z dziurami ‘prp. z i ap. gw. dziura ‘jaskinia’ (SGZ: 86), (z + instr.). Komin, Czarny n.f.s., O 2001 Czarny Komin C8, CH, B por. adi. (gw.) czarny i ap. komin. Komin, Klimkowy n.f.s., O 1972 Klimkowy Komin WHP15, CH, P por. adi. klimkowy od n.os. Klimek ‘Klemens (Klimek) Bachleda’ i suf. -owy i ap. komin. „Klimek Bachleda […] z półki zwanej obecnie Klimkową Ławką […] runął z lawiną kamieni do pn. komina Wyżniej Rówienkowej Przeł. (zwanego teraz Klimkowym Kominem)” (WHP15: 60). Komin, Mały n.f.s., O 2003 Mały Komin C10, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i ap. komin. ‘Równole-gły do Wielkiego Komina’ (por. C10: 84). Komin, Papirusowy n.f.s., O 1983 Papirusowy Komin WHP23, CH, P por. adi. papirusowy od n. os. Papirus i suf. -owy i ap. komin. Zob. też Turnie, Papirusowe. Komin, Papirusowy Zadni n.f.s., O 1983 Zadni Papirusowy Komin WHP23, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n.f.s. Papirusowy Komin. Zob. też Turnie, Papirusowe. Komin, Prawy n.f.s., O 2003 Prawy Komin C10, CH, L por. adi. (gw.) prawy i ap. komin. Komin, Srebrny n.f.s., O 1979 Srebrny Komin WHP22, CH, P por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. komin. Zob. też Strąga, Srebrna. Komin, Wielki n.f.s., O 2003 Wielki Komin C10, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. komin. Komin, Złoty n.f.s., O 1979 Złoty Komin WHP22, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. komin. Koniarka n. pol. Mt 1983 WHP23, D por. ap. słow. koniar ‘koniuch, stajenny; woźnica; handlarz’ (SSP I: 328) i suf. -ka. Koń Jarmaya n.f.s., O 1964 WHP11, M, P 1964 Kowadło WHP11, M por. ap. (gw.) koń i n. os. Jármay. ‘László Jármay – taternik, ratownik górski, za-służony działacz tur. w Tatrach i na Spiszu’ (por. WET: 457) i ap. (gw.) kowadło. koń 53 n.f.s., O 1903 Świerz, M 53 Nazwa zapisywana najpierw jako apelatyw, a dopiero potem jako nazwa własna: „Przed samym szczytem bardzo przykre miejsce. Jest to tak zwany koń (10–15 m). Trzeba siadać na skałę i posuwać się dalej. Przepaść ku Jaworowym Sadom i ku Pięciu Stawom” (Świerz 1: 28); „Następuje koń skalny, później zaś – jednometrowe zejście na prawo” (Chmiel 3: 25). 1974 Koń WHP18 1974 Lodowy Koń WHP18, M, L 1974 Koń na Lodowym WHP18 por. ap. (gw.) koń i n.sz. Lodowy Szczyt. Koń, Lodowy (Lodowy Koń) zob. koń. Koń n. grzb. 2005 C11 por. ap. (gw.) koń. Koń na Lodowym zob. koń. Koń, Cubryński n.f.s., O 2001 Cubryński Koń C8, M, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) koń. Koń, Dolny n.f.s., O 2001 Dolny Koń C9, M, L por. adi. (gw.) dolny i n.f.s. Żabi Koń i ap. (gw.) koń. Koń, Górny n.f.s., O 2006 Górny Koń C12, M, L por. adi. (gw.) górny i n.f.s. Żabi Koń i ap. (gw.) koń. Koń, Żabi n. sz., O 1908 Żabi Koń Chmiel, M, L por. hist. n. s. Żabie Stawy Mięguszowieckie i ap. (gw.) koń. „Klimek Bachleda wyraził się o tej turni z powodu jej wyglądu, że to »koń«. Chmielowski w związku z sąsiedztwem Żabich Stawów Mięguszowieckich dodał przymiotnik »żabi« i tak powstała nazwa Żabi Koń” (WET: 1439). Kończysta, Mała n. sz. O 1908 Mała Kończysta Chmiel, K, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kończysta oraz adi. gw. kończysty. „Nazwa dość częsta w Tatrach (kończysty = spiczasty, czubaty)” (Nyka TS: 412). Kończysta, Pośrednia (Pośrednia Kończysta) zob. Kończysta, Środkowa. Kończysta, Środkowa n. sz., O 1912Środkowa Kończysta Chmiel, K, L 1964 Pośrednia Kończysta WHP11 por. adi. środkowy, adi. (gw.) pośredni i n. sz. Kończysta oraz adi. gw. kończysty. „Nazwa dość częsta w Tatrach (kończysty = spiczasty, czubaty)” (Nyka TS: 412). Końskie Oko n.s. H 1983 WHP23, M, F por. g.i. kóński ścáw (n. rośliny) lub ap. (gw.) koń i suf. -ski. ‘Dolina Białej Wody Kieżmarskiej była terenem wypasowym’ (por. Bohuš: 388). Kopa Kiezmarska 54 n. sz., O 1935 Tat, CH, L 1977 Kiezmarska Kopa WHP21, CH, L 1997 Kieżmarska Kopa C4, CH, L por. n.sz. Kiezmarski Szczyt i ap. (gw.) kopa. Kopa Krywańska n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L 1956 Kopa WHP8 1956 Kopa Krzywańska WHP8 por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) kopa. Kopa Lodowa n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L por. n. sz. Lodowy Szczyt i ap. (gw.) kopa. „Nazwę »Kopa Lodowa« zaproponował w 1904 Chmielowski” (Nyka TS: 415). Kopa n. sz., O 1815 Staszic, CH 1870 Twarożna Welsz1, D 54 „Nazwę tę wprowadzamy dla dość wyosobnionego wzniesienia 2233 m w pn.- -wsch. grani Małego Kiezmarskiego Szczy tu” („Taternik”, z. 3, 1935: 91). 1893–1894 Bielska Kopa Biel, CH, L 1925–1926 Kopa Bielska ChmiŚw 1984 Kopa w Koperszadach WHP24, CH, L 1984 Kopa Bialska WHP24 por. ap. (gw.) kopa oraz adi. twarożny od n. os. Tworóg (?) i suf. -ny lub ojkon. Twarogi (?) i suf. -ny (por. NMS: 207), adi. bialski (bielski) od n. msc. Biała Spiska i suf. -ski i w. p. w Koperszadach ‘prp. w i n. d. Koperszady’ (w + Loc). Kopa n.sz., O 1849 Zejszner, CH 2005 Świstowa Kopa C11, CH, L por. ap. (gw.) kopa oraz adi. świstowy od n.m. Świstówka i suf. -owy. Kopa n. sz., O 1912 Chmiel, CH por. ap. (gw.) kopa. Kopa nad Krzyżnem n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) kopa i w. p. nad Krzyżnem ‘prp. nad i n. p. Krzyżne’ (nad + instr.). Kopa nad Wagą n. sz., O 2001 C9, CH, L por. ap. (gw.) kopa i w. p. nad Wagą ‘prp. nad i n. p. Waga’ (nad + instr.). Kopa nad Wrotami 55 n. sz., O 1937 Tat, CH, L por. ap. (gw.) kopa i n. p. Wrota Chału-bińskiego. „Nazwa Kopy nad Wrotami 55 „Pn.-zach. grań Ciemnosmreczyńskiej Turni tworzy tuż nad wrotami Chałubińskiego garb, któremu nadajemy nazwę Kopa nad Wrotami, zaś przełącz-ce oddzielającej ją od masywu Ciemnosmreczyńskiej Turni – nazwę Przełęcz nad Wrotami” („Taternik”, z. 2, 1937: 57). pochodzi od sąsiednich Wrót Chałubińskiego” (WHP4: 159). Kopa Popradzka n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L 1962 Popradzka Kopa WHP10 por. n. s. Popradzki Staw i ap. (gw.) kopa. „Nazwa P.K.: od Popradzkiego Stawu” (WET: 959); „Nazwa ustabilizowała się 1890–1900, wcześniej Kopki, Kopa, Kopa Mięguszowiecka, Siarkan” (Nyka TS: 418). Kopa Spadowa n. sz., O 1952 WHP7, CH, L por. ap. (gw.) kopa i n. d. Dolinka Spadowa. „Nazwa pochodzi od Spadowej Dolinki” (WET: 1123). Kopa Wielicka n.sz., O 1938 KP, CH, L 1965 Wielicka Kopa WHP12 por. n.d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) kopa. Kopa, Barania n. sz., O 1976 Barania Kopa WHP20, CH, L por. n.sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) kopa. Kopa, Batyżowiecka n. sz., O 1964 Batyżowiecka Kopa WHP11, CH, L por. n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. (gw.) kopa. Kopa, Biała n. sz., O 1984 Biała Kopa WHP24, CH, L por. n. s. Białe Stawy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Bździochowa n. sz., O 1983 Bździochowa Kopa WHP23, CH, L por. adi. n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) kopa. Kopa, Czarna n. sz., O 1983 Czarna Kopa WHP23, CH, L por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. (gw.) kopa. Kopa, Diabla n. sz., O 2008 Diabla Kopa C14, CH, L por. n. sz. Diabla Turnia i ap. (gw.) kopa. Kopa, Durna n. sz., O 1976 Durna Kopa WHP20, CH, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) kopa. Kopa, Dwoista (Dwoista Kopa) zob. Turnia, Granacka. Kopa, Gajnista Skrajna n. sz., O 1984 Skrajna Gajnista Kopa WHP24, CH, L 1984 Skrajna Rzeżuchowa Kopa WHP24 1984 Rzeżuchowa Kopa WHP24 por. adi. gajnisty od ap. gw. gáje ‘teren porośnięty krzakami’ (SGO I: 270) lub ap. gw. gojny ‘w dawnym urzędzie gminnym gojny, wybierany przez gromadę miał obowiązek pilnowania gminnych lasów, pastwisk i gruntów przed szkodami’ (SGZ: 104) i suf. -isty i ap. (gw.) kopaoraz adi. skrajny i n. pol. Rzeżuchowa Polana. Kopa, Garajowa Mała n. sz., O 1951 Mała Garajowa Kopa WHP4, CH, L, R por. adi. (gw.) mały, n. d. Garajowa Dolinka i ap. (gw.) kopa. Kopa, Garajowa Wielka n. sz., O 1951 Wielka Garajowa Kopa WHP4, CH, L, R por. adi. (gw.) wielki, n. d. Garajowa Dolinka i ap. (gw.) kopa. Kopa, Garajowa Zadnia n. sz., O 1951 Zadnia Garajowa Kopa WHP4, CH, L por. adi. (gw). zadni, n. d. Garajowa Dolinka i ap. (gw.) kopa. Kopa, Gierlachowska n. sz., O 1965 Gierlachowska Kopa WHP12, CH, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. (gw.) kopa. Kopa, Jamska n. sz., O 1956 Jamska Kopa WHP8, CH, L por. adi. jamski od n. obszaru Jamy i suf. -ski i ap. (gw.) kopa. Kopa, Jaszczerzycka n. sz., O 1979 Jaszczerzycka Kopa WHP22, CH, L por. adi. jaszczerzycki od n. źr. Jaszczerzy-ca i suf. -ki i ap. (gw.) kopa. Kopa, Kiezmarska Mała n. sz., O 1979 Mała Kiezmarska Kopa WHP22, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Kiezmarska Ko-pai ap. (gw.) kopa. Kopa, Kieżmarska zob. Kopa Kiezmarska. Kopa, Koprowa n. sz., O 2009 Koprowa Kopa C15, CH, L por. n. sz. Koprowy Wierch i ap. (gw.) kopa. Kopa, Koprowa Wielka (Wielka Kopa Koprowa) zob. Koprowa, Wielka. Kopa, Lodowa Mała n. sz., O 1974 Mała Lodowa Kopa WHP18, CH, L, R por. ap. (gw.) mały i n.sz. Lodowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, Lodowa Wielka n. sz., O 1974 Wielka Lodowa Kopa WHP18, CH, L, R Na pierwszym planie Ciężki Staw. Powyżej Niżnia Młynarzowa Kopa, po lewej Jaworowa Grań, po prawej Rówienkowa Grań, a po jej prawej stronie wisząca Dolinka Świstowa. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. adi. (gw.) wielki i n. sz. Lodowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, Łomnicka n. sz., O 1930 Łomnicka Kopa Tat 56, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) kopa. 56 „Długi grzbiet, odchodzący od Łom-nicy ku pd.-wsch., zwał się dawniej w całości Łomnicką Granią. Obecnie nazwę tę zatrzymała tylko dolna jego część, ciągnąca się na pd.-wsch. od Ramienia Łomnickiego. Górna jego część (czyli właściwa pd. grań Łomnicy) posiada tylko jedno, nieco wyodrębniające się wzniesienie, kopiasty garb, […] Wzniesieniu temu – zresztą samodzielnemu, w ścianach ku Dolinie Zimnej Wody zwróconych – nadajemy nazwę Kopy Łomnickiej” Birkenmajer 1930: 87). Kopa, Młynarzowa Niżnia n. sz., O 1952 Niżnia Młynarzowa Kopa WHP7, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Młynarzowa Wyżnia n. sz., O 1952 Niżnia Młynarzowa Kopa WHP7, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Mnichowa n. sz., O 1952 Mnichowa Kopa WHP5, CH, L 2001 Kopa Mnichowa C8 por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Niżnia n. sz., O 1952 Niżnia Kopa WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni i ap. (gw.) kopa. Kopa, Pięciostawiańska n. sz., O 1974 Pięciostawiańska Kopa WHP18, CH, L por. adi. pięciostawiański od n.s. Pięć Stawów i suf. -ański i ap. (gw.) kopa. Kopa, Popradzka Mała 57 n. sz., O 1934 Mała Kopa Popradzka Tat, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Kopa Popradzka i ap. (gw.) kopa. Kopa, Popradzka Wielka n. sz., O 2001 Wielka Popradzka Kopa C9, CH, L, R por. adi. (gw.) wielki, n.sz. Popradzka Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, Pusta n.sz., O 2011 Pusta Kopa C6, CH, L por. n. sz. Puste Turnie i ap. (gw.) kopa. Kopa, Rakuska n. sz., O 1979 Rakuska Kopa WHP22, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) kopa. Zob. też Czuba, Rakuska. Kopa, Rycerowa n. sz., O 1952 Rycerowa Kopa WHP5, CH, D por. adi. rycerowy od n. os. Rycer, Licier (?) i suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Prawdopodobnie nazwa pochodzi od przekręconego nazwiska dawnego właściciela pastwisk w tej okolicy (por. Bohuš 1996: 64). Kopa, Rycerowa Zadnia n. sz., O 57 „Nazwę tę nadajemy tzw. dotychczas pd. wierzchołkowi (2348 m) Kopy Popradzkiej – zupełnie samoistnej, dwu-zębnej turni położonej w dość znacznej odległości na pd. od właściwej Kopy Popradzkiej” („Taternik”, z. 5–6, 1934: 138). 1952 Zadnia Rycerowa Kopa WHP5, CH, D por. adi. (gw.) zadni, adi. rycerowy od n. os. Rycer,Licier (?) i suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Zob. też Kopa, Rycerowa. Kopa, Rzeżuchowa (Rzeżuchowa Kopa) zob. Kopa, Gajnista Skrajna. Kopa, Rzeżuchowa Zadnia n. sz., O 1984 Zadnia Rzeżuchowa Kopa WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. (gw.) kopa. Kopa, Sienna n. sz., O 1965 Sienna Kopa WHP12, M por. g.i. sienna kopa ‘kopa siana’. ‘Desygnat wyglądem przypomina kopę siana’ (por. Bohuš 1996: 174). Kopa, Skoruszowa Mała n. sz., O 984 Mała Skoruszowa Kopa WHP24, CH, L /F /D, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Skoruszowa Kopa lub ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350) lub n. os. Skorusa (por. Bo-huš: 248), suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Skoruszowa n. sz., O 1984 Skoruszowa Kopa WHP24, CH, F /D por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa lub n. os. Skorusa (por. Bohuš: 248), suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Skoruszowa Pośrednia n. sz., O 1984 Pośrednia Skoruszowa Kopa WHP24, CH, L /F /D por. adi. (gw.) pośredni i adi. skoruszowy od n. sz. Skoruszowa Kopa lub ap. gw. sko-rusa lub n. os. Skorusa (por. Bohuš: 248), suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Skoruszowa Wielka n. sz., O 1984 Wielka Skoruszowa Kopa WHP24, CH, L /F /D, R por. adi. (gw.) wielki i adi. skoruszowy od n.sz. Skoruszowa Kopa lub ap. gw. sko-rusa lub n. os. Skorusa (por. Bohuš 1996: 248), suf. -owy i ap. (gw.) kopa. Kopa, Sołtysia Przednia (Przednia Kopa Sołtysia) zob. Kopka. Kopa, Sołtysia Średnia (Średnia Kopa Sołtysia) zob. Kopa, średnia. Kopa, Sołtysia Zadnia (Zadnia Kopa Sołtysia) zob. Kopa, tylna. Kopa, Staroleśna n. sz., O 1967 Staroleśna Kopa WHP13, CH, L por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) kopa. Kopa, Sucha (Sucha Kopa) zob. Kopa, Sucha Wielicka. Kopa, Śnieżna Mała n. sz., O 1962 Mała Śnieżna Kopa WHP10, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n.f.s. Śnieżna Galeria i ap. (gw.) kopa. Kopa, Śnieżna Pośrednia n. sz., O 1962 Pośrednia Śnieżna Kopa WHP10, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.f.s. Śnieżna Galeria i ap. (gw.) kopa. Kopa, Śnieżna Żelaznych Wrót n.sz., O 1908 Śnieżna Kopa Żelaznych Wrót Tat, CH, L 1938 Śnieżna Kopa KP, CH, L 1962 Hruba Śnieżna Kopa WHP10, CH, L, R por. adi. gw. hruby ‘duży, wielki’ (SGZ: 123), n. ter. Śnieżna Galeria, ap. (gw.) kopa i n. p. Żelazne Wrota. Kopa, średnia n. sz., O 1849 średnia Kopa Zejszner, CH, L 1860 Średnia Kopa Janota 1952 Średnia Kopa Sołtysia WHP5, CH, L, D por. adi. (gw.) średni ‘znajdujący się między dwoma elementami, środkowy’ (SGO II: 451), ap. (gw.) kopa, adi. sołtysi od ap. sołtys i suf. -i. Kopa, Świnicka n. sz., O 1951 Świnicka Kopa WHP1, CH, L por. adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i ap. (gw.) kopa. Kopa, Świstowa (Świstowa Kopa) zob. Kopa. Kopa, Świstowa Pośrednia n. sz., O 1972 Pośrednia Świstowa Kopa WHP15, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Świstowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, Świstowa Skrajna n.sz., O 1971 Skrajna Świstowa Kopa WHP14, CH, L por. adi. skrajny i n. sz. Świstowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, Świstowa Zadnia n.sz., O 1971 Zadnia Świstowa Kopa WHP14, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. sz. Świstowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopa, tylna n. sz., O 1849 tylna Kopa Zejszner, CH, L 1849 Zadnia Kopa Zejszner, CH, L 1952 Zadnia Kopa Sołtysia WHP5, CH, L, D por. adi. tylny, ap. (gw.) kopa oraz adi. (gw.) zadni i adi. sołtysi od ap. sołtys i suf. -i. Kopa, Wielicka Sucha n. sz., O 1912Sucha Kopa Wielicka Chmiel, CH, L, JP 1965 Sucha Kopa WHP12, CH, L por. adi. (gw.) suchy, ap. (gw.) kopa i n. d. Dolina Wielicka. Kopa, Wyżnia n. sz., O 1952 Wyżnia Kopa WHP5, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. gw. kopa. Kopa, Zadnia (Zadnia Kopa) zob. Upłaz, Mały. Kopa, Zadnia n. sz., O 1860 Zadnia Kopa Janota, por. adi. (gw.) zadni i ap. gw. kopa. Kopa, Złotnikowa n. sz., O 1971 Złotnikowa Kopa WHP14, CH, L por. n.k. Złotnikowy Ogród i ap. (gw.) kopa. „Nazwa Złotnikowej Kopy pochodzi od Złotnikowego Ogrodu” (WHP14: 206). Kopa, Zmarzła n. sz., O 1967 Zmarzła Kopa WHP13, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) kopa. Kopa, Zwalista n.sz., O 1967 Zwalista Kopa WHP13, CH, L por. n. sz. Zwalista Turnia i ap. (gw.) kopa. Kopa, Żłobista n. sz., O 1962 Żłobista Kopa WHP10, CH, L por. n. sz. Żłobisty Szczyt i ap. (gw.) kopa. Koperszady n. d. O 1872 Stecz2, Z 1893–1894 Dolina Zadnich Koperszadów Biel, CH, Z, L 1900 Koperszady Polskie StPog, Z, L 1910Dolina Koperszadów Polskich Chmiel, CH, Z, L 1910Dolina Koperszadów Zadnich Chmiel, CH, Z, L 1983 Zadnie Koperszady WHP23, Z, L 1983 Jaworzyńskie Koperszady WHP23, Z, L 1983 Polskie Koperszady WHP23, Z, L por. ap. (gw.) dolina, adi. (gw.) zadni i ap. spisniem. Kopperschächte ‘miedziane sztolnie’ (WET: 558) oraz n. m. Jaworzyna Spiska i suf. -ski, adi. polski. Dolina ta częściowo należała do dóbr jaworzyńskich (por. WET: 558). Koperszczady n. d., O 1815 Staszic Z 1844 Koperszczady Raut, Z 1845 Koperszady Bialskie Pietr, Z, L 1903 dolina Koperszad Bialskich Świerz, CH, Z, L 1903 dolina Zielonego Stawu Kiezmarskiego Świerz, CH, L 1925–1926 Dolina Przednich Koperszadów ChmiŚw, CH, Z, L 1983 Dolina Kiezmarska WHP23, CH, D 1983 Dolina Białej Wody WHP23, CH, L 1983 Dolina Białej Wody Kiezmarskiej WHP23, CH, L 1983 Dolina Koperszad Bialskich WHP23, CH, 1983 Przednie Koperszady WHP23, Z, L 1983 Bielskie Koperszady WHP23, Z, L 1983 Węgierskie Koperszady WHP23, Z, L 1983 Miedziane Łąki WHP23, CH, Z por. ap. (gw.) dolina, adi. (gw.) przedni i ap. spisniem. Kopperschächte oraz adi. kiezmarski od n. msc. Kiezmark i suf. -ski, n. pot. Biała Woda, n. msc. Spiska Biała. adi. węgierski od choron. Węgry i suf. -ski, adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any. ‘W tej okolicy wydobywano miedź’. Kopę, Popod n. śc. Mt 2005 Popod Kopę C11, L por. w. p. popod Kopę ‘prp. popod i n.sz. Niżnia Kopa’ (popod + acc.). „Szlak prowadzący podnóżem Niżniej Kopy” (C11: 23). Kopę, Poza n. śc. Mt 2005 Poza Kopę C11, L por. w. p. poza Kopę ‘prp. poza i n. sz. Niżnia Kopa’ (poza + acc.). Jest to szlak omijający od góry Niżnią Kopę (por. C11: 23). Kopiniaczek, Barani n.sz., O 1976 Barani Kopiniaczek WHP20, CH, R, L por. n.sz. Baranie Rogi i deminut. kopi-niaczek od ap. gw. kopiniak i suf. -ek. Kopiniaczek, Durny n. sz., O 1977 Durny Kopiniaczek WHP21, CH, R, L por. n. sz. Durny Szczyt i deminut. kopi-niaczek od ap. gw. kopiniak i suf. -ek. Kopiniaczek, Jastrzębi (Jastrzębi Kopi-niaczek) zob. Czuba, Jastrzębia. Kopiniaczek, Klimkowy n.sz., O 1977 Klimkowy Kopiniaczek WHP21, CH, R, L por. n.sz. Klimkowy Kopiniak i ap. gw. ko-piniak i suf. -ek. Kopiniaczek, Łomnicki n. sz., O 1977 Łomnicki Kopiniaczek WHP21, CH, R, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i deminut. kopiniaczek od ap. gw. kopi-niak i suf. -ek. Kopiniaczek, Złoty n. sz., O 1979 Złoty Kopiniaczek WHP22, CH, R, L por. n. sz. Złoty Kopiniak i ap. gw. kopi-niak i suf. -ek. Kopiniak zob. Kopiniak, Jastrzębi Skrajny. Kopiniak, Barani n. sz., O 1976 Barani Kopiniak WHP20, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Biały n.sz., O 1984 Biały Kopiniak WHP24, CH, L por. n. s. Białe Stawy i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Ciężki n. sz., O 2001 Ciężki Kopiniak C9, CH, L por. n. d. Dolina Ciężka i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Czarny n. sz., O 1983 Czarny Kopiniak WHP23, CH, L por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Drobny n. sz., O 1973 Drobny Kopiniak WHP17, CH, L por. n. sz. Drobna Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Durny Pośredni n. sz., O 1976 Pośredni Durny Kopiniak WHP20, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Durny Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Durny Skrajny n. sz., O 1976Skrajny Durny Kopiniak WHP20, CH, por. adi. skrajny, n. sz. Durny Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Durny Zadni n. sz., O 1976Zadni Durny Kopiniak WHP20, CH, L por. adi. (gw). zadni, n. sz. Durny Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Dziadowski n. sz., O 1973 Dziadowski Kopiniak WHP17, CH, L por. n. sz. Dziadowska Skała i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Goryczkowy Skrajny n.sz., O 1972 Skrajny Goryczkowy Kopiniak WHP15, CH, L por. n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Goryczkowy Zadni n. sz., O 1972 Zadni Goryczkowy Kopiniak WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Harnaski n. sz., O 1973 Harnaski Kopiniak WHP16, CH, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jagnięcy Mały n. sz., O 1984 Mały Jagnięcy Kopiniak WHP24, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jagnięcy Wielki n. sz., O 1984 Wielki Jagnięcy Kopiniak WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n.sz. Jagnięcy Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jastrzębi Pośredni n. sz., O 1984 Pośredni Jastrzębi Kopiniak WHP24, CH, L 1984 Pośredni Kopiniak WHP24, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jastrzębi Skrajny n. sz., O 1984 Skrajny Jastrzębi Kopiniak WHP24, CH, L 1984 Skrajny Kopiniak WHP24, CH, L 1984 Kopiniak WHP24, CH por. adi. skrajny, n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jastrzębi Zadni n. sz., O 1984 Zadni Jastrzębi Kopiniak WHP24, CH, L 1984 Zadni Kopiniak WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jaworowy Skrajny n. sz., O 1972 Skrajny Jaworowy Kopiniak WHP15, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Jaworowa i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Jaworowy Zadni n.sz., O 1972 Zadni Jaworowy Kopiniak WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Jaworowa i ap. gw. kopiniak. Kopiniak,Kapałkowy n. sz., O 1974 Kapałkowy Kopiniak WHP19, CH, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Kiezmarski n. sz., O 1979 Kiezmarski Kopiniak WHP22, CH, L por. n. sz. Mały Kiezmarski Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Klimkowy n. sz., O 1977 Klimkowy Kopiniak WHP21, CH, L por. n.p. Klimkowa Przełęcz i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Kołowy n. sz., O 1983 Kołowy Kopiniak WHP23, CH, L por. n.gr. Kołowa Grań i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Mały n. sz., O 1874 Mały Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n.gr. Lodowa Grań i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Mały n. sz., O 1974 Mały Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Mały Lodowy Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Pośredni n. sz., O 1874 Pośredni Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Lodowa Grań i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Skrajny n. sz., O 1974 Skrajny Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L por. adi. skrajny, n.gr. Lodowa Grań i ap. (gw.) przechód. Kopiniak, Lodowy Wielki n. sz., O 1874 Wielki Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L por. adi. (gw.) wielki, n.gr. Lodowa Grań i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Wielki n. sz., O 1974 Wielki Lodowy Kopiniak WHP18, CH, L, R por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Mały Lodowy Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Lodowy Zadni n. sz. 1974 Zadni Lodowy Kopiniak WHP18 por. adi. (gw.) zadni, n.gr. Lodowa Grań i ap. (gw.) przechód. Kopiniak, Łomnicki n. sz., O 1977 Łomnicki Kopiniak WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Ostry n. sz., O 1973 Ostry Kopiniak WHP16, CH, L por. n. sz., Ostry Szczyt i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Pośredni (Pośredni Kopiniak) zob. Kopiniak, Jastrzębi Pośredni. Kopiniak, Skrajny (Skrajny Kopiniak) zob. Kopiniak, Jastrzębi Skrajny. Kopiniak, Sobkowy n.sz., O 1974 Sobkowy Kopiniak WHP18, CH, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Śnieżny Mały n. sz., O 1974 Mały Śnieżny Kopiniak WHP19, CH, L, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Mała Śnieżna Turnia i ap. (gw.) kopiniak. Kopiniak, Śnieżny n. sz., O 1974 Śnieżny Kopiniak WHP19, CH, L por. n. sz. Mała Śnieżna Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Świstowy n. sz., O 1972 Świstowy Kopiniak WHP15, CH, L por. adi. świstowy od n. sz. Świstówka Jaworowa i suf. -owy i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Zadni (Zadni Kopiniak) zob. Kopiniak, Jastrzębi Zadni. Kopiniak, Zbójnicki n. sz., O 1973 Zbójnicki Kopiniak WHP16, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Zębaty Niżni n. sz., O 1977 Niżni Zębaty Kopiniak WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Zębata Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Zębaty Pośredni n. sz., O 1977 Pośredni Zębaty Kopiniak WHP21, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Zębata Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Zębaty Wyżni n. sz., O 1977 Wyżni Zębaty Kopiniak WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Zębata Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniak, Złoty n. sz. O 1979 Złoty Kopiniak WHP22, CH, L por. n. sz. Złota Turnia i ap. gw. kopiniak. Kopiniaki zob. Kopiniaki, Jastrzębie. Kopiniaki, Jastrzębie n. sz., O 1983 Jastrzębie Kopiniaki WHP23, CH, L 1983 Kopiniaki WHP23, CH por. n. sz. Skrajny Jastrzębi Kopiniak, Pośredni Jastrzębi Kopiniak, Zadni Jastrzębi Kopiniak i ap. gw. kopiniak. Kopka między Kościołami n. sz., O 1973 WHP17, CH, L por. deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka i w. p. między Kościołami ‘prp. między i n. sz. Kościoły’ (między + instr.). Kopka n. sz., O 1849 Zejszner, CH 1908 Kopa Sołtysia Przednia Chmiel, CH, L, D 1952 Przednia Kopa Sołtysia WHP5, CH, L, D por. deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka oraz adi. sołtysi od ap. sołtys ‘przedstawiciel samorządu wiejskiego wybierany przez mieszkańców wsi’ (SzSJP III: 256) i suf. -i oraz adi. (gw.) przedni. Kopka, Bednarzowa n. sz., O 2008 Bednarzowa Kopka C14, CH, L por. n.sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Białczańska n.sz., O 1999 Białczańska Kopka C7, CH, R, L 1999 Białczańska Skałka C7, CH, R, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Cubryńska n. sz., O 2001 Cubryńska Kopka C8, CH, R, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Drobna n. sz., O 1973 Drobna Kopka WHP17, CH, R, L por. n. sz. Drobna Turnia i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Dziadowska Skrajna n. sz., O 1973 Skrajna Dziadowska Kopka WHP17, CH, R, L por. adi. skrajny, n.sz. Dziadowska Skała i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Dziadowska Zadnia n. sz., O 1973 Zadnia Dziadowska Kopka WHP17, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Dziadowska Skała i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Gankowa n. sz., O 1962 Gankowa Kopka WHP10, CH, R, L por. adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Gierlachowska n. sz., O 1965 Gierlachowska Kopka WHP12, CH, R, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. kopa i suf. -ka. Kopka, Hińczowa n. sz., O 1962 Hińczowa Kopka WHP10, CH, R, L por. n. d. Hińczowa Dolina i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Jagnięca Skrajna n. sz., O 1984 Skrajna Jagnięca Kopka WHP24, CH, R, L por. adi. skrajny, n. sz. Jagnięcy Szczyt i de-minut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Jastrzębia n. sz., O 1983 Jastrzębia Kopka WHP23, CH, R, L por. n.sz. Jastrzębia Turnia i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Kołowa n.sz., O 1983 Kołowa Kopka WHP23, CH, R, L por. n. sz. Kołowy Szczyt i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Kozia n. sz., O 1983 Kozia Kopka WHP23, CH, R, L por. n. sz. Kozia Turnia i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Królewska n. sz., O 1971 Królewska Kopka WHP14, CH, R, L por. n. p. Królewska Przełęcz i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Mała n. sz., O 1951 Mała Kopka WHP3, CH, R por. ap. (gw.) mały i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Ponad Ogród n. sz., O 1965 Ponad Ogród Kopka WHP12, CH, R, L por. w. p. ponad Ogród ‘prp. ponad i n. ter. (Wielicki) Ogród’ (ponad + acc.) i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Ponad Ogród Niżnia n.sz., O 1965 Niżnia Ponad Ogród Kopka WHP12, CH, R, L por. adi. gw. niźni, w. p. ponad Ogród ‘prp. ponad i n. ter. (Wielicki) Ogród’ (ponad + acc.) i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Ponad Ogród Wyżnia n. sz., O 1965 Wyżnia Ponad Ogród Kopka WHP12, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, w. p. ponad Ogród ‘prp. ponad i n.ter. (Wielicki) Ogród’ (ponad + acc.) i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Rakuska Mała n. sz., O 1979 Mała Rakuska Kopka WHP22, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Zob. też Czuba, Rakuska. Kopka, Rumanowa n. sz., O 1962 Rumanowa Kopka WHP10, CH, R, L por. n. sz. Rumanowy Szczyt i n. d. Ru-manowa Dolinka i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. ka. Kopka, Siwa n. sz., O 1973 Siwa Kopka WHP16, CH, R, L por. n. s. Siwe Stawy i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Szatania n. sz., O 2009 Szatania Kopka C15, CH, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Szpiglasowa n. sz., O 2001 Szpiglasowa Kopka C8, CH, R, L por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Świstowa n. sz., O 1967 Świstowa Kopka WHP13, CH, R, L por. n. d. Dolina Świstowa i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Urbanowa n. sz., O 1965 Urbanowa Kopka WHP12, CH, R, L por. n.gr. Urbanowe Turnie i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Walentkowa n.sz., O 2005 Walentkowa Kopka C11, CH, R, L por. n. d. Walentkowa Dolina i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Widłowa n. sz., O 1998 Widłowa Kopka C6, CH, R, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Wielka n. sz., O 1967 Wielka Kopka WHP13, CH, R por. adi. (gw.) wielki i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Zbójnicka n. sz., O 1971 Zbójnicka Kopka WHP14, CH, R, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Żłobista (Żłobista Kopka) zob. Kopka, Żłobista Mała. Kopka, Żłobista Mała n. sz., O 1962 Mała Żłobista Kopka WHP10, CH, R, L 2012 Żłobista Kopka C17, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. sz. Żłobisty Szczyt i ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopka, Żółta Skrajna n. sz., O 1984 Skrajna Żółta Kopka WHP24, CH, R, L por. adi. skrajny, n. kt. Żółta Kotlina i de-minut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka (por. Bohuš 1996: 322–323). Kopka, Żółta Zadnia n. sz., O 984 Zadnia Żółta Kopka WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. kt. Żółta Kotlina i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka (por. Bohuš 1996: 322–323). Kopki, Jagnięce Zadnie n. sz., O 1984 Zadnie Jagnięce Kopki WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Jagnięcy Szczyt i n. d. Dolina Jagnięca i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopki, Dziadowskie n. grzb. O 1973 Dziadowskie Kopki WHP17, CH, R, L Na pierwszym planie Kopy Liptowskie. W tle Tatry Wysokie. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. od n. sz. Dziadowska Skała i demi-nut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopki, Jagnięce n. sz., O 1983 Jagnięce Kopki WHP23, CH, R, L por. n.sz. Jagnięcy Szczyt i n.d. Dolina Jagnięca i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopki, Kirowe n. sz., O. 2005 Kirowe Kopki C11, CH, L por. adi. kirowy od ap. gw. kira ‘zakręt’ i suf. -owy. Kopki, Żabie n. sz., O 1999 Żabie Kopki C7, CH, R, L por. adi. żabi od hist. n.gr. Żabie i demi-nut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Kopki, Żółte n. grzb. O 1983 Żółte Kopki WHP23, CH, R, L por. n. kt. Żółta Kotlina i deminut. kopka od ap. (gw.) kopa i suf. -ka. Koprowa, Wielka 58 n. sz., O 1858 Koprowa Stecz1, L 1874Wielka Koprowa Welsz, R, L 1900 Wielka Kopa Koprowa StPog, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) kopa i n.d. Dolina Koprowa. Kopy Liptowskie n. grzb. O 1951 WHP4, CH, L por. ap. (gw.) kopa i adi. liptowski od n. choron. Liptów i suf. -ski. „Rozległe gniazdo kopulastych wierchów między dolinami Cichą i Koprową. […] Cały obszar był kiedyś intensywnie wypasany (wsie Kokawa i Wychodna), prowadzono też prace gór nicze” (Nyka TS: 414). 58 „Nazwę Velka Koprowa podają dokumenty gospodarcze z lat 1670, 1715, w druku Matej Bel 1736 Koprowa Welka” (Nyka TS: 413). Kopy n. grzb.,O 1849 Zejszner, CH 1951 Kopy Sołtysie WHP4, CH, D por. ap. (gw.) kopa i adi. sołtysi od ap. sołtys i suf. -i. „W literaturze i na mapach przyjęły się nazwy Sołtysie Kopy i Hala Sołtysie Kopy, aby je odróżnić od wielu innych Kop w Tatrach. Górale tych sprecyzowanych nazw nie używali, podawali, że w Tatrach niejedna hala była sołtysia, tj. była niegdyś własnością soł-tysa, a nie tylko ta na Kopach” (WET: 1121). Kopy n.h. M 1951 WHP4, L 1951 Hala Sołtysia WHP4, CH, D por. n.sz. Kopy Sołtysie i ap. (gw.) hala oraz adi. sołtysi od n. os. Sołtys lub ap. sołtys i suf. -i. Kopy Sołtysie zob. Kopy. Kopy, Garajowe n. sz., O 1964 Garajowe Kopy C11, CH, L por. n.sz. Mała Garajowa Kopa, Wielka Garajowa Kopa i Zadnia Garajowa Kopa i ap. (gw.) kopa. Kopy, Śnieżne n. sz., O 1995 Śnieżne Kopy WET, CH, L por. n. sz. Mała Śnieżna Kopa, Hruba Śnieżna Kopa, Pośrednia Śnieżna Kopa i ap. (gw.) kopa. Korycisko, Bednarzowe n. żl., O 2008 Bednarzowe Korycisko C14, CH, L por. n.sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i augm. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Korycisko, Bździochowe n. kt., O 1983 Bździochowe Korycisko WHP23, CH, 1983 Kotlinka pod Kołową Przełęczą WHP23, CH, R, L por. n. kt. Bździochowa Kotlina i augm. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Korycisko, Czerwone n. żl., O 2005 Czerwone Korycisko C11, CH, B por. adi. czerwony i augm. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Nazwa pochodzi od czerwonej barwy jesiennych roślin (por. Bohuš 1996: 333). Korycisko, Gankowe n. żl., O 2005 Gankowe Korycisko C11, CH, L por. adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i augm. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Korycisko, Kapałkowe n. żl., O 1974 Kapałkowe Korycisko WHP19, CH, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. korycisko od ap. koryto i suf. -isko. Korycisko, Skryte n. żl., O 2005 Skryte Korycisko C11, CH, L por. adi. słow. skrytý‘ukryty; skryty; utajony’ (SSP II: 286) i ap. koryciskood ap. gw. koryto i suf. -isko. Korycisko, Warzęchowe n. żl., O 1971Warzęchowe Korycisko WHP14, CH, L por. n. s. Warzęchowy Staw i ap. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Korycisko, Zbójnickie n. żl., O 1971 Zbójnickie Korycisko WHP14, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. korycisko od ap. gw. koryto i suf. -isko. Koryto Krywańskie zob. Koryto. Koryto n. żl., O 1908 Chmiel, CH 1952 Koryto Krywańskie WHP5, CH, L 1952 Kotliny WHP5, CH por. ap. gw. koryto i adi. krywański od n.sz. Krywań i suf. -ski oraz ap. (gw.) kotlina. Koryto, Baranie n. żl., O 1976 Baranie Koryto WHP20, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. koryto. Koryto, Białowodzkie n. żl., O 1996 Białowodzkie Koryto C6, CH, L por. adi. białowodzki od n.d. Dolina Bia-łej Wody i suf. -ki i ap. gw. koryto. Koryto, Ciężkie n. żl., O 2001 Ciężkie Koryto C9, CH, L por. n. sz. Ciężka Turnia i ap. gw. koryto. Koryto, Łomnickie n. żl., O 1977 Łomnickie Koryto WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. koryto. Koryto, Rumanowe n. żl., O 1962 Rumanowe Koryto WHP10, CH, L por. n. d. Rumanowa Dolinka i n. sz. Ru-manowy Szczyt i ap. gw. koryto. Koryto, Zielone n. żl., O 1974 Zielone Koryto WHP19, CH, B por. adi. (gw.) zielony i ap. gw. koryto. Koryto, Złote n. żl., O 1974 Złote Koryto WHP18, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i su. -y i ap. gw. koryto. Jest to nazwa, którą prawdopodobnie wprowadził Witold H. Par yski, przyjmując, że ma ona umot ywowanie w poszukiwanych tutaj (podobno) kiedyś skarbach – stąd „złote” i „srebrne” nazwy (por. Bohuš 1996: 288). Koryto, Żłobiste n. żl., O 1962 Żłobiste Koryto WHP10, CH, L por. n.sz. Żłobisty Szczyt i ap. gw. koryto. Kostka n.f.s., O 2009 C15, M por. ap. (gw.) kostka. Kostur, Liptowski Wyżni (Wyżni Liptowski Kostur) zob. Kostur, Wyżni. Kostur, Miedziany n. sz., O 2005 C11, M, L por. n. grzb. Miedziane i ap. kostur ‘kościana lub drewniana laska’, ‘pręt do zgarniania, rozgarniania ognia w palenisku’ (SEJP: 252). Kostur, Niżni n.sz., O 1952 Niżni Kostur WHP5, M, L por. adi. gw. niźni i ap. kostur. Kostur to berło, o które opiera się Hruby Wierch (por. Bohuš 1996: 11). Kostur, Wyżni n. sz., O 1952 Wyżni Kostur WHP5, M, L 2001 Wyżni Liptowski Kostur C8, M, L por. adi. gw. wyśni i ap. kostur. Koszar, Łapszański n. pol. Mt 1971 Łapszański Koszar WHP14, H, L 1971 Łapszański Szałas WHP14, H, KM, L por. adi. łapszański od etnon. Łapszanie ‘tu: pasterze łapszańscy, którzy wypasali w danym miejscu owce’ (por. WHP14: 8) i suf. -ski oraz ap. gw. kosár ‘przenośna zagroda, w której wypasa się na pastwisku owce, gęsi; po wypasieniu trawy w takim ogrodzeniu przenosi się je nat inne miejsce’ (SGO I: 466) lub ap. gw. koszar ‘na Podhalu i w gospodarstwie szałaśnym Karpat miejsce ogrodzone płotem, ruchoma zagroda dla owiec na hali, zrobiona z 4 ścian plecionych z cienkich deseczek na kształt kosza’ (NMS: 171) oraz ap. (gw.) szałas. Koszar, Murowany n. sz., O 1972 Murowany Koszar WHP15, M por. vb. murować i ap. gw. kosár. „Nazwa Murowanego Koszaru pochodzi od jakiegoś koszaru (zapewne w znaczeniu szałasu), niegdyś znajdującego się w okolicy, chyba na polanie Jaworzynce. Potem prawdopodobnie kartografowie przesunęli nazwę na sąsiednie wzniesienie” (WHP15: 192). Koszary, Łomnickie n. m. Mt 1977 Łomnickie Koszary WHP21, M, L por. adi. łomnicki od n. pot. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. kosár. Koszarzysko n. pol. Mt 1956 WHP8, H por. ap. gw. kosárzisko‘miejsce, na którym wcześniej znajdował się KOSÁR, użyźnione odchodami owiec’ (SGO I: 466). Koszysta, Mała (Mała Koszysta) zob. turnia, Żółta. Koszysta, Wielka n. sz., O 1874Wielka Koszysta Welsz, H, K, R 1997 Waksmundzki Wierch C4, CH, L por. adi. (gw.) wielki i n. sz. Koszysta oraz n. d. Dolina Waksmundzka i ap. gw. wiérk. Kościelce n. sz., O 1951 WHP1, L por. n. sz. Kościelec i Mały Kościelec. Kościelec n. sz., O 1849 Kościelec Zejszner, L, M 1849 Kościelec Wielki Zejszner, L, M, R por. vb. gw. ozdzielić ‘dzielić na części’ (SGO I: 798) i suf. -ec. Grzbiet Kościelca dzieli na dwie części przestrzeń górnej części Doliny Suchej Wody Gąsienicowej, które mają też odrębne nazwy: Dolina Czarna Gąsienicowa i Dolina Zielona Gąsienicowa. Z uwagi na to, że nazwa szczytu pojawia się w publikacji naukowej, mogło dojść do niepoprawnego zapisania onimu, jeżeli informatorem był wypasający na hali góral posługujący się gwarą, a spisującym naukowiec gwarą nie władający. Ponadto charakterystyczna, ostrosłupowa sylweta szczytu mogła przekonywać o rzekomo odbit ym w nazwie po-dobieństwie Kościelca do budynku kościo-ła59. O swoistej funkcji góry dzielącej górną część doliny nie pamiętano. Kościelec, Mały n. sz., O 1872 Mały Kościelec Stecz2, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kościelec. Kościelec, Zadni 60 n. sz., O 1930 Zadni Kościelec Tat, L por. adi. (gw.) zadni i n. sz. Kościelec. Kościołek n. sz., O 1912 Chmiel, M por. deminut. kościołek od ap. (gw.) kościół i suf. -ek. Kościoły n. sz., O 1910 Chmiel, L por. n. sz. Wielki Kościół i Mały Kościół i ap. (gw.) kościół. 59 „K. [Kościelec] widziany od pn. tworzy wyróżniającą się piramidę, przypominającą kształtem kościół i stąd jego nazwa” (WET: 570). 60 „Nazwę tę nadajemy pd. wierzchołkowi Kościelca” („Taternik”, z. 1, 1930: 14). Kościół, Mały n. sz., O 1910Mały Kościół Chmiel, M, R por. ap. (gw.) mały i ap. (gw.) kościół. Kościół, Wielki n. sz. O 1910Wielki Kościół Chmiel, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) kościół. Kotelnica n.gr. O 1858 Stecz1, H por. ap. gw. kotelnica ‘miejsce w koszarze na polanie, zagrodzone prowizorycznie gałęziami, gdzie trzymano owce mające się kocić’ (SGZ: 159). „Nazwa Kotelnica przypuszczalnie najpierw oznaczała kotlinę u stóp tej grani […], a później wskutek jakiegoś nieporozumienia została przesunięta na sąsiednią grań” (WET: 578). Kotelnica, Czarna n. sz., O 2005 Czarna Kotelnica C11, L, B por. adi. czarny i n.gr. Kotelnica. Kotelnica, Gładka n. sz., O 2005 Gładka Kotelnica C11, L por. n.sz. Gładki Wierch i n.gr. Kotel-nica. Kotelnica, Mała n. sz., O 2005 Mała Kotelnica C11, L, R por. ap. (gw.) mały i n.gr. Kotelnica. Kotelnica, Pośrednia n. sz., O 2005 Pośrednia Kotelnica C11, L por. adi. (gw.) pośredni i n.gr. Kotelnica. Kotelnica, Wielka n. sz., O 2005 Wielka Kotelnica C11, L, R por. adi. (gw.) wielki i n.gr. Kotelnica. Kotlina Gierlachu zob. Kocieł. kotlina Kacza n. kt., O 1900 Welsz6, CH, L por. ap. kotlina i adi. kaczy, por. Dolina Kacza. Kotlina pod Czarnostawiańską Przełęczą n. kt., O 1938 KP, CH, L por. ap. kotlina i w. p. pod Czarnostawiańską Przełęczą ‘prp. pod i n. p. Czarnosta-wiańska Przełęcz’ (pod + instr.). Kotlina Pod Zaworami n. kt., O 1952 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) kotlina i w. p. pod Zaworami ‘prp. pod i n. p. Zawory’ (pod + instr.). Kotlina Zielonego Stawu n. kt., O 1983 WHP23, CH, L por. ap. (gw.) kotlina i n. s. Zielony Staw. Kotlina, Stawów Żabich n. kt., O 1872 Kotlina Żabich Stawów Stecz2, CH, L 1912Kotlina Żabich Stawów Mięguszowiec-kich Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) kotlina i n. s. Żabie Stawy Mięguszowieckie. Kotlina, Barania n. kt., O 1983 Barania Kotlina WHP23, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Batyżowiecka n.k. 1964 Batyżowiecka Kotlina WHP11 por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Bździochowa (Bździochowa Kotlina) zob. Kotlinka pod Bramami. Kotlina, Długa n. kt., O 1971 Długa Kotlina WHP14, CH, L por. n. s. Długi Staw lub adi. (gw.) długi i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Dzika n.k. O 1971 Dzika Kotlina WHP14, CH, L por. n. sz. Dzika Turnia i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Graniasta n. kt., O 1971 Graniasta Kotlina WHP14, CH, L por. n. sz. Graniasta Turnia i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Kozia n. kt., O 2008 Kozia Kotlina C14, CH, L 2008 Kozi Kocioł C14, CH, L por. n. s. Wyżnie Kozie Stawy i ap. (gw.) kotlina oraz ap. (gw.) kocioł. Kotlina, Miedziana n. kt., O 1976 Miedziana Kotlina WHP20, CH, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Rzeżuchowa Niżnia n. kt., O 1983 Niżnia Rzeżuchowa Kotlina WHP23, CH, L por. adi. gw. niźni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Rzeżuchowa Wyżnia n. kt., O 1983 Wyżnia Rzeżuchowa Kotlina WHP23, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Sienna n. kt., O 1967 Sienna Kotlina WHP13, CH, L por. n. sz. Sienna Kopa i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Siwa n. kt., O 1973 Siwa Kotlina WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Stawu Smoczego (Kotlina Smoczego Stawu) zob. Dolinka Siarkańska. Kotlina, Strzelecka n. kt., O 1971 Strzelecka Kotlina WHP14, CH, L por. n. ob. Strzeleckie Pola i ap. (gw.) kotlina. ‘Nazwa S.K.: od Strzeleckich Pól’ (WET: 1160). Kotlina, Warzęchowa n. kt., O 1971 Warzęchowa Kotlina WHP14, CH, F por. adi. warzęchowy od ap. warzucha tatrzańska (gw. warzęcha) i suf. -owy i ap. (gw.) kotlina. „Nazwa kotliny powstała wg podania od rosnącej tu rośliny: pol. warzucha, dawniej też warzęcha. Wg danych z 1876 nazwa W.K. wystąpiła jako pierwsza i to w niemieckiej postaci: Löffelkrautgr ube, nadana przez niem. mieszkańców wsi Stara Leśna” (WET: 1319). Kotlina, Zmarzła n. kt., O 1962 Zmarzła Kotlina WHP10, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Żelazna n. kt., O 1964 Żelazna Kotlina WHP11, CH, L por. n. p. Wschodnie Żelazne Wrota i ap. (gw.) kotlina. Kotlina, Żółta n. kt., O 1983 Żółta Kotlina WHP23, CH, L por. n. s. Żółty Staw i ap. (gw.) kotlina. Kotlinka pod Bramami n. kt., O 1983 WHP23, CH, R, L 1983 Bździochowa Kotlina WHP23, CH, F /D por. deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i w. p. pod Bramami ‘prp. pod i n. p. Bramy’ (pod + instr.) oraz adi. bździochowy od ap. gw. bździoch ‘rdest ostrogorzki’ (SGGNR: 24) lub n. os. Bździoch i suf. -owy. ‘Kotlina pod przełęczami, które nazywają się Bramy’. Kotlinka pod Kołową Przełęczą zob. Korycisko, Bździochowe. Kotlinka pod Rohatką n. kt., O 1971 WHP14, CH, R, L por. ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i w. p. pod Rohatką ‘prp. pod i n. p. Rohatka’ (pod + instr.). Kotlinka pod Śnieżną Przełęczą n. kt., O 1925 ChmiŚw, CH, R, L 1974 Śnieżny Bańdzioch WHP19, L, M por. deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i w. p. pod Śnieżną Przełęczą ‘prp. pod i n. p. Śnieżna Przełęcz’ (pod + instr.) oraz ap. gw. bańdziok ‘brzuch’ (SGZ: 10). kotlinka pod Wagą n. kt., O 1908 Chmiel, CH, R, L 1938 Kotlinka pod Wagą KP, CH, R, L por. deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i w. p. pod Wagą ‘prp. pod i n. p. Waga’(pod + instr.). Kotlinka przed Słupem n. kt., O 1983 WHP23, CH, R, L por. deminut. kotlinkaod ap. (gw.) kotlina i w. p. przed Słupem ‘prp. przed i n. ter. Słup’ (przed + instr.). Kotlinka, Huncowska n. kt., O 1977 Huncowska Kotlinka WHP21, CH, R, L 1977 Świstówka Huncowska WHP21, F, L por. n. d. Dolina Huncowska i deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i ap. świstówka. „Zawsze oznacza piętro doliny, dolinę lub kotlinę, zamieszkałą obecnie lub niegdyś przez świstaki” (WET: 1219). Kotlinka, pod Koniem Żabim n. kt., O 1962 Kotlinka pod Żabim Koniem WHP10, CH, R, L por. deminut. kotlinka od ap. ap. (gw.) kotlina i suf. -ka i w. p. pod Żabim Koniem ‘prp. pod i n. sz. Żabi Koń’ (pod + instr.). Kotlinka, Szpiglasowa n. kt., O 2005 Szpiglasowa Kotlinka C11, L, CH, R por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka. Kotlinka, Świnicka n. kt. 2005 Świnicka Kotlinka C11, L, CH, R por. adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka. Kotlinka, Wołowa n. kt., O 1962 Wołowa Kotlinka WHP10, L, CH, R por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i deminut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka. Kotlinka, Złota n. kt., O 1973 WHP17, CH, R, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i de-minut. kotlinka od ap. (gw.) kotlina i suf. -ka. Kotliny n. kt., O 1951 WHP1, CH por. ap. (gw.) kotlina. Pośrednia Grań i Łomnica nad Doliną Zimnej Wody. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Kotliny zob. Koryto. Kowadło zob. Koń Jarmaya. Koziarczyska n. l., Mt 1951 WHP4 por. ap. gw. koziar ‘myśliwiec polujący na kozice’ (SGZ: 160), ap. gw. koziá broda ‘gatunek leśnej trawy’ (SGO I: 472), n. os. Koziar (?) i suf. -czyska. Kópka, Niżnia n. sz., O 1952 Niżnia Kópka WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni i ap. gw. kópka. Kópka, Wyżnia n. sz., O 1952 Wyżnia Kópka WHP5, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. gw. kópka. Kópkę, Pod (Pod Kópkę) zob. Polana pod Wołoszynem Krapak wielki 61 n. sz., O 1815 Staszic, L, R 61 „Nazwa Łomnicy wiąże się z wsią spiską Wielka Łomnica, do której szczyt dawniej należał. […] W polskich drukach używano w XIX w. na przemian nazw Łomnica i Łomnicki Szczyt. Staszic znał Łomnicę, ale za starszą nazwę uważał Wielki Krapak (Krępak u Mickiewicza). Okoliczne hale wypasali Niemcy spiscy, nazewnictwo było tu więc na ogół niemieckie. Ok. r. 1900 w masywie Łomnicy i w Dolinie Łomnickiej utart ych polskich nazw było ok. 15, wliczając tak podrzędne, jak Zasiadka czy Płaczka Emericzyego. »Wszystkie inne stworzono sztucznie – w związku z potrzebami taternickimi« – pisał w r. 1930 »Taternik«. Ok. 1960 na tym samym obszarze nazw polskich było już ok. 35, obecnie jest ich przeszło 200 (!)” (Nyka TS: 139). Krótka i Krywań znad Stawu Teriańskiego Wyżniego. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 28: 1907 1845 Krapak Wielki Pietr, L, R 1845 Wysoka Pietr, W 1845 szczyt Łomnicki Pietr, CH, L 1845 Szczyt Wielko-Łomnicki Pietr, CH, R, L 1849 szczyt Łomnicki Zejszner 1851 Krępak Goszcz, L 1856 Krapak Trip, L 1856 Łomnica Trip, L 1879 Wielki Krępak Raj, R, L 1965 Łomnicki Szczyt WHP12, L, CH 1965 Królowa Tatr WHP12, M 1965 Królowa Tatrzańska WHP12, M 1965 Wielki Gruń WHP12, R, CH 1965 Wysoka Łomnicka WHP12, W, L 1965 Krempak WHP12, L por. n. msc. Krompachy, Krempach, Krem-pachy 62, n. m. Łomnica, ap. (gw.) król, ap. 62 Por. Borucki, 2006, O nazwie… gw. gróń, adi. (gw.) wysoki, adi. łomnicki od n.m. Łomnica i suf. -ki. Krępak, Wielki (Wielki Krępak) zob. Kra-pak wielki. Królowa Tatr zob. Krapak wielki. Królowa Tatrzańska zob. Krapak wielki. Krótka n.sz., O 1900 Welsz6, K 1900 Krótki Wierch Welsz6, K, CH por. adi. (gw.) krótki oraz ap. gw. wiérk. „Nazwa stara, dawniejsza Mały Krywań notowana od Georga Buchholtza 1719 i Mateja Bela 1736, po Ludwika Zejsznera 1856 i Walerego Eljasza 1870” (Nyka TS: 413). Krótka, Mała 63 n. sz., O 1934 Mała Krótka Tat, K, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Krótka. Krupa zob. Potok Krupa. Krywan n. sz., O 1815 Staszic, K 1849 Krywań Zejszner, K 1900 Krzywań StPog, K por. adi. słow. krivý ‘krzywy, zakrzywiony; kulawy’ (SSP I: 343) i suf. -áň, por. też n. słow. Kriváň. „Nazwa w druku już w r. 1639 (David Frölich »Medulla«)” (Nyka TS: 413–414). Autorzy przewodników w większości podają słowacką formę fonetyczną nazwy, więc taka funkcjonuje wśród turystów polskojęzycznych. Wyjątkiem jest realizacja gwarowa, w której słowackie r uległo zmiękczeniu w ž, por. „w wymowie star ych Podhalan Krzywàń” (Nyka jw.), n. sz. Krzýwoń ‘Krywań’ (SGZ: 486). Krywań zob. Krywan. Krywań, Mały n. sz., O 1956 Mały Krywań WHP8, K, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Krywań. Krzystówka n. łąki, Mt 1925–1926 ChmiŚw, D por. n. os. Christel i suf. -ówka. Krzywań n. sk. (na zboczach Kobyły), O 1951 WHP4, K 63 „Dla wybitnych, głównych formacji skalnych w pd., Dol. Ważecką od Dol. Handlowej oddzielającej, grani Krótkiej […] wprowadzamy nazwy następujące: […] mała krótka – dla wybitnej turni 2218 m” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). por. adi. słow. krivý ‘krzywy, zakrzywiony; kulawy’ (SSP I: 343) i suf. -ań lub ap. słow. kriváň ‘kuternoga’ (SSP I: 343). Krzyzna n. p., O 1849 Zejszner, FO 1860 Krzyżne Janota, FO 1951 Krzyżne Polskie WHP3, FO, L 1951 Krzyżne Wołoszyńskie WHP3, FO, L por. adi. słow. krížny ‘krzyżujący się, przecinający się’ (por. SSP I: 343), g. i. gw. krzizná dróga ‘miejsce, w którym droga się rozwidla; rozstaje’ (SGO I: 494), adi. polski i n. grzb. Wołoszyn i suf. -ski. Krzyż n.f.s., O 1977 WHP21, M por. ap. (gw.) krzyż. „Nieco poniżej Hokejki, w jasnych płytach depresji, znajduje się Krzyż […]: dwa pęknięcia przecinające się pod kątem prostym na kształt krzyża” (WHP21: 138). Krzyżne Liptowskie n. sz., O 1900 Welsz6, FO, L 1903 Krzyżne liptowskie Świerz, FO, L por. adi. słow. krížny ‘krzyżujący się, przecinający się’ (por. SSP I: 343), g. i. gw. krzizná dróga ‘miejsce, w którym droga się rozwidla; rozstaje’ (SGO I: 494) i choron. Liptów i suf. -ski. „Nazwa w dokumentach pasterskich z lat 1670, 1715; w druku u Mateja Bela 1736” (Nyka TS: 414). Krzyżne Polskie zob. Krzyzna. Krzyżne Wołoszyńskie zob. Krzyzna. Krzyżne zob. Krzyzna. Krzyżne, Liptowskie Małe n. sz., O Krótka i Krywań znad Stawu Teriańskiego Wyżniego. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 28: 1907 1952 Małe Krzyżne Liptowskie WHP5, R, Krzyżowa n. grzb., O FO, L 1900 Welsz1 por. ap. (gw.) mały i n. sz. Krzyżne 1908 Krzyżówka Chmiel Liptowskie. 1965 Wielka Krzyżówka WHP12 por. adi. krzyżowy od ap. (gw.) krzyż i suf. -owy i (gw.) wielki i ap. (gw.) krzyżówka ‘miejsce, gdzie ś. drogi krzyżują’ (SWarsz II: 605). Krzyżówka zob. Krzyżowa. Krzyżówka zob. Krzyżówka, Skoruszowa. Krzyżówka, Mała n. sz., O 1965 Mała Krzyżówka WHP12, FO, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Krzyżówka. Krzyżówka, Skoruszowa n. m., Mt 1983 Skoruszowa Krzyżówka WHP23, FO, L 1983 Krzyżówka WHP23, FO por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘ja-rzębina’ (por. SGZ: 350) i suf. -owy i ap. (gw.) krzyżówka ‘miejsce, gdzie ś. drogi krzyżują’ (SWarsz II: 605). Nazwy „od jarzębiny” pojawiają się zwłaszcza w zachodniej części Tatr Wysokich i w rejonie Jaworzyny (por. Bohuš 1996: 248). Krzyżówka, Wielka (Wielka Krzyżów-ka) zob. Krzyżowa. Ku Wancie n. ob., Mt 1954 WHP6, L por. w. p. ku Wancie ‘prp. ku i n. sk. Wanta’ (ku + dat.). Kudłaty Dział n. grzb., O 1983 WHP23, M, CH por. adi. (gw.) kudłaty i ap. gw. dzioł ‘zbocze góry uprawiane pod zboże lub będące pastwiskiem’ (SGZ: 85). Ku-Jaworom n. ob., Mt 1849 Zejszner, L 1860 ku Jaworom Janota, L por. w. p. ku Jaworom ‘prp. ku i ap. (gw.) jawor’ (ku + dat.). Kuluar Kurtyki n. żl., O 2001 C8, CH, T por. ap. kuluar ‘żleb’ (WET: 625) i n. os. Kurtyka ‘Wojciech Kurtyka’. „Nazwa formacji głęboko zakorzeniona w środowiskowym języku, wynika z nieporozumienia: na pewno Wojciech Kurtyka nie jest autorem pierwszego jej przejścia” (C8: 38). Kuluar, Orli n.f.s., O 2005 Orli Kuluar C11, CH, L por. n.f.s., Orla Ściana i ap. kuluar. Kurtkowiec n. s., H 1849Zej, D 1900 Staw Dwoisty StPog, CH, K 1903 Dwoisty Staw Świerz, K, CH 1908 Dwoisty Stawek Chmiel, K, CH, R 1951 Dwoisty Staw Zachodni WHP1, K, CH, L 1951 Dwoisty Staw Wschodni WHP1, K, CH, L 1951 Litworowe Stawki WHP1, F, CH, R por. n. os. Kurtek i suf. -owiec, adi. gw. dwoisty ‘podwójny, z dwóch złożony’ (SGP I: 402) i ap. (gw.) staw oraz adi. wschodni, adi. zachodni, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. litworowy od ap. litwor ‘Angelica archangelica, Angelica officinalis, czyli arcydzięgiel’ (por. WET: 669) i suf. -owy. Kwietnik zob. Ogród Wahlenberga. Kwoka n. sz., O 1956 WHP8, M por. ap. (gw.) kwoka. Lalka, Żabia n. sz., O 1908 Żabia Lalka Chmiel, L, M por. adi. żabi od hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) lalka. „Ż. L. widziana znad Morskiego Oka lub z drogi na Rysy ma rzeczywiście kształt olbrzymiej lalki i stąd jej nazwa” (WET: 1442). Lament Emericzy’ego n.f.s., O 1977 WHP21, por. M, P ap. (gw.) lament i n.ter. Płaczka Emericzy’ego. Zob. też Płaczka Emericzy’ego. Las, Capowski (Capowski Las) zob. las, Capowski. las, Capowski n. l., Mt 1900 Capowski las Welsz6, D, CH, L 1908 Las Capowski Chmiel, CH, D, L 1925–1926 Capowski Las ChmiŚw, D, L, CH por. adi. capowski od n. msc. Capówka i suf. -ski lub n. os. Cap i suf. -owski lub n. os. Capowski i ap. (gw.) las. Las, Czarny (Czarny Las) zob. Czarny Las Jaworowy. Las, Gąsienicowy n. l., Mt 1951 Gąsienicowy Las WHP3, CH, L /D por. n.h. Hala Gąsienicowa lub adi. gąsienicowy od n. os. Gąsienica i suf. -owy i ap. las. Las, Jaworkowy n. l., Mt 1972 Jaworkowy Las WHP15, CH, L por. adi. jaworkowy od ap. (gw.) jaworek i suf. -owy i ap. las. Las, Jaworowy Czarny n. l., Mt 1974 Czarny Las Jaworowy WHP18, CH, L, B 1974 Czarny Las WHP18, CH, B por. adi. czarny, ap. las i n. d. Dolina Czarna Jaworowa. Las, Łomnicki Wielki n. l., Mt 1971 Wielki Las Łomnicki WHP14, R, CH, L por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) las i adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki. Liliowe n. zb., O 2001 C8, F por. adi. liliowy od ap. gw. leluja lub lelija ‘lilia złotogłów lub pełnik siedmiogrodzki’ (por. WET: 640 i C8: 159) i suf. -owy. Liliowe zob. Przełęcz Liliowe. Limbowiec n. grzb., O 1962 WHP10, F por. ap. limbowiec od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owiec. Kopa Lodowa i Lodowy (z Durnego). Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Limbówka n. ob., Mt 1973 WHP17, F por. ap. limbówka od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -ówka. Lodospad Kurtyki n. lodosp., H 2008 C14, CH, P por. ap. lodospad ‘formacja lodowa, która się tworzy z zamarzania ściekającej wody i przypomina swym kształtem zamarznięty wodospad’ (WET: 672), ap. lodospad ‘obsuwanie się br ył lodu lodowca zwisającego ze stromego progu i ponowne zrastanie się ich u podnóża tego progu; miejsce występowania tego zjawiska’ (SWJP: 469) i n. os. Kurtyka ‘Wojciech Kurtyka’ Pierwszego przejścia tej formacji lodowej dokonał Wojciech Kurtyka w styczniu 1990 r. (por. C14: 14). Lodospad, Ciężki n. lodosp., H 1998 Ciężki Lodospad C6, CH, L por. n. wodosp. Ciężka Siklawa i ap. lodospad. ‘Ciężki Lodospad powstaje, gdy w okresie zimowym zamarza Ciężka Siklawa.’ Lodowata n. sz., O 1845 Pietr, ZP 1858 Lodowata turnia Stecz1, ZP, CH 1870 Lodowy szczyt Welsz1, ZP, CH 1872 Lodowa turnia Stecz2, ZP, CH 1874Lodowy Welsz, ZP 1874Lodowy-Szczyt Welsz, ZP, CH 1879 szczyt Lodowy Raj, CH, ZP 1900 Szczyt Lodowy Welsz6, CH, ZP 1903 Lodowa Turnia Świerz, ZP, CH 1903 Lodowy Szczyt Świerz, ZP, CH por. adi. lodowaty /lodowy od ap. (gw.) lód i suf. -owaty /-owy i ap. szczyt. „Nazwa Lodowego Szczytu, często zwanego też krótko Lodowym, pochodzi od dłu-go w lecie zalegających pól zlodowaciałego śniegu, występujących zwłaszcza po pn. i zach. stronie tego masywu” (WHP18: 68); „Obecną nazwę w wersji niemieckiej wniósł Göran Wahlenberg 1814. W wersji polskiej Lodowata – Ludwik Pietrusiński 1845” (Nyka TS: 415) 64 . Lodowy Karb n.p., O 1974 WHP18, M, L por. n.gr. Lodowa Grań i ap. (gw.) karb ‘płytkie nacięcie na powierzchni czegoś’ (SWJP: 362). Lodowy, Mały 65 n.sz., O 1900 Mały Lodowy Welsz6, L, R 1912Mały Lodowy Szczyt Chmiel, L, R, CH por. ap. (gw.) mały i n. sz. Lodowy Szczyt. Lodowy, Szczyt Mały (Mały Lodowy Szczyt) zob. Lodowy, Mały. Lody Lewe n. lodosp., H 1999 C7, CH, L por. adi. lewy i ap. lód ‘lodospad’. Lody Prawe n. lodosp., H 1999 C7 por. adi. prawy i ap. lód ‘lodospad’. Lody Środkowe n. lodosp., H 1999 C7, CH, L por. adi. środkowy i ap. lód ‘lodospad’. Lustro nad Czołówką n.f.s., O 64 „Jeszcze dla tater nika z końca XIX wieku […] Lodowy Szczyt [rozciągał się] od Śnieżnej Przełęczy po Lodową […]” (Paryski 1947a: 48). 65 „W w. XIX zaliczano go do masywu Jaworowych (Czerwona Turnia Jaworowa). Obecną nazwę przyjęła ok. r. 1885 komisja nazewnicza TT” (Nyka TS: 415). 2003 C10, M, L por. g.i. lustro tektoniczne ‘gładkie, połyskujące, jakby powleczone szklistą polewą powierzchnie na skałach’ (WET: 680) i w. p. nad Czołówką ‘prp. nad i n.f.s. Czołówka MSW’ (nad + instr.). Ł Ławica n.f.s., O 1900 Welsz6, M por. ap. gw. ławica ‘hebel bednarski długi do wyrobu klepek’ (SGP III: 69), ap. ława ‘kamień do siedzenia, kamienna ława’ (SEJP: 297), ap. (gw.) ława ‘dawny prosty mebel do siedzenia’ (SGZ: 182) i suf. -ica. „Termin topogr. pojawiający się stosunkowo rzadko w starszej literaturze tatrz. […] oznacza mn.w. poziomą formację w ścianie skalnej lub na stromym zboczu, umożliwiającą trawersowanie wśród ur wistego terenu, a więc to samo, co półka, zachód, ławka” (WHP: 686); „Tak nazywają przewodnicy zakopiańscy niewielki, poziomy taras (plateau) u wstępu do […] ogromnego […] żlebu […] spadającego na stronę południowo- -zachodnią […] między obu wierzchołkami Wysokiej” (Chmiel: 28). Ławka Dubkego n.f.s., O 1973 WHP17, M, P por. deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka i n. os. Dubke ‘Ernst Dubke’. „I przejście: f ragment Żółtej Ściany – Ernst Dubke i przewodnik Johann Franz senior, 11.06.1905” (WHP17: 48). Ławka pod Diabłem n.p., O 2001 C8, M, L por. deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka i w. p. pod Diabłem ‘prp. pod i n.f.s. Diabeł’ (pod + instr.). Ławka, Barania Niżnia n. p., O 1976 Niżnia Barania Ławka WHP20, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Baranie Rogi i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Barania Pośrednia n.p., O 1976 Pośrednia Barania Ławka WHP20, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Baranie Rogi i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Barania Wyżnia n.p., O 1976 Wyżnia Barania Ławka WHP20, M, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Baranie Rogi i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Bednarzowa Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Bednarzowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Bednarzowa Skrajna n.p., O 1956 Skrajna Bednarzowa Ławka WHP8, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Bednarzowa Zadnia n.p., O 1956 Zadnia Bednarzowa Ławka WHP8, M, L por. n.sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i deminut. ławkaod ap. (gw.) ławai suf. -ka. Ławka, Biała n. p., H 1900 Biała Ławka StPog, M, B por. adi. biały i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Białczańska n.f.s., O 1999 Białczańska Ławka C7, M, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Bystra n. p., O 2008 Bystra Ławka C14, M, CP por. adi. gw. bystry ‘stromy spadek’ (SWP: 4), ‘stromy, spadzisty’ (SGP PAN III: 292) i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Ciemna66 n. p., O 1936 Ciemna Ławka Tat, M, B por. adi. (gw.) ciemny i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. 66 „Dla wybitnych przełęczy w grani Nowoleśnych Turni wprowadzamy nazwy następujące: […] Ciemna Ławka – dla szerokiej przełęczy pomiędzy Środkową a Skrajną Nowoleśną Turnią” („Taternik”, z. 6, 1936: 232). Ławka, Czarna n. p., O 1908 Czarna Ławka Chmiel, M, L por. n. s. Czarny Staw Polski i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Czarna Niżnia n.p., O 2005 Niżnia Czarna Ławka C11, M, L por. adi. gw. niźni i n. p. Czarna Ławka. Ławka, Czerwona67 n. p., O 1900 Czerwona Ławka StPog, M, B por. adi. czerwony i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Czerwona Niżnia n.p., O 1973 Niżnia Czerwona Ławka WHP17, M, L por. adi. gw. niźni i n. p. Czerwona Ławka. Ławka, Czerwona Wyżnia n.p., O 1973 Wyżnia czerwona Ławka WHP16, M, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Czerwona Ławka. Ławka, Dzika n. p., O 1971 Dzika Ławka WHP14, M, L por. n. sz. Dzika Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Furkotna Niżnia n.p., O 1956 Niżnia Furkotna Ławka WHP8, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Mała Furkotna Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Furkotna Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Furkotna Ławka WHP8, M, L 67 „Nazwa […] pochodzi od występujących popod nią czerwonych skał” (WET: 193); Nazwa pochodzi odd nazwy niemieckiej Rote Bank (por. Bohuš 1996: 187); „Nazwa od bar wy skał po stronie Dol. Staroleśnej” (Nyka TS: 406). por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Pośrednia Furkotna Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Furkotna Wyżnia n.p., O 1956 Wyżnia Furkotna Ławka WHP8, M, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Wielka Furkotna Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Garajowa Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Garajowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Pośrednia Garajowa Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Garajowa Skrajna n.p., O 1956 Skrajna Garajowa Ławka WHP8, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Skrajna Garajowa Ławka i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Garajowa Zadnia n.p., O 1956 Zadnia Garajowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Zadnia Garajo-wa Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Gładka n. p., O 2005 Głądka Ławka C11, M, L por. n. sz. Gładki Wierch i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Goryczkowa Niżnia n.p., O 1972 Niżnia Goryczkowa Ławka WHP15, M, L por. adi. gw. niźni, n. zb Goryczkowa Ubocz i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Goryczkowa Wyżnia n.p., O 1972 Wyżnia Goryczkowa Ławka WHP15, M, L por. adi. gw. wyśni, n.zb. Goryczkowa Ubocz i deminut. ławkaod ap. (gw.) ławai suf. -ka. Ławka, Granacka n.f.s., O 1967 Granacka Ławka WHP13, M, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Harnaska68 n. p., O 1947 Harnaska Ławka Tat, M, L por. n. s. Harnaskie Stawy i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Hruba Pośrednia n.p., O 1967 Pośrednia Hruba Ławka WHP13, M, L por. n. sz. Pośrednia Hruba Czuba i demi-nut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Hruba Skrajna n.p., O 1967 Skrajna Hruba Ławka WHP13, M, L por. n. sz. Skrajna Hruba Czuba i demi-nut. ławka od ap. gw. ława i suf. -ka. Ławka, Hruba Zadnia n. p., O 1967 Zadnia Hruba Ławka WHP13, M, L por. adi. n.sz. Zadnia Hruba Czuba i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Jagnięca n. p., O 1984 Jagnięca Ławka WHP24, M, L 68 „[…] W pn. grani Małego Lodowego Szczytu ustala się następujące nazwy: Harnaska Ławka (wychodzący w czasie wojny tajny „Taternik” proponował […] dla tego obiektu nazwę Zbójnicka Ławka Wyżnia, ale tej nazwy nie przyjmuje się)” („Taternik”, nr 2−3, 1947). por. n. sz. Jagnięcy Szczyt i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Jagnięca Wyżnia n.p., O 1984 Wyżnia Jagnięca Ławka WHP24, M, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Jagnięca Ławka. Ławka, Jakubowa n.f.s., O 1983 Jakubowa Ławka WHP23, M, P por. adi. jakubowy od n.os. Jakub i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Ławka, Kapałkowa69 n. p., O 1930 Kapałkowa Ławka Tat, M, L 1947 Niżnia Kapałkowa Ławka Tat 70, L, M por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka oraz adi. gw. niźni i n. p. Kapałkowa Ławka. Ławka, Kapałkowa Niżnia (Niżnia Kapałkowa Ławka) zob. Ławka, Kapałkowa. Ławka, Kapałkowa Pośrednia n.p., O 1974Pośrednia Kapałkowa Ławka WHP19, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n. p. Kapałkowa Ławka. Ławka, Kapałkowa Wyżnia n.p., O 1974 Wyżnia Kapałkowa Ławka WHP19, M, L 69 „Nazwę tę nadajemy szerokiemu, trawiastemu siodłu, położonemu na pd. -wsch. od Małej Kapałkowej Turni i stano-wiącemu najniższy punkt całej grani między Małą Kapałkową Turnią a Ramieniem Lodowego […]” („Taternik”, z. 2, 1930: 61). 70 „Dotychczasową nazwę Kapałkowa Ławka zmienia się na: Niżnia Kapałkowa Ławka” (Sprawy imiennictwa tatrzańskiego, „Taternik”, nr 2–3, 1947). por. adi. gw. wyśni i n.p. Kapałkowa Ławka. Ławka, Kieszonkowa n.f.s., O 2005 Kieszonkowa Ławka C11, M por. n. sz. Kieszonkowe Turnie i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Ławka, Kieszonkowa Wyżnia n.f.s., O 2005 Wyżnia Kieszonkowa Ławka C11, M, L por. adi. gw. wyśni i n.p. Kieszonkowa Ławka. Ławka, Klimkowa n.f.s., O 1972 Klimkowa Ławka WHP15, M, L por. adi. klimkowy od n. os. Klimek i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Komin, Klimkowy. Ławka, Kołowa Skrajna n.p., O 1983 Skrajna Kołowa Ławka WHP23, M, L 1983 Skrajna Kołowa Szczerbina WHP23, M, L por. adi. skrajny, n.gr. Kołowa Grań i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka oraz ap. gw. scérbina. Ławka, Kołowa Zadnia n.p., O 1983 Zadnia Kołowa Ławka WHP23, M, L 1983 Pośrednia Kołowa SzczerbinaWHP23, L, M por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Kołowa Grań i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka oraz ap. gw. scérbina. Ławka, Koprowa n. p., O 2009 Koprowa Ławka C15, M, L por. n. sz. Koprowy Wierch i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Kotelnicowa Niżnia n.p., O 2005 Niżnia Kotelnicowa Ławka C11, M, L por. adi. gw. niźni, adi. kotelnicowy od n.gr. Kotelnica i suf. -owy i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Kotelnicowa Pośrednia n. p., O 2005 Pośrednia Kotelnicowa Ławka C11, M, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. kotelnicowy od n.gr. Kotelnica i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Kotelnicowa Wyżnia n. p., O 2005 Wyżnia Kotelnicowa Ławka C11, M, L por. adi. gw. wyśni, n.gr. Kotelnica i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Kupczykowa n.f.s., O 1977 Kupczykowa Ławka WHP21, M, P por. adi. kupczykowy od n. os. Kupczyk i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. ‘Pierwsze przejście tej formacji skalnej Kazimierz Kupczyk, 23.06.1930 r.’ (por. WHP21: 47). Ławka, Liptowska Niżnia n. p., O 1951 Niżnia Liptowska Ławka WHP4, M, L por. adi. gw. niźni, n. grzb. Liptowskie Mury i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Liptowska Wyżnia n.p., O 1951 Wyżnia Liptowska Ławka WHP4, M, L por. adi. gw. wyśni, n. grzb. Liptowskie Mury i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Łomnicka n.f.s., O 1977 Łomnicka Ławka WHP21, M, L por. adi. łomnicki od n.sz. Łomnica i suf. -ki i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Marusarzowa Niżnia n.p., O 1979 Niżnia Marusarzowa Ławka WHP22, M, L, P por. adi. gw. niźni, adi. Marusarzowy od n. os. Marusarz i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Marusarzowa Wyżnia n.p., O 1979 Wyżnia Marusarzowa Ławka WHP22, M, L, P por. adi. gw. wyśni, adi. Marusarzowi od n. os. Marusarz i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Miedziana n.f.s., O 1925–1926 Miedziana Ławka ChmiŚw, M, Z por. adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. „W XVIII w. rodzina szewców kiezm. Fa-bri (Fabry) prowadziła na M.Ł. prace górn., wydobywając miedź, a poszukując też złota” (WET: 741). Ławka, Miedziana Niżnia n.f.s., O 1976 Niżnia Miedziana Ławka WHP20, M, Z, L por. adi. gw. niźni, adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Ławka, Miedziana. Ławka, Miedziana Wyżnia n.f.s., O 1976 Wyżnia Miedziana Ławka WHP20, M, Z, L por. adi. gw. wyśni, adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Ławka, Miedziana. Ławka, Mięguszowiecka Niżnia n.f.s., O 2003 Niżnia Mięguszowiecka Ławka C10, M, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Mięguszowiecki Szczyt i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Mięguszowiecka Pośrednia n.f.s., O 2003 Pośrednia Mięguszowiecka Ławka C10, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Mięguszowiecki Szczyt i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Mięguszowiecka Wielka n.f.s., O 2003 Wielka Mięguszowiecka Ławka C10, M, L por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Mięguszowiec-ki Szczyt i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Młynarzowa n.f.s., O 1999 Młynarzowa Ławka C7, M, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Ławka, Modra n.f.s., O 1938 Modra Ławka KP, M, L por. n. sz. Modra Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Myśliwska Niżnia n.f.s., O 1977 Niżnia Myśliwska Ławka WHP21, M, P, L, WU por. adi. gw. niźni, adi. myśliwski ‘doty-czący myślistwa, mysliwych’ (SzSJP II: 224) i deminut. ławka od ap. gw. ława i suf. -ka. Ławka, Myśliwska Pośrednia n.f.s., O 1977 Pośrednia Myśliwska Ławka WHP21, M, P, L, WU por. adi. (gw.) pośredni, adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Myśliwska Wyżnia n.f.s., O 1977 Wyżnia Myśliwska Ławka WHP21, M, P, L, WU por. adi. gw. wyśni, adi. myśliwski ‘doty-czący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Niemiecka n.f.s., O 1977 Niemiecka Ławka WHP21, M, P por. adi. niemiecki i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. „Nazwa N.D. pochodzi stąd, że w XVIII w. członkowie niem. Rodziny kiezmarskich szewców nazwiskiem Fabri (Fabr y) chodzili tędy na Miedziane Ławki w poszukiwaniu złota” (WET: 819). Ławka, Niska n. p., O 1956 Niska Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) niski i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Pośrednia Kołowa n. p., O 1983 Pośrednia Kołowa Ławka WHP23, M, L 1983 Pośrednia Kołowa SzczerbinaWHP23, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Kołowa Grań i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka oraz ap. gw. scérbina. Ławka, Pusta n.f.s., O 1936 Pusta Ławka Tat, M, L por. n. s. Pusty Staw i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Por też Przełączka pod Kaczą Turnią. Ławka, Rówienkowa n. p., O 1972 Rówienkowa Ławka WHP15, M, L por. adi. rówienkowy od n.d. Dolina Rówienki i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Rumanowa n. p., O 2011 Rumanowa Ławka C16, M, L por. n. sz. Rumanowy Szczyt i n. d. Ru-manowa Dolinka i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Ryglowa n.f.s., O 1972 Ryglowa Ławka WHP15, M, L por. adi. ryglowy od niem. n.sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Siwa n. p., O 1973 Siwa Ławka WHP16, M, L por. adi. siwy od n.s. Siwe Stawy i demi-nut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Skoruszowa n. p., O 1998 Skoruszowa Ławka C6, M, L por. n. żl. Mały Skoruszowy Żleb i demi-nut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Ławka, Skryta n. p., O 1974 Skryta Ławka WHP18, M, L por. adi. słow. skrytý ‘ukryty; skryty; utajony;’ (SSP II: 286) i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Soliskowa Niżnia n.p., O 1956 Niżnia Soliskowa Ławka WHP8, M, L por. adi. gw. niźni, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Soliskowa Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Soliskowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i demi-nut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Soliskowa Wyżnia n.p., O 1956 Wyżnia Soliskowa Ławka WHP8, M, L por. adi. gw. wyśni, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Spadowa n. p., O 2001 Spadowa Ławka C9, M, L por. n. sz. Kopa Spadowa i n. żl. Spadowy Żleb i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Spadowa Wyżnia n.p., O 2001 Wyżnia Spadowa Ławka C9, M, L por. adi. gw. wyśni i n. sz. Kopa Spadowa i n. żl. Spadowy Żleb i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Srebrna n.f.s., O 1979 Srebrna Ławka WHP22, M, T por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Strąga, Srebrna. Ławka, Stwolska n.f.s., O 1964 Stwolska Ławka WHP11, M, L por. n. p. Stwolska Przełęcz i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. „Nazwa S.Ł. Od Stwolskiej Przeł.” (WET: 1163). Ławka, Sucha n. p., O 1974 Sucha Ławka WHP19, M, L por. n. d. Dolina Sucha i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Szara n. p., O 1934 Szara Ławka Tat, M, B por. adi. szary i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Nazwa oddaje barwę skał (por. Bohuš 1996: 93); por. n. słow. Šedá lávka. Zob. też Turniczki, Bystre. Ławka, Śnieżna Niżnia n.p., O 1962 Niżnia Śnieżna Ławka WHP10, M, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Śnieżne Kopy i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Śnieżna Wyżnia n.p., O 1962 Wyżnia Śnieżna Ławka WHP10, M, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Śnieżne Kopy i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Świstowa Pośrednia n.p., O 1971 Pośrednia Świstowa Ławka WHP14, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Świstowy Szczyt i Dolina Świstowa i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Świstowa Skrajna n.p., O 1971 Skrajna Świstowa Ławka WHP14, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Świstowy Szczyt i Dolina Świstowa i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Świstowa Zadnia n.p., O 1971 Zadnia Świstowa Ławka WHP14, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Świstowy Szczyt i Dolina Świstowa i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Tajbrowa n.f.s., O 1965 Tajbrowa Ławka WHP12, M, P por. adi. tajbrowy od n. os. Tajber ‘Jan Bachleda Tajber’ i suf. -owy i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Bachleda Tajber, 5.09.1903 r. (por. WHP12: 53). Ławka, Urbanowa Pośrednia n.p., O 1965 Pośrednia Urbanowa Ławka WHP12, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Urbanowe Turnie i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Urbanowa Skrajna n.p., O 1965 Skrajna Urbanowa Ławka WHP12, M, L por. adi. skrajny, n.gr. Urbanowe Turnie i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Urbanowa Zadnia n.p., O 1965 Zadnia Urbanowa Ławka WHP12, M, L por. adi. (gw.) zadni, n.gr. Urbanowe Turnie i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Walowa Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Walowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Turnie, Walowe. Ławka, Walowa Skrajna n.p., M, L 1956 Skrajna Walowa Ławka WHP8, M, L por. adi. skrajny, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Turnie, Walowe. Ławka, Walowa Zadnia n.p., O 1956 Zadnia Walowa Ławka WHP8, M, L por. adi. (gw.) zadni, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Zob. też Turnie, Walowe. Ławka, Wielicka Niżnia n.p., O 1967 Niżnia Wielicka Ławka WHP13, M, L por. adi. gw. niźni, n.d. Dolina Wielicka i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Wielicka Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Wielicka Ławka WHP13, M, L por. adi. gw. wyśni, n.d. Dolina Wielicka i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Zasłonista n. p., O 1962 Zasłonista Ławka WHP10, M, L por. n. sz. Zasłonista Turnia i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Zbójnicka n. p., O 1912Zbójnicka Ławka Chmiel, M, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. ław-ka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. „Nazwa Z. Ł. nie ma żadnego bezpo-średniego związku ze zbójnikami. Zygmunt Klemensiewicz i Roman Kordys utworzyli ją w 1907 od nazwy Zbójnickich Stawów w Staroleśnej Dolinie” (WET: 1401). Ławka, Zbójnicka Niżnia n.p., O 1973 Niżnia Zbójnicka Ławka WHP16, M, L por. adi. gw. niźni i adi. zbójnicki od n.s. Zbójnickie Stawy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka lub od n.p. Zbójnicka Ławka. Ławka, Zbójnicka Wyżnia n.p., O 1973 Wyżnia Zbójnicka Ławka WHP16, M, L por. adi. gw. wyśni i n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. ławka od ap. (gw.) ławai suf. -ka lub n. p. Zbójnicka Ławka. Ławka, Zielona n.f.s., O 1972 Zielona Ławka WHP15, M, L por. n. s. Zielony Staw i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Zimna n. p., O 1973 Zimna Ławka WHP17, M, L por. n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Zimna Skrajna n.p., O 1973 Skrajna Zimna Ławka WHP17, M, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Zimna Zadnia n.p., O 1973 Zadnia Zimna Ławka WHP17, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Złota n.f.s., O 1977 Złota Ławka WHP21, M, P por. adi. złota od ap. złoto i suf. -y i demi-nut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Złota Niżnia n.f.s., O 1977 Niżnia Złota Ławka WHP21, M, P, por. adi. gw. niźni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Złota Pośrednia n.f.s., O 1979 Pośrednia Złota Ławka WHP22, M, L, P por. adi. (gw.) pośredni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Złota Wyżnia n.f.s., O 1977 Wyżnia Złota Ławka WHP21, M, L, P por. adi. gw. wyśni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Złotnikowa n. p., O 1971 Złotnikowa Ławka WHP14, M, L por. n. ter. Złotnikowy Ogród i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. „Nazwa Złotnikowej Czuby pochodzi od Złotnikowej Ławki w Dolinie Rówienek” (WHP14: 205). Ławka, Zwodna n. p., O 1967 Zwodna Ławka WHP13, M, FO por. adi. zwodny i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Żabia n.f.s., O 1999 Żabia Ławka C7, M, L por. hist. n.gr. Żabie i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -k (a.). Ławka, Żłobista Niżnia n.p., O 1962 Niżnia Żłobista Ławka WHP10, M, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Żłobisty Szczyt i de-minut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławka, Żłobista Wyżnia n.p., O 1962 Wyżnia Żłobista Ławka WHP10, M, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Żłobisty Szczyt Ławki, Miedziane (Miedziane Ławki) i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. zob. Ławki. Ławka, Żółta n. p., O 1910Żółta Ławka Chmiel, M, L por. n. sz. Żółty Szczyt i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławki n.f.s., O 1815 Staszic, M 1938 Miedziane Ławki KP, M, Z por. adi. miedziany od ap. miedź i suf. -any i deminut. ławkaod ap. (gw.) ławai suf. -ka. Zob. też Ławka, Miedziana. Ławki, Marusarzowe n.f.s., O 1979 Marusarzowe Ławki WHP22, M, P por. adi. marusarzowy od n. os. Marusarz i suf. -owy i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławki, Myśliwskie n.f.s., O 1977 Myśliwskie Ławki WHP21, M, P, WU por. adi. myśliwski i deminut. ławka od ap. (gw.) ława i suf. -ka. Ławy n.f.s., O 1815 Staszic, M por. ap. ława. Łąka Melanii n. pol., Mt 1971 WHP14, CH, D, P por. ap. (gw.) łąka i n. os. Melania. Łąka, Jelenia n. pol., Mt 2011 Jelenia Łąka C16, CH, F por. adi. jeleni od ap. jeleń i suf. -i oraz ap. (gw.) łąka. Łąka, Stwolska n. pol., Mt 1964 Stwolska Łąka WHP11, CH, L por. n. p. Stwolska Przełęczi n.d. Dolina Stwolska i ap. (gw.) łąka. „Nazywanie tej kamienistej równi łąką jest, oczywiście, eufemizmem” (WET: 1163). Łeb, Koński n.f.s., O 1999 Koński Łeb C7, M por. g.i. koński łeb ‘łeb konia’ (ap. (gw.) łeb i ap. (gw.) koń). Łomiska n. d., O 1900 Welsz6, JP 1900 Pusta dolina Welsz6, M, CH 1932 Dolina Złomiska Nowe2, CH, JP 1962 Dolina Złomisk WHP10, CH, JP 1962 Złomiska WHP10, JP por. ap. (gw.) dolina i ap. łomisko od vb. gw. łómać, łomać ‘łamać’ (SGZ: 183) i suf. -isko oraz ap. złomisko ‘skała odpadnięta z turni; miejsce zapełnione skałami odpadniętymi z turni’ (SGZ: 468) i adi. (gw.) pusty. Łomnica zob. Krapak wielki. Łomnica zob. Woda, Kamienna. Łomnica, Mała (Mała Łomnica) zob. Wierch, Głupi. M Magistrala Tatrzańska n. szl., Mt 1956 WHP8, M, FO 1956 Magistrala Turystyczna WHP8, M, FN 2003 Magistrala C10 por. ap. magistrala ‘główna linia komunikacyjna, transportowa (droga, linia kolejowa, kanał) łącząca ważne ośrodki gospodarcze kraju’ (SzSJP II: 83) i adi. tatrzański od n.m. g. Tatry i suf. -ański oraz adi. turystyczny. Magistrala Turystyczna zob. Magistrala Tatrzańska. Magura Rycerowa n. sz., O 1952 WHP5, CH, L por. ap. woł. magura ‘wysoka, odosobniona góra’ (NMS: 174) i n.sz. Kopa Rycerowa. Magura, Rycerowa Niżnia n. sz., O 1952 Niżnia Magura Rycerowa WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni, ap. woł. magura i n. sz. Kopa Rycerowa. Magura, Rycerowa Pośrednia n. sz., O 1952 Pośrednia Magura Rycerowa WHP5, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, ap. woł. magura i n. sz. Kopa Rycerowa. Magura, Rycerowa Wyżnia n. sz., O 1952 Wyżnia Magura Rycerowa WHP5, CH, L por. adi. gw. wyśni, ap. woł. magura i n. sz. Kopa Rycerowa. Malinowce n. pol., Mt 1910 Chmiel, F 1925–1926 Polana Malinowce ChmiŚw, CH, F por. ap. (gw.) malina lub n. os. Malina i suf. -owc (e) oraz ap. (gw.) polana. Mała Poślednia Turniczka n. sz., O 1938 KP, R, L, CH por. ap. (gw.) mały, n. sz. Poślednia Turnia i deminut. gw. turnicka. Marchwiczne n. grzb., O 1952 WHP5, F por. adi. marchwiczny od ap. (gw.) marchwica ‘Ligusticum mutellina, Meum mutellina, Mutellina purpurea’ (WET: 721) i suf. -ny. „Nazwa […] rozległego upłazu […] zwanego Marchwiczne […], gdyż rośnie tam obficie roślina zwana marchwicą” (WET: 721). Marusarzowa Turnia n. sz., O 1954 WHP7, P, CH por. adi. marusarzowy od n. os. Marusarz i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. „Nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego zdobywcy turni; 26.7.1905 r.” (C7: 132); Zob. też Przełączka, Mar usarzowa. Marusarzowy Żleb n. żl., O 1999 Marusarzowy Żleb C7, L, CH por. n. sz. Marusarzowa Przełączka i ap. (gw.) żleb. Maszynka do Mięsa n. żl., O 2001 C8, M 2001 MdM C8, M por. g.i. maszynka do mięsa ‘maszynka, w której mielone jest mięso’ oraz skró-tow. MdM ‘Maszynka do Mięsa’, ale także aluzja do popularnego niegdyś programu tv, prowadzonego przez Wojciecha Manna i Krzysztofa Maternę – „Mann do Materny, Materna do Manna” czyli „MdM”‘. „Bańdzioch jest odwadniany i odśnieżany przez głęboko wcięte żlebisko zwane – jakże traf nie – Maszynką do Mięsa. Spadające tędy lawiny śnieżne i, o wiele rzadsze, kamienne, często sięgają brzegu Morskiego Oka” (C10: 17). Maszynka, Wyżnia n.k., O 2003 Wyżnia Maszynka C10, M, L por. adi. gw. wyśni i n. żl. Maszynka do Mięsa. MdM zob. Maszynka do Mięsa. Miecz n.f.s., O 1979 WHP22, M por.ap. miecz. „Wielki Złoty Ogród jest podcięty wąskim ale wysokim i niezwykle stromym urwiskiem, przeciętym dwoma wielkimi, równoległymi kominami. Prawy komin, u góry zakrzywiony w lewo, to Szabla (Šabľa), a lewy, zasadniczo prosty, to Miecz (Meč)” (WHP22: 139). Mięguszowa n. sz., O 1870 Welsz1, L 1871 Mięguszowska Welsz1, L 1874Mięguszowka Welsz, L 1874Mięguszowiecki Wierch Welsz, L, CH 1874Mięguszowski Szczyt Welsz, L, CH 1874Mięguszowski Welsz, L 1879 Mięguszowiecka Raj, L 1900 szczyt Mięguszowiecki Welsz6, CH, L 1900 Mięguszowiecki Szczyt StPog, L, CH 1903 Szczyt Chałubińskiego Świerz, CH, P 1908 Szczyt Mięguszowiecki Chmiel, CH, L 1954 Mięguszowiecki Szczyt Wielki WHP6, L, CH, L 1999 Mięgusz C7, L 2003 MSW C10, L, CH, R por. n. d. (Dolina) Mięguszowska (Dolina Mięguszowiecka) i ap. szczyt oraz ap. gw. wiérk, n. os. Chałubiński ‘Tytus Chału-biński’, adi. (gw.) wielki, n. sz. Mięgusz to skrót od n.sz. Mięguszowiecki (Mięguszowski itd.) oraz akron. MSW nasuwa-jący skojarzenie z nazwą Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Mięguszowiecki Szczyt z drogi na Koprową Przełęcz. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 32: 1911 s. 103 „Nazwa od Dol. Mięguszowieckiej, wprowadzona przez turystów, w 1852 podaje ją Antoni Hoborski, w 1853 ks. Wojciech Grzegorzek, w 1855 Feliks Berdau” (Nyka TP: 302); „Dawniej Hruby Wierch” (Nyka TS: 416). Ministrant n. sz., O 2001 C8, M por. ap. (gw.) ministrant. Młaczki n.torf., Mt 1977 WHP21, JP, CH por. hipocor. młaczki od ap. (gw.) młaka ‘podmokła łąka’ (SGZ: 194) i suf. -ki. Młaka, Ciemnosmreczyńska n.torf., Mt 2001 Ciemnosmreczyńska Młaka C8, CH, por. n. d. Dolina Ciemnosmreczyńska i ap. gw. młaka ‘podmokła łąka’ (SGZ: 194). Młaka, Pańszczycka Mała, n.torf., Mt 1995 Mała Pańszczycka Młaka WET, CH, L, R por. adi. (gw.) mały, adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańszczyca i suf. -ki i ap. gw. młaka ‘podmokła łąka’ (SGZ: 194). Młaka, Pańszczycka Wielka n.torf. Mt 1995 Wielka Pańszczycka Młaka WET, CH, L, R por. adi. (gw.) wielki, adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańszczyca i suf. -ki i ap. gw. młaka ‘podmokła łąka’ (SGZ: 194). Młaki, Czarne n.torf., Mt 1983 Czarne Młaki WHP23, B por. n. pot. Czarny Potok i ap. gw. młaka ‘podmokła łąka’ (SGZ: 194). Młaki, Pańszczyckie n.torf., Mt 1995 Pańszczyckie Młaki WET, CH, L por. adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańszczyca i suf. -ki i ap. (gw.) młaka ‘podmo-kła łąka’ (SGZ: 194). Młynarczyk n. sz., O 1952 WHP7, L, M por. ap. młynarczyk. ‘Obiekt położony w pobliżu większego szczytu o nazwie Młynarz’. Młynarka n. sz., O 1952 WHP7, L, M por. n. sz. Młynarz i suf. -ka i ap. gw. mły-narka ‘żona młynarza’ (SGO I: 595). Nazwę nadali taternicy (por. Bohuš 1996: 117). Młynarz n. sz., O 1870 Welsz1, F, M 1952 Wielki Młynarz WHP7, R, F, M 1995 Wierch nad Młynarzem WET, CH, L por. ap. (gw.) młynarz, może też: ap. słow. mlynárik ‘bielinek (Pierris)’ (SSP I: 430) oraz adi. (gw.) wielki, ap. gw. wierch i w. p. nad Młynarzem ‘prp. nad i n. sz. Młynarz’ (nad + instr.). „Nazwa M. została mu nadana przez omyłkę, gdyż u górali oznaczała nie sam szczyt lecz jedną z tur ni w jego wsch. grani. W turni tej, zwanej obecnie Przeziorową Turnią, znajduje się okno skalne, dobrze widoczne z dolnej części Doliny Białej Wody; w kształcie owej turni górale upatrywali postać młynarza, dźwigającego kamień młyński z otworem, tj. owym oknem skalnym. Dawniej M. nazywał się Wierchem nad Młynarzem” (WET: 758); „Nazwa jakoby od skały o kształcie człowieka z kołem młyńskim na plecach” (Nyka TP: 302). Młynarz, Mały 71 n. sz., O 1930 Mały Młynarz Tat, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Młynarz. Młynarz, Pośredni n. sz., O 1952 Pośredni Młynarz WHP7, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Młynarz. Młynica n. pot., H 1900 StPog, KM, FO 1925–1926 Potok Młynica ChmiŚw, CH, KM, FO por. ap. słow. mlynica ‘potok, rzeka (która porusza młyn)’ (SSP I: 430). ‘Potok ma bystry nurt, płynie kaskadami, mógł poruszać koło młyńskie, co zresztą miało miejsce w przeszłości’ (por. Bohuš 1996: 338–339). Młynica, Popradzka n. pot., H 1962 Popradzka Młynica WHP10, KM, FO, L por. ap. słow. mlynica i adi. popradzki od. rz. Poprad i suf. -ki. Młynica, Szczyrbska n. pot., H 1962 Szczyrbska Młynica WHP10, KM, FO, L por. ap. słow. mlynica i adi. szczyrbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski. Mnich n.sz., O 1844 Raut., M 1910Mnich I Chmiel, M por. ap. (gw.) mnich. 71 „[…] [wzniesieniu] P. 1975 m w właściwej pn. grani Młynarza – […] przydzielamy nazwę Mały Młynarz” („Taternik”, z. 3, 1930: 57). Mnich, Barani n. sz., O 1976 Barani Mnich WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) mnich. „Skalisty garb, kształtem przypomina-jący postać mnicha, w pd.-wsch. Grani Baranich Rogów, bezpośrednio nad Baranią Przełęczą” (WHP20: 72). Mnich, Batyżowiecki n. sz., O 1965 Batyżowiecki Mnich WHP12, M, L por. n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. (gw.) mnich. Mnich, Ciężki n. sz., O 1961 Ciężki Mnich C9, M, L por. n. d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) mnich. Mnich, Czarny n. sz., O 1971 Czarny Mnich WHP14, M, B por. adi. czarny od i ap. (gw.) mnich. Mnich, Czerwony n. sz., O 1971 Czerwony Mnich WHP14, M, B por. adi. czerwony od i ap. (gw.) mnich. Mnich, Drobny n. sz., O 1973 Drobny Mnich WHP17, M, L por. n. sz. Drobna Turnia i ap. (gw.) mnich. Mnich, Durny n. sz., O 1976 Durny Mnich WHP20, M, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Granacki n. sz., O 1967 Granacki Mnich WHP13, M, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) mnich. Mnich, Kaczy n. sz., O 1962 Kaczy Mnich WHP10, M, L por. n. d. Kacza Dolina i ap. (gw.) mnich. Mnich, Kołowy n. sz., O 1983 Kołowy Mnich WHP23, M, L 1983Kołowa Turniczka WHP23, L, CH por. n. sz. Kołowy Szczyti ap. (gw.) mnich oraz ap. gw. turnicka. Mnich, Kozi n. sz., O 1984 Kozi Mnich WHP24, M, L por. n. sz. Kozia Turnia i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy I n. sz., O 1967 Litworowy Mnich I WHP13, M, L por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy II n. sz., O 1967 Litworowy Mnich II WHP13, M, L por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy III n. sz., O 1967 Litworowy Mnich III WHP13, M, L por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy IV n. sz., O 1967 Litworowy Mnich IV WHP13, M, L por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy V n. sz., O 1967 Litworowy Mnich V WHP13, M, L por. n. sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Litworowy VI n. sz., O 1967 Litworowy Mnich VI WHP13, M, L por. n.sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Podufały n. sz., O 1999 Podufały Mnich C7, M, L por. n.sz. Podufała Turnia i ap. (gw.) mnich. Mnich, Roztocki n. sz., O 2005 Roztocki Mnich C11, M, L por. adi. roztocki od n.d. Dolina Roztoki i suf. -ki i ap. (gw.) mnich. Mnich, Rumanowy n. sz., O 1962 Rumanowy Mnich WHP10, M, R por. n.sz. Rumanowy Szczyt i ap. (gw.) mnich. Mnich, Siwy n. sz., O 1973 Siwy Mnich WHP16, M, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. (gw.) mnich. Mnich, Skoruszowy n. sz., O 1952 Skoruszowy Mnich WHP7, M, L por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘ja-rzębina’ (por. SGZ: 350) i suf. -owy i ap. (gw.) mnich. Mnich, Spiski n. sz., O 1976 Spiski Mnich WHP20, M, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) mnich. Mnich, Świstowy n. sz., O Od lewej: Niżni Żabi Mnich, Żabi Mnich (w centr um), Żabie Zęby. Fot. D. Kędra 2005 Świstowy Mnich C11, M, L por. n. sz. Świstowa Góra i ap. (gw.) mnich. Mnich, Zadni (Zadni Mnich) zob. Mniszka. Mnich, Żabi n. sz., O 1938 Żabi Mnich KP, M, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) mnich. Mnichy, Bździochowe n.sz., O 1983 Bździochowe Mnichy WHP23, M, L por. n.k. Bździochowa Kotlina i ap. (gw.) mnich. Mnichy, Czarnogórskie n.sz., O 1995 Czarnogórskie Mnichy WET, M, L por. n.sz. Czarnogórska Czuba i ap. (gw.) mnich. Mnichy,Litworowe n. sz., O 1967 Litworowe Mnichy WHP13, M, L por. n. d. Litworowa Dolina i n.sz. I Litworowy Mnich, II Litworowy Mnich, III Litworowy Mnich, IV Litworowy Mnich, V Litworowy Mnich i VI Litworowy Mnich i ap. (gw.) mnich. Mnichy,Podufałe n. sz., O 1967 Podufałe Mnichy WHP13, M, L por. n.sz. Podufała Turnia i ap. (gw.) mnich. Mniszek 72 n. sz., O 1947 Tat, L, M, R por. n. sz. Mnich i suf. -ek. Mniszek, Barani n. sz., O 1976 Barani Mniszek WHP20, M, L, R por. n. sz. Baranie Rogi i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. „Igła skalna rozdzielająca Przełączkę za Baranim Mnichem na dwa siodła” (WHP20: 71). 72 „Dla znajdującej się w pd. grani Mnicha turniczki […] ustala się nazwę Mniszek” (Sprawy imiennictwa tatrzańskiego, „Ta -ternik”, nr 2–3, 1947). Mniszek, Jaworowy Pośredni n. sz., O 1972 Pośredni Jaworowy Mniszek WHP15, M, L, R por. adi. (gw.) pośredni, n.d. Dolina Jaworowa i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Jaworowy Skrajny n. sz., O 1972 Skrajny Jaworowy Mniszek WHP15, M, L, R por. adi. skrajny, n.d. Dolina Jaworowa i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Jaworowy Zadni n. sz., O 1972 Zadni Jaworowy Mniszek WHP15, M, L, R por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Jaworowa i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Kołowy n. sz., O 1983 Kołowy Mniszek WHP23, M, L, R por. n. sz. Kołowy Mnich i ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Łomnicki n. sz., O 1977 Łomnicki Mniszek WHP21, M, L, R por. n. sz. Łomnica i suf. k (i) i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Siwy n. sz., O 1973 Siwy Mniszek WHP16, M, L, R por. n. sz. Siwy Mnich i ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Sławkowski Niżni n. sz., O 1971 Niżni Sławkowski Mniszek WHP14, M, L, R por. adi. gw. niźni, n. sz. Sławkowski Szczyt i Sławkowska Dolina i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Sławkowski Wyżni n. sz., M, L, R 1971 Wyżni Sławkowski Mniszek WHP14, por. adi. gw. wyśni, n.sz. Sławkowski Szczyt i Sławkowska Dolina i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszek, Śnieżny n. sz., O 1974 Śnieżny Mniszek WHP19, M, L, R por. n. sz. Śnieżny Szczyt i deminut. mniszek od ap. (gw.) mnich i suf. -ek. Mniszka 73 n. sz., O 1900 Welsz6, M, L, R 1907 Mnich II Tat 74, M 1908 Drugi Mnich Chmiel, M, L 1951, Zadni Mnich WHP4, M, L por. ap. mniszka, adi. (gw.) zadni, lb. drugi i n. sz. Mnich. Mniszki, Sławkowskie n. grzb., O 1971 Sławkowskie Mniszki WHP14, M, L por. n. sz. Sławkowski Mniszek Wyżni i Sławkowski Mniszek Niżni. 73 „W XIX wieku górale przyrównywali ją do głowy cukr u i zwali Cukrową Skałą (cukier trzcinowy sprzedawany był kiedyś w postaci spiczastych »głów«. […] Na przełomie XIX i XX w., kiedy głowy cukru wyszły z handlu, juhasi zwali tę turnię Mniszką, Mnichową Babą, Organistą. […] Nazwy »Mnichowa Baba« jeszcze ćwierć wieku temu używał baca Jasiek Murzański, aczkolwiek z połowy XIX w. mamy sygnały, że wtedy »Babą« był Mięguszowiecki, co byłoby zgodne z praktyką tworzenia takich opozycyjnych dubletów: chudy dziad i hruba baba (Małe Pieniny, Mała Łąka)” (J. Nyka, Skąd te nazwy? – Zadni Mnich, „Głos Seniora” 06/2001, http://nyka.home.pl/glos_sen/pl/200106. htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]). 74 Por. „Taternik”, z. 6, 1907: 107. Mokra Wanta n.f.s., Mt 1999 C7, CH, ZP por. adi. (gw.) mokry i ap. gw. wanta ‘kamień, głaz, skała’ (SGZ: 409). Mozgrowiska Szczyrbskie n.torf., Mt 1962 WHP10, CH, JP, L por. ap. słow. mozgrowisko ‘młaka’ (por. Bohuš 1996: 302) i adi. szczyrbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski. MSW zob. Mięguszowa. Mur Hrubego n.f.s., O 2008 C14, M, L por. ap. (gw.) mur i n. sz. Hruby Wierch. Mur, Czarnogórski n.f.s., O 1995 Czarnogórski Mur WET, M, L por. n.sz. Czarnogórska Czuba i ap. (gw.) mur. Mur, Danielowy n.f.s., O 1983 Danielowy Mur WHP23, M, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i ap. (gw.) mur. Zob. też Danielowa Bula. Mur, Jakubowy n.f.s., O 1983 Jakubowy Mur WHP23, M, P por. adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) mur. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Mur, Jaworowy n.f.s. 1972 Jaworowy Mur WHP15, M, L por. n.d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) mur. Mur, Kaczy n.f.s., O 2012 Kaczy Mur C17, M, L por. n. d. Dolina Kacza i ap. mur. Nazwa stworzona analogicznie do nazwy Jaworowy Mur (por. C17: 5). Mur, Kopiniakowy n.f.s., O 1984 Kopiniakowy Mur WHP24, M, L por. n.sz. Jastrzębie Kopiniaki, por. ap. (gw.) mur. Mur, Lalkowy n.f.s., O 1999 Lalkowy Mur C7, M, L por. adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. (gw.) mur. Mur, Łomnicki n.f.s., O 1977 Łomnicki Mur WHP21, M, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) mur. Mur, Miedziany n.f.s., O 1977 Miedziany Mur WHP21, M, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) mur. Mur, Złoty n.f.s., O 1979 Złoty Mur WHP22, M, Pw por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) mur. Mur, Żabi n.f.s., O 1999 Żabi Mur C7, M, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) mur. mury Liptowskie 75 n. gr., O 1804 Staszic, M, L 1908 Liptowskie Mury Chmiel, M, L por. adi. liptowski od choron. Liptów i suf. -ski i ap. (gw.) mur. Mury Liptowskie 76 n. sz., O 75 „Tworzą granicę Liptowa – stąd nazwa, wprowadzona przez Stanisława Staszica (w druku 1811)” (Nyka TP: 300), „[…] nazwa wprowadzona 1804 przez Staszica” (Nyka TS: 414). 76 „W r. 1858 użyła [nazwy Liptowskie Mury – A.J.-K.] obznajomiona z dziełem 1858 Stecz1, M, L 1900 Mięguszowieckie turnie Welsz6, CH, L 1908 Mięguszowieckie Turnie Chmiel, CH, L 1954 Mięguszowieckie Szczyty WHP6, CH, L 1999 Mięgusze C10, L por. n. d. Dolina Mięguszowiecka i ap. (gw.) turnia oraz ap. szczyt, skrót Mięgusze od n. sz. Mięguszowieckie Szczyty. Mury, Liptowskie (Liptowskie Mury) zob. mury Liptowskie. N na Riglu zob. Wierch, Suchy. Nad Kępą n.m. Mt 1951 WHP4, L por. w. p. nad Kępą ‘prp. nad i n. sz. Kępa’ (nad + instr.). Nad Pawłową n. m., Mt 1908 Chmiel, L por. w. p. nad Pawłową prp. nad i n. pol. Pawłowa Polana’ (nad + instr.). Nad Szczotami n. m., Mt 1908 Chmiel, L por. w. p. nad Sczotami ‘prp. nad i n. ter. Szczoty’ (nad + instr.). Są to trawniki, które juhasi zowią „Nad Szczotami” (por. Chmiel2: 72). Nadskok n.s., H Staszica Maria Steczkowska (s. 83), miała jednak na myśli masyw Mięguszowieckich Szczytów, dzielący Morskie Oko nie od Liptowa lecz od Spisza” (J. Nyka, Skąd te nazwy? – Liptowskie Mury, „Głos Seniora” 03/2000, http://nyka.home.pl/glos_sen/ pl/200003.htm#B [dostęp 17. 04. 2020 r.]). 1903 Świerz, L por. n. wodosp. Skok i: Nadskok < Nad Skok < nad Skok (prp. nad + nom.). Nadspady zob. Kocioł, Mnichowy. Nadstawnica n. sz., O 1815 Staszic, L por. w. p. nad stawem ‘prp. nad i ap. (gw.) staw’ i suf. -nica,‘skała znajdująca się nad stawem’. Niedźwiedź n.f.s., O 1952 WHP5, M por. ap. (gw.) niedźwiedź. Nietoperz n.f.s., O 2003 C10, M, K por. ap. (gw.) nietoperz. „Nietoperz – to kolejny pas ścianek […], oddzielony od niżej położonego pasa wąskimi półeczkami poprzerywanymi obnażonymi płytami. Dziwny kształt – szczególnie uwidaczniający się zimą – i jakże traf ne skojarzenie nazwotwórcze” (C10: 50–51). Niewcyrka n. d., O 1900 Welsz6, D, P 1903 dolina Niewcerki Świerz, CH, D, P 1908 Dolina Niewcyrka Chmiel2, CH, D, P 1954 Niekcyrka WHP5, D, P 1954 Dolina Niechcyrka WHP5, CH, D, P 1954 Niefcyrka WHP5, D, P 1954 Newcyrka WHP5, D, P 1954 Dolina Teriańska WHP5, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. os. Neftzer i suf. ka. „Według jednego podania nazwa doliny ma pochodzić od niejakiego Neftzera, który miał się w niej zabić. Istnieje też podanie, że dolina otrzymała swą nazwę od konfederata barskiego, którego potomkowie (o nazwisku Neftzer czy Nefcer) żyli w Austrii jeszcze w końcu XIX w. A domysły są takie, że nazwa doliny może pochodzić od nazwiska któregoś z Neftzerów, którzy w XVII i XVIII w. zarządzali na Liptowie majątka-mi król., obejmującymi omawianą dolinę” (WET: 821). Nos n.f.s., O 2008 C14, M por. ap. nos. „W lewej górnej części ściany Teriańskiej Galerii […] znajduje się pionowe, wypukłe żeberko skalne zwane Nosem” (C14: 127). Nos, Królewski n.f.s., O 1971 WHP14, M, por. hist. n. sz. Królewski Nos. Nos, Królewski n. sz., O 1872 Królewski Nos Stecz2, M 1872 Sławkowski Stecz2, L 1900 szczyt Sławkowski Welsz6, CH, L 1900 Sławkowski Szczyt StPog, L, CH 1912Szczyt Sławkowski Chmiel, CH, L por. adi. (gw.) królewski i ap. (gw.) nos. Królewski Nos (bo tak niegdyś nazywano cały masyw Sławkowskiego Szczytu, a nie t ylko uskok jego grani) znajduje się w pierwszej linii szczytów tatrzańskich dla patrzących od południowej strony. Biorąc pod uwagę, że Królem bądź Królową Tatr nazywano przemiennie Gerlach lub Łomnicę, a zatem mówiono o nich jak o obiektach posiadających cechy ludzkie, jest prawdopodobne, że (Królewski Nos/Sławkowski Szczyt) był konceptualizowany jako coś, co znajduje się (wystaje) z przodu „królewskiej” twarzy. Jest też możliwe, że to łańcuch Tatr budził w ludziach skojarzenia z majestatem królewskim, co zresztą do dziś zachowało się m.in. w początkowych wersach przyrzeczenia, które składają przewodnicy: „W majestacie gór…”. I. Bohuš i W. H. Paryski, raczej w duchu ludowego etymologizowania, przytaczają legendę o królu Macieju Korwinie, który miałby wybrać się na polowanie w rejon dzisiejszego Sławkowskiego Szczytu (por. Bohuš 1996: 274, WET: 602.) oraz adi. sławkowski od n. msc. Sławków i suf. -ski. „Nazwa od wsi Sławkowa […], do której do 1947 należały okoliczne tereny” (Nyka TS: 421). Nyża, Dolna n.f.s., O 2003 Dolna Nyża C10, CH, L por. adi. (gw.) dolny i ap. nyża ‘zagłębienie w skalistym terenie, co najmniej takich rozmiarów, aby zmieścił się człowiek, choćby w pozycji zgiętej’ (WET: 831). Nyża, Górna n.f.s., O 2003 Górna Nyża C10, CH, L por. adi. (gw.) górny i ap. nyża. Nyża, Wielka n.f.s., O 2003 Wielka Nyża C10, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. nyża‘zagłębienie w skalistym terenie, co najmniej takich rozmiarów, aby zmieścił się człowiek, choćby w pozycji zgiętej’ (WET: 831). O Obelisk n.f.s., O 1999 C7, M por. ap. obelisk. Jest to najstromsza część Filara Głazków na południowo-zachodniej ścianie Żabiego Szczytu Niżniego (por. C7: 168–170). Obeliski n.f.s., O 2001 C8, M por. ap. obelisk. Jest to nazwa filarów na Kazalnicy Cu-bryńskiej (por. C8: 210–211). Obryw, Wielki n. m., Mt 1973 Wielki Obryw WHP16, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. obryw. Jest to bardzo wybitna plama płytowych, jasnych urwisk Ostrego Szczytu (por. WHP16: 94). Obwodnica, Garajowa n. śc., Mt 2008 Garajowa Obwodnica C14, M, L por. n. pol. Garajowa Polana i ap. obwodnica ‘droga szybkiego r uchu okrążająca większe miasta lub śródmieścia […]’ (SWJP: 644). Obwodnica, Leśna n. śc., Mt 2005 Leśna Obwodnica C11, M, L por. adi. leśny od ap. las i suf. -ny i ap. obwodnica. „[Jest to] ścieżka przecinająca dolną część pd.-wsch. zboczy Kop Liptowskich. Zaczyna się w dolnej części Dol. Koprowej, kończy w Dol. Garajowej (lub odwrotnie” (C11: 62). Obwodnica, Północna n. śc., Mt 2005 Północna Obwodnica C11, M, L por. adi. północny, ap. obwodnica. „Północna Obwodnica to system leśnych ścieżek zaczynający się w dolnej części Szpa-niej Doliny i doprowadzający do wylotu Wielkiego Rycerowego” (C11: 66). Obwodnica, Wschodnia n. śc., Mt 2005 Wschodnia Obwodnica C11, M, L por. adi. wschodni i ap. obwodnica. „Jest to system ścieżek przecinających masyw Kop Liptowskich od Garajowej Dolinki aż do pd. grani Krzyżnego Liptowskiego, od drogi w Koprowej Dolinie […] do Wszywaków […] Przyznaję, że »nie zachwyca« mnie nazwa tego traktu. Nie mogłem wymyślić jednak niczego lepszego, mimo korzystania z pomocy tatrzańsko-językowych fachowców. Usprawiedliwia-jąc samego siebie, przywołuję do pamięci utrwalone już w społecznej świadomości analogi: Ceprostradę, Magistralę i Promenadę. A także Gałkiewicza z Ferdydurke” (C11: 60–61). Obwodnica, Zachodnia n. śc., Mt 2005 Zachodnia Obwodnica C11, M, L por. adi. zachodni i ap. obwodnica. „Jest to ścieżka zaczynająca się w dolnej części Krzyżnej Doliny i doprowadzająca do pd.-zach. zboczy Brdarowej Dzwonnicy” (C11: 64). Oczka, Furkotne n. s., H 1995 Furkotne Oczka WET, M, L por. n.d. Dolina Furkotna i deminut. oczko od ap. (gw.) oko i suf. -ko. Ogrody, Jakubowe n. zb., O 1983 Jakubowe Ogrody WHP23, M, P por. adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Ogrody, Jakubowe Niżnie n. zb., O 1983 Niżnie Jakubowe Ogrody WHP23, M, P, L por. adi. gw. niźni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -ow (y) i ap. (gw.) ogród. Zob. też: Ławka, Jakubowa Pośrednia. Ogrody, Jakubowe Pośrednie n. zb., O 1983 Pośrednie Jakubowe Ogrody, M, P, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Ogrody, Jakubowe Zadnie n. zb., O 1983 Zadnie Jakubowe Ogrody WHP23, M, P, L por. adi. (gw.) zadni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Ogrody, Litworowe n. zb., O 1967 Litworowe Ogrody WHP13, M, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. (gw.) ogród. Ogrody, Łapszańskie n. zb., O 1971 Łapszańskie Ogrody WHP14, M, L por. adi. łapszański od etnon. Łapszanie i suf. -ski i ap. (gw.) ogród. Zob. też Koszar, Łapszański. Ogród Jastrzębi n. zb., O 1983 Jastrzębi Ogród WHP23, M, L por. n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) ogród. Ogród Wahlenberga n. m., Mt 1874 Welsz, M, P 1900 Zahrada Welsz6, M 1903 Zahradka Świerz, M, R 1965 Kwietnik WHP12, M 1965 Wielicki Ogród WHP12, L, M 1965 Pośredni Wielicki Ogród WHP12, L, M por. ap. słow. zahrada ‘ogród’ (SSP II: 560), deminut. zahradka od ap. zahrada i suf. -ka, ap. (gw.) ogród, n. os. Wahlenberg ‘Jerzy Wahlenberg’, ap. kwietnik,adi. (gw.) pośredni i n. d. Dolina Wielicka. „Nazwę Ogród Wahlenberga nadano dla uczczenia sławnego botanika szwedzkiego Jerzego Wahlenberga, który w r. 1813 badał florę Tatr (m.in. właśnie w Dolinie Wielickiej) i w r. 1814 wydał klasyczne dla Tatr dzieło: »Flora Carpatorum Principalium«” (WHP12: 18). Ogród, Barani n. zb., O 1976 Barani Ogród WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) ogród. Ogród, Cubryński Mały n. zb., O 2001 Mały Cubryński Ogród C8, M, L por. adi. (gw.) mały, adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) ogród. Ogród, Cubryński Wielki n. zb., O 2001 Wielki Cubryński Ogród C8, M, L, R por. adi. (gw.) wielki, adi. cubryński od n.sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) ogród. Ogród, Czarny n. zb., O 1974 Czarny Ogród WHP18, M, L por. n. d. Dolina Czarna Jaworowa i ap. (gw.) ogród. Ogród, Danielowy n. zb., O 1983 Danielowy Ogród WHP23, M, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Zob. też Danielowa Bula. Ogród, Dziki n. zb., O 1983 Dziki Ogród WHP23, M, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. (gw.) ogród. Ogród, Jaworowy n. zb., O 1972 Jaworowy Ogród WHP15, M, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) ogród. Ogród, Litworowy Niżni n. zb., O 1967 Niżni Litworowy Ogród WHP13, M, L por. adi. gw. niźni, n. s. Litworowy Staw i ap. (gw.) ogród. Ogród, Litworowy Pośredni n. zb., O 1967 Pośredni Litworowy Ogród WHP13, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. s. Litworowy Staw i ap. (gw.) ogród. Ogród, Litworowy Wyżni n. zb., O 1967 Wyżni Litworowy Ogród WHP13, M, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Litworowy Staw i ap. (gw.) ogród. Ogród, Łomnicki Mały n. zb., O 1973 Mały Łomnicki Ogród WHP17, M, L, R por. ap. (gw.) mały, adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) ogród. Ogród, Łomnicki Wielki n. zb., O 1973 Wielki Łomnicki Ogród WHP17, M, L, R por. adi. (gw.) wielki, adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) ogród. Ogród, Maćkowy n. zb., O 1976 Maćkowy Ogród WHP20, M, P por. adi. maćkowy od n. os. Maciek i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Pierwszego przejścia tej formacji dokonał Maciej Sieczka 8.08.1881 r. (por. WHP20: 140). Ogród, Mały n. zb., O 1858 Mały Ogród Stecz1, M, R por. ap. (gw.) mały i ap. (gw.) ogród. Ogród, Młynarzowy n. zb., O 1998 Młynarzowy Ogród C6, M, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Ogród, Soliskowy n. ter. 1956 Soliskowy Ogród WHP8 por. adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Ogród, Staroleśny Niżni n. pol., Mt 1971 Niżni Staroleśny Ogród WHP14, M, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) ogród. Ogród, Staroleśny Pośredni n. pol., Mt 1971Pośreni Staroleśny Ogród WHP14, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Staro-leśna i ap. (gw.) ogród. Ogród, Staroleśny Wyżni n. pol., Mt 1971 Wyżni Staroleśny Ogród WHP14, M, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) ogród. Ogród, Szymkowy Niżni n. zb., O 1983 Niżni Szymkowy Ogród WHP23, M, L por. adi. gw. niźni, n. żl. Szymkowy Żleb i ap. (gw.) ogród. Ogród, Szymkowy Wyżni n. zb., O 1983 Wyżni Szymkowy Ogród WHP23, M, por. adi. gw. wyśni, n. żl. Szymkowy Żleb i ap. (gw.) ogród. Ogród, Wielicki (Wielicki Ogród) zob. Ogród Wahlenberga. Ogród, Wielicki n. m., Mt 1912Wielicki Ogród Chmiel, M, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) ogród. Ogród, Wielicki Niżni n. m., Mt 1965 Niżni Wielicki Ogród WHP12, M, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) ogród. Ogród, Wielicki Pośredni (Pośredni Wielicki Ogród) zob. Ogród Wahlenberga. Ogród, Wielki n. zb., O 1858 Wielki Ogród Stecz1, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) ogród. Ogród, Złotnikowy n.k., O 1971 Złotnikowy Ogród WHP14, M, P por. adi. złotnikowy od ap. gw. złotnik ‘poszukiwacz złota, srebra, skarbów w Tatrach’ (SGZ : 468) i suf. -owy i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. „Złotnikowy Ogród i inne nazwy podobne upamiętniają »złotników«, którzy według dawnych opowiadań pasterzy z Polany pod Wysoką chodzili po okolicy szukając skarbów z pomocą »spisków«” (WHP14: 8). Ogród, Złoty Mały n. zb., O 1979 Mały Złoty Ogród WHP22, M, L, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Złota Czuba i ap. (gw.) ogród. Ogród, Złoty Wielki n. zb., O 1979 Wielki Złoty Ogród WHP22, M, L, R por. adi. (gw.) wielki, n. sz. Złota Turnia i ap. (gw.) ogród. Zob. też Strąga, Srebrna. Ogródek, Kiezmarski n. zb., O 1979 Kiezmarski Ogródek WHP22, M, R, L por. Kiezmarski Szczyt i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródek, Kołowy Pośredni n. zb., O 1983 Pośredni Kołowy Ogródek WHP23, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Kołowy Szczyt i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródek, Kołowy Skrajny n. zb., O 1983 Skrajny Kołowy Ogródek WHP23, M, R, L por. adi. skrajny, n. sz. Kołowy Szczyt i de-minut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródek, Kołowy Zadni n. zb., O 1983 Zadni Kołowy Ogródek WHP23, M, R, L por. adi. (gw.) zadni, n.sz. Kołowy Szczyt i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródek, Miedziany n.f.s., O 1977 Miedziany Ogródek WHP21, M, R, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i n. ter. Miedziana Kotlina i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródek, Niespodziany n. zb., O 1973 Niespodziany Ogródek WHP17, M, R por. adi. gw. niespodziany ‘niespodziewany’ (SGZ: 217) i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. „N. O. jest niewidoczny z przebiegającej nieco poniżej niego znakowanej ścieżki turystycznej. Przy zboczeniu z tej ścieżki w górę wzdłuż Niespodzianego Potoczka niespodzianie ukazuje się ów taras i leżące na nim stawki; stąd nazwy Niespodziany Ogródek i Niespodziane Stawki, a wtórnie od nich Niespodziany Potoczek” (WET: 820). Ogródek, Srebrny n.k., O 1979 Srebrny Ogródek WHP22, M, R, T por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i de-minut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Zob. też Strąga, Srebrna. Ogródek, Zimny n. zb, O 1973 Zimny Ogródek WHP17, L, R, M por. adi. zimny i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Ogródki, Kołowe n. zb., O 1983 Kołowe Ogródki WHP23, M, R, L por. n. sz. Kołowy Szczyt i deminut. ogródek od ap. (gw.) ogród i suf. -ek. Oka, Batyżowieckie n. s., H 1964 Batyżowieckie Oka WHP11, M, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. (gw.) oko. Oka, Czarne n. s., H 1983 Czarne Oka WHP23, M, L por. n. s. Czarny Staw Kiezmarski i ap. (gw.) oko. Oka, Hińczowe n. s., H 1962 Hińczowe Oka WHP10, M, L por. n. s. Hińczowe Stawy i ap. (gw.) oko. Oka, Modre n. s., H 1983 Modre Oka WHP23, M, B por. adi. (gw.) modry ‘ciemnoniebieski’ (SGO I: 596) i ap. (gw.) oko. Oka, Smocze n. s., H 1962 Smocze Oka WHP10, M, L por. adi. smoczy od n.d. Dolinka Smocza i ap. (gw.) oko. Oka, Strzeleckie n. s., H 1971 Strzeleckie Oka WHP14, M, L por. adi. strzelecki od n. równiny Strzeleckie Pola i ap. (gw.) oko. Oka, Teriańskie n. s., H 2009 Teriańskie Oka C14, M, L por. n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) oko. Oka, Wielickie n. s., H 1965 Wielickie Oka WHP12, M, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) oko. Oka, Zmarzłe n. s., H 1967 Zmarzłe Oka WHP13, M, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) oko. Okap Skłodowskiego n.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. okap i n. os. Skłodowski ‘Andrzej Skłodowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Andrzej Skłodowski 16.06.1966 r. (por. C9: 179). Okap, Długi n.f.s., O 2001 Długi Okap C9, M, K por. adi. (gw.) długi i ap. okap. Okap, Trójkątny n.f.s., O 2003 Trójkątny Okap C10, M, K por. adi. trójkątny i ap. okap. Okapy, Czerwone n.f.s., O 1974 Czerwone Okapy WHP18, M, B por. adi. czerwony i ap. okap. Okapy, Dolne n.f.s., O 2003 Dolne Okapy C10, M, L por. adi. (gw.) dolny i ap. okap. Okapy, Żółte n.f.s., O 1979 Żółte Okapy WHP22, M, B por. adi. żółty i ap. okap. Okno Chałubińskiego n.f.s., O 1908 Chmiel, M, P por. ap. okno i n. os. Chałubiński ‘Tytus Chałubiński’. Oko, Ciche n. s., H 1972 Ciche Oko WHP15, M, L por. n. s. Cichy Staw i ap. (gw.) oko. Oko, Czarne Niżnie n.s., H 1983 Niżnie Czarne Oko WHP23, M, L por. adi. gw. niźni, n. s. Czarny Staw Kiezmarski i ap. (gw.) oko. Oko, Czarne Wyżnie n. s., H 1983 Wyżnie Czarne Oko WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Czarny Staw Kiezmarski i ap. (gw.) oko. Oko, Długie n. s., H 1971 Długie Oko WHP14, M, L, K por. adi. (gw.) długi lub n. ter. Długa Kotlina i ap. (gw.) oko. Oko, Granackie n. s., H 1967 Granackie Oko WHP13, M, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) oko. Oko, Harnaskie Niżnie n.s., H 1971 Niżnie Harnaskie Oko WHP14, M, L por. adi. gw. niźni n. s. Harnaskie Stawy i ap. (gw.) oko. Oko, Harnaskie Wyżnie n.s., H 1971 Wyżnie Harnaskie Oko WHP14, M, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Harnaskie Stawy i ap. (gw.) oko. Oko, Kiezmarskie n. s., O 1979 Kiezmarskie Oko WHP22, M, L por. n.d. Dolina Kiezmarska i ap. (gw.) oko. Oko, Łomnickie n. s., H 1977 Łomnickie Oko WHP21, M, L por. n. s. Łomnicki Staw i ap. (gw.) oko. Oko, Modre Niżnie n.s., H 1983 Niżnie Modre Oko WHP23, M, L por. adi. gw. niźni i n. s. Modre Oko. Oko, Modre Wyżnie n.s., H 1983 Wyżnie Modre Oko WHP23, M, L por. adi. gw. wyśni i n. s. Modre Oko. Oko, Morskie Małe n.s., H 1954 Małe Morskie Oko WHP6, M, R por. ap. (gw.) mały i n. s. Morskie Oko. Oko, Morskie n. h., Mt 1954 Morskie Oko WHP6, M por. n. s. Morskie Oko. Oko, Morskie n. s., H 1815Morskie Oko Staszic, M 1826 Czarny staw Grab, B, CH 1844 Czarny Staw Raut, B, CH 1853 Czarny-Staw Goszcz, B, CH 1860 Czarne Janota, B 1900 Czarny Staw nad Rybiem StPog, B, CH, L 1908 Czarny Staw nad Morskim Okiem Chmiel, B, CH, L 1954 Czarny Staw pod Rysami WHP7, B, CH, L por. adi. czarny i ap. (gw.) staw oraz n. s. Rybie i n. sz. Rysy. „Nazwa stawu pochodzi od jego ciemnej, prawie granatowej barwy, spowodowanej przez żyjące w nim sinice Pleurocapsa polonica i P. minor” (WET: 181). O nazwie Morskie Oko zob. Rybie. Oko, Ryglowe Pośrednie n.s., H 1972 Pośrednie Ryglowe Oko WHP15, M, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. (gw.) oko. Oko, Ryglowe Skrajne n.s., H 1972 Skrajne Ryglowe Oko WHP15, M, L por. adi. skrajny, adi. ryglowy od niem. n.sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. (gw.) oko. Oko, Ryglowe Zadnie n.s., H 1972 Zadnie Ryglowe Oko WHP15, M, L por. adi. (gw.) zadni,adi. ryglowy od niem. n.sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. (gw.) oko. Oko, Sobkowe n. s., H 1972 Sobkowe Oko WHP15, M, L por. n. zb Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) oko. „Nazwa Sobkowego Oka pochodzi od Sobkowej Uboczy” (WET: 1114). Oko, Świstowe n. s., H 1972 Świstowe Oko WHP15, M, L por. adi. świstowy od n.d. Świstówka Jaworowa i suf. -owy i ap. (gw.) oko. Oko, Wielickie Niżnie n.s., H 1965 Niżnie Wielickie Oko WHP12, M, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) oko. Oko, Wielickie Wyżnie n.s., H 1965 Wyżnie Wielickie Oko WHP12, M, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) oko. Oko, Wole n. s., H 1952 Wole Oko WHP5, M por. g.i. wole oko ‘oko wołu’. Oko, Zbójnickie n. s., H 1971 Zbójnickie Oko WHP14, M, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) oko. Oko, Zielone n. s., H 1983 Zielone Oko WHP23, M, L por. n. s. Zielony Staw Kiezmarski i ap. (gw.) oko. Oko, Żabie Małe n.s., H 1954 Małe Żabie Oko WHP6, M, L, R por. adi. (gw.) mały i hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) oko lub od n.s. Żabie Oko. Oko, Żabie n. s., H 1954 Żabie Oko WHP6, M, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) oko. Opalona n. sz., O 1815 Staszic, ZP 1908 Opalony Wierch Chmiel, ZP, CH 1908 Małe Miedziane Chmiel, R, L por. vb. gw. opałać ‘oczyszczać ziarno z plew za pomocą podrzucania go niecką w powietrze i chwytania w lot przy spadaniu na dół, co odbywa się w miejscu przewiewnem, aby wiatr odwiewał na stronę plewy, gdy ziarno unosi się w powietrzu’ (SGP III: 450), ap. gw. wiérk, adi. (gw.) mały i n. grzb. Miedziane. Opalone n. grzb, O 1903 Opalone Świerz, ZP 2005 Rówień nad Kępą C11, CH, L por. vb. gw. opałać. Orzeł n.f.s., O 2005 C11, M por. ap. orzeł. Zob. też Filar, Orłem z. Osterwa n. sz., O 1900 Welsz6, M por. ap. słow. ostrva ‘ostrewka’ (SSP I: 649) i ap. gw. ostréwka ‘rosochata żerdź, wbijana w ziemię, służąca do suszenia siana’ (SGZ: 243). „W jednym z zach. żeber 30-metrowa Igła w Osterwie, podobna do ostrewki, stąd pars pro toto nazwa całego szczytu” (Nyka TS: 417). Osterwa, Pośrednia n. sz., O 1964 Pośrednia Osterwa WHP11, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz., Osterwa. Osterwa, Skrajna n. sz., O 1964 Skrajna Osterwa WHP11, M, L por. adi. skrajny i n.sz., Osterwa. Osterwa, Zadnia n. sz., O 1964 Zadnia Osterwa WHP11, M, L por. adi. (gw.) zadni i n. sz., Osterwa. Ostra n. sz., O 1900 Welsz6, K por. adi. (gw.) ostry „Nazwa szczytu – Krótka – to już czyste nieporozumienie i prawdopodobnie przestawienie. Czeski błąd w tatrzańskim nazewnictwie. Szczytowym sąsiadem Krótkiej jest Ostra: okrągława (z większości punktów widzenia) bula o wierzchołkowym plateau wielkości boiska. Natomiast Krótka jest całkiem, całkiem ostra. Klasyczny przykład przypadkowej wędrówki nazw” (C11: 32); „Nazwa stara, podana już przez Mateja Bela w 1736” (Nyka TS: 417). P Pająk n.k., O 2011 C16, M por. n.f.s., Pająk (pn ściana Eigeru). „Wiszący kocioł, o stromym, zarośniętym łopianami dnie. Jest to Pająk (Pavúk). Przy właściwym zaśnieżeniu żywo przypomina on znanego wszem i wobec (niestety – oprócz nielicznych – tylko z opowiadań i fotografii) Pająka z Eigeru” (C16: 147–148). Palec n.sz., O 2008 C14, M por. ap. (gw.) palec. Palenica Białczańska zob. Palenica. Palenica n. pol., Mt 1874 Welsz, WU 1951 Palenica Białczańska WHP4, WU, L por. ap. gw. palenica ‘miejsce spalone, obszar wypalony’ (NMS: 177) i adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański. Palenica, Pańszczykowa Niżnia n. pol., Mt 1995 Niżnia Palenica Pańszczykowa WET, WU, D, L por. ap. gw. palenica, n. os. Pańszczyk i suf. -owy i adi. gw. niźni. Palenica, Wielka n. grzb., O 1908 Wielka Palenica Chmiel, WU, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. palenica. Pała, Miedziana n. sz., O 2005 Miedziana Pała C11, M, L por. n. grzb. Miedziane i ap. pała ‘gruby, duży kij; pałka, laska’ (SzSJP II: 563). Pańszczykówka n. pol., Mt 1951 WHP3, D 1951 Pańszczykowa Mała WHP3, D, R 1951 Wawrzeczkowa Cyrhla WHP3, D, WU, CH por. n. os. Pańszczyk i suf. -ówka /-owy, ap. (gw.) mały, n. os. Wawrzek i suf. -owy i ap. gw. cyrla ‘polana wyrobiona przez oczerchlenie, tj. okorowanie granicznych drzew, które po uschnięciu, zrąbane, wyznaczały granice posiadłości nadanej nowemu osadnikowi’ (NTZS: 29). „Nazwy tej polany, zwanej dawniej także Pańszczykową Małą i Pańszczykówką pochodzą wg tradycji lud. od dawnego właściciela: Wawrzek lub Pańszczyk” (WET: 1320). Pasternakowa Turniczka, n. sz., O 1964 WHP11, CH, R, P por. adi. pasternakowa od n. os. Pastrnak i suf. -ow (a) i ap. gw. turnicka. „Nazwą Pasternakowej Turniczki i Pa-sternakowego Przechodu jest upamiętniony słowacki przewodnik Ján Pastrnak” (WET: 885). Pastwa, Skoruszowa Niżnia n. ob., Mt 1983 Niżnia Skoruszowa Pastwa WHP23, CH, D, F, L por. adi. gw. niźni, adi. skoruszowa od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350) (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. gw. pastwa ‘to samo co PASTWISKO – teren wspólnego wypasu bydła’ (por. SGO II: 14). Zob. też Krzyżówka, Skoruszowa. Pastwa, Skoruszowa Wyżnia n. ob., Mt 1983 Wyżnia Skoruszowa Pastwa WHP23, CH, D, F, L por. adi. gw. wyśni, adi. skoruszowa od ap. gw. skorusa (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. gw. pastwa. Zob. też Krzyżówka, Skoruszowa. Patria zob. Baszta, Skrajna. Pazdur n.f.s., O 1900 Welsz6, M 1908 Pazdury Chmiel, M por. ap. gw. pazdur ‘pazur’, ‘drewniana ozdoba, wyrzeźbiony słupek stawiany na dachu nad szczytową ścianą’ (SGZ: 256). „Niebawem docieramy do rodzaju żle-bu. Który sprowadza nas na drogę, wiodącą z Wagi na Wysoką przez »Pazdury«” (Chmiel: 24). Pazdury zob. Pazdur. Perci, Stare n. ś., Mt 1951 Stare Perci WHP1, CH, W por. adi. (gw.) stary i ap. (gw.) perć. percie, Szpiglasowe n. ś., Mt 1900 szpiglasowe percie Welsz6, CH, L 1903 Szpiglasowe perci Świerz, CH, L 1952 Szpiglasowe Perci WHP5, CH, L por. adi. szpiglasowy od n. sz. Szpiglas i suf. -owy i ap. (gw.) perć. Perć, Maćkowa n. ś., Mt 1952 Maćkowa Perć WHP5, CH, T 1956 Wyżnia Myśliwska Perć WHP8, L, CH, P, WU 1956 Górna Myśliwska Ścieżka WHP8, L, P, WU, CH por. adi. gw. wyśni, adi. myśliwski ‘doty-czący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i (gw.) perć ‘górska ścieżka dla owiec i pasterzy, niekiedy uczęszczana również przez turystów’ (SWJP: 733) oraz adi. maćkowy od n. os. Maciek i suf. -owy i adi. (gw.) górny. „Od imienia jednego z [podhalańskich koziarzy], który tu polował w pierwszej połowie XIX wieku, zakopiańscy górale nazwali ten szlak Maćkową Percią” (por. WHP8: 187). Perć, Myśliwska Niżnia (Niżnia Myśliwska Perć) zob. Ścieżka, Myśliwska Dolna Perć, Myśliwska Pośrednia n. ś., Mt 1956 Pośrednia Myśliwska Perć WHP8, L, P, WU, CH por. adi. (gw.) pośredni, adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i (gw.) perć ‘górska ścieżka dla owiec i pasterzy, niekiedy uczęszczana również przez turystów’ (SWJP: 733). Perć, Niedźwiedzia (Niedźwiedzia Perć) zob. Ścieżka, Myśliwska Dolna. Perć, Orla n. ś., Mt 1903 Świerz, CH, M 1908 Chmiel, CH, M por. adi. orli od ap. orzeł i ap. (gw.) perć. Nazwa wskazuje na dwa aspekty desygnatu: położenie (wysokość – tu latają tylko orły) i stopień trudności („tylko dla orłów” czyli dla najlepszych). Perć, Ostrawska n. ś., Mt 1973 Ostrawska Perć WHP16, CH, P por. adi. ostrawski od n.m. Ostrawa i suf. -ski i ap. (gw.) perć. ‘Jest to ścieżka zbudowana przez oddział KČST z Morawskiej Ostrawy w l. 1935–36’ (por. WHP16: 158, Nyka TS: 406). Piarg, Brzuchaty n.f.s., O 2005 Brzuchaty Piarg C11, CH, M, K por. adi. gw. brzuchaty ‘mający po sobie wybrzuszenia’ (SGO I: 60) i ap. (gw.) piarg. Piarg, Czerwony n.f.s., O 2005 Czerwony Piarg C11, CH, B por. adi. czerwony i ap. gw. piorg ‘usypisko kamieni na zboczu góry’ (SGZ: 262). Piarg, Hruby n.f.s., O 2005 Hruby Piarg C11, CH, L por. hist. n. Hruby (Szpiglasowy Wierch) i ap. gw. piorg. Piarg, Jastrzębi n.f.s., O 1983 Jastrzębi Piarg WHP23, CH, L por. n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. piorg. Piarg, Kołowy n.f.s., O 1983 Kołowy Piarg WHP23, CH, L por. n.sz. Kołowy Szczyt i ap. gw. piorg. Piarg, Kopiniakowy n.f.s., O 1983 Kopiniakowy Piarg WHP23, CH, L por. n.sz. Jastrzębie Kopiniaki i ap. gw. piorg. Piarg, Kosowinowy n. zb., O 2001 Kosowinowy Piarg C8, CH, F por. adi. kosowinowy od ap. gw. kosowina i suf. -owy i ap. gw. piorg. Piarg, Mnichowy n.f.s., O 2001 Mnichowy Piarg C8, CH, L por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. gw. piorg. Piarg, Mnichowy Zadni n.f.s., O 2001 Zadni Mnichowy Piarg C8, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. ter. Mnichowy Piarg. Piarg, Siwy n.f.s., O 1973 Siwy Piarg WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. gw. piorg. Piarg, Skalnisty n.f.s., O 2003 Skalnisty Piarg C10, CH, JP por. adi. skalnisty ‘to samo co SKÁLISTY – taki, na którym (w którym) jest dużo kamieni; kamienist y’ (SGO II: 326) i ap. gw. piorg. Piarg, Szeroki n.f.s., O 2005 Szeroki Piarg C11, CH, K, W por. adi. (gw.) szeroki i ap. gw. piorg. Piarg, Wielki n.f.s., O 1999 Wielki Piarg C7, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. piorg. Piarg, Zielony n.f.s., O 2003 Zielony Piarg C10, CH, B por. adi. (gw.) zielony i ap. gw. piorg. Piargi zob. Turnia, Pośrednia. Piekielnikowa Turnia 77 n. sz., O 1908 Tat, CH, T por. adi. piekielnikowa od ap. gw. piekielnik ‘wielki złośnik’ (SGP IV: 88), ap. piekielnik ‘dawniej (…) diabeł, czart, szatan’ (Dor) i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Piknik pod Wiszącą Skałą n.f.s., O 2003 C10, M por. ideon. Piknik pod wiszącą skałą. Piwnica, Zimna n. kol., Mt 1973 Zimna Piwnica WHP17, L, M por. n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i ap. (gw.) piwnica. Plamy, Różowe n. m., Mt 1977 Różowe Plamy WHP21, M, B por. adi. (gw.) różowy i ap. (gw.) plama. Plamy, Żółte n. m., Mt 1977 Żółte Plamy WHP21, M, B por. adi. żółty ap. (gw.) plama. Plaża pod Skokiem n. m., Mt 2009 C15, CH, L 77 „Nazwę tę ludowego pochodzenia przyjmujemy dla turni nazwanej w Tat. I. str. 82 »Diablą«” („Taternik”, nr 2, 1908: 33). por. ap. plaża i w. p. pod Skokiem ‘prp. pod i n. wodosp. Skok’ (pod + instr.). Plecy, Mnichowe n. zb., O 1952 Mnichowe Plecy WHP5, M, L por. n.sz. Mnich i suf. -ow (e) i ap. plecy lub g.i. mnichowe plecy ‘plecy mnicha’. Płaczka Emericzyego 78 n. m., Mt 1900 Welsz6, M, P 1977 Płaczka Emericzy’ego WHP21, M, P por. ap. płaczka ‘kobieta, która często płacze, zwykle z nieistotnego powodu’ (SzSJP II: 664) i vb. płakać i suf. -ka i n. os. Emericzy ‘Viktor Emericzy’. Płaczka Szuranowskiego n. żl., O 1977 WHP21, M, P por. ap. płaczka i n. os. Szuranowski ‘Jakob Szuranowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. przewodnik Jakob Szuranow-ski 12.07.1904 r. (por. WHP21: 194). Płasienka, Dolna n. m., Mt 1977 Dolna Płasienka WHP21, CH, L por. adi. (gw.) dolny i ap. gw. płasiénka ‘równa powierzchnia, równinka’ (SGZ: 265). Płasienka, Górna n. m., Mt 1979 Górna Płasienka WHP21, CH, L por. adi. (gw.) górny i ap. gw. płasiénka. Płaśnia n. m, Mt 1951 WHP4, CH por. ap. gw. płaśnia ‘równy teren, równina’ (SGZ: 265). 78 „Jedna jeszcze ściana gładka ma nazwę Płaczki Emericzego, od pastora ewangelickiego, który stąd się wrócił” (Welsz6: 197). Płaśń, Mnichowa Wyżnia n. m., Mt 1995 Wyżnia Mnichowa Płaśń WET, CH, L 2001 Mnichowy Taras C8, L, CH por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy, ap. gw. płaśnia ‘równy teren, równina’ (SGZ: 265), adi. gw. wyśni i ap. taras. Płaśń pod Mnichem zob. Hala za Mnichem. Płaśń za Kazalnicą zob. Bańdzioch, Wyżni. Płaśń, Bździochowa n. m., Mt 1984 Bździochowa Płaśń WHP24, CH, L por. n. ter. Bździochowa Kotlina i ap. gw. płaśnia. Płaśń, Danielowa n. m., Mt 1983 Danielowa Płaśń WHP23, CH, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i ap. gw. płaśnia. Zob. też Danielowa Bula. Płaśń, Koperszadzka n. m., Mt 1984 Koperszadzka Płaśń WHP24, CH, L por. adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i ap. gw. płaśnia. Płaśń, Liliowa n. m., Mt 2001 Liliowa Płaśń C8, CH, L por. n. ter. Liliowe i ap. gw. płaśnia. Płaśń, Mnichowa (Mnichowa Płaśń) zob. Hala za Mnichem. Płaśń, Skalana n. m., Mt 1979 Skalana Płaśń WHP22, CH, CP por. adi. gw. skolany ‘skalny’ (SGZ: 349) i ap. gw. płaśnia. „Skalana Płaśń, tj. duża, pochyła, trójkątna płaśń, na której środku sterczy jeden olbrzymi blok i kilka mniejszych” (por. WHP22: 58). Płaśń, Troista n. m., Mt 1977 Troista Płaśń WHP21, K por. adi. gw. troisty ‘potrójny’ (SGP V: 421) i ap. gw. płaśnia. Jest to podłużny, piarżysto-płytowy taras, osadzony na trzech skalistych, urwistych bulach, rozdzielonych od siebie stromymi, skalnymi żlebkami (por. WHP21: 78). Płaśń, Złota n. m., Mt 1979 Złota Płaśń WHP22, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. płaśnia. Płaśń, Żelazna n. m., Mt 2001 Żelazna Płaśń C16, CH, L por. n. sz. Zachodni Żelazny Szczyt i ap. gw. płaśnia. Płetwa n.f.s., O (Skrajna Kapałkowa Czuba). 1974 WHP19, M por. ap. płetwa. Płetwa n.f.s., O (Żabia Czuba). 1999 C7, M por. ap. płetwa. Płyta Bluma n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. płyta i n. os. Blum ‘Jazon Blum’. „Pierwsze przejście formacji – Jazon Blum, Halina Ptakowska (-Wyżanowiczo-wa) i Zdzisław Dąbrowski (23.08.1937 r.)” (C7: 153). Płyta Jurzycy n.f.s., O 1912 Chmiel, CH, P por. ap. płyta i n. os. Jurzyca ‘Karl Jurzyca, niem. turysta, taternik i alpinista’ (WET: 483). Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Karl Jurzyca (por. WHP11: 135). Płyta Karłowiczowska n.f.s., O 1973 WHP17, CH, P por. adi. karłowiczowski od n. os. Karłowicz ‘Mieczysław K arłowicz’, suf. -owski i ap. płyta. Płyta Lerskiego n.f.s., O 1951 WHP1, CH, P por. ap. płyta i n. os. Lerski ‘Mieczysław Lerski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Lerski, 2.08.1907 r. (por. WHP1: 112). Płyta Paszczaka n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. płyta i n. os. Paszczak ‘Artur Paszczak’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Artur Paszczak, 30.12.1998 r. (por. C10: 64). Płyta Skłodowskiego n.f.s., O 2001 C9, CH, P por. ap. płyta i n. os. Skłodowski ‘Andrzej Skłodowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Andrzej Skłodowski, 16.06.1966 r. (por. C9: 179). Płyta Szury n.f.s., O 2001 C16, CH, P por. ap. płyta i n. os. Szura ‘Czesław Szura’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Czesław Szura, 31.05.2003 r. (por. C16: 162). Płyta, Czarna n.f.s., O 1973 Czarna Płyta C16, CH, B por. adi. czarny i ap. płyta. Płyta, Zielona n.f.s., O 2001 Zielona Płyta C9, CH, B por. adi. (gw.) zielony i ap. płyta. Płyty Pilcha n.f.s., O 2001 C9, CH, P por. ap. płyta i n. os. Pilch ‘Ryszard Pilch’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Ryszard Pilch (por. C9: 97). Płyty, Niedźwiedzie n.f.s., O 2005 Niedźwiedzie Płyty C11, CH, L por. n.f.s. Niedźwiedź i ap. płyta ‘ławica skalna o płaskiej powierzchni górnej i dolnej’ (SzSJP II: 674). Płyty, Strome n.f.s., O 2003 Strome Płyty C10, CH, CP por. adi. (gw.) stromy i ap. płyta. Płyty, Szare n.f.s., O 2003 C10, CH, B por. adi. szary i ap. płyta. Płyty,Wielkie n.f.s., O 2003 Wielkie Płyty C10, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. płyta. Pochylnia, Omszała n. zb., O 2005 Omszała Pochylnia C11, M, F por. adi. omszały ‘pokryty mchem, pleśnią’ (SWJP: 683) i ap. pochylnia ‘ukośnie nachylone podejście lub podjazd łączące fragmenty budowli lub drogi położone na różnych poziomach; stosowane zamiast schodów’ (SWJP: 766). „[…] Żleb ma postać mało stromej, 20-metrowej, płytowej załupy […] z grubą warstwą brązowych porostów. Jest to Omszała Pochylnia” (C11: 175). Pod Upłaz n. pol., Mt 1983 WHP23, L 1983 Polana pod Upłazem WHP23, CH, L 1983 Pod Upłazem WHP23, L por. w. p. pod Upłaz ‘prp. pod i n.sz. (Czarnogórski) Upłaz’ (pod + acc.) oraz w. p. pod Upłazem ‘prp. pod i n. sz. (Czarnogórski) Upłaz’ (pod + instr.) i ap. (gw.) polana. Pola, Baranie n. zb., O 1976 Baranie Pola WHP20, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) pole. Pola, Danielowe n. zb., O 1983 Danielowe Pola WHP23, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i pl. pola od ap. (gw.) pole. Zob. też Danielowa Bula. Pola, Jastrzębie n. zb., O 1983 Jastrzębie Pola WHP23, M, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) pole. Pola, Strzeleckie n. zb. O 1910Strzeleckie Pola Chmiel, M, P por. adi. strzelecki od ap. strzelec i suf. -ki i ap. (gw.) pole. „S.P. były w dawnych czasach ulubionym terenem strzelców (myśliwych) polujących na kozice, i stąd nazwa, jedna z najstarszych w tej okolicy” (WET: 1161). Polana Biała Woda zob. Polanka Biała-woda. Polana Białej Wody zob. Polanka Biała-woda. Polana Krywańska n. pol., Mt 1908 Chmiel, CH, L 1925–1926 Podkrywańska Polana ChmiŚw, CH, L 1956 Krywańska Polana WHP8, CH, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) polana oraz w. p. pod Krywaniem, por. Podkrywańska < podkrywańska < pod Krywaniem. Polana Malinowce zob. Malinowce. Polana Pańszczyca n. pol., Mt 1952 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) polana i n.h. Hala Pańszczyca. Polana pod Babą n. pol., Mt 1967 WHP8, CH, L por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Babą ‘prp. pod i n. sz. Baba (Ważecka Baba)’ (pod + instr.). Polana pod Czarną Górą n. pol., Mt 1965 Polana pod Czarną Górą WHP12, CH, L 1965 Wyżnia Polana Stos WHP12, L, CH, ZP por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Czarną Górą ‘prp. pod i n. pol. Czarna Góra’(pod + instr.) oraz ap. (gw.) stos i ap. słow. štôs, štós ‘kupa (np. drewna)’ (por. SSP II: 381). Nazwa polany jest motywowana stosem drzew powalonych przez huragany (por. Bo-huš 1996: 376–377). Polana pod Holicą n. pol., Mt 1910 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Holicą ‘prp. pod i n. sz. Holica’ (pod + instr.). Polana pod Upłazem zob. Pod Upłaz. Polana pod Upłazki n. pol., Mt 1972 WHP15, CH, L por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Upłazki ‘prp. pod i n. ter. Upłazki’ (pod + acc.). Polana pod Wołoszynem n. pol., Mt 1951 WHP4, CH, L 1951 Pod Kópkę WHP4, L 1951pod Kópki WHP4, L por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Wołoszy-nem ‘prp. pod i n. sz. Wołoszyn’ oraz w. p. pod Kópkę ‘prp. pod i n. sz. Kópka’ (pod + instr.; prp. pod + acc.). Polana pod Wysoką n. pol., Mt 1912 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) polana i w. p. pod Wysoką ‘prp. pod i n. sz. Wysoka’ (pod + instr.). „Nazwa ta jest zupełnie nieodpowiednią, polana leży bowiem nie u stóp Wysokiej lecz Młynarza” (Chmiel2: 23). Polana pod Żabiem n. pol., Mt 1908 Chmiel, CH, L por. ap. polana i w. p. pod Żabiem ‘prp. pod i hist. n.gr. Żabie’(pod + instr.). polana Pośrednia n. pol., Mt (Dolina Młynicka). 1900 Welsz6, CH, L 1908 Polana Pośrednia Chmiel, CH, L 2008 Pośrednia Polana C14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) polana. polana Pośrednia n. pol., Mt 1900 Welsz6, CH, L 1962 Pośrednia Polana Mięguszowiecka WHP10, CH, L 1962 Pośrednia Polana WHP10, CH, L por. ap. (gw.) polana, adi. (gw.) pośredni i n. d. Dolina Mięguszowiecka. Polana Wierchcicha n. pol., Mt 1952 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) polana i n. d. Dolina Wierchcicha. polana zwana łysą n. pol., Mt 1826 Grab, CH, M 1858 Łysa Stecz1, M 1870 Łysa Polana Welsz1, CH, M por. adi. (gw.) łysy i ap. (gw.) polana. Polana, Białowodzka (Białowodzka Polana) zob. Polanka Biała-woda. Polana, Cicha Niżnia n. pol., Mt 1951 Niżnia Cicha Polana WHP4, CH, L por. n.d. Cicha Dolina, adi. gw. niźni i ap. (gw.) polana. Polana, Cicha Wyżnia n. pol., Mt 1951 Wyżnia Cicha Polana WHP4, Mt, L por. n. d. Cicha Dolina, adi. gw. wyśni i ap. (gw.) polana. Polana, Czerwienna (Czerwienna Polana) zob. Polana, Czerwona. Polana, Czerwona n. pol., Mt 1972 Czerwona Polana WHP15, CH, L 1972 Czerwienna Polana WHP15, Ch, L por. n.sz. Czerwona Skałka i ap. (gw.) polana. Polana, Filipczańska n. pol., Mt 1951 Filipczańska Polana WHP4, CH, D 1995 Polana Filipka WET, CH, D 1995 Wiktorówka WET, CH, D por. adi. filipczański od n. os. Filipek ‘dawny właściciel hali’ (WHP4: 24) i suf. -ański i ap. (gw.) polana oraz i n. os. Wiktor i suf. -ówka. Polana, Folwarska n. pol, Mt 1983 Folwarska Polana WHP23, CH, D 1983 Wolarnia WHP23, H 1983 Niżnia Wolarnia WHP23, H, L por. adi. folwarski od n.m. Folwarki ‘wieś na słowackim Spiszu’ (WHP22: 246) i suf. -ski i ap. (gw.) polana oraz ap. wolarnia i adi. gw. niźni. „W pol. gwarach podtatrz . oznacza miejsce (zwykle bardziej płaskie), gdzie dawniej wylegiwały się lub pasły woły (stąd Wolarnia, Niżnia Wolar nia itp. jako nazwy geogr.), a także budynek mieszkalny wolarzy (np. Folwarska Szopa)” (WET: 1355). Polana, Garajowa n. pol., Mt 1951 Garajowa Polana WHP4, CH, L por. adi. garajowy od n. os. Garaj i suf. -owy i ap. (gw.) polana. „Garaj – wspólnik Janosika” (Bohuš 1996: 257); „Nazwisko Garaj znane na Liptowie (Ważec)” (WET: 299). Polana, Gąbosia n. pol., Mt 1893–1894 Gąbosia Polana Biel, CH, D 1995 Gombosia Polana WET, CH, D por. adi. gombosi od n. os. Gombos i ap. (gw.) polana. „Od nazwiska Gombos, które występuje u kilku rodzin w pobliskim Jurgowie” (WET: 346). Polana, Glutowa n. pol., Mt 1972 Glutowa Polana WHP15, CH, M por. adi. glutowy od n. os. Glut i suf. -owy i ap. gw. polana (Bohuš 1996: 390). Polana, Gombosia (Gombosia Polana) zob. Polana, Gąbosia. Polana, Jakubkowa n. pol., Mt 1971 Jakubkowa Polana WHP14, CH, D por. adi. jakubkowy od n. os. Jakubek i suf. -owy i ap. (gw.) polana. „Nazwa pochodzi stąd, że leśniczy Jakubek miał tam leśniczówkę (spaliła się ok. 1842)” (WET: 446), por. też (Bohuš 1996: 378–379). Polana, Jaworowa n. pol., Mt 1972 Jaworowa Polana WHP15, CH, L, F por. n.d. Jaworowa Dolina i ap. (gw.) polana. Polana, Krywańska (Krywańska Polana) zob. Polana Krywańska. Polana, Krzyżna n. pol., Mt 2005 Krzyżna Polana C11, CH, L por. n. d. Krzyżna Dolina i ap. (gw.) polana. Polana, Kubalowa n. pol., Mt 1972 Kubalowa Polana WHP15, CH, D por. adi. kubalowy od n. os. Kubal (por. Bohuš 1996: 391) i suf. -owy i ap. (gw.) polana. Polana, Łysa (Łysa Polana) zob. polana zwana łysą. Polana, Michałczyna n. pol., Mt 1972 Michałczyna Polana WHP15, CH, D por. n. os. Michalčinov i ap. (gw.) polana Polana wzięła swoją nazwę od nazwiska swoich dawnych właścicieli (por. Bohuš 1996: 392). Polana, Michałowa n. pol., Mt 1956 Michałowa Polana WHP8, CH, D por. adi. michałowy od n. os. Michał i suf. ow (y) i ap. (gw.) polana. Polana, Mięguszowiecka Pośrednia (Pośrednia Mięguszowiecka Polana) zob. polana Pośrednia Polana, Mięguszowiecka Wyżnia n. pol., Mt 1962 Wyżnia Polana Mięguszowiecka WHP10, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Mięguszowiecka i ap. (gw.) polana. Polana, Młynicka Pośrednia n. pol., Mt 1956 Pośrednia Polana Młynicka WHP8, CH, L 2009 Pośrednia Polana C15, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) polana i n. d. Dolina Młynicka. Polana, Młynicka Przednia n. pol., Mt 1956 Przednia Polana Młynicka WHP8, CH, L por. adi. (gw.) przedni, ap. (gw.) polana i n. d. Dolina Młynicka. Polana, Młynicka Zadnia n. pol., Mt 1956 Zadnia Polana Młynicka WHP8, CH, L 2008 Zadnia Polana C14, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.d. Dolina Młynic-ka i ap. (gw.) polana. Polana, Pawłowa n. pol., Mt 1908 Pawłowa Polana Chmiel, CH, D por. adi. pawłowy od n. os. Paweł i suf. -owy iap. (gw.) polana. „Nazwa pierwotnie słowacka, niewątpli-wie pochodzi od jakiegoś Pawła (słow. Pa-vol), ale nic bliższego o nim nie wiadomo. Wprawdzie pisano, że ów Paweł musiał być węglarzem wypalającym tu węgiel drzewny, bo dawna nazwa słow. to Pavlowa pálenica” (WET: 896). Nieco inaczej Bohuš, który rozważa taką możliwość, że Paweł mógł być pasterzem, który objął polanę, gdy przestała służyć celom węglarskim (por. Bohuš 1996: 368). Polana, Popradzka n. pol., Mt 1962 Popradzka Polana WHP10, CH, L por. n. s. Popradzki Stawi ap. (gw.) polana. Polana, Pośrednia (Pośrednia Polana) zob. polana Pośrednia. Polana, Pośrednia (Pośrednia Polana) zob. Polana, Młynicka Pośrednia. Polana, Przednia n. pol., Mt 2008 Przednia Polana C14, CH, L por. adi. (gw.) przedni i ap. (gw.) polana. Polana, Rakuska n. pol., Mt 1977 Rakuska Polana WHP21, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) polana. Zob. też Czuba, Rakuska. Polana, Rzeżuchowa n. pol., Mt 1983 Rzeżuchowa Polana WHP23, CH, F adi. rzeżuchowy od ap. rzeżucha gorzka ‘Cardamine amara’ (WET: 1052) i suf. -ow (y i ap. (gw.) polana. Nazwa polany pochodzi od obficie tu rosnącej rzeżuchy. Polana, Staroleśna n. pol., Mt 1971 Staroleśna Polana WHP14, CH, D por. adi. staroleśny od n.m. Stara Leśna i ap. (gw.) polana. „Polana ta niegdyś należała do wsi Stara Leśna i stąd jej nazwa” (WET: 1141). Polana, Stos Wyżnia (Wyżnia Polana Stos) zob. Polana pod Czarną Górą. Polana, Sucha n. pol., Mt 1972 Sucha Polana WHP15, CH, L por. n. pot. Suchy Potok Jaworowy i ap. (gw.) polana. Polana, Szeroka n. pol., Mt 1910Szeroka Polana Chmiel, CH, W por. adi. (gw.) szeroki i ap. (gw.) polana. Polana, Szkutnasta n. pol., Mt 1956 Szkutnasta Polana WHP8, CH, F por. adi. szkutnasty od ap. słow. škuta ‘Nardus stricta’ (Bohuš 1996: 372) i suf. -ast (y). Polana, Tr ybska Niżnia n. pol., Mt 1972 Niżnia Trybska Polana WHP15, CH, D, L por. adi. gw. niźni i adi. trybski od n.m. Trybsz i suf. -ski i ap. (gw.) polana. Polana, Tr ybska Pośrednia n. pol., Mt 1998 Pośrednia Trybska Polana C6, CH, D, L por. adi. (gw.) pośredni i adi. trybski od n. m. Trybsz i suf. -ski i ap. (gw.) polana. Polana, Tr ybska Skrajna n. pol., Mt 1998 Skrajna Trybska Polana C6, CH, D, L por. adi. skrajny i adi. trybski od n.m. Trybsz i suf. -ski i ap. (gw.) polana. Polana, Tr ybska Wyżnia n. pol., Mt 1972 Wyżnia Trybska Polana WHP15, CH, D, L por. adi. gw. wyśni i adi. trybski od n.m. Trybsz i suf. -ski i ap. (gw.) polana. Polana, Uboga zob. Polany, Ubogie. polana, Waksmundzka n. pol., Mt 1870 Waksmundzka polana Welsz1, CH, D 1872 Waksmundzka Polana Stecz2, CH, D 1874Waxmundzka Welsz, D 1900 polana Waksmundska Welsz6, CH, D 1903 polana Waksmundzka Świerz, CH, D 1903 Polana Waksmundzka Świerz1, CH, D por. adi. waksmundzki od n.m. Waksmund i suf. -ski i ap. (gw.) polana. „Waksmundzka Hala wraz z Waksmundzką Polaną należała pier wotnie do mieszkańców wsi Waksmund i stąd ich nazwy” (WET: 1312). Polana, Wielicka Niżnia n. pol., Mt 1965 Niżnia Wielicka Polana WHP12, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) polana. Polana, Wielicka Wyżnia n. pol., Mt 1965 Wyżnia Wielicka Polana WHP12, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) polana. Polana, Zadnia n. pol., Mt 2008 Zadnia Polana C14, CH, L por. adi. (gw.) zadni i ap. (gw.) polana. Polana, Zbójnicka n. pol., Mt 1983 Zbójnicka Polana WHP23, CH, T por. adi. zbójnicki od ap. (gw.) zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) polana. Nazwa ma związek z historią, mówiącą o tym, że pandurzy wzięli tu do niewoli przywódcę zbójników (por. Bohuš 1996: 387). Polanka Biała-woda n. pol., Mt 1872 Stecz2, CH, L, R 1900 polana Białej Wody Welsz6, CH, L 1925–1926 Polana Białej Wody ChmiŚw, CH, L 1951 Białowodzka Polana WHP4, CH, L 1951 Polana Biała Woda WHP4, CH, L por. deminut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka oraz adi. białowodzki od n. pot. Biała Woda i suf. -ki. Polanka pod Aniołami n. pol., Mt 1998 C6, CH, R, L por. deminut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka i w. p. pod Aniołami ‘prp. pod i n.gr. Anioły’ (pod + Msc.). Polanka pod Uboczą n. pol., Mt 1999 C7, CH, R, L por. deminut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka i w. p. pod Uboczą ‘prp. pod i n. sz. g. Ubocz’ (pod + instr.). Polanka, Jelenia n. pol., Mt 2011 Jelenia Polanka C16, CH, R, F por. adi. jeleni od ap. jeleń i suf. -i i demi-nut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka. Polanka, Niewcyrska n. pol., Mt 1952 Niewcyrska Polanka WHP5, CH, R, F por. adi. niewcyrski od n.d. Dolina Nie-wcyrka i suf. -ski i deminut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka. Polanka, Podskalnia n. pol., Mt 1951 Podskalnia Polanka WHP4, CH, R, L por. adi. podskalni od w. p. pod skałą ‘prp. pod i ap. (gw.) skała’ (pod + instr.) i demi-nut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka. Polanka, Skoruszowa n. pol., Mt 1983 Skoruszowa Polanka WHP23, CH, R, F, D por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996: 248) oraz suf. -owy i deminut. polanka od ap. (gw.) polana i suf. -ka. Polany, Trybskie n. pol., Mt 1972 Trybskie Polany WHP15, CH, L por. n. pol. Wyżnia Trybska Polana, Pośrednia Trybska Polana, Niżnia Trybska Polana i Skrajna Trybska Polana i ap. (gw.) polana. Polany, Ubogie n. pol., Mt 1951 Ubogie Polany WHP4, CH, H 2005 Uboga Polana C11, CH, H por. adi. ubogi i ap. (gw.) polana. Pole Łomnickie n. zb., O 1872 Stecz2, CH, L 1977 Łomnickie Pole WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. pole. Pole, Puste n. zb., O 1977 Puste Pole WHP21, CH, L por. n. grzb. Pusta Grzęda i ap. gw. pole. Poprad n. rz. 1845 Pietr „Nazwa jest śladem substratu »karpackiego« – autochtonicznych, prawie nam nieznanych języków przedsłowiańskich Karpat Zachodnich, a zarazem jednym z najpewniejszych przykładów przedsłowiańskich nazw ziem polskich” (Babik 2001: 230). Poprad, Mały n. pot., H 1900 Mały Poprad StPog, R, L por. ap. (gw.) mały i n. rz. Poprad. Poroniec n. pot., H 1849 Zejszner, CH 1860 Sucha Woda Janota, CH, JP 1903 Sucha woda Świerz, CH, JP 1951 Sucha Woda Gąsienicowa WHP4, CH, JP, D, L por. adi. (gw.), ap. gw. woda ‘potok, rzeka’ (SGO II: 590) oraz adi. gąsienicowy od n. os. Gąsienica i suf. -owy i n.h. Hala Gąsienicowa oraz vb. psł. *roniti ‘sprawiać, aby coś ciekło, kapało’ (SEJP: 518), dr. *păroiu ‘strumyk’ (Lubaś 1968: 120). „Potok poniżej Hali Gąsienicowej zwał się Stawiańską Wodą, widać i tu »Sucha Woda« zarezer wowana była dla odcinka rzeczywiście suchego” (Nyka, 1973: 122). Portek, Do (Do Portek) zob. Portki. Portki n. żl., O 1983 WHP23, M 1983 Do Portek WHP23, L por. ap. niem. Felsenpforten ‘skalna brama, skalne wrota’ (WET: 963) lub ap. gw. portki spodnie’ (SGZ: 289). Paryscy jednocześnie odrzucają hipotezę o niemieckiej proweniencji nazwy i piszą, że żleby przypominają góralskie portki i stąd jest nazwa (por. WET: 963). Pościel Jasińskiego n.p., O 1908 Chmiel, M, P por. ap. (gw.) pościel ‘łóżko’ (SGZ: 292) i n. os. Jasiński. „Nazwa przeł. ma pochodzić od kłusownika Jasińskiego z Poronina, który w czasie polowania na kozice dostał się na tę przełęcz i spędził na niej kilka dni nadaremnie szukając zejścia, aż wreszcie spadł w przepaść od strony Buczynowej Dolinki i roztrzaskał się o skały” (WET: 964). Pościel Szulakiewicza n.m., O 1972 WHP15, M, P por. ap. (gw.) pościel ‘łóżko’ (SGZ: 292) i n.os. Szulakiewicz ‘Stanisław Szulakiewicz’. „Pierwsze przejście tej formacji skalnej Stanisław Szulakiewicz, 5.08.1910 i miejsce jego śmierci 6.08.1910 r.” (WHP15: 56, 60). Pościel Zaruskiego n.m. O 1972 WHP15, M, P por. ap. (gw.) pościel i n. os. Zaruski ‘Mariusz Zaruski’. Miejsce, w którym nocował Mariusz Zaruski i in. podczas kolejnego dnia wyprawy ratunkowej po Stanisława Szulakiewicza na północnej ścianie Małego Jaworowego Szczytu (por. WHP15: 60). Pościel, Kopiniaczkowa n.f.s., O 1984 Kopiniaczkowa Pościel WHP24, M, L por. adi. kopiniaczkowy od n. sz. Jastrzębi Kopiniaczek i suf. -owy i ap. (gw.) pościel. Pościel, Kozia n. p., O 1973 Kozia Pościel WHP17, M, F por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i oraz ap. (gw.) pościel. Pościel, Zbójnicka Mała n.p., O 1971Mała Zbójnicka Pościel WHP14, M, R, L por. ap. (gw.) mały, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) pościel. Pościel, Zbójnicka Wielka n. p., O 1971 Wielka Zbójnicka Pościel WHP14, M, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) pościel. Pośredni 79 n. sz., O 79 „Cały masyw Koprowego Wierchu był kiedyś objęty ludowa nazwą Pośred-niego Wierszyka lub Pośredniego Wierchu. Tak nazywali go L. Zejszner (1856 – Pośredni Wierszek, ostro zakończony szczyt), M. Steczkowska (1858 – Pośredni Wiérch), E. Schauer (1862 – Średni wierzch), M. Nowicki (1867, 1868 – Pośredni Wierch), W. Eljasz w I wydaniu przewodnika (1870 – Wierch pośredni). Toponim ten jest szeroko w naszych górach rozpowszechniony, a używany z reguły na określenie grzbietu rozdzielającego 2 górne odnogi doliny (Pośrednia Grań w Tatrach Spiskich, Pośredni Groń w Tatrach Zachodnich, Średnia Góra w Pieninach […]). Nazwa Koprowy Wierch weszła do literatury ok. 1880 r. zapewne pod wpływem austriackich map wojskowych (1880 – Kopro-va Sp.). Widzimy ją u […] W. Eljasza (1888 – grzbiet Koprowy, wierch Koprowy) […]. Obie nazwy obok siebie można znaleźć w drukach jeszcze na pocz. XX wieku, np. w »Pamiętniku Tow. Tatrzańskiego« z r. 1903 (s. 138): Szczyt Pośredni (= Koprowy, 2370 m) czy w tomie II przewodnika J. Chmielowskiego (1908, s. 161): Koprowy Wierch, zwany także niekiedy Pośrednim Wierchem. Z czasem ustalił się – używa go już B. Gustawicz w »Słowniku Geograficznym« w r. 1887 – do dziś utrzymany podział na Koprowy Wierch i Pośred-ni Wierszyk, do czego w »Taterniku« 3/1968 (s. 135) doszła nazwa Przełęczy ku Palcu (od tkwiącej w niej charakterystycznej turniczki). Przełęcz tę przyjąć należy za rozgraniczenie Koprowego Wierchu i Pośredniego Wierszyka, co wynika nie tylko z charakteru grani, ale i przebiegu progu górnego piętra Doliny Piarżystej” (J. Nyka Nazewnictwo Koprowego Wierchu, 1973: 26–27). „Nazwa od Dol. Koprowej, spopularyzowana przez mapy sztabowe po r. 1880. Pierwotnie zwano cały masyw Pośrednim (Średnim) Wierchem a także Cubryną” (Nyka TS: 413). 1900 Welsz6, L 1903 Koprowy Wierch Świerz, CH, L 1908 Koprowy Chmiel, L 1908 Pośredni Wierch Chmiel, L 1925–1926 Wierch Koprowy ChmiŚw, CH, L 1952 Koprowy Szczyt WHP5, CH, L por. n. d. Dolina Koprowa, ap. gw. wiérk. Pośredni 80 n. s., O 1900 Welsz6, L 1973 Niżni Spiski Staw WHP17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni,adi. gw. niźni, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Potoczek n. pot., H 2003 C10, CH, R por. deminut. potoczek od ap. (gw.) potok i suf. -ek. Potoczek, Miedziany n. pot., H 1977 Miedziany Potoczek WHP21, CH, R, L por. n. ter. Miedziane Ławki i deminut. potoczek od ap. (gw.) potok i suf. -ek. 80 „W stronie Łomnicy w kształcie podkowy mieści się największy z tych pięciu stawów, o powierzchni 2 hektary […], drugi od niego mniejszy liczy 1 hektar […], trzeci najniżej położony […]. Czwarty i piąty są bardzo małe. Wszystkie stawy leżą bliz-ko siebie, że je w pół godziny obejść można. Z najwyższego małego w stronie Baranich Rogów spada woda do stawu pod Lodowym, z tego do największego, z którego szczególnym sposobem uchodzi na dwie strony woda; w jednę do czwartego stawu ku Pośredniej Grani, w drugą do piątego pod Łomnicą. Z tej przyczyny powstają dwa potoki, jeden spadający wprost w przepaść po swej wyniosłej nad doliną ścianie, drugi toczy się ku Pośredniemu, w którego gruzach się gubi” (Welsz6: 192). Potoczek, Niespodziany n. pot., H 1973 Niespodziany Potoczek WHP17, CH, R, L por. n. s. Niespodziane Stawki i n. ter. Niespodziany Ogródek i deminut. potoczek od ap. (gw.) potok i suf. -ek. Potoczek, Zbójnicki n. pot., H 1983 Zbójnicki Potoczek WHP23, CH, R, L por. n. pol. Zbójnicka Polana i deminut. potoczek od ap. (gw.) potok i suf. -ek. Potok Chłabowski n.p., H 2008 C13, CH, L 2008 Chłabowski Potok C13, CH, L por. ap. (gw.) potok i n. d. Dolinka Chłabowska. Potok Filipki n. pot., H 1925–1926 ChmiŚw, CH, L 1995 Filipczański Potok WET, CH, L por. ap. (gw.) potok i n. h. Hala Filipka oraz adi. filipczański od n.h. Hala Filipka i suf. -ański. Potok Koprowica n. pot., H 908 Chmiel, CH, F por. ap. (gw.) potok i ap. słow. kôprovníček bezobalný (pol. marchwica zwyczajna) ‘Li-gusticum mutellina L.’ (por. Bohuš 1996: 256; SGGNR: 47). Potok Krupa n. pot., H 1908 Chmiel, CH, P 1962 Krupa WHP10, P por. n. os. Krupa, ‘Józef Krupa to polski botanik, który badał roślinność niższą w latach 70. XIX w.’ (por. Bohuš 1996: 341; WET: 604). Potok Łomnica n. pot., H 1925–1926 ChmiŚw, CH, JP 1977 Łomnica WHP21, JP por. ap. łom ‘pokruszone, odłupane kawałki czegoś; odłam skalny, blok skalny’; ‘las powalony wiatrem’; ‘trzask, łoskot, łomot’ (SEJP: 301), ap łomny ‘kruchy, łamliwy’ (NMPVI: 356) i suf. -nica. „Nazwa pot. Łomnica (Lomnica) jest starą nazwą słowiańską (od słowa łom, odłam skalny) i powtarza się w wielu miejscach w Karpatach i Sudetach na oznaczenie bystrych strumieni górskich (przy wysokim stanie wody toczących duże kamienie)” (WET: 688). Potok Niewcyrski n. pot., H 1908 Chmiel, CH, L 1925–1926 Niewcyrski Potok ChmiŚw, CH, L por. adi. niewcyrski od n.d. Dolina Nie-wcyrka i suf. -ski i ap. (gw.) potok. Potok od Stadniska n. pot., H 1983 WHP23, CH, L por. ap. (gw.) potok i w. p. od Stadniska ‘prp. od i n. pol. Stadnisko’ (nad + instr.). Potok Pańszczyca n. pot., H 1908 Chmiel, CH, L 1908 Potok od Koszystej Chmiel, CH, L 1925–1926 Potok Pańszczycy ChmiŚw, CH, L 1952 Pańszczycki Potok WHP5, CH, L por. ap. (gw.) potok i n. h. Hala Pańszczyca oraz w. p. od Koszystej ‘prp. od i n. sz. Koszysta’ (od + gen.) i adi. pańszczycki od n. h. Pańszczyca i suf. -ki. Potok Sławkowski n. p., H 1912 Chmiel, CH, L 1965Sławkowski Potok WHP12, CH, L por. n.d. Sławkowska Dolina i ap. (gw.) potok. Potok spod Kopy zob. Potok z pod Kopy. Potok Stos n. pol, Mt 1965 WHP12, CH, L por. ap. (gw.) potok i n. d. Dolina Stos. potok Waksmundski n. pot., H 1874 Welsz, H, L 1908 Kosista Woda Tat, CH, L 1951 Waksmundzki Potok WHP3, CH, L por. n. d. Dolina Waksmundzka i ap. (gw.) potok oraz ap. gw. woda i n. sz. Koszysta. Potok z pod Kopy n. pot., H 1925–1926 ChmiŚw, CH, L 1983 Potok spod Kopy WHP23, CH, L 1983 Z pod Kopy Potok WHP23, CH, L por. ap. (gw.) potok i w. p. z pod Kopy ‘prp. z, pod i n. sz. Kopa’ (spod + gen.). Potok Złomisko n. pot., H 1908 Chmiel, CH, L 1956 Wielki Złomiskowy Potok WHP8, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, adi. złomiskowy od n. fr. lasu Złomisko i suf. -owy i ap. (gw.) potok. „Nazwa pochodzi od nazwy Złomisko, oznaczającej lesistą część pd. stoków Siodełkowej Kopy, gdzie las był niegdyś wyłama-ny” (WET: 1424). Potok, Batyżowiecki n. pot., H 1964 Batyżowiecki Potok WHP11, CH, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. (gw.) potok. Potok, Białczański Żabi (Żabi Potok Białczański) zob. Potok, Żabi. Potok, Biały n. pot., H 1925–1926 Biały Potok ChmiŚw, CH, L por. n. s. Biały Staw i ap. (gw.) potok. Potok, Chowańców n. pot., H 1952 Chowańców Potok WHP6, CH, D 1952 Chowańcówka WHP6, D por. n. os. Chowaniec (Rym SN II: 113) i suf. -ówka i ap. (gw.) potok. Potok, Ciemnosmreczyński n. pot., H 1954 Ciemnosmreczyński Potok WHP5, CH, L por. n. s. Ciemnosmreczyńskie Stawy i ap. (gw.) potok. Potok, Ciężki n. pot., H 1998 Ciężki Potok C6 por. n. s. Ciężki Staw i ap. (gw.) potok. Potok, Czarnostawiański n. pot., H 1999 Czarnostawiański Potok C7, CH, L por. adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. ‘-ański i ap. (gw.) potok. Potok, Czarny (Czarny Potok) zob. Potok, Czarny Gąsienicowy. Potok, Czarny (Czarny Potok) zob. Potok, Czarny Jaworowy. Potok, Czerwienny (Czerwienny Potok) zob. Potok, Czerwony. Potok, Czerwony n. pot., H 1972 Czerwony Potok WHP15, CH, L 1972 Czerwienny Potok WHP15, CH, L por. n. d. Czerwona Dolina i ap. (gw.) potok oraz adi. słow. červený ‘czerwony’ (SSP I: 79). Potok, Filipczański (Filipczański Potok) zob. Potok Filipki. Potok, Furkotny n. pot., H 1900 Furkotny Potok StPog, CH, WP por. adi. furkotny od ap. słow. fŕkat’ ‘pol. pryskać, kropić, bryzgać’ (SSP I: 186) i suf. -ny i ap. (gw.) potok (Bohuš 1996: 261–262). Potok, Garajowy n. pot., H 2005 Garajowy Potok C11, CH, L por. n. pol. Garajowa Polana i ap. (gw.) potok. Potok, Gąsienicowy Czarny n. pot., H 1951 Czarny Potok Gąsienicowy WHP1, CH, L 1951 Czarny Potok WHP3, CH, L por. n. s. Czarny Staw Gąsienicowy i ap. (gw.) potok. Potok, Głęboki n. pot., H 1971 Głęboki Potok WHP14, CH, W por. adi. (gw.) głęboki i ap. (gw.) potok. Potok, Gronikowski n. pot., H 1956 Gronikowski Potok WHP8, CH, L por. n. żl. Gronikowski Żleb i ap. (gw.) potok. Potok, Hinczowy n. pot., H 1925–1926 Hinczowy Potok ChmiŚw, CH, L por. n. s. Hińczowe Stawy i ap. (gw.) potok. Potok, Hliński n. pot., H 1956 Hliński Potok WHP8, CH, L por. n. d. Dolina Hlińska i ap. (gw.) potok. Potok, Huncowski n. pot., H 1983 Huncowski Potok WHP23, CH, L 1983 Jaszczerzycki Potok WHP23, CH, L 1983 Jaszczerzyca WHP23, L por. n. sz. Huncowski Szczyt i ap. (gw.) potok oraz adi. jaszczerzycki od n. zb. Jaszcze-rzyca i suf. -ki. Potok, Jagnięcy n. pot., H 1983 Jagnięcy Potok WHP23, CH, L 1983 Skoruszowy Potok WHP23, CH, D, F por. n.k. Jagnięcy Kocioł i ap. (gw.) potok i adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350) i suf. -owy. Potok, Jastrzębi n. pot., H 1983 Jastrzębi Potok WHP23, CH, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) potok. Potok, Jaszczerzycki (Jaszczerzycki Potok) zob. Potok, Huncowski. Potok, Jaworowy (Jaworowy Potok) zob. potok, Jaworowy. Potok, Jaworowy Czarny n. pot., H 1974Czarny Potok Jaworowy WHP18, CH, L 1974 Czarny Potok WHP18, CH, L por. n. s. Czarny Staw Jaworowy i n. d. Dolina Czarna Jaworowa oraz ap. (gw.) potok. potok, Jaworowy n. pot., H 1893–1894 Jaworowy potok Biel, CH, L 1900 Jaworowy StPog, L 1910Potok Jaworowy Chmiel, CH, L 1954 Jaworowy Potok WHP6, CH, L 1954 Jaworowa WHP6, L 1954 Jaworzyński Potok WHP6, CH, L 1954 Jaworzynka WHP6, L por. n.d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) potok. Potok, Jaworowy Suchy n. pot., H 1972 Suchy Potok Jaworowy WHP15, CH, JP, L por. adi. (gw.) suchy, ap. (gw.) potok, n. d. Dolina Jaworowa. Potok, Jaworowy Zielony n. pot., H 1972 Zielony Potok Jaworowy WHP15, CH, L por. n. s. Zielony Staw Jaworowy i ap. (gw.) potok. Potok, Jaworowy Żabi n. pot., H 1972 Żabi Potok Jaworowy WHP15, CH, por. n. s. Mały Żabi Staw Jaworowy, ap. (gw.) potok (por. Bohuš 1996: 289). Potok, Kaczy n. pot., H 1967 Kaczy Potok WHP13, CH, L por. n. d. Kacza Dolina i ap. (gw.) potok. Potok, Kiezmarski Biały 81 n. pot., H 1995 Kiezmarski Biały Potok WET, CH, L, B por. n. d. Dolina Kiezmarska, adi. biały i ap. (gw.) potok. Potok, Kołowy n. pot., H 1983 Kołowy Potok WHP23, CH, L por. n. s. Kołowy Staw i ap. (gw.) potok. Potok, Koński n. pot., H 1972 Koński Potok WHP15, CH, F por. n. rośl. kóński ścáw i ap. (gw.) potok. Potok,Koperszadzki n. pot., H 1925–1926 Koperszadzki Potok ChmiŚw, CH, L por. adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i ap. (gw.) potok. potok, Koprowy n. pot., H 1900 Koprowy potok Welsz6, CH, F 1908 Koprowa Woda Chmiel, CH, F por. adi. koprowy od ap. słow. kôprovníček bezobalný (pol. marchwica) ‘Ligusticum 81 „Nazwa Białego Potoku pochodzi od pieniącej się wody w stromszych odcinkach jego biegu” (WET: 77). mutellina L.’ (por. Bohuš 1996: 256; SGGNR: 47) i suf. -owy i ap. (gw.) woda oraz ap. (gw.) potok. Potok, Krótki n. pot., H 2008 Krótki Potok C14, CH, L por. n.sz. Krótka i ap. (gw.) potok. Potok, Krywański n. pot., H 1952 Krywański Potok WHP5, CH, L por. n.żl. Koryto Krywańskie i ap. (gw.) potok. Potok, Krzyżny n. pot., H 1952 Krzyżny Potok WHP5, CH, L por. n.sz. Krzyżne i ap. (gw.) potok. Potok, Litworowy n. pot., H 1967 Litworowy Potok WHP13, CH, L por. n. s. Litworowy Staw i ap. (gw.) potok. Potok, Łężny n. pot., H 1951 Łężny Potok WHP4, CH, JP por. adi. łężny od ap. gw. łęg ‘zarośla na łąkach błotnych; rówienka nad potokiem’ (SGP III: 71) i suf. -ny i ap. (gw.) potok. Potok,Mięguszowiecki n. pot., H 1908 Mięguszowiecki Potok Chmiel, CH, L por. n. d. Dolina Mięguszowiecka i ap. (gw.) potok. Potok, Mięguszowiecki Żabi (Żabi Potok Mięguszowiecki) zob. Potok, Żabi. Potok, Mnichowy n. pot., H 2001 Mnichowy Potok C8, CH, L por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) potok. Potok, Pajęczy n. pot., H 1956 Pajęczy Potok WHP8, CH, L por. n.d. Dolina Pajęcza i ap. (gw.) potok. Potok, Pańszczycki (Pańszczycki Potok) zob. Potok Pańszczyca. Potok, Rówienkowy n. pot., H 1925–1926 Rówienkowy Potok ChmiŚw, CH, L por. adi. równiekowy od n.d. Dolina Rówienki i suf. -owy i ap. (gw.) potok. Potok,Rybi n. pot., H 1900 Rybi Potok Welsz6, CH, L por. n. s. Rybi Staw, Rybie Jezioro i ap. (gw.) potok. Potok, Rzeżuchowy n. pot., H 1983 Rzeżuchowy Potok WHP23, CH, L por. n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. (gw.) potok. Potok, Sarni n. pot., H 1965 Sarni Potok WHP12, CH, F por. adi. sarni od ap. sarna i suf. -i i ap. (gw.) potok. Potok, Siodełkowy n. pot., H 1956 Siodełkowy Potok WHP8, CH, L por. adi. siodełkowy od n. sz. Siodełko i suf. -owy i ap. (gw.) potok. Potok, Skoruszowy (Skoruszowy Potok) zob. Potok, Jagnięcy. Potok,Skoruszowy n. pot., H 1983 Skoruszowy Potok WHP23, CH, D, F por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ : 350 i por. Bo-huš 1996: 248) oraz suf. -owy i ap. (gw.) potok. Potok, Smoczy n. pot., H 1962 Smoczy Potok WHP10, CH, L por. n. pot. Smoczy Potok i ap. (gw.) potok. ‘Nazwa S.P.: od Smoczego Stawu’ (WET: 1108). Potok, Spismichałowy n. pot., H 1972 Spismichałowy Potok WHP15, CH, L por. n. d. Dolina Spismichałowa i ap. (gw.) potok. potok, Staroleśniański n. pot., H 1900 Staroleśniański potok StPog, CH, L 1910Potok Staroleśniański Chmiel, CH, L 1910Staroleśny Potok Chmiel, CH, L 1925–1926 Staroleśniański Potok ChmiŚw, CH, L por. adi. staroleśny/staroleśniański od n.d. Dolina Staroleśna i suf. -ny/-ański i ap. (gw.) potok. Potok, Staroleśny (Staroleśny Potok) zob. potok, Staroleśniański. Potok, Staroleśny Wyżni n. pot., H 1971 Wyżni Staroleśny Potok WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Staroleśna i ap. (gw.) potok. Potok, Szatani n. pot., H 1952 Szatani Potok WHP5, CH, L por. n.d. Dolinka Szatania i ap. (gw.) potok. Potok, Szeroki n. pot., H 1972 Szeroki Potok WHP15, CH, L por. n. d. Szeroka i ap. (gw.) potok. Potok, Szpani n. pot., H 2005 Szpani Potok C11, CH, L por. n. d. Szpania Dolina i ap. (gw.) potok. Potok, Śnieżny n. pot., H 1974 Śnieżny Potok WHP19, CH, L por. n.d. Dolina Śnieżna i ap. (gw.) potok. Potok, Świstowy n. pot., H 1971 Świstowy Mnich WHP14, M, L por. n. d. Dolina Świstowa i ap. (gw.) potok. Potok, Walentkowy n. pot., H 1952 Walentkowy Potok WHP5, CH, L por. n.d. Walentkowa Dolina i ap. (gw.) potok. potok, Wierchcichy n. pot., H 1870 Wierchcichy potok Welsz1, CH, L 1874Wierchcichy strumień Welsz, CH, L por. n. d. Dolina Wierchcicha i ap. (gw.) potok oraz ap. strumień. Potok,Zielony n. pot., H 1925–1926 Zielony Potok ChmiŚw, CH, L 1983 Zielony Potok Kiezmarski WHP23, CH, L por. n. s. Zielony Staw Kiezmarski i ap. (gw.) potok. Potok, Złomiskowy Mały n. pot., H 1956 Mały Złomiskowy Potok WHP8, CH, R, L por. adi. gw. mały, adi. złomiskowy od n. fr. lasu Złomisko i suf. -ow (y) oraz ap. (gw.) potok. „Nazwa pochodzi od nazwy Złomisko, oznaczającej lesistą część pd. stoków Siodełkowej Kopy, gdzie las był niegdyś wyłama-ny” (WET: 1424). Potok, Złomiskowy Wielki (Wielki Złomiskowy Potok) zob. Potok Złomisko. Potok, Złoty (Złoty Potok) zob. Złoty-Potok. Potok, Zmarzły n. pot., H 1908 Zmarzły Potok Chmiel, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) potok. Potok, Żabi n. pot., H 1908 Żabi Potok Chmiel, CH, L 1952 Żabi Potok Białczański WHP7, CH, L por. n. s. Niżni Żabi Staw, ap. (gw.) potok i n. s. Niżni Żabi Staw Białczański. Potok, Żabi n. pot., H 1908 Żabi Potok Chmiel, CH, L 1962 Żabi Potok Mięguszowiecki WHP10, CH, L por. n. s. Wielki Żabi Staw Mięguszowiecki i ap. (gw.) potok. Potok, Żółty n. pot., H 1951 Żółty Potok WHP3, CH, L por. n. sz. Żółta Turnia i ap. (gw.) potok. Półka Bernadzikiewiczan.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. półka i n. os. Bernadzikiewicz ‘Tadeusz Bernadzikiewicz’. Półka Janišan.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. półka i n. os. Janiš ‘Jiři Janiš’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Jiři Janiš 6–7.03.1974 r. (por. C9: 48). Półka Staszlan.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. półka i n. os. Staszel ‘Jan Staszel’. Pierwszego zimowego przejścia dokonał m.in. Jan Staszel 26.04.1947 r. (por. C9: 105). Półka, Wołowa n.f.s., O 2006 Wołowa Półka C12, M, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. półka. Półki Ratownikówn.f.s., O 2003 C10, M, F por. ap. półka i ap. ratownik. Półki Szczepańskiegon.f.s., O 1977 WHP21, M, P por. ap. półka i n. os. Szczepański ‘Jan Alfred Szczepański’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Alf red Szczepański, 9.08.1931 r. (por. WHP21: 130). Półki, Górnen.f.s., O 2003 Górne Półki C10, M, L por. adi. (gw.) górny i ap. gw. półka. Półki, Mnichowe Dolnen.f.s., O 2001 Dolne Mnichowe Półki C8, M, L por. adi. dolny, adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. półka. Półksiężycn.f.s., O 2001 C8, M por. ap. półksiężyc. Półwysep Miłości n. płwp., Mt 2001 C8, CH, M por. ap. półwysep i ap. miłość. „Materiał skalny niesiony żlebem [Szerokim Żlebem] utworzył tu jedyny mor-skooczny półwysep, w gwarze taternickiej nazywany od lat Półwyspem Miłości. Jego linia brzegowa ma kształt dokładnie odpowiadający kształtowi czoła wielkich lawin” (C8: 28), ‘nazwa jest mot ywowana romantycznym charakterem miejsca’. Próba Batyżowiecka n. m., Mt 1912 Chmiel, M, L 1964 Batyżowiecka Próba WHP11, M, L por. n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. (gw.) próba. Próba Wielicka n. m., Mt 1912 Chmiel, M, L 1965 Wielicka Próba WHP12 por. n.d. Dolina Wielicka i (ap.) próba. Próba zob. Próba, Łomnicka. Próba, Łomnicka n. m., Mt 1938 Łomnicka Próba KP, M, L 1973 Próba WHP17, M por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. próba. Przechody, Ogródkowe n. p., O 1983 Ogródkowe Przechody WHP23, CH, L por. n.p. Pośredni Ogródkowy Przechód, Skrajny Ogródkowy Przechód i Zadni Ogródkowy Przechód i ap. (gw.) ogród. Przechód, Apostolski Niżni n.p., O 1999 Niżni Apostolski Przechód C7, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Apostolski Pośredni n. p., O 1999Pośredni Apostolski Przechód C7, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Apostolski Wyżni n.p., O 1999 Wyżni Apostolski Przechód C7, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Babi Niżni n.p., O 1983 Niżni Babi Przechód WHP23, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. babi od n. sz. Baba i suf. -i i ap. (gw.) przechód. Przechód, Babi Pośredni n.p., O 1983 Pośredni Babi Przechód WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. babi od n. sz. Baba i suf. -i i ap. (gw.) przechód. Przechód, Babi Wyżni n.p., O 1983 Wyżni Babi Przechód WHP23 por. adi. gw. wyśni, adi. babi od n. sz. Baba i suf. -i i ap. (gw.) przechód. Przechód, Basztowy n. p., O 1998 Basztowy Przechód C6, CH, L por. adi. basztowy od n. sz. Młynarzowa Baszta i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Białczański n. p., O 1999 Białczański Przechód C7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) przechód. Przechód, Białczański Żabi n. p., O 1999 Żabi Przechód Białczański C7, CH, L por. hist. n.gr. Żabie, ap. (gw.) przechód i n. d. Żabia Dolina Białczańska. Przechód, Białowodzki n. p., O 1998 Białowodzki Przechód C6, CH, L por. adi. białowodzki od n.d. Dolina Bia-łej Wody i suf. -ki i ap. (gw.) przechód. Przechód, Brdarowy n. p., O 1951 Brdarowy Przechód WHP4, CH, D por. adi. brdarowy od ap. słow. brdár lub n. os. Brdár i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Zob. też Grapa, Brdarowa Wielka. Przechód, Bystry (Bystry Przechód) zob. siodełko Lorenza. Przechód, Capi Niżni n.p., O 1977 Niżni Capi Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. capi od ap. gw. cap i suf. -i oraz ap. (gw.) przechód. Przechód, Capi Wyżni n.p., O 1977 Wyżni Capi Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. capi od ap. gw. cap i suf. -i oraz ap. (gw.) przechód. Przechód, Cichy n. p., O 1972 Cichy Przechód WHP15, CH, L por. n. s. Cichy Staw i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ciemniasty n. p., O 1973 Ciemniasty Przechód WHP17, CH, L 1973 Przełęcz Zwyżki WHP17, CH, L por. n.sz. Ciemniasta Turnia i ap. (gw.) przechód oraz ap. gw. zwyżka ‘wysokie miejsce’ (SGP VI: 426–427). Przechód, Ciężki Niżni n.p., O 2001 Niżni Ciężki Przechód C9, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ciężki Pośredni n.p., O 2001 Pośredni Ciężki Przechód C9, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ciężki Wyżni n.p., O 2001 Wyżni Ciężki Przechód C9, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Ciężka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Cubryński Niżni n.p., O 2001 Niżni Cubryński Przechód C8, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Cubr yński Pośredni n.p., O 2001 Pośredni Cubryński Przechód C8, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. cubryński od n.sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Cubryński Wyżni n.p., O 2001 Wyżni Cubryński Przechód C8, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Czarnostawiański Niżni n. p., O 2003 Niżni Czarnostawiański Przechód C10, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. ‘-ański i ap. (gw.) przechód. Przechód, Czarnostawiański Wyżni n. p., O 2003 Wyżni Czarnostawiański Przechód C10, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. czarnostawiański od n. s. Czarny Staw i suf. ‘-ański i ap. (gw.) przechód. Przechód, Czarny n. p., O 1983 Czarny Przechód WHP23, CH, L por. n. d. Dolina Czarna Jaworowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Diabli Niżni n.p., O 1999 Niżni Diabli Przechód C7, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Diabły i ap. (gw.) przechód. Przechód, Diabli Wyżni n.p., O 1999 Wyżni Diabli Przechód C7, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Diabły i ap. (gw.) przechód. Przechód, Drobny Niżni n.p., O 1973 Niżni Drobny Przechód WHP17, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Drobna Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Drobny Pośredni n.p., O 1973 Pośredni Drobny Przechód WHP17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Drobna Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Drobny Wyżni n.p., O 1973 Wyżni Drobny Przechód WHP17, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Drobna Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Durny n. p., O 1977 Durny Przechód WHP21, CH, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Dwoisty n. p., O 1967 Dwoisty Przechód WHP13, CH, L por. n. sz. Dwoista Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Dziadowski n. p., O 1973 Dziadowski Przechód WHP17, CH, M por. adi. dziadowski od g.i. dziad kościelny (por. Bohuš 1996: 197). Przechód, Dziki n. p., O 1971 Dziki Przechód WHP14, CH, L por. n.sz. Dzika Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Gankowy Niżni n.p., O 1962 Niżni Gankowy Przechód WHP10, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Gankowy Pośredni n. p., O 1962 Pośredni Gankowy Przechód WHP10, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Gankowy Wyżni n. p., O 1962 Wyżni Gankowy Przechód WHP10, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Gierlachowski Niżni n. p., O 1965 Niżni Gierlachowski Przechód WHP12, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. gerlachowski od n.sz. Gierlach i suf. -owski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Gierlachowski Wyżni n. p., O 1965 Wyżni Gierlachowski Przechód WHP12, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. gerlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Granacki Niżni n.p., O 1967 Niżni Granacki Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. granacki od n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) przechód. Przechód, Granacki Wyżni n. p., O 1967 Wyżni Granacki Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. granacki od n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) przechód. Przechód, Haniaczykowy n. p., O 1971 Haniaczykowy Przechód WHP14, CH, D por. adi. haniaczykowy od n. os. Hania-czyk i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. „Haniaczykowy Przechód i Haniaczyko-wa Skała otrzymały swe nazwy od nazwiska jurgowskiego juhasa, który w dawnych latach pasał owce w tej okolicy” (WHP14: 199). Przechód, Hruby n. p., O 2008 Hruby Przechód C14, CH, L por. n.sz. Hruby Wierch i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jagnięcy Pośredni (Pośred-ni Jagnięcy Przechód) zob. Przehyba, Jagnięca. Przechód, Jagnięcy Wyżni n.p., O 1983 Wyżni Jagnięcy Przechód WHP23, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jamiński n. p., O 1971 Jamiński Przechód WHP14, CH, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jaworowy Pośredni n. p., O 1973 Pośredni Jaworowy Przechód WHP16, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jaworowy Skrajny n.p., O 1973 Skrajny Jaworowy Przechód WHP16, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jaworowy Wielki n.p., O 1973 Wielki Jaworowy Przechód WHP16, CH, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jaworowy Zadni n.p., O 1973 Zadni Jaworowy Przechód WHP16, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jurgowski Niżni n.p., O 1972 Niżni Jurgowski Przechód WHP15, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. jurgowski od n. msc. Jurgów i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jurgowski Pośredni n.p., O 1972 Pośredni Jurgowski Przechód WHP15, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. jurgowski od n. msc. Jurgów i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Jurgowski Wyżni n.p., O 1972 Wyżni Jurgowski Przechód WHP15, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. jurgowski od n. msc. Jurgów i suf. -ski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kieszonkowy n. p., O 2005 Kieszonkowy Przechód C11, CH, L por. n. sz. Kieszonkowe Turnie i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kieszonkowy Wyżni n. p., O 2005 Wyżni Kieszonkowy Przechód C11, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Kieszonkowe Turnie i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kiezmarski Niżni n.p., O 1979 Niżni Kiezmarski Przechód WHP22, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kiezmarski Wyżni n.p., O 1979 Wyżni Kiezmarski Przechód WHP22, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Klimkowy Niżni n. p., O 1977 Niżni Klimkowy Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, n. p. Klimkowa Przełęcz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Klimkowy Wyżni n.p., O 1977 Wyżni Klimkowy Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. p. Klimkowa Przełęcz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kołowy n.p. 1983 Kołowy Przechód WHP23 por. n.d. Kołowa Dolina i ap. (gw.) przechód. Przechód, Kołowy Wyżni n.p., O 984 Wyżni Kołowy Przechód WHP24, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Kołowy Przechód i ap. (gw.) dolina. Przechód, Koperszadzki n. p., O 1983 Koperszadzki Przechód WHP23, CH, L por. n.gr. Koperszadzka Grań i ap. (gw.) przechód. Przechód, Królewski Niżni n. p., O 1971 Niżni Królewski Przechód WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni, hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) przechód. Przechód, Królewski Pośredni n.p., O 1971 Pośredni Królewski Przechód WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. p. Królewska Przełęcz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Królewski Wyżni n.p., O 1971 Wyżni Królewski Przechód WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) przechód. Przechód, Lalkowy Pośredni n.p., O 1999 Pośredni Lalkowy Przechód C7, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. lalkowy od n.sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Lalkowy Wyżni n.p., O 1999 Wyżni Lalkowy Przechód C7, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Litworowy Niżni n. p., O 1967 Niżni Litworowy Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Litworowy Wyżni n. p., O 1967 Wyżni Litworowy Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Litworowy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Łomnicki Niżni n.p., O 1977 Niżni Łomnicki Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Łomnicka Kopa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Łomnicki Pośredni n.p., O 1977 Pośredni Łomnicki Przechód WHP21, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Łomnicka Kopa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Łomnicki Wyżni n.p., O 1977 Wyżni Łomnicki Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Łomnicka Kopa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Marusarzowy n. p., O 1999 Marusarzowy Przechód C7, CH, L por. n.sz. Marusarzowa Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Miedziany n. p., O 1977 Miedziany Przechód WHP21, CH, L por. n.sz. Miedziana Baszta i ap. (gw.) przechód. Przechód, Mięguszowiecki n. p., o 2003 Mięguszowiecki Przechód C10, CH, L por. n.sz. Mięguszowiecki Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Młynarzowy n. p., O 1998 Młynarzowy Przechód C6, CH, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Myśliwski Niżni n.p., O 1977 Niżni Myśliwski Przechód WHP21, CH, P, L por. adi. gw. niźni, adi. myśliwski ‘doty-czący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i ap. (gw.) przechód. Przechód, Myśliwski Wyżni n. p., O 1977 Wyżni Myśliwski Przechód WHP21, CH, P, L por. adi. gw. wyśni, adi. myśliwski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ogrodem Małym nad n.p., O 2008 Przechód nad Małym Ogrodem C14, CH, L por. ap. (gw.) przechód i w. p. nad Małym Ogrodem ‘prp. nad i n. ter. Mały Ogród’. (nad + instr.). Przechód, Ogrodowy Niżni n.p., O 1967 Niżni Ogrodowy Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. ogrodowy od n. m. Wielicki Ogród i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ogrodowy Wyżni n.p., O 1967 Wyżni Ogrodowy Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. ogrodowy od n.m. Wielicki Ogród i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ogródkowy Pośredni n.p., O 1983 Pośredni Ogródkowy Przechód WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i adi. ogródkowy od n. zb. Kołowe Ogródki i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ogródkowy Skrajny n. p., O 1983 Skrajny Ogródkowy Przechód WHP23, CH, L por. adi. skrajny i adi. ogródkowy od n. zb. Kołowe Ogródki i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Ogródkowy Zadni n. p., O 1983 Zadni Ogródkowy Przechód WHP23, CH, L por. adi. (gw.) zadni i adi. ogródkowy od n. zb. Kołowe Ogródki i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Pasternakowy n. p., O 1964 Pasternakowy Przechód WHP11, CH, D por. adi. pasternakowy od n. os. Pastrnak i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. „Nazwą Pasternakowej Turniczki i Pasternakowego Przechodu jest upamiętniony sło-wacki przewodnik Ján Pastrnak” (WET: 885). Przechód, Podufały n. p., O 967 Podufały Przechód WHP13, CH, L por. n. sz. Podufała Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Rakuski n. p., O 1979 Rakuski Przechód WHP22, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) przechód. Zob. też Czuba, Rakuska. Przechód, Rumanowy Niżni n.p., O 1962 Niżni Rumanowy Przechód WHP10, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Rumanowa Dolinka i n. sz. Rumanowy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Rumanowy Pośredni n.p., O 2012 Pośredni Rumanowy Przechód C17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Rumanowa Dolinka i n. sz. Rumanowy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Rumanowy Wyżni n.p., O 1962 Wyżni Rumanowy Przechód WHP10, CH, L por. adi. gw. wyśni, n.d. Rumanowa Dolinka i n.sz. Rumanowy Szczyt i ap. (gw.) przechód. Przechód, Rzeżuchowy Skrajny (Skrajny Rzeżuchowy Przechód) zob. Przehy-ba, Rzeżuchowa. Przechód, Rzeżuchowy Zadni n.p., O 1984 Zadni Rzeżuchowy Przechód WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. (gw.) przechód. Przechód, Siwy n. p., O 1973 Siwy Przechód WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Skoruszowy n. p., O 1998 Skoruszowy Przechód C6, CH, L por. adi. skoruszowy od n. sz. Skoruszowa Baszta i ap. (gw.) przechód. Przechód, Skoruszowy Niżni n.p., O 1984 Niżni Skoruszowy Przechód WHP24, CH, D, F, L por. adi. gw. niźni, adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996: 248) oraz suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Skoruszowy Pośredni n.p., O 1984 Pośredni Skoruszowy Przechód WHP24, CH, D, F, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Skoruszowy Wyżni n.p., O 1984 Wyżni Skoruszowy Przechód WHP24, CH, D, F, L por. adi. gw. wyśni, adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Sobkowy Niżni n.p., O 1974 Niżni Sobkowy Przechód WHP18, CH, L por. adi. gw. niźni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Sobkowy Pośredni n.p., O 1974 Pośredni Sobkowy Przechód WHP18, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Sobkowy Wyżni n. p., O 1974 Wyżni Sobkowy Przechód WHP18, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) przechód. Przechód, Spadowy n. p., O 2001 Spadowy Przechód C9, CH, L por. n.k. Spadowy Kociołek i n. p. Niżnia Spadowa Przełączka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Spiski n. p., O 1976 Spiski Przechód WHP20, CH, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. (gw.) przechód. Przechód, Spismichałowy Niżni n.p., O 1972 Niżni Spismichałowy Przechód WHP15, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Spismicha-łowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Spismichałowy Wyżni n. p., O 1972 Wyżni Spismichałowy Przechód WHP15 por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Spismicha-łowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Strzelecki n. p., O 1973 Strzelecki Przechód WHP16, CH, L por. n. m. Strzeleckie Pola i n. sz. Strzelecka Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Śnieżny n. p., O 1974 Śnieżny Przechód WHP19, CH, L por. n.gr. Śnieżna Grań i ap. (gw.) przechód. Przechód, Świstowy n. p., O 1967 Świstowy Przechód WHP13, CH, L por. n. d. Dolina Świstowa i ap. (gw.) przechód. Przechód, Świstowy n. p., O 2005 Świstowy Przechód C11, CH, L por. adi. świstowy od n. ter. Świstówka Roztocka i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Upłazkowy n. p., O 1972 Upłazkowy Przechód WHP15, CH, L por. adi. upłazkowy od n. ter. Upłazki i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Warzęchowy n. p., O 1971 Warzęchowy Przechód WHP14, CH, L por. n. kt. Warzęchowa Kotlinai ap. (gw.) przechód. Przechód, Warzęchowy Niżni n.p., O 1971 Niżni Warzęchowy Przechód WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni i n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) przechód lub od n.p. Wa-rzęchowy Przechód. Przechód, Warzęchowy Pośredni n. p., O 1971 Pośredni Warzęchowy Przechód WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) przechód lub od n.p. Warzęchowy Przechód. Przechód, Wąski n. p., O 1973 Wąski Przechód WHP16, CH, K, W por. adi. (gw.) wąski i ap. (gw.) przechód. Przechód, Widłowy n. p., O 1998 Widłowy Przechód C6, CH, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) przechód. Przechód, Wielicki Niżni n.p., O 1967 Niżni Wielicki Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Wielicki Wyżni n.p., O 1967 Wyżni Wielicki Przechód WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Wołowy n. p., O 2006 Wołowy Przechód C12, CH, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zbójecki n. p., O 1954 Zbójecki Przechód WHP4, CH, L por. n. sz. Zbójecka Skałka i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zębaty Niżni n. p., O 1977 Niżni Zębaty Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Zębata Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zębaty Pośredni n.p., O 1977 Pośredni Zębaty Przechód WHP21, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Zębata Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zębaty Wyżni n.p., O 1977 Wyżni Zębaty Przechód WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Zębata Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zielony n. p., O 1972 Zielony Przechód WHP15, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. (gw.) przechód. Przechód, Złoty Pośredni n. p., O 1979 Pośredni Złoty Przechód WHP22, CH, P por. adi. (gw.) pośredni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) przechód. Przechód, Złoty Skrajny n.p., O 1979 Skrajny Złoty Przechód WHP22, CH, P por. adi. skrajny, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) przechód. Przechód, Złoty Zadni n.p., O 1979 Zadni Złoty Przechód WHP22, CH, P por. adi. (gw.) zadni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zmarzły n. p., O 1967 Zmarzły Przechód WHP13, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) przechód. Przechód, Zwalisty n. p., O 1967 Zwalisty Przechód WHP13, CH, L por. n. sz. Zwalista Turnia i ap. (gw.) przechód. Przechód, Żabi n. p., O 1972 Żabi Przechód WHP15, CH, L por. n. sz. Żabi Wierch Jaworowy i n. s. Mały Żabi Staw Jaworowy i ap. (gw.) przechód. Przechyba n. p., O 1874 Welsz, CH 1900 Zawory StPog, M 1903 Przełęcz Zawory Świerz, CH, M por. ap. gw. przechyba oraz ap. (gw.) przełęcz i ap. gw. zawora ‘zapora’ (SGP VI: 337), ap. záwory ‘otwory w strądze po przeciwnej stronie okien, przez które się owce do strągi wgania’ (SGP VI: 337). „Niegdyś klasyczny szlak z Zakopanego na Krywań i do Szczyrbskiego Jeziora. Pasterze liptowscy zwali przełęcz Przehybą (Priehyba), pod tą też głównie nazwą występuje ona w polskich dr ukach z 3. ćwierci XIX w. Zawory = brama, otwor y w strądze” (Nyka TS: 425–426). Przechyba, Łomnicka Niżnia n.sz., O 1930 Łomnicka Przechyba Niżnia Tat 82 , CH, L 1977 Skrajna Łomnicka Czuba WHP21, L, CH por. adi. łomnicki od n.sz. Łomnica i suf. -ki, ap. gw. przechyba i adi. gw. niźni oraz adi. skrajny i ap. gw. cuba. Przechyba, Łomnicka Wyżnia (Łom-nicka Przechyba Wyżnia) zob. Baszta, Łomnicka Mała. Przehyba nad Wagą n.p., O 2001 C9, CH, L por. ap. gw. przechyba i w. p. pod Wagą ‘prp. pod i n. p. Waga’ (pod + instr.). Przehyba, Basztowa n. p., O 2009 Basztowa Przehyba C15, CH, L por. adi. basztowy od n.sz. Skrajna Baszta i suf. -owy i ap. gw. przechyba. Przehyba, Ciężka n. p., O 2001 Ciężka Przehyba C9, CH, L por. n. d. Dolina Ciężka i ap. gw. przechyba. Przehyba, Furkotna n. p., O 2008 Furkotna Przehyba C14, CH, L por. adi. furkotny od n.sz. Furkot i suf. -ny i ap. gw. przechyba. Przehyba, Hińczowa n. p., O 2006 Hińczowa Przehyba, CH, L 82 „Od Ramienia Łomnickiego idzie ku pd.-wsch. szeroki grzbiet Łomnickiej Grani […]. Dalej ku pd. napotykamy szereg punktów […] dla których wprowadzamy nazwy następujące: […] c) Łomnicka Przechyba Niżnia – dla P. 1607 m” („Taternik”, z. 4, 1930: s. 87). Na przełęczy Zawory. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. n. d. Dolina Hińczowa i ap. gw. prze-chyba. Przehyba, Hruba n. p., O 2008 Hruba Przehyba C14, CH, L por. n. sz. Hruby Wierch i ap. gw. przechyba. Przehyba, Jagnięca n. p., O 1984 Jagnięca Przehyba WHP24, CH, L 1984 Pośredni Jagnięcy Przechód WHP24, CH, L por. n. sz. Jagnięcy Szczyt i ap. gw. prze-chyba oraz adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) przechód. Przehyba, Jarząbkowa n. p., O 1998 Jarząbkowa Przehyba C6, CH, L por. n. sz. Jarząbkowa Turnia i ap. gw. przechyba. Przehyba, Koprowa n. p. O 2009 Koprowa Przehyba C15, CH, L por. n. sz. Koprowy Wierch i ap. gw. prze-chyba. Przehyba, Krywańska Niżnia n. p., O 1956 Niżnia Krywańska Przehyba WHP8, CH, L 1956 Niżnia Przehyba WHP8, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. gw. przechyba. Przehyba, Kr ywańska Wyżnia n. p., O 1956 Wyżnia Krywańska Przehyba WHP8, CH, L 1956 Wyżnia Przehyba WHP8, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. gw. przechyba. Przehyba, Litworowa n. p., O 1967 Litworowa Przehyba WHP13, CH, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. gw. przechyba. Przehyba, Litworowa Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Litworowa Przehyba WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Litworowa Prze-hyba. Przehyba, Łomnicka Wyżnia (Łomnic-ka Przehyba Wyżnia) zob. Baszta, Łom-nicka Mała. Przehyba, Młynarzowa n. p., O 1998 Młynarzowa Przehyba C6, CH, L por. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. gw. przechyba. Przehyba, Młynarzowa Wyżnia n. p., O 1998 Wyżnia Młynarzowa Przehyba C6, CH, L por. adi. gw. wyśni i adi. młynarzowy od n.sz. Młynarz i suf. -owy i ap. gw. przechy-ba. Przehyba, Mnichowa n. p., O 2001 Mnichowa Przehyba C8, CH, L por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. gw. przechyba. Przehyba, Niżnia (Niżnia Przehyba) zob. Przehyba, Krywańska Niżnia. Przehyba, Pusta n. p., O 2011 Pusta Przehyba C16, CH, L por. n. s. Pusty Staw i ap. gw. przechyba. Przehyba, Pasternakowa n. p., O 1964 Pasternakowa Przehyba WHP11, CH, por. n. sz. Pasternakowa Turniczka i ap. gw. przechyba. Przehyba, Rycerowa n. p., O 2005 Rycerowa Przehyba C11, CH, L por. n. sz. Kopa Rycerowa i ap. gw. prze-chyba. Przehyba, Rzeżuchowa n. p., O 1984 Rzeżuchowa Przehyba WHP24, CH, L 1984 Skrajny Rzeżuchowy Przechód WHP24, CH, L por. n. pol. Rzeżuchowa Polana i ap. gw. przechyba oraz adi. skrajny i ap. (gw.) przechód. Przehyba, Sienna n. p., O 1967 Sienna Przehyba WHP13, CH, L por. n. sz. Sienna Kopa i ap. gw. przechy-ba. Przehyba, Spadowa n. p., O 2001 Spadowa Przehyba C9, CH, L por. n. d. Dolinka Spadowa i ap. gw. prze-chyba. Przehyba, Sucha n. p., O 1967 Sucha Przehyba WHP13, CH, L por. n. sz. Sucha Kopa i ap. gw. przechyba. Przehyba, Wołowa n. p., O 2006 Wołowa Przehyba C12, CH, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. gw. przechyba. Przehyba, Wyźnia n. grzb., O 1900 Wyźnia Przehyba Welsz6,, CH, L 1908 Wyżnia Przehyba Chmiel, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. gw. przechyba. Przehyba, Wyżnia (Wyżnia Przehyba) zob. Przehyba, Krywańska Wyżnia. Przehyba, Wyżnia (Wyżnia Przehyba) zob. Przehyba, Wyźnia. Przehyba, Żabia n. p., O 1999 Żabia Przehyba C7, CH, L por. hist. n.gr. Żabie i gw. przechyba. Przełączka Czarnostawiańska n. p., O 1908 Chmiel, CH, R, L 1938 Czarnostawiańska Przełęcz KP, CH, L por. adi. czarnostawiański od n. sz. Czarny Staw i suf. -ański i ap. przełęcz. Przełączka koło Drąga Wyżnia n.p., O 1930 Tat, CH, R, L 1964 Wyżnia Przełączka koło Drąga WHP11, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. p. Przełęcz koło Drąga. Zob. też Przełęcz, Stwolska Wyżnia. Przełączka nad Doliną Buczynową n.p., O 1938 KP, CH, R, L 1951 Przełęcz nad Dolinką Buczynową WHP2, CH, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. d. Dolinka Buczynowa (Dolina Buczynowa). Przełączka nad Korytem 83 n.p., O 1931 Tat, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Korytem ‘prp. nad i n. żl. Koryto Krywańskie’ (nad + instr.). Przełączka nad Kotłem n.p., O 1932 Nowe2, CH, R, L 83 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki, położonej w pn.-zach. grani Ramienia Krywania (na pd.-wsch. od turni 2206 m tejże grani), na którą wywodzi droga od pn. na Krywań” („Taternik”, z. 2, 1931: 43). por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Kotłem ‘prp. nad i n.k. Gierlachowski Kocioł’ (nad + loc.). Przełączka nad Małym Ogrodem n. p., O 1967 WHP8, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Małym Ogrodem ‘prp. nad i n. ter. Mały Ogród’ (nad + instr.). Przełączka nad Maszynką n.p., O 2003 C10, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Mszynką ‘prp. nad i n. żl. Maszynka do Mięsa’ (nad + instr.). Przełączka nad Szpiglasową Czubą n. p., O 2005 C11, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Szpiglasową Czubą ‘prp. nad i n.sz. Szpiglasowa Czuba’ (nad + instr.). Przełączka nad Wielkim Ogrodem n.p., O 1968 WHP8, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Wielkim Ogrodem ‘prp. nad i n. ter. Wielki Ogród’ (nad + instr.). Przełączka Pańszczycka n. p., O 1912Przełączka Pańszczycka Chmiel2, CH, R, L 1912 Pańszczycka Przełęcz Chmiel2, CH, L 1938 Pańszczycka Przełęcz KP, CH, L 2004 Pańszczycka Przełączka Wyżnia, CH, R, L por. adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańszczyca i suf. -ka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz adi. gw. wyśni. Przełączka pod Czubatą Turnią 84 n.p., O 1930 Tat, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Czubatą Turnią ‘prp. pod i n.sz. Czubata Turnia’ (pod + instr.). Przełączka pod Fajki n.p., O 1967 WHP2, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Fajki ‘prp. pod i n. sz. Fajki’ (pod + acc.). Przełączka pod Granackim Mnichem n. p., O 1967 WHP13, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Granackim Mnichem ‘prp. pod i n.sz. Granacki Mnich’ (pod + instr.). Przełączka pod Kaczą Turnią 85n. p., O 84 „Nazwy tej [Przełączka pod Czubatą Turnią] używamy tutaj po raz pierwszy dla przełączki położonej między Poślednią Turnią a Małą Poślednią Turniczką (niem. Chmielowskischarte). Równocześnie, w grani łączącej przednią Spiską Turniczkę z Łomnicą, wprowadzamy, poza istniejącemi, na-stępujące nazwy: Spiska Przełączka – dla przełączki między Spiskimi Turniczkami; Spiska Przełączka Wyżnia – dla przełączki między Zadnią Spiską Grzędą a Juhaską Turnią; Juhaska Przełączka […], Pięciostawiańska Przełączka […], Sępia Przełączka […], Igła w Durnym […], Zębata Szczerbina […], Zębata Turnia […]” („Taternik”, z. 1, 1930: 17). 85 „Dla silniej wyodrębniających się punktów pn.-wsch. grani Małego Ganku wprowadzamy nazwy następujące: Przełączka pod Kaczą Turnią – dla wcięcia w grani pomiędzy Kaczą Turnią (tuż na pd.-zach. -pd. od niej) a masywem Małego Ganku; Pusta Ławka – dla wybitnej przełęczy (u stóp Kaczej Turni), omówionej w Przew. J. Ch. i 1936 Tat, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Kaczą Turnią ‘prp. pod i n.sz. Kacza Turnia’ (pod + instr.). Przełączka pod Kogutkiem n. p., O 1912 Chmiel, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Kogutkiem ‘prp. pod i n. sz. Kogutek’ (pod + instr.). Jest to przełączka zwana przez polskich przewodników Przełączką pod Kogutkiem, ponieważ ogranicza ją turniczka nazywana Kogutkiem (por. Chmiel3: 30). Przełączka pod Łomnicą 86 n.p., O 1929 Tat, CH, R, L M. Ś., tom III, str. 22, w. 3–5 od góry); Pusta Grań – dla grupy dość wybitnych turni, tworzących dolną część całej pn.-wsch. grani Małego Ganku” („Taternik”, z. 4, 1936: 135). 86 „W grani Łomnica-Durny Szczyt występują turnie i przełączki […] Z pośród nich nazwy: Przełączka pod Łomnicą, Poślednia Przełączka, Zębata Turnia i Zębata Szczerbina wprowadzono w 1929 r. (»Taternik« z 1929 r., str. 94 i z 1930 r. str. 17), Poślednią Turnię zna już literatura tatrzańska w 1912 r. (Mieczysław Świerz: »Przewodnik po Tatrach«, Kraków, 1912; str. 170), resztę nazw z tego f ragmentu grzbietu ogłoszono po raz pierwszy w  rzew. J. Ch. i M. Ś. Znacznie wcześniej opracowali imiennictwo tej grani Niemcy i Węgrzy […] Wyłącznie pomocnicze znaczenie ma nazwa »Wielki Upłaz« wprowadzona w niniejszym zeszycie »Taternika«, oraz żartobliwe nazwy niektórych »Koleb Łomnickich«” (Birkenmajer 1930: 86); „Używamy po raz pierwszy tej nazwy dla oznaczenia przełączki, położonej między Łomnicą a Małą Poślednią Turniczką (niem. Noack-Habel Scharte)” („Taternik”, z. 4, 1929: 94). por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Łomnicą ‘prp. pod i n. sz. Łomnica’ (pod + instr.). Przełączka pod Małą Kończystą n.p., O 1930 Tat, CH, R, L por. ap. gw. przełącka i n.sz. Mała Kończysta. Zob. też Przełęcz, Stwolska Wyżnia. Przełączka pod Małym Gierlachem n. p., O 1930 Tat87, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Małym Gerlachem ‘prp. pod i n. sz. Mały Gierlach’ (pod + instr.). Przełączka pod Osterwą n.p., O 2003 C10, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Osterwą ‘prp. pod i n. sz., Osterwa’ (pod + instr.). Przełączka pod Palcem zob. Przełęcz ku Palcu. Przełączka pod Popradzką Kopą n.p., O 1938 KP, CH, R, L por. n.p. Przełęcz pod Kopą Popradzką i suf. -ka. Przełączka pod Ptakiem 88 n.p., O 87 „[…] wprowadzamy nazwy […] Przełączka pod Małym Gierlachem – dla przełączki ok. 2550 m w pd.-zach. grani Małego Gierlachu, przez którą przechodzi zwyczajna perć z Dol. Wielickiej na Gierlach” („Taternik”, z. 1, 1930: 16). 88 „Nadajemy tę nazwę [Przełączka pod Ptakiem] przełączce między Kopą nad Krzy-żnem a Ptakiem, równocześnie wprowadza-jąc dla przełączki między Ptakiem a małą Buczynową Turnią nazwę: Mała Buczynowa Przełączka” („Taternik”, z. 2, 1930: 43). 1930 Tat, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Ptakiem ‘prp. pod i n. sz. Ptak’ (pod + instr.). Przełączka pod Żabią Czubą n.p., O 1954 WHP7, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. sz. Żabia Czuba. Przełączka pod Żabią Lalką n.p., O 1954 WHP7, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. sz. Żabia Lalka. Przełączka pod Żółtą Czubą n.p., O 1983 WHP23, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Żółtą Czubą ‘prp. pod i n. sz. Żółta Czuba’ (pod + instr.). Przełączka pod Żółtą Ścianą n.p., O 1973 WHP17, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. f. s. Żółta Ściana. Przełączka w Jaworowym 89 n.p., O 1935 Tat, CH, R, L1 973 Jaworowa Szczerbina WHP, CH, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. i n. sz. Jaworowy Szczyt oraz ap. gw. scérbina. Przełączka w Soliskowych Turniach n. p., O 1938 KP, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. sz. Soliskowe Turnie. 89 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki między wierzchołkami Jaworowego Szczytu” („Taternik”, z. 1, 1935: 20). Przełączka za Baranią Basztą n.p., O 1976 WHP20, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Baranią Basztą ‘prp. za i n. sz. Barania Baszta’ (za + instr.). Przełączka za Baranią Kopką n.p., O 1976 WHP20, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Baranią Kopką ‘prp. za i n. sz. Barania Kopka’ (za + instr.). Przełączka za Baranim Mnichem n. p., O 1976 WHP20, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Baranim Mnichem ‘prp. za i n. sz. Barani Mnich (za + instr.). Przełączka za Czarną Basztą n.p., O 1983 WHP23, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Czarną Basztą ‘prp. za i n. sz. Czarna Baszta’ (za + instr.). Przełączka za Czarną Basztą n.p., O 1983 WHP23, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Czarną Basztą ‘prp. za i n. sz. Czarna Baszta’ (za + instr.). Przełączka za Durnym Mnichem n. p., O 1976 WHP20, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Durnym Mnichem ‘prp. za i n. sz. Durny Mnich’ (za + loc.). Przełączka za Kołową Kopką n.p., O 1983 WHP23, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. sz. Kołowa Kopka. Przełączka za Spiskim Mnichem n. p., O 1976 WHP20, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. za Spiskim Mnichem ‘prp. za i n. sz. Spiski Mnich’ (za + instr.). Przełączka, Anielska Pośrednia n.p., O 1998 Pośrednia Anielska Przełączka C6, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. anielski od n.gr. Anioły i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Anielska Skrajna n.p., O 1998 Skrajna Anielska Przełączka C6, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. anielski od n.gr. Anioły i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Anielska Zadnia n. p., O 1998 Zadnia Anielska Przełączka C6, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, adi. anielski od n.gr. Anioły i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Bartkowa n. p., O 1962 Bartkowa Przełączka WHP10, CH, R, P por. adi. bartkowy od n. os. Bartek ‘Bar-tłomiej Obrochta – słynny skrzypek podhalański i przewodnik tatrzański’ (WET: 832) i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Biała Niżnia n.p., O 1984 Niżnia Biała Przełączka WHP24, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. s. Białe Stawy i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Biała Pośrednia n.p., O 1984 Pośrednia Biała Przełączka WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n.s. Białe Stawy i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Biała Wyżnia n.p., O 1983 Wyżnia Biała Przełączka WHP23, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Białe Stawy i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Białowodzka Niżnia zob. Przełęcz, pod Młynarzem Niżnia. Przełączka, Białowodzka Pośrednia n. p., O 1954 Pośrednia Białowodzka Przełączka WHP7, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. białowodzki od n.d. Dolina Białej Wody i suf. -ki i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Białowodzka Wyżnia n. p., O 1954 Wyżnia Białowodzka Przełaczka WHP7, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. białowodzki od n.d. Dolina Białej Wody i suf. -ki i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Buczynowa Mała 90 n.p., O 1930 Mała Buczynowa Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. (gw.) mała, n. d. Dolinka Buczynowa i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. 90 „[…] dla przełączki między Ptakiem a małą Buczynową Turnią [wprowadzamy] nazwę: Mała Buczynowa Przełączka” („Taternik”, z. 2, 1930: 43). Przełączka, Budzowa n.p., O 1951 Budzowa Przełączka WHP3, CH, R, P por. adi. budzowy od n. os. Budz ‘Józef Budz’ i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Capia Wyżnia n.p., O 2009 Wyżnia Capia Przełączka C15, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n. p. Capia Przełączka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Ciężka (Ciężka Przełączka) zob. Przełęcz Czeska. Przełączka, Cubryńska n. p., O 1967 Cubryńska Przełączka WHP5, CH, R, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Czarna Wyżnia 91 n. p., O 1935 Czarna Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L 1983 Mała Papirusowa Przełączka WHP23, CH, R, L por. adi. gw. wyśni oraz n. sz. Czarny Szczyt i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz n. sz. Papirusowe Turnie. Przełączka, Czarnogórska n. p., O 1983 Czarnogórska Przełączka WHP23, CH, R, L por. adi. czarnogórski od n. msc. Czarna Góra i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. 91 „Przełączka pomiędzy Małą a Środkową Papirusową Turnią nazywać się bę-dzie obecnie Czarną Przełączką Wyżnią” („Taternik”, z. 3, 1935: 96). Przełączka, Czerwona 92 n. p., O 1930 Czerwona Przełączka Tat, CH, R, L 1984 Niebieska Przełęcz WHP24, CH, L 1984 Niebieska Szczerbina WHP24, CH, L por. n. sz. Czerwona Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz n.sz. Niebieska Turnia (Modra Turnia). Przełączka, Diabla Wyżnia 93 n.p., O 1936 Diabla Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L 2009 Diabla Przełęcz Wyżnia C15, CH, L por. n.sz. Diabla Turnia, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. gw. wyśni. Przełączka, Drobna n. p., O 1973 Drobna Przełączka WHP17, CH, R, L por. n. sz. Drobna Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Dziurawa Wyżnia n. p., O 1964 Wyżnia Dziurawa Przełączka WHP11, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. dziurawy od n.k. Dziura przy Spadach i suf. aw (y) i demi-nut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gajnista Skrajna (Skrajna Gajnista Przełączka) zob. Przełączka, Rzeżuchowa Skrajna. Przełączka, Gajnista Zadnia (Zadnia Gajnista Przełączka) zob. Przełączka, Rzeżuchowa Zadnia 92 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki między Czerwoną Turnią a Małym Kołowym Szczytem” („Taternik”, z. 2, 1930: 62). 93 „Jednocześnie wcięciu w grani pomiędzy Djablą Turnią a Djablowiną nadajemy nazwę Djablej Przełączki Wyżniej” („Taternik”, z. 5, 1936: 185). Przełączka, Gankowa Mała 94 n.p., O 1962 Mała Gankowa Przełączka WHP10, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gankowa Pośrednia n.p., O 1962 Pośrednia Gankowa Przełączka WHP10, CH, R, L por. adi. (gw). pośredni, adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gąsienicowa n. p., O 1951 Gąsienicowa Przełączka WHP1, CH, R, L por. n. d. Gąsienicowa Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gierlachowska n. p., O 1930 Gierlachowska Przełączka Tat 95, CH, R, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gierlachowska Niżnia n. p., O 94 „Nazwę przeł. wprowadził WHP w swoim 10. tomie; w tym wypadku: zostaje Mała Gankowa Przełączka, mimo że nie istnieje ani Gankowa Przełączka, ani Wielka Gankowa Przełączka” (C16: 170). 95 „Dla wybitnych, a nienazwanych jeszcze punktów w grani, łączącej Wyżnią Wysoką Gierlachowską z Litworowym Szczytem, wprowadzamy nazwy następu-jące: Gierlachowska Przełączka – dla przełączki między Wysokiemi Gierlachowskiemi” („Taternik”, z. 2, 1930: 61). 1965 Niżnia Gierlachowska Przełączka WHP12, CH, R, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gierlachowska Pośrednia n. p., O 1965 Pośrednia Gierlachowska Przełączka WHP12, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. owsk (i) i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Gierlachowska Wyżnia n. p., O 1938 Gierlachowska Przełączka Wyżnia KP, CH, R, L 1965 Wyżnia Gierlachowska Przełączka WHP12, CH, R, L por. adi. gw. wyśni i adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Handlowa Wyżnia 96 n. p., O 1934 Handlowa Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L 1967 Wyżnia Krótka Szczerbina WHP8, CH, L por. n. prz. Handlowa Przełęcz, demi-nut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. 96 „Dla wybitnych, głównych formacyj skalnych w pd., Dol. Ważecką od Dol. Handlowej oddzielającej, grani Krótkiej […] wprowadzamy nazwy następujące: […] handlowa przełączka wyżnia – dla niezbyt wybitnej przełączki na pd. od szczytu Krótkiej (z przełączki tej zbiega ku Zach. skośny, piarżysty żleb)” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). i adi. gw. wyśni oraz n. sz. Krótka i ap. gw. scérbina. Przełączka, Jagnięca Skrajna n. p., O 1984 Skrajna Jagnięca Przełączka WHP24, CH, R, L 1984 Wschodnia Jagnięca Szczerbina WHP24, CH, L 1984 Skrajna Jagnięca Szczerbina WHP24, CH, R, L por. adi. skrajny, n.sz. Jagnięcy Szczyt i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz adi. wschodni, ap. gw. scérbina. Przełączka, Jagnięca Zadnia n.p., O 1984 Zadnia Jagnięca Przełączka WHP24, CH, R, L 1984 Zachodnia Jagnięca Szczerbina WHP24, CH, L 1984 Zadnia Jagnięca Szczerbina WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Jagnięcy Szczyt i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. oraz adi. zachodni i ap. gw. scérbina. Przełączka, Jastrzębia Wyżnia (Wyżnia Jastrzębia Przełączka) zob. Szczerbina, Jastrzębia Skrajna. Przełączka, Juhaska n.p., O 1930 Juhaska Przełączka Tat, CH, R, T por. adi. juhaski od ap. gw. juhas ‘pomocnik bacy’ (SGZ: 139) i suf. -ki i ap. gw. przełącka. Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. Przełączka, Kapałkowa Pośrednia n. p., O 1974 Pośrednia Kapałkowa Przełączka WHP19, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Kapałkowa Skrajna n.p., O 1974Skrajna Kapałkowa Przełączka WHP19, CH, R, L por. adi. skrajny, n.zb. Kapałkowa Ubocz i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Kapałkowa Zadnia n.p., O 1974Zadnia Kapałkowa Przełączka WHP19, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, koło Drąga Wyżnia (Wyżnia Przełączka koło Drąga) zob. Przełączka koło Drąga Wyżnia. Przełączka, Kozia Skrajna (Skrajna Kozia Przełączka) zob. Szczerbina, Kozia Skrajna. Przełączka, Kozia Skrajna n. p., O 1983 Skrajna Kozia Przełączka WHP23, CH, R, L 1984 Skrajna Kozia Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. skrajny, n. sz. Kozia Turnia i se-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz ap. gw. scérbina. Przełączka, Kozia Zadnia n.p., O 1984 Zadnia Kozia Przełączka WHP24, CH, R, L 1984 Zadnia Kozia Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.sz. Kozia Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz ap. gw. scérbina. Przełączka, Krywańska n. p., O 1967 Krywańska Przełączka WHP8, CH, R, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Kwietnikowa n. p., O 1967 Kwietnikowa Przełączka WHP13, CH, R, L por. adi. kwietnikowy od n.m. Kwietnik i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Kwietnikowa Niżnia n.p., O 1967 Niżnia Kwietnikowa Przełączka WHP13, CH, R, L por. adi. gw. niźni, adi. kwietnikowy od n. m. Kwietnik i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Lawiniasta 97 n. p., O 1930 Lawiniasta Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. lawiniasty i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Leskowska n.p., O 1934 Leskowska Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. leskowski od n. m. Leskowiec i suf. -ski i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. „Nazwa Leskowskiej Przełączki pochodzi od nazwy Leskowiec (koło Szczyrby)” (WHP8: 96); Zob. Turniczki, Bystre. Przełączka, Limbowa n. p., O 1954 Limbowa Przełączka WHP7, CH, R, F 97 „[…] wprowadzamy nazwy: Lawiniasta Przełączka – dla […] przełączki ok. 2545 m” („Taternik”, z. 1, 1930: 16). por. adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz isuf. -ka. Przełączka, Liptowska 98 n. p., O 1934 Liptowska Przełączka Tat, CH, R, L por. n. sz. Liptowska Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Marusarzowa n. p., O 1954 Marusarzowa Przełączka WHP7, CH, R, P por. adi. marusarzowy od n. os. Marusarz i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. „Nazwami Marusarzowa Turnia i Marusarzowa Przełączka, wprowadzonymi w 1954, upamiętniony jest jeden z najlepszych przewodników tatrz., Jędrzej (lub Andrzej) Marusarz-Jarząbek” (WET: 726–727). Przełączka, Miedziana 99 n.p., O 1930 Tat, CH, R, L 1977 Wyżnia Miedziana Przełączka WHP21, CH, R, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz adi. gw. wyśni. Przełączka, Miedziana Niżnia n.p., O 1977 Niżnia Miedziana Przełączka WHP21, CH, R, L 98 „Nazwę tę nadajemy ostrej i głębokiej przełączce pomiędzy Ostrą a Liptowską Turnią” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). 99 „W grani Łomnica-Widły wprowadzamy niniejszem nazwę Miedziana Przełączka, na określenie miejsca „w którym Grań Wideł wrasta w poprzeczną taflę pn.-wsch. ściany szczytowej Łomnicy” (Birkenmajer 1930: 87). por. adi. gw. niźni, n. ter. Miedziane Ław-ki i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Miedziana Wyżnia (Wyżnia Miedziana Przełączka) zob. Przełączka, Miedziana. Przełączka, Mnichowa Niżnia n.p., O 1951 Mnichowa Przełączka Niżnia WHP4, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Mnich i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Mnichowa Wyżnia n.p., O 1951 Mnichowa Przełączka Wyżnia WHP4, CH, R, L por. adi. adi. gw. wyśni, mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Niebieska Wyżnia n.p., O 1951 Niebieska Przełączka Wyżnia WHP1, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. niebieski od n.p. Niebieska Przełęcz i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Ogrodem Małym nad n.p., O 2014 Przełączka nad Małym Ogrodem C14, CH, R, L por. ap. gw. przełącka lub deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. nad Małym Ogrodem ‘prp. nad i n. ter. Mały Ogród’ (nad + instr.). Przełączka, Ogród Ponad n.p., O 1965 Ponad Ogród Przełączka WHP12, CH, R, L por. w. p. ponad Ogród ‘prp. ponad i n. ter. (Wielicki) Ogród’ (ponad + acc.) i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Ogród Ponad Niżnia n.p., O 1965 Niżnia Ponad Ogród Przełączka WHP12, CH, R, L por. adi. gw. niźni i n. p. Ponad Ogród Przełączka. Przełączka, Ogród Ponad Wyżnia n.p., O 1965 Wyżnia Ponad Ogród Przełączka WHP12, CH, R, L por. adi. adi. gw. wyśni i n. p. Ponad Ogród Przełączka. Przełączka, Orla n. p., O 1929 Orla Przełączka Tat 100, CH, R, L por. n. ś. Orla Perć i deminut. przełączka od ap. (gw.) przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Orla Niżnia n.p., O 1951 Orla Przełączka Niżnia WHP3, CH, R, L por. n. ś. Orla Perć, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. gw. niźni. Przełączka, Orla Wyżnia n.p., O 1951 Orla Przełączka Wyżnia WHP3, CH, R, L por. n. ś. Orla Perć, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. gw. wyśni. Przełączka, Ostra n. p., O 1938 Ostra Przełączka KP, CH, R, L por. n. sz., Ostra oraz deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Pańszczycka Pośrednia n.p., O 100 „Nazwę tę wprowadzamy zatem dla przełączki, leżącej między masywem Orlej Baszty a dwiema, wspomnianymi w opisie, turniczkami jej zach. grani” („Taternik”, z. 3, 1929: 64). 1967 Pańszczycka Przełączka Pośrednia WHP2, CH, R, L por. adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańsz-czyca i suf. -ka, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. (gw.) pośredni. Przełączka, Pańszczycka Wyżnia n. p., O 1933 Pańszczycka Przełączka Wyżnia Tat 101, CH, R, L 2004 Pańszczycka Przełęcz WET, CH, L por. adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańsz-czyca i suf. -ka, deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. adi. gw. wyśni. Przełączka, Pańszczycka Wyżnia zob. Przełączka Pańszczycka. Przełączka, Papirusowa Mała (Mała Papirusowa Przełączka) zob. Przełączka, Czarna Wyżnia. Przełączka, Papirusowa 102 n. p., O 1930 Papirusowa Przełączka Tat, CH, R, L 1983 Wielka Papirusowa Przełączka WHP23, CH, R, L por. n. sz. Papirusowe Turnie i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Papirusowa Pośrednia (Pośrednia Papirusowa Przełączka) zob. Przełączka, Papirusowa Wyżnia 101 „[…] wprowadzamy […] dla przełączki między niemi [Pańszczyckimi Czubami – A. J.-K.] a masywem Granatów (…) nazwę pańszczycka przełączka wyżnia” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 36). 102 „Nazwy tej używamy tutaj po raz pierwszy dla przełęczy między Czarnym Szczytem a masywem Papirusowych Turni” („Taternik”, z. 2, 1930: 62). Papirusowa Dolinka w systemie Doliny Kieżmarskiej, obecnie znana pod nazwą Dolinki Ja-strzębiej Z lewej Szczyt Papirusa (obecnie Czarny Szczyt) Z prawej Turnia Karbunkułowa (dziś Jastrzębia), za nią Kołowy Szczyt Fot. J. Nyka Przełączka, Papirusowa Wyżnia 103 n. p., O 1935 Papirusowa Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L 1983 Wyżnia Papirusowa Przełączka WHP23, CH, R, L 1983 Pośrednia Papirusowa Przełączka WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Papirusowe Turnie i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Piekielnikowa 104 n. p., O 103 „[…] przełączka pomiędzy Środkową a Wielką Papirusową Turnią Papirusową Przełączką Wyżnią” („Taternik”, z. 3, 1935: 96). 104 „Nienazwanym dotychczas przełęczom w łańcuchu Baszt nadajemy nazwy 1930 Piekielnikowa Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. piekielnikowy od ap. gw. piekielnik ‘wielki złośnik’ (SGP IV: 88), ap. piekielnik ‘dawniej (…) diabeł, czart, szatan’ (Dor) i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Pięciostawiańska n. p., O 1930 Pięciostawiańska Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. pięciostawiański od n.s. Pięć Stawów i suf. -ański i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. następujące: […] Piekielnikowa Przełączka – przełączce między Djablowiną a Piekielnikową Turnią” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). Przełączka, Podufała n. p., O 1967 Podufała Przełączka WHP13, CH, R, L por. n. sz. Podufała Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Ponad Piekło n. p., O 1984 Ponad Piekło Przełączka WHP24, CH, R, L por. w. p. ponad Piekło ‘prp. ponad i n. ter. Piekło’ (ponad + acc.) i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Ponad Staw n. p., O 1965 Ponad Staw Przełączka WHP12, CH, R, L por. n. s. Wielicki Staw i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Popradzka 105 n. p., O 1931 Popradzka Przełączka Tat, CH, R, L por. n. sz. Kopa Popradzka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Popradzka Niżnia n.p., O 1962 Niżnia Popradzka Przełączka WHP10, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Kopa Popradzka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Poślednia (Wyżnia) (Wyżnia Poślednia Przełączka) zob. Przełęcz pod Poślednią Turnią. 105 „Nazwę tę wprowadzamy dla dość wybitnej przełączki, położonej na pd. od pd. wierzchołka Kopy Popradzkiej – i rozdzielającej masyw właściwej Kopy Popradzkiej od jej […] pd. grani […]” („Taternik”, z. 4, 1931: 95). Przełączka, Poślednia n. p., O 1929 Poślednia Przełączka Tat 106, CH, R, L por. n. sz. Poślednia Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Poślednia Wyżnia n.p., O 1977 Wyżnia Poślednia Przełączka WHP21, CH, R, L 1977 Przełęcz pod Poślednią Turnią WHP21, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Poślednia Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Pośrednia Wyżnia n. p., O 1932 Pośrednia Przełączka Wyżnia Tat 107 , CH, R, L 106 „W grani Łomnica-Durny Szczyt występują turnie i przełączki […] Z pośród nich nazwy: Przełączka pod Łomnicą, Poślednia Przełączka, Zębata Turnia i Zębata Szczerbina wprowadzono w 1929 r. (»Taternik« z 1929 r., str. 94 i z 1930 r. str. 17), Poślednią Turnię zna już literatura tatrzańska w 1912 r. (Mieczy-sław Świerz: »Przewodnik po Tatrach«, Kraków, 1912; str. 170), resztę nazw z tego fragmentu grzbietu ogłoszono po raz pierwszy w Przew. J. Ch. i M. Ś. Znacznie wcześniej opracowali imiennictwo tej grani Niemcy i Węgrzy […] Wyłącznie pomocnicze znaczenie ma nazwa »Wielki Upłaz«, wprowadzona w niniejszym zeszycie „Taternika”, oraz żartobliwe nazwy niektórych »Koleb Łomnickich«” (Birkenmajer 1930: 86). 107 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki pomiędzy Małą Pośrednią Granią a Pośrednią Granią” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 40). Kopa Popradzka z drogi na Koprową Przełęcz. MT Zakopane por. adi. gw. wyśni, n. sz. Pośrednia Grań i deminut. przełączka i od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka Rumiska 108 n. p., O 108 „Odrzucone »Rumiska« znikły z map, odżyły jednak, kiedy przyszło ochrzcić szczerbę między Wschodnim Szczytem Żelaznych Wrót a Zmarzłym Szczytem, w r. 1904 na pamiątkę pierwszego zdobywcy nazwaną przez Niemców i Węgrów »Przełączką Krygowskiego«. Ponieważ niegóralskie nazwy dzierżawcze przez polskich taterników nie były akceptowane, w naszej literaturze przełączka pozostała długo bezimienna. Jej nową polską wersję wymyślili Chmielowski i Świerz dla swego przewodnika »Tatr y Wysokie« (t. III 1926) w postaci »Rumiskiej Przełączki« – wątpliwej co do rdzenia, a jawnie błędnej 1925–1926 Rumiska Przełączka ChmŚw, CH, CP por. ap. gw. rumisko ‘rumowisko, porozrzucane głazy’ (SGGSP: 22) i ap. gw. pod względem budowy słowotwórczej: od rzeczowników »złomisko«, »rumisko« nie można tworzyć form przymiotnikowych z formantem przyrostkowym -ski, -ska, i to ani w polszczyźnie literackiej, ani w gwarze, podobnie jak np. od »piarżyska«, »zamczyska« czy »boiska«. Nazwa istnieje niemal 80 lat (nota bene w sąsiedztwie Złomiskiej Turni i hybrydy Złomiskiej Zatoki) i jakoś nikt jej językowego kształtu nie podważył, zapewne w naiwnej wierze, że przyrostek -ska, -skiej jest regionalizmem góralskim” (J. Nyka, Złomiska, Rumiska, Dolina Pusta, „Głos Seniora” 06/2004, http://nyka. home.pl/glos_sen/pl/200406.htm#A [dostęp: 23. 04. 2020 r.]). Czarny Staw Gąsienicowy, w tle Granaty. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane przełącka. ‘W gwarze podh. r umiska to rumowiska skalne, złomiska skalne, a Rumowiska to jedna z dawniejszych nazw Doliny Złomisk’ (WET: 1043); por. też: ap. słow. rumovisko ‘rumowisko; ruiny’ (SSP II: 254), ap. słow. rumy ‘ruiny, pozostałości’ (SSP II: 254), ap. gw. rumostwo ‘graty bez wartości’ (SGP V: 72), ap. gw. rumot ‘hałas, łoskot, stukanie’ (SGP V: 72), vb. gw. rumować ‘hałasować zrzucając coś a. stukając’ (SGP V: 72), ap. gw. rumowisko ‘uleżały popiół’ (SGP V: 72) Przełączka, Rzeżuchowa Skrajna n. p., O 1984 Skrajna Rzeżuchowa Przełączka WHP24, CH, R, L 1984 Skrajna Gajnista Przełączka WHP24, CH, R, L por. adi. skrajny, n. sz. Gajnista Kopa i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz n. pol. Rzeżuchowa Polana. Przełączka, Rzeżuchowa Zadnia n. p., O 1984 Zadnia Rzeżuchowa Przełączka WHP24, CH, R, L 1984 Zadnia Gajnista Przełączka WHP24, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Gajnista Kopa i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz n. pol. Rzeżuchowa Polana i n. s. Rzeżuchowe Stawki. Przełączka, Sępia n. p., O 1930 Sępia Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. sępi od n. sz. Sępia Turnia i ap. gw. przełącka lub deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. Przełączka, Sieczkowa Pośrednia n. p., O 1961 Pośrednia Sieczkowa Przełączka Tat, CH, R, P por. adi. (gw.) pośredni, n. os. Sieczka ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i deminut. przełączka i od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka, Sieczkowa Skrajna. Przełączka, Sieczkowa Skrajna 109 n. p., O 1961 Skrajna Sieczkowa Przełączka Tat, CH, R, P por. adi. skrajny, adi. Sieczkowy od n. os. Sieczka ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i deminut. przełączka i od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Sieczkowa Zadnia n. p., O 1961 Zadnia Sieczkowa Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, adi. Sieczkowy od n. os. Sieczka ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i deminut. przełączka i od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka, Sieczkowa Skrajna. 109 „Nazwy: Skrajna, Pośrednia i Zadnia Sieczkowa Przełączka wprowadzamy dla przełęczy leżących w głównej grani Granatów, między Doliną Gąsienicową a Dolinką Buczynową. […] Nazwy powyższe nadajemy na pamiątkę jednego z najsławniejszych przewodników tatrzańskich, Maciej Sieczki (por. Tat. 1–2/1956: 20–21), który wraz z Bronisławem Gustawiczem i Eugeniuszem Janotą dokonał pier wszego znanego wejścia na Granaty (wszystkie trzy wierzchołki), 19 IX 1867” (Nazewnictwo górskie. Nowe nazwy w Tatrach, „Taternik”, nr 3, 1961: 154). Przełączka, Smocza 110 n. p., O 1910Smocza Przełączka Tat, CH, R, L por. n. d. Dolinka Smocza i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Sokola 111 n. p., O 1930 Sokola Przełączka Tat, CH, R, L por. n.sz. Sokola Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Sokola Niżnia n.p., O 1973 Niżnia Sokola Przełączka WHP17, CH, R, L por. adi. gw. niźni i n. p. Sokola Przełączka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Sokola Wyżnia n.p., O 1973 Wyżnia Sokola Przełączka WHP17, CH, R, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Sokola Przełączka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Spadowa (Spadowa Przełączka) zob. Przełączka, Spadowa Niżnia 110 „Przez wprowadzenie nazwy »Smocza Przełęcz« dla p. 2276 m została nazwa »Przełęcz pod Kopą Popradzką« odnosząca się do owej przełączki pod Czeskim Szczytem położonej – pozbawiona wszelkiej podstawy. Dla uniknięcia zamieszania proponujemy przemianę nazw: ogólna nazwa dla przeł. między Kopą Popradzką a Czeskim Szczytem, oznaczoną punktem 2276 m bę-dzie »Przełęcz pod Kopą Popradzką«; miejsce zaś oznaczone wyżej, w którem się przez grań przechodzi będziemy nazywali »Smoczą Przełączką«” („Taternik”, z. 4, 1907: 20). 111 „[…] przełączce [między Spągą a Sokolą Turnią – A. J.-K.] […] nadajemy nazwę Sokolej Przełączki” („Taternik”, z. 1, 1930: 16). Przełączka, Spadowa Niżnia n.p., O 1954 Niżnia Spadowa Przełączka WHP7, CH, R, L 1995 Spadowa Przełączka WET, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolinka Spadowa i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. „Nazwa Spadowej Przełączki pochodzi od Spadowej Dolinki” (WET: 1123). Przełączka, Spadowa Pośrednia n.p., O 2001 Pośrednia Spadowa Przełączka C9, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni i n.p. Niżnia Spadowa Przełączka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Spadowa Wyżnia n.p., O 1954 Wyżnia Spadowa Przełączka WHP7, CH, R, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Niżnia Spadowa Przełączka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Nazwa pochodzi od Niżniej Spadowej Przełączki (por. WET: 1123). Przełączka, Spiska n. p., O 1930 Spiska Przełączka Tat, CH, R, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. Przełączka, Spiska Pośrednia n.p., O 1976 Pośrednia Spiska Przełączka WHP20, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Spiska Grzęda i n.d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Spiska Wyżnia n.p., O 1930 Wyżnia Spiska Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n.gr. Spiska Grzęda i n.d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i de-minut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. Przełączka, Stadłowa n. p., O 1930 Stadłowa Przełączka Tat, CH, R, L por. adi. stadłowy od n. pol. Stadło i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Przełęcz, Stwolska Wyżnia. Przełączka, Tomkowa Niżnia n.p., O 1954 Niżnia Tomkowa Przełączka WHP7, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Tomkowe Igły i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Tomkowa Wyżnia n.p., O 1954 Wyżnia Tomkowa Przełączka WHP7, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. tomkowy od n. sz. Tomkowe Igły i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Troista n. p., O 1967 Troista Przełączka WHP13, CH, R, L por. adi. troisty od n. sz. Troista Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Tylkowa n. p., O 1967 Tylkowa Przełączka WHP6, CH, R, P por. adi. tylkowy od n. os. Tylka ‘Wojciech Tylka-Suleja’ i suf. -owy i deminut. przełączka od ap. (gw.) przełęcz i suf. -ka. „Nazwami Tylkowa Turniczka i Tylkowa Przełączka został upamiętniony jeden z najlepszych przewodników tatrz. Wojciech Tyl-ka-Suleja” (WET: 1295–1296). Przełączka, Upłaziasta n. p., O 1998 Upłaziasta Przełączka C6, CH, R, L por. n. sz. Upłaziasta Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Warzęchowa 112 n.p., O 1928 Warzęchowa Przełączka Tat, CH, R, L por. n. kt. Warzęchowa Kotlina i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Wielickim Ogrodem ponad n. p., O 2014 Przełączka ponad Ogrodem Wielickim C14, CH, R, L por. ap. gw. przełącka lub deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i w. p. ponad Ogrodem Wielickim ‘prp. ponad i n. ter. Wielicki Ogród’ (ponad + instr.). Przełączka, Wierchcicha n. p., O 1967 Wierchcicha Przełączka WHP5, CH, R, L por. n.d. Dolina Wierchcicha i n. sz. Cichy Wierch i deminut. przełączka od ap. (gw.) przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Zasłonista n. p., O 1962 Zasłonista Przełączka WHP10, CH, R, L por. n. sz. Zasłonista Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Złomiska n. p., O 1962 Złomiska Przełączka WHP10, CH, R, L por. n. sz. Złomiska Turnia i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. 112 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki, położonej między Wsch. a Zach. Warzęchową Turnią” („Taternik”, nr 1, 1928: 14). Przełączka, Złota n. p., O 1977 Złota Przełączka WHP21, CH, R, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i demi-nut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Zmarzła Wyżnia n.p., O 1933 Zmarzła Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L por. n. sz. Zmarzłe Czuby i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Zob. też Czuby, Zmarzłe. Przełączka, Żłobista n. p., O 1912Żłobista Przełączka Chmiel, CH, R, L 1962 Niżnia Żłobista Przełączka WHP10, CH, R, L por. n.sz. Żłobisty Szczyt i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka oraz adi. gw. niźni. Przełączka, Żłobista Niżnia (Niżnia Żłobista Przełączka) zob. Przełączka, Żłobista. Przełączka, Żłobista Pośrednia n.p., O 1962 Pośrednia Żłobista Przełączka WHP10, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Żłobisty Szczyt i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełączka, Żłobista Wyżnia 113 n.p., O 1932 Żłobista Przełączka Wyżnia Tat, CH, R, L 1962 Wyżnia Żłobista Przełączka WHP10, CH, R, L 113 „[…] nazwę tę wprowadzamy dla najniższej przełączki między Żłobistym i Rumanowym Szczytem” („Taternik”, z. 2, 1932: 63). por. adi. gw. wyśni i n. sz. Żłobisty Szczyt i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełęcz Barania n.p., O 1910 Chmiel, CH, L 1973 Barania Przełęcz WHP17, CH, L por. n.sz. Baranie Rogi i ap. przełęcz. Przełęcz Batyżowiecka 114 n.p., O 1930 Tat, CH, L 1964 Batyżowiecka Przełęcz WHP11, CH, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. przełęcz. „Nazwę Batyżowiecka Przełęcz wprowadził Janusz Chmielowski 1930” (Nyka TS: 403). Przełęcz Bat yżowiecka Zachodnia n.p., O 1930 Zachodnia Batyżowiecka Przełęcz Tat, CH, L por. adi. zachodni, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. przełęcz. Zob. też Przełęcz Batyżowiecka. Przełęcz Czeska n. p., O 1908 Chmiel 1954 Ciężka Przełączka WHP7, CH, L por. ap. przełęcz i n. s. Czeskie oraz n.d. Dolina Ciężka i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. 114 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełęczy, położonej w grani, wiążącej Zadni Gierlach z Bat yżowieckim Szczytem, w miejscu, w którem grań owa, biegnąc niemal poziomo od Wsch. Batyżowieckiej Przełęczy (nazwę tę nadajemy przełęczy, zwanej dotychczas Batyżowiecką Przełęczą), przypiera bezpośrednio do masywu Batyżowieckiego Szczytu i spiętrza się w uskok jego wsch. grani. […]” („Taternik”, z. 2, 1930: 66). przełęcz do Ciemnych Smreczyn n. p., O 1903 Świerz, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. do Ciemnych Smreczyn ‘prp. do i n. d. dolina Ciemnych Smreczyn’ (do + gen.). Przełęcz Granacka n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1938 Granacka Przełęcz KP, CH, L por. adi. granacki od n. sz. Granaty i suf. -ki i ap. przełęcz. Przełęcz Hlińska n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1938 Hlińska Przełęcz KP, CH, L por. n. d. Dolina Hlińska i ap. przełęcz. Przełęcz Jaworowa n.p., O 1912 Chmiel, CH, L 1971 Jaworowa Przełęcz WHP14, CH, L por. n. p. Jaworowa Przełęcz i ap. przełęcz. Przełęcz koło Drąga n.p., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. koło Drąga ‘prp. koło i n. sz. Drąg’ (koło + gen.). przełęcz Koperszadów bielskich pod Kopą n. p., O 1870 Welsz1, CH, L 1900 Przełęcz Pod Kopą StPog, CH, L 1900 przełęcz pod Kopą Świerz, CH, L 1984 Przełęcz za Kopą WHP24, CH, L 1984 Przełęcz przez Kopę WHP24, CH, L 1984 Przełęcz z Kopą WHP24, CH, L 1984 Przełęcz Kopy WHP24, CH, L 1984 Przełęcz Kopa WHP24, CH, L 1984 Kopa WHP24, CH 1984 Przełęcz Skopa WHP24, CH, L 1984 Koperszadzka Przełęcz WHP24, CH, L 1984 Jaworzyńska Przełęcz WHP24, CH, L 1984 Bielska Przełęcz z Kopą WHP24, CH, L 1984 Siodło WHP24, M 1984 Siodło Kopa WHP24, CH, M por. ap. przełęcz i w. p. pod Kopą, za Kopą, przez Kopę, z Kopą ‘prp. pod, za przez, z i n. sz. Kopa (Bielska)’ (pod + instr., za +instr., przez + acc; z + instr) oraz n. msc. Jaworzyna i suf. -ski. „Nazwa od przyległego wzniesienia zw. Kopą Bielską” (Nyka TP: 304). przełęcz Koprowa 115 n. p., O 1900 Welsz6, CH, L 1908 Przełęcz Koprowa Chmiel, CH, L 1908 Koprowa Przełęcz Chmiel, CH, L 1908 Przełęcz Koprowa Wyżnia Chmiel, CH, L 1952 Wyżnia Koprowa Przełęcz WHP5, CH, L por. n.d. Dolina Koprowa i ap. przełęcz. Przełęcz Koprowa Niżnia n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1938 Koprowa Przełęcz Niżnia KP, CH, L 1952 Niżnia Koprowa Przełęcz WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Koprowa i ap. przełęcz. Przełęcz Korosadowicza n.p., O 1998 C6, CH, P por. ap. (gw.) przełęcz i n. os. Korosadowicz ‘Zbigniew Korosadowicz’. ‘Z Przełęczy Korosadowicza opada ku pn. Depresja Korosadowicza’ (por. C6: 224). 115 Pierwszy nazwał przełęcz Mór Déchy, wychodząc na nią w 1874 w towarzystwie tatrzańskich przewodników Spitzkopfa i Rumana (por. Bohuš 1996: 71). „Nazwa na mapce Wahlenberga (1814), w polskich drukach od ok. 1880” (Nyka TS: 413). Przełęcz ku Palcu n. p., O 1968 Tat116, CH, L 2009 Przełączka pod Palcem C15, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. ku Palcu ‘prp. ku i n. sz. Palec’ (ku + dat.) oraz ap. gw. przełącka lub deminut. przełączka od ap. (gw.) przełęcz i suf. -ka i w. p. pod Palcem ‘prp. pod i n. sz. Palec’ (pod + instr.). Przełęcz Liliowe n. p., O 1849 Zejszner, CH, F 1858 Liliowe Stecz1, F 1874Liljowe Welsz, F 1872 Lilijowe Stecz2, F por. ap. przełęcz i adi. liliowy od ap. gw. leluja lub lelija ‘lilia złotogłów lub pełnik siedmiogrodzki’ (por. WET: 640 i C8: 159) i suf. -owy. Przełęcz Litworowa n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1932 Litworowa Przełęcz Nowe2, CH, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. przełęcz. ‘Nazwa Litworowej Przeł., jak i sąsiadu-jącego z nią Litworowego Szczytu, pochodzi od Doliny Litworowej, ponad którą ten szczyt się wznosi’ (WHP12: 147). przełęcz Lodowa n. p., O 1900 Welsz6, CH, L 1900 Lodowa Przełęcz StPog, CH, L 1903 Przełęcz Lodowa Świerz, CH, L 116 „Z czasem ustalił się – używa go już B. Gustawicz w »Słowniku Geograficznym« w r. 1887 – do dziś utrzymany podział na Koprowy Wierch i Pośredni Wierszyk, do czego w »Taterniku« 3/1968 (s. 135) doszła nazwa Przełęczy ku Palcu (od tkwiącej w niej charakterystycznej turniczki). Przełęcz tę przyjąć należy za rozgraniczenie Koprowego Wierchu i Pośredniego Wierszyka” (J. Nyka, Nazewnictwo Koprowego Wierchu, 1973: 26–27). 1903 przełęcz Lodowego Świerz, CH, L por. n. sz. Lodowy Szczyt i ap. przełęcz. „Nazwa w polskich drukach od ok. 1880” (Nyka TS: 414). przełęcz Łomnicy n. p., O 1979 Raj, CH, L 1910Łomnicka Przełęcz Chmiel, CH, L 1938 Ramię Łomnickie KP117, M, L 1973 Łomnickie Ramię WHP17, M, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. przełęcz oraz ap. ramię. Przełęcz między Doliną Porońca a Pańszczycą n.p., O 1903 Świerz, CH, L por. w. p. przełęcz między Doliną Porońca a Pańszczycą ‘ap. przełęcz, prp. między n. d. Dolina Porońca i n. d. Dolina Pańszczyca’ (między + instr.). Przełęcz między Kościołami n.p., O 1973 WHP17, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. między Kościołami ‘prp. między i n. sz. Kościoły’ (między + instr.). przełęcz Mięguszowiecka n. p., O 1900 Welsz6, CH, L 1900 pod Chłopkiem przełęcz Welsz6, CH, L 1903 przełęcz pod Chłopkiem Świerz, CH, L 1908 Przełęcz Mięguszowiecka pod Chłopkiem Chmiel, CH, L 1908 Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem Chmiel, CH, L 2001 Przełęcz pod Chłopkiem C8, CH, L 117 „Dla wybitnego siodła 2193 m użył pierwszy nazwy Ramię Łomnickie – Janusz Chmielowski w 1924 r. („Wierchy” z 1924 r., str. 141). „Niemcy nazwy tej nie stosują” ( Birkenmajer 1930: 87). por. ap. przełęcz i n. d. Dolina Mięguszowiecka i n. sz. Mięguszowieckie Szczyty oraz w. p. pod Chłopkiem ‘prp. pod i n. sz. Chłopek’ (pod + instr.). Przełęcz Mylna n. p., O 1908 Chmiel, CH, P 1908 Mylna Przełęcz Chmiel 118, CH, P por. vb. mylić i ap. przełęcz. Przełęcz nad Czarnym zob. Przełęcz w Liptowskich Murach. Przełęcz nad Czerwonym Żlebem n.p., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. nad Czerwonym Żlebem ‘prp. nad i n.żl. Czerwony Żleb’ (nad + instr.). Przełęcz nad Dolinką Buczynową zob. Przełączka nad Doliną Buczynową. Przełęcz nad Kolebą n.p., O 1971 WHP14, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. nad Kolebą ‘prp. nad i chrematon. Koleba’ (nad + instr.). Przełęcz nad Kwoką n.p., O 1956 WHP8, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. nad Kwoką ‘prp. nad i n. sz. Kwoka’ (nad + instr.). Przełęcz Nad Skokiem 119 n.p., O 118 „Nazwa M. P. została nadana przez […] Janusza Chmielowskiego, który wszedłszy na nią w 1902 od zach., nie mógł znaleźć zejścia na stronę Zmarzłego Stawu” (WET: 795). 119 „Nienazwanym dotychczas przełęczom w łańcuchu Baszt nadajemy nazwy następujące: […] Przełęcz nad Skokiem – przełęczy między Małą a Skrajną Basztą” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). 1930 Tat, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. nad Skokiem ‘prp. nad i n. wodosp. Skok’ (nad + instr.). Przełęcz Nad Szerokim Żlebem n. p., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. nad Szerokim Żlebem ‘prp. nad i n. żl. Szeroki Żleb’ (nad + instr.). Przełęcz nad Wrotami n.p., O 1937 Tat, CH, L por. ap. przełęcz i n.p. Wrota Chałubińskiego. „Nazwa tej przeł. pochodzi od sąsiednich Wrót Chałubińskiego” (WHP4: 159). Zob. Kopa nad Wrotami. Przełęcz Niewcyrska n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1952 Niewcyrska Przełęcz WHP5, CH, L por. adi. niewcyrski od n. d. Dolina Nie-wcyrka i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz Nowickiego 120 n.p., O 1908 Chmiel, CH, P por. ap. przełęcz i n. os. Nowicki ‘Franciszek H. Nowicki’. „Nazwa pochodzi od nazwiska autora sonetów tatrz. i projektodawcy Orlej Perci, 120 „Niewybitne obniżenie grani pomiędzy Buczynowymi Czubami a Wielką Buczynową Turnią. Nazwę nadał budowniczy »Orlej Perci«, ks. Walenty Gadowski w r. 1903, co sam kilkakrotnie stwierdza. Upamiętnił w niej swego partnera górskiego, Franciszka H. Nowickiego (1854–1935) […]. Franciszek Nowicki był inicjatorem i pierwszym referentem w TT projektu budowy »Orlej Perci« w r. 1901. On wymyślił dla niej nazwę, on też 16 lipca 1903 r. asystował przy rozpoczęciu robót, wznosząc za ich powodzenie toast Tokajem A.D. 1863” (Nyka, Niegóralskie…: 68). Franciszka H. Nowickiego, który z towarzyszami dokonał I wejścia na tę przełęcz w 1902” (WET: 829). Przełęcz Pawlikowskiego n.p., O 1976 WHP20, CH, P por. ap. przełęcz i n. os. Pawlikowski. „Nazwą […] został upamiętniony Jan Gwalbert Pawlikowski, który w 1881 dokonał I wejścia na oba siodła Durnej Przeł” (WET: 896). Przełęcz pod Chłopkiem zob. przełęcz Mięguszowiecka. Przełęcz pod Klinem n.p., O 1964 WHP11, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Klinem ‘prp. pod i n.sz. Klin’ (pod + instr.). Przełęcz pod Kopą Popradzką 121 n.p., O 1910 Tat, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Kopą Popradzką ‘prp. pod i n. sz. Popradzka Kopa’ (pod + instr.). Przełęcz pod Kopą zob. przełęcz Ko-perszadów Bielskich po Kopą. 121 „Przez wprowadzenie nazwy »Smocza Przełęcz« dla p. 2276 m została nazwa »Przełęcz pod Kopą Popradzką« odno-sząca się do owej przełączki pod Czeskim Szczytem położonej – pozbawiona wszelkiej podstawy. Dla uniknięcia zamieszania proponujemy przemianę nazw: ogólna nazwa dla przeł. między Kopą Popradzką a Czeskim Szczytem, oznaczoną punktem 2276 m będzie »Przełęcz pod Kopą Popradzką«; miejsce zaś oznaczone wyżej, w którem się przez grań przechodzi będziemy nazywali »Smoczą Przełączką«” („Taternik”, z. 4, 1907: 20). Przełęcz pod Kozią Strażnicą n.p., O 1912 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Kozią Strażnicą ‘prp. pod i n.sz. Kozia Strażnica’ (pod + instr.). Przełęcz pod Młynarzem 122 n.p., O 1908 Chmiel, CH, L 1952 Młynarzowa Przełęcz WHP7, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Młynarzem ‘prp. pod i n. sz. Młynarz’ (pod + instr) oraz adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy. Przełęcz pod Osterwą n.p., O | 1964 WHP11, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Osterwą ‘prp. pod i n. sz., Osterwa’ (pod + instr.). Przełęcz pod Poślednią Turnią n. p., O 1938 KP, CH, L 1977 Wyżnia Poślednia Przełączka WHP21, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Poślednią Turnią ‘prp. pod i n. sz. Poślednia Turnia’ (pod + instr.) oraz adi. (gw.) pośledni i deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka. Przełęcz pod Rysami n.p., O 1908 Chmiel, CH, L. 122 „W odróżnieniu od wielu bezimiennych przełęczy, ta miała własną nazwę ludową: od pancerza »rzucających się w oczy płyt« zwana była przez juhasów »Głazami« (głazy = góralskie »płyty«). […] Janusz Chmielowski […] »Głazy« uznał za formę niemiecką, wprowadzając na jej miejsce własną biurkową »Przełęcz pod Młynarzem« […]” (J. Nyka, Skąd te nazwy? – Młynarzowa Przełęcz, „Głos Seniora” 04/2007, http://nyka.home.pl/glos_sen/ pl/200704.htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]). por. ap. przełęcz i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n. sz. Rysy’ (pod + instr.). Przełęcz pod Siodełkiem n.p., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Siodełkiem prp. pod i n. sz. Siodełko’ (pod + instr.). Przełęcz pod Smoczym Szczytem n.p., O 1933 Tat123, CH, L por. ap. przełęcz i n. sz. Smoczy Szczyt. Przełęcz pod Świstowym Rogiem 124 n. p., O 1932 Tat, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Świstowym Rogiem ‘prp. pod i n. sz. Świstowy Róg’ (pod + instr.). Przełęcz pod Wysoką 125 n.p., O 1935 Tat, CH, L por. ap. przełęcz i n. sz. Wysoka. 123 „[…] przełęczy pomiędzy Wysoką a Smoczym Szczytem [nadajemy – A. J.-K.] nazwę – przełęczy pod smoczym szczytem” („Taternik”, z. 2, r. 1933: 36) 124 „Nazwy tej [Przełęcz pod Świstowym Rogiem – A. J.-K.] używamy tutaj po raz pier wszy dla przełęczy między Świstowym Szczytem a Świstowym Rogiem, wprowadzając równocześnie nazwę świstowa przełęcz niżnia dla przełęczy między Świstowym Rogiem a grzebieniem Świstowych Turni” („Taternik”, z. 2, r. 1932: 37). 125 „Nazwę tę wprowadzamy ostatecznie dla wąskiej przełączki między Wysoką a Czeskim Szczytem, unieważniając tym samym nazwę »Przełączka pod Czeskim Szczytem« (Taternik, XVII 36). Nazwę »Przełęcz pod Wysoką« uzasadniają zarówno warunki topograficzne, jak i tradycyjność samej nazwy” („Taternik”, z. 1, 1935: 55). Przełęcz pod Zadnią Kopą n.p., O 1954 Przełęcz pod Zadnią Kopą WHP6, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Zadnią Kopą ‘prp. pod i n.sz. Zadnia Kopa’ (pod + instr.). Przełęcz pod Zieloną n.p., O 1910 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. pod Zieloną ‘prp. pod i n. sz. Zielona Czuba’ (pod + instr.). przełęcz Rówienek, n. p., O 1900 StPog, CH, L 1900Przełęcz Rówienkowa StPog, CH, L por. ap. przełęcz i n. d. Dolina Rówienki i suf. -owy. Przełęcz Rówienkowa zob. przełęcz Rówienek. Przełęcz Rumanowa 126 n.p., O 1908 Chmiel, CH, L 1928 Wschodnia Rumanowa Przełęcz Tat, CH, L por. adi. wschodni, n.d. Rumanowa Dolinka i ap. przełęcz. Przełęcz Rywocińska n. p., O 1910 Chmiel, CH, L 1938 Rywocińska Przełęcz KP, CH, L por. adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. przełęcz. 126 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki, położonej w grani, wiążącej Mały Ganek z Wysoką, w miejscu w którym grań owa, biegnąc niemal poziomo od Wsch. Rumanowej Przełęczy (nazwę tę nadajemy przełęczy, zwanej dotąd Rumanową Przełęczą), przy piera bezpośrednio do masywu Wysokiej i spiętrza się w uskok pn.-wsch. jej grani” („Taternik”, nr 1, 1928: 15). Przełęcz Sławkowska n. p., O 1910 Chmiel, CH, L 1967 Sławkowska Przełęcz WHP13, CH, L por. n. sz. Sławkowski Szczyt i n. d. Sławkowska Dolina i ap. przełęcz. „Nazwa Sławkowska Przełęcz pochodzi od Sławkowskiego Szczytu i Sławkowskiej Doliny” (WET: 110). Przełęcz Stolarczyka 127 n.p., O 1902 Pam. TT., CH, P por. ap. przełęcz i n. os. Stolarczyk ‘Józef Stolarczyk’. „Nazwa P.S., nadana jej przez Janusza Chmielowskiego w 1902, upamiętnia ks. Józefa Stolarczyka, który wraz z towarzyszami dokonał na nią pier wszego znanego wejścia tur. w 1867” (WET: 1153). Przełęcz Stwolska n. p., O 1912 Chmiel, CH, L 1964 Stwolska Przełęcz WHP11, CH, L 127 „Wybitne obniżenie w głównym grzbiecie Tatr, pomiędzy Baranimi Rogami (Wyżnim Baranim Zwor nikiem) a Czarnym Szczytem (Małą Papirusową Turnią), zdobyte po raz pierwszy przez ks. Józefa Stolarczyka (1816–93), znakomitego w swoim czasie taternika. Nazwy użył jako pierwszy Janusz Chmielowski, który przez przełęcz przechodził 5 października 1898 r. z Klimkiem Bachledą i Józefem Tatarem. Pisząc w „Pamiętniku Towarzystwa Tat-rzańskiego” r. 1902 (t. XXIII s. 22) o innej wycieczce w te okolice, mówi on: »Przełęcz ową, między Baranimi Rogami a Czarnym, nie posiadająca żadnej nazwy, postanowiliśmy nazywać Przełęczą Stolarczyka, na cześć ś.p. proboszcza zakopiańskiego ks. Józefa Stolarczyka, który dnia 17 września 1867 r. […] pierwszy stanął na nietkniętym stopą ludzką szczycie Baranich Rogów«” (Nyka, Niegóralskie…: 269). por. adi. stwolski od n.d. Dolina Stwolska i n. m. Stwoła i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz Szatania n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1952 Szatania Przełęcz WHP5, CH, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i ap. przełęcz. przełęcz Szeroka n. p., O 1900 Welsz6, CH, L 1910 Przełęcz Szeroka Chmiel, CH, R, L 1910 Szeroka Przełęcz Chmiel, CH, L 1972 Szeroka Przełęcz Jaworzyńska WHP15, CH, L por. ap. przełęcz, n. sz. Szeroka Jaworzyńska i n. sz. Szeroka Jaworzyńska. Przełęcz Szpara zob. Szpara (1). Przełęcz Ścienki n.p., O 1938 KP, CH, L por. ap. przełęcz i ap. słow. stienka ‘ścian-ka’ (SSP II: 328). Przełęcz Śnieżna n. p., O 1912 Chmiel, CH, L 1931 Śnieżna Przełęcz Nowe1, CH, L por. n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. przełęcz. „Nazwę Ś.P. (urobioną od Śnieżnego Szczytu) zaproponował Adam Kroebl” (WET: 1209). Przełęcz Świnicka n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1954 Świnicka Przełęcz WHP6, CH, L por. adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i ap. przełęcz. Przełęcz Świstowa n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1971 Świstowa Przełęcz WHP14, CH, L Kopa Lodowa i Lodowy Szczyt. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. adi. świstowy od n.sz. Świstowy Szczyt i ap. przełęcz. Nazwa polska pochodzi od Świstowego Szczytu (por. WET: 1219). Przełęcz Ter yańska Niżnia n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1956 Teriańska Przełęcz Niżnia WHP8, CH, L por. n.d. Dolina Teriańska, ap. przełęcz i adi. gw. niźni. Przełęcz Tetmajera 128 n.p., O 128 „Główna przełęcz w masywie Gierlachu. Nazwę nadał w r. 1902 Janusz Chmielowski, który 24 sierpnia 1895 r. stanął tu wraz z Jędrzejem Walą młodszym jako pierwszy taternik. Wiadomość o wprowadzeniu nazwy podały lokalne pisma – »Giewont« (13 sierpnia) i »Przegląd Zakopiański« (25 września 1902 r.). »Giewont« napisał: 1908 Chmiel, CH, P por. ap. przełęcz i n. os. Tetmajer ‘Kazimierz Przerwa-Tetmajer’. Przełęcz Urbanowa n. p., O 1965 Urbanowa Przełęcz WHP12, CH, L por. n.gr. Urbanowe Turnie i ap. przełęcz. »Dowiadujemy się obecnie, iż p. Janusz Chmielowski, korzystając z przysługujące-go mu prawa (jako pierwszemu, który zwiedził ową przełęcz) nadania nazwy, dotąd nie oznaczonej przełęczy między północnym (2630 m) a głównym (2663 m) szczytem Gierlachu, postanowił nazwać ją Przełęczą Kazimierza Tetmajera […] pragnąc tym sposobem jeszcze silniej związać imię Tetmajera z Tatrami i przypomnieć naszym turystom, iż Kazimierz Tetmajer […] jest znakomitym znawcą i taternikiem jednym z najwybitniejszych i najśmielszych«” (Nyka, Niegóralskie…: 269). Przełęcz w Kościelcu n.p., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. w Kościelcu ‘prp. w i n.sz. Kościelec’ (w + loc.). Przełęcz w Liptowskich Murach n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Przełęcz nad CzarnymChmiel2, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. w Liptowskich Murach ‘prp. w i n. grzb. Liptowskie Mury’ (w + loc.) oraz w. p. nad Czarnym ‘prp. nad i n. s. Czarny (Staw)’ (nad + instr.). Przełęcz w Miedzianem n.p., O 1952 WHP5, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. w Miedzianem ‘prp. w i n. grzb. Miedziane’ (w + loc.). Przełęcz w Miedzianem n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Miedziana Przełęcz Chmiel, CH, L 1908 Szpiglasowa Przełęcz Chmiel, CH, Z por. ap. przełęcz i w. p. w Miedzianem ‘prp. w i n. grzb. Miedziane’ (w + loc.) oraz n. grzb. Miedziane i adi. szpiglasowy od ap. niem. Spiessglanz ‘antymon’ (WET: 1195) i suf. -owy. „Nazwa Szpiglasowa Przełęcz pochodzi od niem. Spiessglanz (antymon); w okolicy były dawniej kopalnie, których ubogie po-kłady szybko się wyczerpały” (WET: 1195). Przełęcz w Ostrym n.p., O 1973 WHP16, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. w Ostrym ‘praep w i n.sz., Ostry Szczyt’ (w + loc.). Przełęcz w Widłach n. p., O 1925–1926 ChmiŚw, CH, L 1979 Wielka Przełęcz w Widłach WHP21, CH, R, L por. ap. przełęcz i w. p. w Widłach ‘prp. w i n. sz. Widły’ (w + loc.) oraz adi. (gw.) wielki. Przełęcz Walentkowa n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Walentkowa Przełęcz Chmiel, CH, L por. ap. przełęcz i n. d. Walentkowa Dolina i n. sz. Walentkowy Wierch. Przełęcz Wołowcowa n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1954 Wołowcowa Przełęcz WHP6, CH, L por. adi. wołowcowy od n. sz. Wołowiec Mięguszowiecki i suf. -owy oraz ap. przełęcz. Przełęcz Zmarzła n. p., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Zmarzła Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. przełęcz. Przełęcz Zwyżki por. Przechód, Ciem-niasty. Przełęcz, Barania (Barania Przełęcz) zob. Przełęcz Barania. Przełęcz, Basztowa n. p., O 1954 Basztowa Przełęcz WHP5, CH, L por. adi. basztowy od n.gr. (Grań) Baszt i suf. -owy i ap. przełęcz. Przełęcz, Basztowa Wyżnia 129 n.p., O 1930 Wyżnia Basztowa Przełęcz Tat, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Basztowa Przełęcz. 129 „Nienazwanym dotychczas przełęczom w łańcuchu Baszt nadajemy nazwy następujące: […] Basztowa Przełęcz Wyżnia – przełęczy między Małą Capią Turnią a Basztą Zadnią” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). Przełęcz, Batyżowiecka Wschodnia n.p., O 1964 Wschodnia Batyżowiecka Przełęcz WHP11, CH, L por. adi. wschodni, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. przełęcz. Przełęcz, Białczańska n. p., O 1954 Białczańska Przełęcz WHP7, CH, L 1954 Niżnia Białczańska Przełęcz WHP7, CH, L por. adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. przełęcz oraz adi. gw. niźni. Przełęcz, Białczańska Niżnia (Niżnia Białczańska Przełęcz) zob. Przełęcz, Białczańska. Przełęcz, Białczańska Pośrednia n.p., O 1999 Pośrednia Białczańska Przełęcz C7, CH, L por. adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański, ap. przełęcz i adi. (gw.) pośredni. Przełęcz, Białczańska Wyżnia n.p., O 1954 Wyżnia Białczańska Przełęcz WHP7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. Przełęcz, Buczynowa n. p., O 1908 Buczynowa Przełęcz Chmiel, CH, L 1908 Przełęcz Buczynowa Chmiel, CH, L por. n. d. Dolinka Buczynowa i ap. przełęcz. Przełęcz, Ciemniasta n. p., O 1971 Ciemniasta Przełęcz WHP14, CH, L por. n. sz. Ciemniasta Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Cisowa n. p., O 1972 Cisowa Przełęcz WHP15, CH, L por. n. sz. Cisowa Czuba i ap. przełęcz. Przełęcz, Czarna n. p., O 1908 Czarna Przełęcz Chmiel, CH, L 1910Przełęcz Czarna Chmiel, CH, L 1972 Niżnia Czarna Przełęcz WHP15, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Czarna Jaworowa, n. sz. Czarny Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Czarna Niżnia (Niżnia Czarna Przełęcz) zob. Przełęcz, Czarna. Przełęcz, Czarnostawiańska (Czarnostawiańska Przełęcz) zob. Przełączka Czarnostawiańska. Przełęcz, Diabla 130 n. p., O 1930 Diabla Przełęcz Tat, CH, L por. n. sz. Diabla Turnia i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Diabla Wyżnia (Diabla Przełęcz Wyżnia) zob. Przełączka, Diabla Wyżnia. Przełęcz,Durna Mała n.p., O 1976 Mała Durna Przełęcz WHP20, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. sz. Durny Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Durna n. p., O 1976 Durna Przełęcz WHP20, CH, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz,Dwoista n. p., O 1938 Dwoista Przełęcz KP, CH, L por. n. sz. Dwoista Turnia i ap. przełęcz. 130 „Nienazwanym dotychczas przełęczom w łańcuchu Baszt nadajemy nazwy następujące: […] Djabla Przełęcz – przełęczy między Zadnią Basztą a Djablowiną” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). Przełęcz, Dziadowska n. p., O 1973 Dziadowska Przełęcz WHP17, CH, L por. n. sz. Dziadowska Skała i ap. przełęcz. Przełęcz, Dziadowska Pośrednia n. p., O 1973 Pośrednia Dziadowska Przełęcz WHP17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Dziadowska Skała i ap. przełęcz. Przełęcz, Dziadowska Skrajna n.p., O 1973 Skrajna Dziadowska Przełęcz WHP17, CH, L por. adi. skrajny, n. sz. Dziadowska Skała i ap. przełęcz. Przełęcz, Dziadowska Zadnia n.p., O 1973 Zadnia Dziadowska Przełęcz WHP17, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Dziadowska Skała i ap. przełęcz. Przełęcz, Dzika 131 n.p., O 1933 Dzika Przełęcz Tat, CH, L 1971 Północna Dzika Przełęcz WHP14, CH, L por. n. sz. Dzika Turnia i ap. przełęcz oraz adi. północny. Przełęcz, Dzika Południowa n.p., O 1971 Południowa Dzika Przełęcz WHP14, CH, L 1971 Wyżnia Dzika Przełęcz WHP14, CH, por. adi. południowy i n. sz. Dzika Turnia oraz adi. gw. wyśni. 131 „Nazwę tę nadajemy wybitnej, naj-niższej przełęczy pomiędzy Dziką Turnią (pn. wierzchołkiem) a Świstowym Szczytem” („Taternik”, z. 5–6, 1933: 125). Przełęcz, Dzika Pośrednia n.p., O 1971 Pośrednia Dzika Przełęcz WHP14, CH, L 1971 Środkowa Dzika Przełęcz WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Dzika Turnia oraz adi. środkowy. Przełęcz, Dzika Północna (Północna Dzika Przełęcz) zob. Przełęcz, Dzika. Przełęcz, Dzika Północna n.p., O 1971 Północna Dzika Przełęcz WHP14, CH, L 1971 Dzika Przełęcz WHP14, CH, L por. adi. północny, n. sz. Dzika Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Dzika Środkowa (Środkowa Dzika Przełęcz) zob. Przełęcz, Dzika Pośrednia. Przełęcz, Dzika Wyżnia (Wyżnia Dzika Przełęcz) zob. Dzika, Przełęcz Połu-dniowa. Przełęcz, Dziurawa n.p., O 1930 Dziurawa Przełęcz Tat, CH, L por. adi. dziurawy od n.k. Dziura przy Spadach i suf. -awy i ap. przełęcz. Zob. też Przełęcz, Stwolska Wyżnia. Przełęcz , Filipczańska Niżnia n. p., O 1951 Niżnia Filipczańska Przełęcz WHP4, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. filipczański od n. h. Hala Filipka i suf. -ański i ap. przełęcz. Przełęcz, Filipczańska Wyżnia n.p., O 1951 Wyżnia Filipczańska Przełęcz WHP4, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. filipczański od n. h. Hala Filipka i suf. -ański i ap. przełęcz. Przełęcz,Furkotna n. p., O 1952 Furkotna Przełęcz WHP5, CH, L por. Dolina Furkotna i ap. przełęcz. Przełęcz, Gankowa n. p., O 1900 Gankowy Przełęcz StPog, CH, L 1912Przełęcz Gankowa Chmiel, CH, L por. adi. gankowy od n. sz. Ganek i suf. -owy i ap. przełęcz. Przełęcz, Garajowa Niżnia n.p., O 1951 Garajowa Przełęcz Niżnia WHP4, CH, L por. n. sz. Garajowe Kopy, ap. przełęcz i adi. gw. niźni. Przełęcz, Garajowa Pośrednia n.p., O 2005 Garajowa Przełęcz Pośrednia C11, CH, L por. n.sz. Garajowe Kopy, ap. przełęcz i adi. (gw.) pośredni. Przełęcz, Garajowa Wyżnia n.p., O 1951 Garajowa Przełęcz Wyżnia WHP4, CH, L por. n.sz. Garajowe Kopy, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. przełęcz, Gładka n.p., O 1900 Głądka przełęcz Welsz6, CH, L 1900 Gładka Przełęcz StPog, CH, L 1908 Przełęcz Gładka Chmiel, CH, L por. n. zb. Gładkie i ap. przełęcz. Przełęcz,Gombosia n.p., O 1975 Gombosia Przełęcz WHP15, CH, L por. n. sz. Gombosi Wierch i ap. przełęcz. Przełęcz, Graniasta n. p., O 1910Graniasta Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. sz. Graniasta Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz,Handlowa 132 n.p., O 1934 Handlowa Przełęcz Tat, CH, L por. n.d. Dolina Handlowa i ap. przełęcz. Dawna n. d. Suchej Ważeckiej – Dolina Handlowa. Przełęcz, Hińczowa n. p., O 1908 Hińczowa Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. s. Hińczowe Stawy i ap. przełęcz. Przełęcz, Hruba n. p., O 1967 Hruba Przełęcz WHP13, CH, L por. n.sz. Hruba Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Huncowska n. p., O 1938 Huncowska Przełęcz KP, CH, L por. n.d. Dolina Huncowska i ap. przełęcz. Przełęcz, Jamińska n. p., O 1971 Jamińska Przełęcz WHP14, CH, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Jamska n. p., O 1956 Jamska Przełęcz WHP8, CH, L por. adi. jamski od n.m. Jamy i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz, Jastrzębia n. p, O 1938 Jastrzębia Przełęcz KP, CH, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. przełęcz. 132 „Dla wybitnych, głównych formacyj skalnych w pd., Dol. Ważecką od Dol. Handlowej oddzielającej, grani Krótkiej […] wprowadzamy nazwy następujące: handlowa przełęcz – dla siodła (trawiastego od zach.), położonego tuż na pn. od P. 2070, zwanego niekiedy zadnim handlem” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). Przełęcz, Jaworowa (Jaworowa Przełęcz) zob. Przełęcz Jaworowa. Przełęcz, Jaworowa Skrajna n.p., O 1972 Skrajna Jaworowa Przełęcz WHP15, CH, L por. n. sz. Skrajna Jaworowa Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Jaworowa Sucha n.p., O 1972 Sucha Przełęcz Jaworowa WHP15, CH, L por. n. d. Sucha Dolina Jaworowa i ap. przełęcz. Przełęcz, Jaworzyńska Szeroka (Przełęcz Szeroka Jaworzyńska) zob. przełęcz Szeroka. Przełęcz, Jurgowska 133 n.p., O 1964 Jurgowska Przełęcz WHP11, CH, P por. adi. jurgowski od n.m. Jurgów (Jurgowianie) i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz,Kacza n.p., O 1908 Kacza Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. sz. Kaczy Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Kiezmarska 134 n.p., O 1938 Kiezmarska Przełęcz KP, CH, L 133 „[…] otrzymała swą nazwę od taterników w 1930 na pamiątkę pasterzy z Jurgowa, którzy wówczas paśli jeszcze na Polanie pod Wysoką, skąd ta przełęcz jest dobrze widoczna” (WET: 482). 134 Nazwa odnosi się do położenia pod Kiezmarskim Szczytem; utworzona przez polskich taterników – Z. Klemensiewicza i R. Kordysa, którzy 1.08.1906 dokonali pierwszego przejścia z Wyżniej Przeł. w Widłach na Wschodni Szczyt Wideł (por. Bohuš 1996: 231). por. n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Kiezmarska Niżnia 135 n.p., O 1977 Niżnia Kiezmarska Przełęcz WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Kiezmarska Wyżnia 136 n. p., O 1977 Wyżnia Kiezmarska Przełęcz WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Kiezmarski Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Klimkowa n. p., O 1977 Klimkowa Przełęcz WHP21, CH, P por. adi. klimkowy od n. os. Klimek i suf. -owy i ap. przełęcz. Pierwszego wejścia na tę przełęcz dokonał m.in. Klimek Bachleda 24.08.1924 r. (por. WHP21: 25). Nazwę zaproponował w 1901 r. K. Jordán (por. WET: 521). Przełęcz, Kołowa n. p., O 1908 Kołowa Przełęcz Chmiel, CH, L 1910Przełęcz Kołowa Chmiel, CH, L por. n. s. Kołowy Staw i n. d. Kołowa Dolina i ap. przełęcz. „Nazwa K.P. pochodzi od Kołowego Stawu i Kołowej Doliny” (WET: 541). Przełęcz, Koprowa (Koprowa Przełęcz) zob. przełęcz Koprowa. Przełęcz, Koprowa Niżnia (Niżnia Koprowa Przełęcz) zob. Przełęcz Koprowa Niżnia. 135 Nazwę utworzył A. Puškáš w 1957 r. (por. Bohuš 1996: 238). 136 Nazwę utworzono w r. 1906 (por. Bohuš 1996: 237). Przełęcz, Koprowa Wyżnia (Wyżnia Koprowa Przełęcz) zob. przełęcz Koprowa. Przełęcz, Koprowicka Niżnia n.p., O 1951 Koprowicka Przełęcz Niżnia WHP4, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Koprowica i ap. przełęcz. Przełęcz, Koprowicka Wyżnia n.p., O 1951 Koprowicka Przełęcz Wyżnia WHP4, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Koprowi-ca i ap. przełęcz. Przełęcz, Kościelcowa n. p., O 1951 Kościelcowa Przełęcz WHP1, CH, L por. adi. kościelcowy od n. sz. Kościelce i suf. -owy i ap. przełęcz. Przełęcz, Kozia n. p., O 1908 Kozia Przełęcz Chmiel, CH, F 1908 Przełęcz Kozia Chmiel, CH, F 1908 Kozia Przełęcz Niżnia Chmiel, CH, F por. adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i i ap. przełęcz. Przełęcz, Kozia Niżnia (Kozia Przełęcz Niżnia) zob. Przełęcz, Kozia. Przełęcz, Kozia Wyżnia n.p., O 1938 Kozia Przełęcz Wyżnia KP, CH, F por. adi. gw. wyśni i adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i i n. p. Kozia Przełęcz. Przełęcz, Królewska n. p., O 1971 Królewska Przełęcz WHP14, CH, L por. n sz. Królewski Nos i ap. przełęcz. Przełęcz, Krzyżna n. p., O 1951 Krzyżna Przełęcz WHP4, CH, L por. n. sz. Krzyżne Liptowskie i ap. przełęcz. Przełęcz, Krzyżna Wyżnia n.p., O 2005 Krzyżna Przełęcz Wyżnia C11, CH, L por. n. sz. Krzyżne Liptowskie i ap. przełęcz oraz adi. gw. wyśni. Przełęcz, Limbowa n. p., O 2005 Limbowa Przełęcz C11, CH, F por. adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. przełęcz. Jest to rejon obfit y w limby (por. C11: 223). Przełęcz, Lodowa (Lodowa Przełęcz) zob. przełęcz Lodowa. Przełęcz, Lodowa Wyżnia 137 n. p., O 1922 Wyżnia Lodowa Przełęcz Tat, CH, L 1925–1926 Lodowa Przełęcz Wyżnia ChmiŚw, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. sz. Lodowy Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Maćkowa n. p., O 1976 Maćkowa Przełęcz WHP20, CH, P por. adi. maćkowy od n. os. Maciek ‘Maciej Sieczka’ i suf. -owy i ap. przełęcz. „Nazwą M.P. jest upamiętniony przew. Maciej Sieczka, uczestnik I wejścia na M.P. w 1881” (WET: 700). Przełęcz, Marchwiczna n. p., O 1952 Marchwiczna Przełęcz WHP5, CH, L por. n. grzb. Marchwiczne i ap. przełęcz. „Nazwa pochodzi od rozległego upłazu […] zwanego Marchwiczne” (WET: 721). 137 „Nazwę tę proponujemy dla przełęczy pomiędzy p. 2507 m a Śnieżnym Szczytem” („Taternik”, nr 3 i 4, 1922: 46). Przełęcz, Miedziana (Miedziana Przełęcz) zob. Przełęcz w Miedzianem. Przełęcz, między Kościołami Skrajna n. p., O 1973 Skrajna Przełęcz między Kościołami WHP17, CH, L por. adi. skrajny, ap. przełęcz i w. p. między Kościołami ‘prp. między i n. sz. Kościoły’ (między + instr.). Przełęcz, między Kościołami Zadnia n. p., O 1973 Zadnia Przełęcz między Kościołami WHP17, CH, L por. adi. (gw.) zadni, ap. przełęcz i w. p. między Kościołami ‘prp. między i n. sz. Kościoły’ (między + instr.). Przełęcz, Mięguszowiecka pod Chłopkiem (Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem) zob. przełęcz Mięguszowiecka. Przełęcz, Mięguszowiecka Wyżnia n.p., O 1954 Wyżnia Mięguszowiecka Przełęcz WHP6, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Mięguszowiecka Przełęcz. Przełęcz, Mięguszowiecka Żabia n.p., O 1954 Żabia Mięguszowiecka Przełęcz WHP6, CH, L por. n. sz. Żabia Turnia Mięguszowiecka i ap. przełęcz. Przełęcz, Mięguszowiecka Żabia 138 n.p., O 138 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełęczy między Wołową Turnią a Żabią Turnią Mięguszowiecką” („Taternik”, z. 2, 1932: 37). 1932 Żabia Przełęcz Mięguszowiecka Tat, CH, L 1954 Żabia Mięguszowiecka Przełęcz WHP6, CH, L por. adi. żabi od n. sz. Żabia Turnia Mięguszowiecka i ap. przełęcz. „Nazwa przełęczy pochodzi od Żabiej Turni Mięguszowieckiej” (WHP6: 159). Przełęcz, Młynarzowa (Młynarzowa Przełęcz) zob. Przełęcz pod Młynarzem. Przełęcz,Młynarzowa Niżnia n.p., O 1952 Niżnia Młynarzowa Przełęcz WHP7, CH, L por. adi. gw. niźni i adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. przełęcz. Przełęcz, Młynarzowa Wyżnia n.p., O 1998 Wyżnia Młynarzowa Przełęcz C6, CH, L por. adi. gw. wyśni i adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -ow (y) i ap. przełęcz. Przełęcz, Młynicka n. p., O 1938 Młynicka Przełęcz KP, CH, L por. n. d. Dolina Młynicka i ap. przełęcz. Przełęcz, Myśliwska n. p., O 1977 Myśliwska Przełęcz WHP21, CH, P por. adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, mysliwych’ (SzSJP II: 224) i ap. przełęcz. Przełęcz, Niebieska (Niebieska Przełęcz) zob. Przełączka, Czerwona. Przełęcz, Niebieska n. p., O 1907 Niebieska Przełęcz Tat, CH, L por. n. sz. Niebieska Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Niedźwiedzia n. p., O 1967 Niedźwiedzia Przełęcz WHP13, CH, L por. n.gr. Niedźwiedzie Czuby i ap. przełęcz. Przełęcz, Obłazowa n. p., O 1932 Obłazowa Przełęcz Nowe2, CH, FO por. adi. obłazowy od ap. gw. obłoz ‘ścieżka po ur wiskach wymijająca prze-paście’ (SGZ : 229) i suf. -owy i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Owcza 139 n.p., O 1954 Owcza Przełęcz WHP6, CH, H por. adi. owczy od ap. owca i ap. przełęcz. „Na zach. stokach O.P. wypasano dawniej owce i stąd jej nazwa” (WET: 866). Przełęcz, Pańszczycka (Pańszczycka Przełęcz) zob. Przełączka, Pańszczycka Wyżnia. Przełęcz, Piarżysta Skrajna n.p., O 1952 Skrajna Piarżysta Przełęcz WHP5, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Piarżysta i ap. przełęcz. Przełęcz, Piarżysta Zadnia n.p., O 1954 Zadnia Piarżysta Przełęcz WHP6, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.d. Dolina Piarżysta i ap. przełęcz. Przełęcz, pod Cubryną Południowo--Zachodnia n. p., O 1908 Południowo-Zachodnia Przełęcz pod Cubryną Chmiel, CH, L por. adi. południowo-zachodni, ap. przełęcz i w. p. pod Cubryną ‘prp. pod i n. sz. Cu-bryna’ (pod + instr.). 139 Nazwę nadał M. Zaruski (por. Chmiel ZPZ: 18–21). Przełęcz, pod Cubryną Północno--Wschodnia n. p., O 1908 Północno-Wschodnia Przełęcz pod Cu bryną Chmiel, CH, L por. adi. pólnocno-wschodni, ap. przełęcz i w. p. pod Cubryną ‘prp. pod i n. sz. Cu-bryna’ (pod + instr.). Przełęcz, pod Cubryną Wschodnia n.p., O 1954 Wschodnbia Przełęcz pod Cubryną WHP5, CH, L por. adi. wschodni, ap. przełęcz i w. p. pod Cubryną ‘prp. pod i n.sz. Cubryna’ (pod + instr.). Przełęcz, pod CubrynąZachodnia n.p., O 1954 Zachodnia Przełęcz pod Cubryną WHP5, CH, L por. adi. zachodni, ap. przełęcz i w. p. pod Cubryną ‘prp. pod i n.sz. Cubryna’ (pod + instr.). Przełęcz, pod Kopą Niżnia n.p., O 1984 Niżnia Przełęcz pod Kopą WHP24, CH, L por. adi. gw. niźni i n. p. Przełęcz pod Kopą. Przełęcz, pod Kopą Pośrednia n. p., O 1984 Pośrednia Przełęcz pod Kopą WHP24, CH, L 1984 Zadnia Przełęcz pod Kopą WHP24, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, ap. przełęcz i w. p. pod Kopą ‘prp. pod i n. sz. Kopa’ oraz adi. (gw.) zadni, (pod + instr.). Przełęcz, pod Kopą Przednia (Przednia Przełęcz po Kopą) zob. Przełęcz, pod Kopą Wyżnia. Przełęcz, pod Kopą Wyżnia n. p., O 1984 Wyżnia Przełęcz pod Kopą WHP24, CH, L 1984 Przednia Przełęcz pod Kopą WHP24, CH, L por. adi. gw. wyśni ap. przełęcz i w. p. pod Kopą ‘prp. pod i n.sz. Kopa’ oraz adi. (gw.) zadni, (pod + instr.) oraz adi. (gw.) przedni. Przełęcz, pod Kopą Zadnia (Zadnia Przełęcz pod Kopą) zob. Przełęcz, pod Kopą Pośrednia. Przełęcz, pod Młynarzem Niżnia 140 n. p., O 1947 Niżnia Przełęcz pod Młynarzem Tat, CH, L 1954 Niżnia Białowodzka Przełączka WHP6, CH, L por. adi. gw. niźni, ap. przełęcz i w. p. pod Młynarzem ‘prp. pod i n.sz. Młynarz’(pod + instr.) oraz adi. białowodzki od n.d. Dolina Białej Wody i suf. -ki i ap. gw. przełącka. Przełęcz, pod Mnichem II Północno--Zachodnian. p., O 1908 Północno-Zachodnia Przełęcz pod Mnichem II-im Chmiel, CH, L 1930 Ciemnosmreczyńska Przełączka 141 Tat, CH, L por. n. sz. Ciemnosmreczyńska Turnia i ap. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i adi. północno-zachodni, ap. przełęcz 140 „Dla przełączki znajdującej się między IV turnią wschodniej grani Młynarza a uskokiem właściwej ściany Młynarza […] ustala się nazwę: Niżnia Przełęcz pod Młynarzem” („Taternik”, z. 2–3, 1947). 141 „Nazwy tej używamy tutaj po raz pierwszy dla przełączki między Ciemnosmreczyńską Turnią a Zadnim Mnichem” („Taternik”, z. 2, 1930: 43). i w. p. pod Mnichem II-im ‘prp. pod i n. sz. Mnich II’ (pod + instr.). Przełączka, Ciemnosmreczyńska (Ciemnosmreczyńska Przełączka) zob. Przełęcz, pod Mnichem II Północno-Zachodnia. Przełęcz, pod Mnichem II-im Południowo-Wschodnia n. p., O 1908 Południowo-Wschodnia Przełęcz pod Mnichem II-im Chmiel, CH, L 1967 Przełączka pod Zadnim Mnichem WHP5, CH, R, L por. deminut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i n. sz. Zadni Mnich. por. adi. południowo-wschodni, ap. (gw.) przełęcz i w. p. pod Mnichem II-im ‘prp. pod i n. sz. Mnich II’ (pod + instr.). Przełęcz, Polska (Polska Przełęcz) zob. Grzebień, Polski. Przełęcz, Pośrednia n. p., O 1973 Pośrednia Przełęcz WHP17, CH, L por. n. sz. Pośrednia Grań i ap. przełęcz. Przełęcz, Przybylińska Niżnia 142 n.p., O 142 „Postępująca eksploracja taternicka pociąga za sobą potrzebę wprowadzenia kilku dalszych nazw szczegółowych, co już w r. 1967 w liście do »Taternika« postulował J. Kurczab. Redakcja proponuje je w tekście i na szkicu – w porozumieniu z autorem »Tatr Wysokich«, Witoldem H. Paryskim, któremu bardzo dziękuję za konsultację. Propozycje są raczej jasne – komentarza wymaga jedynie Przybylińska Przełęcz . W nazwie tej upamiętnić chcemy historyczne miano Ciemnosmre-czyńskiego Stawu Niżniego, który w drukach sprzed XIX w. zwany był Stawem Przybylińskim (Pribiliner See). Dokumentację zawiera m.in. książka J. Szaflarskiego 2009 Przybylińska Przełęcz Niżnia C15, CH, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Przybylińska Czuba i ap. przełęcz. Przełęcz, Przybylińska Wyżnia n.p., O 2009 Przybylińska Przełęcz Wyżnia C15, CH, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Przybylińska Czuba i ap. przełęcz. Przełęcz, Rakuska n. p., O 1925–1926 Rakuska Przełęcz ChmiŚw, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. przełęcz. Zob. też Czuba, Rakuska. Przełęcz, Rakuska Niżnia n. p., O 1979 Niżnia Rakuska Przełęcz WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni i adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. przełęcz. Zob. też Czuba, Rakuska. Przełęcz, Rogowa Pośrednia n.p., O 1972 Pośrednia Rogowa Przełęcz WHP15, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. rogowy od n. sz. Jaworowy Róg i suf. -owy i ap. przełęcz. Zob. też Grań, Rogowa. »Poznanie Tatr« na ss. 144–147. Dodać można, że nazwa ta występuje również na szczegółowej mapie austriackiego sztabu generalnego z l. 1822–23, jednakże nie przy Niżnim Stawie, lecz przy wyobrażonym na niej wybitnie okresowym stawku na górnym piętrze Doliny Piarżystej (…). Jest to o tyle ciekawe, że autorzy tej mapy zbierali nazwy wprost od górali w terenie” (J. Nyka, Nazewnictwo Koprowego Wierchu, 1973: 27). Przełęcz, Rogowa Skrajna n.p., O 1972 Skrajna Rogowa Przełęcz WHP15, CH, L por. adi. skrajny, adi. rogowy od n. sz. Jaworowy Róg i suf. -owy i ap. przełęcz. Zob. też Grań, Rogowa. Przełęcz, Rogowa Zadnia n.p., O 1972 Zadnia Rogowa Przełęcz WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. rogowy od n. sz. Jaworowy Róg i suf. -owy i ap. przełęcz. ‘Nazwa Rogowej Grani, podobnie jak i ograniczających ją przeł., pochodzi od Jaworowego Rogu’ (WHP15: 121). Inna nazwa tego obiektu – Stejłowa Przełęcz została utworzona od błędnie odczytanej nazwy Świstowej Góry, w związku z czym Paryski wprowadził nazwę Zadnia Rogowa Przełęcz (por. WHP15: 10). Przełęcz, Rówienkowa Wyżnia 143 n.p., O 1932 Rówienkowa Przełęcz Wyżnia Tat, CH, L por. n. d. Dolina Rówienki i suf. -owy, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. Przełęcz, Rumanowa n. p., O 1962 Rumanowa Przełęcz WHP10, CH, L 143 „Dla głównych, wybitnych przełęczy w grani Jaworowych Turni wprowadzamy następujące nazwy: Rówienkowa Przełęcz Wyżnia – dla przełęczy między Małym Jaworowym Szczytem a Zadnią Jaworową Turnią; Ryglowa Przełęcz Wyżnia – dla przełęczy między Zadnią a Wielką Jaworową Turnią; Ryglowa Przełęcz – dla przełęczy między Wielką a Pośrednią Jaworową Turnią; Stejłowa Przełęcz – dla przełęczy między Pośrednią Jaworową Turnią a Jaworowym Rogiem” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 38). por. n. d. Rumanowa Dolinka i ap. przełęcz. „Nazwa R.P. pochodzi od Rumanowej Dolinki” (WET: 1042). Przełęcz, Rumanowa Środkowa 144 n.p., O 1932 Środkowa Rumanowa Przełęcz Tat, CH, L 1962 Pośrednia Rumanowa Przełęcz WHP10, CH, L por. adi. środkowy, n. d. Rumanowa Dolinka i ap. przełęcz i adi. (gw.) pośredni. Przełęcz, Rumanowa Wschodnia (Wschodnia Rumanowa Przełęcz) zob. Przełęcz Rumanowa. Przełęcz, Rumanowa Zachodnia n. p., O 1938 Zachodnia Rumanowa Przełęcz KP, CH, L por. adi. zachodni, n. d. Rumanowa Dolinka i ap. przełęcz. Przełęcz, Ryglowa n. p., O 1932 Ryglowa Przełęcz Tat, CH, L por. adi. ryglowy od niem. n. szt. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. przełęcz. Słowo rygiel występuje w dawnych spiskach do skarbów tatrz.; na siedem zamków (czyli siedem r ygli) miały być zamknięte ta-trzańskie skarby; w XVIII w. nazwa Riegelberg (słow. Široka veža, pol. Mały Lodowy Szczyt) przeszła na Ryglową Przełęcz, a następnie, 144 „Nadajemy tę nazwę [Środkowa Rumanowa Przełączka – A. J.-K.] wąskie-mu wcięciu w grani, łączącej Rumanowe Przełęcze (Zach. i Wsch.), a leżącemu w połowie całej odległości pomiędzy Małym Gankiem a Wysoką […]” („Taternik”, z. 2, 1932/1933: 37). za sprawą taterników na Wyżnią Ryglową Przełęcz (por. Bohuš 1996: 178 i WET: 1047). Zob. Przełęcz, Rówienkowa Wyżnia. Przełęcz, Ryglowa Wyżnia n. p., O 1932 Ryglowa Przełęcz Wyżnia Tat, CH, L 1972 Wyżnia Ryglowa Przełęcz WHP15, CH, L por. n. p. Ryglowa Przełęcz i adi. gw. wyśni lub adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. Zob. też Przełęcz, Rówienkowa Wyżnia. Przełęcz, Rynicka n. p., O 1930 Rynicka Przełęcz Tat, CH, L 1938 Rynicka przełęczKP, CH, L por. adi. rynicki od n.d. Ryniczki i suf. -ki i ap. przełęcz. Nazwa została utworzona od nazwy Ryniczki, odnogi Doliny Wielkiej Huczawy, chociaż te dość odległe od siebie obiekty nie miały żadnego związku ze sobą (por. WET: 1048). Zob. też Przełęcz, Stwolska Wyżnia. Przełęcz, Rywocińska Niżnia n.p., O 1938 Niżnia Rywocińska Przełęcz WHP17, CH, L por. adi. gw. niźni i n. p. Rywocińska Przełęcz lub adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz, Rywocińska Pośrednia n.p., O 1973 Pośrednia Rywocińska Przełęcz WHP17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. p. Rywocińska Przełęcz lub adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. przełęcz. Przełęcz, Rywocińska Skrajna n.p., O 1973 Skrajna Rywocińska Przełęcz WHP17, CH, L 1973 Przełęcz Zniżki WHP17, CH, M por. adi. skrajny i n. p. Rywocińska Przełęcz lub adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. przełęcz oraz vb. gw. znizýć ‘obniżyć’ (SGZ: 470) i suf. -ki. Przełęcz, Siarkańska 145 n. p., O 1912Siarkańska Przełęcz Tat, CH, L por. adi. siarkański od n. sz. Siarkan i suf. -ski i ap. przełęcz. „Nazwa S.P.: od Siarkana” (WET: 1081). Przełęcz, Siwa n. p., O 1938 Siwa Przełęcz KP, CH, B por. adi. siwy i ap. przełęcz. Nazwa powstała w okresie między-wojennym. Nadali ją taternicy i wskazuje na barwę skał w pobliżu przełęczy (por. Bo-huš 1996: 208). Przełęcz, Skorusza 146 n. p., O 1930 Skorusza Przełęcz Tat, CH, F 1952 Wyżnia Skoruszowa PrzełęczWHP7, CH, F, L por. adi. gw. wyśni, adi. skoruszy/skoru szowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350) (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -y/-owy i ap. przełęcz. 145 „Nazwa »Siarkańska Przełęcz« wy stępuje w ogóle po raz pier wszy na tem miejscu. Potrzebę jej wprowadzenia uza sadnia historyczne znaczenie tej przełę czy, którą wiedzie – jak powszechnie wia domo – zwykły szlak na Wysoką (z Doliny Złomisk)” (Materiały do dziejów…: 25) 146 „Nazwę tę nadajemy przełęczy (niem. Ebereschenscharte), oddzielającej grzbiet Skoruśniaka od, oznaczonego wielkim kopcem i tyczką, wzniesienia P. 1975 m w właściwej pn. grani Młynarza – któremu z kolei przydzielamy nazwę Mały Młynarz” („Taternik”, z. 3, 1930: 57). Przełęcz, Skoruszowa Pośrednia n. p., O 1952 Pośrednia Skoruszowa Przełęcz WHP7, CH, F, D por. adi. (gw.) pośredni, adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. przełęcz. Przełęcz, Skoruszowa Wyżnia (Wyżnia Skoruszowa Przełęcz) zob. Przełęcz, Skorusza. Przełęcz, Skoruszowa Niżnia n.p., O 1952 Niżnia Skoruszowa Przełęcz WHP7, CH, F, D por. adi. gw. niźni, adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -owy i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Skrajna 147 n. p., O 1930 Skrajna Przełęcz Tat, CH, L por. n.sz. Skrajna Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Smrekowicka n. p., O 1934 Smrekowicka Przełęcz Tat, CH, L por. adi. smrekowicki od n. ter. Smrekowi-ca i suf. -ki i ap. przełęcz. „Nazwa S.P. pochodzi od Smrekowicy (między Szczyrbskim Jeziorem a Furkotnym Potokiem)” (WET: 1113). Zob. Turniczki, Bystre. Przełęcz, Soliskowa n. p., O 1934 Soliskowa Przełęcz Tat, CH, L por. adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. (gw.) przełęcz. Zob. też Turniczki, Bystre. 147 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełęczy ok. 2075 m położonej między Skrajną a Pośrednią Turnią” („Taternik”, z. 2, 1930: 42). Przełęcz, Sołtysia Przednia n. p., O 1952 Przednia Przełęcz Sołtysia WHP5, CH, L por. adi. (gw.) przedni, ap. przełęcz i n. h. Hala Sołtysia. Przełęcz, Sołtysia Średnia n. p., O 1952 Średnia Przełęcz Sołtysia WHP5, CH, L por. adi. (gw.) średni, ap. przełęcz i n. h. Hala Sołtysia. Przełęcz, Sołtysia Zadnia n. p., O 1952 Zadnia Przełęcz Sołtysia WHP5, CH, L por. adi. (gw.) zadni, ap. przełęcz i n. h. Hala Sołtysia. Przełęcz, Spismichałowa n. p., O 1972 Spismichałowa Przełęcz WHP15, CH, L por. n. d. Dolina Spismichałowa i ap. przełęcz. Przełęcz, Stwolska Wyżnia 148 n.p., O 1930 Wyżnia Stwolska Przełęcz Tat, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. d. Dolina Stwolska i ap. przełęcz lub od n.p. Stwolska Przełęcz. 148 „Dla przełęczy w grupie Kończystej wprowadzamy nazwy następujące: Stwolska Przełęcz Wyżnia – dla przełęczy między Kończystą a Stwolską Turnią, Ry-nicka Przełęcz – dla przełęczy ok. 2450 m między Stwolską Turnią a Środkową Kończystą, Dziurawa Przełęcz – dla przełęczy między Środkową a Małą Kończystą, Przełączka pod Małą Kończystą – dla przełączki, położonej bezpośrednio na pn. od Małej Kończystej, Stadłowa Przełączka – dla przełączki ok. 2405 m w pn. grani Małej Kończystej, bezpośrednio na pd. od Turni nad Drągiem, Przełączka koło Drąga Wyżnia – dla przełączki ok. 2378 m między Turnią nad Drągiem a Drągiem” („Taternik”, z. 2, 1930: 58). Przełęcz, Szczyrbska n. p., O 1938 KP, CH, por. adi. szczyrbski od n.m. Szczyrba i suf. -ski i n.sz. Szczyrbski Szczyt i ap. (gw.) przełęcz. Nazwa pochodzi albo od nazw Szczyrbskiego Szczytu albo wprost od wsi Szczyrba (por. WET: 1187). Przełęcz, Szeroka Niżnia n.p., O 1972 Niżnia Szeroka Przełęcz WHP15, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Szeroka Jawo-rzyńska i ap. przełęcz. Przełęcz, Śnieżna Wyżnia n. p., O 1912Śnieżna Przełęcz Wyżnia Chmiel 1974, CH, L 1974 Wyżnia Śnieżna Przełęcz WHP19 por. adi. gw. wyśni i n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. przełęcz. Przełęcz, Średnia n. p., O 1971 Średnia Przełęcz WHP14, CH, L por. adi. średni od n. sz. Pośrednia Świstowa Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz, Śtyrbna n. p., O 1938 Śtyrbna Przełęcz KP, CH, CP por. adi. gw. śtyrbny ‘stromy, niebezpieczny’ (SGZ: 381) i ap. przełęcz. Przełęcz, Świstowa Niżnia 149 n.p., O 1932 Świstowa Przełęcz Niżnia Tat, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Świstowy Szczyt i ap. przełęcz. 149 „Nazwy tej [Przełęcz pod Świstowym Rogiem] używamy tutaj po raz pierwszy dla przełęczy między Świstowym Szczy-tema Świstowym Rogiem, wprowadzając równocześnie nazwę świstowa przełęcz niżnia dla przełęczy między Świstowym Rogiem a grzebieniem Świstowych Turni” („Taternik”, z. 2, r. 1932: 37). Przełęcz, Teriańska Niżnia (Teriańska Przełęcz Niżnia) zob. Przełęcz Teryańska Niżnia. Przełęcz, Teriańska Wyżnia n.p., O 1938 Teriańska Przełęcz Wyżnia KP, CH, L por. adi. teriański od n.d. Dolina Teriańska, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. Przełęcz, Trybska n. p., O 1972 Trzybska Przełęcz WHP15, CH, P por. adi. trybski od n.m. Trybsz i suf. -ski i ap. (gw.) przełęcz. „Nazwa pochodzi od spiskiej wsi Trybsz, której mieszkańcy mieli niegdyś pastwiska w tej okolicy” (WET: 1287). Przełęcz, Turkowa n. p., O 1952 Turkowa Przełęcz WHP5, CH, L por. n. d. Turkowa Dolinka i ap. przełęcz. Przełęcz, w Widłach Wielka (Wielka Przełęcz w Widłach) zob. Przełęcz w Widłach. Przełęcz, w Widłach Wyżnia 150 n.p., O 1928 Wyżnia Przełęcz w Widłach Tat, CH, L por. ap. przełęcz i w. p. w Widłach ‘prp. w i n. sz. Widły’ (w + loc.) oraz adi. gw. wyśni. Przełęcz, Waksmundzka n. p., O 1952 Waksmundzka Przełęcz WHP5, CH, L por. n.h. Waksmundzka Hala i ap. przełęcz. Przełęcz, Wielicka n. p., O 1908 Wielicka Przełęcz Chmiel, CH, L 150 „Nazwy tej [Przełęcz w Widłach Wyżnia] używamy tutaj po raz pierwszy dla przełęczy, położonej między Wschodnim Szczytem Wideł a Widłami” („Taternik”, nr 1, 1928: 17). 1912Przełęcz Wielicka Chmiel, CH, L por. n.d. Dolina Wielicka i ap. przełęcz. Przełęcz, Wołoszyńska Niżnia n.p., O 1951 Niżnia Wołoszyńska Przełęcz WHP3, CH, L por. adi. niżni, adi. wołoszyński od n. grzb. Wołoszyn i suf. -ski i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Wołoszyńska Wyżnia n.p., O 1951 Wyżnia Wołoszyńska Przełęcz WHP3, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. wołoszyński od n. grzb. Wołoszyn i suf. -ski i ap. (gw.) przełęcz. Przełęcz, Wrota Żelazne (Przełęcz Że-lazne Wrota) zob. Wrota, Żelazne. Przełęcz, Zielona n. p., O 2008 Zielona Przełęcz WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. przełęcz. Przełęcz,Zwalista n. p., O 1967 Zwalista Przełęcz WHP13, CH, L por. n.sz. Zwalista Turnia i ap. przełęcz. Przełęcz,Żabia n. p., O 1908 Żabia Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. s. Żabie Stawy Mięguszowieckie i n. sz. Żabi Koń i ap. przełęcz. „W 1876 Viktor Lorenz zaproponował dla bezimiennej wtedy przeł. nazwę Frosch- -Pass z dwóch powodów: bliskie sąsiedztwo Żabich Stawów Mięguszowieckich i podobieństwo wznoszącego się nad tą przełęczą Żabiego Konia do żaby, gdy go oglądać od pn.-wsch” (WET: 1443). Przełęcz, Żabia Wyżnia n.p., O 1954 Żabia Przełęcz Wyżnia WHP6, CH, L por. hist. n.gr. Żabie, ap. przełęcz i adi. gw. wyśni. Przełęcz, Żelaznych Wrót Południowo-Wschodnia n. p., O 1908 Południowo-Wschodnia Przełęcz Żelaznych Wrót Chmiel, CH, L por. adi. południowo-wschodni, ap. przełęcz i n. sz. Żelazne Wrota. Przełęcz, Żelaznych Wrót Północno--Zachodnia n. p., O 1912 Północno-Zachodnia Przełęcz Żelaz nych Wrót Chmiel, CH, L por. adi. północno-zachodni, ap. przełęcz i n. sz. Żelazne Wrota. Przełęcz, Żółta n. p., O 1908 Żółta Przełęcz Chmiel, CH, L por. n. sz. Żółta Turnia i ap. przełęcz. Przełęcze pod Cubryną n.p., O 1908 Chmiel, CH, L por. Północno-Wschodnia Przełęcz pod Cubryną i Południowo-Zachodnia Przełęcz pod Cubryną i ap. przełęcz. Przełęcze, Rumanowe n. p., O 1938 Rumanowe Przełęcze KP, CH, L por. n. p. Wschodnia Rumanowa Przełęcz, Pośrednia Rumanowa Przełęcz i Zadnia Rumanowa Przełęcz i ap. przełęcz. Przykopa, Zbójnicka n. pot., H 1983 Zbójnicka Przykopa WHP23, WU, L por. n. pol. Zbójnicka Polana i ap. gw. przýkopa ‘specjalnie przekopana odnoga rzeki, pot., doprowadzająca wodę na koła młyńskie, młynówka’ (SGZ: 316). Przyporniak n. pot., H 1954 WHP6, M, JP por. vb. gw. prziprzeć ‘o roślinach: zwiędnąć, zaparzyć się z powodu wilgoci i braku świeżego powietrza’ (SGO II: 219), ap. gw. przipory ‘dwa rozcięcia suknia-nych spodni góralskich’ (SGO II: 217) i suf. -niak. Przysłop Filipczański zob. Przystóp. Przysłop Waksmundzki n. m., Mt 1925–1926 ChmiŚw, CH, L por. ap. gw. przysłop ‘jakieś miejsce na grzbiecie, szczyt, przełęcz’ (NMPG: 247; NMS: 181) i adi. waksmundzki od n. d. Dolina Waksmundzka. Przysłop zob. Przysłop, Łomnicki. Przysłop, Łomnicki n. p., O 1971 Łomnicki Przysłop WHP14, CH, L 1971 Przysłop WHP14, CH, L por. adi. łomnicki od n.sz. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. przysłop ‘jakieś miejsce na grzbiecie, szczyt, przełęcz’ (NMPG: 247). Przystóp n. sz., O 1849–1852 Zej, CH 1951 Przysłop Filipczański WHP4, CH, L por. ap. gw. przysłop i adi. filipczański od n.h. Hala Filipka i suf. -ański. Psia Trawka 151 n. pol., Mt 1903 Świerz, F por. g. i. gw. psio trowka ‘roślina – bliźniczka wyprostowana (Nardus stricta); licha trawa, gorszego gatunku’ (SGZ: 322). 151 „Pierwotną nazwą tej polany był Poroniec, który koło roku 1900 zasadniczo znikł z literatur y i map na rzecz nazwy Psia Trawka, która pojawiła się w literaturze w drugiej połowie XIX w. […] Oczy-wiście tego Porońca […] nie należy mieszać z innym Porońcem (Polana Poroniec, Wierch Poroniec i rzeka Poroniec)” (WHP PNG: 114). „Nazwa polany pochodzi od psiej trawki (Nardus stricta), która zresztą tu nie rośnie, odkąd ustał wypas” (WET: 991). Ptak 152 n. sz., O 1908 Chmiel, M 1909 Pióro Tat, M por. ap. (gw.) pióro i ap. (gw.) ptak. R Ramię Krótkiej 153 n. sz., O 1936 Tat, M, L 1956 Krótka Strażnica WHP8, M, L por. n. sz. Krótka i ap. strażnica. Ramię Krywania 154 n. grzb., O 1930 Tat, M, L por. ap. ramię i n. sz. Krywań. Ramię Lodowego n. grzb., O 1931 Nowe1, M, L 1974 Lodowy Zwornik WHP18, CH, L por. ap. ramię i n. sz. Lodowy Szczyt. Ramię, Łomnickie (Łomnickie Ramię) zob. przełęcz Łomnicy. Rampa Ždiarsky’ego n.f.s., O 2011 C16, M, P por. ap. rampa i n. os. Ždiarsky ‘František Ždiarsky’. 152 Por. „Taternik”, nr 3, 1907: 14. 153 „Nazwę tę nadajemy niewielkiej lecz wyosobnionej tur ni, wznoszącej się w dolnej części pn. grani Krótkiej” („Taternik”, z. 6, 1936: 231). 154 „Nazwę tę przydzielamy zwornikowi pn.-wsch., pn.-zach. i wsch. grani Krywania” („Taternik”, z. 2, 1930: 43). Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał František Ždiarsky, 7.08.1963 r. (por. C16: 190). Rampa, Wołowa n.f.s., O 2006 C12, M, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. rampa. Rausik, Mały n. pot, H 1925–1926 Mały Rausik ChmiŚw, WP, R 1964 Mała Huczawa WHP11, WP, R por. adi. (gw.) mały i vb. niem. rauschen ‘szumieć’ (SNP: 260) i suf. -ik oraz vb. (gw.) huczeć i suf. -aw (a). Rausik, Wielki n. pot., H 1964 Wielki Rausik WHP11, WP, R 1964 Wielka Huczawa WHP11, WP, R por. adi. (gw.) wielki i vb. niem. rauschen ‘szumieć’ (SNP: 260) oraz vb. (gw.) huczeć i suf. -aw (a). Rąbaniska n. pol., O 2008 C13, WU por. ap. gw. rąbanisko‘teren po wyciętym lesie’ (SGZ: 327). Regiel Garłuchowski n. f.s., O 1903 Świerz, M, L por. adi. garłuchowski od n. sz. Garłuch (Gerlach) i suf. -k (i) i ap. gw. regiel. Regiel, Wysoki n. sz., O 1951 Wysoki Regiel WHP4, M, W por. adi. wysoki i ap. gw. regiel. Rękaw n. m., Mt 1977 WHP21, M por. ap. (gw.) rękaw. Z Jeleniej Polanki nartostrada spada bardzo stromo i prawie prosto – ten odcinek to Rękaw (por. WHP21: 19). Baranie Rogi z Jastrzębiej Turni. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Rogi, Baranie (Baranie Rogi) zob. rogi, Baranie. rogi, Baranie n. sz., O 1858 Baranie rogi Stecz1, M, L 1870 Zielona Turnia Welsz1, CH, L 1879 Baranie Rogi Raj, M, L por. adi. barani od ap. (gw.) baran i suf. -i i ap. (gw.) róg oraz n. s. Zielony Staw Kiezmarski i ap. gw. turnia. „Nazwa ludowa, w polskich drukach częściej od ok. 1870, w 1853 Rogi” (Nyka TS: 403). Rogi, Durne n. sz., O 1976 Durne Rogi WHP20, M, L por. n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) róg. Rogi, Wołowe n. sz., O 2006 Wołowe Rogi C12, M, L por. g.i. wołowe rogi ‘rogi wołu’. „Skojarzenie kształtu z nazwą nie wymaga szczególnej wyobraźni plastycznej, wystarcza znajomość wołowej anatomii” (C12: 45). Rohatka n.p., O 1900 StPog, M 1903 Przełęcz Zawracik Świerz, CH, FO, M 1903Rogatka Świerz, M 1903Rowatka Świerz, M por. ap. węg. rovátka‘karb, nacięcie’ oraz ap. (gw.) przełęcz i deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzéć ‘zamknąć’ (SGZ : 456); ap. gw. zawrocie ‘miejscowość, w której się droga zawraca’ (SGP VI: 338), ap. słow. závrat ‘zawrót głowy’ (SSP II: 597). „Nazwa słow., niem. i węg. znaczą to samo: karbik. Nazwa pol. Rohatka wynikła z nieporozumienia, a powstała z węg. nazwy Rovátka, jako niby słow. forma tej nazwy, czym w rzeczywistości nie jest. Polska nazwa nie ma też nic wspólnego z »rogatką«, jak mylnie sądzono w polskim piśmiennictwie” (WET: 1023). „Nazwa błędnie wywodzona jest od węgierskiego Rovátka – karb, wrąb. Ok. 1900 używano też politycznie umotywowanej formy »Rogatka«, sugerującej graniczne położenie przełęczy” (Nyka TS: 420). Romb n.f.s., O 2001 C9, K por. ap. romb. Rosocha, Krywańska n. sz., O 2009 Krywańska Rosocha C15, M, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) rosocha ‘pień drzewa składający się z dwóch rozwidlonych odnóg, także: gałąź mająca dwie (lub więcej) od nogi’ (SWJP: 953). Rostoka n. pot., H 1826 Grabowski, WP 1849 RoztokaZejszner, WP 1870 potok Roztocki Welsz1, CH, L 1900 Roztoka Wołoszyńska StPog, WP, L 1908 Potok Roztoka Chmiel, CH, WP por. ap. gw. roztoka ‘miejsce górskie, gdzie się dwie wody schodzą,’ (SWP: 19) oraz ap. potok i adi. wołoszyński od n. sz. Wołoszyn i suf. -ski. Rozdziele zob. Roździele. Rozpadlina, Srebrna n. żl., O 1974 Srebrna Rozpadlina WHP19, CH, T por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. gw. ozpadlina ‘rozpadlina, przepaść’ (SGZ: 248). Zob. też Strąga, Srebrna. Roztoka n. pol., Mt 1858 Stecz1, L 1951Stara Roztoka WHP4, WO, L por. ap. gw. roztoka ‘miejsce górskie, gdzie się dwie wody schodzą,’ (SWP: 19) oraz adi. (gw.) stary. Roztoka Nowa n. pol., Mt 1952 WHP5, WO, L por. adi. (gw.) nowy i n. pol. Roztoka. Roztoka Stawiańska n. m., Mt 2008 C13, L por. ap. gw. roztoka ‘miejsce górskie, gdzie się dwie wody schodzą,’ (SWP: 19) i adi. stawiański od n. s. Stawy (Gąsienicowe) i suf. -ański. Roztoka zob. Rostoka. Roztoka, Stara (Stara Roztoka) zob. Roztoka. Roździele n. p., O 1910 Chmiel, F 1972 Rozdziele WHP15, F por. vb. gw. ozdzielić ‘dzielić na części’ (SGOI: 798). Róg, Capi n. sz., O 2009 Capi Róg C15, M, L por. n. s. Capi Staw i ap. (gw.) róg. Róg, Czarci n. sz., O 1954 Czarci Róg WHP5, M, L por. n. p. Czarcia Szczerbina i ap. (gw.) róg. Nazwa jest mot ywowana legendami o kamiennych lawinach, które w tym rejonie według wierzeń były powodowane przez złe moce (por. Bohuš 1996: 76). Róg, Dziki n. sz., O 1971 Dziki Róg WHP14, M, L por. n. sz. Dzika Turnia i ap. (gw.) róg. Róg, Granacki n. sz., O 1967 Granacki Róg WHP13, M, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) róg. Róg, Hruby n. sz., O 1967 Hruby Róg WHP13, M, L por. n. sz. Hruba Turnia i ap. (gw.) róg. Róg, Jaworowy n. sz., O 1972 Jaworowy Róg WHP15, M, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) róg. Róg, Krzesany (Krzesany Róg) zob. Turnia, Rówienkowa Wschodnia. Róg, Szatani n. sz., O 2009 Szatani Róg C15, M, L por. adi. szatani od n.sz. Szatan i suf. – (i) i ap. (gw.) róg lub g. i. szatani róg ‘róg szatana’. Róg, Świstowy n. sz, O 1910Świstowy Róg Chmiel, M, L por. n.gr. Świstowa Grań i ap. (gw.) róg. Róg, Wołowy Mały n.sz., O 2006 Mały Wołowy Róg C12, M, R, L por. adi. (gw.) mały, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) róg lub g. i. wołowy róg ‘róg wołu’. Róg, Wołowy Wschodni n. sz., O 2006 Wołowy Róg Wschodni C12, M, L por. adi. wschodni, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) róg lub g.i. wołowy róg ‘róg wołu’. Róg, Wołowy Zachodni n.sz., O 2006 Wołowy Róg Zachodni C12, M, L por. adi. zachodni, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) róg lub g. i. wołowy róg ‘róg wołu’. Rówienka, Jaworowa n. pol., Mt 1972 Jaworowa Rówienka WHP15, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i deminut. rówienka od ap. gw. równia i suf. -ka. Rówienki n. d., O 1879 Raj, CH 1900 dolina Rówienek Welsz6, CH 1908 Dolina Rówienki Chmiel2, CH 1938 Dolina Rówienek KP, CH por. ap. (gw.) dolina i deminut. rówienki od ap. gw. rówień ‘równina’ (SGZ: 332) i suf. -ki. „Nazwa Doliny Rówienek wywodzi się, oczywiście, od znajdujących się w niej rówie-nek i jest pochodzenia ludowego” (WHP14: 8). Rówienki n. m., Mt 1849 Zejszner, CH por. deminut. rówienki od ap. gw. rówień i suf. k (i). Rówień nad Kępą n. m., Mt 1951 WHP4, CH, L 1951 Opalone WHP4, ZP por. ap. gw. rówień i w. p. nad Kępą ‘prp. nad i n.sz. Kępa’ (nad + instr.) oraz vb. gw. opałać ‘oczyszczać ziarno z plew za pomocą podrzucania go niecką w powietrze i chwytania w lot przy spadaniu na dół, co odbywa się w miejscu prze-wiewnem, aby wiatr odwiewał na stronę plewy, gdy ziarno unosi się w powietrzu’ (SGP III: 450), ‘wietrzne miejsce’. Rówień, Batyżowiecka Niżnia n. m., Mt 1964 Niżnia Batyżowiecka Rówień WHP11, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. rówień. Rówień, Batyżowiecka Wyżnia n. m., Mt 1964 Wyżnia Batyżowiecka Rówień WHP11, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. rówień. Rówień, Garajowa Wyżnia n. m., Mt 2008 Wyżnia Garajowa Rówień C14, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Garajowe Turnie i ap. gw. rówień. Rówień, Kapałkowa n. m., Mt 1974 Kapałkowa Rówień WHP18, CH, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i gw. rówień. Rówień, Kołowa n. m., Mt 1983 Kołowa Rówień WHP23, CH, L por. n. s. Kołowy Staw i ap. gw. rówień. Rówień, Lodowa n. m., Mt 1974 Lodowa Rówień WHP18, CH, L por. n. d. Dolinka Lodowa i ap. gw. rówień. Rówień, Michałkowa n. m., Mt 1974 Michałkowa Rówień WHP18, CH, L por. n.gr. Michałkowa Grań i ap. gw. rówień. Rówień, Niedźwiedzia n. m., Mt 2008 Niedźwiedzia Rówień C14, CH, F por. adi. niedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i oraz ap. gw. rówień. Rówień, Niżnia Garajowa n. m., Mt 2008 Niżnia Garajowa Rówień C14, CH, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Garajowe Turnie i ap. gw. rówień. Rówień, Sobkowa n. m. Mt 1974 Sobkowa Rówień WHP18, CH, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. rówień. Rówień, Świstowa Niżnia n. m., Mt 1967 Niżnia Świstowa Rówień WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Świstowa i ap. gw. rówień. Rówień, Świstowa Pośrednia n. m., Mt 1967 Pośrednia Świstowa Rówień WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Świstowa i ap. gw. rówień. Rówień, Świstowa Wyżnia n. m., Mt 1967 Wyżnia Świstowa Rówień WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Świstowa i ap. gw. rówień. Rówień, Teriańska n. m., Mt 2008 Teriańska Rówień C14, CH, L por. n. d. Dolina Teriańska i ap. gw. rówień. Rówień, Waksmundzka (Waksmundzka Rówień) zob. równina Waxmundzka. Rówień, Wołowcowa n. m., Mt 2006 Wołowcowa Rówień C12, CH, L por. n. sz. Wołowiec Mięguszowiecki i suf. -owy i ap. gw. rówień. Rówień, Zbójnicka n. m., Mt 1971 Zbójnicka Równień WHP14, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. rówień. Rówień, Złomiska n. m., Mt 1962 Złomiska Rówień WHP10, CH, L por. adi. złomiski od n.d. Dolina Złomisk i suf. -i i ap. gw. rówień. Równica n. m., Mt 1951 WHP3, CH por. ap. gw. równica ‘równina’ (SGZ: 333). Równica, Pośrednia n. m., Mt 1951 Pośrednia Równica WHP3, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. ter. Równica. Równica, Zadnia n. m., Mt 1951 Zadnia Równica WHP3, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. ter. Równica. równina Waxmundzka n. m., Mt 1849 Zejszner, CH, L 1951 Rówień Waksmundzka WHP4, CH, L 1995 Waksmundzka Rówień WET, CH, L por. n. h. Waksmundzka Hala i ap. (gw.) równina oraz ap. gw. rówień. Rybie n. h., Mt 1954 WHP6, L por. n. s. Rybie. Rybniki, Szczyrbskie n. s., H 1962 Szczyrbskie Rybniki WHP10, H por. adi. szczyrbski od n. msc. Szczyrba i suf. -ski i ap. słow. rybník ‘staw (rybny)’ (SSP II: 256). Rycerowe, Małe n. zb., O 1952 WHP5, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kopa Rycerowa. Rycerowe, Wielkie n. zb., O 1951 Wielkie Rycerowe WHP4, R, L 1951 Między Kopy WHP4, L por. adi. (gw.) wielki i n. sz. Kopa Rycero-wa oraz w. p. między Kopy ‘prp. między i n.sz. Kopy’ (między + acc.). Rycerowe, Zadnie n. zb., O 1952 Zadnie Rycerowe WHP5, L por. adi. (gw.) zadni i n. sz. Kopa Rycerowa. Rygle Kolbaha 155n.gr., O 155 „Niejasna nazwa w rejonie Lodowego (…)” (Nyka NHT: 3). 1815 Staszic, M, L por. ap. (gw.) rygiel ‘zasuwa, zawora, zapora, pręt lub sztabka żelazna przesuwana, wchodząca w skobel i tym sposobem zamykająca’ (SWarsz V: 497) i n. sz. Kolbach (Lodowy Szczyt). Rygli, Siedem n.gr., O 1925–1926 Siedem Rygli ChmiŚw, M por. g.i. siedemRygli ‘num. siedem i n. ter. Rygle. „Rękopiśmienne przewodniki do skarbów, tzw. spiski […], opisywały Siedem Rygli, tj. siedem grani nad Doliną Jaworową i leżące gdzieś między nimi tajemnicze Żabie Jeziorko oraz sposoby dotarcia do zaklętych skarbów i drogocennych kruszców, znajdujących się rzekomo w t ych okolicach” (WHP15: 34). Ryniczki n.d., O 1964 WHP11, JP por. od ap. słow. rinička 156 ‘studnička – studzienka, źródełko’ (SSP II: 342). Rysa n.f.s., O 2001 C9, M 156 Ap. został zanotowany w podanym znaczeniu w Východoslovenským narečovym slovníku (vychod.euweb.cz/vns.pdf). W Spišským slovníku podľa Antona Kreta (lib2. skachate.com) natomiast nieco inaczej: rina, rinička – odkvapová rúra, žliabok (pri pra-meni). Słownik słowacko-polski notuje tylko ap. rina ‘rynna’. Być może zatem ap. słow. rinička jest realizacją regionalną. W polskich słownikach gwarowych brak takiego ap. Podobieństwo brzmieniowe wykazuje jedynie orawski ap. rynicek ‘niedu-ży, żeliwny rondelek z rączką, na trzech nóżkach, używany np. do smażenia tłuszczu na otwart ym ogniu’ (SGO II: 280), ale nie pokr ywa się znaczeniowo z przywołanym ap. słowackim. por. ap. rysa. Rynna Birkenmajera n.f.s., O 2011 C16, M, P por. ap. rynna i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. „Pierwsze zimowe przejście Rynny Birkenmajera: Wincent y Birkenmajer i Stani-sław Groński 14.4.1933” (C16: 201). Rynna Birkenmajera n.f.s., O 1971 WHP17, M, P por. ap. rynna i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. „Próba zejścia tą drogą z Pośredniej Grani – Wincenty Birkenmajer i Jan Kazimierz Dorawski (10.08.1929 r.)” (WHP17: 119). Rynna Komarnickich n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. rynna i n. os. Komarniccy, Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali Gyula Komar nicki i Roman Komarnicki, 5.08.1910 r. (por. WHP17: 83). Rynna Kulhavego n.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. rynnai n. os. Kulhavý ‘Josef Kul-havý’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Josef Kulhavý 12.1.1980 r. (por. C9: 54). Rynna Kunickiego n.f.s., O 2001 C9, M, P por. ap. rynnai n. os. Kunicki ‘Bronisław Kunicki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Bronisław Kunicki latem 1960 r. (por. C9: 193). Rynna Kupczyka zob. Depresja Kupczyka. Rynna Kurtyki n.f.s., O 2008 C14, M, P por. ap. rynna i n. lodosp. Lodospad Kurtyki. Rynna Szczepańskich n.f.s., O 1962 WHP10, M, P 2011 Depresja Szczepańskich C16, M, P por. ap. rynna i n. os. Szczepańscy ‘Alfred i Jan Alf red Szczepańscy’ oraz ap. depresja. Rynna Szulakiewicza n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. rynna i n. os. Szulakiewicz. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław Szulakiewicz, 23.07.1909 r. (C10: 46). Rynna Wawrytki n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. rynna i n. os. Wawrytko ‘Jakub Wawrytko st.’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jakub Wawrytko st., 08.08.1907 r. (por. C10: 61). Rysa Birkenmajera n.f.s., O 1977 WHP21, M, P por. ap. rysa i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali Wincent y Birkenmajer i Kazimierz Kupczyk (21.06.1930 r.) (WHP21: 125). Rysa Bronikowskiego n.f.s., O 1951 WHP2, M, P por. ap. rysa i n. os. Bronikowski ‘Stani-sław Bronikowski’. „Nazwa od nazwiska Stanisława Bronikowskiego, który po przejściu tej formacji (nazwanej od jego imienia) odpadł od ściany Zamarłej Turni i zginął” (WET: 112). Rysa Häberleina n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. rysa i n. os. Häberlein ‘Simon Häberlein – alpinista niemiecki z Monachium’ (WET: 404). „Nazwy różnych fragmentów […] budowy [Ostrego Szczytu] […] pochodzą od nazwisk taterników i przewodników, którzy odegrali rolę w jego początkowych dziejach taternickich” (WHP16: 84). Rysa Kordysa n.f.s., O 1951 WHP1, M, P por. ap. rysa i n. os. Kordys ‘Roman Kordys’. Nazwa na pamiątkę jednego z pierwszych odkrywców dróg na pn.-wsch. ścianie Zawratowej Turni – Romana Kordysa (por. WHP1: 103, 105). Rysa Kozika n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. rysa i n. os. Kozik ‘Marian Kozik’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Marian Kozik, 9.07.1932 r. (por. C7: 92). Rysa Rzepeckich n.f.s., O 1951 WHP2, M, P por. ap. rysa i n. os. Rzepeccy ‘Jerzy Rzepecki i Zbigniew Rzepecki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali m.in. Jerzy Rzepecki i Zbigniew Rzepecki (por. WHP2: 97). Rysa Stanisławskiego n.f.s., O 1977 WHP21, M, P por. ap. rysa i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’ „Pierwsze wejście zach. ścianą Łomni-cy, m.in. Wiesław Stanisławski, 8.08.1929 r” (WHP21: 125). Tatry Wysokie. W centrum Rysy. Fot. T. Malicki. MT Zakopane Rysa Wallischa n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. rysa i n. os. Wallisch ‘Karol Wallisch’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Karol Wallisch, 10.08.1928 r. (por. WHP16: 148). Rysa Zapychowa n.f.s., O 2003 C10, M FO por. ap. rysa i vb. zapchać. Rysa z zaklinowanym w niej blokiem (por. C10: 88). Rysa Zaruskiego n.f.s., O 1951 WHP2, M, P por. ap. rysa i n. os. Zaruski ‘Mariusz Zaruski’. Jest to żleb, który zdala ma wygląd olbrzymiej r ysy, przecinającej ukosem ścianę. Pier wsze przejście tej formacji skalnej prawdopodobnie Mariusz Zaruski przed 1915 r. (por. WHP2: 73–74). Rysa, Cienka n.f.s., O 2001 Cienka Rysa C8, M, W por. adi. (gw.) cienki i ap. rysa. Rysa, Czarna n.f.s., O 1977 Czarna Rysa WHP21, M, L por. n.f.s. Czarny Filar i ap. rysa. Ryski Długosza n.f.s., O 1999 C7, M, P por. deminut. ryska od ap. rysa i suf. -ka i n. os. Długosz ‘Jan Długosz’. Rysy n. sz., O 1858 Rysy Stecz1, R 2001 Szczyt Morskiego Oka C9, CH, L por. ap. rysa lub ap. niem der Riese ‘olbrzym’. Niżnie Rysy, w tle Wysoka. Fot. D. Kędra „Rysami nazywano dawniej wspólnie Niżnie Rysy, Wyżni Żabi Szczyt i Żabiego Mnicha, a później dopiero nazwę tę przeniesiono na obecne R. Nazwa prawdopodobnie pochodzi od pożłobionych (porysowanych) zboczy wymienionych szczytów od strony Czarnego Stawu pod Rysami” (WET: 1050); „Nazwa wywodzi się od śnieżnego pn. żlebu i jest częściej notowana od r. 1855” (Nyka TS: 420); „Nazwa »Rysy« dotyczyła pierwotnie wspólnie Niżnich Rysów (dzisiejszych), Ża-biego Wyżniego i Żabiego Mnicha. Pierwszy zdobywca, Eduard Blásy, wszedł na Szczyt Morskiego Oka (štit Morského oka). Dzisiejsza wersja pojawiła się w literaturze w roku 1863. Z kolei tzw. Rysa, ciągnąca się spod wierzchołka ku pn.-zach., do Kotła pod Rysami, to logiczny, popularny, świeżej daty nowotwór nie mający jednak niczego wspólnego z toponomastyką szczytu” (C9: 23). Rysy, Niżnie n. sz., O 1900 Niżnie Rysy StPog, L 1908 Niżne Rysy Chmiel, por. adi. gw. niźni i n. sz. Rysy. ‘Nazwa N.R. pochodzi od sąsiednich Rysów’ (WET: 1050). Rywociny n. grzb., O 1910 Chmiel, M por. ap. gw. rywociny ‘ślady rycia przez dziki’ (SGGSP: 228), vb. gw. rywać ‘ryć’ (SGO II: 277–278). Rywociny n.sz., O 1973 WHP17, M 1973 Wielka Rywocińska Turnia WHP17, R, CH, L 1973 Rywocińskie Turnie WHP17, CH, L por. ap. rywociny ‘ślady rycia przez dziki’ (SGGSP: 228), vb. gw. rywać ‘ryć’ (SGO II: 277–278) oraz adi. (gw.) wielki, adi. rywociński od n. sz. Rywociny i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. S Sady, Jaworowe (Jaworowe Sady) zob. sady, Jaworowe. sady, Jaworowe 157 n.sz., O 1849 Jaworowe sady Zej, KM, F 1874 Jaworowe sady (Jaworowe Sady) We-lsz, KM, F 1893–1894 Jaworowe Turnie Bielm, CH, F 1900 Jaworowe turnie Welsz6, CH, F 1903 Jaworowe Sady Świerz, KM por. adi. jaworowy od ap. jawor i suf. -owy, ap. sady (?) może zw. z adi. gw. sadawy ‘o kolorze: ciemnawy, ciemny’ (SGZ: 337) lub ap. sady < szady < schächte (niem. Schächte ‘sztolnie’), tak jak miało to miejsce w przypadku nazwy pobliskiej Doliny Koperszadów (por. Koperszady < Kop-perschächte), przy czym w tym przypadku przekształcenie fonetyczne poszłoby o krok dalej, gdyż można dodatkowo zaobserwować mazurzenie. Liczni autorzy publikacji tatrzańskich wskazują na to, że nazwa ta była przypisywana różnym obiektom w rejonie wspomnianej doliny, a także samej dolinie. 157 „Nazwa [Jaworowego Szczytu] od Dol. Jaworowej – długo nie ustalona (Wielki Kolbach, Jaworowe Turnie, Jaworowe Sady itp.), na panoramach Buchholtza i Berzeviczyego 1717–1719 Riegelberg, Der weisse Riegel” (Nyka TS: 410); „Jaworowe Sady = Jaworowe Szczyty […] Nazwą obejmowano często też Jaworowe Turnie i Jaworowe Szczyty, nadto Ostry i Mały Lodowy” (Nyka 100 ZN: 8). Samojedna Skałka n. sz., O 1983 WHP23, CH, M por. ap. gw. samojednica ‘odludka’ (SGP V: 101), ap. gw. samojednik ‘egoista; odludek’ (SGP V: 101) i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. ‘Nazwa wprowadzona przez WHP – WHP23, 1983’ (por. Bohuš 1996: 241). Samotniak n.s., H 1951 WHP1, L, M por. adi. gw. samotni i suf. -ak. Sanktuarium n.f.s., O 1999 Kocioł KazalnicyC7, M 2003 C10, M por. ap. kocioł i n. sz. Kazalnica oraz ap. sanktuarium. Sawicki zob. Depresja Sawickiego. Schodki n. śc., Mt (Dolina Małej Zimnej Wody). 1872 Stecz2, M, R 1973 Zwyżki WHP17, M por. deminut. schodki od ap. (gw.) schody i suf. -ki i ap. gw. zwyżka ‘wysokie miejsce’ (SGP VI: 426–427). „Nazwa Schodki i inne o podobnym znaczeniu pochodzą stąd, że pierwotna ścieżka wiodąca t ym zboczem była stroma i szło się nią jak po schodkach” (WET: 1068). Schodki n. śc., Mt (Mały Kozi Wierch). 1951 WHP2, M por. deminut. schodki od ap. (gw.) schody i suf. -ki. Serce n.f.s., O 2005 C11, M por. ap. serce. „Według mnie najbardziej sercowaty kształt ma górna, lejkowata, trójkątna depresja” (C11: 95). Siarkan 158 n. sz., O 1900 Welsz6, T 158 „Nazwa »Siarkan« jest ludowego pochodzenia. Tak pisze W. Eljasz (Przewodnik do Tatr, wyd. VI, 1900, s. 128): »…spostrzega się od zachodu w kotlinie staw Smoczy, po słowacku Siarkańskim mianowany, jak i wierch nad nim, który lud Siarkanem zowie«. W. Eljasz odnosi wprawdzie tę nazwę do Kopy Popradzkiej (2362 m), czyni to jednak mylnie, albowiem na stronicy 386 tegoż Przewodnika, w spisie wzniesień tatrzańskich (zestawionym przez Dra St. Eljasza-Radzikowskiego), czytamy przy kocie 2362 m nazwę »Kopa Popradzka«. Wziąwszy zaś pod uwagę, że już w 1883 nazywa Bronisław Gustawicz (p. Słownik geograficzny, t. IV, str. 366) szczyt, dziś liczbą 2362 m kotowany – »Kopą Mięguszowiecką« albo »Kopkami«, należy uznać nazwę »Kopa Popradzka« za jedynie uzasadnioną, nazwę zaś »Siarkan« odnieść do drugiego wybitnego wzniesienia w otoczeniu Stawu Smoczego, tj. do najwyższej turni Siarkańskiej Grani. W ten sposób użytą została nazwa »Siarkan« po raz pierwszy w »Taterniku« 1907, str. 84.: z przypisu: Nazwa »Siarkan« jest oczywistą przeróbką, czy zniekształceniem wyrazu węgierskiego »Sárkány« (= smok). Wszystkie zatem nazwy w tej okolicy zarówno polskie, jak i węgierskie i niemieckie mają za podstawę »smoka«. Nazwa Smoczy Staw znajduje się już w I-ym wydaniu Przewodnika W. El-jasza z r. 1970 (str 260). L. Świerz podaje dla tego stawu dziś już zapomnianą nazwę »Siarnicki Staw Mlinicatal« (p. Pam. T. T. 1877 str. 95). Toż samo Słownik geograficzny (t. X, str. 888)” (Materiały do dziejów…: 25). por. ap. słow. šarkan ‘smok’ (SSP II: 360). „Nazwa Siarkana jest związana z podaniami lud. o smoku w Tatrach, a pochodzi od słow. wyrazu gwarowego šarkaň lub šar-kan (smok), który jest zapożyczeniem z języ-ka węg. (L’)” (WET: 1081). Sikawka, Srebrna n. wodosp., H 1974 Srebrna Sikawka WHP19, CH, L por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. gw. sikawka ‘w gwarze podh.: wodospad’ (WET: 1087), czego nie potwierdzają inne leksykony gwarowe por. ap. gw. si-kawica ‘ulewny deszcz’ (SGZ : 346), ap. gw. sikowka ‘gaśnica’ (SGZ: 346). Nazwa, którą prawdopodobnie wprowadził WHP, przyjmując, że ma ona umotywowanie w poszukiwanych tutaj (podobno) kiedyś skarbach – stąd „złote” i „srebrne” nazwy, strągi też raczej metaforycznie, bo w dol. chyba nie było pasterstwa (por. Bohuš 1996: 288). Sikawka, Wielka n. wodosp., H 1974 Wielka Sikawka WHP19, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. sikawka ‘w gwarze podh.: wodospad’ (WET: 1087). Zob. też Sikawka, Srebrna. Sikawka, Złota n. wodosp., H 1974 WHP19, CH, R, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. sikawka ‘w gwarze podh.: wodospad’ (WET: 1087). Zob. też Sikawka, Srebrna. Siklawa Czeska n. wodosp., H 1900 StPog, CH, L 1908 Czeska Siklawa Chmiel, CH, L 1998 Ciężka Siklawa C6, CH, L por. ap. gw. siklawa ‘wodospad’ (SGZ: 346) i n.s. Czeskie oraz n. d. Dolina Ciężka. Siklawa Niewcyrska n. wodosp., H 1908 Chmiel, CH, L 1925–1926 Pośrednia Niewcyrska Siklawa ChmiŚw, CH, L 1952 Niewcyrska Siklawa WHP5, CH, L por. adi. niewcyrski od n.d. Dolina Nie-wcyrka i suf. -ski i ap. gw. siklawa oraz adi. (gw.) pośredni. Siklawa w Niewcyrce n. wodosp., H 1900 StPog, CH, L por. ap. gw. siklawa i w. p. w Niewcyrce ‘prp. w i n. d. Niewcyrka’ (w + loc.). Siklawa Wielicka n. wodosp., H 1912 Chmiel, CH, L 1965 Wielicka Siklawa WHP12, CH, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. gw. siklawa. Siklawa zob. woda, Siklawa. Siklawa, Ciemnosmreczyńska n. wodosp., H 1900 Ciemnosmreczyńska Siklawa StPog, CH, L por. n. pot. Ciemnosmreczyński Potok i ap. gw. siklawa. Siklawa, Ciężka (Ciężka Siklawa) zob. Siklawa Czeska. Siklawa, Czarna n. wodosp., H 1974 Czarna Siklawa WHP18, CH, L por. n. pot. Czarny Potok i ap. gw. siklawa. Siklawa, Czarnostawiańska n. wodosp., H 1999 Czarnostawiańska Siklawa C7, CH, L por. n. pot. Czarnostawiański Potok i ap. gw. siklawa. Siklawa, Dwoista n. wodosp., H 1995 Dwoista Siklawa WET, CH, K por. adi. gw. dwoisty ‘podwójny, z dwóch złożony’ (SGP I: 402) i ap. gw. siklawa. Siklawa, Dzika Mała n. wodosp., H 1983 Mała Dzika Siklawa WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. d. Dolina Dzika i ap. gw. siklawa. Siklawa, Dzika Wielka n. wodosp., H 1983 Wielka Dzika Siklawa WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Dzika i ap. gw. siklawa. Siklawa, Jastrzębia n. wodosp., H 1983 Jastrzębia Siklawa WHP23, CH, L por. n. pot. Jastrzębi Potok i ap. gw. siklawa. Siklawa, Jaworowa n. wodosp., H 1972 Jaworowa Siklawa WHP15, CH, L por. n.d. Dolina Jaworowa i ap. gw. siklawa. Siklawa, Kacza n. wodosp., H 1912Kacza Siklawa Chmiel, CH, L por. n. pot. Kaczy Potok i ap. gw. siklawa. Siklawa, Mała n. wodosp., H 1903 Mała Siklawa Świerz, H, R por. ap. (gw.) mały i ap. gw. siklawa. Siklawa, Miedziana Mała n. wodosp., H 1983 Mała Miedziana Siklawa WHP23, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. pot. Mała Miedziana Woda i ap. gw. siklawa. Siklawa, Miedziana Wielka n. wodosp., H 1983 Wielka Miedziana Siklawa WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. pot. Miedziana Woda i ap. gw. siklawa. Siklawa, Niewcyrska Niżnia n. wodosp., H 1952 Niżnia Niewcyrska Siklawa WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni i n. wodosp. Niewcyrska Siklawa. Siklawa, Niewcyrska Wyżnia n. wo-dosp., H 1952 Wyżnia Niewcyrska Siklawa WHP5, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. wodosp. Niewcyr-ska Siklawa. Siklawa, Rycerowa n. wodosp., H 1952 Rycerowa Siklawa WHP5, CH, L por. n. sz. Kopa Rycerowa i ap. gw. siklawa. Siklawa, Wielka (Wielka Siklawa) zob. woda, Siklawa. Siklawa, Złota n. wodosp., H 1974 Złota Siklawa WHP18, CH, L por. n. zb. Złote Spady i adi. złoty od ap. złoto i suf. -y oraz ap. gw. siklawa. Siklawa, Zmarzła n. wodosp., H 2001 Zmarzła Siklawa C9, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. gw. siklawa. Siklawica, Łomnicka n. wodosp., H 1977 Łomnicka Siklawica WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. siklawica. Siklawka, Capia n. wodosp., H 1971 Capia Siklawka WHP21, CH, L por. adi. capi od n.f.s. Capia Grzęda i demi-nut. siklawka od ap. gw. siklawa i suf. -ka. Siklawy, Dzikie n. wodosp., H 1983 Dzikie Siklawy WHP23, CH, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. gw. siklawa. Siklawy, Miedziane n. wodosp., H 1983 Miedziane Siklawy WHP23, CH, L por. n. ter. Miedziana Kotlina i ap. gw. siklawa. Siklawy, Miedziane Wyżnie n. wodosp., H 1983 Wyżnie Miedziane Siklawy WHP23, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. wodosp. Miedziane Siklawy. Siklawy, Niewcyrskie n. wodosp., H 1995 Niewcyrskie Siklawy WET, CH, L por. n. wodosp. Niżnia Niewcyrska Siklawa, Pośrednia Niewcyrska Siklawa i Zadnia Niewcyrska Siklawa. Siodełko Englischa n.p., O 1973 WHP16, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. gw. siodło i suf. -ko i n. os. Englisch ‘Karol Englisch’. Zob. też Komin Englischa. Siodełko Hunsdorferów n.p., O 1973 WHP16, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko i n. os. Hunsdorferowie. Nazwa na pamiątkę wejść lub prób wej-ścia Johanna Hunsdorfera jun. i Johanna Hunsdorfera sen. (por. WHP16: 92–93). Siodełko Jurzycy n.p., O 1912 Chmiel, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko i n. os. Jurzyca ‘Karl Jurzyca, niem. turysta, taternik i alpinista’ (WET: 483). Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. K arl Jurzyca (por. WET: 483). Siodełko Kulczyńskiego n.p., O 1973 WHP16, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko i n. os. Kulczyński ‘Władysław Kulczyński jr’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dodkonał m.in. Władysław Kulczyński jr 22.08.1908 r. (por. WHP16: 102). siodełko Lorenza n. p., O 1906 siodełko Lorenza Welsz6, CH, P, R 1906 przejście Lorenza Welsz6, CH, P 1906 przesmyk Lorenza Welsz6, CH, P 1908 Bystry Przechód STER159, CH, CP por. deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło, ap. przejście i ap. przesmyk oraz adi. gw. bystry ‘stromy spadek’ (SWP: 4) i ap. (gw.) przechód. Siodełko Motyki n.p., O 1973 WHP16, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko i n. os. Motyka ‘Stanisław Motyka’. „Pierwsze przejście tej formacji skalnej Stanisław Motyka 30.09.1934 r.” (WHP16: 154). Siodełko n. p., O 1908 Chmiel, CH, R 1925–1926 Furkotne Siodełko ChmiŚw, CH, L por. deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko oraz adi. furkotny od n. d. Dolina Furkotna. 159 „Obecną nazwę przyjął Stanisław El-jasz-Radzikowski (1903)” (Nyka TS: 405); „Ponad sobą w małej odległości mamy szczyt Furkota, a w przeciwległym jego ramieniu widać szczerbę wąską, zwaną przejściem Lorenza, taternika Spiskiego, który ten Przechód podróżnym wskazał. […] przeprawić się na grań między Furkotem a Soliskiem i stanąć we wspomnianym siodełku Lorenzowem” (Welsz6: 221). Siodełko nad Czołówką n.p., O 2003 C10, CH, L, R por. deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko i w. p. nad Czołówką ‘prp. nad i n.f.s. Czołówka MSW’ (nad + instr.). Siodełko pod Igłą, Niżnie n.p., O 1964 Niżnie Siodełko pod Igłą WHP11, CH, L, R por. adi. gw. niźni, deminut. siodełko od ap. gw. siodło i suf. -ko i w. p. pod Igłą ‘prp. pod i n. sz. Igła w Osterwie’ (pod + instr.). Siodełko pod Igłą, Wyżnie n. p., O 1964 Wyżnie Siodełko pod Igłą WHP11, CH, L, R por. adi. gw. wyśni, deminut. siodełko od ap. gw. siodło i suf. -ko i w. p. pod Igłą ‘prp. pod i n. sz. Igła w Osterwie’ (pod + instr.). Siodełko Puškáša n.p., O 2006 C12, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko i n. os. Puškáš ‘Arno Puškáš’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Arno Puškáš, 30.8.1946 r. (por. C12: 114). Siodełko Świerza n.p., O 1973 WHP16, CH, P, R por. deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko i n.os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz, 22.08.1908 r. (por. WHP16: 102). Siodełko, Bańdziochowe n. p., O 2003 Bańdziochowe Siodełko C10, CH, L, R por. adi. bańdziochowy od n.k. Bańdzioch i suf. -owy i deminut. siodełko od ap. gw. siodło i suf. -ko. Siodełko, Białe n. p., O 2003 Białe Siodełko C10, CH, B, R por. adi. biały i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Czarnostawiańskie n.p., O 2003 Czarnostawiańskie Siodełko C10, CH, R, L por. adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. ‘-ański i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Czerwone n. p., O 2003 Czerwone Siodełko C10, CH, B, R por. adi. czerwony i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Furkotne n.p., O 1956 Furkotne Siodełko WHP8, CH, L, R 1956 Siodełko WHP8, CH, R por. n. d. Dolina Furkotna i deminut. sio-dełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Jarząbkowe Niżnie n.p., O 1998 Niżnie Jarząbkowe Siodełko C6, CH, L, R por. adi. gw. niźni, n. sz. Jarząbkowa Turnia i deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko. Siodełko, Jarząbkowe Pośrednie n.p., O 1998 Pośrednie Jarząbkowe Siodełko C6, CH, L, R por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Jarząbkowa Turnia i deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko. Siodełko, Jarząbkowe Wyżnie n.p., O 1998 Wyżnie Jarząbkowe Siodełko C6, CH, L, R por. adi. gw. wyśni, n.sz. Jarząbkowa Turnia i deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko. Siodełko, Kozie n. p., O 2009 Kozie Siodełko C15, CH, L, R por. Kozie Stawy i deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko. Siodełko, Liliowe n. p., O 2001 Liliowe Siodełko C8, CH, L, R por. n. zb. Liliowe i deminut. siodełko od ap. siodło i suf. -ko. Siodełko, Rumanowe n. p., O 2012 Rumanowe Siodełko C17, CH, L, R por. n. sz. Rumanowy Szczyt i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Teriańskie n. p., O 2009 Teriańskie Siodełko C14, CH, L, R por. n. d. Dolina Teriańska i deminut. sio-dełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Wyżnie n. p., O 2003 Wyżnie Siodełko C10, CH, L, R por. adi. gw. wyśni i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Zbójnickie Skrajne n.p., O 1971 Skrajne Zbójnickie Siodełko WHP14, CH, L, R por. adi. skrajny, n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodełko, Zbójnickie Zadnie n.p., O 1971 Zadnie Zbójnickie Siodełko WHP14, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. siodełko od ap. (gw.) siodło i suf. -ko. Siodło n. grzb., O 1815 Staszic, CH por. ap. (gw.) siodło. Siodło Wielbłąda n.p., O 1903 Świerz, CH, M por. ap. (gw.) siodło i ap. wielbłąd. Siodło zob. Siodło Kubalowe. Siodło, Bednarzowe Niżnie n.p., O 2008 Niżnie Bednarzowe Siodło C14, CH, L por. adi. gw. niźni i n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. (gw.) siodło. Siodło, Bednarzowe Wyżnie n.p., O 2008 Wyżnie Bednarzowe Siodło C14, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. (gw.) siodło. Siodło, Brdarowe n. p., O 2005 Brdarowe Siodło C11, CH, L por. n.gr. Brdarowe Grapy i ap. (gw.) siodło. Siodło, Kubalowe n. p., O 1972 Kubalowe Siodło WHP15, CH, L 1972 Siodło WHP15, CH, L por. n. pol. Kubalowa Polana i ap. (gw.) siodło. Siodło, Niżnie n. p., O 1951 Niżnie Siodło WHP3, CH, L por. adi. gw. niźni i ap. (gw.) siodło. Siodło, Roztockie n. p., O 2005 Roztockie Siodło C11, CH, L por. adi. roztocki od n.d. Dolina Roztoki i suf. -ki i ap. (gw.) siodło. Siodło, Średnie n. p., O 1951 Średnie Siodło WHP3, CH, L por. adi. (gw.) średni i ap. (gw.) siodło. Siodło, Świstowe n. p., O 2005 Świstowe Siodło C11, CH, L por. adi. świstowy od n. ter. Świstówka Roztocka i suf. -owy i ap. (gw.) siodło. Siodło, Widłowe Niżnie n.p., O 1998 Niżnie Widłowe Siodło C6, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) siodło. Siodło, Widłowe Pośrednie n.p., O 1998 Pośrednie Widłowe Siodło C6, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) siodło. Siodło, Widłowe Wyżnie n.p., O 1998 Wyżnie Widłowe Siodło C6, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) siodło. Siodło, Wyżnie n. p., O 1951 Wyżnie Siodło WHP3, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. gw. siodło. siodło za Kazalnicą n.p., O 2003 C10, CH, L por. ap. (gw.) siodło i w. p. za Kazalnicą ‘prp. za i n. sz. Kazalnica’ (za + instr.). Siwaryna n. m., Mt 1952 WHP5, JP por. ap. gw. sýwar ‘siano z mokrych łąk, nadające się głównie na ściółkę’ (SGZ: 374); ‘najgorszej jakości drobne siano z traw koszonych na jałowych gruntach, zwłaszcza na mokradłach, nadające się głównie na ściółkę’ (SGO II: 427), ap. gw. siwary ‘kwaśne trawy’ (SWP: 20) i suf. -yna. Skalnite n.d., O 1849 Zejszner, JP por. n. sz. Skalnite i adi. (gw.) skalny (SGO II: 326) oraz suf. -ity. Skała Birkenmajera n.f.s., O 2011 C16, CH, P por. ap. (gw.) skała i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. Nazwa na pamiątkę faktu odnalezienia w połowie GG zamarzniętego ciała Wincentego Birkenmajera. Skała w Okolicy,Jedyna n.sz., O 2001 Jedyna Skała w Okolicy C8, CH, L por. adi. jedyny, ap. (gw.) skała i w. p. w okolicy ‘prp. w i ap. (gw.) okolica’, (w + loc.). Skała, Czerwona n. sz., O 1870 Czerwona Skała Welsz1, CH, B 1972 Czerwona Skałka WHP15, CH, B por. ap. gw. skałka. „Nazwa […] pochodzi od barwy skał na jej stokach” (WET: 193). Skała, Dziadowska n. sz., O 1973 Dziadowska Skała WHP17, CH, M por. adi. dziadowski ‘wyglądający tandetnie; nędzny, biedny’ (SzSJP I: 463) i ap. gw. skała ‘kamień’ (SGO II: 324). „Dziadowska Skała jest podrzędnym, mało ważnym wzniesieniem i stąd jej polska nazwa” (WET: 237). Skała, Funtowa n.f.s., O 2005 Funtowa Skała C11, CH, R por. adi. funtowy od ap. gw. funt ‘jednostka miary ciężaru, równa 0,5 kg lub nieco więcej’ (SGO I: 260) i suf. -owy i ap. (gw.) skała. „[Jest to – A. J.-K.] mała polanka z wielkim, samotnym blokiem o wysokości ok. 8 m; to szczątki Brdarowej Dzwonnicy” (C11: 50). Skała, Haniaczykowa n. sz., O 1971 Haniaczykowa Skała WHP14, CH, D por. adi. haniaczykowy od n. os. Hania-czyk i suf. -owy i ap. (gw.) skała. Zob. też Przechód, Haniaczykowy. Skała, Hińczowa n.f.s., O 1962 Hińczowa Skała WHP10, CH, L por. n.d. Hińczowa Dolina i ap. (gw.) skała. Skała, Ignacowa n. f.s., O 1962 Ignacowa Skała C10, CH, D por. adi. ignacowy od n. os. Ignacy i suf. -owy i ap. (gw.) skała. Skała, Murowana n.sz., O 1972 Murowana Skała WHP15, CH, L por. n.sz. Murowany Koszar i ap. (gw.) skała. Skała, Urwana n. sz., O 1972 Urwana Skała WHP15, CH, M por. adi. urwany od vb. (gw) urwać i suf. -any i ap. (gw.) skała. Skała, Zbójnicka n. m., Mt 1983 Zbójnicka Skała WHP23, CH, T por. adi. zbójnicki od ap. zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) skała. „Skała, przez którą mieli skakać zbójnicy dla wypróbowania swoich sił” (WHP23: 20). Skałka Bronikowskiego 160 n. m., Mt 1964 Tat, CH, R, P 160 „Używana niekiedy przez turystów nazwa wielkiej wanty poniżej wylotu Dolinki Pustej, z umieszczoną na niej tablicą pamiątkową (zob. „Taternik” 3–4/1964 s. 103). Ze względu na krzyżujące się tu szlaki, jest to dość ważny punkt orientacyjny” (Nyka, Niegóralskie…: 168). por. deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka i n. os. Bronikowski ‘Stanisław Bronikowski’. Jest to głaz z umieszczoną na nim tablicę upamiętniającą Stanisława Bronikowskiego, który odpadł od pd. ściany Zamarłej Turni i poniósł śmierć (por. WET: 112). Skałka, Białczańska (Białczańska Skałka) zob. Kopka, Białczańska. Skałka, Czerwona (Czerwona Skałka) zob. Skała, Czerwona. Skałka, Łysa n. sz., O 1951 Łysa Skałka WHP4, CH, L, R por. n. pol. Łysa Polana i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. „[Jest to] urwista skała porośnięta lasem wznosząca się nad Łysą Polaną” (WET: 697). Skałka, Michałczyna n. sz., O 1972 Michałczyna Skałka WHP15, CH, D, R por. n. os. Michalčinov i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałka, Sołtysia n. sz., O 1952 Sołtysia Skałka WHP5, CH, L, R por. adi. sołtysi od Pośrednia Kopa Sołtysia i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałka, Zbójecka n. m., Mt 1952 Zbójecka Skałka WHP4, CH, R, T por. adi. zbójecki od ap. gw. zbójec ‘zbójca, rozbójnik’ (SGZ : 459) i suf. -ki i demi-nut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałki zob. Skałki, K arczmarskie. Skałki, Goryczkowe n.f.s., O 1971 Goryczkowe Skałki WHP14, CH, R, L por. n. zb. Goryczkowa Ubocz i deminut. skałka od ap. (gw.) skała. Skałki, Jarząbkowe n. sz., O 1998 Jarząbkowe Skałki C6, CH, L por. n. sz. Jarząbkowa Turnia i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałki, Karczmarskie n. sz., O 1972 Karczmarskie Skałki WHP15, CH, R, KM, P 1972 Skałki WHP15, CH por. adi. karczmarski od ap. karczmarz i suf. -ski i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałki, Waksmundzkie n. sz., O 1951 Waksmundzkie Skałki WHP4, CH, L, R por. n. d. Dolina Waksmundzka i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skałki, Wierch n. sz., O 1954 Wierch Skałki WHP6, CH, R, L por. ap. gw. wiérk i n.f.s. Skałka. Skałki, Złotnikowe n.f.s., O 1971 Złotnikowe Skałki WHP14, CH, R, L por. n. zb. Złotnikowy Ogród i deminut. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Skok n. wodosp., H 1900 Welsz6, CH 1908 Wodospad Skok Chmiel, CH por. ap. gw. skok ‘w gwarze podh. i pol. gwarze spiskiej: wodospad. Także w słow. gwarze lipt. i w ogóle w jęz. słow. (vodný skok)’ (WET: 1100). Skok, Wodospad (Wodospad Skok) zob. Skok. Skoki, Złote n. wodosp., H Wodospad Skok w Dolinie Młynickiej. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane 1979 Złote Skoki WHP22, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. skok ‘wodospad’. „W gwarze podh. i pol. gwarze spiskiej: wodospad. także w słow. gwarze lipt. i w ogóle w jęz. słow. (vodný skok)” (WET: 1100). Skoruszow n. grzb., O 1815 Staszic, F 1893–1894 Skoruszów Biel, F 1925–1926 Skoruszowy Dział ChmiŚw, M, F por. adi. skoruszow/skoruszów/skoruszowy od od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350) (por. Bohuš 1996: 248) i suf. -ow/-ów/-owy i ap. gw. dzioł ‘zbocze góry uprawiane pod zboże lub będące pastwiskiem’ (SGZ: 85). Skoruśniak n. grzb., O 1908 Chmiel, F por. ap. gw. skorusýna ‘większa liczba ja-rzębin rosnących razem na jednej przestrzeni’ (SGZ : 350) i suf. ‘-ak. Por. n. słow. Skorušiniak. Skrzynia, Miedziana n.f.s., O 1983 Miedziane Skrzynie WHP23, M, L por. n.f.s. Miedziane Ławki i ap. skrzynia. Słup n. sz., O 1983 WHP23, M por. ap. (gw.) słup. Słup, Kapałkowy 161 n. sz., O 1974 Kapałkowy Słup WHP19, M, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) słup. Smreczyny, Ciemne n. l., Mt (Dolina Koprowa). 161 „Widziana od wschodu turnia ta ma kształt słupa” (WHP19: 32). 1951 Ciemne Smreczyny WHP4, B, F por. adi. (gw.) ciemny i ap. gw. smrecýna ‘gałęzie smreka, zwykle drobne’ (SGZ: 355). Smreczyny, Ciemne n. l., Mt (Kopy Sołtysie). 1908 Ciemne Smreczyny Chmiel, B, F por. adi. (gw.) ciemny i ap. gw. smrecýna. Smrekowica n. m., Mt 1956 WHP8, L por. n. słow. Smrekovica. „Nazwa pol. Smrekowica jest kalką nazwy słow. Smrekovica, a ta pochodzi albo od słow. smrek (= pol. smrek), albo raczej od słow. smrekovec (= pol. modrzew, podh. świrk)” (WET: 1113). Smrekowiec n. grzb., O 1908 Chmiel, F por. n. słow. Smrekovec od ap. słow. smrek ‘świerk’ (SSP II: 297) i suf. -owiec lub ap. słow. smrekovec ‘modrzew’ (SSP II: 297). Solisko n. pol., Mt (Dolina Stos). 1965 WHP12, H por. ap. gw. solisko ‘miejsce, w którym stawia się drewniane naczynie z solą dla owiec; też: kawałek deski wyżłobionej w środku na sól dla owiec’ (SGZ: 356). Solisko n. sz., O 1900 StPog, L 1934 Tat, L 1956 Wielkie Solisko WHP8, L, R por. ap. gw. solisko. Tu prawdopodobnie pier wotna nazwa polany (miejsca na polanie) została rozszerzona na szczyt. Zob. też Turniczki, Bystre. Solisko, Furkotne 162 n. sz., O 1934 Furkotne Solisko Tat, L por. n. d. Dolina Furkotna i ap. gw. solisko. Solisko, Małe n. sz., O 1908 Małe Solisko Chmiel, L, R 1934 Małe Solisko Tat, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Solisko. Zob. Turniczki, Bystre. Solisko, Młynickie n. sz., O 1934 Młynickie Solisko Tat, L por. adi. młynicki od n.d. Dolina Młynic-ka i ap. gw. solisko. Prawdopodobnie pier wotna nazwa polany (miejsca na polanie) została rozszerzona na znajdujący się w bliskim sąsiedztwie szczyt. Zob. też Turniczki, Bystre. Solisko, Pośrednie n.sz., O 1938 Pośrednie Solisko KP, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Solisko. Solisko, Skrajne n. sz., O 1934 Skrajne Solisko Tat, L por. adi. skrajny i n.sz. Solisko. Zob. Turniczki, Bystre. Solisko, Szczyrbskie n. sz., O 1934 Szczyrbskie Solisko Tat por. n. m. Szczyrbskie Jezioro i n. sz. Solisko. Zob. Turniczki, Bystre. 162 Zob. Bystre Turniczki; „Pojawiająca się m.in. w Sprawozdaniu Komisji Fizjograficznej (1866 (1867)) sporządzonym przez E. Janotę nazwa »Żelisko« (Solisko F.) w zachodnim boku doliny Czerwonej Wody […] ok. 2400 m n.p.m. wynika z błędnego zapisu na mapie z 1822 r. i bywała w tej formie powielana w tekstach XIX-w” (por. Nyka 100ZN: 18) Solisko, Wielkie (Wielkie Solisko) zob. Solisko. Sopel n. m., Mt 2001 C8, M por. ap. (gw.) sopel. „Nad Skośną Płytą znajduje się olbrzymi, zaklinowany głaz zwany Soplem. Ma on charakterystyczny, regularny kształt” (C8: 187). Spady n. zb., O 1900 Welsz6, CH 1912Gierlachowskie Spady Chmiel, CH, L 2011 Gerlachowskie Spady C16, CH, L por. n. Gerlach i suf. -owski i ap. gw. spady ‘strome miejsce lub urwisty fragment terenu górskiego. Najczęściej określa się tak skalne progi w żlebach lub skaliste progi w dolinach’ (WET: 1124). Spady pod Rysami n.f.s., O 2001 C9, CH, L por. ap. gw. spady i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n. sz. Rysy’ (pod + instr.). Spady, Baranie Niżnie n. zb., O 1976 Niżnie Baranie Spady WHP20, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. spady. Spady, Baranie Wyżnie n. zb., O 1976 Wyżnie Baranie Spady WHP20, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. spady. Spady, Batyżowieckie n. zb., O 1964 Batyżowieckie Spady WHP11, CH, L por. n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. spady. Spady, Batyżowieckie Wyżnie n. zb., O 1965 Wyżnie Batyżowieckie Spady WHP12, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. spady. Spady, Czarne n. zb., O 1974 Czarne Spady WHP19, CH, L por. n. d. Dolina Czarna Jaworowa i ap. gw. spady. Spady, Dzikie n. zb., O 1983 Dzikie Spady WHP23, CH, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. gw. spady. Spady, Dzikie Wyżnie n. zb., O 1983 Wyżnie Dzikie Spady WHP23, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. ter. Dzikie Spady. Spady, Huncowskie n. zb., O 1979 Huncowskie Spady WHP22, CH, L por. n. sz. Huncowski Szczyt i ap. gw. spady. Spady, Jakubowe n. zb., O 1983 Jakubowe Spady WHP23, CH, L, P por. n. os. Jakub i suf. -owy i ap. gw. spady. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Spady, Jakubowe Pośrednie n. zb., O 1983 Pośrednie Jakubowe Spady WHP23, CH, L, P por. adi. (gw.) pośredni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. (gw.) ogród. Zob. też: Pośrednia Jakubowa Drabina. Spady, Jakubowe Zadnie n. zb., O 1983 Zadnie Jakubowe Spady WHP23, CH, L, P por. adi. (gw.) zadni, adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. gw. spady. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Spady, Jastrzębie (Jastrzębie Spady) zob. Spady, Jastrzębie Wielkie. Spady, Jastrzębie Pośrednie n. zb., O 1983 Pośrednie Jastrzębie Spady WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. zb. Jastrzębie Spady. Spady, Jastrzębie Wielkie n. zb., O 1983 Wielkie Jastrzębie Spady WHP23, CH, R, L 1983 Jastrzębie Spady WHP23, CH, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. spady oraz adi (gw.) wielki. Spady, Jastrzębie Zadnie n. zb., O 1983 Zadnie Jastrzębie Spady WHP23, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. zb. Jastrzębie Spady. Spady, Lodowe n. zb., O 1974 Lodowe Spady WHP18, CH, L por. n. sz. Lodowa Kopa i ap. gw. spady. Spady, Miedziane n. zb., O 1983 Miedziane Spady WHP23, CH, L por. n. ter. Miedziana Kotlina i ap. gw. spady. Spady, Papirusowe n. zb., O 1983 Papirusowe Spady WHP23, CH, L por. n.sz. Papirusowe Turnie i ap. gw. spady. Zob. też Turnie, Papirusowe. Spady, Papirusowe Pośrednie n. zb., O 1983 Pośrednie Papirusowe Spady WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. zb. Papirusowe Spady. Zob. też Turnie, Papirusowe. Spady, Papirusowe Skrajne n. zb., O 1983 Skrajne Papirusowe Spady WHP23, CH, L por. adi. skrajny i n. zb. Papirusowe Spady. Zob. też Turnie, Papirusowe. Spady, Papirusowe Zadnie n. zb., O 1983 Zadnie Papirusowe Spady WHP23, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. zb. Papirusowe Spady. Zob. też Turnie, Papirusowe. Spady, Pośrednie n.f.s., O 1974 Pośrednie Spady WHP19, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. gw. spady. Spady, Siwe Wyżnie n. zb., O 1973 Wyżnie Siwe Spady WHP16, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Siwe Stawy i ap. gw. spady. Spady, Spiskie n.f.s., O 1976 Spiskie Spady WHP20, CH, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. gw. spady. Spady, Strzeleckie Niżnie n.f.s., O 1971 Niżnie Strzeleckie Spady WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni, n. m. Strzeleckie Pola i ap. gw. spady. Spady, Strzeleckie Wyżnie n.f.s., O 1971 Wyżnie Strzeleckie Spady WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. m. Strzeleckie Pola i ap. gw. spady. Spady, Wielkie n.f.s., O 1974 Wielkie Spady WHP19, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. spady. Spady, Zadnie n.f.s., O 1974 Zadnie Spady WHP19, CH, L por. adi. (gw.) zadni i ap. gw. spady. Spady, Złote n. zb., O 1973 Złote Spady WHP17, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. spady. Spady, Zmarzłe n.f.s., O 2001 Zmarzłe Spady C9, CH, L por n. s. Zmarzły Staw i ap. gw. spady. Spadziki, Danielowe n. zb., O 1983 Danielowe Spadziki WHP23, CH, R, P por. adi. danielowy od n. os. Daniel i suf. -owy i deminut. spadzik od i ap. gw. spady i suf. -ik. Zob. też Danielowa Bula. Spadziki Jakubowe n. zb., O 1983 Jakubowe Spadziki WHP23, CH, P por. adi. jakubowy od n.os. Jakub i suf. -owy i deminut. spadzik od ap. gw. spady i suf -ik. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Spąga n. sz., O 1910 Chmiel, M por. ap. gw. spąga ‘trzaska’ (SGP V: 317). „Nazwa Spąga wywodzi się z niem. Spange = klamra lub sprzączka, ale także coś spiczastego, »ein spitziges Ding«, a podobnie w gwarze podh. spąga = trzaska (powstająca przy rąbaniu drzewa), a więc również coś spiczastego. Nazwę Spąga dla omawianej turni wprowadził Stanisław Eljasz-Radzikowski” (WET: 1124). St., Biały (St. Biały) zob. jezioro, białe. Stadliska n. pol., Mt 1952 WHP6, H por. vb. gw. stadlić ‘kosarować łąkę = paść owce w zagrodzie r uchomej dla poprawienia łaki nawozem’ (por. SGP V: 218– 219), ap. gw. stádło ‘stado’ (por. SGP V: 219) i suf. -isk (o). Stadło n. pol., Mt 1912 Chmiel, H por. vb. gw. stadlić, ap. gw. stádło. Staroleśna n. sz., O 1872 Stecz2, L 1900 Staroleśnicki Szczyt StPog, CH, L 1910Szczyt Staroleśniański Chmiel, CH, L 1910Staroleśny Szczyt Chmiel, CH, L 1965 Wysoka WHP12, W 1967 Staroleśny WHP13, L 1967 Staroleśny Wierch WHP13, CH, L 1967 Staroleśnicki WHP13, L 1967 Staroleśnicki Wierch WHP13, CH, L 1967 Staroleśnickie Turnie WHP13, CH, L 1967 Staroleśniańska WHP13, L 1967 Staroleśniański WHP13, L 1967 Staroleśniański Wierch WHP13, CH, L 1967 Staroleśniańskie Turnie WHP13, CH, L por. adi. staroleśny /staroleśnicki /starole-śniański /od n.m. Stara Leśna i suf. -/-icki /-ański i ap. szczyt oraz adi. (gw.) wysoki, ap. (gw.) turnia i ap, gw. wiérk. „Nazwy Staroleśny Szczyt i Staroleśna Dolina pochodzą od spiskiej wsi Stara Leśna” (WET: 1141). „Obecna nazwa w polskich drukach przed 1878 – w różnych odmianach (m.in. Staroleśniański Wirch, Staroleśnicka Turnia itp.)” (Nyka TS: 422)163 . 163 „Stojąc twarzą ku południowi, na prawo rozpoczynają szereg gór turnie dziewiczego Młynarza, na którego szczycie, o ile mi wiadomo, dotąd ludzka stopa nie postała. […] Główny zaś grzbiet Tatr sterczy przed nami na Prost pod nazwą Żelaznych Wrot; te stykają się z Gierlachem, lecz wierzchołka Staw Biały zob. jezioro, białe. staw Ciemnosmreczyński niżni n. s., H 1903 Świerz, CH, L 1903 staw Ciemnosmreczyński dolny Świerz, CH, L 1908 Przybylińskie Jezioro Chmiel, CH, L 1967 Ciemnosmreczyński Staw Niżni WHP5, CH, L por. ap. (gw.) staw, adi. ciemnosmreczyński od n.l. Ciemne Smreczyny i suf. -ski, adi. gw. niźni i adi. (gw.) dolny. jego ztąd nie widać, bo się kryje za swojém ramieniem północném, łączącém się od wschodu z Wysoką (którą Niemcy nawali Kastenbergiem), przez przełęcz znaną pod imieniem Polskiego Grzebienia. Ale i jego ztąd z dołu nie widać (Welsz: 207); U naszych przewodników właśnie ta góra się zwie Wysoką, co przypiera do Polskiej przełęczy, od południa styka się z Sławkowskim szczytem, a od wschodu z Jaworowemi Sadami, Niemcy ze Spiża nie wiedzieć dlaczego ochrzcili ją K astenbergiem. Czasem dolinę Białej wody zowią właśnie od Wysokiej góry, doliną »Pod Wysoką«” (Welo, s. 37); „W swoim czasie nazwa Wysoka obejmowa-ła całą grupę Staroleśnej i to ku północy aż po Polski Grzebieńi Rohatkę, o ile nie dalej. Było to zjawisko wówczas powszechne, że nazwa wielkiego szczytu tatrzańskiego obejmowała całą grupę sąsiednich, mniejszych szczytów, jeszcze nieochrzczonych. W owych czasach podróżnik, który od północy wszedł na Polski Grzebień, widział po prawej stronie Doliny Wielickiej Gierlach, a po lewej Wysoką (czyli Staroleśną). Wszystkie inne szczyty i turnie nad tą doliną były tylko bezimiennymi dodatkami do owych dwóch olbrzymów” (Paryski, „Taternik”, nr 6, 1947: 168); „Nazwa [Mała Wysoka – A. J.-K.] pochodzenia ludowego, błędnie kojarzona ze Staroleśną (rzekomo dawniej zwaną również Wysoką)” (Nyka TS: 425). Schronisko w Dolinie Pięciu Stawów Spiskich. Od lewej Żółta Ławka, Drobna Turnia, Sokola Turnia, Przełęcz Spąga i Mały Lodowy. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane Staw Czarny n. s., H 1893–1894 Biel 1983 Czarny Staw Kiezmarski WHP23, CH, B, L 1983 Czarny Staw WHP23, CH, B 1983 Mały Czarny Staw WHP23, CH, R por. adi. czarny, ap. (gw.) staw, n. d. Dolina Kiezmarska i adi. (gw.) mały. „Nazwa Czarnego Stawu pochodzi od jego ciemnego ziemistego dna” (WET: 180). Staw Długi n. s., H 1874Staw Długi Welsz, CH, W 1900 staw Długi Welsz6, CH, W 1903 stawek Długi Świerz, CH, W, R 1965 Długi Staw Wielicki WHP12, CH, W, L por. adi. (gw.) długi i ap. (gw.) staw oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i n. d. Dolina Wielicka. Staw Furkotny (dolny) n. s., H 1903 Świerz, CH, L 1903 Staw Wahlenberga dolny Świerz, CH, P, L 1925–1926 Furkotny Staw Wielki Niżni ChmiŚw, CH, R, L 1956 Wielki Staw Furkotny Niżni WHP8, CH, R, L por. ap. (gw.) staw i n. pot. Furkotny Potok oraz adi. (gw.) dolny,adi. (gw.) wielki i adi. gw. niźni. stawKołowy n.s., H 1879 Raj, CH, L, K 1903 Kołowy Staw Świerz, CH, L, K por. adi. kołowy od ap. (gw.) kół ‘gruby kij, pal, słupek, żerdź, drążek’ (SWarsz II: 517), ‘zaciosany do szpica krótki palik, służący do robienia w ziemi dziur; kawałek żerdzi średniej grubości i długości ok. 2–3 m; drąg’ (SGO I: 473) lub ap. koło i ap. (gw.) staw. Paryscy w WET twierdzą kategorycznie, że nazwa stawu pochodzi od jego kształtu, który niestety uległ zmianie: „Nazwa K.S. pochodzi zapewne od jego dawnego kształtu, zatraconego z biegiem lat wskutek zmniejszania się jego powierzchni. […] przecież pierwotna nazwa Kołowy Staw wywodzi się ze słowa koło → kołowy, a nie ze słowa kół → kołowy” (WET: 542); Na uwagę zasługuje jednak wspomniany wyżej ap. kół, który mógł być podstawą metaforycznego ujęcia obiektów przypominających „pal, słupek, drążek” znajdujących się w otoczeniu zbiornika wodnego i pośrednio stać się fundatorem nazwy. Staw Kozi (górny) n.s., H 1903 Świerz, CH, F 1908 Kozi Staw Wyżni Chmiel, CH, F, L por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160), ap. (gw.) staw i adi. gw. wyśni oraz adi. (gw.) górny. staw Litworowy n. s., H 1872 Stecz2, CH, F 1900 Litworowy staw Welsz6, CH, F 1903 Litworowy Staw pod Polskim Grzebieniem Świerz, CH, F 1912Staw Litworowy Chmiel, CH, F 1967 Litworowy Staw WHP13, CH, F por. adi. litworowy od ap. litwor ‘Angelica archangelica, Angelica officinalis, czyli arcydzięgiel’ (por. WET: 669) i suf. -owy i ap. (gw.) staw. staw Mały n. s., H 1858 Stecz1, CH, R 1870 Mały Staw Welsz1, CH, R 1908 Mały Stawek Chmiel, CH, R, 2005 Mały Staw (Polski) C11, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i ap. (gw.) staw i adi. polski. staw nad Skokiem n. s., H 1900 Welsz6, CH, L 1908 Staw nad Skokiem Chmiel, CH, L 2009 Stawek nad Skokiem C15, CH, R, L por. ap. (gw.) staw i suf. -ek i w. p. nad Skokiem ‘prp. nad i n. wodosp. Skok’ (nad + instr.). Staw nad Skokiem zob. staw nad Skokiem. staw Popradski n. s., H 1870 Welsz1, CH, L 1874Mały Rybi Welsz, R, F 1874jezioro popradowe Welsz, CH, L 1874Popradzki staw Welsz, CH, L 1903 Staw Popradzki Świerz, CH, L 1908 Małe Rybie Jezioro Chmiel, CH, R, F 1925–1926 Popradzkie Jezioro ChmiŚw, CH, L 1956 Popradzki Staw WHP8, CH, L 1956Mały Rybi Staw WHP8, CH, R, F 1962 Popradzkie Jezioro WHP10, CH, L por. adi. popradzki od n. rz. Poprad i suf. -ski i ap. (gw.) staw oraz adi. (gw.) mały, n. s. Rybi Staw, ap. jezioro. „P. S. jest jednym z dwóch jezior tatrz., w których żyją ryby naturalnego pochodzenia […] Dawniej uważano […], iż rzeka Poprad powstaje właśnie w t ym jeziorze, nazwano je więc Popradzki Staw […]” (WET: 960). staw Roztoki n. s., H 1858 Stecz1, CH, L 1860 staw w Roztoce Janota, CH, L 1908 Stawek w Roztoce Chmiel, CH, L, R 1908 Kurtkowiec Chmiel, M 1951 Staw w Roztoce WHP1, CH, L 1951 Mały Kuklaty Staw WHP1, CH, R, K 1951 Suczy Staw WHP1, CH, T por. ap. (gw.) staw i n. ter. Roztoka Sta-wiańska oraz w. p. w Roztoce ‘prp. w i n. ter. Roztoka (Stawiańska)’ (w + loc.). O pozostałych nazwach zob. odpowiadające im hasła. staw Smoczy n. s., H 1900 Welsz6, CH, T 1900 Smoczy StPog, T 1903 Staw Smoczy Świerz, CH, T 1903 Staw Siarnicki Świerz, CH, T 1962 Smoczy Staw WHP10, CH, T 1962 Wielki Smoczy Staw WHP10, CH, R, T por. adi. smoczy od ap. smok i suf. -y i ap. (gw.) staw oraz adi. siarnicki od ap. siarnik ‘daw. zapałka’ (Dor) i suf. -ki. „Nazwa Smoczego Stawu (dawniejsza niż nazwa doliny) jest związana z podaniami lud. o smoku w Tatrach” (WET: 1108); por. ‘Okropecny był tén smok, co na juhasa najézdzoł; Kiesi smoki siedziały po dziurak; W turniak siodowały smoki’ (SGZ: 354); „Nie dziwi więc fakt, że wedle starych przekazów ustnych pochodzących z dzisiejszej słowackiej strony Tatr Wysokich głównym siedliskiem tatrzańskiego mitycznego Smoka był Smoczy Staw (2019,5 m n.p.m.), leżący u podnóża Wysokiej (2558,5 m n.p.m.) i w bezpośrednim sąsiedztwie Smoczego Szczytu (ok. 2523 m n.p.m.). Szczyt ten, podobnie jak Smocza Dolina, Smoczy Potok, Smocze Oka, Smocza Grań i Smocza Przełączka, zaczerpnęły swe określenia od genetycznie najstarszej nazwy stawu. Smoczy Staw określany był dawniej jako Siarnicki Staw, rzadziej Šarkanie pleso, Sarkanec (od słowackiego wyrazu gwarowego šarkaň – smok) albo Veľké Dračie pleso (z niem. Dra-chensee – smoczy staw)” (Cząstka-Kłapyta 2018a: 174). staw Sobków n. s., H 1860 staw Sobków Janota, CH, D 1900 Kurtkowy Staw StPog, CH, M 1908 Sobkowy Staw Chmiel, CH, D 1908 Litworowy Staw Chmiel, CH, F 1951 Jedyniak WHP1, CH, M 1951 Sobków Stawek WHP1, CH, D 1951 Kurtkowiec WHP1, M 1951 Litworowy Staw Gąsienicowy WHP1, CH, F, L por. ap. gw. jedyniák ‘to samo co JEDYNÁK → chłopak będący jedynym dzieckiem w rodzinie; chłopak nie ma-jący brata, ale mający siostr y’ (SGO I: 385–386) oraz hipocor. Sobek od n. os. gw. Sobestyjon ‘Sebastian’ (SGZ: 489) i suf. -ek, adi. kurtkowy od n. os. Kurtek i suf. -owy, n. s. Kurtkowiec od n. os. Kurtek i suf. -owiec i adi. litworowy od ap. litwor ‘Angelica archangelica, Angelica of-ficinalis, czyli arcydzięgiel’ (WET: 669) i suf. -owy. Staw Staszica zob. Czarnystaw pod Lip-towskiemi mury. Staw Szczyrbski n. sz., H 1900 StPog, CH, L 1900 staw Szczyrbski Welsz6, CH, L 1900 Szczyrbski Staw Welsz6, CH, L 1900 jezioro Szczyrbskie Welsz6, CH, L 1903 Staw Szczerbski Świerz, CH, L 1903 Szczyrbskie Jezioro Świerz, CH, L 1908 Jezioro Szczyrbskie Chmiel, CH, L por. adi. szczyrbski od od n.m. Szczyrba i suf. -sk (i) i ap. (gw.) staw oraz ap. jezioro. staw Teryański Niżni n. s., H 1900 Welsz6, CH, L 1900 Teryański Staw Niżni StPog, CH, L 1903 Staw Teryański dolny Świerz, CH, L 1925–1926 Terjański Staw Niżni ChmiŚw, CH, L 1952 Niżni Teriański Staw WHP5, CH, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) staw. staw Teryański Wyżni n. s., H 1900 Welsz6, CH, L 1903 Staw Teryański górny Świerz, CH, L 1908 Teryański Staw Wyżni Chmiel, CH, L 1925–1926 Terjański Staw Wyżni ChmiŚw, CH, L 1952 Wyżni Teriański Staw WHP5, CH, L por. adi. gw. wyśni, n.d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) staw. Staw Warzęchowy n. s., H 1910 Chmiel, CH, F 1925–1926 Warzęchowy Staw ChmiŚw, CH, F por. adi. warzęchowy od ap. warzucha tatrzańska (gw. warzęcha) i suf. -owy i ap. (gw.) staw. staw Wielicki n. s., H 1900 Welsz6, CH, L 1910Staw Wielicki Chmiel, CH, L 1965 Wielicki Staw WHP12, CH, L 1965 Wielicki Staw Niżni WHP12, CH, L 1965 Wielki Staw WHP12, CH, L Wyżni Teriański Staw . Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK 1965 Felkański Staw WHP12, CH, L 1965 Jezioro Felka WHP12, CH, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) staw oraz adi. felkański od n.d. Dolina Felka i suf. -ański. Zob. też dolina Felka. staw Wielki n. s., H 1858 Stecz1, CH, R 1874Staw Wielki Welsz, CH, R 1900 Wielki Staw Welsz6, CH, R 2005 Wielki Staw Polski C11, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) staw. staw Zadni n. s., H 1858 Stecz1, CH, L 1858 staw Gładki Stecz1, CH, L 1860 pod Kół Janota, CH, L 1903 Staw pod Kołem Świerz, CH, L 1908 Zadni Staw pod Kołem Chmiel, CH, L 1908 Staw Zadni Chmiel, CH, L 1954 Zadni Staw Polski WHP5, CH, L 2005 Zadni Staw (Polski), CH, L por. adi. (gw.) zadni, ap. (gw.) staw oraz n. zb. Gładkie, n.f.s. Kół lub n. zb. Koło i choron. Polska. Staw Zmarzły n. s., H 1900 Welsz6, CH, ZP 1900 Zmarzły Staw nad Czeskim Stawem StPog, CH, ZP, L 1908 Zmarzły Staw nad Czeskim Chmiel, CH, ZP, L 1925–1926 Zmarzły Staw ChmiŚw, CH, ZP 1952 Zmarzły Staw w Dolinie Ciężkiej WHP7, CH, ZP, L 2011 Zmarzły Staw (pod Wysoką) C16, CH, ZP, L por. ap. (gw.) staw i adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 551) oraz w. p. nad Czeskim (Staem) ‘prp. nad i n. s. Czeski Staw’ (nad + instr.). staw, Środkowy n. s., H 1903 Środkowy staw Świerz, CH, L 1973 Pośredni Staw Spiski WHP17, CH, L por. adi. środkowy oraz adi. (gw.) pośredni, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Staw, Batyzowiecki n. s., H 1900 Batyzowiecki Staw StPog, CH, L 1903 Staw Batyzowiecki Świerz, CH, L 1908 Staw Batyżowiecki Chmiel, CH, L 1925–1926 Batyżowiecki Staw ChmiŚw, CH, L por. n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. (gw.) staw. Staw, Batyżowiecki (Batyżowiecki Staw) zob. Staw, Batyzowiecki. Staw, Batyżowiecki Czarny n.s., H 1912 Czarny Staw Batyżowiecki Chmiel, CH, B, L 1912Żomp Chmiel, M por. adi. czarny, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Batyżowiecka oraz ap. słow. žúmp ‘szambo, kloaka’ (SSP II: 659). Staw, Białczański Żabi Niżni n. s., H 1900 Żabi Staw Białczański Niżni StPog, CH, L 1903 Żabi Staw dolny Świerz, CH, L 1952 Niżni Żabi Staw Białczański WHP7, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. żabi od n.d. Ża-bia Dolina Białczańska, ap. (gw.) staw i adi. białczański od n.d. Żabia Dolina Białczańska. Staw, Białczański Żabi Wyżni n. s., H 1900 Żabi Staw Białczański Wyżni StPog, CH, L 1903 Żabi Staw górny Świerz, CH, L 1952 Wyżni Żabi Staw Białczański WHP7, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. żabi od n.d. Ża-bia Dolina Białczańska, ap. (gw.) staw i adi. białczański od n.d. Żabia Dolina Białczański. Staw, Biały (Biały Staw) zob. jezioro, białe. Staw, Biały (Biały Staw) zob. Stręgacznik. Staw, Biały Kiezmarski (Biały Staw Kiezmarski) zob. jezioro, białe. Staw, Biały Niżni (Niżni Biały Staw) zob. Stręgacznik. Staw, Biały Wielki (Wielki Biały Staw) zob. jezioro, białe. Staw, Biały Wyżni (Wyżni Biały Staw) zob. jezioro, białe. Staw, Capi (Capi Staw) zob. jezioro Sentivaniego. Staw,Cichy n. s., H 1903 Cichy Staw Świerz, CH, L por. n. pot. Cicha Woda i ap. (gw.) staw. Staw, Ciemnosmreczyński Niżni (Ciemnosmreczyński Staw Niżni) zob. staw Ciemnosmreczyński niżni. Staw, Ciemnosmreczyński Wyżni n. s., H 1900 Ciemnosmreczyński Staw Wyżni StPog, CH, L 1903 staw Ciemnosmreczyński górny Świerz1, CH, L por. adi. ciemnosmreczyński od n.l. Ciemne Smreczyny i suf. -ski, ap. (gw.) staw i adi. gw. wyśni oraz adi. (gw.) górny. Staw, Ciężki (Ciężki Staw) por. Staw, Czeski. Staw, Czarny (Czarny Staw) zob. Staw, Czarny. Staw, Czarny Mały (Mały Czarny Staw) zob. Staw Czarny. Staw,Czarny n. s., H 1858 Czarny Staw Stecz1, CH, B 1860 Czarny staw Janota, CH, B 1900 Czarny Staw pod Kościelcem Welsz6, CH, B, L 1908 Czarny Staw Gąsienicowy pod Kościelcem Chmiel, CH, B, L 1908 Czarny Staw Gąsienicowy Chmiel, CH, B, L por. adi. czarny i ap. (gw.) staw oraz n. h. Hala Gąsienicowa i w. p. pod Kościelcem ‘prp. pod i n.sz. Kościelec’ (pod + instr.). „Nazwa stawu pochodzi od ciemnej barwy jego wód, wywołanej przez żyjące tam sinice” (WET: 179). Staw, Czarny pod Liptowskimi Murami (Czarny Staw pod Liptowskimi Murami) zob. Czarnystaw pod Liptowskiemi mury. Staw, Czerwony n.s., H 1900 Czerwony Staw Welsz6, CH, B 1903 Staw Czerwony Świerz, CH, B 1925–1926 Czerwony Stawek ChmiŚw, CH, B, R 1983 Czerwony Staw Kiezmarski WHP23, CH, B, L por. adi. czerwony, ap. (gw.) staw oraz n.d. Kiezmarska Dolina oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Staw, Czeski n. s., H 1874Czeski Staw Welsz, CH, L 1900 Czeskie Welsz6, L 1903 Staw Czeski Świerz, CH, L 1954 Ciężki Staw WHP7, CH, L por. adi. gw. cięzki ‘ciężki’ i ap. (gw.) staw oraz adi. czeski od etnon. Czesi i ap. (gw.) staw. Zob. też dolinka Czeskie. Staw, Długi n. s., H 1900 Długi Staw Welsz6, CH, W 1900 Długi Staw Staroleśnicki StPog, CH, W, L 1971 Długi Staw Staroleśny WHP14, CH, W, L por. adi. (gw.) długi i ap. (gw.) staw oraz adi. staroleśnicki od n.d. Dolina Staroleśna i suf. -icki. Staw,Długi n. s., H 1900 Długi Staw Welsz6, CH, W 1900 Kuklaty Staw StPog, CH, K 1900 Kuklaty Staw Gąsienicowy StPog, CH, K, L 1951 Długi Staw Gąsienicowy WHP1, CH, W, L 1951 Wielki Kuklaty Staw WHP1, CH, R, K por. adi. (gw.) długi i ap. (gw.) staw oraz adi. gw. kuklaty ‘jeżeli węgły domu nie będą równo od siebie oddalone, to ściany wyjdą »koziate« a. »kuklate«” (SGP II: 514) oraz adi. (gw.) wielki i n. h. Hala Gąsienicowa. Staw, Dwoisty Wschodni (Dwoisty Staw Wschodni) zob. Staw Dwoisty. Staw, Dwoisty Zachodni (Dwoisty Staw Zachodni) zob. Staw Dwoisty. Widok ze szczytu Żółtej Turni na Czarny Staw. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Staw, Furkotny Niżni Wielki (Wielki 1903 Staw Wahlenberga górny Świerz, CH, Staw Furkotny Niżni) zob. Staw Furkot-P, L ny (dolny). 1925–1926 Furkotny Staw Wielki Wyżni ChmiŚw, CH, R, L Staw, Furkotny Wyżni Wielki n.s., H por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) staw, n. d. 1900 Wielki Staw Furkotny Wyżni StPog, Dolina Furkotna i adi. gw. wyśni oraz adi. CH, R, L górny. Staw, Gąsienicowy Czarny (Czarny Staw Gąsienicowy) zob. Staw, Czarny. Staw, Gąsienicowy Długi (Długi Staw Gąsienicowy) zob. Staw, Długi (2). Staw, Gąsienicowy Zielony (Zielony Staw Gąsienicowy) zob. staw, Zielony. Staw, Granacki n. s., H 1971 Granacki Staw WHP14, CH, L por. n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) staw. Staw, Harnaski Niżni n.s., H 1971 Niżni Harnaski Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. harnaski od ap. gw. harnaś ‘przywódca zbójników’ i suf. -ki i ap. (gw.) staw. Zob. też Stawy, Harnaskie. Staw, Harnaski Pośredni n. s., H 1971 Pośredni Harnaski Staw WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. harnaski od ap. gw. harnaś. Zob. też Stawy, Harnaskie. Staw, Harnaski Wyżni n.s., H 1971 Wyżni Harnaski Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. harnaski od ap. gw. harnaś. Zob. też Stawy, Harnaskie. Staw, Hinczowy Mały n.s., CH, L, R 1900 Mały Hinczowy Staw StPog, CH, R, L 1903 Staw Lulkowy Mały Świerz, CH, F, R 1903 Staw Hinczowy Mały Świerz, CH, R, L 1925–1926 Hińczowy Staw Mały ChmiŚw, CH, R, L 1938 Mały Staw Hińczowy KP, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i ap. (gw.) staw oraz adi. lulkowy od ap. gw. lulek ‘krzew leśny o czarnych, trujących jagodach; lulek czarny’, ap. gw. lulka ‘mały rulonik lub coś skręconego spiralnie; skorupa ślimaka’ (SGO I: 534) i suf. -owy. Zob też Stawy, Hinczowe. Staw, Hinczowy Wielki n.s., H 1900 Wielki Hinczowy Staw StPog, CH, R, L 1900 Ignacowy Staw (Hinczowy) pod Mięguszowską Welsz6, CH, D, L 1903 Staw Lulkowy Wielki Świerz, CH, F, R 1903 Staw Hinczowy Wielki Świerz, CH, R, L 1908 Hińczowy Staw Wielki Chmiel, CH, R, L 1954 Wielki Staw Hińczowy WHP5, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) staw oraz adi. lulkowy od ap. gw. lulek i suf. -owy. Zob. też Stawy, Hinczowe. Staw, Jamski (Jamski Staw) zob. Jeziorko, Jamskie. Staw, Jaworowy (Jaworowy Staw) zob. stawek Jaworowy. Staw, Jaworowy Czarny zob. jezioro Czarne. Staw, Jaworowy Zielony n.s., H 1900 Zielony Staw Jaworowy StPog, CH, B, L 1903 Zielony Staw Świerz, CH, B 1910Zielony Staw Jaworowy pod Szeroką Jaworzyńską Chmiel, CH, B, L 1972 Zielony Staw pod Szeroką Jaworzyńską WHP15, CH, B, L 1972 Zielony Staw Jaworzyński WHP15, CH, B, L por. adi. (gw.) zielony, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Jaworowa oraz n. sz. Szeroka Jawo-rzyńska. Staw, Jaworowy Żabi (Żabi Staw Jaworowy) zob. jezioro Zabie. Staw, Jaworowy Żabi Mały n.s., H 1972 Mały Żabi Staw Jaworowy WHP15, CH, R, L 1972 Mały Żabi Staw WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n.s. Żabi Staw Jaworowy. Staw, Kaczy Zielony (Zielony Staw Kaczy) zob. staw, Zielony. Staw, Kiezmarski Biały (Biały Staw Kiezmarski) zob. białe jezioro. Staw, Kiezmarski Czarny (Czarny Staw Kiezmarski) zob. Staw Czarny. Staw, Kiezmarski Czerwony zob. Staw, Czerwony. Staw, Kiezmarski Mały n.s., H 1979 Mały Kiezmarski Staw WHP22, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. s. Czarny Staw Kiezmarski. Staw, Kiezmarski Zielony (Zielony Staw Kiezmarski) zob. Zielony. Staw, Kolisty (Kolisty Staw) zob. jezioro Döllera. Staw, Kołowy (Kołowy Staw) zob. Staw, Gąsienicowy Zadni. Staw, Kołowy (Kołowy Staw) zob. Staw, Zadni. Staw, Kościelcowy (Kościelcowy Staw) zob. Staw, Gąsienicowy Zadni. Staw, Kościelcowy (Kościelcowy Staw) zob. Staw, Zadni. Staw, Kozi Niżni n.s., O 1900 Kozi Staw Niżni StPog, CH, F, L 1903 Staw Kozi (dolny) Świerz, CH, F, L por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160), ap. (gw.) staw i adi. gw. niźni oraz adi. (gw.) dolny. Staw, Kozi Wyżni (Kozi Staw Wyżni) zob. Staw Kozi (górny). Staw, Krywański Zielony (Zielony Staw Krywański) zob. Staw, Ważecki Zielony. Staw, Kuklaty (Kuklaty Staw) zob. Staw, Długi (2). Staw, Kuklaty (Wielki) zob. Staw, Długi (2). Staw, Lejkowy (Lejkowy Staw) zob. stawek Lejkowy. Staw, Litworowy (Litworowy Staw) zob. staw Litworowy. Staw, Lodowy (Lodowy Staw) zob. stawek Lodowy. Staw, Lulkowy n. s., H 1903 Lulkowy Staw Świerz, CH, F por. adi. lulkowy od ap. gw. lulek, ap. gw. lulka i suf. -owy i ap. (gw.) staw. Staw, Łomnicki (Łomnicki Staw) zob. jezioro Kamienne. Staw, Polski Mały (Mały Staw Polski) zob. staw Mały. Staw, Mięguszowiecki Zmarzły n. s., H 1900 Zmarzły Staw Mięguszowiecki StPog, CH, ZP, L 1900 Zmarzły Staw pod Żelaznemi Wrotami StPog, CH, ZP, L 1900 staw Zmarzły Welsz6, CH, ZP 1912Zmarzły Staw Chmiel, CH, ZP por. adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 556), ap. (gw.) staw i adi. mięguszowiecki od n.d. Dolina Mięguszowiecka oraz w. p. pod Żelaznemi Wrotami ‘prp. pod i n.p. Żelazne Wrota’ (pod + instr.). Staw, Mięguszowiecki Żabi Mały n. s., H 1908 Żabi Staw Mięguszowiecki Mały Chmiel, CH, L 1910Mały Żabi Stawek Chmiel, CH, R, L 1954 Mały Żabi Staw Mięguszowiecki WHP6, CH, R, L 2003 Mały Żabi Staw C10, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. s. Żabi Staw i suf. -ek. Staw, Mięguszowiecki Żabi Wielki n. s., H 1908 Żabi Staw Mięguszowiecki Wielki Chmiel, CH, R, L 1954 Wielki Żabi Staw Mięguszowiecki WHP6, CH, R, L 2001 Wielki Żabi Staw C9, CH, R, L por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i ap. (gw.) staw, adi. mięguszowiecki od n. d. Dolina Mięguszowiecka i adi. (gw.) wielki. „Z Wielkiego Żabiego Stawu Mięguszowieckiego wystaje skała, która (oglądana od wsch.) kształtem przypomina żabę; od tego ma pochodzić nazwa tego stawu, a od niego wszystkich Żabich Stawów Mięguszowieckich” (WET: 1444). Staw, Mięguszowiecki Żabi Wyżni n. s., H 1908 Żabi Staw Mięguszowiecki Wyżni Chmiel, CH, L 1912 Wyżni Żabi Staw Mięguszowiecki Chmiel, CH, L por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i ap. (gw.) staw, adi. mięguszowiecki od n.d. Dolina Mięguszowiecka i adi. gw. wyśni. Staw, Mięguszowiecki Żabi Zadni n. s., H 1954 Zadni Żabi Staw Mięguszowiecki WHP6, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Mięguszowiecka. Staw, Młynicki Niżni n.s., H 1900 Młynicki Staw Niżni StPog, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. młynicki od n. pot. Młynica i suf. -ski i ap. (gw.) staw. Staw, Modry n. s., H 1900 Modry Staw Welsz6, CH, B 1925–1926 Modry Stawek ChmiŚw, CH, R, B 1974 Niebieski Staw Kiezmarski WHP18, CH, B, L 1974 Niebieski Staw WHP18, CH, B por. adi. (gw.) modry ‘ciemnoniebieski’ (SGO I: 596) ‘niebieski, szafirowy, ciemnofioletowy’ (SGP III: 179–180) oraz adi. niebieski, n. d. Kiezmarska Dolina i demi-nut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Staw, Pańszczycki Czerwony zob. Staw, Zielony. Staw, pod Kołem Zadni (Zadni Staw pod Kołem) zob. staw Zadni. Staw, pod Krywaniem Zielony (Zielony Staw pod Kr ywaniem) zob. Staw, Ważecki Zielony. Staw, pod Lodowym Czarny zob. jezioro Czarne. Staw, pod Łomnicą Zielony (Zielony Staw pod Łomnicą) zob. Zielony. Staw, pod Rysami Czarny zob. Oko, Morskie. Staw, Polski Czarny (Czarny Staw Polski) zob. Czarny. Staw, Popradzki (Popradzki Staw) zob. staw Popradski. staw, Przedni n. s., H 1858 Przedni staw Stecz1, CH, L 1870 Przedni Staw Welsz1, CH, L 1995 Przedni Staw Polski WET, CH, L 2005 Przedni Staw (Polski) C11, CH, L por. adi. (gw.) przedni i ap. (gw.) staw i adi. polski. Staw, Przedni Polski (Przedni Staw Polski) zob. staw, Przedni. Staw, Pusty n. s., H 1910Pusty Staw Chmiel, CH, M por. adi. (gw.) pusty i ap. (gw.) staw. „Nazwa Pusty Staw oddaje charakter jego »pustego« otoczenia: t ylko piargi i złomiska skalne” (WET: 996). Staw, Rumanowy n. s., H 1900 Rumanowy Staw Welsz6, CH, L por. n.d. Rumanowa Dolinka i ap. (gw.) staw. Staw, Rybi Mały (Mały Rybi Staw) zob. staw Popradski. Staw, Smoczy (Smoczy Staw) zob. staw Smoczy. Staw,Sobkowy n. s., H 1925–1926 Sobkowy Staw ChmiŚw, CH, D 1925–1926 Suczy Staw ChmiŚw, CH, T 1951 Litworowy Staw WHP1, CH, F 1951 Kurtkowiec WHP1, CH, M por. adi. sobkowy od deminut. Sobek od gw. n. os. Sobestyjon ‘Sebastian’ (SGZ: 489) i suf. -owy. Nazwy pozostałych stawów zob. przy odpowiadających im hasłach. Staw, Spiski Mały n.s., H 1973 Mały Staw Spiski WHP17, CH, R, L 1973 Skrajny Staw Spiski WHP17, CH, L por. ap. (gw.) mały, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki oraz adi. skrajny. Określenie „spiski” odnosi się do położenia stawu na terenie historycznego żupanatu spiskiego (por. Bohuš 1996: 318). Staw, Spiski Pośredni (Pośredni Staw Spiski) zob. staw, Środkowy. Staw, Spiski Przedni n. s., H 1974 Przedni Staw Spiski WHP18, CH, L por. adi. (gw.) przedni, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Staw, Spiski Wielki (Wielki Staw Spiski) zob. Staw, Wielki. Staw, Spiski Wyżni n. s., H 1974 Wyżni Staw Spiski WHP18, CH, L por. adi. gw. wyśni, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Staw, Spiski Zadni n. s., H 1974 Zadni Staw Spiski WHP18, CH, L Widok z Żółtej Turni w stronę Zmarzłego Stawu i Zawratu. Widać Zamarłą Turnię, Mały Kozi Wierch, Zawratową Turnię, Zadni Kościelec i masyw Świnicy. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. adi. (gw.) zadni, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Staw, Staroleśnicki Długi n.s., H 1900 Długi Staw Staroleśnicki StPog, CH, W, L 1971 Długi Staw Staroleśny WHP14, CH, W, L 1971 Długi Staw WHP14, CH, W por. adi. staroleśnicki n. d. Dolina Staroleśna i suf. -icki adi. (gw.) długi i ap. (gw.) staw. Staw, Staroleśnicki Długi zob. Staw, Długi. Staw, Staroleśny Długi (Dlugi Staw Staroleśny) zob. Staw, Staroleśnicki Długi Staw, Staroleśny Długi zob. Staw, Długi. Staw, Staroleśny Zmarzły zob. Staw, Zmarzły. Staw, Strzelecki Niżni n.s., H 1971 Niżni Strzelecki Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni, n. m. Strzeleckie Pola i ap. (gw.) staw. Staw, Strzelecki Wyżni n.s., H 1971 Wyżni Strzelecki Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. m. Strzeleckie Pola i ap. (gw.) staw. Staw, Teriański Mały (Mały Teriański Staw) zob. Stawek, Teriański Mały. Staw, Ważecki Mały n.s., H 1956 Mały Staw Ważecki WHP8, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. d. Dolina Ważecka i ap. (gw.) staw. Staw, Ważecki Zielony n. s., H 1900 Zielony Staw Ważecki StPog, CH, B, L 1900 Zielony Staw Welsz6, CH, B 1903 Zielony Staw (pod Krywaniem) Świerz, CH, B, L 1903 Zielony Staw Krywański Świerz, CH, B, L 1908 Zielony Staw pod Krywaniem w Dolinie Ważeckiej Chmiel, CH, B, L 1956 Zielony Staw pod Krywaniem WHP8, CH, B, L por. adi. (gw.) zielony, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Ważecka, adi. krywański od n.sz. Krywań i suf. -ski oraz w. p. pod Krywaniem ‘prp. pod i n. sz. Krywań’ (pod + instr.). Staw, Wielicki Długi zob. Staw Długi. Staw, Wielki n. s., H 1900 Wielki Staw StPog, CH, R 1974 Wielki Staw Spiski WHP18, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) staw i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. Zob. też Staw, Spiski Mały. Staw, Wielki Polski (Wielki Staw Polski) zob. staw, Wielki. Staw, Zadni n. s., H 1900 Zadni Staw StPog, CH, L 1908 Zadni Staw Gąsienicowy Chmiel, CH, L 1951 Kościelcowy Staw WHP1, CH, L 1951 Kołowy Staw WHP1, CH, L por. adi. (gw.) zadni, ap. (gw.) staw i n. h. Hala Gąsienicowa oraz adi. kościelcowy od n.sz. Kościelec i suf. -owy i n. zb. Koło i suf. -owy. Staw, Zadni n. s., H 1900 Zadni Staw Welsz6, CH, L 1951 Kołowy Staw WHP1, CH, L 1951 Kościelcowy Staw WHP1, CH, L. Staw, Zadni Polski (Zadni Staw Polski) zob. staw Zadni. Staw, Zbójnicki Niżni n.s., H 1971 Niżni Zbójnicki Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. zbójnicki od ap. (gw.) zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) staw. Zob. Stawy, Zbójnickie. Staw, Zbójnicki Pośredni n.s., H 1971 Pośredni Zbójnicki Staw WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. zbójnicki od ap. (gw.) zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) staw. Zob. Stawy, Zbójnickie. Staw, Zbójnicki Wyżni n.s., H 1971 Wyżni Zbójnicki Staw WHP14, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. zbójnicki od ap. (gw.) zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) staw Zob. Stawy, Zbójnickie. Staw, Zielony (Zielony Staw) zob. Staw, Ważecki Zielony. Staw, Zielony (Zielony Staw) zob. Zielony. staw, Zielony n. s., H 1845 Zielony staw Pietr, CH, B 1849 Suczy Staw Zejszner, CH, T 1860 staw Zielony Janota, CH, B 1900 Zielony Staw Gąsienicowy StPog, CH, B, L 1908 Zielony Staw Gąsienicowy pod Pośrednią Turnią Chmiel, CH, B, L por. adi. (gw.) zielony, ap. (gw.) staw oraz n.h. Hala Gąsienicowa i n.sz. Pośrednia Turnia. staw, Zielony n. s., H 1872 Zielony staw Stecz2, CH, B 1900 Staw Zielony w kotlinie Kaczej Welsz6, CH, B, L 1908 Zielony Staw Chmiel, CH, B 1908 Zielony Staw w Kaczej Dolinie Chmiel, CH, B, L 1961 Zielony Staw Kaczy WHP9, CH, B, L por. adi. zielony, ap. (gw.) staw i n. d. Dolina Kacza. Staw, Zmarzły n. s., H 1849 Zmarzły Staw Zejszner, CH, ZP 1908 Zmarzły Staw pod Zawratem Chmiel, CH, ZP, L 2008 Zmarzły C13, ZP por. adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 551) i ap. (gw.) staw. „Do późnego lata bywa częściowo pokryty lodem i śniegiem, stąd jego nazwa” (WET: 1425); „Nazwa Zmarzłego Stawu pochodzi stąd, że często wśród lata jest on jeszcze zamarznięty lub przynajmniej częściowo krą pokryty” (Chmiel2: 3). Staw, Zmarzły (pod Wysoką) (Zmarzły Staw (pod Wysoką)) zob. Staw Zmarzły. Staw, Zmarzły (Zmarzły Staw) zob. Staw, Mięguszowiecki Zmarzły. Staw, Zmarzły n. s., H 1910Zmarzły Staw Chmiel, CH, ZP 1971 Zmarzły Staw Staroleśny WHP14, CH, ZP, L por. adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 551) i ap. (gw.) staw oraz n. d. Dolina Staroleśna. Staw, Zmarzły pod Polskim Grzebieniem (Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem) zob. Zmarzły. Staw, Zmarzły pod Zawratem (Zmar-zły Staw pod Zawratem) zob. Staw, Zmarzły. Staw, Zmarzły pod Żelaznemi Wrotami zob. Staw, Mięguszowiecki Zmarzły. Staw, Zmarzły w Dolinie Ciężkiej (Zmarzły Staw w Dolinie Ciężkiej) zob. Staw Zmarzły. Staw, Żabi Mały (Mały Żabi Staw) zob. Staw, Jaworowy Żabi Mały. Staw, Żabi Mały (Mały Żabi Staw) zob. Staw, Mięguszowiecki Żabi Mały. Staw, Żabi Wielki (Wielki Żabi Staw) zob. Staw, Mięguszowiecki Żabi Wielki. stawek Jaworowy n. s., H 1874 Welsz, CH, R, L 1903 Jaworowy Staw Świerz, CH, R, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) staw. stawek Lejkowy n. s., H 1879 Raj, CH, R, K 1879 Lejkowe jezioro Raj, CH, K 1900 Stawek Lejkowy StPog, CH, R, K 1903 Staw Lejkowy Świerz, CH, K 1938 Lejkowy Stawek KP, CH, R, K 1938 Lejkowy Staw KP, CH, K por. adi. lejkowy od ap. lejek i suf. -owy i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz ap. jezioro. stawek Lodowy 164 n. s., H 1900 Welsz6, CH, R, ZP 1903 Lodowy Staw Świerz, CH, ZP 1910Lodowy Stawek Chmiel, CH, R, ZP 1971 Modry Stawek WHP14, CH, R, B por. adi. lodowy od ap. lód i suf. -owy i de-minut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz adi. (gw.) modry ‘ciemnoniebieski’ (SGO I: 596). stawek mały w dolinie Ciemnych Smreczyn n.s., H 1903 Świerz, CH, R, L por. deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i w. p. w dolinie Ciemnych Smreczyn ‘prp. do i n.d. dolina Ciemne Smreczyny’(w + loc.). stawek na popasku n. s., H 1908 Chmiel, CH, R, L 1951 Kobyli Stawek WHP4, CH, R, F por. deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i ap. gw. popasek ‘pasza leśna’ (SGP IV: 258) oraz g.i. kobyle liście ‘Ru-mex obtusifolius’ (RadwSGNR: 38). Zob. też Dolinka, Kobyla. Stawek nad Skokiem zob. staw nad Skokiem. 164 „Nazwę Lodowego Stawku wylansował Walery Eljasz: »Stawek ten zwać należy Lodowym, bo prawie zawsze bywa lodem i śniegiem pokryty« – pisze w swoim znanym przewodniku (1900); z przypisu: »Używa tej nazwy począwszy od wydania III (1886 – „Stawek zwykle zamarznięty, stąd nazwany słusznie Lodowym”)«” (Nyka, Stawki…, 1970: 101). Stawek pod Kościołkiem n.s., H 1964 WHP11, CH, R, L por. deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i n. sz. Kościołek. stawek Rumanowy n. s., H 1900 Welsz6, CH, R, L 1908 Stawek Rumanowy Chmiel, CH, R, L 1925–1926 Rumanowy Stawek ChmiŚw, CH, R, L por. n. d. Rumanowa Dolinka i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek Żółty n. s., H 1925–1926 Żółty Stawek ChmiŚw, CH, R, B por. adi. żółty i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Woda w tym stawie ma zielonkawy odcień (por. Bohuš 1996: 322–323). Stawek, Barani n. s., H 1974 Barani Stawek WHP18, CH, R, L por. n. sz. Baranie Rogi i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Batyżowiecki Mały n.s., H 1964 Mały Batyżowiecki Stawek WHP11, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. d. Dolina Batyżowiecka i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Biały (Biały Stawek) zob. jezioro, białe. Stawek, Biały (Biały Stawek) zob. Strę-gacznik. Stawek, Buczynowy n. s., H 1967 Buczynowy Stawek WHP4, CH, R, L 1967 Suchy Stawek WHP4, CH, R, JP por. n. d. Buczynowa Dolinka i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz adi. (gw.) suchy. „Jest to maleńki, okresowy stawek, często wysychający w zupełności” (WHP4: 48). Stawek, Czerwony (Czerwony Stawek) zob. Staw, Czerwony. Stawek, Czerwony Niżni n.s., H 1951 Czerwony Stawek Niżni WHP1, CH, R, B, L por. adi. czerwony i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. gw. niźni. Zob. też Zielony Staw (1). Stawek, Czerwony Wyżni n. s., H 1951 Czerwony Staw Wyżni WHP1, CH, R, B, L por. adi. czerwony i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. gw. wyśni. Zob. też Zielony Staw (1). Stawek, Furkotny Niżni Mały n.s., H 1908 Mały Stawek Furkotny Niżni Chmiel, CH, R, L 1925–1926 Furkotny Stawek Mały Niżni ChmiŚw, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek, n. pot. Furkotny Potok i adi. gw. niźni. Stawek, Furkotny Wyżni Mały n.s., H 1908 Mały Stawek Furkotny Wyżni Chmiel, CH, R, L 1925–1926 Furkotny Stawek Mały Wyżni ChmiŚw, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i n. d. Dolina Furkotna i adi. gw. wyśni. Stawek, Jagnięcy n. s., H 1983 Jagnięcy Stawek WHP23, CH, L por. n. sz. Jagnięcy Szczyt i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek,Jeleni n.s., H 2011 Jeleni Stawek C16, CH, L por. pol. Jelenia Łąka i deminut. stawek od ap. gw. staw i suf. -ek. Stawek Skryty, n. s., H 1956 WHP8, CH, R, M por. adi. słow. skrytý ‘ukryty; skryty; utajony’ (SSP II: 286) i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Kobyli (Kobyli Stawek) zob. Stawek na popasku. Stawek, Kolisty (Kolisty Stawek) zob. jezioro Döllera. Stawek, Koperszadzki Niżni n.s., H 1983 Niżni Koperszadzki Stawek WHP23, CH, R, L por. adi. gw. niźni, adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Koperszadzki Wyżni n.s., H 1983 Wyżni Koperszadzki Stawek WHP23, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Kotlinowy n. s., H 1951 Kotlinowy Stawek WHP1, CH, R, L por. adi. kotlinowy od n.m. Kotliny i suf. -owy i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Kozi Mały (Mały Kozi Stawek) zob. Stawek, Wołowy Wyżni Stawek, Kwietnikowy n. s., H 1967 Kwietnikowy Stawek WHP13, CH, R, L por. adi. kwietnikowy od n.m. Kwietnik i suf. -owy i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Lejkowy (Lejkowy Stawek) zob. stawek Lejkowy. Stawek, Lodowy (Lodowy Stawek) zob. stawek Lodowy. Stawek, Mnichowy Zadni 165 n.s., H 1951 Zadni Mnichowy Stawek WHP4, CH, R, L por. n. sz. Mnich i suf. -owy, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. (gw.) zadni. Stawek, Niespodziany Niżni n.s., H 1995 Niżni Niespodziany Stawek WET, CH, R, M por. adi. gw. niźni, adi. gw. niespodziany ‘niespodziewany’ (SGZ: 217) i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Niespodziany Pośredni n.s., H 1995 Pośredni Niespodziany Stawek WET, CH, R, M por. adi. (gw.) pośredni, adi. gw. niespodziany ‘niespodziewany’ (SGZ: 217) i de-minut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Niespodziany Wyżni n. s., H 1995 Wyżni Niespodziany Stawek WET, CH, R, L, M 165 „Zadniemu Mnichowemu Stawkowi nazwę nadał dopiero W.H. Paryski (Tatry Wysokie t. 4 s. 195)” (Nyka, Stawki…, 1970: 102). por. adi. gw. wyśni i adi. gw. niespodziany ‘niespodziewany’ (SGZ: 217) i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Rakitowy Niżni n. s., H 1956 Niżni Rakitowy Stawek WHP8, CH, R, L 1956 Smrekowicki Stawek I WHP8, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n.sz. Rakitowy Wierch i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz n. grzb. Smrekowiec i suf. -ki i l. p. pierwszy. Stawek, Rakitowy Wyżni n.s., H 1956 Wyżni Raklitowy Stawek WHP8, CH, R, L 1956 Smrekowicki Stawek II WHP8, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Rakitowy Wierch i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz n. grzb. Smrekowiec i suf. -ki i l. p. drugi. Stawek, Rumanowy (Rumanowy Stawek) zob. stawek Rumanowy. Stawek, Rumanowy Niżni n.s., H 1962 Niżni Rumanowy Stawek WHP10, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. d. Rumanowa Dolinka i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Rumanowy Wyżni n.s., H 1962 Wyżni Rumanowy Stawek WHP10, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Rumanowa Dolinka i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Rzeżuchowy Niżni n.s., H 1983 Niżni Rzeżuchowy Stawek WHP23, CH, R, L por. adi. gw. niźni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Rzeżuchowy Wyżni n. s., H 1983 Wyżni Rzeżuchowy Stawek WHP23, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, n. pol. Rzeżuchowa Polana i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Sławkowski n. s., H 1971 Sławkowski Stawek WHP14, CH, R, L por. n. d. Sławkowska Dolina i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. „Dawniej nazwą Sławkowski Staw oznaczano czasem Granacki Staw w górnej części Sławkowskiej Doliny” (WET: 1106). Stawek, Smrekowicki I (Smrekowicki Stawek I) zob. Stawek, Rakitowy Niżni. Stawek, Smrekowicki II (Smrekowicki Stawek II) zob. Stawek, Rakitowy Wyżni. Stawek, Smrekowicki Niżni n. s., H 1956 Niżni Smrekowicki Stawek WHP8, CH, R, L por. adi. gw. niźni, adi. smrekowicki od n. ter. Smrekowica i suf. -ki i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Smrekowicki Wyżni n.s., H 1956 Wyżni Smrekowicki Stawek WHP8, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. smrekowicki od n. ter. Smrekowica i suf. -ki i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Soliskowy n. s., H 1956 Soliskowy Stawek WHP8, CH, R, L por. adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Suchy (Suchy Stawek) zob. Stawek, Buczynowy. Stawek, Szatani n. s., H 1962 Szatani Stawek C10, CH, R, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. – (i) i n. d. Dolinka Szatania i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Ślepy n. s., H 1956 Ślepy Stawek WHP8, CH, R, M por. adi. ślepy i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. „Ś.S. jest obecnie już całkowicie zatorfiony i wykazuje najwyżej drobne oczka wodne” (WET: 1204). Stawek, Teriański Mały n.s., H 1952 Mały Teriański Stawek WHP5, CH, R, L 2008 Mały Teriański Staw C14, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. d. Dolina Teriańska i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek,Walentkowy n. s., H 1952 Walentkowy Stawek WHP5, CH, R, L por. n.d. Walentkowa Dolina i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Wołoszyński n. s., H 1952 Wołoszyński Stawek WHP5, CH, R, L por. adi. wołoszyński od n. grzb. Wołoszyn i suf. -ski i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawek, Wołowy Niżni n.s., H 1956 Wołowy Stawek Wyżni WHP8, CH, R, H por. adi. wołowy od ap. (gw.) wół i suf. -owy, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. gw. wyśni. Dolina Młynicka była kiedyś terenem pasterskim, a w pobliżu Wołowych Stawków w drugiej poł. XIX w. wypasano woły (por. Bohuš 1996: 304). Stawek, Wołowy Wyżni n.s., H 1956 Wołowy Stawek Wyżni WHP8, CH, R, H 1956 Mały Kozi Stawek WHP8, CH, R, F por. adi. wołowy od ap. (gw.) wół i suf. -owy, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. gw. niźni oraz adi. (gw.) mały, adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160). Dolina Młynicka była kiedyś terenem pasterskim, a w pobliżu Wołowych Stawków w drugiej poł. XIX w. wypasano woły (por. Bohuš 1996: 304). Stawek, Zatracony n. s., H 1956 Zatracony Stawek WHP8, CH, R, L por. adi. zatracony od vb. gw. stracić się ‘zgubić się, zabłądzić’ (SGZ: 367) i suf. -on (y) i deminut. stawek od ap. (gw.) staw. „Nazwa Z.S. pochodzi od jego mało widocznego położenia” (WET: 1395). Stawek, Zmarzły Mały n.s., H 1971 Mały Zmarzły Stawek WHP14, CH, R, ZP por. adi. (gw.) mały i n. s. Zmarzły Staw i suf. -ek. Stawek, Żabi Smokowiecki n.s., H 1971 WHP14, CH, R, L por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i i de-minut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i adi. smokowiecki od n. msc. Smokowiec i suf. -ki. Stawki Rycerowe n. s., H 1952 Stawki Rycerowe WHP5, CH, R, L por. deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek i n. sz. Kopa Rycerowa. Stawki Sławkowskie n. s., H 1912 Chmiel, CH, L 1967 Sławkowskie Stawki WHP13, CH, R, L 1967 Sławkowskie Trzy Stawki WHP13, CH, R, L 1967 Trzy Stawki WHP13, CH, R, LB por. n. d. Dolina Sławkowska i n. m. Sławków Wielki i suf. -ski i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz g.i. trzy stawki ‘num. trzy i deminut. stawek od j. w.’ „Nazwa Sławkowskie Stawki pochodzi od Sławkowskiej Doliny lub wsi Sławków Wielki” (WET: 1106). Stawki, Czerwone n. s., H 1908 Czerwone Stawki Chmiel, CH, R, B 1951 Czerwone Stawki Gąsienicowe WHP1, CH, R, B, L por. pl. czerwony, deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek oraz n.h. Hala Gąsienicowa. Stawki, Furkotne Małe n.s., H 1925–1926 Furkotne Stawki Małe ChmiŚw, CH, R, L 1956 Małe Stawki Furkotne WHP8, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. d. Dolina Furkotna i od deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawki, Gąsienicowe Czerwone (Czerwone Stawki Gąsienicowe) zob. Stawki, Czerwone Stawki, Koperszadzkie n. s., H 1984 Koperszadzkie Stawki WHP24, CH, R, L por. adi. koperszadzki od n.d. Koperszady i suf. -ki i pl. stawki od deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ki. Stawki, Litworowe (Litworowe Stawki) zob. Staw Dwoisty. Stawki, Młynickie (Młynickie Stawki) zob. Stawy Młynickie. Stawki, Mnichowe Wyżnie (Wyżnie Mnichowe Stawki) zob. stawy za Mnichem. Stawki, Niespodziane n. s., H 1995 Niespodziane Stawki WET, CH, R, L por. adi. gw. niespodziany ‘niespodziewany’ (SGZ: 217) i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek). Stawki, Rakitowe n. s., H 1956 Rakitowe Stawki WHP8, CH, R, L por. n. s. Niżni Rakitowy Stawek i Wyżni Rakitowy Stawek. Stawki, Rzeżuchowe n. s. 1983 Rzeżuchowe Stawki WHP23 por. adi. rzeżuchowy od ap. rzeżucha gorzka ‘Cardamine amara’ (WET: 1052) i suf. -owy i deminut. stawki od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawki, Sławkowskie Trzy (Trzy Stawki Sławkowskie) zob. Stawki Sławkowskie. Stawki, Smrekowickie n. s., H 1956 Smrekowickie Stawki WHP8, CH, R, por. n. s. Smrekowicki Stawek Niżni i Smrekowicki Stawek Wyżni. Stawki, Strzeleckie n. s.,, H 1910Strzeleckie Stawki Chmiel, CH, R, L por. n. m. Strzeleckie Pola i deminut. stawki od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawki, Szatanie, n. s, H. 1962 WHP10, CH, R, L 2003 C10, CH, R, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i n.d. Dolinka Szatania i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawki, Szpiglasowe n. s., H 2005 Szpiglasowe Stawki C11, CH, R, L por. n. p. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. stawki ap. (gw.) staw i suf. -ki. Stawki, Świstowe n. s., H 1967 Świstowe Stawki WHP13, CH, R, L por. n. d. Dolina Świstowa i deminut. stawki od ap. (gw.) staw i suf. -ki. Stawki, Trzy (Trzy Stawki) zob. Stawki Sławkowskie. Stawki, Wołowe n. s., H 1956 Wołowe Stawki WHP8, CH, R, H por. adi. wołowy i ap. ap. (gw.) staw i suf. -ek. Dolina Młynicka była kiedyś terenem pasterskim, a w pobliżu Wołowych Stawków w drugiej poł. XIX w. wypasano woły (por. Bohuš 1996: 304). Stawów, Siedem n. s., H 1844 Siedem Stawów Raut, CH, LB 1845 Gąsiennicowe stawy Pietr, CH, L 1851 Gąsienicowe stawy Pol, CH, L 1858 stawy Stecz1, CH 1858 stawy Gąsienicowe Stecz1, CH, L 1874Stawy Gąsienicowe Welsz, CH, L 1925–1926 Gąsienicowe Stawy ChmiŚw, CH, L 1951 Stawy Gąsienicowe WHP1, CH, L por. g.i. siedem stawów ‘num. siedem i ap. (gw.) stawy’ oraz od ap. (gw.) staw i n. h. Hala Gąsienicowa. Stawów, węgierskich Pięć n.d., H 1872 Stecz2, CH, L, LB 1900 Pięciostawy Węgierskie Welsz6, CH, L, LB 1900 Pięciostawy Welsz6, CH, LB 1900 dolina Pięciu Stawów Węgierskich Welsz6, CH, LB, L 1900 Dolina Pięciu Stawów Spiskich StPog, CH, LB, L 1908 Pięć Stawów Spiskich Chmiel, CH, LB, L 1974 Pięć Stawów Węgierskich WHP18, CH, LB, L 1974 Pięć Stawów Zimnowodzkich WHP18, CH, LB, L 1974 Dolina Pięciu Stawów Węgierskich WHP18, CH, LB, L 2005 Pięć Spiskich C11, CH, LB, L por. g.i. pięć stawów ‘num. pięć i ap. staw’ i choron. Węgry i suf. -ski oraz ap. (gw.) dolina, choron. Spisz i suf. -ki, n. pot. Zimna Woda i suf. -ki. Stawy Gąsienicowe zob. Stawów, Siedem. Stawy Młynickie n.s., H 1900 StPog, CH, L 1956 Młynickie Stawki WHP8, CH, R, L por. adi. młynicki od n. pot. Młynica i suf. -ki i ap. staw oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. Stawy Teryańskie n. s., H 1900 Stawy Teryańskie StPog, CH, L Ciemnosmreczyńskie Stawy z Zaworów. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK 1952 Teriańskie Stawy WHP5, CH, L por. n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) staw. stawy za Mnichem n. s., H 1900 StPog, CH, L 1952 Stawki I-IX WHP5, CH, L 1952 Wyżnie Mnichowe Stawki WHP5, CH, L por. ap. (gw.) staw i w. p. za Mnichem ‘prp. za i n.sz. Mnich’ (za + instr.) oraz adi. gw. wyśni i n. sz. Mnich i suf. -owy. Stawy, Białczańskie Żabie (Żabie Stawy Białczańskie) zob. stawy, Żabie. Stawy, Białe Małe n.s., H 1983 Małe Białe Stawy WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. s. Białe Stawy. Stawy, Białe n. s., H 1893–1894 Białe Stawy Biel, CH, L 1900 Białe stawy Welsz6, CH, L 1983 Białe Stawy Kiezmarskie WHP23, CH, L por. adi. biały od n. pot. Biały Potok i ap. (gw.) staw oraz n. d. Dolina Kiezmarska. Stawy, Ciemnosmreczyńskie (Ciemnosmreczyńskie Stawy) zob. stawy, Ciemno-smreczyńskie. stawy, Ciemno-smreczyńskie n. s., H 1858 Ciemno-smreczyńskie stawy Stecz1, CH, L 1900 Ciemnosmreczyńskie Stawy StPog, CH, L 1900 jeziora Koprowe Welsz6, CH, L 1900 jeziora Ciemnosmreczyńskie w dolinie Piarżystej Welsz6, CH, L 1951 Koprowe Stawy WHP4, CH, L por. adi. ciemnosmreczyński od n.l. Ciemne Smreczyny i suf. -ski, ap. (gw.) staw ap. Stawy Hińczowe i Turnie Mięguszowieckie z Szatana. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 32: 1911 jezioro, n. pot. Koprowa Woda i n. d. Doli-Stawy, Harnaskie n. s., H na Piarżysta. Stawy, Furkotne n. s., H 1900 Furkotne Stawy StPog, CH, L 1900 stawy Wahlenberga Welsz6, CH, P 1908 Wielkie Stawy Furkotne Chmiel, CH, R, L 1908 Stawy Wahlenberga Chmiel, CH, P 1956 Wielkie Furkotne Stawy WHP8, CH, R, L por. n. d. Dolina Furkotna i ap. (gw.) staw oraz n. os. Georg Wahlenberg ‘Szwedz. lekarz, botanik, geograf i geolog. W 1813 r. prowadził badania botaniczne w Tatrach’ (por. WET: 1310). Stawy, Furkotne Wielkie (Wielkie Furkotne Stawy) zob. Stawy, Furkotne 1971 Harnaskie Stawy WHP14, CH, L por. adi. harnaski od ap. gw. harnaś ‘przywódca zbójników’ i suf. -ki i ap. (gw.) staw. „Nazwa Harnaskich Stawów została im nadana przez nawiązanie do nazwy sąsied-nich Zbójnickich Stawów, od słowa harnaś (wódz zbójników)” (WET: 401). Stawy, Hinczowe 166 n.s., H 166 Hińczowie byli ludźmi, którzy wywozili taczkami rudę ze sztolni. W jęz. sło-wackim hunt, huntík to ‘wózek (wagonik) w kopalni’ (por. Bohuš: 264); „Zowią je także Ignacowymi, gdyż »Hinek«, zdrobniały »Hinszko«, znaczy u Słowaków: »Ignacy«” (Gust SG 3 1882: 71 za: Nyka 100ZN: 7). 1900 Hinczowe Stawy Welsz6, CH, L 1908 Stawy Hińczowe Chmiel, CH, L 1925–1926 Hińczowe Stawy ChmiŚw, CH, L por. adi. hińczowy od ap. niem. Hinzen ‘ludzie zajęci przy pewnych pracach górniczych’ (WET: 409) i suf. -owy i ap. (gw.) staw. Stawy, Hińczowe (Hińczowe Stawy) zob. Stawy, Hinczowe. Stawy, Kiezmarskie Białe (Białe Stawy Kiezmarskie) zob. Stawy, Białe. Stawy, Kiezmarskie n. s., H 1983 Kiezmarskie Stawy WHP23, CH, L por. n. d. Dolina Kiezmarska i ap. (gw.) staw. Stawy, Koprowe (Koprowe Stawy) zob. stawy, Ciemno-smreczyńskie. Stawy, Kozie n. s., H 1900 Kozie Stawy Welsz6, CH, F por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i oraz ap. (gw.) staw. Stawy, Kozie Wyżnie n.s., H 1956 Kozie Stawy Wyżnie WHP8, CH, F por. adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i oraz ap. staw i adi. gw. wyśni. stawy, Mięguszowieckie Żabie n.s., H 1900 stawy Zabie Mięguszowieckie Welsz6, CH, F, L 1903 Żabie stawki Świerz, CH, R, F 1908 Żabie Stawy Mięguszowieckie Chmiel, CH, F, L por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i,ap. (gw.) staw i adi. mięguszowiecki od n.d. Dolina Mięguszowiecka. „Z Wielkiego Żabiego Stawu Mięguszowieckiego wystaje skała, która (oglądana od wsch.) kształtem przypomina żabę; od tego ma pochodzić nazwa tego stawu, a od niego wszystkich Żabich Stawów Mięguszowieckich” (WET: 1444). Stawy, Siwe n. s., H 1910Siwe Stawy Chmiel, CH, B por. adi. gw. siwy ‘niebieski, jasnoniebieski’ (SGZ: 348) i ap. (gw.) staw. Siwe Stawy zostały tak nazwane ze względu na barwę swojej toni (por. Bohuš 1996: 186); „Nazwa Siwe Stawy zapewne powstała od przymiotnika siwy w jego gwarowym (lud.) znaczeniu: niebieski, błękitny, granatowy” (WET: 1090). Stawy, Staroleśnickie n. s., H 1900 Staroleśnickie Stawy StPog, CH, L 1908 Staroleśne Stawy Chmiel, CH, L 1910Staroleśniańskie Stawy Chmiel, CH, L por. adi. staroleśnicki/staroleśniański od n. d. Dolina Staroleśna i suf. -icki/-ański i ap. (gw.) staw. Stawy, Strzeleckie n. s., H 1925–1926 Strzeleckie Stawy ChmiŚw, CH, L por. n. m, Strzeleckie Pola i ap. (gw.) staw. Stawy, Teriańskie (Teriańskie Stawy) zob. Stawy Teryańskie. Stawy, Zbójnickie n. s., H 1910Zbójnickie Stawy Chmiel, CH, T por. adi. zbójnicki od ap. zbójnik i suf. -ki i ap. (gw.) staw. „Nazwa Zbójnickie Stawy pojawiła się na pol. mapie już w 1903. Stworzono ją w dowolnym nawiązaniu do żywej w Tatrach i na Podtatrzu tradycji dawnego zbójnictwa, choć o pobycie zbójników w Staroleśnej Dolinie nic nie wiadomo. Nazwa Zbójnickie Stawy nie ma nic wspólnego z dawnym kłusownictwem w tej dolinie, jak usiłowano ją wytłumaczyć” (WET: 1403). stawy, Żabie n. s., H 1872 Żabie stawy Stecz2, CH, L 1900 Żabie Białczańskie Welsz6, L 1938 Żabie Stawy Białczańskie KP, CH, L 1952 Żabie Stawy WHP7, CH, L por. n.gr. Żabie, ap. (gw.) staw i adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ki. „Nazwa tych stawów pochodzi po prostu od nazwy Żabie (a więc od zwykłych, nie legendarnych żab)” (WET: 1444); „Poglądy i wierzenia dawnych mieszkańców Tatr do dziś żyją w nazwach topograficznych. Niewykluczone, że z siecią tych mitologicznych wierzeń wiążą się ponadto nazwy leżącego poniżej Morskiego Oka torfowiska, a kiedyś małego jeziorka – Żabiego Oka, jak również Żabich Stawów oraz dolin – Żabiej Białczańskiej i Żabiej [Mięguszowieckiej – uzup. A. J.-K.], usytuowanych na wschód i południe od Morskiego Oka. Żaby, podobnie jak Smoki i węże, kojarzono z mocami płodności i początkiem życia, które dawały także władcom tatrzańskich wód” (Cząstka- -Kłapyta 2018a: 181). Stermina n. m., Mt 1971 Stermina WHP14, T por. ap. gw. styrm ‘urwisko; kupa, sterta, stos’ (SGP V: 257–258), vb. gw. styrmać się ‘wspinać się, piąć się’ (SGZ: 370); vb. gw. styrmać ‘układać przedmioty, narzędzia itp. w sposób niewłaściwy, niedbały lub nieumiejętny, przez co w każdej chwili mogą się one zsunąć, przewrócić’ (SGO II: 409); adv. gw. styrmo ‘stromo’ (SGO II: 409); adi. gw. styrmy ‘stromy’ (SGO II: 409) i suf. -in (a). „Wanta ta, według miejscowej tradycji, miała tu być zniesiona z gór y w czasie wielkiej ulewy dnia 26 VIII 1813 r.” (WHP14: 21). Stołek, Szewski n. sz., O 1908 Szewski Stołek Chmiel, M por. g.i. szewski stołek ‘stołek dla szewca’. Stos, Polana Niżnia n. pol., Mt 1965 Niżnia Polana Stos WHP12, CH, P 1965Wielka Polana Stos WHP12, CH, R, P por. adi. gw. niźni i ap. (gw.) stos i ap. słow. štôs, štós ‘kupa (np. drewna)’ (por. SSP II: 381) oraz adi. (gw.) wielki. Zob. też Polana pod Czarną Górą. Stół, Wielki n.f.s., O 1964 Wielki Stół WHP9, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) stół. Strażnica, Bańdziochowa n. sz., O 2003 Bańdziochowa Strażnica C10, M, L por. adi. bańdziochowy od n.k. Bańdzioch i suf. -owy i ap. strażnica. Strażnica, Buczynowa n. sz., O 1951 Buczynowa Strażnica WHP2, M, L por. n.d. Dolinka Buczynowa i ap. strażnica. Strażnica, Czarnostawiańska n. sz., O 2003 Czarnostawiańska Strażnica C10, M, L por. adi. czarnostawiański od n.s. Czarny Staw i suf. -ański i ap. strażnica. Strażnica, Gankowa n. sz., O 1962 Gankowa Strażnica WHP10, M, L por. adi. gankowy od n.sz. Ganek i suf. -owy i ap. strażnica. Strażnica, Garajowa n. sz., O 1956 Garajowa Strażnica WHP8, M, L por. n. sz. Garajowe Turnie i ap. strażnica. Strażnica, Gierlachowska Mała n.sz., O 1965 Mała Gierlachowska Strażnica, M, L, R por. adi. (gw.) mały, adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. strażnica. Strażnica, Gierlachowska Wielka n.sz., O 1965 Wielka Gierlachowska Strażnica WHP12, M, R, L por. adi. (gw.) wielki, adi. gierlachow-ski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. strażnica. Strażnica, Granacka n. sz., O 1967 Granacka Strażnica WHP13, M, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. strażnica. Strażnica, Jamińska n. sz., O 1971 Jamińska Strażnica WHP14, M, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski i ap. strażnica. Strażnica, Kapałkowa n. sz., O 1974 Kapałkowa Strażnica WHP19, M, L por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. strażnica. Strażnica, Kozia n. sz., O 1938 Kozia Strażnica KP, F por. ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i oraz ap. strażnica. Strażnica, Kr ywańska Mała n.sz., O 2008 Mała Krywańska Strażnica C14, M, R, L por. ap. (gw.) mały, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. strażnica. Strażnica, Kr ywańska Wielka n. sz., O 2009 Wielka Krywańska Strażnica C15, M, R, L por. adi. (gw.) wielki, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. strażnica. Strażnica, Kwietnikowa n. sz., O 1967 Kwietnikowa Strażnica WHP13, M, L por. adi. kwietnikowy od n.m. Kwietnik i suf. -owy i ap. strażnica. Strażnica, Pusta n. sz., O 1977 Pusta Strażnica WHP21, M, L por. n. grzb. Pusta Grzęda i ap. strażnica. Strażnica, Sobkowa n. sz., O 1974 Sobkowa Strażnica WHP18, M, L por. n. ter. Sobkowa Ubocz i ap. strażnica. Strażnica, Waksmundzka n. sz., O 1951 Waksmundzka Strażnica WHP3, M, L por. n.d. Dolina Waksmundzka i ap. strażnica. Strażnica, Warzęchowa Mała n. sz., O 1971 Mała Warzęchowa Strażnica WHP14, M, R, L por. adi. (gw.) mały, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. strażnica. Strażnica, Warzęchowa Pośrednia n.sz., O 1971Pośrednia Warzęchowa Strażnica WHP14, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. strażnica. Strażnica, Warzęchowa Skrajna n.sz., O 1971 Skrajna Warzęchowa Strażnica WHP14, M, L por. adi. skrajny, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) turnia. Strażnica, Warzęchowa Wielka n.sz., O 1971 Wielka Warzęchowa Strażnica WHP14, M, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. strażnica. Strażnica, Wielicka Mała n. sz., O 1967 Mała Wielicka Strażnica WHP13, M, R, L por. adi. (gw.) mały, n. d. Dolina Wielicka i ap. strażnica. Strażnica, Wielicka Wielka n. sz., O 1967 Wielka Wielicka Strażnica WHP13, M, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Wielicka i ap. strażnica. Strażnice, Warzęchowe n. sz., O 1971 Warzęchowe Strażnice WHP14, M, L por. n. sz. MałaWarzęchowa Strażnica, PośredniaWarzęchowa Strażnica, Wielka Wa-rzęchowa Strażnica i Skrajna Warzęchowe Strażnica i ap. strażnica. Strażnik, Kiezmarski Pośredni n.sz., O 1979 Pośredni Kiezmarski Strażnik WHP22, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Kiezmarska Kopa i ap. (gw.) strażnik. Strażnik, Kiezmarski Skrajny n. sz., O 1979 Skrajny Kiezmarski Strażnik WHP22, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Kiezmarska Kopa i ap. (gw.) strażnik. Strażnik, Kiezmarski Zadni n. sz., O 1979 Zadni Kiezmarski Strażnik WHP22, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Kiezmarska Kopa i ap. (gw.) strażnik. Strażnik, Złoty n. sz., O 1979 Złoty Strażnik WHP22, M, L por. adi. (gw.) złoty i ap. (gw.) strażnik. W ocenie W.H. Paryskiego płytowa, pionowa ścianka szczytowego bloku Złotego Strażnika błyszczy w promieniach wscho-dzącego słońca (por. WHP22: 139). Strąga, Srebrna n.k., O 1974 Srebrna Strąga WHP19, M por. adi. srebrny od ap. srebro i suf. -ny i ap. gw. strąga ‘wydzielona część przenośnej zagrody, w której wypasa się owce, przeznaczona do ich dojenia’ (SGZ: 368). Nazwę wg I. Bohuša prawdopodobnie wprowadził W.H. Paryski, przyjmując, że ma ona umot ywowanie w poszukiwanych dawniej w t ym miejscu tutaj podobno skarbach – stąd „złote” i „srebrne” nazwy; Jeżeli chodzi o strągi, to też raczej nie oddają stanu fakt ycznego, bo w dolinie raczej nie było pasterstwa (por. Bohuš 1996: 288). Strąga, Wielka n.k., O 1974 WHP19, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. strąga ‘wydzielona część przenośnej zagrody, w której wypasa się owce, przeznaczona do ich dojenia’ (SGZ: 368). Zob. też Strąga, Srebrna. Strąga, Złota n.k., O 1974 Złota Strąga WHP19, M, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf -y i ap. gw. strąga ‘wydzielona część przenośnej zagrody, w której wypasa się owce, przeznaczona do ich dojenia’ (SGZ: 368). Zob. Strąga, Srebrna. Stręgacznik n. s., H 1893–1894 Biel, D 1983 Niżni Biały Staw WHP23, CH, L 1983 Biały Stawek WHP23, CH, R, L 1983 Biały Staw WHP23, CH, L por. n. os. Stręgacznik (por. Bohuš 1996: 323 ‘Staw Stręgacznika’) oraz n. pot. Bia-ły Potok i ap. (gw.) staw oraz adi. gw. niźni i deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. strumień, Wierchcichy (Wierchcichy strumień) zob. potok, Wierchcichy. Studnia, Zimna n. źr., H 1925–1926 Zimna Studnia ChmiŚw, M, L por. n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i ap. (gw.) studnia. Studnie, Trzy n. źr., H 1956 Trzy Studnie WHP8, M, LB 1956 Trzy Źródła WHP8, CH, LB por. g.i. trzy studnie ‘l. trzy i ap. (gw.) studnia’ i w. p. trzy źródła ‘num. trzy i ap. (gw.) źródło’. „Nazwa Trzy Źródła odnosiła się pierwotnie do źródeł wybornej wody, wytryskujących tuż przy starej leśniczówce” (WET: 1289). Suchy Żleb n. żl., O 1951 Suchy Żleb WHP4, CH, CP por. adi. (gw.) suchy i ap. (gw.) żleb. Swinnica n.sz., O 1849 Swinnica Zej, M 1858 Swinnica Stecz1, M 1874Świńska Skała Welsz, M, CH 1900 Świnica StPog, M 1900 Swinica StPog, M 1951 Świńska Skała WHP1 167, M, CH por. może: Num. nhd. zween ‘pol. lb. dwa’. i suf. -ica. „Im älteren Neuhochdeutsch wurden noch die Formen für das verschiedene Genus 167 „Jeszcze dla tater nika z końca XIX wieku Świnica [rozciągała się] od Przełęczy Świnickiej po Zawrat” (Paryski, 1947a: 48). auseinander gehalten (zween M. – zwo F. – zwei N.), bis endlich seit dem 17. Jahrh. die neutrale Form die allgemein herrichende wurde” (Kluge EW: 441). Pol. ap. szczyt w jęz. niem. jest rodzaju męskiego (der Gipfel), być może więc w nazwie jest zachowana informacja o jego dwuwierzchołkowości. Cecha ta jest szczególnie dostrzegalna od wschodu, połu-dnia i zachodu, a zatem z terenów zamieszkiwanych jeszcze w pier wszej poł. XX w. przez Niemców. Sufiksowi -ica, uważanemu za typowy w polskiej oronimii, przypisywana jest natomiast funkcja ekspresywno-pejoratywna. Miałby on sugerować, że dany szczyt (grzbiet, miejsce) jest stromy, niebezpieczny i najczęściej skalisty (Warchoł 1999: 125), co odpowiada ukształtowaniu Świnicy. Tradycyjnie nazwa szczytu łączona jest z ap. (gw.) świnia i suf. -ica, a desygnat ma swym kształtem przypominać świnię (por. np. WET: 1217). Szabla n.f.s., O 1979 WHP22, M por. ap. szabla. Szafa n.f.s., O 1951 WHP4, M por. ap. (gw.) szafa. Szałas, Łapszański (Łapszański Szałas) zob. Koszar, Łapszański. Szałas, Stary n. pol., Mt 1972 Stary Szałas WHP15, KM, H por. adi. stary i ap. (gw.) szałas. Szeroka przełęcz z dość dużą, pochyłą polaną. Nazwa Stary Szałas dotyczyła niegdyś szałasu, który stał na tej polanie (por. WHP15: 185). Szałasiska n. pol., Mt 1951 WHP4, KM, H Południowy wierzchołek Szatana od strony Pośredniej Baszty. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. ap. gw. szałasisko ‘w gwarze podh. sałasiska, sałasisko. Miejsce, gdzie kiedyś stał past. szałas’ (WET: 1179). Szatan n. sz., O 1900 Szatan (Sacin) StPog, M por. ap. szatan. ‘Nazwa pochodzi wprost lub pośrednio od ludowych podań’ (por. WET: 1182); „Nazwę notuje m.in. Jakob Buchholtz 1751. Ma ona oparcie w legendach, wg których w noc świętojańską na wierzchołek zlatują się diabły, a w Szatanim Żlebie zły duch strzeże cennych kruszców (co też Buchholtz wspomina), rażąc śmiałków kamieniami. […] W XIX w. sporadycznie Sacyn” (Nyka TS: 423). Por. też ap. niem. der Schatten ‘cień’ (SNP: 272). Szczerba, Barania n. p., O 1976 Barania Szczerba WHP20, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) szczerba. Szczerba, Durna Niżnia n.p., O 1976 Niżnia Durna Szczerba WHP20, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) szczerba. Szczerba, Durna Wyżnia n.p., O 1976 Wyżnia Durna Szczerba WHP20, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Durny Szczyt i ap. (gw.) szczerba. Szczerba, Mięguszowiecka n. p., O 2003 Mięguszowiecka Szczerba C10, CH, L por. n. sz. Mięguszowiecki Szczyt i ap. (gw.) szczerba. Szczerba, Żabia n. p., O 1999 Żabia Szczerba C7, CH, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) szczerba. Szczerbina między Igłami n.p., O 2003 C10, CH, L por. ap. gw. scérbina i w. p. między Igłami ‘prp. między i n.sz. Cienka Igła i Igła Milówki’ (między + instr.). Szczerbina nad Igłami n.p., O 2003 C10, CH, L por. ap. gw. scérbina i w. p. nad Igłami ‘prp. nad i n.sz. Cienka Igła i Igła Milówki’ (nad + instr.). Szczerbina nad Wrotami n.p., O 2001 C8, CH, L por. ap. gw. scérbina i w. p. mad Wrotami ‘prp. nad i n.p. Wrota Chałubińskiego’ (nad + instr.). Szczerbina przed Bramą zob. Szczerbina, Świnkowa Skrajna. Szczerbina w Małej Kończystej, n. p., O 1964 WHP11, CH, L por. ap. gw. scérbina i w. p. w Małej Kończystej ‘prp. w i n.sz. Mała Kończysta’ (w + loc.). Szczerbina Wołowa 168 n. p., O 1928 Wołowa Szczerbina Tat, CH, L por. n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. gw. scérbina. Szczerbina za Bramą zob. Szczerbina, Świnkowa Zadnia. Szczerbina, Apostolska n. p., O 1999 Apostolska Szczerbina C7, CH, L por. adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Barania Niżnia n.p., O 1976 Niżnia Barania Szczerbina WHP20, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Barania Pośrednia n.p., O 1976 Pośrednia Barania Szczerbina WHP20, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Barania Wyżnia n.p., O 1976 Wyżnia Barania Szczerbina WHP20, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Baranie Rogi i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Batyżowiecka Niżnia n.p., O 168 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki, położonej w grani Wołowego Grzbietu, mniej więcej w połowie jej dłu-gości między Wołową Turnią a Hińczową Turnią” („Taternik”, nr 1, 1928: 15). 1964 Niżnia Batyżowiecka Szczerbina WHP11, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Bat yżowiecka Pośrednia n. p., O 1964 Pośrednia Batyżowiecka Szczerbina WHP11, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Bat yżowiecka Wyżnia n. p., O 1964 Wyżnia Batyżowiecka Szczerbina WHP11, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Białczańska n. p., O 1999 Białczańska Szczerbina C7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ciemniasta n. p., O 1973 Ciemniasta Szczerbina WHP17, CH, L por. n. sz. Ciemniasta Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ciężka n. p., O 2001 Cieżka Szczerbina C9, CH, L por. n. d. Dolina Ciężka i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Czarcia n. p., O 2009 Czarcia Szczerbina C15, CH, M por. adi. czarci od ap. czart i suf. -i i ap. gw. scérbina. Zob. też Róg, Czarci. Szczerbina, Czarna n. p., O 1983 Czarna Szczerbina WHP23, CH, L por. n. sz. Czarny Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Czarna Wyżnia n.p., O 1983 Wyżnia Czarna Szczerbina WHP23, CH, L por. adi. gw. wyśni i n.p. Czarna Szczerbina. Szczerbina, Czerwona n. p., O 1983 Czerwona Szczerbina WHP23, CH, L por. n.sz. Czerwona Turniai ap. gw. scérbina. Szczerbina, Dwoista Niżnia n. p., O 1967 Niżnia Dwoista Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Dwoista Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Dwoista Pośrednia n.p., O 1967 Pośrednia Dwoista Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Dwoista Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Dwoista Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Dwoista Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Dwoista Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Dziadowska n. p., O 1973 Dziadowska Szczerbina WHP17, CH, L por. n. sz. Dziadowska Skała i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Dzika n. p., O 1971 Dzika Szczerbina WHP14, CH, L por. n. sz. Dzika Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Granacka 169 n. p., O 169 „Nazwy tej używamy dla oznaczenia przełączki leżącej w grani Wielickich Granatów, na płn-wsch. od Sławkowskiej Turni” („Taternik”, nr 1 i 2, 1922: 21). 1922 Granacka Szczerbina Tat, CH, L 1967 Niżnia Granacka Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, api. granacki od n. sz. Granaty (Wielickie) i suf. -ki i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Granacka Pośrednia n. p., O 1967 Pośrednia Granacka Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. p. Granacka Szczerbina i Wyżnia Granacka Szczerbina oraz ap. gw. scérbina. Szczerbina, Granacka Wyżnia 170 n. p., O 1922 Wyżnia Granacka Szczerbina Tat, CH, L por. adi. gw. wyśni i adi. granacki od n.gr. Granaty Wielickie i suf. -ki. Szczerbina, Harnaska Niżnia n.p., O 1973 Niżnia Harnaska Szczerbina WHP16, CH, L por. adi. gw. niźni, n. s. Harnaskie Stawy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Harnaska Wyżnia n. p., O 1973 Wyżnia Harnaska Szczerbina WHP16, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Harnaskie Stawy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Hińczowa n. p., O 2006 Hińczowa Szczerbina C12, CH, L por. n. d. Dolina Hińczowa i ap. gw. scérbina. 170 „Nazwę tę wprowadzamy dla przełączki położonej w grzbiecie Granatów Wielickich, na płn.-zach. od Długiej Turni” („Taternik”, nr 1 i 2, 1922: 21). Szczerbina, Huncowska n. p., O 1979 Huncowska Szczerbina WHP22, CH, L por. n.sz. Huncowski Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jagnięca Skrajna (Skrajna Jagnięca Szczerbina) zob. Przełączka, Jagnięca Skrajna. Szczerbina, Jagnięca Wschodnia (Wschodnia Jagnięca Szczerbina) zob. Przełączka, Jagnięca Skrajna. Szczerbina, Jamińska n. p., O 1971 Jamińska Szczerbina WHP14, CH, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ska i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jarząbkowa Niżnia n.p., O 1952 Niżnia Jarząbkowa Szczerbina WHP7, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Jarząbkowa Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jarząbkowa Wyżnia n.p., O 1952 Wyżnia Jarząbkowa Szczerbina WHP7, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Jarząbkowa Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jastrzębia (Jastrzębia Szczerbina) zob. Szczerbina, Jastrzębia Wyżnia. Szczerbina, Jastrzębia n. p., O 1984 Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L 1984 Wyżnia Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L por. n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jastrzębia Niżnia n.p., O 1984 Niżnia Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L por adi. gw. niźni i n.p. Jastrzębia Szczerbina. Szczerbina, Jastrzębia Pośrednia n. p., O 1984 Pośrednia Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. p. Jastrzębia Szczerbina. Szczerbina, Jastrzębia Skrajna n.p., O 1984 Skrajna Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L 1984 Wyżnia Jastrzębia Przełączka WHP24, CH, L 1984 Szklana Szczerbina WHP24, CH, M 1984 Jastrzębie Wrótka WHP24, CH, M por. adi. skrajny i n. p. Jastrzębia Szczerbina oraz adi. gw. wyśni, adi. szklany, demi-nut. przełączka od ap. przełęcz i suf. -ka i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Szczerbina, Jastrzębia Wyżnia (Wyżnia Jastrzębia Szczerbina) zob. Szczerbina, Jastrzębia. Szczerbina, Jastrzębia Wyżnia n.p., O 1984 Wyżnia Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L 1984 Jastrzębia Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. gw. wyśni,n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jaworowa (Jaworowa Szczerbina) zob. Przełączka w Jaworowym. Szczerbina, Jaworowa n. p., O 1973 Jaworowa Szczerbina WHP16, CH, L por. n.sz. Jaworowy Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jurgowska Niżnia n.p., O 1965 Niżnia Jurgowska Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. gw. niźni, n.p. Jurgowska Przełęcz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Jurgowska Wyżnia n.p., O 1965 Wyżnia Jurgowska Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. gw. wyśni. n. p. Jurgowska Przełęcz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Kacza n.p., O 2011 Kacza Szczerbina C16, CH, L por. n. sz. Kacza Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Kapałkowa n. p., O 1938 Kapałkowa Szczerbina KP, CH, L por. n. ter. Kapałkowa Ubocz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Kapałkowa Wyżnia n. p., O 1974Wyżnia Kapałkowa Szczerbina WHP19, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Kapałkowa Szczerbina. Szczerbina, Kołowa 171 n.p., O 1928 Kołowa Szczerbina Tat, CH, L por. n.sz. Kołowy Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Kołowa Pośrednia (Pośrednia Kołowa Szczerbina) zob. Ławka, Pośrednia Kołowa. Szczerbina, Kołowa Pośrednia (Pośrednia Kołowa Szczerbina) zob. Ławka, Kołowa Zadnia. Szczerbina, Kołowa Skrajna (Skrajna Kołowa Szczerbina) zob. Ławka, Kołowa Skrajna. 171 „Nazwę tę proponujemy dla wąskiej, głębokiej przełączki, będącej najniższem zagłębieniem grani, łączącej Modrą Turnię z Kołowym Szczytem” („Taternik”, z. 2, 1928: 30). Szczerbina, Kozia Skrajna n.p., O 1983 Skrajna Kozia Szczerbina WHP23, CH, L 1983 Skrajna Kozia Przełączka WHP23, CH, L por. adi. skrajny, n. sz. Kozia Turnia i ap. gw. scérbina oraz ap. gw. przełącka. Szczerbina, Kozia Wschodnia n.p., O 1938 Wschodnia Kozia Szczerbina KP, CH, L por. adi. wschodni, n. sz. Kozia Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Kozia Zadnia (Zadnia Kozia Szczerbina) zob. Przełączka, Kozia Zadnia. Szczerbina, Krótka n. p., O 1934 Krótka Szczerbina Tat 172, CH, L por. n. sz. Krótka i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Lalkowa n. p., O 1999 Szczerbina Lalkowa C7, CH, L por. n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Limbowa Skrajna n. p., O 1998 Skrajna Limbowa Szczerbina C6, CH, F por. adi. skrajny, adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Limbowa Zadnia n.p., O 172 „Dla wybitnych, głównych formacyj skalnych w pd., Dol. Ważecką od Dol. Handlowej oddzielającej, grani Krótkiej […] wprowadzamy nazwy następujące: […] krótka szczerbina – dla głębokiej przełączki tuż na pn. od Małej Krótkiej” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). 1998 Zadnia Limbowa Szczerbina C6, CH, F por. adi. (gw.) zadni, adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Lodowa n. p., O 1974 Lodowa Szczerbina WHP18, CH, L por. n. sz. Lodowy Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Lodowa Wyżnia n.p., O 1974 Wyżnia Lodowa Szczerbina WHP18, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Lodowa Szczerbina. Szczerbina, Łuczywniańska 173 n. p., O 1930 Łuczywniańska Szczerbina Tat, L 1965 Niżnia Łuczywniańska Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. łuczywniańska od n.m. Łuczyw-na i suf. -ański i ap. gw. scérbina. „Nazwa […] została przez taterników urobiona od nazwy wsi spiskiej Łuczywna, jednakże ani sama przełączka, ani sąsiadu-jące z nią tereny nigdy nie miały żadnego związku z tą miejscowością” (WET12: 60). Szczerbina, Łuczywniańska Niżnia (Niżnia Łuczywniańska Szczerbina) zob. Szczerbina, Łuczywniańska. Szczerbina, Łuczywniańska Wyżnia n. p., O 173 „Dla wybitnych, a nienazwanych jeszcze punktów w grani, łączącej Wyżnią Wysoką Gierlachowską z Litworowym Szczytem, wprowadzamy nazwy następu-jące: […] Łuczywniańska Szczerbina – dla przełączki między Niżnią Wysoką Gierlachowską a turniczką 2492 m” („Taternik”, z. 2, 1930: 61). 1965 Wyżnia Łuczywniańska Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. p. Łuczywniańska Szczerbina iap. gw. scérbina. Szczerbina, Młynarczykowa n. p., O 1952 Młynarczykowa Szczerbina WHP7, CH, L por. adi. młynarczykowy od n. sz. Młynarczyk i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Modra n. p., O 1983 Modra Szczerbina WHP23, CH, L por. n. sz. Modra Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niebieska (Niebieska Szczer -bina) zob. Przełączka, Czerwona. Szczerbina, Niedźwiedzia Pośrednia n. p., O 1967 Pośrednia Niedźwiedzia Szczerbina WHP13, por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Niedźwiedzie Czuby i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niedźwiedzia Skrajna n.p., O 1967 Skrajna Niedźwiedzia Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. skrajny, n.gr. Niedźwiedzie Czuby i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niedźwiedzia Zadnia n.p., O 1967 Zadnia Niedźwiedzia Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.gr. Niedźwiedzie Czuby i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niewcyrska Pośrednia n.p., O 1956 Pośrednia Niewcyrska Szczerbina WHP8, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.d. Dolina Nie-wcyrka i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niewcyrska Skrajna n.p., O 1956 Skrajna Niewcyrska Szczerbina WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n.d. Dolina Niewcyrka i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Niewcyrska Zadnia n.p., O 1956 Zadnia Niewcyrska Szczerbina WHP8, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Niewcyrka i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Nowoleśna 174 n.p., O 1936 Nowoleśna Szczerbina Tat, CH, L por. n. sz. Nowoleśne Turnie i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ponad Próbę n.p., O 1965 Ponad Próbę Szczerbina WHP12, CH, L por. w. p. ponad Próbę ‘prp. ponad i n. ter. Wielicka Próba’ (ponad + acc.) i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ponad Próbę Pośrednia n. p., O 1965 Pośrednia Ponad Próbę Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i n. p. Ponad Próbę Szczerbina. Szczerbina, Ponad Próbę Skrajna n.p., O 174 „Dla wybitnych przełęczy w grani Nowoleśnych Turni wprowadzamy nazwy następujące: […] Nowoleśna Szczerbina – dla przełęczy pomiędzy Zadnią a Środkową Nowoleśną Turnią […]” („Taternik”, z. 6, 1936: 232). 1965 Skrajna Ponad Próbę Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. skrajny i n. p. Ponad Próbę Szczerbina. Szczerbina, Ponad Próbę Zadnia n. p., O 1965 Zadnia Ponad Próbę Szczerbina WHP12, CH, L por. adi. (gw.) zadni i n. p. Ponad Próbę Szczerbina. Szczerbina, Przeziorowa n. p., O 1998 Przeziorowa Szczerbina C6, CH, L por. n. sz. Przeziorowa Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Pusta n. p., O 2011 Pusta Szczerbina C16, CH, L por. n. sz. Puste Turnie i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Rogata Mała n.p., O 1954 Mała Rogata Szczerbina WHP6, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, adi. rogaty od ap. (gw.) róg i suf. -at (y) i ap. gw. scérbina. Od północnego wschodu jest ona dość charakterystyczna dzięki swemu ostremu wcięciu ograniczonemu z prawej strony turniczką w kształcie rogu (por. WHP6: 142). Szczerbina, Rogata Wielka n.p., O 1954 Wielka Rogata Szczerbina WHP6, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, adi. rogaty od ap. (gw.) róg i suf. -at (y) i ap. gw. scérbina. „Z obu stron widziana, przełączka ta ma kształt liter y U i obramowana jest turniami, z których zwłaszcza jedna przypomina róg. Patrząc od pn.-wsch. lub od południa, widać sterczący w siodle przełączki ząbek skalny” (WHP6: 144). Szczerbina, Ryglowa Niżnia n.p., O 1972 Niżnia Ryglowa Szczerbina WHP15, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ryglowa Pośrednia n.p., O 1972 Pośrednia Ryglowa Szczerbina WHP15, CH, L por. adi. gw. pośredni, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Ryglowa Wyżnia n.p., O 1972 Wyżnia Ryglowa Szczerbina WHP15, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Rywocińska n. p., O 1973 Rywocińska Szczerbina WHP17, CH, L por. adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Siwa n. p., O 1973 Siwa Szczerbina WHP16, CH, L por. adi. siwy od n.s. Siwe Stawy i ap. gw. scérbina. Nazwa od Siwych Stawów (por. Bohuš 1996: 186). Szczerbina, Skoruszowa n. p., O 1998 Skoruszowa Szczerbina C6, CH, F por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996) oraz suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Sobkowa Pośrednia n.p., O 1974Pośrednia Sobkowa Szczerbina WHP18, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Sobkowa Skrajna n.p., O 1974 Skrajna Sobkowa Szczerbina WHP18, CH, L por. adi. skrajny, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Sobkowa Zadnia n.p., O 1974 Zadnia Sobkowa Szczerbina WHP18, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Spiska n. p., O 1976 Spiska Szczerbina WHP20, CH, L por. n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Staroleśna n. p., O 1911Staroleśna Szczerbina Tat, CH, L por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. gw. scérbina. Zob. też Turnia, Nowoleśna Skrajna. Szczerbina, Staroleśna Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Staroleśna Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Staroleśna i ap. gw. scérbina lub od n.p. Staroleśna Szczerbina. Szczerbina, Szatania n. p., O 2009 Szatania Szczerbina C15, CH, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Szczyrbska n. p., O 2008 Szczyrbska Szczerbina C14, CH, L por. n. sz. Szczyrbski Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Szklana (Szklana Szczerbina) zob. Szczerbina, Jastrzębia Skrajna. Szczerbina, Szklana Pośrednia (Pośrednia Szklana Szczerbina) zob. Karb, Jastrzębi Pośredni. Szczerbina, Szklana Skrajna (Skrajna Szklana Szczerbina) zob. Karb, Jastrzębi Skrajny. Szczerbina, Szklana Zadnia (Zadnia Szklana Szczerbina) zob. Karb, Jastrzębi Zadni. Szczerbina, Szpiglasowa n. p., O 2005 Szpiglasowa Szczerbina C11, CH, L por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Świnicka Niżnia n.p., O 1951 Niżnia Świnicka Szczerbina WHP1, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Świnicka Wyżnia n. p., O 1951 Wyżnia Świnicka Szczerbina WHP1, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. świnicki od n. sz. Świnica i suf. -ki i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Świnkowa Skrajna n. p., O 1983 Skrajna Świnkowa Szczerbina WHP23, CH, L 1983 Szczerbina przed Bramą WHP23, CH, L por. adi. skrajny, adi. świnkowy od n. sz. Świnka i suf. -owy i ap. gw. scérbina oraz w. p. przed Bramą ‘prp. przed i n. ter. Brama’ (przed + instr.). Szczerbina, Świnkowa Zadnia n.p., O 1983 Zadnia Świnkowa Szczerbina WHP23, CH, L 1983 Szczerbina za Bramą WHP23, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. świnkowy od n.sz. Świnka i suf. -owy i ap. gw. scérbina oraz w. p. za Bramą ‘prp. za i n. ter. Brama’ (za + instr.). Szczerbina, Świstowa n. p., O 1971 Świstowa Szczerbina WHP14, CH, L por. n.sz. Świstowy Szczyt i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Teriańska Skrajna n.p., O 1956 Skrajna Teriańska Szczerbina WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Teriańska i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Teriańska Zadnia n.p., O 1956 Zadnia Teriańska Szczerbina WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n.d. Dolina Teriańska i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Urbanowa n. p., O 1965 Urbanowa Szczerbina WHP12, CH, L por. n.gr. Urbanowe Turnie i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Usypista 175 n.p., O 1936 Usypisya Szczerbina Tat, CH, CP por. adi. usypisty od ap. gw. usýp stromy brzeg, urwisko’ (SGZ: 404) i suf. -isty i ap. gw. scérbina. 175 Dla wybitnych przełęczy w grani Nowoleśnych Turni wprowadzamy nazwy następujące: […] Usypista Szczerbina – dla wąskiej przełęczy między Wschodnią Warzęchową Turnią a Zadnią Nowoleśną Turnią” („Taternik”, z. 6, 1936: 232). Szczerbina, Widłowa n. p., O 1998 Widłowa Szczerbina C6, CH, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Wołoszyńska n. p., O 1951 Wołoszyńska Szczerbina WHP3, CH, L por. adi. wołoszyński od n. grzb. Wołoszyn i suf. -ski i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Wołowa Wielka n.p., O 1954 Wielka Wołowa Szczerbina WHP6, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zachodnia Jagnięca (Zachodnia Jagnięca Szczerbina) zob. Przełączka, Jagnięca Zadnia. Szczerbina, Zadnia Jagnięca (Zadnia Jagnięca Szczerbina) zob. Przełączka, Jagnięca Zadnia. Szczerbina, Zbójnicka Niżnia 176 n. p., O 1962 Niżnia Zbójnicka Szczerbina Tat, CH, L 176 „W grupie Zbójnickich Turni – między Białą Ławką a Zbójnicką Ławką – ustala się następujące nazwy dla poszczególnych turni i rozdzielających je przełączek (kolejno od zach. ku wsch.): Mała Zbójnicka Turnia (dawniej także Zachodnia Zbójnicka Turnia), Niżnia Zbójnicka Szczerbina, Pośrednia Zbójnicka Turnia (dawniej także Środkowa Zbójnicka Turnia), Wyżna Zbójnicka Szczerbina, Wielka Zbójnicka Turnia (dawniej także Wschodnia Zbójnicka Turnia)” („Taternik”, z. 1, 1962: 37). por. adi. gw. niźni, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zbójnicka Wyżnia n.p., O 1962 Wyżnia Zbójnicka Szczerbina Tat, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. scérbina. Zob. Szczerbina, Zbójnicka Niżnia. Szczerbina, Zębata 177 n. p., O 1930 Zębata Szczerbina Tat, CH, L por. adi. zębaty od n. sz. Zębata Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Złota n. p., O 1979 Złota Szczerbina WHP22, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Złota Wyżnia n.p., O 1979 Wyżnia Złota Szczerbina WHP22, CH, P 177 „W grani Łomnica-Durny Szczyt występują turnie i przełączki […] Z pośród nich nazwy, nazwy: Przełączka pod Łomnicą, Poślednia Przełączka, Zębata Turnia i Zębata Szczerbina wprowadzono w 1929 r. („Taternik” z 1929 r., str. 94 i z 1930 r. str. 17), Poślednią Turnię zna już literatura tatrzańska w 1912 r. (Mieczysław Świerz: „Przewodnik po Tatrach”, Kraków, 1912; str. 170), resztę nazw z tego fragmentu grzbietu ogłoszono po raz pierwszy w Przew. J. Ch. i M. Ś. Znacznie wcześniej opracowali imiennictwo tej grani Niemcy i Węgrzy (…) Wyłącznie pomocnicze znaczenie ma nazwa »Wielki Upłaz«, wprowadzona w niniejszym zeszycie „Taternika”, oraz żartobliwe nazwy niektórych »Koleb Łomnickich«” (Birkenmajer 1930: 86.), zob. też Przełączka pod Czubatą Turnią. por. adi. gw. wyśni, adi. złoty od ap. złoto i suf. -i i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zmarzła Niżnia n.p., O 1967 Niżnia Zmarzła Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni adi. zmarzły od n.s. Zmarzły Staw i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zmarzła Pośrednia n.p., O 1967 Pośrednia Zmarzła Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni adi. zmarzły od n.s. Zmarzły Staw i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zmarzła Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Zmarzła Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. s. Zmarzły Staw i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zwalista Niżnia n.p., O 1967 Niżnia Zwalista Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Zwalista Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Zwalista Wyżnia n.p., O 1967 Wyżnia Zwalista Szczerbina WHP13, CH, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Zwalista Turnia i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Żółta Skrajna n. p., O 1984 Skrajna Żółta Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. skrajny, n. kt. Żółta Kotlina i ap. gw. scérbina. Szczerbina, Żółta Zadnia n.p., O 1984 Zadnia Żółta Szczerbina WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, od n. kt. Żółta Kotlina i ap. gw. scérbina. Szczerbinka, Cubryńska n. p., O 2001 Cubryńska Szczerbinka C8, CH, R, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i deminut. szczerbinka od ap. gw. scérbina i suf. -ka. Szczerbinka, Durna n. p., O 1976 Durna Szczerbinka WHP20, CH, R, L por. n. sz. Durny Szczyt i deminut. szczerbinka od ap. gw. scérbina i suf. -ka. Szczerbinka, Łomnicka n.p., O 1977 Łomnicka Szczerbinka WHP21, CH, R, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i deminut. szczerbinka od ap. gw. scérbina. Szczerbinka, Mięguszowiecka n. p., O 2003 Mięguszowiecka Szczerbinka C10, CH, R, L por. n.p. Mięguszowiecka Szczerba i ap. gw. scérbina i suf. -ka. Szczerbinka, Myśliwska n. p., O 1977 Myśliwska Szczerbinka WHP21, CH, R, P por. adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i deminut. szczerbinka od ap. gw. scérbina i suf. -ka. Szczerbska n. sz., O 1872 Stecz2, L 1900 wierch Szczyrbski Welsz6, CH, L 1900 Szczyrbski szczyt Welsz6, CH, L 1903 Szczyrbski Wierch Świerz, CH, L 1908 Szczyrbski Chmiel, L 1938 Szczyrbski Szczyt KP, CH, L por. n. d. Szczyrbska Dolina i ap. szczyt. „Nazwa Szczyrbskiego Szczytu pochodzi od dawnej nazwy Młynickiej Doliny: Szczyrbska Dolina; dolina ta należała do wsi Szczyrba” (WET: 1187); „Nazwa poszła od Dol. Szczyrbskiej (obecnie Dol. Mły-nicy), która do 1947 należała do »hotaru« wsi Szczyrba […]. Spopularyzowała ją austriacka »specjalka« 1:75 000 (1881) i jej pochodne” (Nyka TS: 423). Szczyt Chałubińskiego zob. Mięguszowa. Szczyt Kaczy 178 n.sz., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Kaczy Chmiel, L 1932 Kaczy Szczyt Nowe2, CH, L por. n. Kacza Dolina i ap. szczyt. Szczyt Wielicki n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L 1908 Wielicki Szczyt Chmiel por. n. d. Dolina Wielicka i ap. szczyt. Zob. Wysokie Gierlachowskie. Szczyt Żłobisty n.sz., O 1908 Chmiel, CH, CP 1908 Żłobisty Chmiel 1912Żłobisty Szczyt Chmiel por. adi. żłobisty ‘wyrobiony w żłobki, rowki (…)’ (SWarsz VIII: 711) lub od ap. gw. żłob ‘skalisty parów z boku góry lub między dwiema górami, którym woda spły-wa, rozpadlina w stromej ścianie skalnej, utworzona prawdopodobnie przez wiekową pracę wód, spadających ze szczytu 178 Nazwa funkcjonuje od 1904 r., kiedy szczyt zdobyli J. Chmielowski i K. Bachleda, idąc od Doliny Kaczej’ (por. Bo-huš 1996: 32); „Nazwa wprowadzona ok. r. 1903 – od Dol. Kaczej, w której w noc świętojańską złote kaczki składają diamentowe jajka” (Nyka TS: 411). Widok z Furkotu w stronę szczytu Szczyrbskiego i Doliny Młynickiej. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK gór’ (SWarsz VIII: 710), ap. żłób ‘podłużna wklęsłość wyżłobiona, koryto, rynna, rowek’ (SWarsz VIII: 711) i suf. -isty i ap. szczyt. „Wiadomość o istnieniu nazw »Szarpana Turnia« i »Żłobisty Szczyt« zawdzięczam uprzejmości p. Dra Stanisława Eljasza Radzikowskiego” (A. Kroebl, „Taternik”, z. 1, 1907: 8.); „Nazwa Żłobistego Szczytu ma pochodzić od ludowej nazwy Żłoby, oznaczającej żleby pod tym szczytem od strony Doliny Kaczej” (WHP10: 133); „Obecną nazwę podał (a raczej stworzył) Stanisław Eljasz- -Radzikowski” (Nyka TS: 426). Szczyt, Batyżowiecki Mały n. sz., O 1964 Mały Batyżowiecki Szczyt WHP11, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. szczyt. Szczyt, Bat yżowiecki Wielki n. sz., O 1964 Wielki Batyżowiecki Szczyt WHP11, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. szczyt. Szczyt, Ciężki n. sz., O 1900 Ciężki Szczyt Welsz6, CH, L 1908 Szczyt Czeski Chmiel, CH, L 1908 Czeski Szczyt Chmiel, CH, L por. n.d. Dolina Ciężka (Dolina Czeska) i ap. szczyt. Szczyt, Czarny (Czarny Szczyt) zob. Szczyt, Papirów. Szczyt, Durny (Durny Szczyt) zob. Wierch, Głupi. Batyżowiecki Szczyt od południa. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Szczyt, Gierlachu Północny n. sz., O 1912 Północny Szczyt Gierlachu Chmiel, CH, L 1912 Północno-Zachodni Szczyt Gierlachu Chmiel, CH, L 1925–1926 Zadni Gierlach 179 ChmiŚw, L 179 „Nazwę »Zadni Gierlach« wprowadził dopiero w r. 1923 Miloš Janoška – wcześniej Północno-zachodni Szczyt Gierlachu […]” (Nyka TP: 294). 1997 Zadni Gerlach C4, L por. adi. północny, adi. północno-zachodni, ap. szczyt i n. sz. Gierlach (Gerlach) oraz adi. (gw). zadni. szczyt, Gierłachowski Mały n. sz., O 1900 Mały szczyt Gierłachowski StPog, CH, R, L 1912Mały Gierlach Chmiel, R, L 2009 Mały Gerlach C15, R, L por. adi. (gw.) mały i n.sz. Gierlach. Szczyt, Huncowski n. sz., O 1938 Huncowski Szczyt KP, CH, L por. adi. huncowski od n.m. Huncowce i suf. -ski i ap. szczyt. „Nazwa (dawniej kojarzona z sąsiednim Kieżmarskim) od wsi Huncowce […] w polskich drukach sprzed 1850 r. u Zejsznera i Pietrusińskiego Hunsdorfer Spitze” (Nyka TS: 409–410). Szczyt, Jagnięcy (Jagnięcy Szczyt) zob. Turnia, Biała. Szczyt, Jagnięcy Mały n. sz., O 1984 Mały Jagnięcy Szczyt WHP24, CH, R, Lt por. ap. (gw.) mały i n. sz. Jagnięcy Szczyt. Szczyt, Jaworowy (Jaworowy Szczyt) zob. Jaworowy. Szczyt, Jaworowy Mały n. sz., O 1908 Mały Jaworowy Szczyt Chmiel, CH, R, L 1998 Mały Jaworowy C6, R, L por. ap. (gw.) mały i n.sz. Jaworowy Szczyt. Szczyt, Jaworowy Pośredni n. sz., O 1973 Pośredni Jaworowy Szczyt WHP16, CH, L 1997 Pośredni Jaworowy C4, L por. adi. (gw.) pośredni i n.sz. Jaworowy Szczyt. Szczyt, Jaworowy Wielki n. sz., O 1973 Wielki Jaworowy Szczyt WHP16, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki i n. sz. Jaworowy Szczyt. Szczyt, Kaczy (Kaczy Szczyt) zob. Szczyt Kaczy Szczyt, Kiezmarski Mały n. sz., O 1925–1926 Mały Kiezmarski Szczyt ChmiŚw, CH, R, L 1997 Mały Kieżmarski C4, R, L por. ap. (gw.) mały i n.sz. Kiezmarski Szczyt. Szczyt, Kieżmarski (Kieżmarski Szczyt) zob. wirch Kiezmarski. Szczyt, Kołowy Mały 180 n. sz., O 1983 Mały Kołowy Szczyt WHP23, CH, R por. ap. (gw.) mały, n. sz. Kołowy Szczyt i ap. szczyt. Szczyt, Koprowy (Koprowy Szczyt) zob. Pośredni. Szczyt, Lawinowy n. sz., O 1965 Lawinowy Szczyt WHP12, CH, por. adi. lawinowy od ap. lawina i suf. -owy i ap. szczyt. Nazwa została nadana przez taterników na początku XX w.; zbocza okolicznych szczytów zwrócone ku Dolinie Wielickiej są znane z częstego schodzenia lawin (por. Bohuš 1996: 34–35). Szczyt, Litworowy (Litworowy Szczyt) zob. turnia, Litworowa. Szczyt, Lodowy (Lodowy Szczyt) zob. Lodowata. Szczyt, Mięguszowiecki „Nad Czarnym” Mały n. sz., O 1900 „Nad Czarnym” Szczyt Mięguszowiec-ki Mały StPog, CH, R, L 1908 Mięguszowiecki Szczyt nad Czarnym Stawem Chmiel, CH, R, L 180 „Nazwa »Mały Kołowy Szczyt« od 1899” (Nyka TS: 412). 1908 Szczyt Mięguszowiecki nad Czarnym Chmiel, CH, R, L 1908 Mięguszowiecki Szczyt nad Czarnym Chmiel, CH, R, L 1908 Południowo-Wschodni Szczyt Mięguszowiecki Chmiel, CH, R, L 1954 Mięguszowiecki Szczyt Czarny WHP6, CH, L 2003 Mięgusz Czarny C10, L 2003 MSzCz C10, CH, L por. w. p. nad Czarnym ‘prp. nad i n. s. Czarny Staw’ (nad + instr.), ap. szczyt, n. d. Dolina Mięguszowiecka, adi. (gw.) mały oraz adi. południowo-wschodni, n. s. Czarny Staw, skrót Mięgusz i akron. MSzCz od n. sz. Mięguszowiecki Szczyt Czarny. Szczyt, Mięguszowiecki Czarny (Mięguszowiecki Szczyt Czarny) zob. „Nad Czarnym” Szczyt Mięguszowiecki Mały. Szczyt, Mięguszowiecki Pośredni (Mięguszowiecki Szczyt Pośredni) zob. Szczyt, Mięguszowiecki Środkowy. Szczyt, Mięguszowiecki Środkowy n.sz., O 1908 Mięguszowiecki Szczyt Środkowy Chmiel, CH, L 1954 Mięguszowiecki Szczyt Pośredni WHP6, CH, L 2003 Mięgusz Pośredni C10, L 2003 MSP C10, CH, L por. n. d. Dolina Mięguszowiecka, ap. szczyt i adi. (gw.) środkowy oraz adi. (gw.) pośredni, skrót Mięgusz i akron. MSP od n.sz. Mięguszowiecki Szczyt Pośredni. Szczyt, Mięguszowiecki Wielki (Mięguszowiecki Szczyt Wielki) zob. Mięguszowa. Szczyt, Ostry (Ostry Szczyt) zob. Śpiczasty. Szczyt, Ostry Mały n. sz. 1938 Mały Ostry Szczyt KP por. ap. (gw.) mały i n. sz., Ostry Szczyt. Szczyt, Papirów n. sz., O 1900 Papirów Szczyt StPog, CH, P 1903 Szczyt Czarny 181 Świerz, CH, L 1910Czarny Chmiel, L 1925–1926 Czarny Szczyt ChmiŚw, CH, L por. n. os. Papirus ‘Johann A. Papirus, poszukiwacz skarbów, który zginął w rejonie Czarnego Szczytu’, n.d. Dolina Czarna Jaworowa i ap. szczyt. Por. też Papirów < Papirusów < Papirusowy < Papirus. Szczyt, Rumanowy (Rumanowy Szczyt) zob. Rumanów Szczyt. Szczyt Rumanów n. sz., O 1900 StPog, CH, P 1900 szczyt Rumanowy Welsz6, CH, P 1900 wierch Rumanowy Welsz6, CH, P 1908 Rumanowy Chmiel, P 1908 Szczyt Rumanowy Chmiel, CH, P 1938 Rumanowy Szczyt KP, CH, P por. n. os. Ruman ‘Ján Ruman-Driečny’ i suf. -ów/-owy, ap. szczyt oraz ap. gw. wiérk. „Nazwą R.S. upamiętniony jest przewodnik Ján Ruman-Driečny młodszy” (WET: 1043); „Nazwa od dolinki i stawu (w polskich drukach 1900)” (Nyka TS: 420). 181 „Nazwa Czarnego Szczytu, używa-na przez polskich przewodników co najmniej od 1895 r., pochodzi w rzeczywistości od Doliny Czarnej Jaworowej, a nie od barwy skał” (WHP23: 120); „Nazwy Czarny Szczyt używali starzy przewodnicy zakopiańscy, m.in. Jędrzej Wala i Szymon Tatar – w polskich drukach od ok. 1900” (Nyka TS: 405–406). Szczyt, Sławkowski (Sławkowski Szczyt) zob. Nos, Królewski. Szczyt, Smoczy n. sz., O 1908 Smoczy Szczyt Chmiel, CH, L por. n. s. Smoczy Staw i ap. szczyt. „Nazwa S.S. […] wywodzi się od Smoczego Stawu i pośrednio od podań lud. o smoku w Tatrach” (WET: 1108). Szczyt, Staroleśny (Staroleśny Szczyt) zob. Staroleśna. Szczyt, Szczyrbski (Szczyrbski Szczyt) zob. Szczerbska. Szczyt, Śnieżny 182 n. sz., O 1910Śnieżny Szczyt Chmiel, CH, ZP por. adi. śnieżny od ap. (gw.) śnieg i suf. -ny i ap. szczyt. Szczyt, Świstowy (Świstowy Szczyt) zob. turnia, Świstowa. Szczyt, Świstowy Mały n. sz., O 1971 Mały Świstowy szczyt WHP14, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i n. d. Dolina Świstowa i ap. szczyt. Szczyt, Świstowy Pośredni n. sz., O 1971 Pośredni Świstowy Szczyt WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Świstowa i ap. szczyt. 182 „Bezimienny Ś.S. otrzymał od K. Englischa w 1902 nazwę niem. Han-gend Schnee-Spitze, z czego następnie Janusz Chmielowski w 1904 stworzył i upowszechnił nazwę Śnieżny Szczyt” (WHP19: 1210). Szczyt, Świstowy Wielki n. sz., O 1971 Wielki Świstowy Szczyt WHP14, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Świstowa i ap. szczyt. Szczyt, Wideł Wielki n. sz., O 1979 Wielki Szczyt Wideł WHP22, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, ap. szczyt i n. sz. Widły. Szczyt, Wideł Wschodni n. sz., O 1938 Wschodni Szczyt Wideł KP, CH, L por. adi. wschodni, ap. szczyt i n. sz. Widły. Szczyt, Wideł Zachodni 183 n. sz., O 1907 Zachodni Szczyt Wideł Tat, CH, L por. adi. zachodni, ap. szczyt i n. sz. Widły. Szczyt, Wielicki Mały n. sz., O 1967 Mały Wielicki Szczyt WHP13, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. d. Dolina Wielicka i ap. szczyt. Szczyt, Wrót Żelaznych Południowo- -Wschodni (Południowo-Wschodni Szczyt Żelaznych Wrót) zob. Szczyt, Wrót Żelaznych Wschodni. Szczyt, Wrót Żelaznych Północno-Zachodni n. sz., O 1912 Północno-Zachodni Szczyt Żelaznych WrótChmiel, CH, L 1938 Zachodni Szczyt Żelaznych Wrót KP, CH, L 183 „[…] Nawiasem dodajemy, że nazwę Zachodni Szczyt Wideł zna już „Taternik” z 1907 r. (str. 12)” (Birkenmajer 1930: 87). 2011 Zachodni Żelazny Szczyt C16, CH, L por. adi. północno-zachodni, ap. szczyt i n. p. Żelazne Wrota oraz adi. (gw.) zachodni. Szczyt, Wrót Żelaznych Wschodni n.sz., O 1908 Wschodni Szczyt Żelaznych Wrót Chmiel, CH, L 1912 Południowo-Wschodni Szczyt Żelaznych Wrót Chmiel, CH, L 2011 Wschodni Żelazny Szczyt C16, CH, L por. adi. (gw.) wschodni, ap. szczyt i n. p. Żelazne Wrota oraz adi. południowo- -wschodni. Szczyt, Wrót Żelaznych Zachodni (Zachodni Szczyt Żelaznych Wrót) zob. Szczyt, Wrót Żelaznych Północno-Zachodni. Szczyt, Zmarzły n. sz., O 1908 Zmarzły Szczyt Chmiel, CH, L 1908 Zmarzły Chmiel, L 1912Szczyt Zmarzły Chmiel, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. szczyt. „Nazwa w polskiej wersji od 1903 – od Zmarzłego Stawu w Złomiskach” (Nyka TS: 426). Szczyt, Żabi (Żabi Szczyt) zob. Turnia, Jaworowa. Szczyt, Żabi Niżni n. sz., O 1908 Żabi Szczyt Niżni Chmiel, CH, L por. hist. n.gr. Żabie, ap. szczyt i adi. gw. niźni. Szczyt, Żabi Wyżni n.sz., O 1910Żabi Szczyt Wyżni Chmiel, CH, L 2001 Żabi Wyżni C9, L por. hist. n.gr. Żabie, ap. szczyt i adi. gw. wyśni. „Nazwa Żabi Wierch w druku od ok. 1880, w obecnej formie od 1905” (Nyka TP: 311). Szczyt, Żelazny Wschodni (Wschodni Żelazny Szczyt) zob. Szczyt, Wrót Żelaznych Wschodni. Szczyt, Żółty (Żółty Szczyt) zob. Żółty. Szczyty n. sz., O 1951 WHP4, CH por. ap. szczyt. Szczyty, Jaworowe n. grzb. 1972 Jaworowe Szczyty WHP15 por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. szczyt. Szczyty, Kiezmarskie n. sz, O 1983 Kiezmarskie Szczyty WHP23, CH, L por. n. d. Dolina Kiezmarska i ap. szczyt. Szczyty, Mięguszowieckie (Mięguszowieckie Szczyty) zob. Mury Liptowskie Szczyty, Żabie n. sz., O 1952 Żabie Szczyt WHP7, CH, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. szczyt. Szeroka n. d., O 1815 Staszic, L 1972 Dolina Szeroka WHP15, CH, L 1972 Dolina Szeroka Jaworzyńska WHP15, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n. sz. Szeroka Jawo-rzyńska. Széroka n. sz., O 1845 Széroka Pietr, W 1858 Szeroka Jaworzyńska Stecz2, W por. adi. (gw.) szeroki i adi. jaworzyński od n.m. Jaworzyna Spiska i suf. -ski. Żabi Szczyt. Fot. M. Karłowicz. Pam. Tow. Tatrz. 30: 1909 „Nazwa S.J. pochodzi od jej rozległego pn.-zach. zbocza, opadającego w kierunku Cichego Stawu” (WET: 1192); „Nazwę zawiera już dokument kapituły spiskiej z r. 1589 (Szyroka)” (Nyka TS: 423). Szpara (1) n.p., O 1908 Chmiel, L 1908Przełęcz Szpara Chmiel, CH, L por. n. m. Szpara. „Ścianę pod Przełęczą Szpara przebija tunel (właściwa Szpara). Nazwa przeł. pochodzi od tego tunelu. Nie należy mieszać Przeł. Szpary (przeł.) ze Szparą (tunelem)” (por. WHP8: 150). Szpara (2) n. m., Mt 1956 WHP8, CH por. ap. (gw.) szpara. Zob. też n.p. Szpara. Szpara pod Rysami n. m, Mt 2001 C9, CH, L por. ap. szpara i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n. sz. Rysy’ (pod + instr.). Szpara, Żabia Mała n.p., O 1999 Mała Żabia Szpara C7, CH, R, L por. adi. gw. mały, hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) szpara. Szpara, Żabia Mała n.p., O 1999 Mała Żabia Szpara C7, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n.gr. Grań Żabiego i ap. (gw.) szpara. Szpara, Żabia Wielka n.p., O 1999 Wielka Żabia Szpara C7, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n.gr. Grań Żabiego i ap. (gw.) szpara. Szpary, Miedziane n.f.s., O 2005 Miedziane Szpary C11, CH, L por. n. grzb. Miedziane i ap. (gw.) szpara. Szpiglas n. sz., O 1858 Stecz1184, Z 1900 Czubryna StPog, M 1900 Cubrina Welsz6, M 1908 Cubryna Chmiel, M por. ap. spisniem. Spiessglanz ‘antymonit’ (WET: 1195) oraz ap. gw. cubryna ‘czupryna’ (SGZ: 43). Szyja Wołoszyna n. m., Mt 1903 Świerz, M, L por. ap. (gw.) szyja i n. grzb. Wołoszyn. Szyja, Gęsia n. grzb., O 1872 Gęsia Szyja Stecz2, M, L 184 „Nazwę Szpiglas podała w r. 1856 Maria Steczkowska, jednak jak gdyby w odniesieniu do Cubryny” (Nyka TP: 308). 1951 Waksmundzkie Skałki WHP4, CH, L por. g.i. gęsia szyja ‘szyja gęsi’. ‘Formacja podobna kształtem do gęsiej szyi’. Szyja, Gęsia Skrajna n. grzb., O 1972 Skrajna Gęsia Szyja WHP15, M, L por. adi. skrajny i n. grzb. Gęsia Szyja. Szyja, Gęsia Zadnia n. grzb., O 1972 Zadnia Gęsia Szyja WHP15, M, L por. adi. (gw) zadni i n. grzb. Gęsia Szyja. Szypułka n.f.s., O 2003 C10, M por. ap. szypułka ‘łodyżka’, z której wyrasta kwiat lub owoc’ (SWJP: 1102). „Orograficznie prawą granicą Małego Bańdziocha jest trawiasta (niżej: kosówkowa) grzęda zwana Szypułką” (C10: 12). Ś Ściana przed Skokiem n.f.s., O 2009 C15, CH, L por. ap. (gw.) ściana i w. p. przed Skokiem ‘prp. przed i n. wodosp. Skok’ (przed + instr.). Ściana, Batyżowiecka Biała (Biała Ścia-na Batyżowiecka) zob. Ściana, Biała. Ściana, Biała n.f.s., O 1965 Biała Ściana WHP12, CH, B 1965 Biała Ściana Batyżowiecka WHP12, CH, B, L por. adi. biały, ap. (gw.) ściana i n. d. Dolina Batyżowiecka. Ściana, Limbowa n.f.s., O 2005 Limbowa Ściana C11, CH, F por. adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus Mięguszowieckie Szczyty, Cubryna i Mnich. MT Zakopanem cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. (gw.) ściana. Ściana, Orla n.f.s., O 2005 Orla Ściana C11, CH, F por. adi. orli od ap. orzeł i ap. (gw.) ściana. Ściana, Wielicka Żółta n.f.s., O 1965 Żółta Ściana Wielicka WHP12, CH, L, B 1965 Żółta Ściana WHP12, CH, B por. adi. żółty, ap. (gw.) ściana i od n. d. Dolina Wielicka. „Piasek z pd. Końca Ż. Ś. W., tuż nad Drogą Wolności, jest od dawna eksploatowany do celów budowlanych. […] Nazwa Ż. Ś. W. pochodzi od jej żółtego piasku” (por. WET: 1453). Ściana, Żółta Mała n.f.s., O 1965 Mała Żółta Ściana WHP12, CH, R, B por. adi. (gw). mały, adi. żółty i ap. (gw.) ściana. Ściana, Żółta n. sz., O 1910Żółta Ściana Chmiel, CH, B por. adi. żółty i ap. (gw.) ściana. „Nazwa Ż.Ś. pochodzi od żółtych plam na jej pn. ścianie” (WET: 1452). Ściana, Żółta Wielka n.f.s., O 1965 Wielka Żółta Ściana WHP12, CH, R, B por. adi. (gw.) wielki i adi. żółty i ap. (gw.) ściana. Ścianka Breuera n.f.s., O 1977 WHP21, CH, R, P por. deminut. ścianka od ap. (gw.) ściana i suf. -ka i n. os. Breuer ‘Johann Breuer’. „Nazwa od nazwiska przewodnika Johanna Breuera jra, który przeszedł tę formację jako pier wszy wraz z Augustem Otto i innym przewodnikiem Jakobem Szura-nowskim (12.07.1904 r.)” (por. WHP21: 194). Ścianka Kupczyka n.f.s., O 1977 WHP21, CH, R, P por. deminut. ścianka od ap. (gw.) ścia-na i suf. -ka i n. os. Kupczyk ‘Kazimierz Kupczyk’. Ścianka Wanjury n.f.s., O 1962 WHP10 CH, R, P por. deminut. ścianka od ap. (gw.) ścia-na i suf. -ka i n. os. Wanjura ‘Waldemar Wanjura’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Waldemar Wanjura, 21.08.1910 r. (por. WHP10: 73). Ściany, Czarne n. sz, O 1874Czarne Ściany Welsz, CH, B 1874Kozi Wierch Welsz, CH, F 1951 Grań Czarnych Ścian WHP2, CH, L por. adi. czarny i ap. (gw.) ściana oraz adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i oraz, ap. gw. wiérk i ap. (gw.) grań. Ściekwa, Lewa n.f.s., O 2003 Lewa Ściekwa C10, M, L por. ap. ściekwa ‘deszczarnia, rząp, cysterna, studnia z wodą deszczową a. wlaną’ (SWarsz VI: 713). „Szeroka, płytowa, najczęściej mokra depresja znana od lat jako Lewa Ściekwa” (C10: 169); „Nazwa […] nawiązuje do czasów, gdy szowiniści językowi uważali, że rynna – podobnie jak śpiwór i (modny wtedy) rukzak – to germanizmy. »I tak wyraz r ynna razi nieprzyjemnie, bo nie polski, a poza tem trąci podwórkiem miejskim. Zastąpić go może ściekwa albo inne jak wytoka, koryci-na« (Stanisław Eljasz-Radzikowski). Chwyt próbowali zastąpić chwyciną… »żeby było prawidłowo«. Wyciągnął ją z lamusa wspinacz i dowcipniś pierwszej klasy, Andrzej Michnowski. Ten jego dowcip uważam za znakomity” (C10: 180). Ściekwa, Prawa n. żl., O 2003 Prawa Ściekwa C10, M, L por. ap. ściekwa ‘deszczarnia, rząp, cysterna, studnia z wodą deszczową a. wlaną’ (SWarsz VI: 713). Zob. też Ściekwa, Lewa. Ścieżka Obejściowa n. śc., Mt 2006 C12, CH, F por. ap. ścieżka i adi. obejściowy od ap. obejście i suf. -owy. „Droga omija grań po jej pd. stronie” (C12: 16). Ścieżka, Dolna n. śc., Mt 1956 Dolna Ścieżka WHP8, CH, L 1956 Niżni Podkrywański Chodnik WHP8, CH, L por. adi. (gw.) dolny i ap. ścieżka oraz adi. gw. niźni, adi. podkrywański od w. p. pod Krywaniem ‘prp. pod i n.sz. Krywań’ (pod + instr.) i suf. -ski i ap. gw. hodnik ‘dróżka, boczna droga, niegłówna ścieżka’ (SGZ: 119). Ścieżka, Górna n. śc, Mt 1956 Górna Ścieżka WHP8, CH, L 1956 Wyżni Podkrywański Chodnik WHP8, CH, L por. adi. (gw.) górny i ap. ścieżka oraz adi. gw. wyśni, adi. podkrywański od w. p. pod Krywaniem ‘prp. pod i n. sz. Krywań’ (pod + instr.) i suf. -ski i ap. gw. hodnik. Ścieżka, Myśliwska Dolna n. śc., Mt 1956 Dolna Myśliwska Ścieżka WHP8, CH, L, F 1956 Niżnia Myśliwska Perć WHP8, CH, L, F 1956 Niedźwiedzia Perć WHP8, CH, F Widok ze stoków Żółtej Turni na Kozi Wierch i Zamarłą Turnię. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK por. adi. gw. niźni, adi. myśliwski ‘dotyczą-Śnieżnik, Cubryński n. zb., O cy myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) 2001 Cubryński Śnieżnik C8, CH, L i ap. (gw.) perć ‘górska ścieżka dla owiec por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. i pasterzy, niekiedy uczęszczana rów--ski i ap. śnieżnik ‘pole twardego śniegu, nież przez turystów’ (SWJP: 733) oraz ap. firnu i lodu firnowego, leżące zazwyniedźwiedzi od ap. niedźwiedź i suf. -i. czaj w głębokim cieniu kotłów skalnych i zagłębień u podnóża skalnych ścian’ Świnica zob. Swinnica. (por. WET: 1210). Świnka n. sz., O Śnieżnik, Hińczowy n. zb., O 1983 WHP23, M, R 2001 Hińczowy Śnieżnik C8, CH, L por. deminut. świnka od ap. świnia por. n. k. Hińczowa Zatoka i ap. śnieżnik i suf. -ka. ‘jest to mniejszy lub większy płat y (pola) „Nazwa Świnka zapewne pochodzi od jej twardego śniegu, fir nu i lodu firnowe- szerokich kształtów” (WHP23: 199). go, leżący zazwyczaj w głębokim cieniu kotłów skalnych i zagłębień u podnóża Świstówka Huncowska zob. Kotlinka, skalnych ścian’ (por. WET: 1210). Huncowska. Śnieżnik, Miedziany n. zb., O Świstówka Jaworowa n. d., O 1995 Miedziany Śnieżnik WET, CH, L 1972 WHP15, por. n. grzb. Miedziane i ap. śnieżnik por. ap. (gw.) świstak i suf. -ówka i n. d. ‘jest to mniejszy lub większy płat (pole) Dolina Jaworowa. twardego śniegu, fir nu i lodu firnowe- Nazwa oznacza piętro doliny, dolinę go, leżące zazwyczaj w głębokim cieniu lub kotlinę zamieszkałą przez świstaki (por. kotłów skalnych i zagłębień u podnóża WET: 1219). skalnych ścian’ (WET: 1210). Świstówka n. sz., O Śnieżnik, Mięguszowiecki n. zb., O 1849 Świstówka Zej 2003 Mięguszowiecki Śnieżnik C10, CH, L 1967 Świstowa Czuba WHP4 por. n. sz. Mięguszowieckie Szczyty i ap. 2005 Świstówka Roztocka C11 śnieżnik. por. ap. (gw.) świstak i suf. -ówka oraz ap. gw. cuba i adi. roztocki od n. pot. Roztoka Śnieżniki, Kapałkowe n. zb., O i suf. -ki. 1995 Kapałkowe Śnieżniki WET, CH, L Nazwa oznacza piętro doliny, dolinę por. n. gr. Kapałkowa Grań i ap. śnieżnik. lub kotlinę zamieszkałą przez świstaki (por. WET: 1219). Śpiczasty n. sz., O 1908 Chmiel, K Świstówka Waksmundzka n. d., O 1910Śpiczasty Szczyt Chmiel, CH, K 1951 WHP3, 1910Szczyt Ostry Chmiel, CH, K por. vb. świstać i suf. -ówka i n. d. Dolina 1910Ostry Szczyt Chmiel, CH, K Waksmundzka. 1973 Spiczasty Szczyt WHP16, CH, K por. adi. (gw.) szpiczasty oraz ap. szczyt i adi. (gw.) ostry. T „Nazwa do polskiej literatur y weszła w r. 1884, w 1901 powtórnie nadał ją Janusz Taras Orłowskiego n. f.s., O Chmielowski (najpierw w formie Śpiczasty)” 1999 C7, M, P (Nyka TS: 418). por. ap. taras i n. os. Orłowski. Widok z Pośredniej Grani na szczyty: Jaworowy, Ostry (Śpiczasty) i Mały Lodowy. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Tadeusz Orłowski 22.08.1948 r. (por. C7: 35). Taras pod Rysami n.f.s., O 2001 C9, M, L por. ap. taras i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n. sz. Rysy’ (pod + instr.). Taras Sokołowskiego n.f.s., O 2003 C10, M, P por. ap. taras i n. os. Sokołowski ‘Witold Sokołowski’. Taras Świerza n.f.s., O 1999 C7, M, P por. ap. taras i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz w 1920 r. (por. C7: 26). Taras Vogla n.f.s., O 2001 C8, M, P por. ap. taras i n. os. Vogel ‘Paweł Vogel i Janusz Vogel’. Nazwa upamiętnia jednego z Voglów, którzy dokonali pierwszego przejścia tej formacji skalnej 9–10. 10. 1949 r. (por. C8: 169). Taras, Basztowy n.f.s., O 1972 Basztowy Taras C15, M, L por. adi. basztowy od n.sz. Pośrednia Baszta i suf. -owy i ap. taras. Taras, Ciężki n.f.s., O 2001 Ciężki Taras C9, M, L por. n. sz. Ciężka Turnia i ap. taras. Taras, Dolny n.f.s., O 2003 Dolny Taras C10, M, L por. adi. (gw.) dolny i ap. taras. Taras, Kaczy n.f.s., O 2011 Kaczy Taras C16, M, L por. n. żl. Kaczy Żleb i ap. taras. Taras, Miedziany n.f.s., O 2005 Miedziany Taras C11, M, L por. n. grzb. Miedziane i ap. taras. Taras, Szczyrbski n.f.s., O 2008 Szczyrbski Taras C14, M, L por. n. d. Szczyrbskie Jezioro i ap. taras. Tarasy, Dolne n.f.s., O 2003 Dolne Tarasy C10, M, L por. adi. (gw.) dolny i ap. taras. Tarasy,Górne n.f.s., O 2003 Górne Tarasy C10, M, L por. adi. (gw.) górny i ap. taras. Tępa n. sz., O 1912 Chmiel, K por. adi. słow. tupý ‘szeroki, zaokrąglony’ (SSP II: 423). Wg Bohuša pier wotna nazwa Klina (por. Bohuš 1996: 140.); „Nazwa jest przeciwstawieniem sąsiedniej Osterwy. W polskich publikacjach pojawia się w r. 1855” (Nyka TS: 424). Trawers Dorawskiego n.f.s., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. trawers ‘w turystyce górskiej: przejście w poprzek lub w skos stoku, ściany górskiej, też : odcinek trasy górskiej biegnący w ten sposób’ (SWJP: 1145) i n. os. Dorawski ‘Jan Kazimierz Dorawski’. Trawers Korosadowicza n.f.s., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. trawers i n. os. Korosadowicz ‘Zbigniew Korosadowicz’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Zbigniew Korosadowicz (9.07.1931 r.) (por. WHP21: 130). Trawers Ratowników n.f.s., O 2001 C8, CH, FO por. ap. trawers i ap. ratownik. Trawers jest bardzo ważny ze względów orientacyjnych i ew. ratowniczych (por. C8: 158). Trawers Wallischa n.f.s., O 977 WHP21, CH, P por. ap. trawers i n. os. Wallisch ‘Karol Wallisch’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Karol Wallisch, 9.08.1929 r. (por. WHP21: 130). Trawers Westwalewicza n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. trawers i n. os. Westwalewicz ‘Tadeusz Westwalewicz’. Nazwa upamiętnia Tadeusza West-walewicza, który zginął w tym miejscu w sierpniu 1954 r. (por. C10: 165). Trawnik Małolata n. zb., O 2001 C8, M, P por. ap. (gw.) trawnik i n. os. Małolat ‘Zbigniew Czyżewski’. Trawnik pod Żółtymi Plamami n.zb., O 1977 WHP21, M, L por. ap. (gw.) trawnik i w. p. pod Żółtymi Plamami ‘prp. pod i n. ter. Żółte Plamy’ (pod + instr.). Trawnik z Blokami n. zb., O 2001 C8, M, L por. ap. (gw.) trawnik i w. p. z blokami ‘prp. z i ap. blok’ (z + instr.). „Jest to spory trawnik z charakterystyczną kupą kamieni z prawej strony” (C8: 152). Trawnik, Dolny n. zb., O 1973 Dolny Trawnik WHP16, M, L por. adi. (gw.) dolny i ap. (gw.) trawnik. Trawnik, Górny n. zb., O 1973 Górny Trawnik WHP16, M, L por. adi. (gw.) górny i ap. (gw.) trawnik. Trawnik, Trójkątny n. zb., O 2003 Trójkątny Trawnik C10, M, K por. adi. trójkątny i ap. (gw.) trawnik. Trawnik, Wielki n. zb., O 1979 WHP22, M, R por. adi. (gw.) wielki i ap. (gw.) trawnik. Jest to duże, trawiaste wgłębienie pd. ściany Wielkiego Szczytu Wideł (por. WHP22: 46–47). Trawniki, Środkowe n. zb., O 2003 Środkowe Trawniki C10, M, L por. n. sz. Środkowy Bastion i ap. (gw.) trawnik. Troiśniak n. s., H 1951 WHP1, LB 1951 Trójniak WHP1, LB 1951 Żabie Stawki WHP1, CH, F por. adi. gw. troisty ‘potrójny’ (SGP V: 421) i suf. ‘-ak oraz adi. żabi od ap. żaba i suf. -i. Troiśniak Niżni n.s., H 1951 WHP1, LB, L 1951 Troiśniak WHP1, LB por. adi. gw. troisty i suf. ‘-ak i adi. gw. niźni. Troiśniak Pośredni n.s., H 1951 WHP1, LB, L 1951 Troiśniak WHP1, LB por. adi. gw. troisty i suf. ‘-ak i adi. (gw.) pośredni. Troiśniak Wyżni n.s., H 1951 WHP1, LB, L 1951 Troiśniak WHP1, LB por. adi. gw. troisty i suf. ‘-ak i adi. gw. wyśni. Trzygań n. grzb., O 1908 Chmiel, CH 1952 Drigant WHP5, F, M 1952 Drygant WHP5, F, M por. ap. gw. dragant ‘roślina tragacantha: dráganek’ (SGP I: 365), ap. gw. drygant ‘ogier; bystry koń; koń krzepki, zwięzły’ (SGP I: 379), ap. drygant ‘duży koń’ (WET: 227), „grzbiet został tak nazwany z powodu swego kształtu przypomina-jącego grzbiet koński. […] Analogiczna do Dryganta jest in. nazwa tatrz.: Kobyła” (WET: 227). Bohuš (1996: 79) opierając się na sło-wackich źródłach wiąże tę nazwę m.in. z ap. słow. trojhran ‘trójścian’ (SSP II: 418). U Lindego notowane są: ap. trójgran ‘igła trzygraniasta’ (Linde V: 706), adi. trójgraniasty ‘trój-kątny, trójwęgłasty’ (Linde V: 706). Drygant jest przedłużeniem Grani Baszt i od niego odgałęziają się granie w otoczeniu Doliny Mięguszowieckiej. turnia Buczynowa n. sz., O 1858 Stecz1, CH, L 1908 Wielka Buczynowa Turnia Chmiel, CH, R, L por. ap. (gw.) turnia, n. d. Dolinka Buczynowa oraz adi. (gw.) wielki. Turnia nad Drągiem n. sz., O 1903 Świerz, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Drągiem ‘prp. nad i n. sz. Drąg’ (nad + instr.). Turnia nad Dziadem n. sz., O 1951 WHP3, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Dziadem ‘prp. nad i n. sz. Dziad’ (nad + instr.). „A może nazwa Turni nad Dziadem nawiązuje do postaci Dziada – Króla Lasu z opowieści Łapczyńskiego albo stanowi ślad jakiegoś innego mitu?” (Cząstka-Kłapy-ta 2018c: 177). Turnia nad Kolebą n. sz., O 1910 Chmiel, CH, L 1971 Chłop WHP14, M por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Kolebą ‘prp. nad i ap. gw. koleba’ (nad + instr.) oraz ap. (gw.) chłop. „Nazwa Turni nad Kolebą pochodzi od drewnianej koleby pasterskiej (szałasu), znajdującej się kiedyś na leżącej u jej stóp Polanie pod Wysoką” (WHP14: 204). Turnia nad Korytem n. sz., O 2008 C14, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Korytem ‘prp. nad i n.żl. Koryto Krywańskie’ (nad + instr.). Turnia nad Polaną zob. Turnia, Średnia. Turnia nad Rohatką n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Rohatką ‘prp. nad i n. p. Rohatka’ (nad + instr.). Turnia nad Rówienkami Wschodnia n. sz., O 1908 Chmiel, CH, R, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Rówien-kami ‘prp. nad i n. ter. Rówienki’ (nad + instr.) i adi. wschodni. Turnia nad Rówienkami Zachodnia n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Rówien-kami ‘prp. nad i n. ter. Rówienki’ (nad + instr.) i adi. zachodni. Turnia nad Szczotami n. sz., O 1951 WHP3, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. nad Szczotami ‘prp. nad i n. zb. Szczoty’ (nad + instr.). Turnia ponad Zawrat n. sz., O 1907 Tat, CH, L 1908 Turnia Zawratowa Chmiel, CH, L 1908 Zawratowa Turnia Chmiel, CH, L por. adi. zawratowy od n. p. Zawrat i suf. -owy i w. p. ponad Zawrat ‘prp. ponad i n. p. Zawrat’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia przed Skokiem n. sz., O 2009 C15, CH, L por. ap. (gw.) turnia i w. p. przed Skokiem ‘prp. przed i n. wodosp. Skok’ (przed + instr.). Turnia Rajtara n. sz., O 2009 C15, CH, P por. ap. (gw.) turnia i n. os. Rajtar ‘Pavol Rajtar’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Pavol Rajtar, 21.7.196 r. (por. C15: 209). Turnia z Gwoździem zob. Turniczka, Lalkowa Pośrednia. Turnia Zasłonista n. sz., O 1908 Chmiel, CH, L 1912Zasłonista Turnia Chmiel por. adi. zasłonisty od ap. zasłona i suf. -isty i ap. (gw.) turnia. „Patrzącemu z Doliny Białej Wody turnia ta zasłania Wschodnie Żelazne Wrota i stąd jej pol. nazwa” (WET: 1395); „Nazwa głównego obiektu masywu jest wyjątkowo trafna! Taternicko-literacki Nobel. W widoku od północy, z dna Doliny Kaczej zasłania najważniejszy (dla dawnych turystów) obiekt w dookólnej grani: Wschodnie Żelazne Wrota” (C17: 133). turnia Zawratowa n. sz., O 1870 Welsz1, Ch, L 1907 Turnia Ponad Zawrat Tat, CH, L 1908 Turnia Zawratowa Chmiel, CH, L 1908 Zawratowa Turnia Chmiel, CH, L por. adi. zawratowy od n.p. Zawrat i suf. -owy i w. p. ponad Zawrat ‘prp. ponad i n. p. Zawrat’ (ponad + ccc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Baniasta n.sz., O 1932 Baniasta Turnia Nowe2, CH, K por. adi. (gw.) baniasty ‘pękaty’ (SGZ: 9) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Barania Pośrednia n.sz., O 1976 Pośrednia Barania Turnia WHP20, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) turnia. Turnia, Barania Skrajna n. sz., O 1976 Skrajna Barania Turnia WHP20, CH, L por. adi. skrajny, n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) turnia. Turnia, Barania Zadnia n. sz., O 1976Zadnia Barania Turnia WHP20, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) turnia. Turnia, Bartkowa n. sz., O 1962 Bartkowa Turnia WHP10, CH, P por. adi. bartkowy od n. os. Bartek i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. Przełączka, Bartkowa. Turnia, Basztowa Południowa n. sz., O 1908 Basztowa Turnia Południowa Chmiel, CH, P por. adi. basztowy od n. sz. Baszta i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i adi. południowy. Turnia, Basztowa Północna n. sz., O 1908 Basztowa Turnia Północna Chmiel, CH, L por. adi. basztowy od n. sz. Baszta i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i adi. północny. Turnia, Basztowa Środkowa n. sz., O 1908 Basztowa Turnia Środkowa Chmiel, CH, L por. adi. basztowy od n. sz. Baszta i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i adi. środkowy. Turnia, Bednarzowa Pośrednia n.sz., O 1956 Pośrednia Bednarzowa Turnia WHP8, CH, P por. adi. (gw.) pośredni, adi. bednarzowy od n. os. Bednarz ‘Wojciech Bednarz’ i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Bednarzowa Skrajna n. sz., O 1956 Skrajna Bednarzowa Turnia WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnia, Bednarzowa Zadnia n.sz., O Ciężka Turnia, w tle centralnie Ganek, po prawej Wysoka, po lewej Gerlach. Fot. D. Kędra 1956 Zadnia Bednarzowa Turnia WHP8, CH, L por. ap. gw. zadni, n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnia, Biała n.sz., O 1870 Biała Turnia Welsz1, CH, L 1900 Jagnięcy Szczyt StPog, CH, L 1984 Szczyt Białego Jeziora* WHP24, CH, L 1984 Białostawiański Szczyt* WHP24, CH, L por. adi. białostwiański od n.s. Białe Jezioro (Biały Staw) i suf. -ański i ap. (gw.) turnia oraz n. h. Jagnięce (Jagnięca Hala) i ap. szczyt. „Obecna nazwa [Jagnięcy Szczyt] ustalona od ok. r. 1880, choć górale wiązali ją bodaj z innym szczytem” (Nyka TS: 410). Turnia, Buczynowa Mała n. sz., O 1908 Mała Buczynowa Turnia Chmiel, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n.sz. Wielka Buczynowa Turnia. Turnia, Buczynowa Wielka (Wielka Buczynowa Turnia) zob. turnia Buczynowa. Turnia, Capia Mała n. sz., O 1954 Mała Capia Turnia WHP5, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. s. Capi Staw i ap. (gw.) turnia. Turnia, Capia Wielka n. sz., O 1954 Wielka Capia Turnia WHP5, CH, R, L por. adi. gw. wielki, od n. s. Capi Staw i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ciemniasta n. sz., O 1973 Ciemniasta Turnia WHP17, CH, M por. adi. ciemny i suf. -ast (y) i ap. (gw.) turnia. Być może W.H. Paryski utworzył ten przymiotnik na wzór innych, które są podstawami niektórych nazw np. adi. baniasty, adi. graniasty, por. Baniasta Turnia, Graniasta Turnia. Turnia, Ciemnosmreczyńska (Ciemnosmreczyńska Turnia) zob. Turnia, Józkowa. Turnia, Ciężka (Ciężka Turnia) zob. Turnia, Czeska. Turnia, Czerwona (Czerwona Turnia) zob. Szczyt, Kołowy. Turnia, Czeska n. sz., O 1910Czeska Turnia Chmiel, CH, L 1938 Ciężka Turnia KP, CH, L por. n. d. Dolina Ciężka (Czeska) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Czubata 185 n. sz., O 1910Czubata Turnia Chmiel, CH, K por. adi. czubaty od ap. gw. cuba i suf. -at (y) i ap. (gw.) turnia. Nazwa oddaje zębatą sylwetkę tej trójwierzchołkowej turni (por. Bohuš 1996: 217). Turnia, Diabla 186 n. sz., O 1936 Diabla Turnia Tat, CH, T por. adi. diabla od ap. (gw.) diabeł i suf. -i oraz ap. (gw.) turnia. 185 „W pn.-zach. grani [Durnego Szczytu] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). 186 „Nazwę tę nadajemy wysuniętemu ku Dol. Mięguszowieckiej wyskokowi pn.-zach. grani Djablowiny” („Taternik”, z. 5, 1936: 185). „Nazwa Szatana, Szataniego Żlebu, Sza-taniej Przeł., Piekielnikowej Turni, Diablo-winy itp. Pochodzą wprost lub pośrednio od podań ludowych” (WHP5: 92). Turnia, Długa n. sz., O 1967 Długa Turnia WHP13, CH, W 1967 Mała Granacka Turnia WHP13, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, adi. granacki od n. sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) turnia. Turnia, Drobna n. sz., O 1908 Drobna Turnia Chmiel, CH, R por. adi. (gw.) drobny i ap. (gw.) turnia. Turnia, Dwoista n. sz., O 1908 Dwoista Turnia Chmiel, CH, LB por. adi. dwoisty i ap. (gw.) turnia. „D. T. ma dwa wierzchołki i stąd jej nazwa” (WET: 234). Turnia, Dzika 187 n. sz., O 1908 Dzika Turnia Chmiel, CH, M por. adi. dziki i ap. (gw.) turnia. Turnia, Furkotna Mała n. sz., O 1956 Mała Furkotna Turnia WHP8, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. sz. Furkotna Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnia, Furkotna 188 n. sz., O 1930 Furkotna Turnia Tat, CH, L 1956 Wielka Furkotna Turnia WHP8, CH, R, L 187 „Nazwę wprowadził ok. 1906 r. Janusz Chmielowski” (Nyka TS: 407). 188 „Nazwę tę wprowadzamy dla wybitnej turni (niem. Wahlenbergturm) w pn.-wsch. grani Ostrej” („Taternik”, z. 1, 1930: 15). por. n. p. Furkotna Przełęcz, por. ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) wielki. Turnia, Furkotna Pośrednia n. sz., O 1956 Pośrednia Furkotna Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Furkotna Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnia, Furkotna Wielka (Wielka Furkotna Turnia) zob. Turnia, Furkotna. Turnia, Gajnista Wschodnia 189 n.sz., O 1938 Gajnista Turnia Wschodnia KP, CH, L 1984 Skrajna Gajnista Turnia WHP24, CH, L 1984 Skrajna Rzeżuchowa Turnia WHP24, CH, L por. adi. skrajny, adi. gajnisty od n. sz. Gaj-ny Wierch i suf. -isty i ap. (gw.) turnia oraz n. pol. Rzeżuchowa Polana. Turnia, Gajnista Zachodnia n. sz., O 1938 Gajnista Turnia Zachodnia KP, CH, L 1984 Zadnia Gajnista Turnia WHP24, CH, L 1984 Zadnia Rzeżuchowa Turnia WHP24, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. gajnisty od n. sz. Gajny Wierch i suf. -isty i ap. (gw.) turnia oraz n. pol. Rzeżuchowa Polana. Zob. też Turnia, Gajnista Skrajna. Turnia, Garajowa Pośrednia n. sz., O 1956 Pośrednia Garajowa Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. pol. Garajowa Polana i ap. (gw.) turnia. Turnia, Garajowa Skrajna n. sz., O 189 „Nazwa […] została niegdyś w sposób zupełnie dowolny utworzona od nazwy Gajnego Wierchu” (WET: 1053). 1956 Skrajna Garajowa Turnia WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n. pol. Garajowa Polana i ap. (gw.) turnia. Turnia, Garajowa Zadnia n. sz., O 1956 Zadnia Garajowa Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. pol. Garajowa Polana i ap. (gw.) turnia. Turnia, Gąsienicowa 190 n. sz., O 1912Gąsienicowa Turnia Chmiel, CH, L por. n. d. Dolina Gąsienicowa i ap. (gw.) turnia. Turnia, Głaźna (Głaźna Turnia) zob. Czuba, Głaźna. Turnia, Granacka Mała (Mała Granac-ka Turnia) zob. Turnia, Długa. Turnia, Granacka n. sz., O 1910Granacka Turnia Chmiel, CH, L 1967 Dwoista Kopa WHP13, CH, L 1967 Wielka Granacka Turnia WHP13, CH, R, L por. adi. granacki od n.sz. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) turnia, n.sz. Dwoista Turnia i ap. (gw.) kopa oraz adi. (gw.) wielki. Turnia, Granacka Wielka (Wielka Gra-nacka Turnia) zob. Turnia, Granacka. Turnia, Graniasta n.sz., O 1910Granista Turnia Chmiel, CH, K 190 „Gąsienicową Turnią nazywamy najwyższe o czteru wierzchołkach wzniesienie w grani między Świnicą i Niebieską Turnią (…) Wiadomość o nazwie pochodzi od dra St. Eljasza Radzikowskiego” („Taternik” z. 2, 1908: 33). por. adi. gw. graniasty ‘to samo co GRANIATY: mający ostre krawędzie, nie za-okrąglony’ (SGO I: 298) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Harnaska 191 n.sz., O 1947 Harnaska Turnia Tat, CH, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Hińczowa n.sz., O 1908 Hińczowa Turnia Chmiel, CH, L por. n. s. Hińczowe Stawy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Hlińska (Hlińska Turnia) zob. Baszta Zadnia. Turnia, Hruba n. sz., O 1910Hruba Turnia Chmiel, CH, R por. adi. gw. hruby ‘duży, wielki’ (SGZ: 123) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Jamska Wielka n. sz., O 1956 Wielka Jamska Turnia WHP8, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, adi. jamski od n. obszaru Jamy i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. Turnia, Jarząbkowa n. sz., O 1952 Jarząbkowa Turnia WHP7, CH, P por. adi. jarząbkowy od ap. n. os. Jarząbek ‘legendarny zakopiański kłusownik’ (por. Bohuš 1996: 120) i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Jastrzębia (Jastrzębia Turnia) zob. Jastrzębia. 191 „[…] W pn. grani Małego Lodowego Szczytu ustala się następujące nazwy: […] Harnaska Turnia (wychodzący w czasie wojny tajny „Taternik” proponował […] dla tego obiektu nazwę Lodowa Turnia, ale tej nazwy nie przyjmuje się)” („Taternik”, z. 2–3, 1947). Turnia, Jaworowa n. sz., O 1900 Jaworowa Turnia StPog, CH, L 1900 Żabi Szczyt StPog, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) turnia i n. s. Żabi Staw Jaworowy i ap. szczyt. Turnia, Jaworowa Pośrednia n. sz., O 1971 Pośrednia Jaworowa Turnia WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) turnia. Turnia,Jaworowa Północno-zachodnia n. sz., O 1972 Północno-zachodnia Jaworowa Turnia WHP15, CH, L 1972 Skrajna Jaworowa Turnia WHP15, CH, L 1938 Przednia Jaworowa Turnia KP por. adi. północno-zachodni, n. d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) turnia oraz adi. skrajny i ap. (gw.) przedni. Turnia, Jaworowa Przednia (Przednia Jaworowa Turnia) zob. Turnia, Jaworowa Północno-zachodnia. Turnia, Jaworowa Skrajna (Skrajna Jaworowa Turnia) zob. Turnia, Jaworowa Północno-zachodnia. Turnia, Jaworowa Wielka n. sz., O 1938 Wielka Jaworowa Turnia KP, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Jaworowa, ap. (gw.) turnia. Turnia, Jaworowa Zadnia n. sz., O 1938 Zadnia Jaworowa Turnia KP, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n.d. Dolina Jaworowa i ap. (gw.) turnia. Turnia, Józkowa n. sz., O 1908 Józkowa Turnia Tat, CH, P 1911Ciemnosmreczyńska Turnia Tat192, CH, L por. adi. józkowy od n. os. Józek i suf. -owy i ap. (gw.) turnia oraz n. d. Dolina Ciemnosmreczyńska. Turnia, Juhaska 193 n. sz., O 1910Juhaska Turnia Chmiel, CH, L por. adi. juhaski od n.p. Juhaska Przełączka i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kacza n. sz., O 1938 Kacza Turnia KP, CH, L por. n. d. Dolina Kacza i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kapałkowa Mała n. sz., O 1974 Mała Kapałkowa Turnia WHP19, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kapałkowa Pośrednia n. sz., O 1974 Pośrednia Kapałkowa Turnia WHP19, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kapałkowa Środkowa n. sz., O 1974 Środkowa Kapałkowa Turnia WHP19, CH, R, L 192 „Nazwę »Ciemnosmreczyńska Turnia« wprowadzili St. Komor nicki i J. Żuławski dla turni nazwanej w »Taterniku« 1908 str. 94 »Józkową« (za porozumieniem się z J. Chmielowskim i Redakcją naszego pisma” („Taternik”, z. 4, 1911: 69). 193 „W pn.-zach. grani [Durnego Szczy tu] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). por. n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kapałkowa Wielka 194 n. sz., O 1909 Wielka Kapałkowa Turnia Tat, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. Turnia, Klimkowa n. sz., O 1967 Klimkowa Turnia WHP13, CH, P por. adi. klimkowy od n. os. Klimek i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Pierwsze wejście na dwa najwyższe wierzchołki Staroleśnego Szczytu m.in. Klimek Bachleda (por. WHP13: 126). Turnia, Kolista 195 n. sz., O 1930 Kolista Turnia Tat, CH, L por. n. s. Kolisty Stawek i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kołowa Mała 196 n.sz., O 1932 Mała Kołowa Turnia Tat, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kołowa Turnia. 194 „Nazwy tej używamy – w porozumieniu z J. Chmielowskim – dla turni, noszącej dotąd nazwę Wielkiej Sobkowej Turni (p. Taternik 1909 str. 144)” („Taternik”, z. 1, 1925: 34). 195 „Nazwę tę wprowadzamy dla turni grzbietowej (niem. Mlinicatalturm), położonej na wsch. od Hrubego Wierchu, między tym ostatnim a turnią 2323 m [podkreślenie – A. J.-K.] – której z kolei nadajemy nazwę Kolista Turnia” („Taternik”, z. 2, 1930: 60). 196 „W dotychczasowej zbiorowej nazwie Kołowe Turnie wprowadzamy – obok istniejącej już Wielkiej Kołowej Turni – rozróżnienie jeszcze na środkową kołową turnię i małą kołową turnię” („Taternik, z. 2, 1932: 38). Kozia Turnia z Jastrzębiej Turni. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Turnia, Kołowa n. sz., O 1983 Kołowa Turnia WHP23, CH, L 1983 Wielka Kołowa Turnia WHP23, CH, R, L por. n. d. Kołowa Dolina, ap. (gw.) turnia. Turnia, Kołowa Pośrednia n. sz., O 1983 Pośrednia Kołowa Turnia WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, Kołowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Zob. Turnia, Kołowa Mała. Turnia, Kołowa Wielka (Wielka Kołowa Turnia) zob. Turnia, Kołowa. Turnia, Koprowa Mała n. sz., O 1938 Mała Koprowa Turnia KP, CH, R, L 2009 Koprowa Turnia197 C15, CH, L 197 „Twórcą nazwy jest Słowak Miloš Janoška” (C15: 88). por. n. sz. Koprowy Wierch, ap. (gw.) turnia i adi. (gw.) mały. Turnia, Koprowa (Koprowa Turnia) zob. Turnia, Koprowa Mała. Turnia, Kozia n. sz., O 1925–1926 Kozia Turnia ChmiŚw, CH, F por. adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i i ap. (gw.) turnia. Turnia, Kwietnikowa n. sz., O 1938 Kwietnikowa Turnia KP, CH, L por. adi. kwietnikowy od n.m. Kwietnik i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Liptowska n. sz., O 1956 Liptowska Turnia WHP8, CH, L por. adi. liptowski od choron. Liptów i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. turnia, Litworowa n. sz., O 1900 Litworowa turnia Welsz6, CH, L 1903 Litworowa Turnia Świerz, CH, L 1912Szczyt Litworowy Chmiel, CH, L 1932 Litworowy Szczyt Nowe2, CH, L 1947 Wysoka Gierlachowska Tat, W, L por. n. d. Dolina Litworowa i ap. szczyt oraz ap. (gw.) turnia, adi. (gw.) wysoki i adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski. Zob. Gierlachowskie, Wysokie. Turnia, Miedziana n. sz., O 2005 Miedziana Turnia C11, CH, L por. n. grzb. Miedziane, ap. (gw.) turnia. Turnia, Młynarzowa n. sz., O 2003 Młynarzowa Turnia C10, CH, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Młynicka 198 n. sz., O 1930 Młynicka Turnia Tat, CH, L por. n.d. Dolina Młynicka i ap. (gw.) turnia. Turnia, Modra n. sz., O 1925–1926 Modra Turnia ChmiŚw, CH, L por. n. s. Modry Stawek i ap. (gw.) turnia. Turnia, nad MaszynkąNiżnia n. sz., O 2003 Niżnia Turnia nad Maszynką C10, CH, L por. adi. gw. niźni, ap. (gw.) turnia i w. p. nad Maszynką ‘prp. nad i n. żl. Maszynka do Mięsa’ (nad + instr.). 198 „Nazwę tę wprowadzamy dla turni grzbietowej (niem. Mlinicatalturm), położonej na wsch. od Hr ubego Wierchu, między tym ostatnim a turnią 2323 m – której z kolei nadajemy nazwę Kolista Turnia” („Taternik”, z. 2, 1930: 60). Turnia, nad MaszynkąPośrednia n. sz., O 2003 Pośrednia Turnia nad Maszynką C10, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, ap. (gw.) turnia i w. p. nad Maszynką ‘prp. nad i n. żl. Maszynka do Mięsa’ (nad + instr.). Turnia, nad MaszynkąWyżnia n.sz., O 2003 Wyżnia Turnia nad Maszynką C10, CH, L por. adi. gw. wyśni, ap. (gw.) turnia i w. p. nad Maszynką ‘prp. nad i n. żl. Maszynka do Mięsa’ (nad + instr.). Turnia, Nawiesista 199 n. sz., O 1931 Nawiesista Turnia Tat, CH, M por. ap. nawis i ap. (gw.) turnia (por. Bo-huš 1996: 118). 199 „Nazwę tę wprowadzamy dla wybitnej, najdalej ku wsch. wysuniętej turni wsch. grani Młynarza, oznaczoną kotą 1825 m” („Taternik, z. 3, 1931: 62). Widok z Małego Koziego Wierchu na Zawratową Turnię, Niebieską Turnię i Gąsienicową Turnię. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Turnia, Niebieska n. sz., O 1907 Niebieska Turnia Tat, CH, D por. adi. niebieska od n. os. Niebies i suf. -ki i ap. (gw.) turnia. „Wiadomość o istnieniu nazwy »Niebieska Turnia« zawdzięczamy uprzejmości p. dra Stanisława Eljasza Radzikowskiego. […] Według Dra St. Radzikowskiego nazwa ta pochodzi od gazdów podhalańskich Nie-biesów” („Taternik”, z. 5, 1907: 85). Turnia, Niewcyrska Pośrednia n.sz., O 1956 Pośrednia Niewcyrska Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Nie-wcyrka i ap. (gw.) turnia. Turnia, Niewcyrska Skrajna n. sz., O 1956 Skrajna Niewcyrska Turnia WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Niewcyrka i ap. (gw.) turnia. Turnia, Niewcyrska Zadnia n. sz., O 1956 Zadnia Niewcyrska Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Niewcyr-ka i ap. (gw.) turnia. Turnia, Nowoleśna Pośrednia n. sz., O 1967 Pośrednia Nowoleśna Turnia WHP13, CH, L 1967 Środkowa Nowoleśna Turnia WHP13, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. m. Nowa Leśna i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) środkowy. „Od nazwy wsi [Nowa Leśna – uzup. A. J.-K.] pochodzi nazwa Nowoleśnych Turni w Tatrach” (WET: 826). Turnia, Nowoleśna Skrajna 200 n. sz., O 1911Skrajna Nowoleśna Turnia Tat, CH, L por. adi. skrajny, n. m. Nowa Leśna i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnia, Nowoleśna Pośrednia. Turnia, Nowoleśna Środkowa (Środkowa Nowoleśna Turnia) zob. Turnia, Nowoleśna Pośrednia. Turnia, Nowoleśna Zadnia n. sz., O 1911Zadnia Nowoleśna Turnia Tat, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. m. Nowa Leśna i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnia, Nowoleśna Pośrednia. Zob. też Turnia, Nowoleśna Skrajna. Turnia, Ogród Ponad (Ponad Ogród Turnia) zob. Turnia, Ponad-Ogród. Turnia, Ostra (Ostra Turnia) zob. Turnia, Ważecka. Turnia, Pańszczycka 201 n. sz., O 1933 Pańszczycka Turnia Tat, CH, L 200 „Skrajna, Środkowa i Zadnia Nowo-leśna Turnia ochrzczone zostały w swoim czasie przez K. Englischa nazwami niemieckimi […] Dr. Komarnicki [Gyula] wprowadza dla t ych trzech turni nazwy: »Oestlicher, Mittlerer u. Westlicher Schlagendorferturm«, Wschodnią zaś i Zachodnią Warzęchową Turnię nazywa – »Oestlicher- u. Westlicher Kastenbergturm«. Dla Staro-leśnej Szczerbiny wreszcie wprowadza nazwę: »Kastenbergscharte«. Wszystkie te nazwy są tu po raz pierwszy publikowane” („Taternik”, z. 2, 1911: 40). 201 „Nadajemy tę nazwę turni dość wybitnej, a znajdującej się w bocznej grani odchodzącej od Wierchu pod Fajki ku pn.-wsch.” („Taternik”, z. 2, 1933: 36). por. adi. pańszczycki od n.h. Hala Pańsz-czyca i suf. -ki i ap. (gw.) turnia. Turnia, Papirusowa Mała (Mała Papirusowa Turnia) zob. Turnia, Papirusowa Południowo-Zachodnia. Turnia, Papirusowa Południowo-Zachodnia 202 n. sz., O 1935 Południowo-Zachodnia Papirusowa Turnia Tat, CH, L 1935Mała Papirusowa Turnia Tat, CH, R, L por. adi. południowo-zachodni, adi. (gw.) mały, adi. papirusowy od n. os. Papirus i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnie, Papirusowe. Turnia, Papirusowa Pośrednia n.sz., O 1983 Pośrednia Papirusowa Turnia WHP23, CH, L 1983 Środkowa Papirusowa Turnia WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. papirusowy od n. os. Papirus i suf. -owy i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) środkowy. Zob. też Turnie, Papirusowe. Turnia, Papirusowa Północno-Wschodnia 203 n.sz., O 1935 Północno-Wschodnia Papirusowa Turnia Tat, CH, L 1935 Wielka Papirusowa Turnia Tat por. adi. północno-wschodnia, adi. papirusowy od n. os. Papirus i suf. -owy i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) wielki. Zob. też Turnie, Papirusowe. 202 „[…] Pd.-Zach. Papirusową Turnię [określamy] jako Małą Papirusową Turnię” („Taternik”, z. 3, 1935: 96). 203 „Nazwę tę nadajemy tzw. dotychczas Pn.-Wsch. Papirusowej Turni” („Taternik”, z. 3, 1935: 96). Turnia, Papirusowa Środkowa (Środkowa Papirusowa Turnia) zob. Turnia, Papirusowa Pośrednia. Turnia, Papirusowa Wielka (Wielka Papirusowa Turnia) zob. Turnia, Papirusowa Północno-Wschodnia. Turnia, Pawłowa n. sz., O 1967 Pawłowa Turnia WHP13, CH, D por. adi. Pawłowy od n. os. Pavel (pol. Paweł) i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Pawłowa Turnia przypomina, że jednym ze współzdobywców tej turni w r. 1896 był Pavel Čižák, przewodnik spiski znany z wielu pier wszych wejść na przełomie XIX i XX wieku” (WHP13: 126). Turnia, Pięciostawiańska n. sz., O 1910 Pięciostawiańska Turnia Chmiel, CH, L por. adi. pięciostawiański od n.s. Pięć Stawów i suf. -ański i ap. (gw.) turnia. „W pn.-zach. grani [Durnego Szczytu] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). Turnia, Płytowa n. sz., O 2005 Płytowa Turnia C11, M por. adi. płytowy od ap. płyta ‘ławica skalna o płaskiej powierzchni górnej i dolnej’ (SzSJP II: 674) i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Podufała n. sz., O 1938 Podufała Turnia KP, M por. adi. podufały ‘zarozumiały’ (SGZ: 274) i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Podufałej Turni pochodzi od jej kształtu; w gwarze podhalańskiej słowo podufały znaczy zuchwały” (WHP13: 192). Turnia, Ponad Kocioł 204 n. sz., O 1930 Ponad Kocioł Turnia Tat, CH, L por. w. p. ponad Kocioł ‘prp. ponad i n.k. Gierlachowski Kocioł’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Skrajna Ponad Próbę n. sz., O 1965 Skrajna Ponad Próbę Turnia WHP12, CH, L por. adi. skrajny, w. p. ponad Próbę ‘prp. ponad i n. m. Wielicka Próba’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ponad Próbę Pośrednia n.sz., O 1965 Pośrednia Ponad Próbę Turnia WHP12, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, w. p. ponad Próbę ‘prp. ponad i n. m. Wielicka Próba’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ponad Próbę Zadnia n. sz., O 1965 Zadnia Ponad Próbę Turnia WHP12, CH, L por. adi. (gw.) zadni, w. p. ponad Próbę ‘prp. ponad i n. ter. Wielicka Próba’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ponad Staw n. sz., O 1965 Ponad Staw Turnia WHP12, CH, L por. n. s. Wielicki Staw i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ponad-Ogród n.sz., O 204 „Nazwę tę [nadajemy] wybitnej, trójwierzchołkowej tur ni, wznoszącej się w pd.-wsch. grani Małego Gierlachu pomiędzy przełączką ok. 2545 m, z której spada Żleb Karczmarza, a Przełączką nad Kotłem” („Taternik”, z. 1, 1930: 16). 1900 Ponad-Ogród Turnia StPog, CH, L 1903 Zahradzka Turnia Świerz, CH, M 1912 Gierlachowska Turnia ponad Ogrodem Wielickim Chmiel, CH, L 1932 Ponad Ogród Turnia Nowe2, CH, L por. w. p. ponad Ogród ‘prp. ponad i n. ter. Wielicki Ogród’ (ponad + acc.) i ap. (gw.) turnia oraz n. ter. Zahrada i suf. -ka i n. sz. Gierlach i suf. -owski. Turnia, Poślednia n. sz., O 1910Poślednia Turnia Chmiel, M por. adi. (gw.) pośledni i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Pośledniej Turni pochodzi od jej pośledniego charakteru w stosunku do sąsiedniego Durnego Szczytu i Łom-nicy” (WET: 964); Zob. też Przełączka, Poślednia. Turnia, Pośrednia n. sz., O 1845 Pośrednia Turnia Pietr, CH, L 1951 Piargi WHP1, CH por. adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) turnia oraz ap. (gw.) piarg. „Nazwa Pośredniej Turni, nadana jej przez pasterzy z Gąsienicowej Hali, pochodzi od jej pośredniego położenia w stosunku do Skrajnej Turni i Świnicy” (WET: 965). Turnia, Przeziorowa n. sz., O 1952 Przeziorowa Turnia WHP7, CH, FO por. adi. przeziorowy od ap. gw. przeziór ‘każda przer wa, przez którą można dojrzeć dalsze przedmiot y, dalszy punkt lub tło, np. droga wyrąbana w lesie, otwór w desce, w drzwiach, ażur koronki, rozstąpienie się chmur, wskutek czego widać kawałek jasnego nieba’ (SGZ: 312) i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Pusta Skrajna n.sz., O 1962 Skrajna Pusta Turnia WHP10, CH, L por. adi. skrajny, n. s. Pusty Staw i ap. (gw.) turnia. Turnia, Pusta Zadnia n. sz., O 1962 Zadnia Pusta Turnia WHP10, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. s. Pusty Staw i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rogata n. sz., O 1938 Rogata Turnia KP, CH, L por. adi. rogaty od ap. (gw.) róg i suf. -at (y) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rówienkowa n. sz., O 1910Rówienkowa Turnia Chmiel, CH, L 1938 Zachodnia Rówienkowa Turnia KP, CH, L por. adi. rówienkowy od n.d. Dolina Rówienki i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rówienkowa Wschodnia 205 n. sz., O 1910 Rówienkowa Turnia Wschodnia Tat, CH, L 1910Krzesany Róg Chmiel, M 1971 Wschodnia Rówienkowa Turnia WHP14, CH, L por. vb. (gw.) krzesać ‘ciosać, obrabiać siekierą’ (SGZ: 165) i ap. (gw.) róg. Turnia, Rówienkowa Zachodnia (Zachodnia Rówienkowa Turnia) zob. Turnia, Rówienkowa. Turnia, Rywocińska Pośrednia n.sz., O 1973 Pośrednia Rywocińska Turnia WHP17, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. 205 „Taternik”, z. 4, 1908: 37. Górne piętro Doliny Rówienek. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Turnia, Rywocińska Przednia n. sz., O 1973 Przednia Rywocińska Turnia WHP17, CH, L por. adi. (gw.) przedni, adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rywocińska Skrajna n. sz., O 1973 Skrajna Rywocińska Turnia WHP17, CH, L por. adi. skrajny, adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rywocińska Zadnia n.sz., O 1938 Zadnia Rywocińska Turnia KP, CH, por. adi. (gw.) zadni, adi. rywociński od n. grzb. Rywociny i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. Turnia, Rywocińska Wielka (Wielka Rywocińska Turnia) zob. Rywociny. Turnia, Rzeżuchowa Skrajna (Skrajna Rzeżuchowa Turnia) zob. Turnia, Gajnista Skrajna. Turnia, Rzeżuchowa Zadnia (Zadnia Rzeżuchowa Turnia) zob. Turnia, Gajnista Zadnia. Turnia Sępia n. sz., O 1910 Chmiel, CH, F por. adi. sępi od ap. sępi suf. -i i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Sępia Turnia została utworzona i wprowadzona przez pol. taterników w sposób dowolny od sępa, chociaż sępy już od dawna nie gnieżdżą się w Tatrach” (WET: 1080); „W pn.-zach. grani [Durnego Szczytu – A. J.-K.] urwiste turnie Mały Durny, Czubata, Sępia, Pięciostawiańska, Juhaska, Spiska Grzęda, zdobyte w l. 1896 (Spiska Grzęda) – 1907 (Sępia Turnia) i wówczas ponazywane przez taterników” (Nyka TS: 407). Turnia, Skoruszowa n. sz., O 1952 Skoruszowa Turnia WHP7, CH, F por. adi. skoruszowy od ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996: 248) oraz suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Skrajna n. sz., O 1849 Skrajna Turnia Zejszner, CH, L 1870 Turnia Skrajna Welsz1, CH, L 1872 Skrajnia Stecz2, L 1903 Skrajnia Turnia Świerz, CH, L por. adi. skrajny i ap. (gw.) turnia. Turnia, Skrajna Walowa n. sz., O 1956 Skrajna Walowa Turnia WHP8, CH, P por. adi. skrajny, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnie, Walowe. Turnia, Sławkowska n. sz., O 1910Sławkowska Turnia Chmiel, CH, L por. n. sz. Sławkowski Szczyt i Sławkow-ska Dolina i ap. (gw.) turnia. Turnia, Sobkowa Mała n. sz., O 1974 Mała Sobkowa Turnia WHP18, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Sobkowej Grani i Sobkowych Turni pochodzi od Sobkowej Uboczy” (WET: 1114). Turnia, Sobkowa Pośrednia n. sz., O 1974 Pośrednia Sobkowa Turnia WHP18, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. por Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Sobkowej Grani i Sobkowych Turni pochodzi od Sobkowej Uboczy” (WET: 1114). Turnia, Sobkowa Wielka n. sz., O 1974 Wielka Sobkowa Turnia WHP18, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. zb. Sobkowa Ubocz i por. ap. (gw.) turnia. „Nazwa Sobkowej Grani i Sobkowych Turni pochodzi od Sobkowej Uboczy” (WET: 1114). Turnia, Sokola n. sz., O 1973 Sokola Turnia WHP17, F por. adi. sokoli od ap. sokół i suf. -i i ap. (gw.) turnia. Nazwę nadali taternicy (por. Bohuš 1996: 188). Turnia, Soliskowa Przednia n. sz., O 1911Przednia Soliskowa Turnia Tat 206 CH, L por. adi. (gw.) przedni, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Soliskowa Skrajna n. sz., O 1956 Skrajna Soliskowa Turnia WHP8, CH, L por. adi. skrajny, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Soliskowa Zadnia n. sz., O 1934 Zadnia Soliskowa Turnia Tat, CH, L por. adi. (gw.) zadni, adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. Turniczki, Bystre. Turnia, Strzelecka n. sz., O 1910Strzelecka Turnia Chmiel, CH, L por. n. m. Strzeleckie Pola i ap. (gw.) turnia. 206 Zob. Bystre Turniczki, „Nazwa [Przednia Turnia Soliskowa] tu po raz pierwszy ogłoszona” („Taternik”, z. 5, 1911: 86). Polską nazwę Strzelecka Turnia stworzył i wprowadził do literatur y Janusz Chmielowski. Pochodzi ona od Strzeleckich Pól. Turnia, Stwolska n. sz., O 1938 Stwolska Turnia KP, CH, L por. n.p. Stwolska Przełęcz i ap. (gw.) turnia. Turnia, Szarpana Mała n. sz., O 1912Mała Szarpana Turnia Chmiel, CH, M, R por. ap. (gw.) mały, adi. słow. ošarpaný ‘odrapany, zniszczony; obdarty, wyświechta-ny’ (por. SSP I: 651) i ap. (gw.) turnia. Turnia, Szarpana n. sz., O 1907 Szarpana Turnia Tat, CH, M por. adi. słow. ošarpaný i ap. (gw.) turnia. Turnia, Szarpana Średnia n. sz., O 1912 Średnia Szarpana Turnia Chmiel, CH, M, R 1938 Środkowa Szarpana Turnia KP, CH, M, R 1995 Pośrednia Szarpana Turnia WET, CH, M, L por. adi. (gw.) średni, adi. słow. ošarpaný i ap. (gw.) turnia oraz adi. środkowy i adi. (gw.) pośredni. Turnia, Szarpana Wielka n. sz., O 1912Wielka Szarpana Turnia Chmiel, CH, M, R por. adi. (gw.) wielki, adi. słow. ošarpaný i ap. (gw.) turnia. Turnia, Szatania n. sz., O 2009 Szatania Turnia C15, CH, M por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i ap. (gw.) turnia. Turnia, Śląska n.sz., O 1910Śląska Turnia Chmiel, CH, L 1967 Dwoista Baszta WHP13, M, L por. adi. śląska od n. ob. Śląski Dom i ap. (gw.) turnia oraz n. sz. Dwoista Turnia i ap. (gw.) baszta. Turnia, Śnieżna Mała n. sz., O 1925–1926 Mała Śnieżna Turnia ChmiŚw, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n.gr. Śnieżna Grań i ap. (gw.) turnia. Turnia, Śnieżna Pośrednia n.sz., O 1974Pośrednia Śnieżna Turnia WHP19, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n.gr. Śnieżna Grań i ap. (gw.) turnia. Turnia, Śnieżna Środkowa n. sz., O 1938 KP, CH, L por. adi. środkowy, n.gr. Śnieżna Grań i ap. (gw.) turnia. Turnia, Śnieżna Wielka n. sz., O 1931 Wielka Śnieżna Turnia Nowe1, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n.gr. Śnieżna Grań i ap. (gw.) turnia. Turnia, Średnia n. sz., O 1912Średnia Turnia Chmiel, CH, R 1998 Turnia nad Polaną C6, CH, L por. adi. (gw.) średnia i ap. (gw.) turnia oraz w. p. nad Polaną prp. nad i n. pol. Polana (pod Wysoką)’ (nad + instr.). turnia, Świstowa n.sz., O 1900 Świstowa turnia Welsz6, CH, L 1903 Świstowa Turnia Świerz, CH, L 1908 Świstowy Wierch Chmiel, CH, L 1925–1926 Świstowy Szczyt ChmiŚw, CH, L por. n. d. Dolina Świstowa i ap. (gw.) turnia oraz ap. szczyt i ap. gw. wiérk. Turnia, Świstowa Pośrednia n. sz., O 1971 Pośrednia Świstowa Turnia WHP14, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Świstowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Turnia, Świstowa Skrajna n.sz., O 1971 Skrajna Świstowa Turnia WHP14, CH, L por. adi. skrajny, n.sz. Świstowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Turnia, Świstowa Wielka n. sz., O 1971 Wielka Świstowa Turnia WHP14, CH, L, R por. adi. (gw.) wielki, adi. świstowy od n. sz. Świstowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Turnia, Świstowa Wysoka n. sz., O 1971 Wysoka Świstowa Turnia WHP14, CH, W, L por. adi. (gw.) wysoki, n. sz. Świstowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Turnia, Świstowa Zadnia n. sz., O 1971 Zadnia Świstowa Turnia WHP14, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Świstowy Szczyt i ap. (gw.) turnia. Turnia, Targana n. sz., O 1965 Targana Turnia WHP12, CH, M por. adi. targany od vb. gw. targać ‘dzielić na części, rozdrabniać majątek, grunt’ (SGZ: 385) i suf. -any i ap. (gw.) turnia. Ta dwuwierzchołkowa tur nia ma kształt biskupiej infuły (por. WHP12: 29). Turnia, Teriańska (Teriańska Turnia) zob. Turnia, Teriańska Wielka. Turnia, Teriańska Skrajna n. sz., O. 1956 Skrajna Teriańska Turnia WHP8, CH, L por. adi. skrajny, n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) turnia. Turnia, Teriańska Wielka 207 n. sz., O 1925 Wielka Teriańska Turnia Tat, CH, R, L 1956Teriańska Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) wielki, n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) turnia. Turnia, Teriańska Zadnia n. sz., O 1956 Zadnia Teriańska Turnia WHP8, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) turnia. Turnia, Troista n. sz., O 1967 Troista Turnia WHP13, CH, LB por. adi. gw. troisty ‘potrójny’ (SGP V: 421) i ap. (gw.) turnia. Jest to biała, płytowa, trójzębna turnia (por. WHP13: 72). Turnia, Trójkątna n.sz., O 2008 Trójkątna Turnia C14, CH, K por. adi. trójkątny i ap. (gw.) turnia. „Ściana ma kształt ściśle geometrycznego trójkąta” (C14: 202). Turnia, Upłaziasta n. sz., O 1952 Upłaziasta Turnia WHP7, CH, CP por. adi. upłaziasty od ap. gw. upłoz ‘rozległe, trawą porośnięte, dość równe, pochyłe zbocze w górach’ (SGZ: 401) i suf. ‘-ast (y) i ap. (gw.) turnia; por. też adv. gw. 207 „Nazwę tę wprowadzamy, w porozumieniu z Januszem Chmielowskim, dla wzniesienia 2370 m w pn.-zach. grani Hrubego” („Taternik”, z. 1, 1925: 30). upłazisto ‘w kształcie upłazów, terasów: upłazisto legły wielkie alpejskie pasze halami zwane’ (SGP VI: 33). Turnia, Urbanowa I n. sz., O 1965 Urbanowa Turnia I WHP12, CH, P por. adi. urbanowy od n. os. Urban ‘Martin Spitzkof Urban’ i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i l. p. pierwszy. Nazwa upamiętnia Martina Spitzkofa Urbana, przewodnika, który prowadził tą drogą turystów na Gierlach w latach 60. XIX w. (por. WHP12: 118). Nazwę wprowadził W.H. Paryski w 1965 r. (por. Bohuš 1996: 146). Turnia, Urbanowa II n. sz., O 1965 Urbanowa Turnia II WHP12, CH, P por. adi. urbanowy od n. os. Urban ‘Martin Spitzkof Urban’ i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i l. p. drugi. Zob. też Turnia, Urbanowa I. Turnia, Urbanowa III n. sz., O 1965 Urbanowa Turnia III WHP12, CH, P por. adi. urbanowy od n. os. Urban ‘Martin Spitzkof Urban’ i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i l. p. trzeci. Zob. też Turnia, Urbanowa I. Turnia, Urbanowa IV n. sz., O 1965 Urbanowa Turnia IV WHP12, CH, P por. adi. urbanowy od n. os. Urban ‘Martin Spitzkof Urban’ i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i l. p. czwarty. Zob. też Turnia, Urbanowa I. Turnia, Urbanowa V n. sz., O 1965 Urbanowa Turnia V WHP12, CH, P por. adi. urbanowy od n. os. Urban ‘Martin Spitzkof Urban’ i suf. -owy, ap. (gw.) turnia i l. p. piąty. Zob. też Turnia, Urbanowa I. Turnia, Walentkowa (Walentkowa Turnia) zob. Walentkowa. Turnia, Walowa Pośrednia n. sz., O 1956 Pośrednia Walowa Turnia WHP8, CH, P, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnie, Walowe. Turnia,Walowa Zadnia n. sz., O 1956 Zadnia Walowa Turnia WHP8, CH, P, L por. adi. (gw.) zadni, adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnie, Walowe. Turnia, Warzęchowa Wschodnia208 n.sz., O 1911 Wschodnia Warzęchowa Turnia Tat, CH, L 1971 Skrajna Warzęchowa Turnia WHP14, CH, L por. adi. wschodni, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) turnia oraz adi. skrajny. Turnia, Warzęchowa Zachodnia n. sz., O 1911 Zachodnia Warzęchowa Turnia Tat, CH, L por. adi. zachodni, n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) turnia. Zob. też Turnia, Warzęchowa Wschodnia. Turnia, Warzęchowa Zadnia n. sz., O 208 „Dla dwu wcale wybitnych turni, wznoszących się między Zadnią Nowoleśną Turnią a Staroleśną wprowadzamy tu za porozumieniem się z J. Chmielowskim – nazwy: Wschodnia i Zachodnia Warzęchowe Turnie” („Taternik”, z. 2, 1911: 39). 1971 Zadnia Warzęchowa Turnia WHP14, CH, L, por. adi. (gw.) zadni, n. ktr. Warzęchowa Kotlina i ap. (gw.) turnia. Turnia, Ważecka 209 n. sz., O 1932 Ważecka Turnia Tat, CH, L 1938 Ostra Turnia KP, CH, M por. n. d. Dolina Sucha Ważecka i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) ostry. Turnia, Wąska n. sz., O 1973 Wąska Turnia WHP16, CH, W por. adi. wąski i ap. (gw.) turnia. Turnia, Widłowa Niżnia n. sz., O 1998 Niżnia Widłowa Turnia C6, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Widłowa Pośrednia n. sz., O 1998 Pośrednia Widłowa Turnia C6, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. 209 „[…] I tak przyjąć trzeba, że nazwa »Ostra« u liptowskich górali pierwotnie odnosiła się do strzelistej Ważeckiej Turni, z czasem jednak weszła w związek skojarzeniowy z całym kilometrowej długości bezimiennym grzbietem. […] Obecnie przyjętą nazwę »Ważecka Turnia« zadekretował »Taternik« w numerze 2 z 1932 r. […] Można przyjąć, że pomysłodawcą [tej nazwy] był red. Jan Alf red Szczepański. Rzecz zabawna, autorzy przewodnika Skalne drogi, Zofia Radwańska-Kuleszyna (-Paryska) i Tadeusz Pawłowski w roku 1938, oprócz Ważeckiej Turni, wprowadzili jako odrębny obiekt szczyt »Ostra Turnia« […] i dwukrotnie opisali tę samą drogę wspinaczkową […]” (Nyka 2007: 197, 200). Turnia, Widłowa Wyżnia n. sz., O 1998 Wyżnia Widłowa Turnia C6, CH, L por. adi. gw. wyśni, adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Wołowa n. sz., O 1908 Wołowa Turnia Chmiel, CH, L por. adi. wołowy od n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) turnia. ‘Nazwa Wołowej Turni pochodzi od Wołowego Grzbietu’ (por. WET: 1360). Turnia, Zahradzka (Zahradzka Turnia) zob. Turnia, Ponad-Ogród. Turnia, Zamarła n. sz., O 1908 Zamarła Turnia Chmiel, CH, M por. adi. zamarły ‘który zamarł’ (SWarsz VIII: 165) i ap. (gw.) turnia. „Ładną nazwę stworzył w 1902 poeta Franciszek H. Nowicki, choć do 1903 r. wiązano ją z Małym Kozim Wierchem” (Nyka TP14: 293). Turnia, Zbójnicka Mała (Mała Zbójnicka Turnia) zob. Turnia, Zbójnicka Zachodnia. Turnia, Zbójnicka n. sz., O 1910Zbójnicka Turnia Chmiel, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Zbójnicka Najniższa n. sz., O 1910Najniższa Zbójnicka Turnia Chmiel, CH, L, W por. adi. (gw.) niski, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Zbójnicka Najwyższa n. sz., O 1910Najwyższa Zbójnicka Turnia Chmiel, CH, L, W Południowa ściana Zamarłej Turni. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. adi. (gw.) wysoki, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia. Turnia, Zbójnicka Pośrednia (Pośrednia Zbójnicka Turnia) zob. Turnia, Zbójnicka Środkowa. Turnia, Zbójnicka Środkowa n. sz., O 1910Środkowa Zbójnicka Turnia Chmiel, CH, L 1962 Pośrednia Zbójnicka Turnia Tat, CH, L, por. adi. środkowy, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) pośredni. Zob. też Szczerbina, Zbójnicka Niżnia. Turnia, Zbójnicka Wielka (Wielka Zbójnicka Turnia) zob. Turnia, Zbójnicka Wschodnia. Turnia, Zbójnicka Wschodnia n. sz., O 1938 Wschodnia Zbójnicka Turnia KP, CH, L 1962 Wielka Zbójnicka Turnia Tat, CH, R, L por. adi. wschodni, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia i adi. (gw.) wielki. Zob. też Szczerbina, Zbójnicka Niżnia. Turnia, Zbójnicka Zachodnia n. sz., O 1938 Zachodnia Zbójnicka Turnia KP, CH, L 1962 Mała Zbójnicka Turnia Tat, CH, R, L por. adi. zachodni, n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) mały. Zob. Szczerbina, Zbójnicka Niżnia. Turnia, Zębata n. sz., O 1930 Zębata Turnia Tat, CH, M por. adi. zębaty od ap. (gw.) ząb i suf. -at (y) i ap. (gw.) turnia. Zob. też Szczerbina, Zębata oraz Przełączka pod Czubatą Turnią. Turnia, Złomiska n. sz., O 1911Złomiska Turnia Tat 210, CH, L por. adi. złomiski od n.d. Dolina Złomisk i suf. -i i ap. (gw.) turnia. „Nazwę niem. stworzył zdobywca turni A. Otto, od niem. nazwy Doliny Złomisk, po czym powstały kolejno jej kalki: węgier-ska, polska i słowacka” (WET: 1423). Turnia, Złota n. sz., O 1977 Złota Turnia WHP21, CH, P 1979 Uszata Turnia WHP22, CH, M por. adi. złoty od ap. (gw.) złoto i suf. -y i ap. (gw.) turnia oraz adi. uszaty od n.f.s. Ucho i suf. -at (y). Autorem nazwy Złota Turnia jest W.H. Paryski, ponieważ nazwa Uszata Turnia mu się nie podobała (por. Bohuš 1996: 237). Turnia, Zmarzła n. sz., O 1874Zmarzła Turnia Welsz, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. (gw.) turnia. „Od wschodu rozpoczynał szereg turni poszczerbiony grzbiet rozłożystej Wielkiej Koszystej […] Czarne Ściany lub Kozi Wierch […], Zmarzła Turnia, a od zachodu grzbiet kończył się Świnnicą […]” (Welsz: 28). 210 „Nazwa »Złomiska Turnia« dla punktu 2147 m ukazuje się w literaturze polskiej po raz pier wszy w »Taterniku« 1911, str 54, w formie wszakże niepoprawnej (»Złomiskowa Turnia«). Forma przez nas przyjęta (»Złomiska Turnia«) odpowiada w zupełności duchowi gwary góralskiej (n. p. Niebieska Turnia, Rumiska Dolina). Po raz pier wszy ukazuje się ona również w »Taterniku« 1911: 59” (Materiały do dziejów…: 25). Turnia, Zwalista n. sz., O 1938 Zwalista Turnia KP, CH, K por. adi. gw. zwalisty ‘silny, tęgi; leniwy, powolny’ (SGP VI: 418), adi. zwalisty ‘odznaczający się mocną, potężną budową; tęgi, ciężki, masywny’ (SzSJP III: 998) i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Zwalistej Turni pochodzi od jej kształtu” (WHP13: 107). Turnia Żabia Mięguszowiecka n. sz., O 1908 Żabia Turnia Mięguszowiecka Chmiel, CH, L 2001 ŻTM C9, CH, L por. hist. n.gr. Żabie, ap. (gw.) turnia i adi. mięguszowiecki od n.d. Dolina Mięguszowiecka oraz skrót ŻTM od n. sz. Ża-bia Turnia Mięguszowiecka. Turnia, Żłobista n. sz., O 1962 Żłobista Turnia WHP10, CH, L por. n. sz. Żłobisty Szczyt i ap. (gw.) turnia. turnia, Żółta n. sz., O 1849 Żółta turnia Zejszner, CH, B 1903 Żółta Turnia Świerz, CH, B 1908 Mała Koszysta Chmiel, CH, K por. adi. żółty i ap. (gw.) turnia oraz adi. (gw.) mały i n. sz. Koszysta. „Nazwa pochodzi od skupień siarko-wożółtego porostu Acarospora oxytona (wielosporek jaskrawy) i pier wotnie ograniczała się do ścianek w zboczach, widocznych z dr. 52 [prowadzącej z Hali Gąsienicowej na Krzyżne]. W XIX w. szczyt zwano też Małą Koszystą” (Nyka TP: 311). Turnica n. sz., O 1971 WHP14, CH por. ap. (gw.) turnica. Turnica, nad Uchem Niżnia n. sz., O 2001 Niżnia Turnica nad Uchem C8, CH, L por. adi. gw. niźni, ap. (gw.) turnica i w. p. nad Uchem ‘prp. nad i n. ter. Ucho’ (nad + instr.). Turnica, nad Uchem Wyżnia n. sz., O 2001 Wyżnia Turnica nad Uchem C8, CH, L por. adi. gw. wyśni, ap. (gw.) turnica i w. p. nad Uchem ‘prp. nad i n. ter. Ucho’ (nad + instr.). Turnica, Opalona n. sz., O 2005 Opalona Turnica C11, CH, L por. n. sz., Opalony Wierch i augmenat. turnica od ap. (gw.) turnia i suf. -ic (a). Turniczka Belicy n. sz., O 2012 C17, CH, R, P por. deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka i n. os. Belica ‘Andrej Belica’ (C17: 132). Turniczka Chałubińskiego n. sz., O 1956 C8, CH, R, P por. ap. gw. turnicka i n. p. Wrota Chału-bińskiego. Turniczka Kollera n. sz., O 2012 C17, CH, R, P por. ap. gw. turnicka i n. os. Koller‘Igor Koller’. „Jeden z najwybitniejszych słowackich taterników ostatnich kilkudziesięciu lat, Igor Koller, zasługuje bez wątpienia na »własną« górę” (por. C17: 132). Turniczka na Dagu n. sz., O 1999 C7, CH, R, L por. deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka i w. p. na Dagu ‘prp. na i n. d. w. Dag’ (na + loc.). Turniczka, Batyżowiecka n. sz., O 1964 Batyżowiecka Turniczka WHP11, CH, R, L por. n. sz. Batyżowiecki Szczyt i ap. gw. turnicka. Turniczka, Białowodzka n. sz., O 1999 Białowodzka Turniczka C7, CH, R, L por. adi. białowodzki od n.d. Dolina Białej Wody i suf. -ki i deminut. turnicka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Buczynowa n. sz., O 1938 Buczynowa Turniczka KP, CH, R, L por. n. d. Dolinka Buczynowa i ap. (gw.) turnia i suf. -ka. Turniczka Chałubińskiego n. sz., O 1956 WHP8, CH, R, P por. ap. gw. turnicka i n. p. Wrota Chałubińskiego. Turniczka, Ciężka n. sz., O 2001 Ciężka Turniczka C9, CH, R, L por. n. d. Dolina Ciężka i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnia i suf. -ka. Turniczka, Czarna n. sz, O 1983 Czarna Turniczka WHP23, CH, R, L por. n. sz. Czarny Szczyt i deminut. turnic-ka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Czerwona n. sz., O 2005 Czerwona Turniczka C11, CH, R, B por. adi. czerwony i ap. gw. turnicka, ‘Na pd. ścianie czer wone nacieki’ (C11: 201). Turniczka, Durna n. sz., O 1938 Durna Turniczka KP, CH, R, L por. n. sz. Durny Szczyt i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Dziadowska n.sz., O 1973 Dziadowska Turniczka WHP17, CH, R, L por. n. sz. Dziadowska Skała i ap. gw. turnicka. Turniczka, Dziurawa n. sz., O 1964 Dziurawa Turniczka WHP11, CH, R, L por. adi. dziurawy od n.k. Dziura przy Spadach i suf. -awy i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Gierlachowska n. sz., O 1965 Gierlachowska Turniczka WHP12, CH, R, L por. adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i ap. gw. turnicka. Turniczka, Hińczowa n. sz., O 2003 Hińczowa Turniczka C10, CH, R, L por. n.d. Dolina Hińczowa i ap. gw. turnicka. Turniczka, Jagnięca n.sz., O 1938 Jagnięca Turniczka KP, CH, R, L por. n.gr. Jagnięca Grań i ap. gw. turnicka. Turniczka, Jamińska n. sz., O 1971 Jamińska Turniczka WHP14, CH, R, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. ska i ap. gw. turnicka. Turniczka, Kołowa (Kołowa Turniczka) zob. Mnich, Kołowy. Turniczka, Lalkowa Niżnia n. sz., O 1999 Niżnia Lalkowa Turniczka C7, CH, R, L por. adi. gw. niźni, adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. gw. turnicka. Turniczka, Lalkowa Pośrednia n.sz., O 1999 Pośrednia Lalkowa Turniczka C7, CH, R, L 1999 Turnia z GwoździemC7, CH, KM por. adi. (gw.) pośredni, adi. lalkowy od n.sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. gw. tur-nicka oraz ap. gw. turnia i w. p. z gwoździem ‘prp. z i ap. gwóźdź’ (z + instr.). „W ściance prawego bloku (»Turnia z Gwoździem«) znajduje się szczelina z trzema gwoździami” (C7: 91). Turniczka, Lalkowa Wyżnia n. sz., O 1999 Wyżnia Lalkowa Turniczka C7, CH, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. gw. turnicka. Turniczka, Liliowa n. sz., O 2001 Liliowa Turniczka C8, CH, R, L por. n. zb. Liliowe i ap. gw. turnicka. Turniczka, Limbowa Pośrednia n.sz., O 1998 Pośrednia Limbowa Turniczka C6, CH, R, F, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. gw. turnicka. Turniczka, Limbowa Skrajna n. sz., O 1998 Skrajna Limbowa Turniczka C6, CH, R, F, L por. adi. skrajny, adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. gw. turnicka. Turniczka, Limbowa Zadnia n. sz., O 1998 Zadnia Limbowa Turniczka C6, CH, R, F, L por. adi. (gw.) zadni, adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy iap. gw. turnicka. Turniczka, Miedziana n. sz., O 2005 Miedziana Turniczka C11, CH, R, L por. n. sz. Miedziana Turnia i ap. gw. turnia i suf. -ka. Turniczka, Mięguszowiecka n. sz., O 1954 Mięguszowiecka Turniczka WHP6, CH, R, L por. n. sz. Mięguszowiecki Szczyt i demi-nut. gw. turnicka. Turniczka, Orla Mała n.sz., O 1951 Mała Orla Turniczka WHP3, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n. ś. Orla Perć i demi-nut. gw. turnicka. Turniczka, Orla Wielka n. sz., O 1951 Wielka Orla Turniczka WHP3, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. ś. Orla Perć i demi-nut. turnicka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Rogata n. sz., O 1965 WHP12, CH, R, L por. n. p. Wielka Rogata Szczerbina i de-minut. turniczka od ap. turnica i suf. -ka. Turniczka, Roztocka n. sz., O 1951 Roztocka Turniczka WHP3, CH, R, L por. adi. roztocki od n.d. Dolina Roztoki i suf. -ki i deminut. gw. turnicka. Turniczka, Rumanowa n. sz., O 2012 Rumanowa Turniczka C17, CH, R, L por. n. sz. Rumanowy Szczyt i deminut. gw. turnicka. Turniczka, Ryglowa Pośrednia n.sz., O 1972 Pośrednia Ryglowa Turniczka WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. ryglowy od niem. n.sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i deminut. turnicka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Ryglowa Skrajna n. sz., O 1972 Skrajna Ryglowa Turniczka WHP15, CH, R, L por. adi. skrajny, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i deminut. turnicka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Ryglowa Zadnia n. sz., O 1972 Zadnia Ryglowa Turniczka WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i deminut. gw. turnicka. Turniczka, Skoruszowa n. sz., O 1998 Skoruszowa Turniczka C6, CH, R, L por. n.sz. Skoruszowa Turnia i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka lub ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996: 248) oraz suf. -owy i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Spadowa n. sz., O 1999 Spadowa Turniczka C7, CH, R, L por. adi. n. d. Dolinka Spadowa i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Spiska Przednia n. sz., O 1910 Przednia Spiska Turniczka Chmiel, CH, R, L 1976 Skrajna Spiska Turniczka WHP20, CH, R, L por. adi. skrajny, n.gr. Spiska Grzęda i n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Spiska Skrajna (Skrajna Spiska Turniczka) zob. Turniczka, Spiska Przednia. Turniczka, Spiska Zadnia n. sz., O 1910 Zadnia Spiska Turniczka Chmiel, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n.gr. Spiska Grzęda i n.d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i demi-nut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Szatania n. sz., O 2009 Szatania Turniczka C15, CH, R, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Szczyrbska n. sz., O 1956 Szczyrbska Turniczka WHP8, CH, R, L por. n. sz. Szczyrbski Szczyt i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Szpiglasowa n.sz., O 2005 Szpiglasowa Turniczka C11, CH, R, L por. n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Teriańska n.sz., O 2008 Teriańska Turniczka C14, CH, R, L por. n. d. Dolina Teriańska i deminut. turniczka od ap. turnica i suf. -ka. Turniczka, Tylkowa n. sz., O 1954 Tylkowa Turniczka WHP6, CH, R, P por. adi. tylkowy od n. os. Tylka ‘Wojciech Tylka-Suleja’ i suf. -owy i ap. gw. turnicka lub deminut. turniczka od od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Zob. też Przełączka, Tylkowa. Turniczka, Wielicka 211 n. sz., O 1930 Wielicka Turniczka Tat, CH, R, L por. n. d. Dolina Wielicka i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Zimna Skrajna n. sz., O 1973 Skrajna Zimna Turniczka WHP17, CH, R, L por. adi. skrajny, adi. zimny od n.d. Dolina Małej Zimnej Wody i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Zimna Zadnia n. sz., O 1973 Zadnia Zimna Turniczka WHP17, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n.d. Dolina Małej Zimnej Wody i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczka, Zmarzła Mała n. sz., O 211 „Dla wybitnych, a nienazwanych jeszcze punktów w grani, łączącej Wyżnią Wysoką Gierlachowską z Litworowym Szczytem, wprowadzamy nazwy następujące: […] Wielicka Turniczka – dla turniczki 2492 m” („Taternik”, z. 2, 1930: 61). 1967 Mała Zmarzła Turniczka WHP13, CH, R, L por. adi. gw. mały, n. s. Zmarzły Staw i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Zmarzła Pośrednia n. sz., O 1967 Pośrednia Zmarzła Turniczka WHP13, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. s. Zmarzły Staw i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Zmarzła Wielka n.sz., O 1967 Wielka Zmarzła Turniczka WHP13, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. s. Zmarzły Staw i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczka, Zwalista Mała n. sz., O 1967 Mała Zwalista Turniczka WHP13, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. sz. Zwalista Turnia i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Turniczki, Bystre 212 n. sz., O 212 „Dla wybitnej, Dol. Furkotną od Dol. Młynickiej oddzielającej, grani so-liska – ustalamy nomenklaturę następującą: bystre turniczki = cztery wybitne turniczki na pd. od Bystrego Przechodu, solisko = dotychczasowy pn., główny wierzchołek Soliska, 2414 m, soliskowa przełączka wyżnia = przełączka na pd. od Soliska, ok. 2400 m (niem. Annaspit-ze), leskowska przełączka = najgłębsza przełączka pomiędzy Pośrednim Soli-skiem a Zadnią Soliskową Turnią, zadnia soliskowa turnia, ok. 2350 m; przełęcz 1934 Bystre Turniczki Tat, CH, R, L por. adi. gw. bystry ‘stromy spadek’ (SWP: 4) i deminut. turniczka od ap. gw. turnica i suf. -ka. Turniczki, Limbowe n. sz., O 1952 Limbowe Turniczki WHP7, CH, R, F por. adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. gw. turnicka. Turniczki, Orle n. sz., O 1951 Orle Turniczki WHP3, CH, R, L por. n. ś. Orla Perć i deminut. gw. turnicka. Turniczki, Owcze n. sz., O 1952 Owcze Turniczki WHP7, CH, R, L por. n. p. Owcza Przełęcz i ap gw. turnicka. w soliskowych turniach; przednia soliskowa turnia, ok. 2342 m; soliskowa przełęcz ok. 2285 m, małe solisko = dotychczasowy pn.-zach., główny wierzchołek Małego Soliska, 2336 m (niem. Martinturm), furkotne solisko = dotychczasowy pd.-wsch. wierzchołek Małego Soliska, ok. 2320 m (niem. Döller-turm), szara ławka = przełęcz pomiędzy Furkotnem Soliskiem, a Szczyrbskiem Soliskiem, ok. 2290 m, szczyrbskie soli-sko = dotychczasowy pn.-wsch., główny wierzchołek Szczyrbskiego Soliska, 2320 m, młynickie solisko = dotychczasowy pd.-wsch., wierzchołek Szczyrbskiego Soliska, ok. 2301 m, smrekowicka przełęcz = szeroka, skalist ym garbem w dwa siodła rozdzielona przełęcz pomiędzy Młynickim Soliskiem a Skrajnem Soli-skiem ([…], skrajne solisko = wybitny wierch 2119 m, stanowiący najdalej ku pd. wysunięte wzniesienie Grani Soliska” („Taternik”, z. 3, 1934: 62). „Nazwa w oczywist y sposób związana z pasterstwem, które – miejmy nadzieję – w Tatrach przeszło ostatecznie do historii. Autorowi tych słów kształt turniczek kojarzy się raczej z zębami rekina niż z owcami. Gdyby do dziś były one bezimienne – na pewno nadałbym im nazwę »Zęby Rekina«. Nie odpowiadałoby to tradycyjnym wymaganiom »ludowości brzmienia«, dokładnie natomiast odzwierciedlałoby rzeczywistość. Takie skojarzenie powstaje zwłaszcza wtedy, gdy patrzy się na te turniczki z Żabiej Dol. Białczańskiej” (C7: 126). Turniczki, Spiskie n. sz., O 1976 Spiskie Turniczki WHP20, CH, R, L por. n. d. Dolina Pięciu Stawów Spiskich i deminut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. Widok z Żółtej Turni na Buczynowe Turnie. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane „Nazwę […] utworzył Stanisław Eljasz- -Radzikowski równocześnie z nazwą Spiska Grzęda i z tego samego powodu” (WET: 1127). Turniczki, Zimne n. grzb., O 1973 Zimne Turniczki WHP17, CH, R, L por. n.d. Dolina Małej Zimnej Wody i demi-nut. turniczka od ap. (gw.) turnica i suf. -ka. turnie Batyzowieckie n.sz., O 1870 Welsz1, CH, L 1878 Batyżowiecki Szczyt Nyka, CH, L 1900 Batyzowiecki Szczyt StPog, CH, L 1912Szczyt Batyżowiecki Chmiel, CH, L 1925–1926 Batyżowiecki Szczyt ChmiŚw, CH, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. szczyt. „»Batyżowiecki Szczyt« nie był drugą nazwą Kończystej, lecz jedynie niemiecką wersją jej nazwy (Na Concistu, d. Potsdorfer Spitze)” („Taternik”, z. 3, 1973: 121); Zob. też wirch Batyżowski. turnie Buczynowe n. sz., O 1874 Welsz, CH, L 1879 Turnie Buczynowe Raj, CH, L 1908 Buczynowe Turnie Chmiel, CH, L por. n. d. Dolinka Buczynowa i ap. (gw.) turnia. Turnie, Baranie n. sz., O 1961 Baranie Turnie WHP9, CH, L por. n.sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) turnia. Turnie, Bednarzowe n.sz., O 1956 Bednarzowe Turnie WHP8, CH, L por. n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnie, Buczynowe (Buczynowe Turnie) zob. turnie Buczynowe. Turnie, Capie n. sz., O 1962 Capie Turnie WHP10, CH, L por. n. sz. Mała Capia Turnia i Wielka Capia Turnia. Na pierwszym planie od lewej strony grań Niżnich Rysów. Fot. D. Kędra Turnie, Czarne n. sz., O 1951 Czarne Turnie WHP3, CH, B por. adi. czarny i ap. (gw.) turnia. Turnie, Folwarskie n. sz., O 1979 Folwarskie Turnie WHP22, CH, L por. n.pol. Folwarska Polana i ap. (gw.) turnia. Turnie, Gajniste n. sz., O 1930 Gajniste Turnie Tat 213, CH, L por. n. sz. Skrajna Gajnista Turnia i Zadnia Gajnista Turnia oraz ap. (gw.) turnia. Turnie, Garajowe n. sz., O 1956 Garajowe Turnie WHP8, CH, L por. n. sz. Skrajna Garajowa Turnia, Pośrednia Garajowa Turnia i Zadnia Garajo-wa Turnia oraz ap. (gw.) turnia. Turnie, Granackie n. sz., O 213 „Wsch. grań Koziej Turni […] charakteryzuje się dwiema dużemi turniami, dla których wprowadzamy nazwę Gajniste Turnie” („Taternik”, z. 3, 1930: 57). 1967 Granackie Turnie WHP13, CH, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) turnia. Turnie, Handlowe n. sz., O 1934 Handlowe Turnie Tat 214, CH, L 1956 Jamskie Turnie WHP8, CH, L por. n. d. Dolina Handlowa i ap. (gw.) turnia. Turnie, Jamskie (Jamskie Turnie) zob. Turnie, Handlowe. Turnie, Jamskie n. sz., O 1956 Jamskie Turnie WHP8, CH, L por. adi. jamski od n. m Jamy i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. 214 „Dla wybitnych, głównych formacyj skalnych w pd., Dol. Ważecką od Dol. Handlowej oddzielającej, grani Krótkiej […] wprowadzamy nazwy następujące: […] handlowe turnie – zbiorowo dla grupy turni na pn. od Krótkiej Szczerbiny” („Taternik”, z. 3, 1934: 61). Turnie, Jaworowe (Jaworowe Turnie) zob. sady, Jaworowe. Turnie, Kapałkowe n. sz., O 1974 Kapałkowe Turnie WHP19, CH, L 1974 Sobkowe Turnie WHP19, CH, L por. Mała Kapałkowa Turnia, Pośrednia Kapałkowa Turnia, Środkowa Kapałkowa Turnia i Wielka Kapałkowa Turnia, ap. (gw.) turnia i n. zb. Sobkowa Ubocz. Turnie, Kieszonkowe n. sz., O 2005 Kieszonkowe Turnie C11, CH, por. adi. kieszonkowy od ap. pastyrská kieson-ka ‘tasznik pospolity’ (SGO II: 15) i suf. -owy i ap. gw. turnia. Turnie, Kołowe n. sz., O 1925–1926 Kołowe Turnie ChmiŚw, CH, L por. n. s. Kołowy Staw i n. d. Kołowa Dolina i ap. (gw.) turnia. Turnie, Krywańskie n.gr., O 2008 Krywańskie Turnie C14, CH, L por. adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) turnia. turnie, Mięguszowieckie n. sz., O 1900 Mięguszowieckie turnie Welsz6, CH, L 1908 Mięguszowieckie Turnie Chmiel, CH, L 1954Mięguszowieckie Szczyty WHP6, CH, L 1999 Mięgusze C10, L por. n. d. Dolina Mięguszowiecka i ap. (gw.) turnia oraz ap. szczyt, skrót Mięgusze od n. sz. Mięguszowieckie Szczyty. Turnie, Niewcyrskie n. sz., O 1956 Niewcyrskie Turnie WHP8, CH, L por. n. sz. Skrajna Niewcyrska Turnia, Pośrednia Niewcyrska Turnia i Zadnia Nie-wcyrska Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnie Nowoleśne n. grzb., O 1910 Chmiel, CH, L por. adi. nowoleśny od n.m. Nowa Leśna i ap. (gw.) turnia. ‘Od nazwy wsi (Nowa Leśna – A. J.-K.) pochodzi nazwa Nowo-leśnych Turni w Tatrach’ (WET: 826). Turnie, Papirusowe n. sz., O 1938 Papirusowe Turnie KP, CH, P por. adi. papirusowy od n. os. Papirus i suf. -owy i ap. (gw.) turnia. „Wypadek Johanna Papirusa upamiętniają Papirusowe Turnie oraz niemiecka nazwa [Czarnego – A. J.-K.] szczytu Papirustalspitze” (Nyka TS: 406). Turnie, Ponad Próbę n. sz., O 1965 Ponad Próbę Turnie WHP12, CH, L por. n. sz. Skrajna, Zadnia i Pośrednia Ponad Próbę Turnie. Turnie, Puste n. sz., O 1962 Puste Turnie WHP10, CH, L por. n. sz. Skrajna Pusta Turnia i Zadnia Pusta Turnia. Turnie, Rakuskie n.sz., O 1979 Rakuskie Turnie WHP22, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. (gw.) turnia. Zob. też Czuba, Rakuska. Turnie, Rywocińskie (Rywocińskie Turnie) zob. Rywociny. Turnie, Rzeżuchowe n. sz., O 1983 Rzeżuchowe Turnie WHP23, CH, L por. n. sz. Skrajna Rzeżuchowa Turnia i Zadnia Rzeżuchowa Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnie, Sobkowe (Sobkowe Turnie) zob. Turnie, Kapałkowe. Turnie, Sobkowe 215 n. sz., O 1907 Sobkowe Turnie Pam. TT, CH, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia. 215 „Nazwa Sobkowe Turnie patrz Pamiętnik T.T. 1907, str. 17 (J. Maślanka, Wycieczka na Kołowy i Baranie Rogi). Red.” („Taternik”, z. 3, 1913: 144). Turnie, Soliskowe n. grzb., O 1956 Soliskowe Turnie WHP8, CH, L por. adi. soliskowy od n.gr. Grań Soliska i suf. -owy i od ap. (gw.) turnia. Turnie, Spismichałowe n. sz., O 1998 Spismichałowe Turnie C6, CH, L por. adi. spismichałowy od n.d. Dolina Spismichałowa i ap. (gw.) turnia. Turnie, Szarpane n. sz., O 1912Szarpane Turnie Chmiel, CH, M por. adi. szarpany od n. słow. Šarpanô, por. też adi. słow. ošarpaný ‘odrapany, zniszczony; obdarty, wyświechtany’ (por. SSP I: 651) i ap. (gw.) turnia. Nazwa wskazuje na kształt obiektu (por. Bohuš 1996: 131). Turnie, Śnieżne n.gr., O 1974 Śnieżne Turnie WHP19 por. n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. (gw.) turnia. turnie, Świstowe n. sz., O 1900 Świstowe turnie Welsz6, CH, L 1908 Świstowe Turnie Chmiel, CH, L por. n. sz. Świstowy Szczyt i n. d. Dolina Świstowa i ap. (gw.) turnia. Turnie, Teriańskie n. grzb., O 2009 Teriańskie Turnie C14, CH, P por. n. d. Dolina Teriańska i ap. (gw.) turnia. Turnie, Urbanowe n. sz., O 1965 Urbanowe Turnie WHP12, CH, P por. Urbanowa Turnia I, Urbanowa Turnia II, Urbanowa Turnia III, Urbanowa Turnia IV i Urbanowa Turnia V i ap. (gw.) turnia. turnie, Walentkowe n. sz., O 1870 Walentkowe turnie Welsz1, CH, L Szarpane Turnie od strony Dolinki Rumanowej. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane 1874Walentkowe Turnie Welsz, CH, L 1952 Walentkowa Grań WHP5, CH, L por. n. zb. Walentkowa Uboczi ap. (gw.) turnia oraz ap. (gw.) grań. Turnie, Walowe 216 n.sz., O 1956 Walowe Turnie WHP8, CH, P por. n. sz. Skrajna Walowa Turnia, Pośrednia Walowa Turnia i Zadnia Walowa Turnia i ap. (gw.) turnia. Turnie, Warzęchowe n. sz., O 1971 Warzęchowe Turnie WHP14, CH, L por. n. sz. Wschodnia Warzęchowa Turnia, Zachodnia Warzęchowa Turnia i Zadnia Warzęchowa Turnia i ap. (gw.) turnia. 216 „Walowe Turnie zostały tak nazwane dla uczczenia jednego z najsławniej-szych przewodników tatrzańskich, Ję-drzeja Wali starszego (1820–1896), który położył wielkie zasługi dla poznania Tatr i ochrony ich zwierzyny, a ze współczesnych mu najlepiej znał masyw Hrubego Wierchu” (WHP8: 47). Turnie, Zbójnickie n. sz., O 1938 Zbójnickie Turnie KP, CH, T por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) turnia. „Nazwa Z.T. została im nadana w 1907 przez pol. taterników, Z. Klemensiewicza i R. Kordysa, bez jakichkolwiek konkretnych nawiązań do zbójnictwa, a po prostu przez analogię do istniejącej już nazwy Zbójnickie Stawy w Staroleśnej Dolinie” (WET: 1403). turnie, Żabiego n.gr., O 1815Żabiego turnie Staszic, CH, F 1872 Żabie Stecz2, F 1900 grzbiet Żabiego Welsz6, CH, F 1908 Żabia Grań Chmiel, CH, F 1925–1926 grań Żabiego ChmiŚw, CH, F 1954 Grań Żabiego WHP6, CH, F por. adi. żabi od ap. żaba i suf. -i, ap. (gw.) turnia oraz ap. (gw.) grań i ap. „Nazwa Żabie niewątpliwie pochodzi od żab, które rzeczywiście spotyka się często w tej okolicy” (WET: 1444). U Ubocz n. zb., O 1870 Welsz, CH por. ap. gw. uboc ‘zbocze, pochyłość’ (SGZ: 397). Ubocz, Goryczkowa n. zb., O 1971 Goryczkowa Ubocz WHP14, CH, F por. ap. goryczka kropkowana (Gentiana punctata) i ap. gw. uboc. „Pierwotnie ludowa (jurgowska) jest tu tylko nazwa Gor yczkowa Ubocz, która pochodzi od obficie na niej rosnącej goryczki kropkowanej (Gentiana punctata)” (WET: 351). Ubocz, Huncowska n. zb., O 1977 Huncowska Ubocz WHP21, CH, L por. n. d. Dolina Huncowska i ap. (gw.) uboc. Ubocz, Huncowska Niżnia n. zb., O 1977 Niżnia Huncowska Ubocz WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni i n. zb. Huncowska Ubocz. Ubocz, Huncowska Wyżnia n. zb., O 1977 Wyżnia Huncowska Ubocz WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. zb. Huncowska Ubocz. Ubocz, Kapałkowa 217 n. zb., O 1974 Kapałkowa Ubocz WHP19, CH, D, P por. adi. kapałkowy od n. os. Kapałka i suf. -owy i ap. (gw.) uboc. Ubocz, Krzywa n. zb., O 1983 Krzywa Ubocz WHP23, CH, K por. adi. (gw.) krzywy i ap. gw. uboc. Ubocz, Lendacka n. zb., O 1979 Lendacka Ubocz WHP22, CH, L por. adi. lendacki od n. m. Lendak i suf. -ki i ap. gw. uboc. Ubocz, Łomnicka n. zb., O 1977 Łomnicka Ubocz WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. pot. Łomnica i suf. -ki i ap. gw. uboc. Ubocz, Łomnicka Niżnia n. zb., O 217 „Nazwa […] K apałkowej Uboczy […] wywodzi się od góralskiego nazwiska Kapałka, występującego w różnych wsiach Podhala od XVII w., a także na Spiszu Pol., np. w Rzepiskach” (WET: 493). 1977 Niżnia Łomnicka Ubocz WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni i n. ter. Łomnicka Ubocz. Ubocz, Łomnicka Wyżnia n. zb., O 1977 Wyżnia Łomnicka Ubocz WHP21, CH, L por. adi. gw. wyśni i n. ter. Łomnicka Ubocz. Ubocz, Mała n. zb., O 1973 WHP17, CH, R por. ap. (gw.) mały i ap. gw. uboc. Ubocz, Rakuska n. zb., O 1979 Rakuska Ubocz WHP21, CH, L por. adi. rakuski od n. msc. Rakusy i suf. -ki i ap. gw. uboc. Zob. też Czuba, Rakuska. Ubocz, Sobkowa n. zb., O 1974 Sobkowa Ubocz WHP18, CH, P por. adi. sobkowy od n. os. Sobek (hipocor. od n. os. gw. Sobestyjon ‘Sebastian’ SGZ: 489) i suf. -owy i ap. gw. uboc. „Nazwa Sobkowej Uboczy pochodzi od imienia Sobek (zdrobnienie od imienia Sebastian) jakiegoś jurgowskiego pasterza czy myśliwego” (WET: 1114). Ubocz, Wielka n. zb., O 1973 Wielka Ubocz WHP17, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. uboc. Ucho n. zb., O 1979 WHP22, M, por. ap. (gw.) ucho ‘parzysty narząd słuchu i równowagi u kręgowców znajdujący się po obu stronach głowy; małżowi-na uszna’ (por. SzSJP III: 530–531). „Olbrzymie zagłębienie, otoczone niemal pionowymi ur wiskami i mające pewne podobieństwo do małżowiny usznej, skąd jego nazwa” (por. WHP22: 140). Upłaz n. zb., O 1964 WHP11, CH por. ap. gw. upłoz ‘rozległe, trawą po-rośnięte, dość równe, pochyłe zbocze w górach’ (SGZ: 401). Upłaz zob. Upłaz, Czarnogórski. Upłaz, Białczański n. zb., O 1999 Białczański Upłaz C7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. gw. upłoz. Upłaz,Czarnogórski n. grzb., O 1983 Czarnogórski Upłaz WHP23, CH, L 1983 Upłaz WHP23, CH 1983 Wielki Upłaz WHP23, CH, R por. adi. czarnogórski od n.m. Czarna Góra i suf. -ski i ap. gw. upłoz. Upłaz, Dziurawy n. zb., O 1977 Dziurawy Upłaz WHP21, CH, J por. adi. dziurawy od ap. (gw.) dziura i suf. -awy i ap. gw. upłoz. Upłaz,Folwarski n. zb., O 1979 Folwarski Upłaz WHP22, CH, L por. n. pol. Folwarska Polana i ap. gw. upłoz. Upłaz, Goryczkowy n. zb., O 1971 Goryczkowy Upłaz WHP14, CH, L por. n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. gw. upłoz. Upłaz, Horwacki n. zb., O 1908 Horwacki Upłaz Chmiel, CH, D por. adi. chorwacki od n. os. Horvát-Palocsay i suf. -ki i ap. gw. upłoz. „Nazwa pochodzi od węgierskiego rodu Horváth-Palocsay, do którego te tereny, łącznie z całymi dobrami jaworzyńskimi, należały w 1589–1856” (WET: 421). Upłaz, Jagnięcy n. zb., O 1983 Jagnięcy Upłaz WHP23, CH, L por. n.gr. Jagnięca Grań i ap. gw. upłoz. Upłaz, Kirowy n. zb., O 2005 Kirowy Upłaz C11, CH, L por. adi. kirowy od ap. gw. kira ‘zakręt’ i suf. -owy i ap. Upłaz, Mały n. zb., O 1903 Mały Upłaz Świerz, CH, R 1908 Zadnia Kopa Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) mały, ap. gw. upłoz, adi. (gw.) zadni i ap. (gw.) kopa. „Mały Upłaz był na Zadniej Kopie w grupie Szerokiej Jaworzyńskiej” (WHP23: 219). Upłaz, Miedziany n. zb., O 2005 Miedziany Upłaz C11, CH, L por. n. grzb. Miedziane i ap. gw. upłoz. Upłaz, Opalony n. zb., O 2005 Opalony Upłaz C11, CH, L por. n. sz., Opalony Wierch i ap. gw. upłoz. Upłaz Owczy n. zb., O 1999 Owczy Upłaz C7, CH, L por. n. sz., Owcze Turniczki i ap. gw. upłoz. Upłaz, Rakuski n. zb., O 1979 Rakuski Upłaz WHP22, CH, L por. adi. rakuski od n.m. Rakusy i suf. -ki i ap. gw. upłoz. Zob. też Czuba, Rakuska. Upłaz, Wielki (Wielki Upłaz) zob. Upłaz, Czarnogórski Upłaz,Wielki218 n. zb. O 1930 Wielki Upłaz Tat, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. gw. upłoz. „Jest to ogromny, stromy, trawiasty zachód, ciągnący się ku górze między dolnym odcinkiem pd.-zach. grani Łomnickiej Kopy a dolną częścią Żlebu Chmielowskiego” (WHP21: 61). Upłaz, Zadni n. grzb., O 1951 Zadni Upłaz WHP2, CH, L por. adi. (gw.) zadni i ap. gw. upłoz. Upłaz, Zielony n. zb., O 1971 Zielony Upłaz WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. gw. upłoz. Upłaz,Zimny Niżni n. zb., O 1977 Niżni Zimny Upłaz WHP21, CH, L por. adi. gw. niźni, adi. zimny od n.d. Dolina Małej Zimnej Wody i ap. gw. upłoz. Upłaz, Zimny Wyżni n. zb., O 1977 Wyżni Zimny Upłaz WHP21, CH, L 218 „W grani Łomnica-Durny Szczyt występują turnie i przełączki […]. Spo-śród nich nazwy, nazwy: Przełączka pod Łomnicą, Poślednia Przełączka, Zębata Turnia i Zębata Szczerbina wprowadzono w 1929 r. („Taternik” z 1929 r., str. 94 i z 1930 r. str. 17), Poślednią Turnię zna już literatura tatrzańska w 1912 r. (Mieczysław Świerz: „Przewodnik po Tatrach”, Kraków, 1912; str. 170), resztę nazw z tego fragmentu grzbietu ogłoszono po raz pierwszy w przew. J. Ch. i M. Ś. Znacznie wcześniej opracowali imiennictwo tej grani Niemcy i Węgrzy […]. Wyłącznie pomocnicze znaczenie ma nazwa »Wielki Upłaz«, wprowadzona w niniejszym zeszycie „Taternika”, oraz żartobliwe nazwy niektórych »Koleb Łomnickich«” (Birkenmajer1930: 86). por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Małej Zimnej Wody i ap. gw. upłoz. Upłazki, Skrajne n. zb., O 1972 Skrajne Upłazki WHP15, CH, R, L por. adi. skrajny i n. zb. Upłazki. Upłazki, Zadnie n. zb., O 1972 Zadnie Upłazki WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni i n. zb. Upłazki. Upłazy, Łapszańskie n. zb., O 1971 Łapszańskie Upłazy WHP14, CH, L por. adi. łapszański od etnon. Łapszanie i suf. -ski i ap. gw. upłoz. Zob. też Koszar, Łapszański. Uskok, Mnicha Zadniego n.f.s., O 2001 Uskok Zadniego Mnicha C8, CH, L por. ap. uskok i n. sz. Zadni Mnich. „W środowiskowym języku ściana wzno-sząca się nad Przełączką nad Zadnim Mnichem określana jest od dawien dawna jako Uskok Zadniego Mnicha” (C8: 76). Usypy, Jamińskie n. zb., O 1971 Jamińskie Usypy WHP14, CH, L por. n. p. Jamiński Przechód i ap. gw. usýp ‘stromy brzeg, urwisko’ (SGZ: 404). Usypy, Kozie n. zb., O 1974 Kozie Usypy WHP19, CH, L por. adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i i ap. gw. usyp. Usypy, Miedziane Skrajne n. zb., O 1983 Skrajne Miedziane Usypy WHP23, CH, L por. adi. skrajny, n. żl. Mały Miedziany Żleb i Wielki Miedziany Żleb i ap. gw. usýp. Usypy, Miedziane Zadnie n. zb., O Widok na Rysy i Wagę z Ganku. Fot. D. Kędra 1983 Zadnie Miedziane Usypy WHP23, por. n. zb. Warzęchowa Kotlina i ap. gw. CH, L usýp. por. adi. (gw.) zadni, n. żl. Mały Miedzia ny Żleb i Wielki Miedziany Żleb i ap. gw. usyp. W Usypy, Warzęchowe n. zb., O Wag zob. Wah 1971 Warzęchowe Usypy WHP14, CH, L Wag, Biały n. pot., H 1900 Biały Wag StPog por. łac. adi. vagus ‘błąkający się, wałęsający się, wolny, zmienny’ (SŁP: 524, WET: 1309), ap. germ. vâg ‘rzeka’ (WET: 1309). Waga219 n. p., P 219 „Nazwa Waga (Váha) ma być słow. pochodzenia i (o ile wiadomo) pier wotnie oznaczała tę właśnie przełęcz, choć czasem przesuwano tę nazwę błędnie na są-siednie Rysy lub Wysoką” (WET: 1310); „Jest to szeroka przełęcz, która z Rysami i Ciężkim Szczytem tworzy jakby wagę” (por. Bohuš 1996: 23); „Przejście przez W. było znane od dawna […] myśliwym” (por. WET: 1310), „Nazwa Waga pojawia się w dr uku w 2 poł. XIX w., ale Ede Blásy używa jej wspominając rok 1840 […]” (Nyka TS: 425), „[…] aż po godzinie dostajemy się na wyżynę, zasłaną kolosalnym łanem śniegu na stoku przełęczy Wagi. Widać stąd dobrze grzbiet łączący Rysy z Wysoką, ale tę ostatnią zasłania przepaściste ramię turni Siarkańskiej. […] poczem wstępujemy na najwyższą przełęcz w Tatrach, jakie w t ych górach zwykli goście przechodzić. Właściwą jej dano nazwę, bo za pośrednictwem jej ważą się między sobą dwa szczyty, Rysy z Wysoką” (Welsz6: 163). „Nazwa »Wagi« używana od kilku lat dla tej przełęczy, nie zdaje mi się właściwą, choć bodaj czy się nie ustali. Turyści węgierscy w opisach zowią ją »Wysokim Grzbietem«. Szczyt sterczący nad Morskiem Okiem właściwem, czyli tak zwanym Czarnym Stawem, zowią Zakopianie Rysami, węgierscy i niemieccy turyści »Morskookim Szczytem« Meer -Augspitze), Słowacy zaś »Wagą«. Przypominam sobie jak w kłopocie z powodu takiej obfitości nazwisk, Zakopianie nie mogąc odstąpić od uświęconego miana »Rysów«, i nie wiedząc co począć z »Wagą«, 1879 Waga Raj, M por. może: vb. gw. wagować się‘odważyć się’ (SGZ : 408), vb. gw. wagować się ‘wałęsać się’ (SGP VI: 64), adi. słow. vágny ‘mglisty, niejasny, nieprecyzyjny’ (SSP II: 464). Wah n. rz., H 1845 Pietr, M 1849 Zejszner, M 1851 WagaPol, M por. łac. adi. vagus, ap. germ. vâg. Walentkowa220 n. sz., O 1858 Stecz1, CH, L 1874Walentkowa Turnia Welsz, CH, L 1952 Walentkowy Wierch WHP5, CH, L por. adi. walentkowy od n. ter. Walentkowa Ubocz i ap. (gw.) turnia oraz ap. gw. wiérk. Wanna, Teriańska n. s., H 2008 Teriańska Wanna C14, M, L por. n.d. Dolina Teriańska i ap. wanna. „Już widzę oburzenie językowych purystów: nazwa bez ludowego charakteru! Usprawiedliwiam się: nawet największy przeznaczyli tę nazwę dla owej przełęczy” (T. Chałubiński, „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”, III, 1878: 67). 220 „Nazwa tego szczytu pochodzi od imienia pasterza lipt., który kiedyś pasł tam woły i miał na imię Walek (Walenty). W Cichej Dolinie wolarzami byli lipt. Słowacy, a po słowacku zdrobnienie imienia Walenty (Valentín) to Valent lub Valentko, co wyjaśnia formę Walentkowa przez »k«. Pierwotnie jednak nazwa Walentkowa nie oznaczała szczytu lecz jedynie jego trawiastą pd. ubocz […] (WET: 1316); „Nazwę notuje m.in. Maria Steczkowska 1858; po r. 1950 autorzy map wymyślili formę Walentkowy Wierch” (Nyka TP: 309). purysta doprowadzony w tamte strony skojarzyłby stawek z t ym urządzeniem. A wanny nie były do niedawna wśród ludu nadmiernie popularne. Stawek znajduje się wśród litych, wypolerowanych mutonów” (C14: 25). Wanta n. m., Mt 1903 Świerz, CH por. ap. gw. wanta ‘kamień, głaz, skala’ (SGZ: 409). Wanta, Mokra (Mokra Wanta) zob. Gra-natnica. Wanta, Złota n. m., Mt 1973 Złota Wanta WHP17, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. wanta. Wanty, Zbójnickie n. m., Mt 1910Zbójnickie Wanty Chmiel, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. wanta. Waxmundzka n. d., O 1860 Janota, L 1872 Dolina Waksmundzka Stecz2, CH, L 1874dolina Waksmundska Welsz, CH, L 1908 Kosista Dolina Tat 221, CH, L 221 „I tak znany powszechnie szczyt a nazwany przez ogół Koszystą, właści-wie jest Kosistą. Oto chciano napisać po literacku nazwę ludową, nie wiedząc, że właśnie ta nazwa brzmi tak samo, czy w gwarze, czy w języku literackim. Przez pewien czas nie umiałem sobie poradzić ze słoworodem Koszystej. Takiego przymiotnika nie zna język polski. Górale zaś słysząc od gości o Koszystej, rychło upodobnili wymowę własną i zaczęli mówić Kosysta (tj. jak wiadomo nieco inaczej, a mianowicie, że po s nie zmiękczonem, 1908 Dolina Koszysta Chmiel2, CH, L por. ap. (gw.) dolina i n.h. Waksmundzka Hala. O nazwie Kosista (Koszysta) zob. Koszysta. Widła, Młynarzowe n. sz., O 1952 Młynarzowe Widła WHP7, M, L 1952 Widła WHP7, L 1998 Młynarzowe Widły C6, M, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) widły. Widły n.gr., O 1900 Welsz6, M 1977 Grań Wideł WHP21, CH, L por. ap. (gw.) grań i n. sz. Widły. „Nazwa Wideł pochodzi od ich wyglądu, zwł. od pd. Czasem jest stosowana dla samego Wielkiego Szczytu, ale prawidłowo należy się całej Grani Wideł” (WET: 1328); „Nazwa od widlastego układy trzech turnic […], polskie nazwy szczegółowe (później adaptowane przez Słowaków) wprowadził »Taternik« 1907” (Nyka TS: 425). zamiast y mówią i, czego jednak nie podobna napisać w zwykły sposób, w jaki się pisze w naszym języku). Dopiero kiedy spotkałem juhasów miejscowych z Waksmundu, usłyszałem, że oni mówią Kosi-sta. A taki wyraz istnieje w języku polskim, choć dzisiaj prawie że wyszedł z użycia. Linde umieszcza go nawet bez uwagi, jakoby był przestarzały. Kosist y albo skosist y znaczy zakrzywiony jak kosa. W tej chwili rozjaśnia się nazwanie szczytu Kosista, a również są zrozumiałe inne nazwy jak Kosista Woda i Kosista Dolin a (inaczej Waksmundzka Dolina). Stary Maciej Sieczka następnie potwierdził moje spostrzeżenia co do nazwy, a mapy katastralne i opisy granic również mają brzmienie Kosista […]” (StPog: 67). Schronisko PTT w Dolinie Pięciu Stawów Polskich. Od lewej: Liptowskie Mur y, po prawej Gładki Wierch i Przełęcz Gładka. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane Widły, Młynarzowe (Młynarzowe Wi-dły) zob. Widła, Młynarzowe. Wielki Mięguszowiecki Kocioł zob. Bańdzioch. Wierch nad Młynarzem zob. Młynarz. Wierch nad Zagonnym Żlebem n.sz., O 1951 WHP3, CH, L 1997 Wierch nad Żlebem Zagonnym C4, CH, L por. ap. gw. wiérk i w. p. Zagonny Żleb ‘prp. nad i n. żl. Zagonny Żleb’ (nad + instr.). Wierch nad Żlebem Zagonnym n.sz., O 1908 Chmiel, CH, L por. ap. gw. wiérk i w. p. nad Żlebem Za-gonnym ‘prp. nad i n. żl. Zagonny Żleb’ (nad + instr.). Wierch nad Żlebem Zagonnym zob. Wierch nad Zagonnym Żlebem. Wierch pod Fajki n. sz., O 1951 WHP2, CH, L ap. gw. wierch i w. p. pod Fajki ‘prp. pod i n. sz. Fajki’ (pod + acc.). Wierch Skałki zob. Wierch, K arczmar-ski. Wierch, Batyżowiecki Suchy (Suchy Wierch Batyżowiecki) zob. Wierch, Suchy. Wierch, Cichy zob. Wierchcicha. Wierch, Filipczański n. sz., O 1951 Filipczański Wierch WHP4, CH, L por. adi. filipczański od n.h. Hala Filipka i suf. -ański i ap. gw. wiérk. Widły, Łomnica i Durny Szczyt. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Wierch, Gładki n. sz., O 1900 Gładki Wierch Welsz6, CH, L 1900 Gładki wierch Welsz6, CH, L por. n. zb. Gładkie i ap. gw. wiérk. Wierch, Głupi n.sz., O 1872 Głupi Wierch Stecz2, CH, M 1874Głupia góra Welsz, CH, M 1879 Durna Góra Raj, CH, M 1879 Durna góra Raj, CH, M 1900 Durny Welsz6, M 1908 Durny Szczyt Chmiel, CH, M 1976 Mała Łomnica WHP20, R, L por. adi. (gw.) durny ‘dumny’ (Wrześn: 8) i ap. szczyt. Znaczenie ap. głupi ‘bez rozgarnienia będący’ (Linde I/2: 725) wynika prawdopodobnie z błędnego rozumienia adi. durny „Durny w gwarze górali znaczy dumny, pyszny. Nazwę do literatur y wprowadził ks. Józef Stolarczyk” (Nyka TP: 293); „Dumna Góra przypiera od zachodu do swej są-siadki [Łomnicy] […]. Był tam ktoś na jej wierzchołku z południowej strony, od północy bowiem najśmielsi nawet polscy górale zwątpili, aby się na Dumny Szczyt, wleść kiedy dało. Zwią go oni Durną Górą, bo w ich mowie »durny« znaczy tyle co hardy, dumny. Żleb między Łomnicą a Dumnym Wierchem […]” (Welz: 11)222 Por. też: adi. durny ‘niemądr y, nierozsądny, głupi, szalony; dial. próżny, pyszny, zarozumia-ły’; ‘lichy, mały’; słc. dial. durný ‘płoszący się, lękliwy; gniewny, skłonny do gniewu’; psł. ‘burzący się, wzburzony, pobudzony, otumaniony czymś; gniewny, wściekły, szalony’ (SEJP: 133), adi. gw. niedurny ‘niemały’ (SGZ: 213) oraz adi. (gw.) mały i n. sz. Łomnica. Z przeglądu powyższych definicji i na podstawie konstatacji W.H. Paryskiego, 222 „Jeszcze dla tater nika z końca XIX wieku […] sam Durny – gdy go dojrzano jako coś odrębnego – uchodził długo jedynie za trabanta Łomnicy, lub jej niższy wierzchołek” (Paryski 1947a: 48). że Durny nazywany był też Małą Łomnicą, można wnioskować, iż być może nazwa Durny była motywowana miejscem, jakie względem Łomnicy (nazywanej również Królową Tatr) mógł ten szczyt zajmować – ‘mniejszy, mniej znaczący od pobliskiej Łomnicy’. Wierch, Goły Jaworowy (Goły Wierch Jaworowy) zob. Wirch, Goły. Wierch, Goły Liptowski Skrajny (Skrajny Goły Wierch Liptowski) zob. Wierch, Goły Liptowski Zadni (Zadni Goły Wierch Liptowski) zob. Wierch, Goły. Wierch, Smreczyński Północno-Wschodni Holicą, Pod n. sz., O 1910Pod Holicą Chmiel, L 1972 Gombosi Wierch 223 WHP15, CH, L por. n. pol. Gombosia Polana i ap. gw. wiérk. Wierch, Goły n. sz., O 1903 Goły Wierch Świerz, CH, M por. adi. (gw.) goły i ap. gw. wiérk. Wierch, Goły Smreczyński Południo-wo-Zachodni n. sz., O 1908 Goły Wierch Smreczyński Południowo--Zachodni Chmiel, CH, M, L 1995 Skrajny Goły Wierch WET, CH, M, L 1995 Skrajny Goły Wierch Liptowski WET, CH, M, L 223 „Nazwa Gombosiego Wierchu pochodzi od nazwiska Gombos, noszonego przez szereg rodzin w pobliskim Jurgowie. Przyjęta pisownia tego nazwiska jest Gombos (nie Gąbos), właściwą więc pisownią nazwy wierchu jest Gombosi Wierch, a nie Gąbosi Wierch” (WHP15: 190). por. adi. skrajny i n. sz. Gołe Wierchy (Liptowskie). Wierch, Goły Smreczyński Północno--Wschodni n. sz., O 1908 Goły Wierch Smreczyński Północno--Wschodni Chmiel2, CH, M, L 1995 Zadni Goły Wierch WET, CH, M, L 1995 Zadni Goły Wierch Liptowski WET, CH, M, L por. adi. (gw.) zadni i n. sz. Gołe Wierchy (Liptowskie). Wierch, Gombosi (Gombosi Wierch) zob. Holicą, Pod. Wierch, Horwacki n. sz., O 1972 Horwacki Wierch WHP15, CH, L por. n. grzb. Horwacki Upłaz i ap. gw. wiérk. Wierch, Jaworowy Suchy n. sz., O 1972 Suchy Wierch Jaworowy WHP15, CH, L por. n. d. Dolina Sucha Jaworowa i ap. gw. wiérk. Wierch, Jaworowy Zielony n. sz., O 1971 Zielony Wierch Jaworowy WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw Jaworowy, ap. gw. wiérk i n. d. Dolina Jaworowa. Wierch, Jaworowy Żabi (Żabi Wierch Jaworowy) zob. Wierch, Żabi. Wierch, Karczmarski 224 n. sz., O 224 „Nazwa […] Karczmarskiego Wierchu, być może pochodzi od dawnego karczmarza w Jaworzynie Spiskiej (tamtejszą karczmę zlikwidowano w 1880 r.), nie jest to jednak pewne” (WHP15: 188). Mały Kozi Wierch z Zawratu. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK 1972 Karczmarski Wierch WHP15, CH, P 1972 Wierch Skałki WHP15, CH por. adi. karczmarski od ap. karczmarz i suf. -ski i ap. gw. wiérk oraz ap. skałka od ap. (gw.) skała i suf. -ka. Wierch, Koprowy (Koprowy Wierch) zob. Pośredni. Wierch, Koprowy Mały n. sz., O 2001 Mały Koprowy Wierch C8, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Koprowy Wierch. Wierch, Kotlinowy n. sz., O 1951 Kotlinowy Wierch WHP1, CH, L por. adi. kotlinowy od ap. (gw.) kotlina i suf. -owy i ap. gw. wiérk. Wierch, Kozi (Kozi Wierch) zob. Ścia-ny, Czarne. Wierch, Kozi Mały n. sz., O 1908 Mały Kozi Wierch Chmiel, CH, L, R por. ap. (gw.) mały i n. sz. Kozi Wierch. Wierch, Krótki (Krótki Wierch) zob. Krótka. Wierch, Łężny n. sz., O 1951 Łężny Wierch WHP4, CH, L por. n. d. Dolina Łężna i ap. gw. wiérk. Wierch, Łomnicki Suchy n.sz., O 1971 Suchy Wierch Łomnicki WHP14, CH, L, CP por. adi. (gw.) suchy, ap. gw. wiérk i adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki. Szczyt znany jest ze skalistego i suchego podłoża (por. Bohuš 1996: 382). Wierch, Ostry n. sz., O 1900 Ostry Wierch StPog, CH, K 1995 Ostry Wierch Waksmundzki WET, CH, K, L por. adi. (gw.) ostry i ap. gw. wiérk oraz n. h. Hala Waksmundzka. Wierch, Ostry Waksmundzki (Ostry Wierch Waksmundzki) zob. Wierch, Ostry. Wierch, Pośredni (Pośredni Wierch) zob. Pośredni. Wierch, Pośredni n. sz., O 1858 Pośredni Wierch Stecz1, CH, L 1870 Wierch pośredni Welsz1, CH, L 1903 Pośredni Wierszyk Świerz, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. gw. wierszyk (wiérsyk) ‘szczyt pagórka’ (SGP VI: 116). „Nazwa Pośredni Wierszyk wywodzi się z dawnej nazwy Koprowego Wierchu” (WET: 965); „2-kilometrowa pn.-zach. grań Koprowego Wierchu, rozdzielająca Doliny Hlińską i Piarżystą. […] Znana podhalańskim myśliw-com ostoja kozic – »po Pośrednim Wiérchu […] chodzą kierdelami jak owce« (Kazimierz Tetmajer)” (Nyka TS: 419). Wierch, Rakitów n. sz., O 1956 Rakitów Wierch WHP8, CH, F por. adi. rakitów od ap. gw. rokita (słow. rakyta225) ‘roślina – wierzba iwa (Salix ca-prea)’ (SGZ: 331) i suf. -ów i ap. gw. wiérk. „Nazwa Rakitowego Wierchu jest kalką nazwy słow. Rakytov vrch, która pochodzi od słow. rakyta = pol. rokita, tj. nazwa nadawana potocznie kilku różnym gatunkom wierzb, niewysokim, krzewiastym, częścio-wo płożącym się” (WET: 1007). Wierch, Suchy n.sz., O 1912Suchy Wierch Chmiel, CH, L 1964 Suchy Wierch Batyżowiecki WHP11, CH, L 225 SSP II: 189. 1964 Na RigluWHP11, L por. n. pot. Sucha Woda, ap. gw. wierch i n. d. Dolina Batyżowiecka oraz w. p. na Riglu ‘prp. na i ap. gw. regiel’ (na + instr.). Wierch, Szpiglasowy (Szpiglasowy Wierch) zob. Hruby. Wierch, Świstowy (Świstowy Wierch) zob. turnia, Świstowa. Wierch, Waksmundzki (Waksmundzki Wierch) zob. Koszysta, Wielka. Wierch, Waksmundzki Suchy n. sz., O 1951 Wierch Waksmundzki Suchy WHP4, CH, CP por. adi. (gw.) suchy, ap. gw. wiérk i n. d. Dolina Waksmundzka. Wierch, Walentkowy (Walentkowy Wierch) zob. Walentkowa. Wierch, Zmarzły n. sz., O 1870 Zmarzły Wierch Welsz1, CH, L por. n. s. Zmarzły Staw i ap. gw. wiérk. „Od zachodu sterczą nagie skały Zmar-złego Wierchu, t. j. Turni łączącej Kościelec ze Świnnicą, zaś od południa wyłom między tymi szczytami zowie się Zawratem […]” (Welsz1: 131). Wierch, Żabi n. sz., O 1903 Żabi Wierch Świerz, CH, L 1971 Żabi Wierch Jaworowy WHP14, CH, L por. n. d. Dolina Żabia Jaworowa, ap. (gw.) wiérk. Wierchcicha (Wiercicha) n. sz., O 1858 Stecz1, L 1870 Wierch cicha Welsz1, L 1874Wierch Cichy Welsz 226, L 1874góry Ciche Welsz, CH, L 1874Cichy Wierch Welsz, CH, L por. n. pot. Cicha Woda, ap. gw. wiérk. Wierchy Ciemnosmreczyńskie n.sz., O 1900 Welsz6, CH, L 1951 Ciemnosmreczyńskie Wierchy WHP4, CH, L por. ap. gw. wiérk i adi. ciemnosmreczyński od n.d. Ciemne Smreczyny i suf. -ski. Wierchy, Ciemnosmreczyńskie (Ciemnosmreczyńskie Wierchy) zob. Wierchy Ciemnosmreczyńskie. Wierchy, Gołe Liptowskie (Gołe Wierchy Liptowskie) zob. Wierchy, Gołe smreczyńskie. Wierchy, Gołe smreczyńskie n. sz., O 1858 Gołe Wierchy Smreczyńskie Stecz1, CH, L, M 1908 Gołe Wierchy Smreczyńskie Chmiel, CH, L, M 1951 Gołe Wierchy Liptowskie WHP4, CH, M, L 2005 Gołe Wierchy C11, CH, M por. adi. (gw.) goły i ap. gw. wiérk. Wierchy, Jaworowe n. sz., O 1971 Jaworowe Wierchy WHP14, CH, L por. n. d. Dolina Jaworowa i ap. gw. wiérk. 226 „Pod stopami Krzesanicy jest dolinka, raczej ap. (gw.) kotlina dzika, pusta, kamienista, zwana Rozpadlicą, a poni-żej ciągnie się wielka dolina ze wschodu na zachód w okrąg, Wierchcichą nazwana od Wierchu Cichego, który południowy jej bok zalega” (Welsz: 73). Wierchy, Kozie n. sz., O 2008 Kozie Wierchy C13, CH, L, por. n. sz. Kozi Wierch, Mały Kozi Wierch oraz ap. gw. wiérk. Wierszyk, Pośredni (Pośredni Wierszyk) zob. Wierch, Pośredni. Wierszyk, Pośredni Niżni n. sz., O 2009 Niżni Pośredni Wierszyk C15, CH, L por. adi. gw. niźni i n.sz. Pośredni Wierszyk. Wierszyk, Pośredni Wyżni n. sz., O 2001 Wyżni Pośredni Wierszyk C8, CH, L por. adi. gw. wyśni i n.sz. Pośredni Wierszyk. wierzch Porońca n. sz., O 1900 Welsz6, CH, L 1908 Wierch Poroniec Chmiel, CH, L 1995 Wierchporoniec WET, CH, L por. ap. gw. wiérk i n. pot. Poroniec. „W gwarze podh., zwł. wt nazwach geogr., słowo wierch oznacza majczęściej szczyt górski, górę, ale też w ogóle wierzch lub górną część czegoś. […] Nazwy tego ostatniego rodzaju ulegają nieraz zrostowi […] np. Wierchporoniec” (WET: 1333). Wierzchowina, Staroleśna n. kt., O 1971Staroleśna Wierzchowina WHP14, CH, L por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. gw. wiérk i suf. -owina. wierzchy, Trzy n. sz., O 1815Trzy wierzchy Staszic, CH, LB por. g.i. trzy wierzchy ‘num. trzy i ap. gw. wiérk’ (Kieżmarski, Łomnica, Durny). Wieża Świerza n. m., Mt 2003, C10, M, P por. ap. (gw.) wieża i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Jest to punkt kulminacyjny jednej z dróg poprowadzonych przez Mieczysława Świerza (por. C10: 169). Wiktorówki n. grzb., O 1952 WHP5, D por. n. os. Wiktor i suf. -ówka. „Nazwa Wiktorówka pochodzi zapewne od imienia lub nazwiska dawnego właściciela hali czy polany. Nazwisko Wiktor już w latach 1789–1805 jest notowane w Witowie, Czarnym Dunajcu i Rogoźniku” (WET: 273). wirch Batyżowski n. sz., O 1845 Pietr, CH, L 1870 Kończysta Welsz1, K 1870 wierch Batyżowiecki Welsz1, CH, L 1872 Batyżowiecki Szczyt Stecz2, CH, L 1900 Kończysta StPog K por. ap. gw. wiérk i adi. gw. kóńcysty ‘ma-jący ostro zakończony koniec’ (SGO I: 477). „Nazwa poprzez wieś Batyżowce od komesa Botyza (w. XIII) – w literaturze dłu-go odnoszona do Kończystej, szczytowi 2448 m »przydzielona« w r. 1878” (Nyka TS: 403); „Nazwa dość częsta w Tatrach (kończysty = spiczasty, czubaty), w polskich drukach od 1855. Niemcy spiscy używali nazwy Botzdorfer Spitze […]” (Nyka TS: 412). wirch Gerlachowski n. sz., O 1845 Pietr, CH, L 1858 szczyt Gierlachowski Stecz1, CH, L 1870 Gierlach Welsz1, D 1872 Gerlach Stecz2, D 1900 Garłuch StPog, D 1900 Gierlachowski Szczyt StPog, CH, D 1900 Gierłachowski Szczyt StPog, CH, D 1900 Garłuchowski Szczyt Welsz6, CH, D 1900 szczyt Garłuchowski Welsz6, CH, D 1912Król Tatr Chmiel, M 1965 Szczyt Polski WHP12, CH, L 1965 Szczyt Stalina WHP12, CH, P 1965 Król Tatrzański WHP12, M 1965 Girłach WHP12, D 1965 Wielki Gierlach WHP12, R, D 1965 Gierłachowski Wierch WHP12, CH, D por. ap. gw. wiérk, adi. gierlachowski od n. msc. Gierlachów (Gerlachów) i suf. -owski. „[…] Podobnie miała się rzecz z najwyższym szczytem Tatr, przez spiskich Słowaków zwanym »Kotlem«, »Na Kotlu«, a przez Niemców – Gierlachowskim Szczytem (Na Kotlu, d. Gerlsdorfer Spitze). Obecnie przyjęta nazwa polska i słowacka ukształtowała się w w. XIX pod wpływem niemieckim” (Nyka, 1973: 121); „Nazwa od wsi Gierlachów. […] władze Czechosłowacji w l. 1949–57 [przemianowały go na] Stalinov Štít (co było prezentem dla Generalissimusa na 70 urodziny” (Nyka TP: 293); „Nazwa od wsi Gierlachów, polskim góralom przyswojona przez turystów i uczonych” (Nyka TS: 407); „Garłuch, Garłuchowski Szczyt. Spolszczenie nazwy Gierlach, Gierlachowski Szczyt, wprowadzone przed 1880 bez realnych przesłanek” (Nyka 100ZN: 6) 227 . wirch Kiezmarski 228 n. sz., O 1845 wirch Kieżmarski Pietr, CH, L 1870 Kiezmarski Wierch Welsz, CH, L 227 „Jeszcze dla tater nika z końca XIX wieku Gierlach rozciągał się od Polskiego Grzebienia i Przełęczy Bat yżowieckiej po Kocioł Gierlachowski” (Paryski 1947a: 48). 228 „Nazwa dawna – od miasta Kieżmarku, choć w użyciu była też nazwa Huncowski Szczyt. W rękopisie Georga Buchholtza st. 1719 Kesmarker Spitze, w polskim brzmieniu Wirch Kiezmarski w druku 1845” (Nyka TS: 412). Gerlach z widoczną Przełęczą Tetmajera. Fot. D. Kędra 1872 Kiezmarski Stecz2, L 1874Kiesmarski wierch Welsz, CH, L 1879 Kezmarska góra Raj, CH, L 1879 szczyt Kezmarski Raj, CH, L 1879 Kezmarski szczyt Raj, CH, L 1893–1894 Kieżmarski Wierch Biel, CH, L 1900 Kieżmarski Szczyt StPog, CH, L 1900 szczyt Kiezmarski Welsz6, CH, L 1925–1926 Kiezmarski Szczyt ChmiŚw, CH, L 1997 Kieżmarski C4, L por. adi. kiezmarski od n.m. Kiezmark i suf. -ski i ap. gw. wiérk oraz ap. szczyt i ap. (gw.) góra. Wirch, Goły n. sz., O 1879 Goły Wirch Raj, CH, M 1952 Goły Wierch Jaworowy WHP5, CH, M, L 1952 Goły Wierch WHP5, CH, M por. adi. goły, ap. gw. wiérk i n. d. Dolina Jaworowa. Włosienica n. pol., O 1954 WHP6, F por. ap. gw. włosienica ‘trawa o długich, cienkich źdźbłach, z białymi kwiatostanami podobnymi do waty, puchu wy-stępująca na torfowiskach, wełnianka (Eriophorum)’ (SGZ: 420). „Nazwa pochodzi od rosnącej tu trawy, zwanej przez górali włosienicą lub włósienicą” (WET: 1349). Woda, Batyżowiecka n. pot., H 1964 Batyżowiecka Woda WHP11, CH, L por. n. d. Dolina Batyżowiecka i ap. gw. woda ‘potok, rzeka’ (SGO II: 590). Woda, Batyżowiecka Sucha n. pot., H 1964 Sucha Woda Batyżowiecka WHP11, CH, M, L por. adi. (gw.) suchy, ap. gw. woda i n. d. Dolina Batyżowiecka. Woda, Biała (Biała Woda) zob. Białawoda. Woda, Biała (Biała Woda) zob. Dolina Białej-wody. Woda, Bumburowa n. pot., H 1956 Bumburowa Woda WHP8, CH, F por. adi. bumburowy od ap. słow. bumburica ‘kŕmna repa (burak pastewny)’ (SSJ I: 143, SSP I: 344) lub n. os. Bumbur i suf. -owy. Woda, Bździochowa n. pot., H 1984 Bździochowa Woda WHP24, CH, L por. n. ter. Bździochowa Kotlina i ap. gw. woda. Woda, Cicha n. pot., H 1925–1926 Cicha Woda ChmiŚw, CH, WP por. adi. (gw.) cichy i ap. gw. woda. Woda, Czerwona (Czerwona Woda) zob. Woda, Kiezmarska Czerwona. Woda, Dobra n. pot., H 1951 Dobra Woda WHP4, CH, WP por. adi. dobry i ap. gw. woda. Woda, Dymiąca n. wodosp., H 1995 Dymiąca Woda WET, CH, M por. vb. dymić i ap. gw. woda. „Przez dolną część progu skacze jedna z najefektowniejszych tatrzańskich siklaw: Dymiąca Woda. Niezwykle traf na nazwa! Przy silnych wiatrach wodospad – wbrew grawitacji – zawraca ku górze, przybierając postać chmury wodnego pyłu” (C10: 22). Woda, Dzika Mała n. pot., H 1983 Mała Dzika Woda WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) mały i n. pot. Dzika Woda. Woda, Dzika n. pot., H 1983 Dzika Woda WHP23, CH, L por. n.d. Dolina Dzika i ap. gw. woda. Woda, Garajowa n. pot., H 1952 Garajowa Woda WHP5, CH, L por. n. d. Garajowa Dolinka i ap. gw. woda. Woda, Głęboka n. pot., H 1977 Głęboka Woda WHP21, CH, WP, W por. n. żl. Głęboka Żlebina i ap. gw. woda. Woda, Goryczkowa n. pot., H 1971 Goryczkowa Woda WHP14, CH, L por. n. żl. Goryczkowy Żleb i ap. gw. woda. Woda, Jakubowa n. pot., H 1983 Jakubowa Woda WHP23, CH, L, P por. adi. jakubowy od n. os. Jakub i suf. -owy i ap. gw. woda. Zob. też: Drabina, Jakubowa Pośrednia. Woda, Jaworkowa n. pot., H 1971 Jaworkowa Woda WHP14, CH, L por. n. żl. Jaworkowy Żleb i ap. gw. woda. Woda, Jaworowa Sucha n. pot., H 1974 Sucha Woda Jaworowa WHP18, CH, L, JP por. n. d. Dolina Sucha Jaworowa i ap. gw. woda. Woda, Kamienna n. pot., H 1977 Kamienna Woda WHP21, CH, L 1977 Kamienny Potok WHP21, CH, L 1977 Łomnica WHP21, L por. n. niem. Steinbachsee ‘Kamienny Staw’ i ap. gw. woda. Zob. też staw Łomnicki. Woda, Kiezmarska Biała 229 n. pot., H 1893–1894 Biała Woda Kiezmarska Biel, CH, WP, B por. adi. biały (Bohuš 1996: 350), ap. gw. woda i n. d. Dolina Kiezmarska. Woda, Kiezmarska Czerwona n. pot., H 1983 Czerwona Woda Kiezmarska WHP23, CH, L 1983 Czerwona Woda WHP23, CH, L. por. n. s. Czerwony Staw, ap. gw. woda i n. d. Dolina Kiezmarska. Woda, Kobyla n. pot., H 1952 Kobyla Woda WHP5, CH, L por. n. s. Kobyli Stawek i ap. gw. woda. 229 „Dolna część nurtu jest nazwana Bi-stricze potok, zatem bystr y (szybki) potok albo »bystrzyca«? Między obydwiema postaciami nazw jest wreszcie treściowe podobieństwo, ponieważ właśnie szybkość i szum, pienienie się pot. dały podstawy nazwy Biela voda” (por. Bohuš 1996: 351). Woda, Końska n. pot., H 1983 Końska Woda WHP23, CH, L por. adi. koński od ap. koń i suf. -ski i ap. gw. woda. Woda, Koprowa (Koprowa Woda) zob. potok, Koprowy. Woda, Kosista (Kosista Woda) zob. potok Waksmundzki. Woda, Litworowa n. pot., H 1971 Litworowa Woda WHP14, CH, L por. n. d. Litworowa Dolina i ap. gw. woda. Woda, Miedziana Mała n. pot., H 1983 Mała Miedziana Woda WHP23, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i n. pot. Miedziana Woda. Woda, Miedziana n. pot., H 1983 Miedziana Woda WHP23, CH, L por. n. ter. Miedziana Kotlina i ap. gw. woda. Woda, Modra n. pot., H 1983 Modra Woda WHP23, CH, L por. n. s. Wyżnie Modre Oko i ap. gw. woda. Woda, Niedźwiedzia n. pot., H 1972 Niedźwiedzia Woda WHP15, CH, F por. adi. niedźwiedzia od ap. niedźwiedź i suf. -i oraz ap. gw. woda. Woda, Pitoniakowa n. pot., H 1972 Pitoniakowa Woda WHP15, CH, D por. adi. pitoniakowy od n. os. Pitoniak i suf. -owy i ap. gw. woda. Woda, Ryglowa n. pot., H 1972 Ryglowa Woda WHP15, CH, L por. adi. ryglowy od niem. n. sz. Riegelberg (pol. Mały Lodowy Szczyt) i suf. -owy i ap. gw. woda. woda, Siklawa n. wodosp., H 1845 Siklówka Pietr, CH 1849 Siklawa woda Zejszner, CH 1858 Siklawa Woda Stecz1, CH 1900 Wielka Siklawa StPog, CH, R 1908 Siklawa Chmiel, CH por. ap. gw. siklawa ‘wodospad’ (SGZ: 346) lub g.i. siklawa woda ‘woda, która sika’. (W tym przypadku początkowo nie ap. siklawa, ale adi. siklawy, a ostatecznie elipsa członu określanego woda) oraz adi. (gw.) wielki. Woda, Sobkowa Skrajna n. pot., H 1971 Skrajna Sobkowa Woda WHP14, CH, L por. adi. skrajny, adi. sobkowy od n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. woda. Woda, Sobkowa Zadnia n. pot., H 1972 Zadnia Sobkowa Woda WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. gw. woda. Woda, Spiska Zimna (Zimna Woda Spiska) zob. Woda, Zimna. Woda, Strzelecka n. pot., H 2008 Strzelecka Woda C14, CH, L por. n. m. Strzeleckie Pola i ap. gw. woda. Woda, Szkaradna n. pot., H 1952 Szkaradna Woda WHP5, CH, L por. n. żl. Szkaradny Żleb i ap. gw. woda. Woda, Świstowa n. pot., H 1972 Świstowa Woda WHP15, CH, L por. n. s. Świstowe Oko i ap. gw. woda. Woda, Turkowa n. pot., H 1952 Turkowa Woda WHP5, CH, L por. n. d. Turkowa Dolinka i ap. gw. woda. Woda, Warzęchowa n. pot., H 1971 Warzęchowa Woda WHP14, CH, L por. n. kt. Warzęchowa Kotlina i ap. gw. woda. Woda, Wielicka n. pot., H 1912Wielicka Woda Chmiel, CH, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. gw. woda. Woda, Zbójnicka n. pot., H 1971 Zbójnicka Woda WHP14, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. gw. woda. Woda, Zielona n. pot., H 1971 Zielona Woda WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. gw. woda. Woda, Zimna Mała n.d., O 1870 Mała Zimna Woda Welsz1, L, R Środkowe piętro Doliny Zimnej Wody. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK 1872 dolina Małego Kolbachu Stecz2, CH, Woda, Zimna Wielka n.d., O L, R 1874 dolina Zimnéj Wody Małéj Welsz, CH, R, L 1995 Dolina Małej Zimnej Wody WET, CH, R, L 1997 Mała Zimna Woda C4, R, L por. adi. (gw.) mały i niem. Kaltbach ‘zimny potok’ (WET: 532). Woda, Zimna Mała n. pot., H 1971 Mała Zimna Woda WHP14, CH, L, R, WP por. adi. (gw.) mały, adi. zimny i ap. gw. woda. Woda, Zimna n. pot., H 1910Zimna Woda Chmiel, CH, WP 1971Zimna Woda Spiska WHP17, CH, WP, L por. adi. zimny, ap. gw. woda i adi. spiski od choron. Spisz i suf. -ki. 1870 Wielka Zimna Woda Welsz1, L, R 1872dolina Wielkiego Kolbachu Stecz2, CH, L 1872 dolina Staroleśna Stecz2, CH, L 1900 Staroleśnicka dolina StPog, CH, L 1900 dolina Zimnej Wody Welsz6, CH, L 1903 Zimna Woda Świerz, CH, WP 1908 Dolina Staroleśna Chmiel, CH, L por. ap. (gw.) dolina, adi. (gw.) wielki i niem. n. pot. Kaltbach oraz adi. starole-śnyod n.m. Stara Leśna, adi. staroleśnicki od j. w. i suf. -icki i n. pot. Zimna Woda. „Dolinę Staroleśną, której nazwa pocho dzi od wsi Staroleśnej […]” (Chmiel4: 9); „Nazwa Staroleśna Dolina pochodzi od wsi spiskiej Stara Leśna, której granice katastralne niegdyś obejmowały tę dolinę” (WET: 1140). Woda, Złota n. pot., H 1979 Złota Woda WHP22, CH, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. gw. woda. Woda, Żółta n. pot. 1983 Żółta Woda WHP23 por. adi. żółty od n.s. Żółty Stawek i ap. gw. woda. Wodogrzmot, Mickiewicza Pośredni n. wodosp., O 1925–1926 Pośredni Wodogrzmot Mickiewicza ChmiŚw, CH, P, L 1952 Pośredni Wodogrzmot WHP5, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. wodogrzmot. Zob. też wodospady Mickiewicza. Wodogrzmot, Niżni n. wodosp., H 1908 Niżni Wodogrzmot Chmiel, CH, L por. adi. gw. niźni i ap. wodogrzmot. Zob. też wodospady Mickiewicza. Wodogrzmot, Pośredni (Pośredni Wodogrzmot) zob. Wodogrzmot, Mickiewicza Pośredni. Wodogrzmot, Wyżni n. wodosp., H 1925–1926 Wyżni Wodogrzmot ChmiŚw, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. wodogrzmot. Zob. też wodospady Mickiewicza. Wodogrzmoty Mickiewicza zob. wodospady Mickiewicza. Wodospad Perlisty n. wodosp., H 1908 Chmiel, CH, M por. ap. wodospad i adi. perlisty ‘składający się z wielu kropel, występujący w kroplach; kroplisty’ (SzSJP II: 610). Batyżowiecki Potok tworzy kilka wodospadów o wspólnej nazwie: Batyżowieckie Wodospady. Kolejno od dołu poszczególne wodospady zwano dawniej: Wodospad Sznurowy, Wodospad Perlisty i Wodospad Zakwefiony, jednakże te nazwy nie przyjęły się i tr udno je zlokalizować, ponieważ wodospadów jest więcej (por. WHP11: 12–13). Wodospad Sznurowy n. wodosp., H 1908 Chmiel, M por. adi. sznurowy od ap. (gw.) sznur i suf. -owy i ap. wodospad. ‘Wodospad spada kaskadami’. wodospad Wielki n. wodosp., H 1903 Świerz, CH, R 1910Wielki Wodospad Chmiel, CH, R 1971Wielki Wodospad Zimnej Wody WHP14, CH, R, L 1977 Wodospad Wielkiego Kolbachu WHP21, CH, R, L por. ap. wodospad, adi. (gw.) wielki oraz n. pot. Zimna Woda i ap. niem. Kaltbach ‘zimny potok’ (WET: 532). Wodospad Zakwefiony n. wodosp., H 1912 Chmiel, CH, M 1964 Zakwefiony Wodospad WHP11, CH, M por. adi. zakwefiony od vb. gw. zakwnąć ‘zakwitnąć’ (SGP VI: 291) i ap. wodospad. Wodospad, Długi n. wodosp., H 1908 Długi Wodospad Chmiel, CH, W 1971Długi Wodospad Zimnej Wody WHP14, CH, W, L por. adi. (gw.) długi, ap. wodospad i n. d. Dolina Zimnej Wody. Wodospad, Olbrzymi n. wodosp., H 1900 Olbrzymi Wodospad Welsz6, CH, R 1903 wodospad Olbrzymi Świerz, CH, R por. adi. olbrzymi i ap. wodospad. Wodospady Zimnej Wody. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK Wodospad, Skośny n. wodosp., H 1971 Mały Wodospad Zimnej Wody WHP14, 1952 Skośny Wodospad WHP5, CH, K CH, R, L por. adi. gw. skośny ‘umocowany, usy-por. adi. (gw.) mały, ap. wodospadi n. pot. tuowany na ukos’ (SGO II: 334) i ap. Zimna Woda. wodospad. Wodospad, Wody Zimnej Wielki Wodospad, Wody Zimnej Mały n. wo-(Wielki Wodospad Zimnej Wody) zob. dosp., H wodospad Wielki. Wodospad, Zimnej Wody Długi (Długi Wodospad Zimnej Wody) zob. Wodospad, Długi. wodospady Kolbachu n. wodosp., H 1858 Stecz2, CH, L 1900 wodospady Zimnej Wody Welsz6, CH, L 1925–1926 Wodospady Zimnej Wody ChmiŚw, CH, L por. ap. wodospad i niem. Kaltbach oraz n. pot. Zimna Woda. wodospady Mickiewicza 230 n. wodosp., H 1900 Welsz6, CH, P 1925–1926 Wodogrzmoty Mickiewicza ChmiŚw, CH, P 1995 Wodospady Mickiewicza WET, CH, P 2005 Wodogrzmoty C11, CH por. ap. wodogrzmot. i n. os. Mickiewicz ‘Adam Mickiewicz’. 230 „Nazwę wprowadził Wydział Towarzystwa Tatrzańskiego uchwałą z dnia 26 stycznia 1891 r., wykonując zalecenie wiecu gości zakopiańskich z dnia 11 sierpnia 1890 r., który nie sprecyzował jednak, w jaki sposób uczcić w Tatrach poetę. Pamiątkową tablicę umieszczono przy dolnym wodospadzie, naówczas najczęściej odwiedzanym (Pośredni Wodogrzmot stał się popularny po zbudowaniu mostu szosowego w r. 1900). […] W wyrazie »Wodogrzmoty«, utworzonym zapewne przez turystów, zachowała się, jak się zdaje, pier wotna nazwa góralska wodospadów (»Grzmot«, »blisko tzw. Grzmotu« – T. Chałubiński 1882, 1886). Podział na Wodogrzmoty Niżni, Pośredni i Wyżni stosuje już »Kalendarzyk Tatrzański« w początku bieżącego stulecia. Sam Mickiewicz w Tatrach nie był, choć mówi o nich (Crapacs) w »Konfederatach barskich« (1836)” (Nyka, Niegóralskie…: 168). „W gwarze podh. wodogrzmiot i wodogrzmot, tak samo obie formy w pol. gwarze spiskiej (Rzepiska). W. to wodospad o dużej masie wody, spadający z hukiem głośnym jak grzmot (w gwarze podh. grzmiot)” (WET: 1351). „Z okazji sprowadzenia (w 1890) prochów Adama Mickie wicza z Francji do Polski na Wawel, Tow. Tatrz. w 1891 nadało Wodogrzmotom nazwę Wodospady Mickiewicza […]. Z biegiem lat utarła się dla tych wodospadów bardziej oficjalna nazwa Wodogrzmoty Mickiewicza, a potocznie krótko Wodogrzmoty. Ta ostatnia nazwa jest pochodzenia lud” (WET: 1351). Wodospady, Batyżowieckie n. wodosp., H 1964 Batyżowieckie Wodospady WHP11, CH, L por. n.d. Dolina Batyżowiecka i ap. wodospad. Wodospady, Wody Zimnej (Wodospady Zimnej Wody) zob. wodospady Kolbachu. Wolarnia, Wyżnia n. pol., Mt 1983 Wyżnia Wolarnia WHP23, L, H por. adi. gw. wyśni i ap. gw. wolarnio ‘stajnia dla wołów’ (SGGSP: 283). „W pol. gwarach podtatrz. oznacza miejsce (zwykle bardziej płaskie), gdzie dawniej wylegiwały się lub pasły woły (stąd Wolarnia, Niżnia Wolar nia itp. jako nazwy geogr.), a także budynek mieszkalny wolarzy (np. Folwarska Szopa)” (WET: 1355). Wołoszyn zob. Wołoszyń. Wołoszyn, Pośredni n.sz., O 1951 Pośredni Wołoszyn WHP3, L por. adi. (gw.) pośredni i n. grzb. Wołoszyn. Wołoszyn, Skrajny n. sz., O 1951 Skrajny Wołoszyn WHP3, L por. adi. skrajny i n. grzb. Wołoszyn. Wołoszyn, Wielki n. sz., O 1951 Wielki Wołoszyn WHP3, L, R por. adi. (gw.) wielki i n. grzb. Wołoszyn. Wołoszyn, Zadni n. sz., O 1951 Zadni Wołoszyn WHP3, L por. adi. (gw.) zadni i n. grzb. Wołoszyn. Wołoszyń 231 n. sz., O 231 Walery Eljasz (Welj: 26) pisze, że „[…] [w »grzbiecie Wołoszyńskim«] rysuje się wyraźnie Zawrat, dalej piętrzy się w całej swej wyniosłości Kozi Wierch”. Nazwa ta dotyczyła prawdopodobnie grani ograniczającej od południa i wschodu rejon Hali Gąsienicowej i Doliny Pańszczycy. Taki widok przedstawia się obserwatorowi znajdującemu się w rejonie Królowej Równi. Również Par yski pisze, iż niegdyś nazwą Wołoszyn (forma współcz.) obejmowano f ragment grani „od Świnicy włącznie po całą górę Wołoszyn włącznie” (WHP PNG: 127). a) „Nazwa Wołosczynska występuje w nadaniu Władysława IV z r. 1637, Wołoszyń Staszica (1811) zdaje się sięgać aż po Świnicę” (Nyka TP: 310). b) „Górale – patrzący na Tatr y oczyma pasterzy – podali Staszicowi nazwę Wołoszynia na oznaczenie Hali Wołoszyńskiej, i to w jej dawnym za-sięgu (łącznie z Doliną Pięciu Stawów Polskich i stokami wznoszących się nad nią szczytów), a Staszic – spoglądając na Tatry oczyma geografa – zrozumiał i zastosował tę nazwę dla grzbietu górskiego Świni-ca – Wołoszyn (WHP PNG: 128); „[…] na panoramie Tatr – Ziemiorodztwie widnieją obok siebie: Wołoszyni (nr 22) w położeniu odpowiadającemu Koszystej, oraz Wołoszyni Sczoty (nr 23) w rejonie Świnicy. Zatem Staszic w jakimś stopniu rozróżniał 1815 Staszic, L 1845 Wołoszyni Pietr, L 1849 góra Waxmundzka Zejszner, CH, L 1860 Wołoszyn Janota, L por. n. h. Hala Wołoszyn oraz ap. góra i n. h. Waksmundzka Hala. Wołoszyńskie sczoty n. zb., O 1815 Staszic, M, L 1903 Szczyty Wołoszyna Świerz, CH, L 1908 Szczoty Chmiel por. ap. szczotyna ‘liście, igły’ (SGP V: 292); ap. gw. szczecina ‘igły sosnowe’ (SGPV: 287); ap. gw. cetyna ‘m.in. szpilki drzew iglastych; gałązki świerczyny; drobniutkie gałązki jodłowe ze szpilkami; iglice na drzewach iglastych’ (SGP I: 168); ap. gw. cetyna ‘igliwie, szpilki nazewniczo te masywy. Celem jego wejścia była zaś »Wołoszyni gora na poł mili rozległa«, wielki masyw o połogich stokach, trawiasty również w partiach graniowych, o dogodnych warunkach dla pasterstwa – a nie obwarowany urwiskami szczyt Świ-nicy. Na mapie katastralnej z 1846 r. nazwa Wołoszyn figurowała m.in. na wschodnich stokach Koszystej w górnej części Doliny Waksmundzkiej, a także pod Skrajnym Granatem w Dolince Buczynowej. Pasterze oznaczali nazwą Wołosyny wspólnie górę Wołoszyn i całą Koszystą (od Krzyżnego do Polany Waksmundzkiej), okre-ślając ją jako Waksmundzki Wołosyn. (WHP PNG, s. 127 – z przypisu); c) „Góra Wołoszyni u Staszica to najwyraźniej owe właśnie Wołosyny. Traf nie zatem konstatował Mieczysław Świerz, że „nazwę Wołoszyni nadaje Staszic całemu posadowi skalnemu Koszystej, Wołoszyna i Buczynowych Turni, a szerszym […] znaczeniu przenosi nawet [na] cały zwał spiętrzonych ponad Halą Gąsienicową szczytów […]” (Świerz, 1926: 19, Borucki, 2003a: 174–175). Wodospad Mickiewicza. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK drzewa iglastego (świeże na drzewie lub nie mają chyba nic wspólnego ze szczyta-suche – opadłe z drzewa; gałązki drzewa mi, chociaż czasem twierdzono, że szczo-iglastego’ (SGO I: 84). ty to szczyty” (WET: 1186); Z obserwacji Paryscy w Encyklopedii piszą: „Nazwa terenu oraz analizy apelatywów zawartych geogr. szczoty i termin szczoty (w gwarze w słownikach gwarowych można wywniopodh. scoty) są notowane z Tatr od daw-skować, że nazwa, którą notuje Staszic, na, ale rzadko. Ze skąpego materiału zdaje i która jest powielana w kolejnych źródłach, się wynikać, że szczoty (scoty) to jakiś ro-odzwierciedla szatę roślinną oraz charakter dzaj stromego urwistego terenu: szczoty topograficzny zboczy Wołoszyna. Są one bowiem porośnięte gęstym lasem iglastym, często urwiskowym. Inaczej na tę kwestię patrzy Justyna Cząstka-Kłapyta (2018c: 177): „Nasuwa się tu jeszcze jedno wytłumaczenie: nazwa scoty wykazuje związek z ostrą sierścią dzikiego zwierzęcia – szczeciną (owłosie-niem mitycznego smoka), którą przypominały ostre iglice skalne […]”. Wołowa Mała n.p., O 1954 Mała Wołowa Szczerbina WHP6, CH, L por. adi. (gw.) mały, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. gw. scérbina. Wołowiec Mięguszowiecki n. sz., O 1925–1926 ChmiŚw, H, L por. ap. wół i suf. -owiec i n. d. Dolina Mięguszowiecka. „Nazwa W.M. jest zapewne związana z pasterstwem, gdyż dawniej u jego stóp wypasano woły” (WET: 1360). Wrota Chałubińskiego zob. Zawracik. Wrota, Żelazne n.gr., O 1874Żelazne Wrota Welsz, M por. g.i. żelazne wrota ‘wrota z żelaza’. Wrota Żelazne n. p., O 1900 Welsz6, M 1938 Zachodnie Żelazne Wrota KP, M, L por. g.i. żelazne wrota ‘wrota z żelaza’ i adi. (gw.) zachodni. Wrota, Żelazne n. p., O 1872 Żelazne Wrota Stecz2, M 1900 Żelazne Wrota Welsz6, M 1938 Wschodnie Żelazne Wrota Nowe1, M, L por. g.i. żelazne wrota ‘wrota z żelaza’ oraz adi. wschodni. „Najstarsze Żelazne Wrota w Tatrach, tj. Wschodnie Żelazne Wrota, oglądane zwł. od strony Doliny Złomisk, rzeczywiście przypominają wyłamane wrota czy bramę, a wznoszące się nad tą przełęczą płytowe urwisko Wschodniego Żelaznego Szczytu to jakby żelazna baszta” (WET: 1448–1449). Wrota, Żelazne Wschodnie (Wschodnie Żelazne Wrota) zob. Wrota, Żelazne. Wrótka między Kaplicami n.p., O 1973 WHP17, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. między Kaplicami ‘prp. między i n. sz. Mała Kaplica i Wielka Kaplica’ (między + instr.). Wrótka n.p., O 1925–1926 ChmiŚw, M, R por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka nad Tunelem n.p., O 1999 C7, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i ap. tunel. „Głęboko wcięta U-kształtna przełęcz między pionowymi uskokami IV i V Apostoła. Ku pd.-zach. Opada z niej trawiasty żlebek z niskimi, lit ymi prożkami. Na pn. spada urwista depresja […]. W jej najwyższej części znajduje się, pod zaklinowanym blokiem, nazwotwórczy skalny tunel. Ma on ok. 5 m wysokości a średnicę żywo przypominającą jaskiniowe zaciski czy meandry” (C7: 149). Wrótka przed Kaplicami, n. p., O 1973 WHP17, M, R, por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. przed Kaplicami ‘praep przed i n. sz. Mała Kaplica i Wielka Kaplica’ (przed + instr.). Wrótka za Basztą n.p., O 1974 WHP19, M, R, L por. deminut. wrótka od (ap.) wrota i suf. -ka i w. p. za Basztą ‘prp. za i n. sz. Kapałkowa Baszta’(za + instr.). Wrótka za Dziobem n.p., O 1974 WHP19, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. za Dziobem ‘prp. za i n. sz. Kapałkowy Dziób’. Wrótka za Kaplicami n.p., O 1973 WHP17, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. za Kaplicami ‘prp. za i n. sz. Mała Kaplica i Wielka Kaplica’ (za + instr.). Wrótka za Słupem n.p., O 1974 WHP19, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. za Słupem ‘prp. za i n. sz. Kapałkowy Słup’ (za + instr.). Wrótka za Zębem n.p., O 1974 WHP19, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka i w. p. za Zębem ‘prp. za i n. sz. Kapałkowy Ząb’ (za + instr.). Wrótka zob. Wrótka, Łomnickie Pośrednie. Wrótka, Baranie Niżnie n.p., O 1976 Niżnie Baranie Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. gw. niźni, n. sz. Baranie Rogi i de-minut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Baranie Pośrednie n.p., O 1976 Pośrednie Baranie Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Baranie Rogi i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Baranie Wyżnie n.p., O 1976 Wyżnie Baranie Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. gw. wyśni, n.sz. Baranie Rogi i de-minut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Bednarzowe n. p., O 2008 Bednarzowe Wrótka C14, M, R, L por. n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Białczańskie Pośrednie n.p., O 1999 Pośrednie Białczańskie Wrótka C7, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i demi-nut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Białczańskie Skrajne n.p., O 1999 Skrajne Białczańskie Wrótka C7, M, R, L por. adi. skrajny, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Białczańskie Zadnie n.p., O 1999 Zadnie Białczańskie Wrótka C7, M, R, L por. adi. (gw.) zadni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i demi-nut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Durne Niżnie n.p., O 1976Niżnie Durne Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. gw. niźni i n. sz. Durny Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Durne Pośrednie n.p., O 1976 Pośrednie Durne Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Durny Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Durne Wyżnie n.p., O 1976 Wyżnie Durne Wrótka WHP20, M, R, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Durny Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Dzikie n. p., O 1971 Dzikie Wrótka WHP14, M, R, L por. n. sz. Dzika Turnia i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Gerlachowskie Wyżnie (Wyżnie Gerlachowskie Wrótka) zob. Wrót-ka, Gierlachowskie Wyżnie. Wrótka, Gierlachowskie Niżnie n.p., O 1965 Niżnie Gierlachowskie Wrótka WHP12, M, R, L por. adi. gw. niźni, adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Gierlachowskie Pośrednie n.p., O 1965 Pośrednie Gierlachowskie Wrótka WHP12, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Gierlachowskie Wyżnie n.p., O 1965 Wyżnie Gierlachowskie Wrótka WHP12, M, R, L 2005 Wyżnie Gerlachowskie Wrótka C11, M, R, L por. adi. gw. wyśni, adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. owsk (i) i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Głaźne n. p., O 1984 Głaźne Wrótka C11, M, R, L por. n. sz. Głaźna Turnia (Głaźna Czuba) i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Harnaskie n. p., O 1973 Harnaskie Wrótka WHP16, M, R, L por. n. s. Harnaskie Stawy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Hrube n. p., O 1967 Hrube Wrótka WHP13, M, R, L por. n. sz. Hruba Turnia i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Jamińskie n. p., O 1971 Jamińskie Wrótka WHP14, M, R, L por. n. p. Jamiński Przechód i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Jastrzębie (Jastrzębie Wrótka) zob. Szczerbina, Jastrzębia Skrajna. Wrótka, Jaworowe Niżnie n.p., O 1972 Niżnie Jaworowe Wrótka WHP15, M, R, L por. adi. gw. niźni, n. d. Dolina Jaworowa i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Jaworowe Pośrednie n.p., O 1972 Pośrednie Jaworowe Wrótka WHP15, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. d. Dolina Jaworowa i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Jaworowe Wyżnie n.p., O 1972 Wyżnie Jaworowe Wrótka WHP15, M, R, L por. adi. gw. wyśni, n. d. Dolina Jaworowa i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Jurgowskie n. p., O 1964 Jurgowskie Wrótka WHP11, M, R, L por. n. p. Jurgowska Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kacze n.p., O 1964 Kacze Wrótka WHP11, M, R, L por. n.sz. Kaczy Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Klimkowe n.p., O 1967 Klimkowe Wrótka WHP13, M, R, L por. n. sz. Klimkowa Turnia i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kołowe Pośrednie n.p., O 1983 Pośrednie Kołowe Wrótka WHP23, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Kołowy Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kołowe Skrajne n.p., O 1983 Skrajne Kołowe Wrótka WHP23, M, R, L por. adi. skrajny, n.sz. Kołowy Szczyt i de-minut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kołowe Zadnie n.p., O 1983 Zadnie Kołowe Wrótka WHP23, M, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Kołowy Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kozie Niżne n.p., O 1973 Niżnie Kozie Wrótka WHP17, M, R, F por. adi. gw. niźni, adi. kozi od ap. gw. koza ‘kozica’ (SGZ: 160) i suf. -i oraz de-minut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kozie Pośrednie n.p., O 1973 Pośrednie Kozie Wrótka WHP17, M, R, F por. adi. (gw.) pośredni, adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i oraz deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Kozie Wyżnie n.p., O 1973 Wyżnie Kozie Wrótka WHP17, M, R, F por. adi. gw. wyśni, adi. kozi od ap. gw. koza i suf. -i oraz deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Królewskie n. p., O 1971 Królewskie Wrótka WHP14, M, R, L por. hist. n. sz. Królewski Nos i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Lodowe n. p., O 1974 Lodowe Wrótka WHP18, M, R, L por. n.sz. Lodowa Kopa i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Lodowe Pośrednie n. p., O 1974 Pośrednie Lodowe Wrótka WHP18, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni i n.p. Lodowe Wrótka. Wrótka, Lodowe Skrajne n.p., O 1974 Skrajne Lodowe Wrótka WHP18, M, R, L por. adi. skrajny i n. p. Lodowe Wrótka. Wrótka, Lodowe Zadnie n.p., O 1974 Zadnie Lodowe Wrótka WHP18, M, R, L por. adi. (gw.) zadni i n.p. Lodowe Wrótka. Wrótka, Łomnickie (Łomnickie Wrót-ka) zob. Wrótka, Łomnickie Pośrednie. Wrótka, Łomnickie Niżnie n.p., O 1977 Niżnie Łomnickie Wrótka WHP21, M, R, L 1971 Niżnie Wrótka WHP21, M, R, L por. adi. gw. niźni i n.p. Łomnickie Wrótka. Wrótka, Łomnickie Pośrednie n.p., O 1977 Pośrednie Łomnickie Wrótka WHP21, M, R, L 1977 Łomnickie Wrótka WHP21, M, R, L 1977 Pośrednie Wrótka WHP21, M, R, L 1977 Wrótka WHP21, M, R por. adi. (gw.) pośredni, adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Łomnickie Wyżnie n.p., O 1977 Wyżnie Łomnickie Wrótka WHP21, M, R, L 1977 Wyżnie Wrótka WHP21, M, R, L por. adi. gw. wyśni i n.p. Łomnickie Wrótka. Wrótka, Młynarzowe n. p., O 1998 Młynarzowe Wrótka C6, M, R, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Niżnie (Niżnie Wrótka) zob. Wrótka, Łomnickie Niżnie. Wrótka, Oknem nad n. p., O 1999 Wrótka nad Oknem C7, M, R, L por. deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. nad oknem ‘prp. nad i ap. okno’ (nad + instr.). Wrótka, Ostre n. p., O 1973 Ostre Wrótka WHP16, M, R, L por. n. sz., Ostry Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Pasternakowe Niżnie n.p., O 1964 Niżnie Pasternakowe Wrótka WHP11, M, R, L por. adi. gw. niźni i n.sz. Pasternakowa Turniczka. Wrótka, Pasternakowe Pośrednie n. p., O 1964 Pośrednie Pasternakowe Wrótka WHP11, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni i n. sz. Pasternako-wa Turniczka. Wrótka, Pasternakowe Wyżnie n.p., O 1964 Wyżnie Pasternakowe Wrótka WHP11, M, R, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Pasternakowa Turniczka i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Pośrednie (Pośrednie Wrótka) zob. Wrótka, Łomnickie Pośrednie. Wrótka, Siwe n. p., O 1973 Siwe Wrótka WHP16, M, R, L por. n. s. Siwe Stawy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Skoruszowe n. p., O 1998 Skoruszowe Wrótka C6, M, R, L por. adi. skoruszowy od n. grzb. Skoru-śniak i suf. -owy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Sławkowskie n. p., O 1971 Sławkowskie Wrótka WHP14, M, R, L por. n.d. Sławkowski Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Staroleśne n.p., O 1967 Staroleśne Wrótka WHP13, M, R, L por. adi. staroleśny od n.d. Dolina Staroleśna i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Stwolskie Skrajne n.p., O 1964 Skrajne Stwolskie Wrótka WHP11, M, R, L por. adi. skrajny, n. p. Stwolska Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Stwolskie Zadnie n.p., O 1964 Zadnie Stwolskie Wrótka WHP11, M, R, L por. adi. (gw.) zadni, n.p. Stwolska Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Szatanie n. p., O 2009 Szatanie Wrótka C15, M, R, L por. adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Szatanie Niżnie n.p., O 2009 Niżnie Szatanie Wrótka C15, M, R, L por. adi. gw. niźni, adi. szatani od n. sz. Szatan i suf. -i i n. p. Szatanie Wrótka i de-minut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Szpiglasowe Niżnie n.p., O 2005 Niżnie Szpiglasowe Wrótka C11, M, R, L por. adi. gw. niźni, n.p. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Szpiglasowe Pośrednie n.p., O 2005 Pośrednie Szpiglasowe Wrótka C11, M, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n.sz. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Szpiglasowe Wyżnie n. p., O 2005 Wyżnie Szpiglasowe Wrótka C11, M, R, L por. adi. gw. wyśni, n. sz. Szpiglasowa Przełęcz i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Śnieżne n. p., O 1974 Śnieżne Wrótka WHP19, M, R, L por. n. sz. Śnieżny Szczyt i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, w Osterwie Niżnie n.p., O 1964 Niżnie Wrótka w Osterwie WHP11, M, R, L por. adi. gw. niźni, deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka i w. p. w Osterwie ‘prp. w i n. sz., Osterwa’ (w + loc.). Wrótka, Widłowe n. p., O 1998 Widłowe Wrótka C6, M, R, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Wyżnie (Wyżnie Wrótka) zob. Wrótka, Łomnickie Wyżnie. Wrótka, Zbójnickie n. p., O 1973 Zbójnickie Wrótka WHP16, M, R, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Złote n. p., O 1977 Złote Wrótka WHP21, M, R, P por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i demi-nut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Złotnikowe n. p., O 1971 Złotnikowe Wrótka WHP14, M, R, L por. n. m. Złotnikowy Ogród i n. sz. Złotnikowa Czuba i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. Wrótka, Żabie n. p., O 1952 Żabie Wrótka WHP7, M, R, L por. n. sz. Żabi Mnich i deminut. wrótka od ap. (gw.) wrota i suf. -ka. „Nazwa pochodzi od Żabiego Mnicha” (por. WET: 1444). Wrótka, Żabie Wyżnie n.p., O 1999 Wyżnie Żabie Wrótka C7, M, R, L por. adi. gw. wyśni i adi. żabi od n. sz. Żabi Mnich i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka lub od n.p. Żabie Wrótka. Wrótka, Żłobiste n. p., O 1962 Żłobiste Wrótka WHP10, M, R, L por. n. sz. Żłobisty Szczyt i deminut. wrót-ka od ap. wrota i suf. -ka. Wrótka, Żółte n. p., O 1973 Żółte Wrótka WHP17, M, R, L por. n. sz. Żółty Szczyt i deminut. wrótka od ap. wrota i suf. -ka. Wszywaki n. grzb., O 2005 C11, F por. ap. słow. všivec ‘Gnidosz Hacqueta’ (C11: 100) i suf. -ak (i). Por. n. słow. Všiváky; Nazwa pochodzi od rośliny gnidosz Hacqueta (słow. všivec) (por. C11: 100). Wyborna n. sz., O 1971 WHP14, M por. adi. wyborny. Wyłom, Biały n.f.s., O 2001 Biały Wyłom C9, CH, B por. adi. biały i ap. wyłom. „[Jest to – A. J.-K.] wielka wyrwa o jasnych skałach” (C9: 42). Wyrwa Worwy n.f.s., O 2006 C12, CH, P por. ap. wyrwa i n. os. Worwa ‘Stanisław Worwa’. „Przypisanie zespołowi Stanisław Wor-wa i in. (lato 1950) pokonania tego fragmentu ściany wywodzi się raczej z poezji i rymotwórstwa, niż z taternickich faktów” (C12: 90). Wysoka Gierlachowska zob. turnia, Litworowa. Wysoka Ławka n.p., O 1956 Wysoka Ławka WHP8, M, W por. adi. (gw.) wysoki i deminut. ławka od ap. ława i suf. -ka. Wysoka Łomnicka zob. Krapak wielki. Wysoka n. sz., O 1870 Welsz, W por. adi. (gw.) wysoki. Wysoka, Gierłachowska n. sz., O 1900 Gierłachowska Wysoka StPog, W, L 1912Wyżnia Wysoka GierlachowskaChmiel, W, L Wysoka. Fot. J. Oppenheim. MT wZakopane por. adi. gw. wyśni, adi. wysoki i adi. gier-Wysoka, Gierłachowska Niżnia n. sz., lachowski od n. sz. Gierłach (Gerlach) i suf. O -owski. 1900 Niżnia Wysoka Gierłachowska StPog, Zob. też Wysokie Gierlachowskie. W, L 1912Niżnia Wysoka Gierlachowska Chmiel, W, L por. adi. gw. niźni, ap. wysoka od adi. wysoki i adi. gierłachowski od n. sz. Gierłach (Gerlach) i suf. -owski. Zob. Wysokie Gierlachowskie. Wysoka, Mała 232 n.sz., O 1900 Mała Wysoka StPog, L, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Wysoka (Staro-leśny Szczyt). Wysokie Gierlachowskie [Wielicki Szczyt i Litworowy Szczyt] 233 n. sz., O 232 „W dawnych czasach Wysoką nazywał się dzisiejszy Staroleśny Szczyt i od jego to dawnej nazwy utworzono nazwę M.W. dla jego niższego sąsiada” (WET: 1372); „Nazwa pochodzenia ludowego, błędnie kojarzona ze Staroleśną (rzekomo dawniej zwaną również Wysoką)” (Nyka TS: 425), „Ustalenie, że obecny Gierlach to dawna polska Wysoka, sprawia […], że adekwatny kontekst interpretacyjny zyskują osobliwo-ści nazewnicze rejonu Gierlachu – zabłąkane w to gniazdo nazwy pochodne Wysokiej, w literaturze tłumaczone zgoła naiwnie. A przecież Mała Wysoka i Gierlachowskie Wysokie to niedwuznacznie relikty pierwotnej polskiej nazwy Gierlachu, a nie pozbawione elementar nej logiki refleksy nazw Wysokiej mięguszowieckiej czy – tym bardziej – Staroleśnej” (J. Nyka, Zanim Gierlach stał się Gierlachem, „Głos Seniora” 12/2015, http://nyka.home.pl/glos_sen/pl/201512. htm#A [dostęp 17. 04. 2020 r.]). 233 „W swoim czasie nazwa Wysoka obejmowała całą grupę Staroleśnej i to ku północy aż po Polski Grzebień i Rohatkę, o ile nie dalej. […] W owych czasach podróżnik, który od północy wszedł na Polski Grzebień, widział po prawej stronie Doliny Wielickiej Gierlach, a po lewej Wysoką (czyli Staroleśną). […] Następnie 1965 WHP12, W, L por. adi. gw. wysoki i adi. gierlachowski od n. sz. Gierlach i suf. -owski. Wywiery n. źr., H 1900 StPog, WP por. vb. gw. wywiérać ‘tryskać’ (SGZ: 440). Wywierzysko, Wody Suchej n. źr., H 1951 Wywierzysko Suchej Wody WHP4, CH, L por. ap. gw. wywierzýsko ‘miejsce, gdzie źródło wywiéro, tj. tryska’ (SGZ: 440) i n. pot. Sucha Woda. Wyżnia Krótka Szczerbina zob. Handlowa Przełączka Wyżnia. Y Y zob. Komin Stanisławskiego (Mały Kieżmarski Szczyt). Z Za Mnichem n. d., O 1900 Welsz6, L 1903 dolina Staszica Świerz, CH, P 1908 Dolina za Mnichem Chmiel, CH, L 1938 Dol. za Mnichem KP, CH, L 1951 Dolinka za Mnichem WHP4, CH, R, L dwa szczyty po drugiej stronie Polskiego Grzebienia, a należące wedle ówczesnych pojęć już do masywu Gierlachu, nazwano Wysokiemi Gierlachowskiemi. Później jednak przechrzczono te dwa szczyty na Wielicki Szczyt i Litworowy Szczyt, a nazwy Niżnia i Wyżnia Wysoka Gierlachow-ska nadano wzniesieniom leżącym jeszcze bliżej samego Gierlachu, i tak pozostało do dzisiaj” („Taternik”, z. 6, 1947: 168). por. ap. (gw.) dolina i w. p. za Mnichem ‘prp. za i n.sz. Mnich’ (za + instr.) oraz n. os. Staszic ‘Stanisław Staszic’. Jedno z miejsc, które w latach 1804–1805 odwiedził Stanisław Staszic (por. Chwaściński 1979: 14). Zabijak n. żl., O 2005 C11, M por. ap. gw. zabijok ‘morderca’ (SGZ: 446). Zachody Abgarowicza n.f.s., O 2001 C12, CH, P por. ap. zachód i n. os. Abgarowicz ‘Zbigniew Abgarowicz’ (WET: 19). „Nazwa od nazwiska zdobywcy Zbigniewa Abgarowicza” (C8: 93). Zachód Birkenmajera n.f.s., O 1998 C6, CH, P por. ap. zachód i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. „Pierwsze przejście tej formacji – Wincenty Birkenmajer i K azimierz Kupczyk (18.07.1930 r.)” (C6: 117). Zachód Grońskiego n.f.s., O 2006 C12, CH, P por. ap. zachód i n. os. Groński ‘Stanisław Groński’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Stanisław Groński 2.07.1931 r. (por. C12: 139). Zachód Janczewskiego n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zachód i n. os. Janczewski. Zachód Klemensiewicza n.f.s., O 2001 C9, CH, P por. ap. zachód i n. os. Klemensiewicz ‘Zygmunt Klemensiewicz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Zygmunt Klemensiewicz 24.08.1919 r. (por. C9: 90). Zachód Komarnickich n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zachód i n. os. Komarniccy. Zob. Rynna Komarnickich. Zachód Marusarza n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zachód i n. os. Marusarz ‘Jędrzej Marusarz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jędrzej Mar usarz st. 2.08.1906 r. (por. C10: 61). Zachód Paryskiego n.f.s., O 2001 C8, CH, P por. ap. zachód i n. os. Paryski ‘Witold Henryk Paryski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Witold Henryk Paryski 7.09.1932 r. (por. C8: 132). Zachód Przewodników n.f.s., O 2009 C15, CH, P por. ap. zachód i ap. przewodnik. Zachód Ratowników n.f.s., O 2003 C10, CH, P, WU por. ap. zachód i ap. ratownik. Zachód Szczepańskiego n.f.s., O 1998 C6, CH, P por. ap. zachód i n. os. Szczepański ‘Jan A. Szczepański lub Alf red Szczepański’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. J.A. Szczepański lub A. Szczepański 21.07.1930 r. (por. C6: 198). Zachód Wallischa n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zachód i n. os. Wallisch ‘Karol Wallisch’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Karol Wallisch, 20.08.1926 r. (por. C10: 80). Zachód, Abgarowicza Lewy n.f.s., O 2001 Lewy Zachód Abgarowicza C8, CH, P, L 2001 Lewy Abgarowicz C8, L, P por. adi. lewy, ap. zachód i n. os. Abgarowicz ‘Zbigniew Abgarowicz, taternik’ (WET: 19), zob. Zachody Abgarowicza. Zachód, Abgarowicza Prawy n.f.s., O 2001 Prawy Zachód Abgarowicza C8, CH, P, L 2001 Prawy Abgarowicz C8, P, L por. adi. prawy, ap. zachód i n. os. Abgarowicz ‘Zbigniew Abgarowicz, taternik’ (WET: 19), zob. Zachody Abgarowicza. Zachód, Lalkowy n.f.s., O 1999 Lalkowy Zachód C7, CH, L por. adi. lalkowy od n. sz. Żabia Lalka i suf. -owy i ap. zachód. Zachód, Płytowy n.f.s., O 1999 Płytowy Zachód C7, CH, K por. adi. płytowy od ap. płyta ‘ławica skalna o płaskiej powierzchni górnej i dolnej’ (SzSJP II: 674) i suf. -owy i ap. zachód. Zachód, Świerza Dolny n.f.s., O 2003 Dolny Zachód Świerza C10, CH, P, L por. adi. (gw.) dolny, ap. zachód i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Świerz, 2.08.1923 r. (por. C10: 181). Zachód, Świerza Górny n.f.s., O 2003 Górny Zachód Świerza C10, CH, P, L por. adi. (gw.) górny, ap. zachód i n. os. Świerz ‘Mieczysław Świerz’. Zob. też Zachód, Świerza Dolny. Zachód, Wąski n.f.s., O 2003 Wąski Zachód C10, CH, W por. adi. (gw.) wąski i ap. zachód. Zachód, Wyżni n.f.s., O 2009 Wyżni Zachód C15, CH, L por. adi. gw. wyśni i ap. zachód. Zacięcie Dziadka n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Dziadek ‘Andrzej Heinrich’. Nazwa formacji skalnej, którą jako pierwszy pokonał Andrzej Heinrich. Zacięcie Komarnickich n.f.s., O 1951 WHP2, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Komarniccy ‘Gula i Roman Komarniccy’. Pierwsze próby przejścia tej formacji skalnej: Gyula Komarnicki i Roman Komarnicki, 4 i 5. 08.1909 r. (por. WHP2: 37). Zacięcie Kowalewskiego n.f.s., O 1998 C6, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Kowalewski ‘Ryszard Kowalewski’. Nazwa na pamiątkę pierwszego przejścia tej formacji skalnej przez m.in. Ryszarda Kowalewskiego (por. C6: 144). Zacięcie Malczyka n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Malczyk ‘Ryszard Malczyk’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Ryszard Malczyk latem 1969 r. (por. C7: 79). Zacięcie Muskata zob. Zacięcie Żurawskiego. Zacięcie Onyszkiewicza n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Onyszkiewicz ‘Janusz Onyszkiewicz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Janusz Onyszkiewicz 7.08.1972 r. (por. C7: 76). Zacięcie Sprężyny n.f.s., O 1998 C6, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Sprężyna ‘Maciej Gryczyński’. Zacięcie Starka n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Starek ‘Andrzej Starek’. Zacięcie Szczuki n.f.s., O 2003 C10, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Szczuka ‘Mieczy-sław Szczuka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Mieczysław Szczuka, 20.07.1926 r. (por. WHP18: 44). Zacięcie Ustupskiego n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Ustupski ‘Jerzy Ustupski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jerzy Ustupski, 18.08.1929 r. (por. C7: 73). Zacięcie Vogla n.f.s., O 2001 C8, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Vogel ‘Paweł Vogel i Janusz Vogel’. Zob. też Taras Vogla. Zacięcie Wilczkowskiego n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Wilczkowski ‘Andrzej Wilczkowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Andrzej Wilczkowski, ok. 15.08.1954 r. (por. C7: 81). Zacięcie Zaremby n.f.s., O 1999 C7, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Zaremba ‘Stanisław Krystyn Zaremba’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław K. Zaremba, 10.09.1934 r. (por. C7: 200). Zacięcie Ždiarsky’ego n.f.s., O 2009 C15, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Ždiarsky ‘František Ždiarsky’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał František Ždiarsky 24.09.1967 r. (por. C15: 139). Zacięcie Żurawskiego n.f.s., O 2003 C10, CH, P 2003 Zacięcie Muskata C10, CH, P por. ap. zacięcie i n. os. Żurawski ‘Jan Żurawski’. „Jako pierwszy przeszedł to zacięcie zespół Maciej Rzeszutko i Jan Żurawski. […]. Natomiast późniejszy o miesiąc zespół Paweł Bujakiewicz – Jan Muskat pokonał całą drogę do Lustra nad Czołówką. Wskutek tego spotykana jest też nazwa Zacięcie Muskata” (C10: 89). Zacięcie, Czarne n.f.s., O 2003 Czarne Zacięcie C10, CH, L por. n. sz. Czarny Mięguszowiecki Szczyt i ap. zacięcie. Zacięcie, Olbrzymie n.f.s., O 1979 Olbrzymie Zacięcie WHP22, CH, R por. adi. olbrzymi i ap. zacięcie. Zacięcie, Szare n.f.s., O 2003 Szare Zacięcie C10, CH, B por. adi. szare i ap. zacięcie. Zahrada zob. Ogród Wahlenberga. Zahradka zob. Ogród Wahlenberga. Zakręt Ejsmonda n. m., Mt 1995 WET, CH, P 1995 Zakręt Śmierci WET, CH, M por. ap. zakręt ‘odcinek, miejsce, punkt, w którym jakaś linia, droga itp. zagina się pod pewnym kątem, zmienia kierunek’ (SzSJP III: 857) i n. os. Ejsmond ‘Julian Ejsmond’. „Zakręt szosy do Morskiego Oka […]. Na tym zakręcie w wypadku samochodowym ok. 25 VI 1930 doznał ciężkich obrażeń znany literat Julian Ejsmond […] i zmarł po kilku dniach (29 VI 1930 w Zakopanem)” (WET: 247) 234 . Załupa Aligatora n.f.s., O 2006 Załupa Aligatora C12, CH, P por. ap. załupa i n. os. Aligator ‘Jan Łącki’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Jan Łącki ps. Aligator 20.08.1965 r. (por. C12: 51). Załupa Świerza n.f.s., O 234 „W używanej przez taterników nazwie »Zakrętu Ejsmonda« na tej szosie [Droga Oswalda Balzera] (w trakcie ostatniej przebudowy wydatnie ściętego) przetrwała pamięć wypadku samochodowego w dniu 29 czerwca 1930 r., w którym odniósł śmiertelne obrażenia poeta Julian Ejsmond (1892–1930), zmarły w zakopiańskim szpitalu” (Nyka Niegóralskie…: 269). 2003 C10, CH, P por. ap. załupa i n. os. Świerz ‘Mieczy-sław Świerz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Mieczysław Świerz 22.09.1921 r. (C10: 132). Załupa, Wielka n.f.s., O 1999 Wielka Załupa C7, CH, R por. adi. (gw.) wielki i ap. załupa. Zamki n. sz., O 1900 Welsz6, M por. ap. (gw.) zamek. Zamki, Niżnie n. grzb., O 1972 Niżnie Zamki WHP15, M, L 1998 Zamki Niżnie C6, M, L por. adi. gw. niźni i ap. (gw.) zamek. Zamki, Wyżnie n. grzb., O 1972 Wyżnie Zamki WHP15, M, L por. adi. gw. wyśni i ap. (gw.) zamek. Zasiady 235 n. m., Mt 1900 Welsz6, M por. ap. gw. zasiad ‘posiedzenie, sesja’ (SWarsz VIII: 265). Zatoka, Bednarzowa n. zb., O 2008 Bednarzowa Zatoka C14, M, L por. n. sz. Pośrednia Bednarzowa Turnia i ap. zatoka. Zatoka, Diabla n.k., O 235 „Dalej spinać się trzeba ścieżką wydeptaną po różnych urwiskach, to po upłazkach, to po turniach, z których wydatniejszą nazywają Zasiadami, gdyż zmęczony podróżnik dostawszy się na jakieś niby siodełko, szuka tu chwilowego odpoczynku” (Welsz6: 196). 2008 Diabla Zatoka C14, M, L por. n. sz. Diabla Turnia i ap. zatoka. Zatoka, Dzika n. zb., O 1983 Dzika Zatoka WHP23, M, L por. n. d. Dolina Dzika i ap. zatoka. Zatoka, Garajowa n. zb., O 2008 Garajowa Zatoka C14, M, L por. n. sz. Garajowe Turnie i ap. zatoka. Zatoka, Hińczowa n.k., O 2001 Hińczowa Zatoka C8, M, L por. n. p. Hińczowa Przełęcz i ap. zatoka. Zatoka, Kacza n. zb., O 2011 Kacza Zatoka C16, M, L por. n. sz. Kacza Turnia i ap. zatoka. Zatoka, Pusta n.k., O 2011 Pusta Zatoka C16, M, L por. n. sz. Puste Turnie i ap. zatoka. Zatoka, Staroleśna n.k., O 1971 Staroleśna Zatoka WHP14, M, L por. n. d. Dolina Staroleśna i ap. zatoka. Zatoka, Teriańska n. zb., O 2008 Teriańska Zatoka C14, M, L por. n. p. Teriańska Przełęcz Niżnia i ap. zatoka. Jest to stożek piargowy znajdujący się pod wylotem żlebu spadającego z Teriańskiej Przeł. Niżniej (por. C14: 90). Zatoka, Złomiska n.k., O 1962 Zlomiska Zatoka WHP10, M, L por. adi. złomiski od n.d. Dolina Złomisk i suf. -i i ap. zatoka. Zawieska n. sz., O 1977 WHP21, M por. ap. zawieszka ‘element konstrukcyjny zawieszony przegubowo, na którym zamocowany jest przegubowo inny kolejny element; strzemię’ (SzSJP III: 912); „Zwieszająca się ku nam turnia” (WHP21: 114). Zawracik n. p., O 1925–1926 ChmiŚw, M, R, FO 1952 Wrota Chałubińskiego236 WHP5, M, P por. deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzéć ‘zamknąć’ (SGZ : 456); ap. gw. zawrocie ‘miejscowość, w której się droga zawraca’ (SGP VI: 338), ap. słow. závrat ‘zawrót głowy’ (SSP II: 597) oraz ap. (gw.) wrota i n. os. Chałubiński ‘Tytus Chałubiński’. Zawracik Rówienkowy n.p., O 1910 Chmiel, M, R, FO, L por. deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat i adi. rówienko-wy od n.d. Dolinka Rówienki i suf. -owy. Zawracik, Rycerowy Niżni n.p., O 1952 WHP5, M, R, FO, L 236 „Nazwę nadał przełęczy Wydział Towarzystwa Tatrzańskiego w dniu 13 stycznia 1890 r. na wniosek Walerego El-jasza, upamiętniając w niej zmarłego 2 miesiące wcześniej Tytusa Chałubińskie-go (1820–89), słynnego lekarza, taternika i społecznika. […] Dlaczego wybrano właśnie tę przełęcz? Chyba dlatego, że rok wcześniej przeprowadzono przez nią pod nadzorem Eljasza nowy szlak turystyczny, była więc świeżo w pamięci. Sam Chału-biński nie wyróżniał jej w sposób szczególny. Zanotowano wcześniejszą nazwę »Zawracik«, być może utworzoną przez przewodników lub turystów w nawiązaniu do Zawratu” (Nyka, Niegóralskie…: 268). Widok na przełęcz Zawrat od strony północnej. Fot. J. Oppenheim. MT Zakopane por. adi. gw. niźni, deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć. ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat i n. sz. Kopa Rycerowa. Zawracik, Rycerowy Wyżni n. p., O 1952 Wyżni Rycerowy Zawracik WHP5, M, R, FO, L por. adi. gw. wyśni, deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat i n. sz. Kopa Rycerowa. Zawracik, Rycerowy Zadni n.p., O 1952 Zadni Rycerowy Zawracik WHP5, M, R, FO por. adi. (gw.) zadni, deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat i n. sz. Kopa Rycerowa. Zawracik, Stwolski n. p., O 1964 Stwolski Zawracik WHP11, M, R, FO, L por. n. p. Stwolska Przełęcz i deminut. za-wracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat. Zawracik, Świstowy n. p., O 1971Świstowy Zawracik WHP14, M, R, FO, L por. n.sz. Świstowy Szczyt i deminut. zawracik od ap. zawrat i suf. -ik może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat. Zawrat n. p., O 1858 Stecz1, M, FO 1903 Przełęcz Zawrat Świerz, CH, M, FO por. ap. zawrat może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat i ap. (gw.) przełęcz. Zawrat, Mały n. m., Mt 1951 Mały Zawrat WHP1, R, L por. adi. (gw.) mały i ap. zawrat lub n. p. Zawrat. Zob. Zawrat. Zawrat, nowy n. m., Mt 1908 nowy Zawrat Chmiel, WO, L 1951 Nowy Zawrat WHP2, WO, L por. adi. (gw.) nowy i ap. zawrat lub n. p. Zawrat. Zob. Zawrat. Zawrat, stary n. m., Mt 1908 stary Zawrat Chmiel, WO, L 1951 Stary Zawrat WHP2, WO, L por. adi. (gw.) stary i ap. zawrat lub n. p. Zawrat. Zob. Zawrat. Zawrat, Stwolski n. p., O 1964 Stwolski Zawrat WHP11, M, FO, L por. n. p. Stwolska Przełęcz i ap. zawrat może od: vb. gw. zawrzeć, ap. gw. zawrocie, ap. słow. závrat. Ząb Englischa n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. (gw.) ząb i n. os. Englisch ‘Karol Englisch’. Zob. też Komin Englischa. Ząb Jurzycy n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. (gw.) ząb i n. p. Siodełko Jurzycy. Ząb Motyki n.f.s., O 1973 WHP16, M, P por. ap. (gw.) ząb i n. os. Motyka ‘Stani-sław Motyka’. Zob. też Siodełko Motyki. Ząb, Jastrzębi Mały n. sz., O 1984 Mały Jastrzębi Ząb WHP24, M, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Jastrzębi Ząb. Ząb, Jastrzębi n. sz., O 1984 Jastrzębi Ząb WHP24, M, L 1984 Wielki Jastrzębi Ząb WHP24, M, R, L por. n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) ząb oraz adi. (gw.) wielki. Ząb, Jastrzębi Pośredni n. sz., O 1984 Pośredni Jastrzębi Ząb WHP24, M, L por. adi. (gw.) pośredni i n.sz. Jastrzębi Ząb. Ząb, Jastrzębi Wielki (Wielki Jastrzębi Ząb) zob. Ząb, Jastrzębi. Ząb, Kapałkowy n. sz. 1974 Kapałkowy Ząb WHP19 por. n. zb. Kapałkowa Uboczi ap. (gw.) ząb. Ząb, Koński n. sz., O 1974 Koński Ząb WHP18, M, L por. adi. koński od n. sz. Koń i ap. (gw.) i suf. -ski i ap. (gw.) ząb lub g.i. koński ząb ‘ząb konia’. Ząb, Lodowy n. sz., O 1974 Lodowy Ząb WHP18, M, L por. n.gr. Lodowa Grań i ap. (gw.) ząb. Ząb, Przeziorowy n. sz., O 1998 Przeziorowy Ząb C6, M, L por. n.sz. Przeziorowa Turnia i ap. (gw.) ząb. Ząb, Szpiglasowy n. sz., O 2005 Szpiglasowy Ząb C11, M, L por. n.sz. Szpiglasowa Przełęcz i ap. (gw.) ząb. Ząb, Zbójnicki n. sz., O 1973 Zbójnicki Ząb WHP16, M, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) ząb. Ząb, Żabi Pośredni n. sz., O 1999 Pośredni Żabi Ząb C7, M, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Żabi Mnich i ap. (gw.) ząb. Ząb, Żabi Skrajny n.sz., O 1999 Skrajny Żabi Ząb C7, M, L por. adi. skrajny, n. sz. Żabi Mnich i ap. (gw.) ząb. Ząb, Żabi Zadni n. sz., O 1999 Zadni Żabi Ząb C7, M, L por. adi. (gw.) zadni, n. sz. Żabi Mnich i ap. (gw.) ząb. Zęby, Baranie n. sz., O 1976 Baranie Zęby WHP20, M, L por. n.sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) ząb. Zęby, Harnaskie n. sz., O 1973 Harnaskie Zęby WHP16, M, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. (gw.) ząb. Zęby, Młynarzowe n. sz., O 1998 Młynarzowe Zęby C6, M, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) ząb. Zęby, Opalone n. sz., O 2005 Opalone Zęby C11, M, L por. n.sz. Opalony Wierch i ap. (gw.) ząb. Zęby, Szczyrbskie n.gr., O 2008 Szczyrbskie Zęby C14, M, L por. n.p. Szczyrbska Przełęcz i ap. (gw.) ząb. Zęby, Żabie n. sz., O 1999 Żabie Zęby C7, M, L por. hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) ząb. Zielona n.sz., O 1908 Chmiel, L Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem. Fot. M. Karłowicz. CBG PTTK 1971 Zielona Czuba WHP14, CH, L por. adi. (gw.) zielony od n. s. Zielony Staw i ap. gw. cuba. Zielonem, Nad 237 n. sz., O 1849 Nad Zielonem Zejszner, L 1858 Mała Koszysta Stecz1, R, L por. ap. (gw.) mały i n. sz. Koszysta. Zielony n. s., H 1815 Staszic, B 1815zielona woda Staszic, CH, B 1879 Stawek Zielony Raj, CH, B 1893–1894 Staw Zielony Biel, CH, B 1900 Zielony Kieżmarski StPog, B, L 1900 Zielony Staw Welsz6, CH, B 1903 Staw Zielony (Kiezmarski) Świerz, CH, B, L 237 „Nad Zielonem = Mała Koszysta? Nazwa rozpowszechniona przez L. Zejsz-nera” (Nyka NHT: 4). 1938 Zielony Staw Kiezmarski KP, CH, B, L 1983 Zielony Staw pod Łomnicą WHP23, CH, B, L 1983 Zielony Staw WHP23, CH, B por. adi. zielony, ap. (gw.) staw, n. sz. Łom-nica, n. m. Kiezmark (Kieżmark) i suf. -ski oraz w. p. pod Łomnicą ‘prp. pod i n. sz. Łomnica’ (pod + instr.). „Nazwa Zielonego Stawu pochodzi od jego zielonkawego zabar wienia” (WET: 1413). Zielony Staw n.s., H (1) 1849 Zielony Staw Zejszner, CH, B 1903 Czerwone Stawki Świerz, CH, R, B 1903 Czerwony Staw Świerz, CH, B 1908 Czerwony Stawek Chmiel, CH, R, B 1951 Czerwony Staw Pańszczycki WHP3, CH, B, L por. adi. czerwony, ap. (gw.) staw i adi. pańszczycki od n.d. Dolina Pańszczyca i suf. -ki oraz deminut. stawek od ap. (gw.) staw i suf. -ek. „Nazwa stawu pochodzi od czerwonawej barwy głazów na dnie, dobrze widocznej zwł. przy niskim stanie wody. Zabar wienie to powoduje sinica Pleurocarpsa aurantiaca” (WET: 196). Ziem, Dudniąca n. m., Mt 1951 Dudniąca Ziem WHP4, JP por. vb. dudnić ‘wydawać głuchy odgłos, dźwięczeć głucho; huczeć’ (SzSJP I: 437) i ap. gw. ziem ‘ziemia’ (SGZ: 466). Złomiska zob. Łomiska. Złoty-Potok n. pot., H 1849 Zejszner, CH, B 1951 Złoty Potok WHP4, CH, B por. adi. złoty od ap. złoto i suf. -y i ap. (gw.) potok. „Nazwa jego pochodzi od żółtych kamyków, spotykanych w jego łożysku” (WHP4: 27). Zły zob. Diabeł. Zmarzły n. s., H 1874 Welsz, ZP 1900 Zmarzły Staw Welsz6, CH, ZP 1900 Staw Polski Welsz6, CH, ZP 1908 Zmarzły Staw pod Polskim Grzebieniem Chmiel, CH, ZP, L 1967 Polski Staw WHP13, CH, L 1967 Zmarzły Staw Polski WHP13, CH, ZP, L por. adi. zmarzły ‘który zmarzł’ (SWarsz VIII: 556), ap. (gw.) staw oraz adi. polski i w. p. pod Polskim Grzebieniem ‘prp. pod i n. p. Polski Grzebień’ (pod + instr.). Zwierzyniec n. m., Mt 2005 C11, P por. ap. zwierzyniec ‘teren ogrodzony przy rezydencjach maganatów i panu-jących, gdzie urządzano polowania’ (SzSJP III: 1003). Słowacka postać nazwy to Zverienec, a nie Zverinec. Słowacka nazwa została więc prawdopodobnie zaadaptowana przez nazewnictwo polskie z błędem. I. Bohuš pisze, że w tej okolicy wielokrotnie płonął las i stąd wzięła się nazwa słowacka (Bohuš 1996: 367). Nazwa Zverienec ma zatem związek z ap. słow. var ‘wrzenie’ (SSP II: 466), a nie z ap. słow. zver ‘zwierzyna, zwierz, zwierzę’ (SSP II: 645), zatem raczej w języku polskim nazwa ta powinna mieć postać Pogorzelisko, Spaleniec itp. Zwornik, Barani 238 n. sz., O 1928 Barani Zwornik Tat, M, L 1973 Wyżni Barani Zwornik WHP17, M, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. zwornik oraz adi. gw. wyśni. Zwornik, Barani Niżni n.sz., O 1938 Barani Zwornik Niżni KP, M, L 1974 Niżni Barani Zwornik WHP19, M, L por. n. sz. Baranie Rogi, ap. zwornik i adi. gw. niźni. Zwornik, Barani Wyżni (Wyżni Barani Zwornik) zob. Zwornik, Barani. Zwornik, Basztowy n. sz., O 1998 Basztowy Zwornik C6, M, L por. adi. basztowy od n. sz. Młynarzowa Baszta i suf. -owy i ap. zwornik. Zwornik, Cubryński n.sz., O 238 „Nazwę tę proponujemy dla turni zwornikowej, leżącej w grani, łączącej Baranie Rogi ze Śnieżną Przełęczą” („Taternik”, z. 2, 1928: 31). 2001 Cubryński Zwornik C8, M, L por. adi. cubryński od n. sz. Cubryna i suf. -ski i ap. zwornik. Zwornik, Harnaski n. sz., O 1973 Harnaski Zwornik WHP16, M, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. zwornik. Zwornik, Hińczowy n. sz., 2003 Hińczowy Zwornik C10, M, L por. n. d. Dolina Hińczowa i ap. zwornik. Zwornik, Jarząbkowy n. sz., O 1998 Jarząbkowy Zwornik C6, M, L por. n.sz. Jarząbkowa Turnia i ap. zwornik. Zwornik, Koperszadzki n. sz., O 1983 Koperszadzki Zwornik WHP23, M, L por. n.gr. Koperszadzka Grań i ap. zwornik. Zwornik, Litworowy n.sz., O 1967 Litworowy Zwornik WHP13, M, L por. n. sz. Litworowy Szczyt i n. d. Dolina Litworowa i ap. zwornik. Zwornik, Lodowy (Lodowy Zwornik) zob. Ramię Lodowego. Zwornik, Śnieżny 239 n. sz., O 1935 Śnieżny Zwornik Tat, M, L por. n. sz. Śnieżny Szczyt i ap. zwornik. Zwornik, Widłowy n.sz., O 1998 Widłowy Zwornik C6, M, L 239 „Nazwę tę nadajemy dość wybitnej turni zwornikowej w głównej grani Tatr Wysokich na pn.-wsch. od Śnieżnego Szczytu, od której ku pn. oddziela się grań Śnieżnych Turni” („Taternik”, z. 1, 1935: 44). por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. zwornik. Zwrot Matirki n. m., Mt 1900 Welsz6 1977 Zwrot Matirki WHP21, M, P por. ap. zwrot i n. os. Matirka. Zwrot Matirka zob. Zwrot Matirki. Ź źleb Wielki n. żl., O 1900 Welsz6, CH, R 1956 Wielki Żleb Krywański WHP8, CH, R, L 1956 Wielki Żleb WHP8, CH, R por. adi. (gw.) wielki, adi. krywański od n. sz. Krywań i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Źleb, Szkaradny n. żl., O 1900 Szkaradny Źleb Welsz6, CH, M 1908 Szkaradny Żleb Chmiel, CH, M por. adi. (gw.) szkaradny i ap. (gw.) żleb. Nazwa wskazuje na duże nastromienie żlebu, które powoduje, że jest on trudno dostępny (por. Bohuš: 258 i 335). źródeł, Pięć n. źr., H 1910Pięć źródeł Chmiel, CH, LB 1925–1926 Pięć Źródeł ChmiŚw, CH, LB 1925–1926 Pięć Źródeł Smokowieckich ChmiŚw, CH, LB, L por. g.i. pięć źródeł ‘num. pięć i ap. źródło’ i n. msc. Smokowiec i suf. -ki. „Oprócz owych pierwotnych trzech źródeł (stąd nazwa Trzy Źródła) w 1882 nieco wyżej odkopano przypadkiem czwarte, które w 1886 zostało sztucznie rozdzielone na dwa (stąd nazwa Pięć Źródeł). Główne źródło w pierwotnej grupie trzech źródeł to Źródło Rainera” (WET: 910). Źródeł, Smokowieckich Pięć (Pięć Źródeł Smokowieckich) zob. źródeł, Pięć. źródełko Mojżesza n. źr., H 1900 Welsz6, CH, R, M 1900 zdrój Mojżesza Welsz6, CH, M 1903 źródło Mojżesza Świerz, CH, M 1925–1926 Źródło Mojżesza ChmiŚw, CH, M por. ap. źródło i n. os. Mojżesz oraz ap. zdrój. „W rzeczywistości Źródło Mojżesza nie jest źródłem. Po prostu cieknie tu zwykle trochę wody po płytowych skałach żlebu” (WHP21: 114); Nazwa nawiązuje do postaci biblijnego Mojżesza, którego uderzenie laską spowodowało pojawienie się wody. Źródełko pod Gronikiem n. źr., H 1900 Welsz6, CH, R, L por. deminut. źródełko od ap. źródło i suf. -ko i w. p. pod Gronikiem ‘prp. pod i n. ter. Gronik’ (pod + instr.). Źródła Kacwińskiego zob. Źródła Kaczwińskiego. Źródła Kaczwińskiego n. źr., O 1908 Chmiel2, CH, P 1956 Źródła Kacwińskiego WHP8, CH, P por. ap. źródło i n. os. Jozef Kacvinský ‘leśniczy, który w drugiej połowie XIX w. zadbał o te źródła, regulując je’ (por. Bo-huš 1996: 338). Źródła, Trzy (Trzy Źródła) zob. Studnie, Trzy. Źródło Jana n. źr., H 1977 WHP21, CH, D por. ap. źródło i n. os. Jan. Źródło n. źr., H 1925–1926 ChmiŚw, CH por. ap. (gw.) źródło. Źródło, Ciche n. źr., H 1972 Ciche Źródło WHP15, CH, L por. n. s. Cichy Staw i ap. źródło. źródło, Kolbenheyera n. źr., H 1903 Kolbenheyera źródło Świerz1, CH, P por. ap. źródło i n. os. Kolbenheyer‘XIX w. badacz Tatr, zajmował się m.in. badaniem temperatury źródeł i stawów tarz.’ (por. WET: 532–533). Ż Żebro n. sz., O 1908 Chmiel, M por. ap. żebro. „Od Przełęczy Zmarzłej w stronę Małego Koziego Wierchu: […] obchodzimy od północy dwie szerokie tur nie, zwane Zmarzłemi Czubami i docieramy do dość głębokiego żle-bu, spadającego od małej przełączki (siodełka) między tzw. Żebrem (=ostrą, wydatną turnią, tkwiącą w grani tuż na wschód od Małego Koziego Wierchu, pomiędzy nim a wspomnianemi wyżej Zmarzłemi Czubami) a Małym Kozim Wierchem w kotlinę Zmarzłego Stawu pod Zawratem” (Chmiel2: 41). Żebro Rajtara n.f.s., O 2009 C15, M, P por. ap. żebro i n. os. Rajtar ‘Pavol Rajtar’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Pavol Rajtar, 21.7.1963 r. (por. C15: 209). Żebro, Puste n.f.s., O 2009 Puste Żebro C15, M por. adi. (gw.) pusty i ap. żebro Żleb Ascety n. żl., O 1998 C6, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Asceta ‘Tadeusz Targalski z Warszawy, zwany Ascetą’ (por. Konieczniak EST: 193). Żleb Asnyka n. żl., O 2012 C17, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n.os. Asnyk ‘Adam Asnyk’. Żleb Bilskiego n. żl., O 2005 C11, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Bilski ‘Jacek Bilski’. „Jacek Bilski dokonał pier wszego przejścia tej formacji (11.02.1993 r.)” (C11: 204). Żleb Birkenmajera n. żl., O 1973 WHP17, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Birkenmajer ‘Wincenty Birkenmajer’. „Pierwsze przejście tej formacji – Wincenty Birkenmajer, Maria Dubielewiczów-na, H. Sawiniczówna, Stanisław Groński i L. Klimpel (14.07.1932 r.)” (WHP17: 85). Żleb Breuera n. żl., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Breuer ‘Johann Breuer jr’. „Nazwa od nazwiska przewodnika Johanna Breuera jra, który przeszedł tę formację prowadząc Paula Habela i Ludwiga Noacka (4.08.1899 r.)” (WHP21: 38). Żleb Chmielowskiego n. żl., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Chmielowski ‘Janusz Chmielowski’. Pierwszego przejścia żlebu dokonali Janusz Chmielowski z przewodnikami (por. WHP21: 47). Żleb Czerwony n. żl., O (Dolina Mięguszowiecka). 1908 Chmiel, CH, B 1954 Czerwony Żleb WHP5, CH, B por. adi. czerwony i ap. (gw.) żleb. Taką barwę daje cynober zawarty w tamtejszych skałach (por. Bohuš 1996: 264). Żleb Czerwony n. żl., O (Dolina Rówienek). 1972 Czerwony Żleb WHP15, CH, B por. adi. czerwony i ap. (gw.) żleb. Żleb Darmstädtera n. żl., O 1965 WHP12, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Darmstädter ‘Ludwig Darmstädter’. „Żleb Darmstädtera swą nazwą upamiętnia alpinistę, który (z towarzyszami) pierwszy go przeszedł w r. 1899” (WHP12: 63). Żleb Drège’a n. żl., O 1951 WHP2, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Drège ‘Jan Drège’. „Nazwa żlebu pochodzi od nazwiska Jana Drège’a, pierwszego turysty, który zginął w tym żlebie (w 1911)” (WET: 224). Żleb Franza n. żl., O 1973 WHP17, CH, P por. ap. gw. żleb i n. os. Franz ‘Johann Franz senior 1863–1939, jeden z najlepszych przewodników tatrz’ (WET: 283). „Pierwsze przejście formacji skalnej Ernst Dubke i przewodnik Johann Franz senior, 11 VI 1905” (WHP17: 68). Żleb Goetlów n. żl., O 2001 C9, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Goetlowie ‘Ferdynand i Walery Goetlowie’. „Pierwsze przejście [tej formacji skalnej] m.in. Ferdynand Goetel i Walery Goetel 9.08.1909” (C9: 38). Żleb Grosza n. żl., O 1971 WHP14, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Grosz ‘Alfred Grosz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Alf red Grosz 2.09.1902 r. (por. WHP14: 119). Żleb Hefty’ego n. żl., O 1984 WHP24, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Hefty ‘Gyula A. Hefty’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Gyula A. Hefty, 12.09.1911 r. (por. WHP24: 151). Żleb Hińczowej n. żl., O 2003 C10, CH, L por. ap. (gw.) żleb i n. p. Hińczowa Przełęcz. Żleb Karczmarza 240 n. żl., O 1912 Chmiel, CH, P por. ap. (gw.) żleb i ap. karczmarz ‘czło-wiek prowadzący karczmę’ (SzSJP I: 830). Żleb Klemensiewicza n. żl., O 1971 WHP14, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Klemensiewicz ‘Zygmunt Klemensiewicz’ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Zygmunt Klemensiewicz (por. WHP14: 206). 240 „Nazwa Ż.K. ma pochodzić od karczmarza, zapalonego myśliwego, który koło wylotu tego żlebu miał zasiadkę na kozice” (WET: 495). Żleb Komarnickich n. żl., O 1965 WHP12, CH, P or. ap. (gw.) żleb i n. os. Komarniccy ‘Gy-ula i Roman Komarniccy’. ‘ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonali Gyula Komarnicki i Roman Komarnicki: 28.07.1909 r. (por. WHP12: 34). Żleb Koziczinskiego n. żl., O 1973 WHP16, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Koziczinski ‘Ludwig Koziczinski’ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Ludwig Koziczinski 25.07.1902 r. (por. WHP16: 80). Żleb Krygowskiego, n. żl., O 2003 C10, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Krygowski ‘Stanisław Krygowski’. Zob. Komin Krygowskiego. Żleb ku Palcu n. żl., O 2009 C15, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. ku Palcu ‘prp. ku i n.sz. Palec’ (ku + dat.). Żleb Kulczyńskiego n. żl., O 1951 WHP2, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Kulczyński ‘Władysław Kulczyński jr’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej m.in. Władysław Kulczyński sen. 1893 r. (por. WHP2: 75). Żleb Leporowskiego n. żl., O 1974 WHP18, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Leporowski ‘Jerzy Leporowski’. Pierwsze przejście tej formacji skalnej Jerzy Leporowski, 13.07.1928 r. (por. WHP18: 50). Żleb Martina n. żl., O 2001 C8, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Martin ‘Alfred Martin’ Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Alf red Martin 20.08.1908 r. (por. C8: 129). Żleb Między Kopy n. żl., O 1998 C6, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. między Kopy ‘prp. między i n. sz. Wyżnia Młynarzowa Kopa’ (między + acc.). Żleb Orłowskiego n. żl., O 2001 C9, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Orłowski ‘Tadeusz Orłowski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Tadeusz Orłowski (por. C9: 105). Żleb Paryskiego n. żl., O 2001 C8, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Paryski ‘Witold Henryk Paryski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Witold Henryk Paryski 7.09.1932 r. (por. C8: 132). Żleb pod Mnichem n. żl., O 1952 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. pod Mnichem ‘prp. pod i n. sz. Mnich’ (pod + instr.). Żleb pod Rysami n. żl., O 1999 C7, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. pod Rysami ‘prp. pod i n. sz. Rysy’ (pod + instr.). Żleb pod Soplem n. żl., O 2001 C8, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. pod Soplem ‘prp. pod i n. sk. Sopel’ (pod + instr.). Żleb przed Skokiem n. żl., O 2009 C15, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. przed Skokiem ‘prp. przed i n. wodosp. Skok’ (przed + instr.). Żleb Puškáša n. żl., O 2001 C9, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Puškáš ‘Arno Puškáš’. „W sierpniu 1947 opuszczony został na pierwszą od góry platformę Arno Puškáš” (C9: 56). Żleb Ratowników n. żl., O 2003 C10, CH, P, WU ap. (gw.) żleb i ap. ratownik. Żleb spod Diabłów n. żl., O 1999 C7, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. spod Diabłów ‘prp. spod i n. sz. Diabły’ (spod + gen.). Żleb spod Dziury n. żl., O 1971 WHP14, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. spod Dziury ‘prp. spod i n. ter. Dziura’ (spod + gen.). Żleb spod Igły n. żl., O 2009 C15, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. spod Igły ‘prp. spod i n. sz. Basztowa Igła’ (spod + gen.). Żleb Stanisławskiego n. żl., O (Ganek). 1962 WHP10, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski, 17.07.1930 r. (por. WHP10: 109). Żleb Stanisławskiego n. żl., O (Jagnięcy Szczyt) 1984 WHP24, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski, 10.08.1932 r. (por. WHP24: 155). Żleb Stanisławskiego n. żl., O (Żabi Szczyt Wyżni). 1999 C7, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Stanisławski ‘Wiesław Stanisławski’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Wiesław Stanisławski, 21.07.1930 r. (por. C7: 34). Żleb Staniszewskiego n. żl., O 1951 WHP2, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Staniszewski ‘Adam Staniszewski’. ‘Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Adam Staniszewski, 29.08.1911 r. (por. WHP2: 97). Żleb Stilla n. żl., O 1973 WHP17, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Still ‘Johann Still’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. przewodnik Johann Still, 11.08.1876 r. (por. WHP17: 88). Żleb Stolarczyka n. żl., O 1965 WHP12, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Stolarczyk‘Józef Stolarczyk’. Nazwa nadana na cześć ks. Józefa Stolarczyka, jednego z pier wszych, którzy przeszli tę formacją skalną 10.09.1874 r. (por. WHP12: 143). Żleb Szecówki n. żl., O 2001 C8, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Szecówka ‘Stani-sław Szecówka’. Nazwa żlebu upamiętnia Stanisława Szecówkę, taternika, który spadł tu z lawiną, doznając licznych obrażeń (C8: 34). Żleb Szulakiewicza n. żl., O 2001 C8, CH, O por. ap. (gw.) żleb i n. os. Szulakiewicz ‘Stanisław Szulakiewicz’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław Szulakiewicz 23.07.1909 r. (por. C8: 150). Żleb Świerza n. żl., O 1971 WHP14, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Świerz ‘Mieczy-sław Świerz lub Tadeusz Świerz’. W nazwie upamiętniony został jeden ze Świerzów: Mieczysław lub Tadeusz, uczestnicy pier wszego przejścia tej formacji skalnej 21.08.1908 r. (por. WHP14: 166). Żleb Téry’ego n. żl., O 1977 WHP21, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Téry ‘Ödön Téry’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Ödön Téry (i przewodnik Martin Spitzkopf) 1.08.1877 r. (por. WHP21: 62). Żleb Veverki n. żl., O 1971 WHP14, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Veverka ‘Antonin Veverka’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Antonin Veverka 6.02.1939 r. (por. WHP14: 128). Żleb z Krzyżnego n. żl., O 2005 C11, CH, L por. ap. (gw.) żleb i w. p. z Krzyżnego ‘prp. z i n. sz. Krzyżne’ (z + gen.). Żleb za Skałką n. żl., O 1952 WHP5, CH, L por. ap. (gw.) żleb i g. i. za Skałką ‘prp. za i n.f.s. Skałka’ (za + instr.). „Środk. część Żlebu za Skałką jest ograniczona od zachodu dolomitowymi i wapiennymi skałkami, nie od nich jednak żleb ten ma swą nazwę, lecz od lud. nazwy Skałka oznaczającej skalistą część Filipczańskiego Wierchu” (WET: 1094). Żleb Zaremby n. żl., O 2003 C10, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Zaremba ‘Stani-sław K. Zaremba’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Stanisław K. Zaremba, 27.08.1930 r. (por. C10: 217). Żleb Zaruskiego n. żl., O 1951 WHP1, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Zaruski ‘Mariusz Zaruski’. „Ułatwienia w żlebie zrobił w r. 1928 lub 1929 przew. Jędrzej Mar usarz z polecenia Mariusza Zar uskiego” (WHP1: 128). Żleb Zawratowy n. żl., O 1908 Chmiel, CH, L 1951 Zawratowy Żleb WHP2, CH, L por. adi. zawratowy od n.p. Zawrat i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb Ždiarsky’ego n. żl., O 2009 C15, CH, P por. ap. (gw.) żleb i n. os. Ždiarsky ‘Fran-tišek Ždiarsky’. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał František Ždiarsky 7.02.1982. (por. C15: 272). Żleb Żandarmerii n. żl., O 1951 WHP4, CH, P 1999 Głęboki Żleb C7, CH, P 2008 Żandarmeria C13, P por. ap. (gw.) żleb i ap. żandarmeria oraz adi. (gw.) głęboki. Nazwa pochodzi od istniejącego tu w XIX wieku posterunku straży granicznej, który został zniszczony przez lawinę (por. PBMO TPN: 18). Żleb, Apostolski n. żl., O 1999 Apostolski Żleb C7, CH, L por. adi. apostolski od n.gr. Apostoły i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Barani n. żl., O 1976 Barani Żleb WHP20, CH, L por. n. sz. Baranie Rogi i ap. (gw.) żleb. Żleb, Białczański n. żl., O 1999 Białczański Żleb C7, CH, L por. adi. białczański od n. d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) żleb. Żleb, Białczański Pośredni n. żl., O 1999 Pośredni Białczański Żleb C7, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) żleb. Żleb, Białczański Wyżni n. żl., O 1999 Wyżni Białczański Żleb C7, CH, L n. żl. por. adi. gw. wyśni, adi. białczański od n.d. Dolina Białki i suf. -ański i ap. (gw.) żleb. Żleb, Białowodzki n. żl., O 1998 Białowodzki Żleb C6, CH, L por. adi. białowodzki od n.d. Dolina Bia-łej Wody i suf. -ki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Biały (Biały Żleb) zob. Żlebek, Biały Żleb, Biały n. żl. (Dolina Staroleśna). 1973 Biały Żleb WHP16, CH, B por. adi. biały i ap. (gw.) żleb. Żleb, Broniarski n. żl., O 1951 Broniarski Żleb WHP4, CH, D por. adi. broniarski od n. os. (?) Broniarz i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Buczynowy Szeroki n. żl., O 2005 Szeroki Buczynowy Żleb C11, CH, W, L por. adi. (gw.) szeroki, n. d. Dolinka Buczynowa i ap. (gw.) żleb. Żleb, Cubryński n. żl., O 2001 Cubryński Żleb C8, CH, L por. adi. cubryński od n.sz. Cubryna i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Czarny (Czarny Żleb) zob. Żleb, Czarny Jaworowy. Żleb, Czerwony (Czerwony Żleb) zob. Żleb Czerwony. Żleb, Czerwony (Czerwony Żleb) zob. Żleb, Czerwony Jaworowy. Żleb, Diabli n. żl., O 2009 Diabli Żleb C15, CH, L por. n. p. Diabla Przełęcz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Dwoisty n. żl., O 1967 Dwoisty Żleb WHP13, CH, L por. n. sz. Dwoista Turnia i ap. (gw.) żleb. Żleb, Dziewiczy n. żl., O 2003 Dziewiczy Żleb C10, CH, M por. adi. dziewiczy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Dziki Wielki n. żl., O 1983 Wielki Dziki Żleb WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n.d. Dolina Dzika i ap. (gw.) żleb. Żleb, Francuski n. żl., O 2005 Francuski Żleb C11, CH, P por. adi. francuski i ap. (gw.) żleb. „Żleb ten od lat odwiedzany bywa wyłącznie przez narciarzy i z ich środowiska wywodzi się nazwa” (C11: 144). Żleb, Głęboki n. żl., O 1995 Głęboki Żleb WET, CH, W por. adi. (gw.) głęboki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Goryczkowy Krzywy n. żl., O 1972 Krzywy Goryczkowy Żleb WHP15, CH, K, L por. adi. (gw.) krzywy, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. gw. żleb. Żleb, Goryczkowy Mały n. żl, O 1972 Mały Goryczkowy Żleb WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) mały, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Goryczkowy n. żl., O 1972 Goryczkowy Żleb WHP15, CH, L 1972 Wielki Goryczkowy Żleb WHP15, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Goryczkowy Pośredni n. żl., O 1972 Pośredni Goryczkowy Żleb WHP15, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Goryczkowy Wielki (Wielki Goryczkowy Żleb) zob. Żleb, Goryczkowy. Żleb, Goryczkowy Wielki n. żl., O 1971 Wielki Goryczkowy Żleb WHP14, CH, R, L por. n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. gw. żleb. Żleb, Goryczkowy Zadni n. żl., O 1972 Zadni Goryczkowy Żleb WHP15, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Goryczkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Granacki n. żl., O 1967 Granacki Żleb WHP13, CH, L por. adi. granacki od n. grzb. Granaty Wielickie i suf. -ki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Gronikowski n. żl., O 1956 Gronikowski Żleb WHP8, CH, L por. adi. gronikowski od n. sz. Gronik i suf. -owski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Harnaski n. żl., O 1973 Harnaski Żleb WHP16, CH, L por. n. s. Harnaskie Stawy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jamiński n. żl., O 1971 Jamiński Żleb WHP14, CH, L por. adi. jamiński od n.k. Jamina i suf. -ski (i) i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jastrzębi Długi n. żl., O 1983 Długi Jastrzębi Żleb WHP23, CH, W, L por. adi. (gw.) długi, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jastrzębi Pośredni n. żl., O 1983 Pośredni Jastrzębi Żleb WHP23, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jastrzębi Troisty n. żl., O 1983 Troisty Jastrzębi Żleb WHP23, CH, K, L por. adi. troisty ‘potrójny’ (GPOS: 186) i adi. jastrzębi od n.sz. Jastrzębia Turnia i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jaworkowy n. żl., O 1971 Jaworkowy Żleb WHP14, CH, F por. adi. jaworkowy od ap. (gw.) jaworek i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. „Nazwa Jaworkowy Żleb i inne podobne zawdzięczają swe pochodzenie jaworom rosnącym niegdyś koło dolnej części tego żlebu” (WHP14: 8). Żleb, Jaworowy Czarny n. żl., O 1973 Czarny Żleb Jaworowy WHP16, CH, B, L 1973 Czarny Żleb WHP16, CH, L por. adi. czarny i ap. (gw.) żleb i n. sz. Jaworowy Szczyt. Żleb,Jaworowy Czerwony n. żl., O 1973 Czerwony Żleb Jaworowy WHP16, CH, B, L 1976 Czerwony Żleb WHP16, CH, B, L por. adi. czerwony, ap. (gw.) żleb i n. d. Dolina Jaworowa. Żleb, Jaworowy Suchy n. żl., O 1972 Suchy Żleb Jaworowy WHP15, CH, JP, L por. n. pot. Suchy Potok Jaworowy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Jaworzyński n. żl., O 1971 Jaworzyński Żleb WHP14, CH, L por. adi. jaworzyński od n. pol. Jaworzyna Rusinowa i suf. -ski (i) i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kaczy Mały n. żl., O 2011 Mały Kaczy Żleb C16, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i n. żl. Kaczy Żleb. Żleb, Kaczy n. żl., O 2011 Kaczy Żleb C16, CH, L por. n. d. Kacza Dolina i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kapałkowy Pośredni n. żl., O 1974 Pośredni Kapałkowy Żleb WHP19, CH, L por. adi. (gw.) pośredni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kapałkowy Skrajny n. żl., O 1974 Skrajny Kapałkowy Żleb WHP19, CH, L por. adi. skrajny, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kapałkowy Zadni n. żl., O 1974 Zadni Kapałkowy Żleb WHP19, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Kapałkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kirowy Skrajny n. żl., O 2005 Skrajny Kirowy Żleb C11, CH, L por. adi. skrajny, n. zb. Kirowy Upłaz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kirowy Zadni n. żl., O 2005 Zadni Kirowy Żleb C11, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. żb. Kirowy Upłaz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Klimkowy n. żl., O (Staroleśny Szczyt). 1967 Klimkowy Żleb WHP13, CH, L por. n.sz. Klimkowa Turnia i ap. (gw.) żleb. Żleb, Klimkowy n. żl., O (Jagnięcy Szczyt). 1984 Klimkowy Żleb WHP24, CH, P por. adi. klimkowy od n. os. Klimek i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał m.in. Klimek (Klemens) Bachleda 23.09.1901 r. (por. WHP24: 137). Żleb, Koński n. żl., O 1972 Koński Żleb WHP15, CH, F por. adi. koński od g.i. kóński ścáw (n. ro-śliny) lub ap. koń i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. W Dolinie Jaworowej prowadzony był wypas (por. WHP15: 32–35). Żleb, Kozi n. żl., O 2011 Kozi Żleb C16, CH, L por. n. sz. Kozia Strażnica i ap. (gw.) żleb. Żleb, Koziarski n. żl., O 1951 Koziarski Żleb WHP4, CH, D por. adi. koziarski od ap. gw. koziar ‘myśliwiec polujący na kozice’ (SGZ: 160), ap. gw. koziá broda ‘gatunek leśnej trawy’ (SGO I: 472) i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kręty Skrajny n. żl., O 1977 Skrajny Kręty Żleb WHP21, CH, K, L por. adi. skrajny, adi. (gw.) kręty i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kręty Zadni n. żl., O 1977 Zadni Kręty Żleb WHP21, CH, K, L por. adi. (gw.) zadni, adi. (gw.) kręty i ap. (gw.) żleb. Żleb, Królewski n. żl., O 1971 Królewski Żleb WHP14, CH, L por. hist. n. sz. Królewski Nos i ap. (gw.) żleb. Żleb, Krywański Wielki (Wielki Żleb Krywański) zob. źleb Wielki. Żleb, Kubalowy n. żl., O 1972 Kubalowy Żleb WHP15, CH, L por. n. p. Kubalowe Siodłoi n. pol. Kuba-lowa Polana i ap. (gw.) żleb. Żleb, Kwietnikowy n. żl., O 1967 Kwietnikowy Żleb WHP13, CH, L por. adi. kwietnikowy od n. zb. Kwietnik i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Lendacki Skrajny n. żl., O 1979 Skrajny Lendacki Żleb, CH, L por. adi. skrajny, n. zb. Lendacka Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Lendacki Zadni n. żl., O 1979 Zadni Lendacki Żleb WHP22, CH, L por. adi. (gw.) zadni, n. zb. Lendacka Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Limbowy n. żl., O 2005 Limbowy Żleb C11, CH, F por. adi. limbowy od ap. limba ‘Pinus cembra’ (WET: 652) i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Litworowy n. żl., O 1908 Litworowy Żleb Chmiel, CH, F por. adi. litworowy od ap. litwor ‘Angelica archangelica, Angelica officinalis, czyli arcydzięgiel’ (por. WET: 669) i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Nazwa pochodzi od obecności w tym miejscu arcydzięgiela litwora (por. Bohuš 1996: 292). Żleb, Łomnicki n. żl., O 1977 Łomnicki Żleb WHP21, CH, L por. adi. łomnicki od n. sz. Łomnica i suf. -ki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Marchwiczny n. żl., O 1999 Marchwiczny Żleb C7, CH, L por. n. p. Marchwiczna Przełęcz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Miedziany Mały n. żl., O 1983 Mały Miedziany Żleb WHP23, CH, R, L por. ap. (gw.) mały, n.f.s. Miedziane Ław-ki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Miedziany Skrajny n. żl., O 1983 Skrajny Miedziany Żleb WHP23, CH, L por. adi. skrajny, n. ter. Miedziane Ławki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Miedziany Skryty n. żl., O 1983 Skryty Miedziany Żleb WHP23, CH, L por. vb. skryć ‘zasłonić, osłonić widok czegoś’ (SzSJP III: 228–229), n.f.s. Miedziane Ławki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Miedziany Wąski n. żl., O 1983 Wąski Miedziany Żleb WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) wąski, n. ter. Miedziane Ławki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Miedziany Wielki n. żl., O 1983 Wielki Miedziany Żleb WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. ter. Miedziane Ławki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Młynarczykowy n. żl., O 1998 Młynarczykowy Żleb C6, CH, L por. adi. młynarzczykowy od n. sz. Młynarczyk i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Młynarkowy n. żl., O 1998 Młynarkowy Żleb C6, CH, L por. adi. młynarkowi od n. sz. Młynarka i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Młynarzowy n. żl., O 1998 Młynarzowy Żleb C6, CH, L por. adi. młynarzowy od n. sz. Młynarz i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Mnichowy, n. żl., O 2001 C8, CH, L por. adi. mnichowy od n. sz. Mnich i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Myśliwski Pośredni n. żl., O 1977 Pośredni Myśliwski Żleb WHP21, CH, P, L por. adi. (gw.) pośredni, adi. myśliwski ‘dotyczący myślistwa, myśliwych’ (SzSJP II: 224) i ap. (gw.) żleb. Żleb, Myśliwski Skrajny n. żl., O 1977 Skrajny Myśliwski Żleb WHP21, CH, P, L por. adi. skrajny, adi. myśliwski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Myśliwski Zadni n. żl., O 1977 Zadni Myśliwski Żleb WHP21, CH, P, L por. adi. (gw.) zadni, adi. myśliwski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Niedźwiedzi n. żl., O 1972 Niedźwiedzi Żleb WHP15, CH, L por. n. pot. Niedźwiedzia Woda i ap. (gw.) żleb. Żleb, Owczy 241 n. żl., O 1952 Owczy Żleb WHP7, CH, H por. adi. owczy od ap. owca i ap. (gw.) żleb. Żleb, Pańszczycki n. żl., O 241 Nazwę nadał M. Zaruski (por. Chmiel ZPZ: 18–2). 1951 Pańszczycki Żleb WHP2, CH, L por. adi. pańszczycki od n.d. Hala Pańsz-czyca i suf. -ki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Pitoniakowy n. żl., O 1972 Pitoniakowy Żleb WHP15, CH, D por. adi. pitoniakowy od n. os. Pitoniak i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Pośredni n. żl., O 2005 Pośredni Żleb C11, CH, L por. adi. (gw.) pośredni i ap. (gw.) żleb. Żleb, Rakitowy n. żl., O 2005 Rakitowy Żleb C11, CH, F por. adi. rakitowy od ap. gw. rokita (słow. rakyta242) ‘roślina – wierzba iwa (Salix ca-prea)’ (SGZ: 331) i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Rakuski Mały n. żl., O 1979 Mały Zleb Rakuski WHP22, CH, R, L por. adi. rakuski od n. msc. Rakusy i suf. -ki, ap. (gw.) żleb i ap. (gw.) mały. Zob. też Czuba, Rakuska. Żleb, Rakuski Wielki n. żl., O 1979 Wielki Zleb Rakuski WHP22, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, ap. (gw.) żleb i adi. rakuski od n. msc. Rakusy i suf. -ki. Zob. też Czuba, Rakuska. Żleb, Rycerowy n. żl., O 1952 Rycerowy Żleb WHP5, CH, L por. n. sz. Kopa Rycerowa i ap. (gw.) żleb. Zob. też Kopa, Rycerowa. Żleb, Schodkowy n. żl., O 1977 Schodkowy Żleb WHP21, CH, L por. n.m. Schodkowa Grzęda i ap. (gw.) żleb. 242 SSP II: 189. Żleb, Siklawiczny Mały n. żl., O 1977 Mały Siklawiczny Żleb WHP21, CH, R, L por. ap. (gw.) mały i adi. siklawiczny od n. żl. Siklawiczny Żleb lub n. wodosp. Łomnicka Siklawica i suf. -ny i ap. (gw.) żleb. Żleb, Siklawiczny n. żl., O 1977 Siklawiczny Żleb WHP21, CH, L por. adi. siklawiczny od n. wodosp. Łom-nicka Siklawica i suf. -ny, ap. (gw.) żleb. Żleb, Siwarny n. żl., O 1999 Siwarny Żleb C7, F por. ap. gw. sýwar ‘siano z mokrych łąk, nadające się głównie na ściółkę’ (SGZ: 374), ‘najgorszej jakości drobne siano z traw koszonych na jałowych gruntach, zwłaszcza na mokradłach, nadające się głównie na ściółkę’ (SGO II: 427), ap. gw. siwary ‘kwaśne trawy’ (SWP: 20) i suf. -ny i ap. (gw.) żleb. Żleb, Siwy n. żl., O 1973 Siwy Żleb WHP16, CH, L por. n. s. Siwe Stawy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Skalnisty n. żl., O 2005 Skalnisty Żleb C11, CH, JP por. adi. gw. skálnisty ‘taki, na którym (w którym) jest dużo kamieni; kamienisty’ (por. SGO II: 326) i ap. (gw.) żleb. Żleb, Skoruszowy Mały n. żl., O 1998 Mały Skoruszowy Żleb C6, CH, F, L por. ap. (gw.) mały, n. żl. Skoruszowy Żleb i ap. (gw.) żleb. Żleb, Skoruszowy n. żl., O 1998 Skoruszowy Żleb C6, CH, F por. adi. skoruszowy adi. skoruszowyod ap. gw. skorusa ‘jarzębina’ (por. SGZ: 350 i por. Bohuš 1996: 248) oraz suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Sobkowy n. żl., O 1972 Sobkowy Żleb WHP15, CH, L por. n. zb. Sobkowa Ubocz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Spadowy n. żl., O 1999 Spadowy Żleb C7, CH, L por. n. sz. Kopa Spadowa i ap. (gw.) żleb. Żleb, Szatani n. żl., O 1952 Szatani Żleb WHP5, CH, L por. n. p. Szatania Przełęcz i ap. (gw.) żleb. Żleb, Szeroki (1) n. żl., O 1908 Szeroki Żleb Chmiel, CH, W por. adi. (gw.) szeroki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Szeroki (2) n. żl., O 1951 WHP4, CH, W por. adi. (gw.) szeroki i ap. (gw.) żleb. Żleb, Szkaradny (Szkaradny Żleb) zob. Źleb, Szkaradny. Żleb, Szymkowy Mały n. żl., O 1983 Mały Szymkowy Żleb WHP23, CH, R, P por. ap. (gw.) mały i adi. szymkowy od n. os. Szymek i suf. -owy i ap. (gw.) żleb lub od n. żl. Szymkowy Żleb. Zob też Żleb, Szymkowy. Żleb, Szymkowy n.f.s., O 1983 Szymkowy Żleb WHP23, CH, P por. adi. szymkowy od n. os. Szymek i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Pierwszego przejścia tej formacji skalnej dokonał Szymon Tatar starszy przed 17.09.1867 r. (WHP23: 103). Żleb, Ślepy n. żl., O 1973 Ślepy Żleb WHP16, CH, M por. adi. ślepy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Świniarski n. żl., O 1951 Świniarski Żleb WHP4, CH, D por. adi. świniarski od ap. gw. świniar ‘pasterz świń’ (SGO II: 463) i suf. -ski i ap. (gw.) żleb. Żleb, Urbanowy n. żl., O 1965 Urbanowy Żleb WHP12, CH, P por. n. sz. Urbanowe Turnie i ap. (gw.) żleb. Żleb, Urwany n. żl., O 1951 Urwany Żleb WHP4, CH, M por. adi. (gw.) urwany i ap. (gw.) żleb. „Grzęda wrasta w pn.-wsch. grań Miedzianego na wysokości ok. 2130 m. Na całej długości oddziela Marchwiczny od Szerokiego Żlebu. W górnej części jest wąska i częściowo skalista. Dolne 2/3 – to szerokie zbocze z kosówkowym gąszczem i szpalerami lasu. W gąszczach tych w 30. latach nastąpił w wyniku długotr wałych ulew zsuw darni wraz z kosówką. Powstał wtedy kilkugałęziowy Urwany Żleb” (C11: 147). Żleb, Usypisty n. żl., O 2005 Usypisty Żleb C11, CH, JP por. adi. usypisty od ap. gw. usýp ‘stromy brzeg, urwisko’ (SGZ: 404) i suf. -isty i ap. (gw.) żleb. Żleb,Walowy n. żl., O 1965 Walowy Żleb WHP12, CH, P por. adi. walowy od n. os. Wala i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. „Walowy Żleb otrzymał swą nazwę na cześć Jędrzeja Wali młodszego, jednego z najlepszych przewodników tatrzańskich, który w r. 1895 dokonał z Januszem Chmielowskim pier wszego wejścia tym żlebem na Przełęcz Tetmajera, a z niej pierwszego wejścia na wznoszący się nad nią Zadni Gierlach” (WHP12: 63). Żleb, Widłowy n. żl., O 1998 Widłowy Żleb C6, CH, L por. adi. widłowy od n. sz. Młynarzowe Widły i suf. -owy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Wielicki n. żl., O 1965 Wielicki Żleb WHP12, CH, L por. n. d. Dolina Wielicka i ap. (gw.) żleb. Żleb, Wielki (Wielki Żleb) zob. źleb Wielki. Żleb, Wodny n. żl., O 2009 Wodny Żleb C15, CH, JP por. adi. gw. wodny ‘wodnisty’ (SGZ: 421) i ap. (gw.) żleb. Żleb, Wody Pitnej n. żl., O 2005 Żleb Pitnej Wody C11, CH, WU por. ap. (gw.) żleb i g. i. pitna woda ‘woda nadajaca się do picia’. Żleb, Wołowy Mały n. żl., O 2003 Mały Wołowy Żleb C10, CH, L por. adi. (gw.) mały, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) żleb. Żleb, Wołowy Wielki n. żl., O 2001 Wielki Wołowy Żleb C9, CH, R, L por. adi. (gw.) wielki, n. grzb. Wołowy Grzbiet i ap. (gw.) żleb. Żleb, Wrótek Żabich n. żl., O 1999 Żleb Żabich Wrótek C7, CH, L por. ap. (gw.) żleb i n. p. Żabie Wrótka. Żleb, Zagonny n. żl., O 2005 Zagonny Żleb C11, CH, WU por. adi. zagonny od vb. gw. zaganiać ‘przypędzać z powrotem do domu’ (por. SGP VI: 277) lub od ap. zagon ‘Zagon to fragment terenu umożliwiający zaganianie tamtędy owiec na dalej położone pastwisko, ale także kawałek zbocza nadający się do wypasu’ (por. WET: 1379) i suf. -ny i ap. (gw.) żleb. Żleb, Zbójnicki n. żl., O 1973 Zbójnicki Żleb WHP16, CH, L por. n. s. Zbójnickie Stawy i ap. (gw.) żleb. Żleb, Zielony n. żl., O 1971 Zielony Żleb WHP14, CH, L por. n. s. Zielony Staw i ap. (gw.) żleb. Żleb, Żabi n. żl., O 1952 Żabi Żleb WHP7, CH, L por. n. p. Przełączka pod Żabią Czubą i hist. n.gr. Żabie i ap. (gw.) żleb. Żlebek, Biały n. żl., O (Mięguszowiecki Szczyt). 2003 Biały Żlebek C10, CH, R, B por. adi. biały od i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebek, Biały n. żl., O (Opalone). 1951 Biały Żlebek WHP4, CH, R, B 2005 Biały Żleb C7, CH, B por. adi. biały i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. „Spotykana w literaturze i na mapach nazwa »Biały Żlebek« jest absolutnie niestosowna i wynika z niewiedzy lub żartu. Jest to żlebisko o blisko 700-metrowej różnicy wzniesień, odwadniające oraz odśnieżające […] znaczny fragment wsch. Zboczy Opalonego Wierchu” (C11: 198). Żlebek, Capi Skrajny n. żl., O 1977 Skrajny Capi Żlebek WHP21, CH, R, F, L por. adi. skrajny, adi. gw. capi od ap. gw. cap i suf. -i i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebek, Capi Zadni n. żl., O 1977 Zadni Capi Żlebek WHP21, CH, R, F, L por. adi. (gw.) zadni, adi. capi od ap. gw. cap i suf. -i i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebek, Czerwony n. żl., O (Dolina Wielicka). 1965 Czerwony Żlebek WHP12, CH, R, B por. adi. czerwony i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebek, Czerwony n. żl., O (Mięguszowiecki Szczyt). 2003 Czerwony Żlebek C10, CH, R, B por. adi. czerwony i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebek, Papirusowy Pośredni n. żl., O 1983 Pośredni Papirusowy Żlebek WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) pośredni, n. os. Papirus i suf. -ow (y) i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Zob. Turnie, Papirusowe. Żlebek, Papirusowy Skrajny n. żl., O 1983 Skrajny Papirusowy Żlebek WHP23, CH, R, L por. adi. skrajny, n. os. Papirus i suf. -owy i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Zob. też Turnie, Papirusowe. Żlebek, Papirusowy Zadni n. żl., O 1983 Zadni Papirusowy Żlebek WHP23, CH, R, L por. adi. (gw.) zadni, n. os. Papirus i suf. -owy i deminut. żlebek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Zob. też Turnie, Papirusowe. Żlebek, Zbójecki n. żl., CH, R, L 1954 Zbójecki Żlebek WHP4, CH, L por. n. sz. Zbójecka Skałka i deminut. żle-bek od ap. (gw.) żleb i suf. -ek. Żlebina, Głęboka 1977 Głęboka Żlebina WHP21 por. adi. gw. głęboki i ap. (gw.) żleb i suf. -in (a). Żlebina, Pusta n. żl., O 1977 Pusta Zlebina WHP21, CH, L por. n. grzb. Pusta Grzęda i ap. żlebina od ap. (gw.) żleb i suf. -in (a). Żlebina, Szkaradna n. żl., O 1977 Szkaradna Żlebina WHP21, CH, M por. adi. (gw.) szkaradny i ap. żlebina od ap. (gw.) żleb i suf. -in (a). Żomp zob. Staw, Batyżowiecki Czarny. Żółty n. sz., O 1900 Welsz6, B 1903 Żółty Szczyt Świerz, CH, B por. adi. żółty i ap. szczyt. Nazwa pochodzi od żółtego zabarwienia skał (por. Bohuš 1996: 190–191).