Artykuł stanowi kontynuację rozważań na temat polskich przydawek jakościowych i klasyfikujących oraz kontrowersji związanych z ich opisem (Linde-Usiekniewicz 2013). W szczególności rozwija jedynie naszkicowany w przywołanej pracy kierunek badań, a mianowicie postulat uwzględniania nie tylko znaczeń leksykalnych samych przymiotników i rzeczowników, ale także relacji między rzeczownikowym nadrzędnikiem i przymiotnikiem relacyjnym. W przedstawionym tu opisie wykorzystuję zaproponowany wcześniej aparat zwany gramatyką kodowania (ang. Encoding Grammar; Linde-Usiekniewicz 2012). W szczególności proponuję opisywać sytuację, w której przymiotnik jakościowy jest używany jako przydawka klasyfikująca (w postpozycji), i sytuację, w której przymiotnik relacyjny jest używany jako przydawka jakościowa (w prepozycji), jako szczególne przypadki narzucania wyrażeniu znaczenia, nie w pełni zgodnego ze znaczeniem leksykalnym jednostek składowych, przez użycie nietypowej dla nich składni (ang. coercion). Wykorzystując rozróżnienie zaproponowane przez Bosquego i Picallo (1996) dla przymiotników relacyjnych, a mianowicie odróżnianie we frazie nominalnej przymiotników odpowiadających pozycjom argumentowym rzeczownika, np. produkcja samochodowa, od przymiotników odpowiadającym pozycjom nieargumentowym, np. wycieczka samochodowa, wprowadzam bardziej szczegółową hierarchię ról semantyczno-składniowych realizowanych przez przymiotniki relacyjne w grupie nominalnej. Hierarchia ta pozwala wyjaśnić możliwe permutacje szyku w obrębie grup nominalnych z wieloma przydawkami przymiotnymi, realizowanymi przez przymiotniki jakościowe i relacyjne.

This work is sequel to my paper on the controversy concerning the appropriate syntactic and semantic account of the distinction between classificatory and qualifying adjectives in Polish (Linde-Usiekniewicz 2013). It develops the lines of inquiry suggested therein, mainly the claim that differences between the pre-nominal and post-nominal attributive syntax can only be adequately explained when the lexical meaning of the head noun and the attribute are taken into account - specifically, in the case of relational adjectives, the actual semantic relation between the head noun and the adjective. The interplay between the lexical meanings and the meanings imposed by syntactic order is presented within Encoding Grammar, a multi-layered framework devised in Linde-Usiekniewicz (2012). In particular, postposing of lexically qualitative adjectives and preposing of relational adjectives is presented as a type of coercion, in which the meaning imposed by syntax overrides the lexical meaning of the adjective. The possibilities for and restrictions on the order of multiple adjectives occurring within a noun phrase is explained by proposing a distinction between adjectives that saturate argument positions of the head noun, as in produkcja samochodowa 'car production', and adjectives that correspond to adjuncts, as in wycieczka samochodowa 'car trip' (cf. Bosque and Picallo 1996). A more fine-grained hierarchy within each class is proposed to account for possible noun-adjective(s) permutations.