Funkcjonowanie prawa łaski jako specyficznej instytucji ustrojowo-karnej od dawna stanowiło przedmiot zainteresowania karnistów i historyków prawa - zarówno jeśli chodzi o krąg uprawnionych podmiotów, jak i zakres jego stosowania. Analiza ewolucji ułaskawienia w polskim porządku prawnym pozwala odpowiedzieć na wiele pytań związanych z praktyką ustrojową minionych czasów. W dobie monarchii patrymonialnej czy stanowej nie można mówić o jurydycznie usystematyzowanej instytucji prawa łaski, gdyż przez dłuższy czas funkcjonowało ono w formie zwyczaju, dając tym samym silną kompetencję monarchom czy władcom dzielnicowym w zakresie jego stosowania. Dopiero w czasach monarchii elekcyjnych ułaskawienie zaczęło być regulowane prawnie, co poniosło za sobą istotne ograniczenie władzy królewskiej na rzecz stanu szlacheckiego, a potem ukształtowanego już sejmu walnego. Warto uświadomić sobie, że prawo łaski funkcjonowało, w takim czy innym kształcie polityczno-prawnym, od bardzo dawna, a jego współczesna instytucjonalizacja stanowi de facto reminiscencję prerogatyw dawnych monarchów.

The functioning of pardon as a specific systemic and criminal institution has long been the subject of interest by criminal law and historians - both in terms of the circle of authorized entities, as well as its scope. Analysis of the evolution of pardon in the Polish legal system allows us to answer many questions related to the practice of political system in past times. In the era of monarchy or patrimonial state you cannot talk about juridically structured institutions of pardon, because for a long time it functioned as a habit, thus giving a strong competence monarchs and local princes in its application. Only in times of an elective monarchy pardon began to be regulated by law, which incurred in significant restriction of royal power in favor of the nobility, and then formed already plenary parliament. It should be realized that the power of reprieve was functioning in this or another political and legal shape for a long time, and his contemporary institutionalization makes de facto reminiscent of prerogatives of former monarchs.