Struktura osobowości a proces cywilizacji : nota na temat historyczności człowieka w rozważaniach Norberta Eliasa

doi:10.12775/RF.2017.022

Struktura osobowości a proces cywilizacji : nota na ...

Bibliographic description

title:	Struktura osobowości a proces cywilizacji : nota na temat historyczności człowieka w rozważaniach Norberta Eliasa
alternative title:	The structure of a personality and the process of civilizing : the note on the historicity of man in Norbert Elias's deliberations
author:	Paczkowska-Łagowska Elżbieta
Journal title:	Ruch Filozoficzny
volume:	73
issue:	3
date of publication:	2017
pages:	25-41
ISSN:	0035-9599
eISSN:	2545-3173
DOI:	10.12775/RF.2017.022
URL:	http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/RF/article/view/RF.2017.022
date accessed:	2018-07-17
notes:	Przy art. błędnie podany nr tomu 72
language:	Polish
Journal language:	Polish
abstract in polish:	Artykuł wydobywa z dzieła Eliasa "O procesie cywilizacji. Analizy socjo- i psychogenetyczne" myśli na temat historyczności człowieka i ukazuje ich znaczenie dla kształtującej się antropologii historycznej, uwzględniającej rezultaty interdyscyplinarnych badań humanistycznych : filozofii, socjologii, psychologii. Abstrakcyjnemu podmiotowi poznania jako konstrukcji pojęciowej (homo clausus) Elias przeciwstawia człowieka całościowego jako osobowość, na którą składasię nie tylko ratio/intelekt, lecz również popędy, emocje, namiętności. Podlegają one modelowaniu w stosunkach międzyludzkich (figuracjach), odpowiadających zmiennym historycznie formom życia. Psychospołeczne badania Eliasa nad historycznością człowieka poprzedził filozof Wilhelm Dilthey. Badając proces rozwoju cywilizacji polegający na rosnącej kontroli afektów, Elias wypełnia Diltheya koncepcję człowieka historycznego bogactwem treści pochodzących z dziejów obyczajowości oraz procesów kształtowania się państwa i rozwoju absolutyzmu. Na barwnych przykładach zmienności form zachowania się przy stole, stosunku do drugiej płci pokazuje, jak sposób funkcjonowania ludzkich popędów zmienia się w procesie cywilizacji. Historyczność człowieka oznacza zmienność form ludzkiego życia, a wraz z nimi zmienność struktury życia emocjonalnego/świadomości/osobowości.
abstract in english:	From Elias`s "The civilizing process. Sociogenetic and psychogenetic" Investigations the article extracts ideas on human historicity and shows its significance for the constitution of historical anthropology which considers the results of interdisciplinary humanistic research : philosophy, sociology, psychology. Elias places the nonfigurative subject of experience as a conceptual structure in opposition to the “total man” as a personality which includes not only ratio/ intellect/mind but also urges, emotions, passions. These are subject to shaping in interpersonal relations corresponding to historically variable forms of life. Elias`s psycho-sociological research over human historicity was preceded by Wilhelm Dilthey. Having studied the evolution of civilization consisting in a growing emotion/ affect control, Elias fills Dilthey`s conception of historical man with rich content derived from the history of customs and state forming processes as well as the development of absolutism. He uses vivid examples of the manners in which dining etiquette and approach to the opposite sex evolved to show how human functioning urges changes during the process of civilization. Human historicity means changing forms of human life and changing the structure of emotional life along with.
keywords in polish:	Homo clausus, człowiek całościowy, figuracje, proces rozwoju cywilizacji, człowiek historyczny W. Diltheya, interpretacje świata ze stanowiska różnych stron ludzkiej natury : intelektu, woli, uczucia, modelowanie popędów i uczuć, transformacja psychiki/osobowości w dziejach, historyczność człowieka
keywords in english:	Dilthey, Elias, homo clausus, total man, figurations, civilizing process, historical man, world`s interpretation from different point of view : intellect, will, passions, modeling of impulses and passions, transformation of psyche/personality in history, historicity of man
number of pulisher's sheets:	1
affiliation:	Wydział Filozoficzny : Instytut Filozofii
type:	journal article
subtype:	academic paper