Szkic zestawia prozę Oty Pavla i Tadeusza Nowaka ze względu na wykorzystanie przez obu twórców motywu dzieciństwa. Zaprezentowana zostaje analiza porównawcza elementów charakterystycznych tego obrazu (porównanie do raju, relacje między człowiekiem a naturą, obecność przewodnika itp.) oraz wskazane funkcje, które można przypisać motywowi wtajemniczeń dzieciństwa. Istotnym kontekstem jest tu pojęcie inicjacji, które wiąże się także z najważniejszym wtajemniczeniem - doświadczeniem śmierci oraz w przypadku omawianej twórczości z ingerencją historii w ludzkie życie. Wskazane zostają podobieństwa i różnice w ujmowaniu losów bohaterów i ich postrzegania świata w związku z wykorzystaniem przez pisarzy schematu inicjacyjnego.

The essay juxtaposes the prose of Ota Pavel and Tadeusz Nowak focusing on both authors’ use of the motif of childhood. The author presents a comparative analysis of elements characteristic for this image (comparison with paradise, relations between humans and nature, the presence of a guide etc.) and indicates the functions ascribed to the motif of childhood initiations. An important context for this analysis is the concept of initiation itself, which, significantly, is related to the experience of death, and, in the case of the analysed novels, with the intervention of history in human life. The author indicates both similarities and differences in the presentation of characters’ life stories and their perception of the world, in the perspective of the authors’ use of the initiation scheme.