Artykuł dotyczy wyjątkowego dzieła literackiego, związanego z początkami polskiego romantyzmu i stworzonego przez rówieśnika Adama Mickiewicza. Dziennik z wygnania Tomasza Zana to jedyny zachowany do naszych czasów diariusz napisany na zesłaniu przez członka Towarzystwa Filomatów. Zapiski "poety promienistego" są nie tylko świadectwem tragicznych losów polskiej młodzieży skazanej w wyniku procesu Nowosilcowa, ale także pozostają utworem literackim, który posiada wiele walorów artystycznych. Głównym celem tego szkicu jest przybliżenie współczesnemu czytelnikowi tego nieco zapomnianego dzieła. Poprzez omówienie jego głównych tendencji literackich i motywów (przyroda, modlitwa, praca, sen, lektury) oraz zaprezentowanie ich wzajemnego przenikania się uwidoczniono strukturę Dziennika z wygnania. Daje to możliwość nowego spojrzenia na twórczość Zana po 1823 roku.

The article is concerned with unique literary work associated with the beginning of Polish romanticism and created by a contemporary of Adam Mickiewicz. Diary from exile by Tomasz Zan is the only diary written in exile by a member of the Philomath Society. Notes of "the radiant poet" are not only a proof of tragic fate of Polish youth in the beginning of the 19th century. They are also a literary work, which has a lot of artistic values. The main purpose of this article is to present this somewhat forgotten work. Through a discussion of the major literary trends and themes (nature, prayer, work, sleep, reading) and through presenting their interpenetration, the author wanted to reveal the structure of the Diary from exile. This analysis gives a new look at the literary work of Tomasz Zan after 1823.