Celem niniejszej pracy było zidentyfikowanie i analiza zależności pomiędzy zróżnicowaniem językowym a podziałem społecznym we „Władcy Pierścieni” autorstwa J.R.R. Tolkiena. Dwa pierwsze rozdziały, stanowiące część teoretyczną, zawierają podstawowe pojęcia i badania z dziedziny socjolingwistyki. W rozdziale pierwszym przedstawione zostały takie aspekty jak początki i założenia socjolingwistyki, pojęcie dialektu i socjolektu na tle historii języka angielskiego oraz badania dotyczące stylu. Rozdział drugi porusza problem władzy w języku jako zjawiska społecznego, wprowadzając takie terminy jak prestiż, solidarność, uprzejmość czy postawy i uprzedzenia językowe. Przedstawia również niektóre wskaźniki pozycji społecznej w języku angielskim. Ta część teoretyczna stanowi bazę dla właściwej analizy zawartej w rozdziale trzecim, w którym porównano język postaci „Władcy Pierścieni” ze standardowymi i niestandardowymi odmianami języka angielskiego. Na podstawie przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że istnieją zależności pomiędzy użyciem języka a podziałami społecznymi wśród postaci. Widoczne są wyraźne różnice pomiędzy użyciem standardowym a dialektalnymi odmianami języka angielskiego, jak również różnice w stylu, powiązane ze statusem społecznym. Stwierdzono również, że bazując na użyciu odmian językowych możliwe jest ustanowienie hierarchii społecznych wśród ludów Śródziemia, co potwierdza tezę niniejszej pracy.

The aim of this thesis was to find and analyse the correlations between language varieties and social stratification in "The Lord of the Rings" by J.R.R. Tolkien. The work starts with two theoretical chapters, in which the basic terms and works in a field of sociolinguistics have been introduced. In Chapter 1 there have been presented issues such as the beginnings and assumptions of sociolinguistics, the terms dialect and sociolect in the history of the English language, as well as the most important studies concerning style. Chapter 2 touches upon the issue of a linguistic power as a social phenomenon, and introduces terms such as prestige, solidarity, politeness, attitudes and linguistic prejudice. In Chapter 2 there have also been presented some linguistic markers of social positions in the English language. This theoretical part has been a basis for the actual analysis presented in Chapter 3, where the language used by the LOTR characters has been compared with standard and non-standard varieties of English. The analysis allows one to conclude that, in fact, there exist certain correlations between language usage and social stratification among the characters in LOTR. There are visible differences in the use of standard and non-standard varieties, as well as in the use of style, which correspond to social status of characters. It may also be concluded that, on the basis of a language use, it is possible to establish social hierarchies among the peoples in Middle-earth, which proves the correctness of the thesis.