Celem niniejszej pracy było zbadanie występowania zjawiska fałszywych wspomnień w pamięci roboczej w zależności od pory dnia i rodzaju podobieństwa słów – semantycznego lub fonologicznego. Przeprowadzono eksperyment, w którym osobom badanym prezentowano zestawy słów skonstruowane w oparciu o podobieństwo semantyczne lub fonologiczne i proszono o rozpoznanie czy dane słowo znajdowało się w przedstawionym uprzednio zestawie. Pomiędzy prezentacją zestawu a testem wprowadzano dystraktor emocjonalny. Każdy uczestnik eksperymentu brał udział w dwóch sesjach – jednej odbywającej się rano i jednej wieczorem. Podczas każdej sesji prezentowano zarówno zestawy oparte na podobieństwie semantycznym, jak i oparte na podobieństwie fonologicznym. Potwierdzono występowanie fałszywych wspomnień w pamięci roboczej w oparciu o podobieństwo semantyczne. Zaobserwowano również, że fałszywe wspomnienia występują w pamięci roboczej, gdy prezentowane słowa są podobne pod względem fonologicznym. Nie potwierdzono natomiast wpływu pory dnia na częstość występowania zjawiska fałszywych wspomnień – ani w przypadku podobieństwa semantycznego, ani w przypadku podobieństwa fonologicznego. Zaproponowano trzy linie wyjaśnień tej obserwacji. Pierwsza odwołuje się do wniosków z dotychczasowych badań nad wpływem pory dnia na funkcjonowanie poznawcze. Druga odnosi się do wspólnych procesów zaangażowanych w przetwarzanie skojarzeń semantycznych i fonologicznych. Trzecia nawiązuje do zintensyfikowanego efektu indukowanego przez hybrydowe listy oparte o podobieństwo semantyczne i fonologiczne.
abstract in English:
Influence of time of day and word association type on false memories occurrence in working memory was investigated. Sets of words semantically or phonologically associated were presented to the participants who were then asked to recognize whether the specific word was a member of the presented set. Between presentation and testing an emotionally charged distractor was introduced. Each participant took part in two sessions – one in the morning and one in the evening. Every session included both semantically-associated word sets and phonologically-associated word sets. False memories based on semantic association were proven to occur in working memory. Moreover, false memories based on phonological association were observed in working memory. No effects of time of day modulation were found, neither for semantically-based stimuli nor for phonologically-based ones. Three lines of explanation of the observations were proposed. The first one argues with results from the experiments examining influence of time of day on cognitive functioning. The second one tries to explain the results by refering to shared processes involved in both semantic and phonological associations processing. The third one draws upon the over-additive effect induced by hybrid lists based on semantic and phonological similarity.
keywords in Polish:
fałszywe wspomnienia, pora dnia, podobieństwo semantyczne, podobieństwo fonologiczne, pamięć robocza
keywords in English:
false memories, time of day, semantic association, phonological association, working memory