Jagiellonian University Repository
Zamki i dwory w dorzeczu Sanu pomiędzy XIV a XVII wiekiem. Analiza topografii i sieci osadniczej.
Communities & Collections
pcg.skipToMenu
Zamki i dwory w dorzeczu Sanu pomiędzy XIV a XVII wiekiem. Analiza topografii i sieci osadniczej.
Bibliographic description
| title: | Zamki i dwory w dorzeczu Sanu pomiędzy XIV a XVII wiekiem. Analiza topografii i sieci osadniczej. |
| alternative title: |
The castles and manor hauses situated in a San’s basin, between XIVth and XVIIth century. Topography and settlement analysis. |
| author: | Nowińska Karina |
| reviewer: | Piekalski Jerzy, Poleski Jacek 
|
| advisor: | Piekalski Jerzy |
| date of submittion : | 2014-07-25 |
| language: | Polish |
| abstract in Polish: | Przedmiotem badań niniejszej pracy są zamki i dwory występujące w dorzeczu Sanu pomiędzy XIV a XVII wiekiem, natomiast celem jest analiza wpływu warunków środowiska przyrodniczego i sieci osadniczej na powstawanie i funkcjonowanie tych założeń. Przy podejmowaniu decyzji o założeniu siedziby brano przede wszystkim pod uwagę takie czynniki jak rzeźba terenu, sieć hydrograficzna. Przy odpowiednim wykorzystaniu przez budowniczych siedzib stanowiły podstawę dla zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom. Warunki krajobrazowe dorzecza Sanu powodują, że częściej wykorzystywano typ położenia wyżynnego we wszystkich wariantach. Nowe znaczenie wyboru miejsca do lokalizacji siedziby uwidacznia się wraz z upowszechnieniem niewielkich założeń bastionowych w systemie staroholenderskim preferujących nizinne podmokłe tereny oraz rozpowszechnieniem się typu rezydencjonalnego pałacu z ogrodem, który stał się nieodłącznym dodatkiem do siedzib mieszkalnych w ciągu XVII wieku. Powstawanie siedzib wiąże się z problematyką osadnictwa. Rozwój osadniczy na tych terenach charakteryzuje się wyraźną cezurą związaną z czasem inkorporacji do Korony. Późnośredniowieczne osadnictwo w większej części powielało jednak wykształconą we wczesnym średniowieczu sieć osadniczą, koncetrując się zwłaszcza w pobliżu ośrodków w Przemyślu, Sanoku, Lubaczowie i Jarosławiu, gdzie powstawały również pierwsze fundacje królewskie. Duże zasługi w rozwijaniu sieci osadniczej na tym terenie mają rodziny szlacheckie, które w ciągu XVI wieku znajdują się w posiadaniu większej części ziem omawianego obszaru, wpływając na rozwój początkowo kolonizacji niemieckiej a w późniejszym okresie zwłaszcza wołoskiej. Jedynie na terenie ziemi lubaczowskiej prywatna własność ziemska ustępuje pod względem przestrzennym obszarom dóbr królewskich, w których intensywną działalność osadniczą prowadzą starostowie lubaczowscy. W okresie nowożytnym relacja pomiędzy siedzibą mieszkalną a osadnictwem wyrażała się często w funkcjonowaniu założenia w pobliżu miasta, w jego obrębie, a od XVI wieku wykazując cechy sprzężenia systemów fortyfikacyjnych. Na zakończenie należy podkreślić, że siedziby powstałe w ciągu XVI i XVII wieku w dorzeczu Sanu nawiązują do aktualnych nurtów panujących w architekturze kraju, charakteryzując się jednocześnie dłuższym przeżywaniem i rozbudowaniem elementów obronnych towarzyszących założeniom, związanych ze specyfiką lokalną, narażonych na częste najazdy ziem. |
| abstract in English: | The subject of my work are castles and manor hauses situated in a San’s basin, between XIVth and XVIIth century, but however the purpose is to analize the influence of the environment and settlement in the formation/arise and functioning of these structures.When deciding of the assumption of abode, taking primarily into account such factors as topography and hydrography, which proper use this elements by builders, they were the base for the safety of residents.Terms of San’s landscape cause that more often used upland position in all variants. The new importance of the choice of the location appears with the spread of small assumptions bastion fortifications of old-nederlands system, which in general prefer lowland wetlands, and with a spread of residential palace-garden.of residence associated with the issue of settlement. The development of settlement in these areas is characterized by distinct turning point associated with the time of incorporation to the Crown. Late medieval settlement is much of the duplication, and is focuses especially near the main centres Przemysl, Sanok, Lubaczow, Jarosław, where there also arose the first monarch foundations. The great role to the development of the settlement have noble families. During the XVIth century they are located in the greater part of these area and also affectthe development German colonization and Wallachia. Lubaczowska land is the only one where royal lands are less then the private property. During the modern period the ratio between hauseholds and settlement was very often highlight, because the city was nearby, and often there are combined fortifications systems. At the and very important is that the residences which were builted between XVI and XVII centries referred to the basic architecture of the country, taking into account local characteristic of buildings. |
| keywords in Polish: | dorzecze Sanu, zamek, dwór, środowisko przyrodnicze, osadnictwo. |
| keywords in English: | San’s basin, natural environment, settlement, castle, manor hause |
| affiliation: | Wydział Historyczny |
| type: | master work |
Files in this item
| Files | Size | Format | View |
|---|---|---|---|
|
There are no files associated with this item. |
|||
This item appears in the following Collection(s)
Projekt „Repozytorium otwartego dostępu do dorobku naukowego i dydaktycznego UJ” współfinansowany w ramach poddziałania 2.3.1 „Cyfrowe udostępnianie zasobów nauki” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa na podstawie umowy o dofinansowanie nr POPC.02.03.01-00-0030/17-00
