Jagiellonian University Repository
Wizja Palestyny w reportażach Ksawerego Pruszyńskiego i obraz Izraela w twórczości Marka Hłaski
Communities & Collections
pcg.skipToMenu
Wizja Palestyny w reportażach Ksawerego Pruszyńskiego i obraz Izraela w twórczości Marka Hłaski
Bibliographic description
| title: | Wizja Palestyny w reportażach Ksawerego Pruszyńskiego i obraz Izraela w twórczości Marka Hłaski |
| alternative title: |
Palestine's vision in Ksawery Pruszyński's reportages in the context of Israel's image in the works of Marek Hłasko. |
| author: | Stąpor Monika |
| reviewer: | Próchnicki Włodzimierz  , Czabanowska-Wróbel Anna
|
| advisor: | Próchnicki Włodzimierz
|
| date of submittion : | 2014-07-10 |
| language: | Polish |
| abstract in Polish: | Praca została poświęcona dwóm, z wielu względów różnym pisarzom, Ksaweremu Pruszyńskiemu i Markowi Hłasce. Co mogło łączyć reportażystę, który zawsze znajdował się w „oku cyklonu” najważniejszych wydarzeń politycznych, i pisarza uznawanego za bohatera wielu skandali i licznych kontrowersji? Odpowiedzią na to pytanie jest Bliski Wschód. Pruszyński udał się w swoją pierwszą podróż do Palestyny w 1933 roku, czego owocem był cykl reportaży Palestyna po raz trzeci. Hłasko natomiast trafił w tamte rejony blisko 30 lat później, gdy Izrael był już niepodległym państwem. Również dla niego pobyt w tej części świata to czas niezwykle istotny, stworzył wtedy tzw. cykl izraelski, który zapoczątkował nowy rozdział w jego karierze literackiej. Celem pracy jest zestawienie i porównanie obrazów Palestyny w reportażach Ksawerego Pruszyńskiego z późniejszym niemal o trzy dekady Izraelem Marka Hłaski, stanowiącym tło dla akcji jego opowiadań. Przedstawiona zostanie tutaj charakterystyka publicystyki Ksawerego Pruszyńskiego, jej specyfika, za sprawą której po latach został uznany za twórcę polskiej szkoły reportażu, prekursora i przewodnika dla m.in. Ryszarda Kapuścińskiego. Spośród wielu jego publikacji traktujących o Hiszpanii, Danii, Stanach Zjednoczonych, relacji z podróży po Polsce – łączących pełną empatii, wnikliwą obserwację, plastyczne odmalowanie scen z życia codziennego z dygresjami o charakterze socjologicznym, ekonomicznym, historycznym – dla tej pracy najistotniejsza będzie wizja Palestyny, jaką zawarł Pruszyński w zbiorze tekstów z podróży na Bliski Wschód. Urzeczenie bezinteresownym idealizmem prowadzącym do budowy nowego państwa, wielkim zrywem społeczności żydowskiej, tak negatywnie postrzeganej w Polsce wśród antysemickich nastrojów, stało się okazją dla ukazania przez dziennikarza ważkiej problematyki, prowadzącej w końcu do odpowiedzi na pytanie czy można uznać Ksawerego Pruszyńskiego za pisarza politycznego? W przypadku twórczości Marka Hłaski, próżno szukać tekstów, które w sposób rzetelny analizowały wspomniany cykl izraelski. Zazwyczaj poświęca mu się uwagę w kontekście twórczości krajowej, bądź tworzonej w okresie późniejszym w Ameryce. Również badacze izraelscy nie pokusili się o szersze spojrzenie na ten element literackiego dorobku pisarza. Gdy wspominano o Hłasce za granicą, chętniej skupiano się na jego ekscesach i podróżach niż na utworach prozatorskich. Brudne czyny, Drugie zabicie psa, Nawrócony w Jaffie, Wszyscy byli odwróceni, W dzień śmierci Jego nie powstały w Izraelu. Swoje doświadczenia i wrażenia z wizyty w tym kraju Hłasko przelał na papier kilka lat później. Już ten szczegół odróżnia jego teksty od publikacji Pruszyńskiego, powstającej na bieżąco, pod wpływem aktualnych bodźców. I jak, co oczywiste, sztuka reporterska różna jest od prawideł rządzących tworzeniem opowiadań, tak wyłaniający się z izraelskiego cyklu obraz odmienny jest od wizji terenów opisywanych niemal 30 lat wcześniej przez autora Karabeli z Meschedu. Utwory Hłaski nie traktują w sposób bezpośredni o kulturze, historii i obyczajach żydowskich. Pisarz posłużył się jedynie realiami Izraela, osadził akcję swoich utworów w pejzażu i klimacie Bliskiego Wschodu, co nie pozostało obojętne dla sytuacji jego bohaterów. Przywoływany tu cykl opowiadań jest wyjątkowy na tle pisarstwa Hłaski. W twórczości izraelskiej skupił się on znacznie bardziej na złożoności psychiki i ukazaniu dramatu ludzkiej egzystencji niż miało to miejsce w przypadku utworów tworzonych w Polsce. Są to też teksty bardziej osobiste, możemy odnaleźć w nich szereg wydarzeń z biografii pisarza i jego izraelskich przyjaciół. Określenie wymienionych utworów mianem „cyklu” nie wynika jedynie z faktu, że Hłaskę kraj ten fascynował w szczególny sposób. Należałoby się skłaniać raczej ku stwierdzeniu, że to właśnie podobieństwo bohaterów i ich napisane w podobny sposób historie, rozgrywające się w realiach dla polskiego czytelnika egzotycznych, trzeba traktować jako coś odr |
| abstract in English: | This master’s thesis was devoted to two, seemingly different, writers: Ksawery Pruszyński and Marek Hłasko. What could have been the link between a reporter, who had always found himself in the eye of the cyclone of all important politic events and a writer, who was deemed Polish James Dean, who partook in many scandals and controversial moments. The mentioned link is Near East. Pruszyński went on his first journey to Palestine in 1933, which resulted in the cycle of reports Palestyna po raz trzeci, whereas Hłasko visited that region nearly 30 years later, in which time Israel was already an independent country. For Hłasko it was also an extremely crucial time- he created so called Israeli cycle, which opened a brand new chapter in the history of his writing. In my dissertation I wanted to show, what are the characteristic features of journalism by Ksawery Pruszyński. Because of the deficiency in polish reportages it seemed important to me to show the image of Palestine in 1933, when Pruszyński went there. I also wanted to show problems and thoughts presented by the journalist. A short fragment was devoted to the history of reportage and to the matter of whether or not Ksawery Pruszyński can be regarded as a political writer.Regarding Marek Hłasko’s writings, it is in vain to search for the works, which are reliably focused on the analysis of so called Israeli cycle. Usually, if someone sacrifices any attention to the matter, it is discussed in terms of his works made in Poland or in USA. Unfortunately, even Israeli researchers didn’t investigate those works so much. When foreign newspapers devoted any texts to Hłasko- everyone was more focused on him, his excesses and journeys rather than on his prose.Brudne Czyny, Drugie zabicie psa, Nawrócony w Jaffie, Wszyscy byli odwróceni, W dzień śmierci Jego, were not written in Israel. Hłaskowrote down all of his thoughts and impressions a couple of years later. Those works do not treat in a direct manner about Jewish culture, history and customs. The writer used the Israeli realities, planted the plot of his works in Israeli landscape and climate, which was not left without echo in his characters’ lives. In Israeli works he focused more on human psyche and showing the tragedy of human existence than he used to in the works made in Poland. They are also definitely much more personal, as we can find there elements of biographies of the writer and his friends met in Israel.Because of the quantity of works in Israeli cycle and their volume , it would be difficult to focus on the analysis of all the motives that deserve attention. In my dissertation I wanted to focus on the Israel’s image, on its’ problems and worries, with which this country had to deal with while Marek Hłasko’s stay there. I also tried to find the most important motives of these novels and to show their diversity. I paid more attention to express the specific of Hłasko’s characters, because I think that without it the analysis of Israeli cycle would not be complete. Moreover, a short part of my dissertation was devoted to Hłasko’s works in general. I also tried to determine the reasons why the writer decided to go to Israel. The analysis of all these factors will enable to state that the Israeli writings by Marek Hłasko deserve attention.It does not need to be proved that Pruszyński’s reportages and Hłasko’s prose works have a significant meaning, not only to a Polish reader. They are a testimony of the events that took place there. To Pruszyński, Palestine was an extremely interesting country, cultural mosaic, which exploration led to finding the answers to the questions that were given by both followers and adversaries of Jews. While to Hłasko coming to Israel, the time he spent there and his observations gave him foundations to write Israeli cycle, which is something that has never occurred in Polish literature. |
| keywords in Polish: | Palestyna, Izrael, Hłasko, Pruszyński |
| keywords in English: | Israel, Hłasko, Pruszyński, Palestine |
| affiliation: | Wydział Polonistyki |
| type: | master work |
Files in this item
| Files | Size | Format | View |
|---|---|---|---|
|
There are no files associated with this item. |
|||
This item appears in the following Collection(s)
Projekt „Repozytorium otwartego dostępu do dorobku naukowego i dydaktycznego UJ” współfinansowany w ramach poddziałania 2.3.1 „Cyfrowe udostępnianie zasobów nauki” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa na podstawie umowy o dofinansowanie nr POPC.02.03.01-00-0030/17-00
