Głównym celem pracy jest ukazanie przestrzennego zróżnicowania ekstremalnych temperatur powietrza na terenie polskich Karpat. Zasięg przestrzenny analizy obejmuje całe Karpaty Polskie, za wyjątkiem wąskiego pasma powyżej 50°N. W tym celu użyto danych dobowych za okres 1961-2010. W celu zbadania występowania wieloletnich trendów temperatur ekstremalnych posłużono się równaniami regresji,. W pracy zostały wykorzystane dane pomiarowe w formacie gridowym, pochodzące z międzynarodowego projektu CARPATCLIM. W związku z tym zwrócono szczególną uwagę na ocenę różnych technik interpolacji przestrzennej.Wartości temperatury z rozmieszczonych co 0,1° punktów węzłowych, skorelowano z wysokością nad poziomem morza uzyskaną z cyfrowego modelu terenu. Analizie zostały poddane takie charakterystyki termiczne jak absolutne minima i maksima oraz 5. i 95. percentyl temperatury minimalnej i maksymalnej. Tylko w przypadku absolutnych minimów zimą i 5. percentyla temperatury minimalnej zimą, nie zauważa się zależności między wysokością n.p.m. W tym wypadku interpolacja odbyła się metodą RBF, w pozostałych, krigingiem resztowym. Z uwagi na naturę metody RBF, rozkład zimowych minimów niezbyt wiernie oddaje rzeczywistość, szczególnie pod kątem terenów, na których rejestrowano skrajnie niskie wartości temperatury w historii. Zaskakująco ciepły okazuje się obszar Pogórza Spisko-Gubałowskiego. Mapy letnich minimów oraz maksimów, zimowych i letnich, dosyć dokładnie odzwierciedlają termikę analizowanego obszaru, co znajduje swoje odzwierciedlenie w porównaniu otrzymanych wyników z wartościami podawanymi w literaturze. Bardzo wyraźnie zaznacza się podział na cześć chłodniejszą Karpat, obejmującą swoim zasięgiem wschodnią część obszaru, oraz cieplejszą cześć zachodnią. Przeanalizowano również trendy częstości występowania dni charakterystycznych poniżej 10. oraz powyżej 95. percentyla wzdłuż dwóch profili. W każdym z punktów w profilu, rosnący trend wskazuje na ocieplenie klimatu. Trend rosnący występuje również w przypadku wzrostu temperatury ekstremalnej. Obliczono także średni trend wzrostu temperatury ekstremalnej. Wyniósł on od 0,1°/10 lat do 0,7°/10 lat. Co prawda na obszarze Beskidu Wyspowego, wartości przekraczają nawet 1,5°/10 lat, jednakże najprawdopodobniej był to błąd w niejednorodności danych ze stacji meteorologicznej.Wykonana analiza przestrzenna pozwoliła stosunkowo dobrze przedstawić warunki klimatyczne polskich Karpat pod kątem temperatur ekstremalnych. Otrzymane wyniki znajdują swoje potwierdzenie w literaturze, zarówno jeśli chodzi o same wartości ekstremalnych temperatur, jak i kierunek ich zmian w wieloleciu. Techniki GISowe udowodniły, że są niezastąpionym narzędziem w analizie przestrzennej we współczesnej klimatologii.

The main objective of this study is to show spatial differentiation of extreme air temperatures in Polish Carpathian. Spatial analysis range includes the Polish Carpathians except a narrow part above 50°N. It was performed using 1961-2010 daily meteorological data. Long-term trends in extreme temperature were investigated with regression equations. Climatological data in a grid format from the international project CARPATCLIM were used to show spatial distribution. The use of gridded data caused that the great importance was applied to evaluate different spatial interpolation techniques.The temperatures in 0.1° spaced grid points were correlated with an altitude obtained from the digital terrain model. The analysis has been made on a thermal characteristics such as absolute minimums and maximums, as well as 5. and 95. percentile of maximum and minimum temperatures. Only in the case of absolute minimums in winter and 5. percentile minimum temperature in winter there was no relationship with the altitude. In this case the RBF interpolation was used, in the other cases it was made using residual kriging. Due to the nature of the RBF method, the distribution of winter lows is not very accurate, especially in the area of historical extreme temperature drops. Surprisingly warm is the Spisko-Gubałowskie Foothills area. Maps of the summer minima and maxima, winter and summer quite accurately reflect the temperatures on analyzed area, which were compared with the results in the literature. The polish Carpathian Mountains are clearly divided — a cooler region covering the territory of the eastern part of the area, and the warmer part in the west. The trends in the incidence of specific days below 10. and above 95. percentile along two profiles were also analyzed. In each of the profile points the increasing trend corresponds with the global warming. There were also calculated the extreme temperature trends averaged for the 10 years period. The temperature rise of each thermal characteristic is ranging from 0.1°/10 years to 0.7°/10 years. Admittedly, in the Beskid Wyspowy mountain range, the trend even exceeds the value of 1.5°/10 years but it was likely to be a mistake in the heterogeneity of data from the meteorological station.The conducted spatial analysis allowed relatively well present extreme temperatures differentiation in the Polish Carpathians. The results are confirmed in the literature, both in terms of the very similar extreme temperatures values, as well as changes in their multi-year trends. GIS techniques have proven to be an indispensable tool for spatial analysis in modern climatology.