What is first? : metaphysics as prima philosophia and ultima scientia in the works of Thomas Aquinas

doi:10.1007/s11406-013-9484-8

What is first? : metaphysics as prima philosophia and ultima scientia in the works of Thomas Aquinas

Communities & Collections

pcg.skipToMenu

What is first? : metaphysics as prima philosophia and ultima scientia in the works of Thomas Aquinas

View Usage Statistics

Bibliographic description

punktacja MNiSW [2013 C]: 10

title:	What is first? : metaphysics as prima philosophia and ultima scientia in the works of Thomas Aquinas
author:	Kiełbasa Jan
journal title:	Philosophia
volume:	41
issue:	3
date of publication :	2013
pages:	635-648
ISSN:	0048-3893
eISSN:	1574-9274
DOI:	10.1007/s11406-013-9484-8
URL:	http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11406-013-9484-8
date accessed:	2016-01-08
language:	English
journal language:	English
abstract in Polish:	Przedmiotem analizy w tym artykule jest status metafizyki w relacji do innych nauk, a w szczególności to, jaki sens i uzasadnienie zyskuje jej hipotetyczne pierwszeństwo w całym systemie nauk na gruncie myśli Tomasza z Akwinu. Pytanie o to, co jest pierwsze w systemie nauk prowadzi do poszukiwania i sprawdzania kryteriów tego pierwszeństwa. Według Tomasza z Akwinu, metafizyka prawomocnie jest traktowana jako filozofia pierwsza; z jednej strony jej przedmiotem jest to, co pierwsze w porządku ontologicznym - pierwsze przyczyny bytu, z drugiej zaś strony inne nauki czerpią z niej swoje pierwsze zasady. W artykule krytycznie analizuje się oba te uzasadnienia pierwszeństwa metafizyki. Kryterium przedmiotowe jest kwestionowane przez wprowadzenie teologii objawionej do akceptowanego przez Tomasza systemu nauk; teologia objawiona również zajmuje się tym, co pierwsze, a czyni to w sposób bardziej autorytatywny niż metafizyka. Artykuł koncentruje się jednak na analizie najważniejszych zastrzeżeń dotyczących metodologicznego kryterium pierwszeństwa metafizyki. W relacji do innych nauk metafizyka jest bowiem w pewnym sensie pierwsza i funkcjonuje jako te nauki warunkująca, a zarazem w innym sensie jest ostatnia i przez te same nauki warunkowana. Metafizyka jest pierwsza o tyle, o ile inne nauki z niej wyprowadzają swoje pierwsze zasady, a jest ostatnia o tyle, o ile korzysta z danych ustalonych przez inne nauki, które są pierwsze w procesie nabywania wiedzy. Stąd zarzut, iż argumentacja Akwinaty dotycząca pierwszeństwa metafizyki ma charakter kołowy. W artykule analizuje się różne aspekty tej trudności i przedstawia propozycje jej przezwyciężenia.
abstract in English:	The article analyzes the status of metaphysics in relation to other sciences, especially the sense and reasons behind its priority in the system of sciences, as conveyed in the works of Thomas Aquinas. The question of what comes first in the system of sciences has led to an exploration and justification of the criteria behind this priority. According to Thomas Aquinas, metaphysics is justly considered to be the first philosophy : on the one hand it is occupied with what comes first in the ontological order - the first causes of being, on the other hand, other sciences rely on it for their first principles.The article critically analyzes both substantiation of the idea of being first. The substantive criterion is questioned by the introduction of revealed theology into the system of sciences accepted by Aquinas; revealed theology is also occupied with what comes first, and does so with greater authority than metaphysics. The article focuses on the analysis of main doubts concerning metaphysics' methodological criterion of priority: the idea that metaphysics, in relation to other sciences, is in a sense first and functions as a determinant , while also being last and determined by these very sciences. Metaphysics is first, as other sciences draw from it their first principles, and last as utilizes facts established by other sciences which come first in the process of knowledge acquisition. Hence the charge that Aquinas' argumentation concerning metaphysics' priority is circular in nature. The article analyzes varoius aspects of this difficulty and offers suggestions on how to overcome them.
keywords in Polish:	metafizyka, filozofia pierwsza, teologia filozoficzna, nauki teoretyczne, pierwszeństwo, pierwsze zasady, rozumowanie kołowe
keywords in English:	circular reasoning, first philosophy, first principles, metaphysics, philosophical theology, priority, theoretical sciences
affiliation:	Wydział Filozoficzny : Instytut Filozofii
type:	journal article
subtype:	academic paper