tytuł:
|
The Alphabet of Human Thought. In Search of Linguistic Universals |
wariant tytułu: |
Alfabet ludzkich myśli. W poszukiwaniu uniwersaliów językowych
|
autor: |
Słocińska Agnieszka |
recenzent: |
Pawelec Andrzej , Chrzanowska-Kluczewska Elżbieta
|
promotor: |
Chrzanowska-Kluczewska Elżbieta
|
data obrony
: |
2011-10-25 |
abstrakt w j. polskim: |
Głównym celem tej pracy jest próba odnalezienia i nazwania uniwersaliów językowych, w szczególności semantycznych i leksykalnych, które składają się na elementy kształtujące ludzkie procesy myślowe. Pomimo ogromnej liczby różnic między językami, np., w ich słownictwie, składni czy semantyce, staram się pokazać, że pewne podobieństwa są zauważalne we wszystkich językach. W pierwszym rozdziale nakreślam pewnego rodzaju ramy teoretycznych rozważań niezbędnych dla późniejszych rozdziałów. Przywołuję tutaj myśli filozofów i językoznawców, dla których rozważania nad pochodzeniem, naturą i użyciem języka stanowiły dominujący temat ich pracy naukowej; wymieniam między innymi Gottfrieda Leibniza, Wilhelma von Humboldta, Ferdnanda de Saussure’a, Ludwika Wittgensteina, Noama Chomsky’ego. Drugi rozdział mojej pracy został poświęcony próbie ujęcia fundamentalnych pojęć z zakresu językoznawstwa, i.e., ontologii konceptów, konceptualizacji; pojęcia te są niezbędne dla ogólnych procesów formułowania i organizowania świata za pomocą języka. Z kolei w rozdziale trzecim została zamieszczona szczegółowa analiza hipotezy Sapira-Whorfa oraz argumentów za i przeciw językowym determinizmem i relatywizmem. Ostatni rozdział to swoisty przegląd badań przeprowadzonych przez Annę Wierzbicką poświęconych poszukiwaniu powszechnie obecnych w językach świata składników kształtujących procesy myślowe i językowe ludzi, i.e., uniwersaliów semantycznych i leksykalnych. W konkluzjach mojej pracy zostało zamieszczone krótkie streszczenie zagadnień, na których oparłam swoją pracę oraz własne przemyślenia nad poszukiwaniem uniwersaliów językowych. |
abstrakt w innym języku: |
The main objective of this MA thesis is to attempt to name and describe some linguistic universals, mainly so-called semantic primitives and lexical universals, presented as common elements of human cognitive and linguistic processes, respectively. Despite the indefinite number of differences between languages, e.g., their lexicon, syntax and semantics, I try to show that some similarities can still be detected across a vast array of human languages. In Chapter 1 I try to sketch out a kind of theoretical framework on which my study is grounded. Here, I refer to several chosen philosophers and linguists for whom language, its origin, nature, and use was or still is the area of interest and expertise. I mention the postulates of Gottfried Leibniz, Wilhelm von Humboldt, Ferdinand de Saussure, Ludwig Wittgenstein, and, finally, Noam Chomsky concerning the universal features of natural language. In Chapter 2 I ponder over different linguistic notions which are necessary in the analysis the ontology of concepts and human conceptualization processes. The notions I refer to are of great importance in defining and understanding human mental processes and their linguistic expression. Chapter 3 is an extensive analysis of the Sapir-Whorf Hypothesis, linguistic determinism, and linguistic relativity, i.e. the influence of language and thought on each other. This chapter focuses also on differences among languages, which are due to cultural variation. In spite of this variety Chapter 4 is a review of empirical research carried out by Anna Wierzbicka in the search of semantic and lexical universals, i.e., commonly shared embodiment of elements which participate in human cognitive processes and are expressed linguistically. A brief summary of the main ideas presented in the work and my own reflections on the subject are gathered in Conclusions. |
słowa kluczowe w j. polskim: |
uniwersalia semantyczne, uniwersalia leksykalne, naturalny metajęzyk semantyczny, relatywizm językowy, determinizm językowy |
słowa kluczowe w innym języku: |
semantic primitives, lexical universals, natural semantic metalanguage, linguistic relativity, linguistic determinism |
wydział: instytut / zakład / katedra: |
Wydział Filologiczny |
typ: |
praca magisterska |