Dyskusje wokół wartości pedagogiki Marii Montessori w świetle współczesnych badań psychologicznych koncentrują się często na obszarze poznawczym czy też społecznym w rozwoju dziecka. Poniższy artykuł jest natomiast próbą znalezienia podobieństw w zakresie proponowanego wizerunku młodego człowieka ukształtowanego drogą określonych działań stymulujących w metodzie Montessori a koncepcji umysłu przyszłości Howarda Gardnera. Celem pedagogiki Montessori jest wychowanie człowieka potrafiącego zachować wolność i dyscyplinę wewnętrzną, myślącego niezależnie i krytycznie, odnoszącego się z szacunkiem do siebie i innych, dbającego o ład i harmonię w sobie i wokół siebie. Oddziaływania edukacji w myśl założeń H. Gardnera powinny rozwijać u młodego człowieka sposób funkcjonowania, który zapewni mu produktywne życie w pokojowej wspólnocie ludzi. Umysł człowieka odpowiadającego na potrzeby współczesności zawiera pięć istotnych elementów: myślenie kategoriami określonej dyscypliny wiedzy, zdolność do syntezy, zdolność do rozumienia innych ludzi, kreatywność oraz respektowanie zasad etycznych. Obie propozycje opierają się na interdyscyplinarnym myśleniu twórców, uwzględniającym aspekt antropologiczny, psychologiczny i edukacyjny w refleksji nad rozwojem człowieka. Obie również dotykają takich zagadnień jak dbanie o siebie i otoczenie (ekologia, współodczuwanie), kształcenie narzędzi myślenia w celu osiągnięcia jak największej niezależności w myśleniu, intencjonalne przygotowanie otoczenia promujące troskę o środowisko. W stylistyce opisu propozycji wychowania i edukacji odnaleźć można u obu twórców bogatą metaforykę ułatwiającą odbiorcy recepcję opisywanych idei. Wzywania i potrzeby globalnego świata stawiają kolejne pytania dotyczące optymalnej edukacji. Formułowanie odpowiedzi na te pytania jest procesem dynamicznym, dostarczającym wciąż nowych rozwiązań.

In its discussion of Montessori pedagogy and its importance for education, contemporary psychology often focuses on the cognitive and the social areas of children’s development. This article makes an attempt to highlight the similarities between the Montessori method and Gardner’s five minds for the future theory with regard to the image of young people they create and the practices they offer to foster their development. The aim of Montessori pedagogy is to educate people who are capable of freedom and inner discipline, are critical and independent thinkers, show respect to themselves and others and bring order and harmony to their own lives and to their environment. Gardner’s theory also propounds that education should develop young people to lead a productive life in a peaceful community. The minds of modern individuals should contain five crucial elements: disciplinary thinking, the capacity for synthesis, empathy, creativity and respect for ethical principles.Both suggestions derive from the interdisciplinary thinking styles of their authors, who embrace anthropology, psychology and education in their reflections on human development. They both touch upon issues such as taking care of oneself and the environment (ecology and empathy), developing tools which foster independent thinking and a specially prepared learning environment to promote respect in children. In their suggestions for education and upbringing, both authors use a richly metaphorical style which helps their readers embrace their ideas. The challenges and needs of the global world raise new questions concerning ideal education. The answer to this question can be answered only through a dynamic process which offers constantly new solutions.