Leki cytostatyczne z grupy oksazafosforyn (cyklofosfamid, ifosfamid) stosuje się w chemioterapii
wielu typów nowotworów, jednak ich podawanie jest związane z ich zasadniczym działaniem
niepożądanym, ograniczającym bezpieczeństwo i skuteczność tych cytostatyków – rozwojem
krwotocznego zapalenia pęcherza (hemorrhagic cystitis – HC). Patogeneza HC jest złożona, inicjowana
toksycznym metabolitem oksazafosforyn – akroleiną, co powoduje aktywację komórek
immunokompetentnych i uwolnienie wielu prozapalnych mediatorów w pęcherzu. Istnieje możliwość
zmniejszania lub zapobiegania uszkodzeniom pęcherza podczas terapii oksazafosforynami
przez stosowanie związków chemioprewencyjnych.
W pracy omówiono cytostatyczny mechanizm działania oksazofosforyn, patofizjologię krwotocznego
zapalenia pęcherza oraz obecnie stosowane środki chemioprewencyjne, łagodzące HC).
Omówiono ponadto wybrane fitofarmaceutyki, jako potencjalne, nowe związki o aktywności chemioprewencyjnej,
stosowane podczas terapii cyklofosfamidem lub ifosfamidem.
abstract in English:
The use of oxazaphosphorines (cyclophosphamide, ifosfamide) in the treatment of numerous neoplastic
disorders is associated with their essential adverse effect in the form of hemorrhagic cystitis,
which considerably limits the safety and efficacy of their pharmacotherapy. HC is a complex
inflammatory response, induced by toxic oxazaphosphorines metabolite – acrolein with subsequent
immunocompetetive cells activation and release of many proinflammatory agents. However,
there are some chemoprotectant agents which help reduce the HC exacerbation.
The article briefly discuses the mechanism of action of oxazaphosphorines, the pathophysiology
of the hemorrhagic cystitis development and currently accepted chemopreventive agents, applied
to the objective of urotoxicity amelioration. Moreover, the rationale for some phytopharmaceuticals
administration as novel bladder protective compounds accompanying cyclophosphamide or
ifosfamide therapy was also mentioned.