Jagiellonian University Repository
Scandinavian runes versus the origins of the coats of arms of the Polish knighthood : the runic theory of Franciszek Piekosiński
Communities & Collections
pcg.skipToMenu
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 3.0
Scandinavian runes versus the origins of the coats of arms of the Polish knighthood : the runic theory of Franciszek Piekosiński
Bibliographic description
| title: | Scandinavian runes versus the origins of the coats of arms of the Polish knighthood : the runic theory of Franciszek Piekosiński |
| alternative title: |
Skandynawskie runy a pochodzenie herbów rycerstwa polskiego : teoria runiczna Franciszka Piekosińskiego |
| author: | Starzyński Marcin 
|
| contributor: | Szczepańska-Włoch Joanna
|
| journal title: | Studia Historyczne |
| volume: | 56 |
| issue: | 3 (223) |
| date of publication : | 2013 |
| pages: | 363-377 |
| ISSN: |
0025-1429 |
| notes: | Streszcz. ang. i pol. Numer w całości w jęz. ang. Tł. Joanna Szczepańska-Włoch |
| language: | English |
| journal language: | English |
| abstract in Polish: | Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie szerszemu gronu czytelników oraz krytyczne omówienie głównych założeń teorii o runicznym pochodzeniu herbów rycerstwa polskiego, stworzonej w końcu XIX stulecia przez znakomitego polskiego mediewistę, Franciszka Piekosińskiego (1844-1906), nie bez powodu określanej mianem „jednej z najśmielej pomyślanych i arcymisternie przeprowadzonych”. Teoria ta powstała niejako na marginesie badań prowadzonych przez tego autora nad najstarszymi pieczęciami rycerstwa polskiego. Dostrzegłszy podobieństwo zachodzące pomiędzy umieszczanymi na nich przedheraldycznymi znakami kreskowymi a figurami futharku, czyli alfabetu runicznego, zbudował on wielowarstwową, fantastyczną hipotezę, wedle założeń której herby średniowiecznego rycerstwa polskiego wykształciły się właśnie ze skandynawskich run przyniesionych na ziemie polskie na przełomie VIII i IX w. przez przedstawicieli obcego, znormanizowanego lechickiego (słowiańskiego) szczepu, którzy dokonali na nie najazdu. Godła w herbach rodzimego rycerstwa, do czasu pojawienia się na ziemiach polskich herbów zachodnioeuropejskich, miały zaś przejść trzy fazy przekształceń, nie raz zupełnie zacierających ich runiczny charakter: fazę 1. „uświęcania” w drugiej połowie X w., kiedy do owych pogańskich symboli dodano krzyż; fazę 2. „uszczerbiania” między XI a XIII stuleciem, kiedy wizerunki run zaczęto przenosić z drzewców (stannic) wbijanych w ziemię przy namiocie wodza na chorągwie; oraz fazę 3. „uherbiania” w końcu XIII oraz w XIV stuleciu w związku z recepcją w poszczególnych księstwach piastowskich najnowszego wówczas wytworu zachodnioeuropejskiej kultury rycerskiej, jakim były herby. Autor prezentowanego studium zreferował również główne zarzuty wysuwane przez adwersarzy Piekosińskiego, które doprowadziły w efekcie do zanegowania tytułowej hipotezy przez środowisko naukowe. Pokazał ponadto, że jej twórca, mimo druzgocących głosów krytyki, bronił własnych pomysłów aż do naznaczonej obłędem śmierci. |
| abstract in English: | In the following article, the author presents and critically discusses the main assumptions of the theory created in the late 19th century by Polish medievalist Franciszek Piekosiński (1844-1906) on the runic origin of the coats of arms of the medieval Polish knighthood and the most notable opinions of his opponents, which had a considerable influence on its rejection by the academic milieu. |
| keywords in Polish: | średniowieczna Polska, rycerstwo polskie, heraldyka, herby |
| keywords in English: | medieval Kingdom of Poland, Polish knighthood, heraldry, coats of arms |
| number of pulisher's sheets: | 1 |
| affiliation: | Wydział Historyczny : Instytut Historii |
| type: | journal article |
| subtype: | academic paper |
Files in this item
This item appears in the following Collection(s)
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Bez utworów zależnych 3.0
Projekt „Repozytorium otwartego dostępu do dorobku naukowego i dydaktycznego UJ” współfinansowany w ramach poddziałania 2.3.1 „Cyfrowe udostępnianie zasobów nauki” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa na podstawie umowy o dofinansowanie nr POPC.02.03.01-00-0030/17-00
