Wpływ rodzaju gramatycznego na procesy poznawcze jest ważnym zagadnieniem we współczesnej psycholingwistyce i psychologii języka, szczególnie w badaniach dotyczących relacji między gramatyką a semantyką. Zakres tego wpływu jest uzależniony od systemu rodzaju gramatycznego danego języka i jego specyfiki gramatycznej. Celem prezentowanych eksperymentów było zbadanie efektów rodzaju gramatycznego w języku polskim - języku słowiańskim z trzema rodzajami gramatycznymi w liczbie pojedynczej i dwoma w liczbie mnogiej. W Eksperymencie 1 zastosowano oceny podobieństwa triad i okazało się, że rodzaj gramatyczny rzeczowników wpływa na postrzegane podobieństwo słów w przypadku zwierząt, ale nie nazw obiektów nieożywionych czy pojęć abstrakcyjnych. W Eksperymencie 2 użyto zmodyfikowanego Testu Utajonych Skojarzeń; wyniki sugerują, że wpływ rodzaju gramatycznego rzeczowników wydaje się mieć utajony charakter, ponieważ spójność rodzaju gramatycznego nazw i płci odnośnika wpływa na czas reakcji i liczbę błędów klasyfikacji. W Eksperymencie 3 uczestnicy przypisywali głosy męskie lub żeńskie zwierzętom i przedmiotom martwym (ich nazwy miały męski lub żeński rodzaj gramatyczny), które były prezentowane jako słowa lub obrazy. Efekty rodzaju gramatycznego występowały zarówno dla obiektów żywych, jak i nieożywionych i były podobne dla bodźców słownych i wizualnych. Okazało się, że w języku polskim wpływ rodzaju gramatycznego może występować na poziomie leksyko-semantycznym i konceptualnym i dotyczy zarówno obiektów żywych, jak i nieożywionych. Wyniki omówiono w kontekście hipotezy podobieństwa i rodzaju oraz hipotezy płci i rodzaju.
abstract in English:
The influence of grammatical gender on cognitive processes is an important issue in contemporary psycholinguistics and language psychology, particularly in research concerning the relations between grammar and semantics. The extent of this effect is dependent on a given language's gender system and its grammatical specifics. The aim of the presented research was to investigate grammatical gender effects in Polish - a Slavic language with three singular and two plural grammatical genders. In Experiment 1, triadic similarity judgments were used, and it turned out that the grammatical gender of nouns influenced perceived similarity of words in case of animals, but not inanimate objects or abstract concepts. In Experiment 2 we used a modified Implicit Association Test; results suggest that grammatical gender seems to be of implicit nature, as grammatical gender consistency influenced reaction times and the number of classification errors. In Experiment 3 participants assigned male and female voices to animals and inanimate objects, which were presented either as words or as pictures. Grammatical gender effects occurred for both animate and inanimate objects and were similar for verbal and visual stimuli. It turned out that in the Polish language the influence of grammatical gender may occur on the lexicosemantic level and the conceptual level, and concerns both animate and inanimate objects. Results are discussed in context of the similarity and gender and the sex and gender hypotheses.
keywords in Polish:
rodzaj gramatyczny, semantyczna kategoryzacja, ocena podobieństwa słów triadach, Test Utajonych Skojarze, hipoteza podobieństwa i rodzaju, hipoteza płci i rodzaju
keywords in English:
grammatical gender, semantic categorization, Implicit Association Test, triadic similarity judgments, similarity and gender, sex and gender
number of pulisher's sheets:
1,2
affiliation:
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej : Instytut Psychologii Stosowanej
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa - Użycie niekomercyjne - Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa