Jagiellonian University Repository
Mogarycz i inni : dramatyczne losy kanonu tekstowego "Mistrza i Małgorzaty"
Communities & Collections
pcg.skipToMenu
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa
Mogarycz i inni : dramatyczne losy kanonu tekstowego "Mistrza i Małgorzaty"
Bibliographic description
| title: | Mogarycz i inni : dramatyczne losy kanonu tekstowego "Mistrza i Małgorzaty" |
| alternative title: |
Mogarych and others : dramatic story of the canonical text of "The Master and Margarita" Moгарыч и другие : драматичная судьба текстового канона "Mастера и Mаргариты" Mogaryč i drugie : dramatičnaâ sud'ba tekstovogo kanona "Mastera i Margarity" |
| author: | Przebinda Grzegorz 
|
| journal title: | Przegląd Rusycystyczny |
| volume: | 41 |
| issue: | 3 (167) |
| date of publication : | 2019 |
| pages: | 37-91 |
| ISSN: |
0137-298X |
| URL: | |
| date accessed: |
2020-01-18 |
| language: | Polish |
| journal language: | Russian |
| abstract in Polish: | Powyższe studium tekstologiczne – dotyczące zarówno pierwotnych wariantów jak i ostatecznego brzmienia tekstowego Mistrza i Małgorzaty – powstało po paruletnich (2015–2019) kwerendach w archiwum Bułhakowa w Moskwie oraz po jeszcze dłuższej, prawie czterdziestoletniej (1981–2019), obserwacji tekstu „Mistrza i Małgorzaty”, publikowanego w tym okresie w języku oryginału, po polsku, włosku, niemiecku, angielsku, francusku, hiszpańsku i we wszystkich językach słowiańskich. Punktem wyjścia do moich rozważań – które w ostatecznym celu mają przybliżyć badaczom i czytelnikom kwestię tekstowej kanoniczności-niekanoniczności "Mistrza i Małgorzaty" – stał się problem obecności-nieobecności słynnego fragmentu o Mogaryczu w rozdziale trzynastym powieści. Starałem się dowieść, że zarówno istnienie tego fragmentu w pierwszym polskim przekładzie Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego, jak i jego nieistnienie w przekładzie drugim autorstwa Andrzeja Drawicza są tekstologicznie uzasadnione. Wynika to z faktu wykorzystania przez tłumaczy jako postawy różnych oryginalnych edycji arcydzieła. Pierwsi tłumacze zapożyczyli wspomniany wyżej fragment z wydania „Mistrza i Małgorzaty” przygotowanego tekstologicznie przez Annę Saakianc w 1973 roku, a Drawicz wykorzystał w charakterze podstawy edycję Lidii Janowskiej z 1990 roku, gdzie fragment o Mogaryczu – zgodnie z tekstologiczną decyzją wdowy Jeleny Siergiejewny Bułhakowowej – został z rozdziału trzynastego usunięty. W moim studium podejmowane są także kwestie o wyższym poziomie ogólności: 1. ewolucja tekstowa późnych rękopisów i maszynopisów rosyjskiego „Mistrza i Małgorzaty” (1937–1940); 2. problem dwóch pełnych maszynopisów autorstwa Jeleny Bułhakowowej (1939–1940 i 1973); 3. ocenzurowana edycja w miesięczniku “Moskwa” (1966–1967) i edycje “Posiewu” (1967–1986); 4. nieocenzurowana wersja Anny Saakianc (1973); 5. dwie tekstowe wersje Janowskiej (1989 i 1990); 5. problem niewybaczalnej niestaranności i nieuzasadnionych decyzji tekstologicznych Wiktora Łosiewa (1982–2007). Moje stadium– dopiero pierwsze z zaplanowanego dłuższego cyklu – kończy się omówieniem najświerszej wersji tekstolologicznej “Mistrza i Małgorzaty”, zaproponowanej w latach 2014–2015 przez niestrudzoną badaczkę bułhakowowskich archiwów – Jelenę Kołyszewą. |
| abstract in English: | The above textological study concerning both the original variants and the final text of "The Master and Margarita" resulted from a several-year-long search (2015–2019) of the Bulgakov archives in Moscow and an even longer, almost forty-year-long (1981–2019) consideration of the text of "The Master and Margarita", which was published in this period in the language of the original, in Polish, Italian, German, English, French, Spanish and in all Slavic languages. The starting point for my reflections, which ultimately aim to bring researchers and readers closer to the issue of the textual canon of "The Master and Margarita", is the problem of the presence or absence of the famous passage about Mogarych in Chapter Thirteen of the novel. I have tried to demonstrate that the presence of this passage in the first Polish translation by Irena Lewandowska and Witold Dąbrowski, as well as its omission in the second translation by Andrzej Drawicz, are textologically justified. This is due to the fact that translators used different original editions as the basis of their work. The first translators borrowed the above-mentioned excerpt from the edition of "The Master and Margarita" prepared textually by Anna Saakianc in 1973, while Drawicz used as the basis the edition by Lidia Janowska from 1990, where the excerpt about Mogarych was removed from Chapter Thirteen as a result of the textual decision of the widow of the writer, Elena Sergeevna Bulgakova. In my study I have raised the following issues of a higher level of generality, too: 1) textual evolution of late manuscripts and typescripts of the Russian original of "The Master and Margarita" (1937–1940); 2) the problem of two full typescripts of Elena Bulgakova (1939–1940 and 1973); 3) the problems of the censored edition in the Moscow monthly (1966–1967) and nine identical (assumedly – uncensored) Posiew editions (1969–1986); 4) an uncensored version of Anna Saakianc (1973); 5) two text versions of Janowska (1989 and 1990); 6) the problem of unforgivable carelessness and unjustified textual decisions in editions of Viktor Losev (1982–2007). My study, which is the first of the planned longer cycle, ends with a discussion of the most recent version of the text of "The Master and Margarita", put forward in 2014–2015 by the indefatigable researcher of Bulgakov archives – Elena Kolysheva. |
| abstract in other languages: | Данное текстологическое исследование, затрагивающее как первоначальные варианты, так и финальное текстовое звучание "Мастера и Маргариты", является результатом напряжённой работы его автора на протяжении нескольких – 2015–2019 – лет в архиве Михаила Булгакова в Москве, а также плодом многолетних (1981–2019) наблюдений за текстом булгаковского романа, неоднократно опубликованного за прошедшие четыре декады не только на языке оригинала, но и в переводах на итальянский, немецкий, английский, французский, испанский и на все славянские языки. Отправной точкой размышлений, основная цель которых заключается в обращении внимания исследователей и читателей на вопрос текстовой каноничности, или неканоничности Мастера и Маргариты, стала проблема наличия, или отсутствия известного фрагмента о Могарыче в тринадцатой главе романа. Автор исследования предпринял попытку доказать, что как наличие вышеуказанного фрагмента в первом переводе романа на польский язык, выполненном Иреной Левандовской и Витольдом Домбровским, так и отсутствие того же фрагмента во втором польском переводе, выполненном Анджеем Дравичем, является вполне объяснимым с текстологической точки зрения. Причина – в использовании переводчиками в качестве основы разных оригинальных версий романа Булгакова. И. Левандовская и В. Домбровский взяли указанный выше фрагмент из издания "Мастера и Маргариты", текстологически подготовленного к печати в 1973 году Анной Саакянц. В свою очередь, А. Дравич опирался на роман, выпущенный в 1990 году в редакции Лидии Яновской; в этой редакции фрагмент о Могарыче был исключён в соответствии с текстологическим видением Елены Булгаковой, вдовы писателя. В данном исследовании затрагиваются также проблемы более общего характера: 1. текстовая эволюция поздних рукописей и машинописи Мастера и Маргарита на русском языке (1937–1940); 2. проблема двух полных машинописных вариантов, сделанных Еленой Булгаковой (1939–1940 и 1973); 3. вариант с цензурными правками, опубликованный в журнале „Москва” (1966–1967) и девять идентичных (в предположении – без купюр) изданий "Посева” (1969–1986); 4. версия без купюр, изданная Анной Саакянц (1973); 5. две текстовых редакции Яновской (1989 и 1990); 5. проблема непростительной неаккуратности и неоправданных текстологических решений в изданиях Виктора Лосева (1982–2007). Данное исследование – лишь первое из запланированного большого цикла работ – завершается рассмотрением последней на сегодняшний день текстологической редакции Мастера и Маргариты, предложенной в 2014–2015 годах Еленой Колышевой, неутомимой исследовательницей архивов Булгакова. |
| keywords in Polish: | Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, kanon tekstu "Mistrza i Małgorzaty", Alojzy Mogarycz, Andrzej Drawicz |
| keywords in English: | "The Master and Margarita", Mikhail Bulgakov, Aloisy Mogarych, canonical text of The Master and Margarita, Andrzej Drawicz |
| keywords in other languages: | Михаил Булгаков, Мастер и Маргарита, Алоизий Могарыч, канонический текст Мастера и Маргариты, Анджей Дравич, Елена Колышева |
| number of pulisher's sheets: | 3,37 |
| departmental parameterization: | 20 |
| affiliation: | Wydział Filologiczny : Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej |
| type: | journal article |
| subtype: | academic paper |
Files in this item
This item appears in the following Collection(s)
Except where otherwise noted, this item's license is described as Udzielam licencji. Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa
Projekt „Repozytorium otwartego dostępu do dorobku naukowego i dydaktycznego UJ” współfinansowany w ramach poddziałania 2.3.1 „Cyfrowe udostępnianie zasobów nauki” Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa na podstawie umowy o dofinansowanie nr POPC.02.03.01-00-0030/17-00
