Portraits of women in Wacław Gąsiorowski's historical prose

Celem niniejszej pracy jest analiza sylwetek kobiet i wzorców kobiecości w wybranych powieściach historycznych Wacława Gąsiorowskiego. W rozdziale pierwszym przedstawiono biografię pisarza i jego twórczość na tle historii Polski przełomu XIX i XX wieku. Kolejne części rozprawy są już właściwymi rozdziałami interpretacyjnymi, poświęconymi różnym bohaterkom, które można znaleźć na kartach książek Wacława Gąsiorowskiego. Wyróżniono cztery kobiece figury literackie: rycerkę/żołnierkę (Joanna Żubrowa, Emilia Plater), Sarmatkę (Zosia Dziewanowska), wielką miłośnicę (Dolores Boggiero) i baśniową Piękną (Maria Walewska, Joanna Grudzińska). Na ich przykładach pokazano różne drogi prowadzące do kobiecej emancypacji w rzeczywistości zaborów, odmienny stosunek wobec miłości, uwikłanie kobiet i kobiecego ciała w rozgrywki polityczne oraz próby określenia się przedstawicielek płci żeńskiej w stosunku do przemocowego partnera w patriarchalnym społeczeństwie.

The aim of this work is to analyze the profiles of women and patterns of femininity in selected historical novels by Wacław Gąsiorowski. The first chapter presents the writer's biography and his works against the background of the history of Poland at the turn of the 19th and 20th centuries. The subsequent parts of the dissertation are proper interpretative chapters, devoted to various heroines who can be found on the pages of Wacław Gąsiorowski's books. Four female literary figures were distinguished: a woman knight/soldier (Joanna Żubrowa, Emilia Plater), a Sarmatian (Zosia Dziewanowska), a great lover (Dolores Boggiero) and a fairy-tale Beauty (Maria Walewska, Joanna Grudzińska). Their examples show various paths leading to women's emancipation in the reality of annexations, different attitudes towards love, the entanglement of women and the female body in political games, and attempts by female representatives to define themselves in relation to a violent partner in a patriarchal society.