The main altar in Waśniów and reception of Maciej Polejowski's style in the Sandomierz Region

Recenzowane materiały z konferencji naukowej pt. "Sztuka w Świętokrzyskiem. Średniowiecze i czasy nowożytne", 20-21 października 2015 r., Kielce. Na s. 247-256 tekst, na s. 372-375 ilustracje

Od czasu klasycznej pracy Jerzego Kowalczyka na temat twórczości Macieja Polejowskiego w Ziemi Sandomierskiej w literaturze utrwalił się pogląd na temat licznych prac samego Macieja Polejowskiego jak i jego warsztatu w kościołach tego terenu. Pomimo niemal pięćdziesięcioletniej metryki badań nad zjawiskiem paradoksalnie nikt nie podjął się zrewidowania i uporządkowania informacji i dzieł niegdyś wskazanych przez Kowalczyka (cenną lecz niestety niepublikowaną pozostała praca magisterska Światosława Lenartowicza podejmująca tenże trud). Do pewnego stopnia starał się to uczynić Andrzej Betlej w haśle poświęconym rzeźbiarzowi w Słowniku Artystów Polskich. Jednakże zarówno poszczególne dzieła jak i szeroki problem oddziaływania snycerki lwowskiej na teren Sandomierszczyzny w dalszym ciągu wymaga gruntownych badań, przede wszystkich archiwalnych i inwentaryzacyjnych. Punktem wyjścia w niniejszym referacie będzie ołtarz główny w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Waśniowie, dzieło bardzo wysokiej klasy, dające podstawę do rozważań nad charakterem i stopniem recepcji twórczości Polejowskiego na terenie Sandomierszczyzny. Bardzo bliskie analogie w konstrukcji ołtarza z Waśniowa do wieloplanowej kompozycji ołtarza stworzonej przez Polejowskiego w bernardyńskim kościele w Opatowie, a także wysoka klasa rzeźby figuralnej skłania do zastanowienia się w jakim stopniu można mówić o własnoręcznym udziale mistrza Macieja w jego wykonaniu. Dla określenia datowania waśniowskiego ołtarza pomocne będą informacje zawarte w dokumentach wizytacyjnych. Zestawienie Ołtarzy w Waśniowie, Opatowie, Obrazowie i w Trójcy da podstawę do próby określenia charakteru i zakresu udziału szeroko pojętego warsztatu Macieja Polejowskiego, rozważania wzbogacone o nowe ustalenia dotyczące struktury warsztatu i współpracowników pracujących w kolegiacie sandomierskiej, pozwoli na uwagi o charakterze ogólnym.

More than fifty years passed since the basic research about works of lvivian sculptor Maciej Polejowski at the Sandomierz Voivodeships by Jerzy Kowalczyk. During that time even more works of art were attributed to the artist, or his workshop (Światosław Lenartowicz and Andrzej Betlej’s research). This article meant to discuss the impact of Maciej Polejowski’s works on the local artists at the Sandomierz Voivodeships. By the example of high altars from parish churches in Waśniów, Gierczyce and Obrazów the influence of Polejowski’s style can by shown. In addition to newest archival materials and the analysis of the sculptures these realizations can be excluded form Maciej Polejowski's oeuvre. It seems that not only Polejowski, but more (today unknown) lvivian sculptors had been working in the Sandomierz Voivodeships at the end of the XVIIIth century.