Flash flood as a natural and social event : the case of the flood in Wojcieszów, on July 5th, 2012

Bibliogr. s. 47-51

Powódź to z definicji zdarzenie przyrodnicze, które ma konsekwencje społeczne i ekonomiczne. Skutki te mogą być zarówno bezpośrednie i natychmiastowe w postaci zniszczeń wywołanych przez wezbrane wody, jak również pośrednie i długotrwałe w postaci wyobrażeń o środowisku geograficznym oraz o zdarzeniach ekstremalnych, które mogą wystąpić na danym obszarze. Szczególny rodzaj zagrożenia stanowią powodzie błyskawiczne w obszarach górskich, gdy intensywne opady na niewielkim obszarze wywołują gwałtowną w przebiegu i skutkach powódź. Do takiego zdarzenia doszło 5 lipca 2012 r. w zlewni górnej Kaczawy, kiedy intensywne opady doprowadziły do uformowania gwałtownych wezbrań w małych zlewniach na obszarze Wojcieszowa (powiat złotoryjski, województwo dolnośląskie). Charakteryzowały się one bardzo dużym natężeniem, które dochodziło do 69 mm·h^{-1}, a dobowa suma opadu przekroczyła 94 mm. Tak wysokie opady wystąpiły na bardzo niewielkim obszarze rozciągającym się w pasie o długości 25 km i szerokości 10-12 km. Spowodowały bardzo szybkie uformowanie fali wezbraniowej, której kulminacja osiągnięta została w ciągu 30-40 minut od wystąpienia najintensywniejszych opadów. Przepływ Kaczawy w Świerzawie wzrósł do 115 m^{3}·s^{-1} (q_{max} = 0,86 m^{3}·s^{-1}·km^{2}) i nie wyróżniał się na tle innych wezbrań, które wystąpiły w zlewni w przeszłości. Znacznie wyższy maksymalny odpływ jednostkowy odnotowano w zlewni Kaczawy po profil w Dolnym Wojcieszowie (1,95 m^{3}·s^{-1}·km^{2}) oraz w zlewni Olszanki (2,06 m^{3}·s^{-1}·km^{2}). W małych zlewniach wezbranie osiągnęło katastrofalne rozmiary i wyrządziło znaczne straty. Celem artykułu jest określenie pamięci społecznej o powodzi błyskawicznej w Wojcieszowie z 2012 r. w kilka lat po jej wystąpieniu. Dokonano tego na podstawie badania wyobrażeń przestrzennych o zasięgu wód powodziowych przeprowadzonych dwa i cztery lata po jej wystąpieniu oraz analizy materiałów filmowych o powodzi dostępnych w serwisie internetowym YouTube. Wyniki wskazują, że pomimo zaskoczenia gwałtownym przebiegiem powodzi, to pamięć o niej stopniowo zanika. Świadkowie powodzi wraz z upływem czasu od katastrofalnego zjawiska mają tendencję do wskazywania mniejszego niż rzeczywisty zasięgu wód wezbraniowych. Nie powracają również do materiałów o powodzi dostępnych w serwisie YouTube. Zanikanie pamięci społecznej o katastrofalnym zdarzeniu może przekładać się na niską świadomość zagrożenia powodziowego, a w konsekwencji na niski stopień przygotowania mieszkańców do kolejnego potencjalnego zdarzenia.

By definition, a flood is a natural event with social and economic consequences. These effects can be both direct and immediate as flood losses, as well as indirect and long-lasting, influencing local community’s perception of the geographical environment they live in and of possible local disasters. Flash floods in mountainous areas constitute a particular type of hazard. They appear when intense rainfall over a small area causes violent and destructive flooding. Such an event occurred on July 5th, 2012 in the upper Kaczawa catchment when heavy rainfall formed sudden overflowing in small river and stream catchments in the town of Wojcieszów (Złotoryja county, Dolnośląskie voivodship in Poland). Precipitation was characterized by a very high intensity up to 69 mm·h^{-1} with the daily sum reaching 94 mm. Such high rainfall occurred on a very small area stretching 25 km in length and 10-12 km in width. It caused a very rapid concentration of flood wave with the culmination reached within 30-40 minutes after the most intense precipitation. The flow of Kaczawa river in Świerzawa reached 115 m^{3}·s^{-1} (q_{max} = 0,86 m^{3}·s^{-1}·km^{2}), though it did not stand out from historic floods in this catchment. Much higher specific discharges were measured for the Kaczawa catchment in Wojcieszów Dolny (1,95 m^{3}·s^{-1}·km^{2}) and for the Olszanka catchment (2,06 m^{3}·s^{-1}·km^{2}). The overflow of water in smaller catchments was catastrophic and caused considerable damage. The main aim of the paper is to analyse the social memory of the 2012 flash flood in Wojcieszów several years after its occurrence. The research included mental sketch mapping of flooded areas conducted two and four years after the flood happened and an analysis of flood recordings available on the YouTube video-sharing website. The findings show that, despite being surprised by the sudden flood that hit their town, memories about that event are slowly fading away. With time passing by, flood witnesses tend to mark a progressively smaller than actual area covered by flood waters. They are not likely to watch historic flood recordings on YouTube either. The authors believe that the decline of social memories of the flood may translate into lower hazard awareness resulting in inadequate preparedness for a possible future flood.