Multilevelness of Japanese written text and its perception mechanism in relation to the semiotics of the Japanese ideographic writing system

Cechą wyróżniającą stosowane we współczesnej Japonii systemy pisma (hiragana, katakana, kanji, rōmaji) jest ich współistnienie nie tylko w jednym tekście, lecz także na jego różnych płaszczyznach. Potrzeba stosowania furigany lub w szerszym znaczeniu rubi (tekstu pobocznego zapisanego mniejszą czcionką tuż przy tekście głównym) towarzyszy Japończykom od zarania dziejów, a podstawową funkcją takiej bifurkacji tekstu jest ukazanie go w formie ideograficznej oraz fonetycznej jednocześnie. Jednak dzięki głębokiemu zakorzenieniu w historii piśmiennictwa, rubi znalazło również zastosowanie retoryczne, tj. niebędące reprezentacją fonetyczną tekstu, na którym bazuje. W niniejszej pracy zebrane i zanalizowane zostały przykłady nietypowego wykorzystania rubi zaczerpnięte z różnego rodzaju współczesnych tekstów japońskich, przede wszystkim zaś z gatunków kultury popularnej.

A well-known characteristic of the Japanese language is its writing system, which includes Chinese ideographic characters (kanji), phonetic syllabaries hiragana and katakana, as well as latin alphabet (rōmaji). They can be implemented not only in the same piece of writing, but also on different levels of the very same text. Glosses in smaller print called furigana, or in broader sense rubi, have always been a part of the Japanese language, as they enable the reader to view both the graphemical and phonetical aspect of the word. The need to use rubi has evolved into rhetorical use of glosses, i.e. which are not a phonetical equivalent of its main text counterpart. This paper will examine such non-standard use of rubi in contemporary Japanese language, based on examples taken from various kinds of texts, and focusing on popular culture.