Leadership in school management. Head teacher in the role of a leader

W niniejszej pracy autorka podejmuje próbę pokazania modeli mentalnych dyrektorów szkół nt. przywództwa. Stara się dowieść, że dyrektorzy, będący przywódcami edukacyjnymi, postrzegają lidera grupy jako silną, charyzmatyczną jednostkę. Jej zdaniem przywództwo organiczne wciąż jest mało popularne w obecnych instytucjach edukacyjnych. Celem badawczym pracy jest także wykazanie różnicy w sposobie postrzegania przywództwa przez dyrektorów szkół i nauczycieli w tych szkołach pracujących. Różnice te mogą rzutować na liczne aspekty pracy, w tym motywację pracowników.W pracy wykorzystano literaturę głównie z zakresu zarządzania organizacjami. Są to zarówno monografie autorów polskich i zagranicznych, jak i liczne artykuły naukowe, pochodzące z czasopism naukowych poświęconych zarządzaniu i edukacji. Rozdział I jest poświęcony teorii organizacji i zarządzania. Zawiera definicje zarządzania, jego główne cechy oraz funkcje. Autorka patrzy na zarządzanie z perspektywy historycznej i dokonuje krótkiego opisu poszczególnych szkół zarządzania.Rozdział II mówi o zarządzaniu publicznym, szczególnym rodzaju zarządzania ogólnego. Oprócz głównych definicji, założeń i klasyfikacji, nacisk został także położony na zarządzanie edukacyjne. Szczególnie istotne wydaje się bowiem zrozumienie specyfiki funkcjonowania szkół, która przez wielu badaczy jest błędnie poddawana działaniom wolnorynkowym.Rozdział III omawia zagadnienie przywództwa z szerokiej perspektywy. Wskazuje na różnice między przywództwem a zarządzaniem i opisuje wzajemne układy tych dwóch zagadnień. Przedstawione zostało tu także przywództwo edukacyjne, jako nowa wartość w zarządzaniu szkołami oraz modele przywództwa Avery’go, na których opiera się część badawcza niniejszej pracy. Rozdział IV jest poświęcony planowaniu badania. Zawiera założenia metodologiczne (konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar) oraz szczegółowo omawia problem, cel i pytania badawcze, hipotezy do weryfikacji oraz ogólny zarys badania. Opisano tu także metodę badawczą – badania sondażowe (w tym budowę kwestionariusza). Rozdział V to część badawcza pracy. Zawiera weryfikację trzech hipotez, postawionych w pracy. Autorka stara się udowodnić, że 1) większość dyrektorów szkół nie utożsamia przywództwa z paradygmatem organicznym, 2) oceny stylu przywództwa dyrektorów szkół dokonane przez dyrektorów i nauczycieli będą się od siebie różnić, 3) najniższy poziom motywacji pracowników będzie zależny od klasycznego stylu przywództwa dyrektora. Rozdział VI stanowi podsumowanie i ocenę pracy pod kątem poznawczej i teoretycznej wartości pracy, poznawczej wartości narzędzi i procedury badawczej oraz praktycznego znaczenia przeprowadzonych badań.

Paper tries to shows and analyzes mental models of leadership owned by school head teachers. The author tries to prove that the head teachers, who are educational leaders, perceive a leader of the group as a strong, charismatic individual. In her opinion, organic leadership is still not very popular in present educational institutions. The purpose of the research is also to demonstrate a difference between perception of leadership by school heads teachers and teachers working in these schools. These differences can affect, according to the author, the numerous aspects of the workplace, including employee motivation.The study is mainly based on organization management publications. There are some monographs both Polish and foreign authors, as well as numerous scientific articles from journals devoted to management and education area.Chapter I describes the theory of organization and management. It contains definitions of management, its main features and functions. The author analyzes management from historical perspective and makes a brief description of the various management schools.Chapter II says about public management, special kind of general management. Apart from main definitions, assumptions and classifications, the emphasis has been put on educational management. It seems especially important to understand the specifics of schools, which many researchers misinterpret as free-market operations.Chapter III discusses leadership from a wide perspective. It points the differences between leadership and management and describes the mutual systems of these two issues. Educational leadership, as a new value in the management of schools and Avery’s models of leadership, which the research part is based on, have been also presented.Chapter IV is devoted to the planning of the research. It contains methodological assumptions (conceptualization, operationalization and measurement) and discusses in detail the problem, aim and research questions, hypotheses, and an overview of the study. It also describes the method of research - surveys (including the construction of the questionnaire).Chapter V is a part of the research work. It includes a review of the three hypotheses, verified in the study. The author tries to prove that 1) most school principals do not equate leadership with an organic paradigm, 2) perception of school principals leadership style made by the head teachers and teachers will differ from each other, 3) the lowest level of employees motivation will depend on the classical style of leadership director.Chapter VI provides a summary and evaluation of the work in terms of cognitive and theoretical value of work, the cognitive value of tools and procedures and the practical significance of the study.