Wife, mother, philosopher – women of the Upanishads in the light of the orthodox Brahmin tradition

Upaniszady (Upaniṣad) to kanon tekstów zwieńczających i podsumowujących obszerną tradycję Wed (Veda). Sama tradycja wedyjska w dużej mierze kontynuowana jest przez późniejszą kulturę bramińską, mającą konserwatywne i patriarchalne nastawienie do postaci kobiety. Ograniczała ją do roli posłusznej żony, a następnie matki. Bramini odnajdują w Upaniszadach argumenty za tym, aby kobieta była przez całe swoje życie poddana mężczyźnie. Teksty te dostarczają również informacji na temat trzech kobiet, które zdecydowanie wyłamują się z obrazu bramińskiej wizji kobiety: Maitrei (Maitreyī) i Gargi Waćaknawi (Gārgī Vācaknavī) w Brihadaranjace (Bṛhadāraṇyaka) oraz Dźabali (Jabālā) w Ćhandogji (Chāndogya). Celem pracy jest przedstawienie ich wizerunków jako żon, matek oraz filozofek, które są przykładami postaci obrazujących niejednorodne stanowisko samych Upaniszad wobec kobiet oraz dowód na istnienie alternatywy dla bramińskiego obrazu kobiet w kulturze starożytnych Indii. Analizie poddane zostaną z trzech perspektyw: społeczna, filozoficzna i retoryczno-kompozycyjna.

The Upanishads (Upaniṣad) are the canon of texts that conclude and summarize the exten-sive tradition of the Vedas (Veda). The Vedic tradition itself is largely continued by the later Brahmin culture, which has a conservative and patriarchal attitude towards the female fig-ure. She limited her to the role of an obedient wife and then a mother. Brahmins find, in the Upanishads, arguments for a woman to be subservient to a man all her life. These texts also provide information about three women who definitely break the picture of the brahminical vision of women: Maitreyi (Maitreyī) and Gargi Vacaknavi (Gārgī Vācaknavī) in Bri-hadaranyaka (Bṛhadāraṇyaka) and Jabala (Jabālā) in Chandogja (Chāndogya). The aim of the work is to present their images as wives, mothers, and philosophers, which are examples of characters depicting the heterogeneous position of the Upanishads themselves towards women and proof of the existence of an alternative to the Brahmin image of women in the culture of ancient India. They will be analyzed from three perspectives: social, philosophi-cal, and rhetorical-compositional.