Simple view
Full metadata view
Authors
Statistics
Reżim hydrologiczny i termiczny górnego Dunajca
Hydrological and thermal regime of the upper Dunajec River
Dunajec, reżim hydrologiczny, temperatura wody, trendy
Dunajec River, hydrological regime, water temperature, trends
Celem badań była identyfikacja charakterystyk reżimu hydrologicznego i termicznego, a także ocena wieloletnich trendów w temperaturze wody i przepływach górnego Dunajca w wieloleciu 1996–2020. W analizie wykorzystano serie czasowe dobowych wartości temperatury wody i przepływów pochodzących z trzech posterunków wodowskazowych w Nowym Targu, Sromowcach Wyżnych i Krościenku. W ramach pracy wyznaczono przepływy główne I i II rzędu, odpływy jednostkowe, miesięczne współczynniki przepływów oraz współczynniki zmienności dla przepływów i temperatury wody. W analizie trendu wykorzystano sekwencyjny test Manna-Kendalla-Sneyersa oraz nieparametryczny test Manna-Kendalla. Wyniki analiz wykazały, że Dunajec w górnym biegu charakteryzuje się reżimem pluwialno-niwalnym z dwoma wezbraniami w maju i lipcu, związanymi z zasilaniem wodami roztopowymi i opadowymi. Przebieg średnich rocznych przepływów w analizowanym wieloleciu był podobny na wszystkich posterunkach wodowskazowych, natomiast różnice między poszczególnymi wodowskazami pojawiły się w przypadku przepływów maksymalnych, minimalnych oraz współczynników zmienności. Temperatura wody na wszystkich wodowskazach była zbliżona. Średnie miesięczne wartości temperatury wody kształtowały się między 1-15°C, natomiast dobowe wartości temperatury wody mieściły się w przedziale 0-19°C. Na dwóch posterunkach wodowskazowych położonych, poniżej zbiornika (Sromowce Wyżne i Krościenko), zaobserwowano istotny statystycznie trend rosnący w średniej rocznej temperaturze wody (~0,5°C na dekadę). Przepływy rzeczne nie wykazały istotnych statystycznie trendów w badanym wieloleciu. Obserwowane trendy mogą być związane ze współczesnymi zmianami klimatu i rosnącą antropopresją.
The study aims to identify the characteristics of the hydrological and thermal regime, as well as to assess the long-term trends in water temperature and river discharge of the upper Dunajec River in the period 1996–2020. In the analysis, time series of daily water temperature and discharge obtained from three water gauges in Nowy Targ, Sromowce Wyżne and Krościenko were used. For selected water gauges, the first- and second-order flow characteristics, as well as specific runoff, monthly flow coefficients, and coefficients of variation were calculated. Mann-Kendall-Sneyers sequential test and non-parametric Mann-Kendall test were used to detect long-term trends. The results showed that the upper Dunajec River has a pluvial-nival regime, with two floods in May and July, associated with snowmelt and rainfall events. The course of average annual flows in the analyzed period was similar at all water gauges, however, differences between water gauges occurred for high and low flows, and for coefficients of variation. Water temperature at water gauges was similar. Monthly average water temperature ranged between 1-15°C, while the daily water temperature ranged between 0-19°C. Significant upward trends in annual water temperature (~0.5°C per decade) were detected at two water gauges located below the reservoir (i.e., Sromowce Wyżne and Krościenko). Trends in river discharges were not significant. The observed trends are associated with contemporary climate changes and human pressure.
dc.abstract.en | The study aims to identify the characteristics of the hydrological and thermal regime, as well as to assess the long-term trends in water temperature and river discharge of the upper Dunajec River in the period 1996–2020. In the analysis, time series of daily water temperature and discharge obtained from three water gauges in Nowy Targ, Sromowce Wyżne and Krościenko were used. For selected water gauges, the first- and second-order flow characteristics, as well as specific runoff, monthly flow coefficients, and coefficients of variation were calculated. Mann-Kendall-Sneyers sequential test and non-parametric Mann-Kendall test were used to detect long-term trends. The results showed that the upper Dunajec River has a pluvial-nival regime, with two floods in May and July, associated with snowmelt and rainfall events. The course of average annual flows in the analyzed period was similar at all water gauges, however, differences between water gauges occurred for high and low flows, and for coefficients of variation. Water temperature at water gauges was similar. Monthly average water temperature ranged between 1-15°C, while the daily water temperature ranged between 0-19°C. Significant upward trends in annual water temperature (~0.5°C per decade) were detected at two water gauges located below the reservoir (i.e., Sromowce Wyżne and Krościenko). Trends in river discharges were not significant. The observed trends are associated with contemporary climate changes and human pressure. | pl |
dc.abstract.pl | Celem badań była identyfikacja charakterystyk reżimu hydrologicznego i termicznego, a także ocena wieloletnich trendów w temperaturze wody i przepływach górnego Dunajca w wieloleciu 1996–2020. W analizie wykorzystano serie czasowe dobowych wartości temperatury wody i przepływów pochodzących z trzech posterunków wodowskazowych w Nowym Targu, Sromowcach Wyżnych i Krościenku. W ramach pracy wyznaczono przepływy główne I i II rzędu, odpływy jednostkowe, miesięczne współczynniki przepływów oraz współczynniki zmienności dla przepływów i temperatury wody. W analizie trendu wykorzystano sekwencyjny test Manna-Kendalla-Sneyersa oraz nieparametryczny test Manna-Kendalla. Wyniki analiz wykazały, że Dunajec w górnym biegu charakteryzuje się reżimem pluwialno-niwalnym z dwoma wezbraniami w maju i lipcu, związanymi z zasilaniem wodami roztopowymi i opadowymi. Przebieg średnich rocznych przepływów w analizowanym wieloleciu był podobny na wszystkich posterunkach wodowskazowych, natomiast różnice między poszczególnymi wodowskazami pojawiły się w przypadku przepływów maksymalnych, minimalnych oraz współczynników zmienności. Temperatura wody na wszystkich wodowskazach była zbliżona. Średnie miesięczne wartości temperatury wody kształtowały się między 1-15°C, natomiast dobowe wartości temperatury wody mieściły się w przedziale 0-19°C. Na dwóch posterunkach wodowskazowych położonych, poniżej zbiornika (Sromowce Wyżne i Krościenko), zaobserwowano istotny statystycznie trend rosnący w średniej rocznej temperaturze wody (~0,5°C na dekadę). Przepływy rzeczne nie wykazały istotnych statystycznie trendów w badanym wieloleciu. Obserwowane trendy mogą być związane ze współczesnymi zmianami klimatu i rosnącą antropopresją. | pl |
dc.affiliation | Uniwersytet Jagielloński w Krakowie | pl |
dc.contributor.advisor | Rajwa-Kuligiewicz, Agnieszka | pl |
dc.contributor.author | Szara, Wioletta | pl |
dc.contributor.departmentbycode | UJK/UJK | pl |
dc.contributor.reviewer | Siwek, Janusz - 102551 | pl |
dc.contributor.reviewer | Rajwa-Kuligiewicz, Agnieszka | pl |
dc.date.accessioned | 2023-07-12T22:15:22Z | |
dc.date.available | 2023-07-12T22:15:22Z | |
dc.date.submitted | 2023-07-12 | pl |
dc.fieldofstudy | geografia i gospodarka przestrzenna | pl |
dc.identifier.apd | diploma-167061-293592 | pl |
dc.identifier.uri | https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/316043 | |
dc.language | pol | pl |
dc.subject.en | Dunajec River, hydrological regime, water temperature, trends | pl |
dc.subject.pl | Dunajec, reżim hydrologiczny, temperatura wody, trendy | pl |
dc.title | Reżim hydrologiczny i termiczny górnego Dunajca | pl |
dc.title.alternative | Hydrological and thermal regime of the upper Dunajec River | pl |
dc.type | licenciate | pl |
dspace.entity.type | Publication |