Areas of stress in the period of adolescence in youth from Cracow aged 12-14 - a study of individual cases

Stres jest naturalną częścią życia każdego człowieka. Nieustannie towarzyszy ludziom zarówno w codziennych, rutynowych czynnościach, jak i w trakcie sporadycznych, wyjątkowych zdarzeń. Pomimo tego, pojęcie stresu zostało wprowadzone do literatury medycznej dopiero w XX wieku. Badania nad tym zjawiskiem przyczyniły się do wzrostu świadomości dotyczącej wpływu stresorów (czynników wyzwalających stres) na psychofizyczne funkcjonowanie jednostki. Stres pełni funkcję mobilizującą do działania, jednak nierzadko staje się także powodem problemów w różnych sferach. Intensywny i długotrwały przyczynia się do obniżonego nastroju, chorób somatycznych i trudności w relacjach z ludźmi. Celem badawczym niniejszej pracy było poznanie obszarów stresu czworga krakowskich adolescentów w wieku 12-14 lat, a także przygotowanie wskazówek wychowawczych dla nauczycieli, pedagogów i rodziców młodzieży. W badaniach wykorzystano metodę indywidualnych przypadków oraz takie techniki jak: wywiad z rodzicami, rozmowa z dzieckiem, analiza dokumentów zastanych i test zachowań asertywnych oraz metodę projekcyjną: test rysunku i test niedokończonych zdań. Wyniki badań pokazały, że najistotniejszym obszarem stresu dla badanej młodzieży jest środowisko szkolne. Nastolatki odczuwają napięcie w kontakcie z wymagającymi nauczycielami, szczególnie tymi, którzy np. krzyczą, konfliktowymi uczniami, w sytuacji niezapowiedzianej klasówki oraz odpowiedzi ustnej na forum klasy. Na drugim miejscu obszarów stresu znalazło się bezpośrednio powiązane ze szkołą środowisko rówieśnicze. Młodzież odczuwa stres w związku z upokarzaniem, przemocą i wyśmiewaniem ze strony innych nastolatków. Aktualnie środowisko rodzinne nie stanowi znaczącego obszaru stresu w grupie badanych osób. Na postawie analizy przeprowadzonych badań sformułowano wskazania do dalszej pracy, opieki i wsparcia badanych nastolatków oraz postulaty dotyczące rozwijania rodzicielskich i nauczycielskich kompetencji.

Stress is a permanent part of everyone's life. It is always accompanying people in everyday routine activities as well as sporadic, exceptional incidents. Despite this, the concept of stress was introduced to medical literature only in the twentieth century. Research on this phenomenon has contributed to increase awareness of the influence of stressors on the psychophysical functioning of the individual. Stress has a mobilizing function, but it can also causes problems in various spheres. Intensive and long-lasting stress contributes to low mood, somatic diseases and difficulties in relationships with people. The purpose of this master thesis was to explore the stress areas of four adolescents from Cracow aged 12-14, as well as to prepare educational guidelines for teachers, pedagogues and parents of young people. The research used the method of case study and such techniques as: interview with parents, conversation with a child, analysis of existing documents and test of assertive behavior and also projection method: drawing test and test of unfinished sentences. The research results showed that the most important area of stress for the studied young people is the school environment. Teenagers feel tension in contact with demanding teachers, especially those who for example shout, conflicting students, in the situation of a sudden test and an oral answer in the class forum. On the second place of stress areas, there was a peer environment directly related to the school. Young people feel stress due to humiliation, violence and ridicule from other teenagers. Currently the family environment is not a significant area of stress in the group of respondents. The conducted research has enabled creation of indications for further work, care and support for teenagers and postulates of the development of parental and teacher competences.