From LI through heritage language and L2 to mother tongue : Polish language of Polish immigrant/(re)emigrant pupils

Recenzowane materiały z konferencji: Edukacja wobec migracji. Język - tożsamość - kultura, dn. 21.09.2017, Kraków

Według danych GUS w roku 2015 za granicą przebywało blisko 2 320 000 obywateli naszego kraju. Wielu z nich rozważa możliwość powrotu, część taką decyzję już podjęła i zrealizowała. Statystyki rzadko uwzględniają osoby poniżej 15. roku życia, dlatego też liczba dzieci imigranckich/ reemigranckich nie jest dokładnie znana, choć stale rośnie. Naszym zdaniem dzieci te w szkole w Polsce stają się uczniami o specjalnych/specyficznych potrzebach edukacyjnych, gdyż polszczyzna nie jest dla nich językiem pierwszym, lecz odziedziczonym, miewają też spore problemy z pomyślną (re)adaptacją socjokulturową. Polskie szkoły na razie nie są w pełni przygotowane na edukację inkluzywną. Świadomość tego, jak pomagać dzieciom z doświadczeniem migracyjnym w integracji językowej i kulturowej, jest u nauczycieli ciągle niska. Nie ma też ani programów, ani materiałów, z których mogliby korzystać. Celem tekstu jest przybliżenie specyfiki nauczania języka odziedziczonego w polskich realiach edukacyjnych. Nakreślone w nim zostaną też fazy przekształcania się polszczyzny dzieci imigranckich/reemigranckich wraz z ich dydaktycznymi konsekwencjami. Ich uwzględnienie w procesie kształcenia dzieci wymaga od nauczyciela wiedzy i określonych umiejętności, których kształtowania dotychczasowe programy kształcenia nauczycieli nie przewidują.

According to GUS (Central Statistical Office of Poland) in 2015 about 2 320 000 Poles resided abroad. Some of them consider the possibility of returning to Poland, some have already made such a decision, many have just returned. Data concerning remigration however rarely takes into consideration persons younger than 15 as such the number of (re)emigrant children is not known though it is constantly growing. In our opinion these children are pupils of special needs and therefore should not be treated in the same way as their peers. They are heritage language not a first language learners who may have serious problems with cultural adaptation in Polish environment and peer groups. Polish schools are still far from being ready for inclusive education: the awareness of how to help (re)emigrant children in their language and cultural integration is still very low among teachers; there are neither programs nor materials which can be used in the (re)integration process. The purpose of the article is to briefly present the specificity of teaching Polish as a heritage language in Poland. It also shows how the status of Polish changes in children who have experienced/are experiencing migration and what are the teaching/learning consequences of this transformation. It also emphasizes the need to modify general teachers’ education.