Analiza trybu łączącego w językach portugalskim i węgierskim na podstawie "Rozterek śmierci" José Saramago

Analysis of the subjunctive mood in the Portuguese and Hungarian languages based on "Death with Interruptions" by José Saramago

Założeniem niniejszej pracy jest analiza trybu łączącego w portugalskim i węgierskim, zarówno pod kątem użycia, jak i morfologii. Konteksty użycia omówiono, posiłkując się "Nova Gramática do Português Contemporâneo" Cunhii i Cintry i "Gramática do Português" Gulbenkiana w przypadku portugalskiego oraz "Rendhagyó nyelvtörténet" Vargi w odniesieniu do węgierskiego. Praca omawia również regularne formy trybu łączącego w zestawieniu z trybem oznajmującym, dzięki czemu czytelnik jest w stanie zobaczyć alteracje powstałe w wyniku przejścia czasownika z trybu oznajmującego w łączący.W części praktycznej pracy na podstawie Rozterek śmierci José Saramago i odpowiedniego przekładu węgierskiego autorstwa Pála Ferenca zostały poddane analizie częstotliwość i użycie trybu łączącego. Można stwierdzić, że portugalski wykorzystuje tryb łączący znacznie częściej niż węgierski – w tekście portugalskim znaleziono 897 form, natomiast w odpowiedniku węgierskim 490 – mimo że w niektórych kontekstach węgierski musi użyć trybu łączącego tam, gdzie portugalski wybiera bezokolicznik. Niemniej jednak, znaleziono również wiele przykładów użycia wspólnego dla obu języków, wśród których przeważa wykorzystanie trybu łączącego w zdaniach okolicznikowych celu.

The premise of this paper is to analyse the subjunctive mood in Portuguese and Hungarian, both in terms of use and morphology. The contexts of use were discussed with the help of Cunha and Cintra’s "Nova Gramática do Português Contemporâneo" as well as Gulbenkian’s "Gramática do Português" in the case of Portuguese, while Varga’s "Rendhagyó nyelvtörténet" was used for Hungarian. The paper also tackles the regular forms of the subjunctive mood accompanied by the indicative mood, so that the reader is able to see the alterations produced by the verb’s transition from the indicative to the subjunctive mood.In the practical part of the paper, the frequency and use of the subjunctive are analysed on the basis of José Saramago’s Death with Interruptions and the corresponding Hungarian translation by Pál Ferenc. It can be concluded that Portuguese resorts to the subjunctive much more often than Hungarian does – 897 forms have been found in the Portuguese text, 490 having been found in the Hungarian equivalent – although, in some contexts, Hungarian has to use the subjunctive where Portuguese chooses the infinitive. Nevertheless, numerous examples of common use have also been found in both languages, among which the use of the subjunctive in clauses of purpose predominates.

O trabalho tem como objetivo analisar o modo Conjuntivo em português e húngaro, tanto no que se refere ao seu emprego, como à sua morfologia. Os usos foram abordados com a ajuda da "Nova Gramática do Português Contemporâneo" de Cunha e Cintra bem como da "Gramática do Português" de Gulbenkian no caso do português e "Rendhagyó nyelvtörténet" de Varga no que diz respeito ao húngaro. O trabalho também trata das formas regulares do Conjuntivo em ambas as línguas, acompanhadas das respetivas formas no Indicativo, para o leitor ver as alterações sofridas pelo verbo ao passar do Indicativo para o Conjuntivo.Na parte prática do trabalho a frequência e o emprego do Conjuntivo são analisados com base em "As Intermitências da Morte" de José Saramago e na respetiva tradução húngara de Pál Ferenc. Constata-se que o português recorre ao Conjuntivo com uma frequência muito maior do que o húngaro – foram encontradas 897 formas no texto português e 490 no equivalente húngaro – embora, em certos contextos, o húngaro seja forçado a usar o Conjuntivo lá onde o português opta pelo infinitivo. No entanto, também foram encontrados numerosos usos comuns, dos quais prevalece o emprego do Conjuntivo nas orações adverbiais finais em ambas as línguas.