Works from the circle of the "Master of the Bartne Deesis" : characteristics of the style

W wieku XVI na terenach prawosławnej diecezji przemyskiej działało co najmniej kilka warsztatów malarskich, o wyraźnych i odrębnych cechach stylistycznych oraz stosunkowo wysokim poziomie artystycznym. Jednym z najliczniejszych był krąg "Mistrza Deesis z Bartnego", nazywanego też "Mistrzem Przemienienia z Jabłonowa", grupujący dzieła powstałe na ziemi przemyskiej w 2. połowie wieku XVI i na początku XVII. Jego określenie pochodzi od trzech tablic składających się na rząd Deesis z ikonostasu w cerkwi ŚŚ. Kosmy i Damiana z Bartnego, przechowywanych w dwóch sanockich Muzeach: Historycznym i Budownictwa Ludowego, oraz od ikony Przemienienia Pańskiego z cerkwi Archanioła Michała w Jabłonowie koło Wysocka i Turki. Prace tego kręgu artystycznego stanowią znakomity przykład harmonijnego połączenia w sferze stylistycznej rysów Wschodu, płynących zapewne z północnej Mołdawii, i Zachodu, podpatrzonych w pobliskich kościołach katolickich. Do pierwszych można zaliczyć sposób modelowania partii karnacji i oddawania plastyczności draperii, do drugich - budowania przestrzeni i umieszczania w niej zbliżonych do rzeczywistych motywów krajobrazowych. Ikony te są dowodem, że nowożytne przemiany w malarstwie zachodnioruskim zachodziły stopniowo i ewolucyjnie najpóźniej w drugiej połowie wieku XVI.