Reportaż Ryszarda Kapuścińskiego. Zagadnienie gatunku i przekładu na język rosyjski (na przykładzie Imperium)

Reportage of Ryszard Kapuscinski. The question of genre and translation into Russian (for example the Empire)

Niniejsza praca składa się z dwóch głównych części: pierwsza dotyczy określenia gatunku репортажа i очерка, druga - analizy porównawczej oryginału i rosyjskiego przekładu "Imperium". Praca jest zbudowana w następującym porządku: składa się z 4 rozdziałów, poprzedzonych Wstępem. W pierwszym rozdziale przedstawiono rys biograficzny Kapuścińskiego i krótkie streszczenie jego utworów. Charakterystyką gatunku i problemem z jego określeniem zajmowano się w rozdziale drugim. Zauważono i podjęto próbę wykazania różnic między rosyjskimi pojęciami "репортаж" i "очерк", i znaleźć odpowiadające im polskojęzyczne terminy. W dalszej części rozdziału opisane zostały najważniejsze cechy pisarstwa Kapuścińskiego.Część trzecia została poświęcona problematyce recepcji utworów Kapuścińskiego w Rosji.Część czwarta to analiza porównawcza oryginału i rosyjskiego przekładu "Imperium", w której zajęto się następującymi zagadnieniami: kwestią idiolektu autora, konstrukcją narratora i narracją z różnych punktów widzenia, zjawiskiem obcości, przekładem frazeologizmów, a także wprowadzeniem do tekstu polskiego wyrażeń rosyjskojęzycznych i sposobami ich przekładu.Jedną z ostatnich części pracy stanowi Zakończenie, w którym podsumowane zostają poruszone w opracowaniu zagadnienia.

Presented master’s thesis consists of two main parts: the first concerns the question of genres reportage and the second - a comparative analysis of the original and the translation of “The Empire” into Russian. This paper is organized as follows: it consists of four chapters, preceded by an introduction. The first chapter presents: a biographical sketch of Kapuscinski and short summary of his works. A great majority of books, which come to light until after the publication of the Empire show a variety of writing methods and techniques used by Kapuscinski, which influenced to the evolution of journalistic genre in the direction of literary essays.The second chapter embraces characteristic and determining problem of the genre. The difference between the Russian concepts of "репортаж" and "очерк" is noticed and explained. What is more, analogous Polish vocabulary synonymous to this terms (in Polish it is only one term “reportaż” defined as “journalistic” or “literary”) is found. The rest of the second section describes the history of reportage in Poland. Additionally, it tries to identify main features of Kapuscinski writing. The third chapter is devoted to the reception of Kapuscinski writings in Russia.The last chapter is created as comparative analysis of the original text and Russian translation of Empire. This part studies questions such as : point of authors idiolect (style), construction of narrator and narration from different point of view (polyphony), the phenomenon of the ‘presence’ translation of idioms and also introduction to polish texts of Russian expressions and way of translation.One of the last pieces of this work is the conclusion, in which all mentioned questions are summarized.

Нынешняя работа состоит из двух основных, главных частей: первая касается вопроса жанров репортажа и очерка, вторая – сопоставительного анализа оригинала и русского перевода Империи.Эта работа построена в следующем порядке: она состоит из четырех глав, которым предшествует Введение. В первой главе представлены: биографический эскиз Капущинского и краткое изложение его произведений.Характеристикой жанра, проблемой его определения мы занимаемся во второй главе. Мы замечаем и пытаемся объяснить разницу между русскими понятиями «репортаж» и «очерк» и найти отвечающие им польские слова, где существует один термин «reportaż», с уточнением: «публицистический» или «литературный». В дальнейшей части второго раздела мы описываем историю репортажа в Польше и пытаемся определить главные черты писательства Капущинского, а также показать, чем его произведения отличаются от других более типичных для жанра репортажа текстов. Третья глава посвящается рецепции творчества Капущинского в России. В четвертой главе мы занимаемся сопоставительным анализом Империи, т.е. сравнением подлинника и его русского перевода. Наше внимание особенно уделяется некоторым аспектам теории перевода и теории литературы, в том числе сохранению идиолекта (вопрос стилистики) автора, конструкции повествователя и повествованию с разных точек зрения (многоголосие), явлению «чуждости», переводу фразеологизмов, а также введению русскоязычных выражений, находящихся в польском тексте и способам их перенесения в переводе. Одной из последних частей работы является Заключение, в котором мы подводим итоги, касающиеся тем и вопросов, затянутых в предыдущих частях работы.