Projekt tłumaczeniowy: Gdy „zła polszczyzna” spotyka „dziwną angielszczyznę” – tłumaczenie idiolektów bohaterów Chmielewskiej w książce Wszystko czerwone

Praca podejmuje tematykę wyzwań i strategii związanych z tłumaczeniem idiolektów w powieści Wszystko czerwone Joanny Chmielewskiej, skupiając się na stylizowanej mowie, odstępstwach językowych i humorze. Bohaterowie Chmielewskiej często posługują się językiem niegramatycznym, potocznym lub celowo absurdalnym, co w dużym stopniu wpływa na ich indywidualny charakter i komiczny ton utworu. Celem projektu było przetłumaczenie około 12 000 słów powieści na język angielski z zachowaniem unikalnych głosów i cech stylistycznych oryginału. Wsparcie teoretyczne oparto na pracach m.in Hejwowskiego, Venutiego, Tabakowskiej i Delabastity, szczególnie w zakresie pojęć idiolektu, ekwiwalencji stylistycznej, uobczenia i gry słów. Analiza zawiera wybrane przykłady przetłumaczonych dialogów, omówienie zastosowanych technik (takich jak kalkowanie, modulacja, transpozycja i kompensacja) oraz refleksję nad granicami przekładalności w kontekście „złej polszczyzny” przekształconej w „dziwną angielszczyznę”. Praca ta argumentuje, że chociaż pełna ekwiwalencja jest nieosiągalna, kreatywne i kontekstowo dostosowane rozwiązania mogą oddać zarówno funkcję, jak i klimat charakterystycznego stylu Chmielewskiej.

This thesis explores the challenges and strategies involved in translating idiolects in Wszystko czerwone by Joanna Chmielewska, with particular focus on stylized speech, linguistic deviations, and humour. Chmielewska’s characters often use ungrammatical, colloquial, or deliberately absurd language, which contributes significantly to their unique voices and the novel’s comic tone. The aim of the project was to render approximately 12,000 words of the novel into English while preserving the individual voices and stylistic peculiarities of the original. Theoretical support was drawn from works by Hejwowski, Venuti, Tabakowska, Delabastita, and others, particularly in relation to the concepts of idiolect, stylistic equivalence, foreignization, and wordplay. The study includes an analysis of selected examples of translated dialogue, commentary on the techniques used (including literal translation, calque, modulation, transposition, and compensation), and a reflection on the limits of translatability when dealing with “bad Polish” that must be recast into a form of “weird English.” The thesis ultimately argues that while complete equivalence is unattainable, creative and context-sensitive solutions can convey both the function and flavour of Chmielewska’s idiosyncratic style.