Konflikty jurysdykcji i stosowanie zasady ne bis in idem w obrębie Unii Europejskiej

Tematem pracy dyplomowej jest problematyka związana z konfliktami jurysdykcji (o charakterze pozytywnym) w sprawach karnych oraz stosowaniem zasady ne bis in idem w ujęciu międzynarodowym, ze szczególnym wskazaniem na realia i regulacje obowiązujące między państwami członkowskimi Unii Europejskiej. Jej głównym celem jest analiza obecnych praktyk, zarówno z perspektywy stron poszczególnych konfliktów, jak i organów UE oddelegowanych do udzielania wsparcia w ich rozwiązywaniu, przede wszystkim Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust), a także orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE odnoszącego się do aplikowania zasady ne bis in idem w ujęciu ponadnarodowym.Praca została przygotowana w formie pięciu rozdziałów, z czego pierwszy wprowadza do ogólnej problematyki, poprzez zdefiniowanie najczęściej stosowanych pojęć, a także analizę głównych źródeł opisywanych konfliktów oraz ich znaczenia dla międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości. Następnie przedstawiona jest krytyczny przegląd najistotniejszych dla tematyki aktów prawnych, w szczególności traktatów międzynarodowych i norm unijnych, zarówno tych odnoszących się bezpośrednio do sporów jurysdykcyjnych, jak i regulujących stosowanie zasady ne bis in idem w sprawach dotyczących przestępstw transgranicznych. Rozdziały trzeci i czwarty skupiają się na działalności Eurojustu, zaczynając od krótkiej charakterystyki agencji, podstaw prawnych jej działania i potencjalnej współpracy z Prokuraturą Europejską, a następnie przechodząc do osnowy całej pracy dyplomowej, jaką jest analiza obecnie stosowanej praktyki rozwiązywania konfliktów jurysdykcyjnych. Przegląd ten jest dokonany w oparciu o zbiór spraw wspieranych przez Eurojust w ciągu ostatnich dwóch dekad lub będących przedmiotem orzecznictwa TSUE. Analiza ta ma na celu przede wszystkim wyodrębnienie i opracowanie najważniejszych kryteriów uwzględnianych podczas dokonywania wyboru jurysdykcji. W ostatnim rozdziale zawarte jest podsumowanie najistotniejszych problemów zidentyfikowanych w poprzednich częściach, a także propozycja potencjalnych rozwiązań wraz z pozostałymi uwagami de lege ferenda.Praca przygotowana została przede wszystkim w oparciu o aktualną literaturę i orzecznictwo i uwzględnia szeroki zakres źródeł, a przede wszystkim zagraniczne publikacje odnoszące się do zagadnień międzynarodowego prawa karnego oraz oficjalne opracowania i raporty przygotowane przez organy UE, ale również orzecznictwo, informacje prasowe, a także analizy uwzględniające zarówno międzynarodowe jak i krajowe regulacje.

The subject of this thesis entails issues related to positive conflicts of jurisdiction in criminal matters, as well as transnational application of ne bis in idem principle, with a focus on the situation and regulations present within the European Union. Its main goal is to analyze current practice, from the perspective of the conflicted parties, and EU-level bodies designated to assist the process of resolving arising disputes - mainly the European Union Agency for Criminal Justice Cooperation (Eurojust), as well as the Court of Justice of the European Union and it casework on the application of ne bis in idem principle within the international context.The thesis is divided into five chapters, from which the first one serves as an introducing to the discussed topic, by means of defining the most relevant terms and evaluation of the main sources of jurisdictional conflicts, as well as their significance for the international criminal justice. It is followed by the critical analysis of available legal framework, which includes international conventions and EU regulations pertaining directly to the jurisdictional disputes, but also to the applicability of ne bis in idem in the cases of cross-border criminal activity. The third chapter focuses on the functioning of Eurojust, including a brief description of its competences and the legal basis of its operation. Additionally, it examines the potential cooperation between the agency and the recently established body of the European Public Prosecutor’s Office. The next, and the most relevant for the purpose of this thesis, chapter is a case study of the twenty years of Eurojust’s practice resolving conflicts of jurisdiction and additional casework of CJUE on the subject matter. The aim of this analysis is to evaluate and determine the major factors considered when deciding on the forum of prosecution in the transnational crime cases. The fifth and final chapter consists of the summary of the most crucial issues identified in the course of this work, along with the proposals for the potential improvements and de lege ferenda considerations.The references used during writing this thesis include wide range of sources, but mainly the international literature on the subject matter, official reports and guidelines issued on the EU-level, but also relevant casework, press releases and other projects focused on the analysis of currently available national and international regulations.