Evaluation of the relationship between selected individual factors associated with the occurrence of eating disorders related behaviors in school-aged children.

W Polsce na przestrzeni ostatnich 10 lat zaburzenia odżywiania młodzieży stały się bardzo poważnym problemem w zdrowiu publicznym. Odnotowuje się wyraźny wzrost zachorowalności na tego typu zaburzenia, a największe ryzyko wystąpienia tego rodzaju zaburzeń przypada na okres adolescencji, szczególnie młodych kobiet, w wieku około 13-18 lat. Problem pojawia się u młodzieży szkolnej i to wobec tej grupy należy wdrażać działania profilaktyczne i interwencyjne w postaci poprawnie skonstruowanych programów profilaktycznych.Celem niniejszej pracy była ocena związku indywidualnych czynników ryzyka, typu samoocena i obraz własnego ciała oraz przekonania dotyczące bardzo szczupłych osób z przejawianiem zachowań ryzykownych związanych z wystąpieniem zaburzeń odżywiania się wśród młodzieży gimnazjalnej.W części teoretycznej pracy dokonano przeglądu publikacji psychologicznych czynników ryzyka zaburzeń odżywiania się w grupie wiekowej 13-18 lat oraz profilaktyki tego rodzaju zaburzeń. W celu przybliżenia powziętej w pracy tematyki wykorzystano głównie wtórne źródła danych i informacji tj. pozycje książkowe oraz polskie i zagraniczne czasopisma traktujące o tematyce profilaktyki zaburzeń odżywiania się oraz czynników ryzyka.W przeprowadzonych badaniach empirycznych posłużono się kwestionariuszem ankiety, składającym się z pytań pochodzących z międzynarodowego kwestionariusza HBSC, skali samooceny Rosenberga (Rosenberg Self-Esteem Scale), podskali obrazu ciała BIS (Body Image Subscale), Testu Sylwetek FRS (The Figure Rating Scale) oraz samodzielnie opracowanych pytań. Grupą badaną byli uczniowie II klas dwóch gimnazjów w Krakowie. Grupa ta liczyła 115 adolescentów, w tym 60 dziewcząt (52%) oraz 55 chłopców (48%).Z przeprowadzonego badania wynika, że czynniki takie jak: płeć, samoocena ogólna, postrzegany obraz własnego ciała w wymiarze poznawczym oraz emocjonalnym, wyraźnie różnicują częstość przejawiania zachowań ryzykownych związanych z zaburzeniami odżywiania się badanej młodzieży. Dodatkowo stwierdzono, że dziewczęta nie tylko częściej od chłopców przejawiały zachowania ryzykowne, ale również charakteryzowały się niższym poziomem samooceny. Czynniki takie jak wskaźnik masy ciała (BMI), samoocena wyglądu oraz przekonania wobec osób bardzo szczupłych nie różnicują częstość przejawiania zachowań ryzykownych związanych z zaburzeniami odżywiania się badanej młodzieży.Wyniki i wnioski wskazują, że niezbędne dla koordynatorów i realizatorów programów prewencji zaburzeń odżywiania się wśród młodzieży szkolnej jest planowanie programów z jasno sformułowanymi zadaniami odnoszącymi się do zmiany indywidualnych czynników, czyli samooceny i obrazu własnego ciała młodzieży, ze zwróceniem szczególnej uwagi na dziewczęta.

In Poland, for the last 10 years, adolescents eating disorders have become a very serious problem in public health. There has been a marked increase in the incidence of this type of disorder, and the greatest risk of this type of disorder is for the period of adolescence, especially young women, aged about 13-18 years. The problem occurs in adolescents and therefore in this group should be implemented preventive measures and interventions in the form of properly designed prevention programs.The aim of this study was to assess the relationship between individual risk factors such as self-esteem and body image and beliefs about very thin people with the manifestation of risk behaviors associated with the occurrence of eating disorders among adolescents attending junior high schools.The theoretical part of the paper is a literature review of psychological risk factors for eating disorders in the age group 13-18 years and prevention of such disorders. In order to present, adopted in the work, subject secondary sources of data and information like books, Polish and foreign magazines dealing with the issues of prevention of eating disorders and risk factors were used.In the empirical studies survey questionnaire consisting of questions from the international HBSC questionnaire, Rosenberg Self-Esteem Scale, Body Image Subscale, The Figure Rating Scale and self-developed questions were used. Study group were students of second classes of two junior high schools in Krakow. This group consisted of 115 adolescents, 60 females (52%) and 55 males (48%).The study shows that factors such as gender, general self-esteem, body image seen in the cognitive and emotional dimensions, clearly differentiate the frequency of risk behaviors related to the manifestation of eating disorders in the young people. In addition, it was found that the girls were not only more likely than boys to manifest risky behaviors, but also characterized by lower levels of self-esteem. Factors such as body mass index (BMI), self-esteem and beliefs about very thin people do not differentiate the frequency of manifestation of risky behaviors related to eating disorders among adolescents attending junior high schools.Results and conclusions indicate the need for coordinators and implementers of eating disorders prevention programs among adolescents attending junior high schools to plan programs with clear tasks, relating to individual factors like self-esteem and body image with a particular focus on girls.