Właściwości gatunkowe "Przygód Erasta Fandorina" Borisa Akunina

Genre's features of Boris Akunin's "Erast Fandorin mysteries"

Cel pracy dyplomowej - przedstawienie kryminałów Borisa Akunina z cyklu "Przygody Erasta Fandorina" jako nietypowy przykład gatunku, nasycony różnorodnymi innowacjami. Niniejsza praca składa się ze wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia. W pierwszym rozdziale skoncentrowałam się na historii i rozwoju literatury kryminalnej. W punkcie 1.1. pisałam o pochodzeniu i definicji terminu: kryminał i o strukturze utworów kryminalnych. Przedstawiłam także najważniejsze prawa tego gatunku, tworzone na przestrzeni wieków. Tych praw przestrzegali klasycy gatunku, tacy jak Arthur Conan Doyle i Agatha Christie, dlatego możemy te prawa określić mianem "kredo dla piszących kryminały". Oczywiście, literatura kryminalna wciąż się rozwija i pisarze wwodzą różnorodne innowacje, tworząc czasem zupełnie nowe odmiany gatunkowe. W punkcie 1.2. opisałam zjawisko popularności literatury kryminalnej, jej cele, zadania i rolę, jaką spełnia w społeczeństwie. W kolejnym punkcie - 1.3. przedstawiłam różną typologię gatunku i zajęłam się jego rozwojem, zaczynając od Starożytności, a kończąc na współczesności. Natomiast w punkcie 1.4. pokazałam również historię literatury kryminalnej na rosyjskim, a wcześniej sowieckim gruncie, podkreślając, że te utwory zdecydowanie różnią się od zachodnich przykładów gatunku. Drugi rozdział dotyczy autora, na którego utworach się skoncentrowałam, tj. na Borisie Akuninie. W punkcie 2.1. charakteryzowałam jego twórczość i przy tym przedstawiałam stosunek krytyki do jego utworów. Ukazałam także cele jego twórzości. Następnie, w punkcie 2.2. pokazałam w czym "Przygody Erasta Fandorina" są podobne do klasyki gatunku. Porównywałam ten cykl z książkami Conan Doyle'a, Edgara Allana Poe i Agathy Christie, czyli z utworami, których autorzy przestrzegają praw, rządzących gatunkiem. Następnie, w punkcie 2.2. poświęciłam kilka słów samemu bohaterowi - Erastowi Pietrowiczowi Fandorinowi, ukazując jego podobieństwo z legendarnymi śledczymi.Trzeci i ostatni rozdział opisuje, czym odróżniają się "Przygody Erasta Fandorina" na tle klasycznych kryminałów, co w nich jest nowego, czego nie można dostrzec w literaturze kryminalnej, a co można znaleźć wśród innych gatunków literackich. W punkcie 3.1. skoncentrowałam się na typowych prawach gatunkowych, których Akunin przestrzega. Podkreślałam, że Boris Akunin wprowadza do swoich książek elementy z innych gatunków literatury masowej, czasem tworząc własne odmiany kryminału. W następnej części znowu porównywałam tytułowego bohatera z klasycznymi kryminałami, tylko tym razem podkreślałam, w czym jest on oryginalny. Przy tym zwróciłam uwagę na zagadnienie uniwersalności bohatera Akunina. W następnych punktach rozdziału, przedstawiłam innowacje w kryminałach Borisa Akunina, które sprzyjają zaliczenia ich do tzw. wysokiej literatury i które prezentują sobą czasem cechy, charakterystyczne dla postmodernizmu. Jednakże u Akunina można dostrzec także chwyty, typowe dla klasycznej literatury XIX wieku. Pierwszą innowacją, którą przedstawiłam w punkcie 3.3. jest funkcja poznawcza utworów: ukazanie realiów i historii epoki końca XIX wieku, początku XX wieku. W punkcie 3.4. starałam się określić czy w "Przygodach Erasta Fandorina" możemy odnaleźć określony światopogląd, a w kolejnym punkcie, rozważałam, czy możemy doszukać się w nich obecności autora i jego własnych poglądów. Następną innowacją, opisaną przeze mnie w punkcie 3.6. jawią się aluzje literackie, którymi nasycona jest każda z tych książek. Ostatnią cechą, charakterystyczną dla Borisa Akunina, o której napisałam w punkcie 3.7. jest wspaniały humor, komizm i ironia, które, jak i wszystkie pozostałe innowacje, wprowadzone przez Akunina, sprzyjają wyszukanej grze z czytelnikiem.

The purpose of my master's thesis is to show Boris Akunin's detective novels "Erast Fandorin mysteries" as not typical example of detective literature genre with a lot of genre's novelities. I presented here features, characteristic of classical crime fiction, as well as features, that make Akunin's novels different and original.

Цель дипломной работы – представление детективов Бориса Акунина из цикла Приключения Эраста Фандорина, как нетипичный пример жанра, насыщенный различными инновациями. Настоящая работа состоит из введения, трех глав и заключения. В первой главе я сосредоточилась на истории и развитии детективной литературы. В пункте 1.1. я писала о происхождении и объяснении термина детектив и о структуре детективных произведений. Я представила также самые главные правила этого жанра, созданные на протяжении веков. Правила детектива соблюдали классики жанра, такие как Артур Конан Дойл и Агата Кристи, поэтому мы можем эти законы определить мнением «кредо детективщика». Конечно, детективная литература постоянно развивается и писатели вводят разнообразные инновации, иногда создают новые типы жанра. В пункте 1.2. я описала феномен популярности детективной литературы, ее целей, задач и роли, которую она исполняет в обществе. В очередном пункте – 1.3. я привела разную типологию жанра и занялась его развитием, начиная уже с Древнего мира вплоть до современности. Зато в пункте 1.4. я указала также историю детективной литературы на советской и российской почве, подчеркивая, что эти произведения во многом отличаются от западных.Вторая глава касается автора, на чьих произведениях я сосредоточилась, то есть Бориса Акунина. В пункте 2.1. я характеризовала его творчество и при этом я представила отношение критиков к его произведениям. Я указала также цели его творчества. Следовательно,в пункте 2.2., я показала, в чем "Приключения Эраста Фандорина" совпадают с классикой жанра. Я сравнивала этот цикл с книгами Конан Дойла, Эдгара По и Агаты Кристи, то есть книгами, в которых авторы соблюдают правила детективного жанра и могут быть указаны как его образцы. Затем я посвтила в пункте 2.3. несколько слов самому герою – Эрасту Петровичу Фандорину, указывая на его схожесть с легендарными сыщиками.Третья и последняя глава описывает, чем отличаются "Приключения Эраста Фандорина" на фоне классических детективов, что в них нового, чего нельзя увидеть в детективной литературе, а что встречаем в других жанрах. В пункте 3.1. я сосредоточилась на типичных жанровых правилах, которые Акунин не соблюдает. Я подчеркнула, что Борис Акунин вводит в свои книги элементы других жанров массовой литературы, иногда создавая свои собственные типы детективов. В следующей части я снова сравнила заглавного героя с классическими сыщиками, только теперь я подчеркнула, в чем он оригинален. При этом я обратила внимание на вопрос универсальности акунинского героя. В очередных пунктах главы, я представила инновации в детективах Акунина, которые способствуют их причислению к высокому литературному жанру и которые представляют собой иногда черты характерные для постмодерна. Однако у Акунина появляются также приемы, типичные для классической литературы XIX века. Первой инновацией, которую я представила в пункте 3.3. является познавательная функция произведений: указание реалий и истории эпохи конца XIX и начала XX вв. В пункте 3.4. я пыталась определить, есть ли в "Приключениях Эраста Фандорина" определенное мировоззрение, а в следующем пункте, я рассуждала о том, можем ли мы найти в них присутствие автора и его собственные взгляды. Следующей инновацией, которую я описывала в пункте 3.6. являются литературные реминисценции, которыми насыщена каждая из этих книг. Последней чертой, характерной для Бориса Акунина, о которой я написала в пункте 3.7. является изумительный юмор, комизм и ирония, которые, как и все остальные инновации, введенные Акуниным, способствуют изысканной игре с читателем.