The categories of Serbian irrational thought : a catalogue of borrowings and assimilation strategies

Bibliogr. s. 96-97. Praca sfinansowana ze środków Polskiej Akademii Nauk z programu „Otwarta Nauka” oraz z subwencji na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego Instytutu Slawistyki PAN

Myśl irracjonalna (wywodząca się z supozycji prawosławnych, rzadziej anty- lub a-teistycznych) zajmowała szczególne miejsce w fundamentalnym sporze serbskich intelektualistów okresu międzywojennego o kształt tradycji i relacji z Europą. Wypracowane przez nich kategorie, takie jak „zgniła Europa”, wszech-/Bogoczłowiek, „integralność” i związana z nimi (misyjna) kategoria Słowiańszczyzny, nadal wyznaczają podstawowy katalog tego niezwykle żywotnego ideologicznie nurtu religijno-politycznego. Niniejszy artykuł przedstawia źródła wybranych kategorii - najczęściej zapożyczonych z rosyjskiej myśli słowianofilskiej – i zwięźle omawia sposoby ich (niekiedy osobliwej) asymilacji w serbskich realiach kulturowo-politycznych okresu międzywojennego.

Irrational thought (stemming from Christian Orthodox or, less frequently, antior a-theistic suppositions) had a special place in the fundamental dispute of Serbian intellectuals of the interwar period over the shape of tradition and Serbs’ relationship with Europe. The categories they developed, such as “rotten Europe”, all-man/Godman, “integrity” and the associated (missionary) category of Slavdom, still continue to determine the basic catalogue of this religious-political trend, which is unusually ideologically vigorous. The article presents the sources of selected categories - most often borrowed from Russian Slavophile thought - and discusses concisely the ways of their (sometimes peculiar) assimilation in Serbian culturalpolitical realities of the interwar period.